ΜΟΥΣΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

«ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών» με κωδικό ΟΠΣ: 295450 Οριζόντια Πράξη στις 8 Π.Σ., 3 Π.Στ. Εξ., 2 Π.Στ. Εισ. Υποέργο 9 : «Εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών Γενικού Λυκείου, Μουσικών και Καλλιτεχνικών Λυκείων» Δράση: Εκπόνηση ΠΣ για τα Μουσικά και Καλλιτεχνικά Λύκεια ΜΟΥΣΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ, Β ΤΑΞΗ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Β ΤΑΞΗ 1. Εισαγωγή 1.1. Σκοπός Το μάθημα «Μορφολογία», σύμφωνα με το ισχύον ωρολόγιο πρόγραμμα διδάσκεται μία ώρα την εβδομάδα στη Β Λυκείου. Σκοπός της διδασκαλίας του μαθήματος ως υποχρεωτικό μάθημα Μουσικής Παιδείας είναι να εισαγάγει τους μαθητές σε στοιχειώδεις έννοιες Μορφολογίας και Ανάλυσης της μουσικής και να τους παρουσιάσει τη βασική δομή σημαντικών ειδών μουσικής σύνθεσης. 1.2. Διδακτικοί στόχοι Με τη διδασκαλία του μαθήματος της Μορφολογίας στην Β Λυκείου των Μουσικών Σχολείων, αναμένεται οι μαθητές να: κατανοούν τα δομικά στοιχεία ενός μουσικού έργου να αντιλαμβάνονται την ευρύτερη δομή ενός μουσικού έργου μέσα από τη λειτουργία και το ρόλο των στοιχείων μουσικής υφής και τη σύγκριση μεταξύ τους να γνωρίσουν την ιστορική και εξελικτική πορεία και να κατανοήσουν τη δομή σημαντικών ειδών μουσικής σύνθεσης να αναγνωρίζουν ακουστικά το μουσικό είδος και το μορφολογικό τύπο μουσικών έργων και να τα εντάσσουν στα ιστορικά τους πλαίσια να εξοικειωθούν με την ειδική ορολογία της μουσικής μορφολογίας και ανάλυσης. 1.3. Διδακτική μεθοδολογία Η προτεινόμενη διδακτική μεθοδολογία λαμβάνει σοβαρά υπόψη και προτείνει: να προηγείται η ακουστική εμπειρία των μαθητών μέσα στην τάξη έναντι της θεωρητικής γνώσης, τη χρήση παραδειγμάτων από το ευρύ μουσικό ρεπερτόριο την ακρόαση και βασική ανάλυση αντιπροσωπευτικών μουσικών έργων διαφόρων εποχών. τη σύνδεση του μαθήματος με τα υποχρεωτικά μαθήματα της Αρμονίας, της Ιστορίας μουσικής και το επιλεγόμενο μάθημα της Οργανολογίας οργάνων συμφωνικής ορχήστρας 1.4. Θεματικοί άξονες Το βασικό περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει: Στοιχειώδεις μορφολογικές δομές Τεχνικές αυστηρής και ελεύθερης μίμησης Στροφικές μορφές Διμερείς και τριμερείς φόρμες Μορφές παραλλαγών Μορφή «ροντό» Εισαγωγή στη μορφή «σονάτα»

2. Πρόγραμμα Σπουδών ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Ο μαθητής/τρια θα πρέπει να είναι 1. Εισαγωγή στη Μορφολογική Συζήτηση για την αντίληψη της Τραγούδια: ικανός/νή: ανάλυση έννοιας της μορφής από τους Κάλαντα Χριστουγέννων (για επανάληψη) - να κατανοήσει το νόημα της 1.1. Τι είναι η μορφολογική μαθητές με αναφορά σε οικεία τους Ντιρλαντά (για παραλλαγή) μορφολογικής ανάλυσης και την ανάλυση και τι μας προσφέρει μουσική. Επικέντρωση στη διαφορά Θάλασσα πλατειά (για