ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΤΑΞΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. ΣΤΟΧΟΙ Σε όλες τις δραστηριότητες η πιο μεγάλη έμφαση θα πρέπει να είναι στην απόλαυση της Μουσικής

Transcript

1 ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΤΑΞΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΟΧΟΙ Εξερεύνηση Πειραματισμός με ένα πλατύ φάσμα ηχητικών πηγών. Να γίνονται ατομικές, ομαδικές δραστηριότητες σε ζευγάρια. Να αναπτυχθεί η ακουστική ικανότητα Να χρησιμοποιείται προσωπική, γραφική κλασική σημειογραφία ΧΡΗΣΗ Υλικών/ Μέσων Ανάπτυξη Τεχνικής Δεξιοτήτων Εξερεύνηση ΉΧΟΥ Ιδιότητες ήχου Χροιά Χρόνος Ύψος Ένταση Εξερεύνηση ήχων με χρήση φωνής, οργάνων, αναγνώριση διαφορών αντιθέσεων μεταξύ μουσικών ήχων θορύβων. Τεχνικές εκτέλεσης. Πειραματισμός ήχων με τη φωνή ή το σώμα, π.χ. παλαμάκια, bouche ferme, ήχος χαρτιών, άλλων αντικειμένων του περιβάλλοντος, όργανα τάξης, Ηλεκτρονικού Υπολογιστή, Δραστηριότητες που βοηθούν στην ανάπτυξη της φαντασίας, όπως π.χ. Πόσους διαφορετικούς ήχους μπορείς να παράξεις με ένα τύμπανο; Οι μαθητές να εξερευνήσουν τον ήχο ως προς την ποιότητα να αντιληφθούν τρόπους με τους οποίους δημιουργούνται παράγονται οι ήχοι. Πειραματισμός με ένα μεγαλύτερο φάσμα ήχων. Εργασία με χρήση τις Ιδιότητες του ήχου Αντιθέσεις (αργά-γρήγορα, ψηλά-χαμηλά, legatostaccato, κ.τ.λ.) Οι μαθητές να πειραματιστούν με ποικίλους συνδυασμούς ποιότητες ήχων ώστε να μπορέσουν να παρουσιάσουν μουσική με αντιθέσεις ως προς το χαρακτήρα, την ατμόσφαιρα ποικίλα εφφέ. (π.χ. πολύ ψηλοί ανατριχιαστικοί ήχοι που δημιουργούν μια παράξενη ατμόσφαιρα, γίνονται συνεχώς πιο δυνατοί μετά ησυχάζουν πάλι). Οι μαθητές να πειραματιστούν να εξερευνήσουν μελωδικά, αρμονικά ρυθμικά σχήματα αντιθέσεις, με στόχο να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν συνδυασμούς ήχων σε δικές τους συνθέσεις. Συνδυασμός όλων των προηγούμενων επιπέδων. Πειραματισμοί που αφορούν την ποιότητα, τη χροιά, ρυθμούς, Η.Υ. ποικίλους συνδυασμούς ήχων που έχουν συγκεκριμένα αποτελέσματα ή εφφέ. Οι μαθητές να πειραματιστούν με όλα τα προηγούμενα με στόχο να μπορέσουν να τα συνδυάσουν μαζί με μελωδία ή ρυθμούς, σε δικές τους μικρές συνθέσεις. 1