αντίθεση) ανάγκη αναγνώρισης της οργάνωσης 1.2 Οι βασικοί τρόποι ανάπτυξης της φωνητικής μουσικής (δημοφιλή της μουσικής δομής. της μορφής: επανάληψη, αντίθεση, τραγούδια), όπου η μορφή Για την υφή: - να εντοπίζει σε ακουστικά παραλλαγή εξαρτάται κυρίως από το στίχο, και παραδείγματα ή με αναφορά σε 1.3. Εισαγωγή στις λειτουργίες των της οργανικής ευρωπαϊκής Hildegard von Bingen: Kyrie Eleison (για πρότερη ακουστική του εμπειρία, αν τμημάτων στη μορφή: έκθεση, μουσικής. μονοφωνική) κάποιο τμήμα είναι επανάληψη μετάβαση, κατάληξη Ακουστικός εντοπισμός των (https://www.youtube.com/watch?v=8yxj0mdti4q) προηγουμένου, παραλλαγή ή 1.4. Εισαγωγή στη μουσική υφή και εννοιών της αντίθεσης, της αντιθετικό. στην ιστορική της διάσταση επανάληψης και της παραλλαγής G. Palestrina, Μοτέτα σε πέντε φωνές (για - να κατανοήσει την αφηγηματική σε γνωστά τραγούδια. πολυφωνική/αντιστικτική) διάσταση της μουσικής και να Παράθεση από τον καθηγητή (στο (https://www.youtube.com/watch?v=pqo_lirqy-k) εξοικειωθεί με τους όρους έκθεση, 4 διδακτικές ώρες πιάνο) μίας μελωδίας και μετάβαση και κατάληξη, με αναφορά υποδειγματική παραλλαγή της. σε διαφορετικά στυλ μουσικής. Ακουστική αντιπαράθεση ενός The Lonesome Valley-Fairfield Four (από την ταινία - να αντιληφθεί ακουστικά και αντιστικτικού, ενός ομοφωνικού και O Brother, Where Art Thou?) (για ετεροφωνική) θεωρητικά τη διαφοροποίηση της ενός ετεροφωνικού μουσικού (https://www.youtube.com/watch?v=mtg0c3gx44k) υφής σε μονοφωνική, πολυφωνική/ αποσπάσματος με ταυτόχρονη αντιστικτική (παραγωγή από διευκρινιστική συζήτηση της F. Chopin, Valse Op. 69 No. 1 (για ομοφωνική) συνήχηση διαφορετικών ιστορικής και στυλιστικής ανεξάρτητων φωνών), ομοφωνική διάστασης της μουσικής υφής. (έμφαση σε μία μελωδική φωνή) και ετεροφωνική (όταν μία μελωδία ταυτόχρονα ακούγεται και σε παραλλαγμένη/ διακοσμημένη μορφή). - να εξοικειωθεί με την ιστορική και

στυλιστική διάσταση της υφής με ανάλογα ηχητικά και γραπτά παραδείγματα: να συνδυάσει την πολυφωνική/αντιστικτική υφή με τη μουσική κυρίως μέχρι το 1750, την ομοφωνική υφή κυρίως με τη κλασικορομαντική περίοδο και την ετεροφωνική υφή κυρίως με τις λαϊκές παραδόσεις. - να αντιληφθεί πώς ο ρυθμός και οι πτώσεις παίζουν το πιο σημαντικό ρόλο στη δημιουργία των μορφολογικών τμημάτων. - να κατανοήσει τη λειτουργία της μετατροπίας ως στοιχείο διάρθρωσης της μορφής. - να μπορεί να εντοπίσει και να σημειώσει σε παρτιτούρα τα μορφολογικά στοιχεία των ενοτήτων 2.2.-2.5. Πιο συγκεκριμένα, να μπορεί να εντοπίσει το κύριο μοτίβο και τις επαναλήψεις του σε απλές μελωδίες (έως 8 μέτρα), τις μελωδικές φράσεις ενός σύντομου αποσπάσματος, τη συμμετρική δομή της περιόδου (με την ερωτηματική και απαντητική της φράση) και να μπορεί να εντοπίσει μουσικές περιόδους. Να εξοικειωθεί με τα αρμονικά ή/και μοτιβικά στοιχεία που προσδίνουν συνοχή σε μια θεματική ομάδα. 