2 Να μπορούν να τραγουδήσουν ένα πλατύ ρεπερτόριο τραγουδιών, αντιπροσωπευτικά μιας ποικιλίας ύφους, στα οποία η γλώσσα να είναι κατανοητή να ενδιαφέρει τη συγκεκριμένη ηλικία των παιδιών. Να αναπτυχθεί η τεχνική της φωνής η ακουστική ικανότητα. Να γίνονται ατομικές, ομαδικές δραστηριότητες σε ζευγάρια. Να χρησιμοποιείται προσωπική, γραφική κλασική σημειογραφία ΧΡΗΣΗ Υλικών/ Μέσων Ανάπτυξη Τεχνικής Δεξιοτήτων Χρήση ΦΩΝΗΣ Οι μαθητές να μπορούν να επιδείξουν έλεγχο στο τονικό ύψος στο ρυθμό. Να αναπτύξουν την ικανότητα να τραγουδούν με άλλους. Να αποκτήσουν την ικανότητα να αποστηθίζουν απλά τραγούδια με επαναλαμβανόμενα μελωδικά ρυθμικά σχήματα. Παραδοσιακά Κυπριακά Ελληνικά τραγούδια άλλα απλά τραγούδια. Έλεγχος της φωνής, του ρυθμού, της ταχύτητας των μεγάλων διαστημάτων στη μελωδία. Περισσότερα τραγούδια. Προσοχή στη σωστή άρθρωση. Συνοδεία μόνο από κρουστά όργανα, ώστε να συνηθίσουν να βρίσκουν την αρχική νότα μόνοι τους. Να μπορούν να ταιριάσουν δικούς τους στίχους σε γνωστές μελωδίες. Να μπορούν να τραγουδούν μονόφωνα τραγούδια με αυτοπεποίθηση, έκφραση, έχοντας αντίληψη της δυναμικής των φράσεων. Να μπορούν να κρατήσουν ένα απλό αρμονικό μέρος (κανόνες, ντέσκαντ, τραγούδια με απλή αρμονία). Ένα πολύ μεγαλύτερο φάσμα τραγουδιών, π.χ. ποπ, λαϊκά, δημοτικά, νέγρικα κ.ά. Να μπορούν να τραγουδούν ομαδικά, με αυτοπεποίθηση, μονόφωνα δίφωνα τραγούδια, με καλή ποιότητα φωνής καθαρή άρθρωση. Να έχουν επίσης αντίληψη της δυναμικής, των φράσεων της έκφρασης. Τραγούδια σε ποικιλία ύφους: ποπ, λαϊκά, δημοτικά, κλασικά. Όπως στο προηγούμενο επίπεδο. Καλή στάση στο τραγούδι, σωστή αναπνοή, έκφραση, φράσεις. Σημασία στις φράσεις (Οι φράσεις να τραγουδιούνται με τη σειρά από διάφορες ομάδες). Η έκταση του τραγουδιού να είναι στα φωνητικά πλαίσια των παιδιών 2

3 Εκτέλεση μεγάλου φάσματος μελωδικών κρουστών οργάνων, χρήση της κατάλληλης τεχνικής. Να γίνονται ατομικές, ομαδικές δραστηριότητες σε ζευγάρια. Να χρησιμοποιείται προσωπική, γραφική κλασική σημειογραφία ΧΡΗΣΗ Υλικών/ Μέσων Ανάπτυξη Τεχνικής Δεξιοτήτων Χρήση ΟΡΓΑΝΩΝ Να επιδεικνύουν ικανότητες σε βασικές τεχνικές εκτέλεσης, (π.χ. η παραγωγή ήχου με κτύπημα ή με κούνημα). Ρυθμικές Δραστηριότητες: Να μπορούν να κρατούν σταθερό το χρόνο ενώ ακούεται η μουσική να μπορούν να επαναλαμβάνουν απλά ρυθμικά σχήματα που ακούουν. Χρήση οργάνων τάξης. (Χρήση των δύο επικρουστήρων). Να εκτελούν απλά μελωδικά ρυθμικά μέρη επιδεικνύοντας κάποιο έλεγχο στην ταχύτητα στην ένταση να ανταποκρίνονται σε απλά σήματα διεύθυνσης κατά την εκτέλεση. Απλές ενόργανες διασκευές. Συνοδείες σε τραγούδια. Εκμάθηση αυλού (Η εκμάθηση αυλού μπορεί να ξεκινήσει από το πρώτο επίπεδο, ανάλογα με τις συνθήκες τα δεδομένα. Να επιδεικνύουν έλεγχο συντονισμό διαφορτικών κινήσεων των δύο χεριών όταν εκτελούν απλές μελωδίες ρυθμούς. Να μπορούν να