2. Οι στοιχειώδεις μορφολογικές δομές 2.1. Ο ρυθμός και η αρμονία στη διάρθρωση της μορφής 2.2. Μοτίβο 2.3. Φράση 2.4. Περίοδος 2.5. Θεματική ομάδα 2.6. Θεωρητική εισαγωγή στη σύνδεση των παραπάνω σε μεγαλύτερες μορφολογικές δομές (τμήμα, μέρος, συνολικό έργο) 3 διδακτικές ώρες - Ακρόαση και ανάλυση ενός μικρού αποσπάσματος με εντοπισμό των πτώσεων και συζήτηση των ρυθμικών στοιχείων και της λειτουργία τους στη διάρθρωση της δομής. -Εντοπισμός και εξήγηση των μορφολογικών δομών των ενοτήτων 2.2.-2.5 σε οικεία ακουστικά παραδείγματα (από τραγούδια και γνωστά έργα οργανικής μουσικής). - Ανάλυση ενός μουσικού τμήματος που περιέχει περίοδο και συζήτηση της έννοιας της συμμετρίας και της συχνής της παρουσίας κατά τη κλασικορομαντική περίοδο. Εντοπισμός των φράσεων και της περιόδου στο παραπάνω απόσπασμα. Για το 2.1.: Mozart Σονάτα Κ 283 σε Σολ Μείζονα, Τα πρώτα 16 μέτρα Για τα 2.2.-2.5.: L.v. Beethoven, Συμφωνία Νο. 5, A' Μέρος και Μάνος Λοΐζος, Δέκα Παλικάρια (για μοτίβο) L.v.Beethoven, Σονάτα για πιάνο Op. 2 No. 1, Τα δύο πρώτα μέτρα (για φράση) W.A. Mozart Sonata KV 331, I, Τα πρώτα 8 μέτρα και L.v. Beethoven, Ωδή στην Χαρά (για περίοδο) Mozart Σονάτα Κ 283 σε Σολ Μείζονα, Τα πρώτα 16 μέτρα (για θεματική ομάδα)

- να κατανοήσει το πώς μία μουσική μπορεί να αναπτύσσεται στο χρόνο μέσω της μίμησης μιας αρχικής μελωδίας και να συνδυάσει την τεχνική της μίμησης με την πολυφωνική υφή. - να μπορεί να αντιληφθεί τη διαφορά μεταξύ αυστηρής και ελεύθερης μίμησης. - να μπορεί να αναγνωρίσει μιμήσεις. - να μπορεί σε μία απλή φούγκα να αναγνωρίσει την αρχική έκθεση του θέματος από όλες τις φωνές, καθώς και την επανεμφάνιση του ιδίου ή μέρους του σε άλλες τονικότητες ή σε στρέττο. 3. Αντιστικτικές τεχνικές: Τεχνικές αυστηρής και ελεύθερης μίμησης 3.1. Κανόνας και κυκλικός κανόνας 3.2. Invention 3.3. Εισαγωγή στη Φούγκα 3 διδακτικές ώρες Ομαδικό τραγούδι αυστηρού γνωστού κανόνα σε ομάδες. Ακρόαση και ανάλυση μίας Invention του J.S. Bach. Επικέντρωση στις δυνατότητες συνεχούς μίμησης της αρχικής μελωδικής φράσης με διαφορετικούς τρόπους. Ακρόαση και εντοπισμός του θέματος σε μία απλή φούγκα του J. S. Βach. Για τον κανόνα: Frère Jacques Για την Invention: J. S. Bach: Invention No. 1 Για την Φούγκα: J. S. Bach: Φούγκα Νο. X σε Μι ελάσσονα, Πρώτο Τεύχος Καλώς Συγκερασμένου Κλειδοκύμβαλου - να μπορεί να ξεχωρίσει τα τμήματα της διμερούς και της τριμερούς μορφής. - να κατανοήσει την έννοια της αντίθεσης μεγάλων τμημάτων (μέσω της αρμονίας, κυρίως, στη διμερή μορφή και μέσω νέων θεμάτων και της αρμονίας στην τριμερή μορφή). - να μπορεί να εντοπίσει την πορεία προς το τέλος του πρώτου τμήματος της διμερούς μορφής σε άλλη τονικότητα και την επιστροφή στην αρχική τονικότητα στο δεύτερο τμήμα της. - να μπορεί ακουστικά να καταλάβει 4. Απλές μορφές 4.1. Διμερής μορφή 4.1.1. Αρμονική διαφοροποίηση και μοτιβικός παραλληλισμός των δύο τμημάτων 4.1.2. Πού συναντάται η μορφή (με έμφαση στα μέρη Σουίτας) 4.2. Τριμερής μορφή 4.2.1. Αρμονική και μοτιβική διαφοροποίηση των τμημάτων 4.2.2. Πού συναντάται η μορφή (Μινουέτο, Σκέρτσο, ρομαντικό κομμάτι χαρακτήρα για πιάνο, κτλ.) Ακρόαση και ανάλυση μικρών διμερών και τριμερών μορφών. Εντοπισμός των τμημάτων της μορφής και συζήτηση για τη λειτουργία τους και την αναλογική τους παρουσία μέσα στη μορφή (έμφαση στην μεγάλη διάρκεια του δευτέρου τμήματος της διμερούς μορφής). Συζήτηση των διαφορών των δύο μορφών με παραδείγματα. Για διμερή μορφή: J. S. Bach, Αγγλική Σουίτα Νο. 4, Sarabande, J. S. Bach, Γαλλική Σουίτα Νο. 2, Courante. Για τριμερή μορφή: F. J. Haydn: Σονάτα για πιάνο Νο. 4 σε Ντο μείζονα, Minuet και Trio, R. Schumann, Kinderscenen, No. I

αν ένα μικρής διάρκειας μέρος έχει διμερή ή τριμερή μορφή. - να κατανοήσει το πόσο σημαντικά είναι τα δύο αυτά μορφικά σχήματα για την οργανική μουσική του Μπαρόκ (η διμερής) και του κλασικισμού και του ρομαντισμό (η τριμερής). 4 διδακτικές ώρες - να συνδέσει την έννοια του κύκλου με την τριμερή μορφή και να κατανοήσει την επέκταση της ίδιας ιδέας της μακροδομικής επανάληψης στη μορφή ροντό. - να κατανοήσει την έννοια της επανάληψης και της αντίθεσης μεγάλων τμημάτων. - να μπορεί να εντοπίσει ακουστικά και πάνω σε παρτιτούρα τα couplets και την επανάληψη του refrain. - να κατανοήσει τη σχέση της μουσικής και της ποιητικής δομής στα απλά και σύνθετα στροφικά τραγούδια. - να κατανοήσει το στροφικό τραγούδι ως ένα συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε διαφορετικές μουσικές παραδόσεις (π.χ. τη λόγια ευρωπαϊκή, τις λαϊκές ευρωπαϊκές παραδόσεις, τις ελληνικές μουσικές παραδόσεις - δημοτικό, ρεμπέτικο, λαϊκό-, την jazz, τη rock). 5. Κυκλικές μορφές. 5.1. Μορφή ροντό (ΑΒΑΓΑ...) 5.1.1. Αρμονική και θεματική διαφοροποίηση των couplets από το refrain 5.1.2. Πού συναντάται η μορφή 5.2. Τραγούδι 5.2.1. Απλή στροφική μορφή (ΑΑΑ...) 5.2.2. Σύνθετη στροφική δομή (ΑΒΑΒ...) 5.2.3. Κύκλος τραγουδιών 5.2.4. Το τραγούδι στην ελληνική και στην ευρωπαϊκή μουσική παράδοση 3 διδακτικές ώρες Αρχικά ακρόαση και ύστερα ανάλυση ενός σύντομου μέρους σε μορφή ροντό. Συζήτηση των στοιχείων που συνιστούν την αντίθεση των διαφορετικών couplets (αρμονία, θεματική, ρυθμός, χαρακτήρας, κτλ.). Ανάλυση και κριτική συζήτηση για τη μορφή του refrain (στην οποία μπορούμε να εντοπίσουμε μορφές που ήδη έχουν διδαχθεί, όπως η διμερής και η τριμερής). Ακρόαση και ανάλυση χαρακτηριστικών στροφικών τραγουδιών από διαφορετικές μουσικές παραδόσεις. Παράπλευρη αναφορά και στην ελεύθερη μορφή τραγουδιού (η οποία ακολουθεί νοηματικά το στίχο, αλλάζοντας συνεχώς τα μουσικά μέσα). Συζήτηση της έννοιας του κύκλου στο τραγούδι και ακρόαση αποσπασμάτων από ένα κύκλο τραγουδιών. Για ροντό: J. Haydn, Σονάτα για πιάνο Νο. 37, σε Ρε Μείζονα, Γ' μέρος. Για τραγούδι: F. Schubert, Η Ωραία Μυλωνού: Ο Οδοιπόρος Δ. Σαββόπουλος, Σαν τον Καραγκιόζη