χρησιμοποιούν γραπτή σημειογραφία, δίνοντας προσοχή στην έκφραση στις αντιθέσεις, στη μουσική. Πιο πολύπλοκες ενορχηστρώσεις. Έμφαση σε αντιθέσεις (piano/forte, cresc./dimin., allegro/andante) Eκτέλεση από μνήμης. Να εκτελούν με αυτοπεποίθηση εκφραστικά, πιο δύσκολες μελωδίες ρυθμούς πάνω σε ένα μεγάλο φάσμα οργάνων. Να κάνουν χρήση γραπτής σημειογραφίας. Μελέτη στο σπίτι διαφόρων οργάνων. Προσπάθεια εκτέλεσης γνωστών τραγουδιών από μνήμης. Πιο ευρεία χρήση οργάνων. Πιο πολύπλοκες ενορχηστρώσεις, από παρτιτούρα. Συνοδεία μουσικής ακρόασης με απλά ρυθμικά σχήματα. Απλές ενορχηστρώσεις. 3

4 ΕΚΦΡΑΣΗ Συναισθημάτων Ιδεών Σκέψεων Λύσεων σε Μουσικά Προβλήματα Η δημιοιυργία μουσικής ατομικά σε ζευγάρια σε ομάδες, επιδεικνύοντας φαντασία πρωτοβουλία χρησιμοποιώντας γνώση του ήχου της μορφής που αποκτήθηκε μέσα από εξερευνήσεις πειραματισμούς. Να χρησιμοποιείται προσωπική, γραφική κλασική σημειογραφία. Ηχογράφηση της εργασίας των παιδιών σχολιασμός των συνθέσεών τους. Σύνθεση μουσικής με πιο πολύπλοκους Επιλογή κατάλληλων Δημιουργία σύντομων Δημιουργία ηχητικών εικόνων Σύνθεση μουσικής που να μουσικούς μηχανισμούς ερεθίσματα, ηχητικών πηγών ηχητικών εικόνων, που να οι οποίες έχουν χαρακτήρα περιλαμβάνει απλά μελωδικά, που να δείχνει την ύπαρξη φαντασίας, συνδυασμός τους για εκφράζουν μια αντίδραση σε ατμόσφαιρα, αρμονικά ρυθμικά στοιχεία. αντίληψη μορφής η οποία να απόδοση ηχητικών ένα μουσικό ερέθισμα. Η επιδεικνύοντας φαντασία Οι μαθητές να δείχνουν περιλαμβάνει όργανα τα οποία οι εφφέ σε μικρές σύνθεση να δείχνει ότι ο κάποια αντίληψη της φόρμας φαντασία στη επιλογή των μαθητές παίζουν. συνθέσεις. μαθητής έχει αντιληφθεί τις (διμερής, τριμερής). κατάλληλων ηχητικών πηγών αντιθέσεις στη μουσική. στις δικές του ενορχηστρώσεις. Μονομερής Μορφή. Δημιουργία Μουσικός Σχεδιασμός Η σύνθεση πρέπει να ξεκινήσει μόνο όταν οι μαθητές έχουν αποκτήσει αρκετές εμπειρίες στον πειραματισμό με τους ήχους σε ακροάσεις. Μετά θα πρέπει να ξεκινήσουν με μια μικρή αλυσίδα γεγονότων όπως π.χ. τα βήματα του ταχυδρόμου, το κουδούνι της πόρτας, τα γράμματα που πέφτουν στο γραμματοκιβώτιο. Χρήση προσωπικής ή γραφικής σημειογραφίας για τη σύνθεσή τους. Ηχογράφηση των προσπαθειών των μαθητών. Δημιουργία ηχητικών εικόνων χρησιμοποιώντας ένα ποίημα, μια ιστορία ή ένα γεγονός. Κριτική / Αξιολόγηση: Προσθήκη ή αλλαγή στοιχείων ώστε η σύνθεσή τους να γίνει καλύτερη. Χρήση προσωπικής ή γραφικής σημειογραφίας για τη σύνθεσή τους. Ηχογράφηση των προσπαθειών των μαθητών. Ανάπτυξη της μουσικής φαντασίας μέσα από τη σύνθεση. Απλή διασκευή γνωστού τραγουδιού: συνοδεία στροφών, τραγούδι, σόλο, ορχηστρικό. Έκφραση στην εκτέλεση. Χρήση προσωπικής ή γραφικής σημειογραφίας για τη σύνθεσή τους. Ηχογράφηση των προσπαθειών των μαθητών. Χρήση δομής/μορφής, αντιθέσεων, ενδιαφέροντος ρυθμού κ.τ.λ. Μορφή Ροντό. Χρήση προσωπικής ή γραφικής σημειογραφίας για τη σύνθεσή τους. Ηχογράφηση των προσπαθειών των μαθητών. Να μπορούν να διευθύνουν τις συνθέσεις τους αυτές των συμμαθητών τους. Ενθάρρυνση να δοκιμάσουν να συνθέσουν, να αυτοσχεδιάσουν ή να κάμουν διασκευές, χωρίς κατ ανάγκη, να έχουν μια ιστορία ή ποίημα στο μυαλό τους. (Αφηρημένη Μουσική) Εισηγήσεις: Να γράψουν την εισαγωγική μουσική για το πρότζεκτ, για το ραδιοσταθμό της τάξης. Να γράψουν ένα ραπ να προσθέσουν απλούς ρυθμούς ήχους. Σε μερικές περιπτώσεις, οι συνθέσεις των μαθητών να συμπεριλαμβάνονται στις συναυλίες του σχολείου. Διοργάνωση διαγωνισμών σύνθεσης, για παράδειγμα ενός Χριστουγεννιάτικου τραγουδιού, ή μουσική για το φιλμάκι της σχολικής αθλητικής ημερίδας. Χρήση προσωπικής ή γραφικής σημειογραφίας για τη σύνθεσή τους. Ηχογράφηση των προσπαθειών των μαθητών. 4

5 Η δημιοιυργία μουσικής ατομικά σε ζευγάρια σε ομάδες, επιδεικνύοντας φαντασία πρωτοβουλία χρησιμοποιώντας γνώση του ήχου της μορφής που αποκτήθηκε μέσα από εξερευνήσεις πειραματισμούς. Να χρησιμοποιείται προσωπική, γραφική κλασική σημειογραφία. Ηχογράφιση της εργασίας των παιδιών σχολιασμός των συνθέσεών τους. ΕΚΦΡΑΣΗ Συναισθημάτων Ιδεών Σκέψεων Λύσεων σε Μουσικά Προβλήματα Επικοινωνία Μουσική Παρουσίαση Για όλα τα Επίπεδα Α Ε: Συνεργατική Μάθηση σε ομάδες ενώ γίνεται η διεργασία της σύνθεσης ή της μουσικής εκτέλεσης, επιδεικνύοντας αλληλοσεβασμό. Να γίνεται αυτοαξιολόγηση σχολιασμός των συνθέσεων. Όπου όταν χρειάζεται, να γίνεται παρουσίαση εκτέλεση των διασκευών, των τραγουδιών, των αυτοσχεδιασμών, των ηχητικών εικόνων, των συνθέσεων, στον καθηγητή, στους συμμαθητές τους, σε κάποια άλλη ομάδα ήσε ένα πιο μεγάλο ακροατήριο (σε εορτασμούς του σχολείου, ή εκτός του σχολείου). Αλλαγή ρόλων (π.χλ του μαέστρου), ανάπτυξη υπευθυνότητας προς την ομάδα. Μουσική στο θεατρικό έργο του σχολείου. Μεγάλα πρότζεκτ με διαθεματικές προσεγγίσεις. 5