-να κατανοήσει τον πολυδιάστατο χαρακτήρα της έννοιας της παραλλαγής. - να μπορεί ακουστικά και πάνω στην παρτιτούρα να εντοπίσει το είδος της παραλλαγής που γίνεται. - να αντιληφθεί τις αντίρροπες δυνάμεις που δημιουργούν τη μορφή σονάτας: την αντίθεση των δύο θεμάτων στην Έκθεση και την επανάληψη τους στον αρμονικό χώρο της τονικής στην Επανέκθεση. - να μπορεί να διακρίνει τα μεγάλα τμήματα μιας μορφής Σονάτας. - να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τα δύο θέματα στην Έκθεση και στην Επανέκθεση. - να κατανοήσει τη μεγάλη σημασία της μορφής σονάτας ως πρώτο μέρος των περισσότερων ειδών που αναπτύχθηκαν κατά την κλασική περίοδο (Σονάτα, Συμφωνία, Κουαρτέτο εγχόρδων, κτλ.). - να κατανοήσει τη θέση και τη σημασία των διδαχθέντων μορφολογικών σχημάτων σε ιστορικά είδη μουσικής σύνθεσης, όπως το 6. Παραλλαγές 6.1. Θέμα με παραλλαγές 6.1.1. Οι παραλλαγές στο ρυθμό, τη μελωδία, την αρμονία, το μέτρο, το τέμπο και τον χαρακτήρα 6.2. Πού συναντάται η μορφή 2 διδακτικές ώρες 7. Εισαγωγή στη Μορφή Σονάτας 7.1. Ο συνδυασμός αρχών διμερούς και τριμερούς μορφής 7.2. Η Έκθεση 7.3. Η Ανάπτυξη 7.4. Η Επανέκθεση 7.5. Πού συναντάται η μορφή 4 διδακτικές ώρες 8. Σύνδεση των μορφολογικών δομών με τα είδη μουσικής σύνθεσης και κατανόηση της ελευθερίας της μουσικής μορφής. Ακρόαση και ανάλυση ενός σύντομου σετ θέματος με παραλλαγές. Συζήτηση της μορφής του ιδίου του θέματος (π.χ. περίοδος, τριμερής μορφή) Συγκριτική συζήτηση των παραλλαγών. Εισαγωγή στη μορφή σονάτας με αρχική ακρόαση ολόκληρου του α μέρους μιας σονάτας μικρής διάρκειας και συζήτηση της σχέσης της Έκθεσης με την Επανέκθεση. Επικέντρωση στο συνδυασμό αρχών διμερούς και τριμερούς μορφής. Ακρόαση και ανάλυση του κάθε τμήματος χωριστά, με έμφαση στην κατανόηση της έννοιας της θεματικής ομάδας. Ειδική συζήτηση για το τμήμα της Ανάπτυξης και ανάλυση των τεχνικών ανάπτυξης που συνήθως συναντάμε εκεί. Επιπλέον ανάλυση δύο ακόμη σύντομων έργων. Αναφορά σε όλα τα είδη μουσικής σύνθεσης που συναντάται η μορφή Σονάτας. Σύνδεση μερών έργων που έχουν διδαχθεί κατά τη διάρκεια της χρονιάς με το συνολικό έργο μέσα στο οποίο εμφανίστηκαν. L. v. Beethoven, 6 Εύκολες Παραλλαγές πάνω σε ένα Ελβετικό Τραγούδι, WoO 64. Mozart, Παραλλαγές πάνω στο "ah! Vous-dirai-je maman", K 265. L. v. Beethoven, Σονάτα για πιάνο Op. 49, No. 2 σε Σολ Μείζονα, Α' Μέρος. Mozart, Σονάτα για πιάνο KV 283 σε Σολ Μείζονα, Α' Μέρος. L. v. Beethoven, Σονάτα για πιάνο Op. 2, No. 1 σε Φα ελάσσονα, Α Μέρος. Ολοκληρωμένα έργα των οποίων μέρη διδάχθηκαν έως τώρα.

Κοντσέρτο, η Συμφωνία, η Σονάτα, το Τρίο, το Κουαρτέτο, η Σουίτα, κτλ. - να αντιληφθεί ότι τα διδαχθέντα μορφολογικά πρότυπα δεν αποτελούν το μοναδικό τρόπο να οργανωθεί η μουσική στο χρόνο. 2 διδακτικές ώρες Συζήτηση της μακροδομικής οργάνωσης των ιστορικών ειδών μουσικής σύνθεσης και σύγκρισή τους (π.χ. συζήτηση για την αρμονική ενοποίηση της Σουίτας μέσω της συνεχούς αναφοράς σε ένα τονικό κέντρο, σε αντιπαράθεση με τη χρήση άλλων τονικοτήτων στα μεσαία μέρη κλασικών και ρομαντικών ειδών). ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ 1. ΣΚΟΠΟΣ Με την αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή ελέγχεται ο βαθμός επίτευξης των στόχων του μαθήματος. Πρόκειται για μία συστηματική, συνεχής και οργανωμένη διαδικασία ή οποία μέσω συγκεκριμένης μεθοδολογίας και με χρήση ορισμένων κριτηρίων αποσκοπεί στον έγκυρο, αξιόπιστο και αντικειμενικό προσδιορισμό του αποτελέσματος της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε σχέση με τους διδακτικούς στόχους. Ο εκπαιδευτικός οφείλει να γνωρίζει ότι η αξιολόγηση δεν περιορίζεται μόνο στη μέτρηση της επίδοσης σε σχέση με μια συγκεκριμένη γνώση, δεξιότητα ή ικανότητα αλλά περιλαμβάνει ποιοτικές περιγραφές καθώς και προσωπικές εκτιμήσεις και κρίσεις του διδάσκοντα. Ο μαθητής αντιμετωπίζεται ως ολοκληρωμένη προσωπικότητα και μέσω της αξιολόγησης επιδιώκεται η βελτίωση της αυτοαντίληψης του και η κλιμακούμενη πρόοδός του μέσα σε ένα κλίμα αποδοχής και αλληλεγγύης, ώστε να μπορέσει σταδιακά να προχωρήσει σε αυτοαξιολόγηση της προσπάθειάς του. 2. ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Ειδικότερα, η αξιολόγηση του μαθητή αποσκοπεί: Στη διερεύνηση της μαθησιακής πορείας των μαθητών σε όλα τα θέματα που προσφέρονται στο Α.Π.Σ. Συγκεκριμένα, έμφαση πρέπει να δοθεί στην πορεία ανάπτυξης της δεξιότητας των μαθητών να αναγνωρίζουν και να κατανοούν ακουστικά και πάνω στην παρτιτούρα την διάρθρωση και την λειτουργία των μορφολογικών τμημάτων σε μικροδομικό και μακροδομικό επίπεδο. Στον εντοπισμό των μαθησιακών δυσκολιών των μαθητών, με στόχο το σχεδιασμό κατάλληλων παρεμβάσεων για τη βελτίωση της διδακτικής διαδικασίας. Στο συγκεκριμένο μάθημα, ιδιαίτερη βαρύτητα μπορεί να δοθεί στην ανάπτυξη κατανόησης ολοένα και μεγαλύτερων μουσικών αποσπασμάτων. Στην ποιοτική αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με την ενίσχυση και ενθάρρυνση των μαθητών και τη δημιουργία κινήτρων μάθησης.

Στην ανάπτυξη της δημιουργικής ικανότητας και της κριτικής σκέψης του μαθητή. Συγκεκριμένα για τη Μουσική Μορφολογία, πρέπει να γίνει αντιληπτό στον μαθητή ότι οι μουσικές μορφές που διδάσκεται δεν αποτελούν το μοναδικό τρόπο ανάπτυξης. Επίσης, πρέπει να γίνονται αντιληπτές κατά τη διαδικασία του μαθήματος, πιθανές διαφορετικές μορφολογικές ερμηνείες του ιδίου μουσικού έργου. Στην προώθηση των ιδιαίτερων κλίσεων, δεξιοτήτων και ενδιαφερόντων των μαθητών. Π.χ., για το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο υπάρχει η περίπτωση ύπαρξης ιδιαίτερης δεξιότητας αντίληψης της μορφής είτε μέσω της ακουστικής της αντίληψης, είτε μέσω της παρτιτούρας. Στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης των μαθητών. Στην ανάπτυξη της ικανότητας αυτοαξιολόγησης και στην ανάπτυξη της αίσθησης της απόκτησης υπευθυνότητας όσον αφορά τη μόρφωσή του. 3. ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ - ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ως προς την αξιολόγηση των μαθητών, τα κριτήρια που θα τεθούν πρέπει να είναι σαφή και κατανοητά. Αξιοποιούνται και οι τρεις βασικές μορφές αξιολόγησης: i. Αρχική ή Διαγνωστική Αξιολόγηση. ii. Διαμορφωτική Αξιολόγηση. iii. Τελική Αξιολόγηση. Η διερεύνηση των ικανοτήτων που ανέπτυξαν οι μαθητές γίνεται μέσω ασκήσεων και ανάλογα με το επίπεδο της τάξης μέσω ασκήσεων διαβαθμισμένης δυσκολίας. Η αξιολόγηση οφείλει να είναι απλή, να αποφεύγεται κατάχρηση χρόνου και μπορεί να γίνεται όχι μόνο μετά το τέλος μεμονωμένων μαθημάτων, αλλά και στο τέλος θεματικών ενοτήτων. Είναι σκόπιμο να περιλαμβάνει έλεγχο όχι μόνο θεωρητικών γνώσεων, αλλά και πρακτικές ασκήσεις διαβαθμισμένης δυσκολίας (έστω και προαιρετικές), που να καλύπτουν και μαθητές με αυξημένο επίπεδο μουσικών γνώσεων. Προτείνεται η γραπτή εξέταση του μαθήματος στις τελικές προαγωγικές εξετάσεις (όπου επίσης κατά ένα μικρό μέρος μπορεί να περιλαμβάνει και πρακτικές ασκήσεις) με θέματα διαβαθμισμένης δυσκολίας και η αποφυγή γενικού τύπου ερωτήσεων. 4. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ α. Η προφορική εξέταση. Γίνεται μέσω σύντομων ερωτήσεων που ζητούν επίσης σύντομες απαντήσεις. β. Η γραπτή εξέταση. Στο συγκεκριμένο μάθημα μπορεί να περιλαμβάνει την ακουστική και πάνω στην παρτιτούρα αναγνώριση διαφορετικών μουσικών μορφών, συγκριτικές ερωτήσεις, ερωτήσεις κριτικού πνεύματος με στόχο τη «μέτρηση» της κατανόησης της οργάνωσης της μουσικής στο χρόνο, κ.ά. γ. Η συμμετοχή του μαθητή στο μάθημα. Συμμετοχή του μαθητή τόσο κατά τη διεξαγωγή της διδασκαλίας, όσο και στις δραστηριότητες που γίνονται στο πλαίσιο του μαθήματος. Στο συγκεκριμένο μάθημα η ανάλυση έπεται πάντα της ακρόασης και οι νέες μορφές εισάγονται στους μαθητές μέσω επαγωγικής διαδραστικής συζήτησης. Επιπλέον, αξιολογείται η ικανότητα του μαθητή για επικοινωνία και συνεργασία στην τάξη (συμμετοχή στη συζήτηση, κανόνες διαλόγου, ανταλλαγή απόψεων και έκφραση συναισθημάτων και εμπειριών, διαπραγματευτική ικανότητα κ.ά.).

δ. Οι ομαδικές εργασίες. Στο συγκεκριμένο μάθημα μπορεί να δίνεται μία ομαδική εργασία στο τέλος κάθε θεματικής ενότητας. Προτείνεται κάθε μαθητής να συμμετέχει σε μία ομαδική εργασία σε κάθε τετράμηνο. ε. Η αυτοαξιολόγηση του μαθητή. ητείται από τον μαθητή να αξιολογήσει τη συμμετοχή του στο μάθημα, τις εργασίες του, την προφορική ή γραπτή εξέτασή του κτλ., με τρόπο αντικειμενικό, χωρίς υποεκτίμηση ή υπερεκτίμηση. στ. Το Ατομικό Δελτίο Εργασιών και ο φάκελος του μαθητή. Περιλαμβάνει τις αναλυτικές εργασίες που έχει κάνει ο μαθητής στην τάξη σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς. ζ. Φύλλα εργασίας. Εντάσσονται στη διαμορφωτική αξιολόγηση του μαθητή, καθώς και στη διαδικασία συνεχούς αυτοαξιολόγησής του. Περιλαμβάνουν ασκήσεις γρήγορης αντιμετώπισης, όπως η αναγνώριση μορφολογικών τμημάτων σε σύντομα μουσικά αποσπάσματα (σε παρτιτούρα) ή ο εντοπισμός της ιστορικής περιόδου συγκεκριμένων σύντομων γραπτών ή ακουστικών μουσικών αποσπασμάτων.