6 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ Επίδειξη αντίληψης του ήχου ανταπόκριση σε διάφορα είδη ύφους, της δικής τους μουσικής δημιουργίας ή της μουσικής δημιουργίας άλλων. Να χρησιμοποιείται προσωπική, γραφική κλασική σημειογραφία. Ηχογράφηση της εργασίας των παιδιών σχολιασμός των συνθέσεών τους. Να μπορούν να ξεχωρίσουν Να μπορούν να περιγράψουν την Να αναγνωρίζουν φανερές Να ξεχωρίζουν ποικίλα είδη διάφορους ήχους του ποιότητα των ήχων του ομαδοποιήσεις ήχων όπως είναι παραδοσιακής μουσικής. περιβάλλοντος των οργάνων περιβάλλοντος, σε σχέση με την ο ήχος της μπάντας πνευστών, τάξης. πηγή, την ένταση, την απόσταση ο ήχος της ορχήστρας, του τον τόπο. συγκροτήματος ροκ, της χορωδίας. Παρατήρηση, Ακρόαση, Περιγραφή, Ανταπόκριση Να αντιδρούν στη μουσική με ένα συγκεκριμένο χαρακτήρα (ύφος), έχοντας το συναίσθημα του παλμού της ταχύτητας. Να μπορούν να αναγνωρίσουν τις μελωδίες των τραγουδιών που έχουν ήδη διδαχθεί. Παιγνίδια που αναπτύσσουν την ακοή (αναγνώριση ήχων οργάνων, ηχογραφημένης σειράς ήχων). Επανάληψη ρυθμικών μελωδικών μοτίβων. Ακρόαση μουσικών αποσπασμάτων. Περιγραφή ήχων σύμφωνα με την ποιότητα. Κίνηση στη Μουσική (περπάτημα, χορός σε διάφορες ταχύτητες. Σταθερός παλμός στη μουσική). Να μπορούν να ξεχωρίσουν τους ακουστικούς απο τους ηλεκτρονικούς ήχους. Να μπορούν να συζητούν τα χαρακτηριστικά της μουσικής ιδιότητες του ήχου, με καθαρότητα ακρίβεια. Να αναγνωρίζουν τους ήχους των οργάνων που έχουν χαρακτηριστική ποιότητα, όπως είναι για παράδειγμα ο ήχος της πίπιζας, της τρομπέτας, του φλάουτου, του πιάνου ή της κιθάρας. Πολλά σύντομα αποσπάσματα μουσικών ακροάσεων. Να τα ακούουν περισσότερες από μια φορές. Συζήτηση για τους τρόπους με τους οποίου ο συνθέτης έχει επιτύχει το αποτέλεσμα το χαρακτήρα στη μουσική. Ακρόαση ήχων μέσα έξω από την τάξη, με περισσότερη λεπτομέρεια. Συσχέτιση της έντασης με την απόσταση. Ανταπόκριση σε ποικιλία μουσικών αποσπασμάτων. Να ενθαρρύνονται να εκφράζουν τους λόγους που τους αρέσει ή δεν τους αρέσει η συγκεκριμένη μουσική. Να εισηγούνται τρόπους καλυτέρευσης της δικής τους μουσικής. Να μπορούν να επιδεικνύουν ανάπτυξη της ακοής μέσα από την εκτέλεση, με το αυτί, μελωδιών από γνωστά τραγούδια. Να μπορούν να κρίνουν να έχουν άποψη της δικής τους μουσικής δημιουργίας αυτής των άλλων να δέχονται εισηγήσεις για βελτίωση. Να συζητούν για το χαρακτήρα των κομματιών που ακούν. Πιο πολύπλοκα ακουστικά παιγνίδια (ακρόαση 5 διαφορετικών οργάνων, κρυμμένων πίσω από την έδρα. Σταματά ο ήχος του ενός. Ποιος ήχος σταμάτησε να ακούεται;). Ανγνώριση ύφους σύντομων κομματιών ακρόασης συζήτηση. Συζήτηση από τους μαθητές για σύντομα κομμάτια ακρόασης (μουσική από Μικυ-Μάους, διαφημίσεις, θέματα από έργα της TV.). Να συζητούν το αποτέλεσμα της χρήσης ειδικών οργάνων ανάλογα με το χαρακτήρα της μουσικής. Να μπορούν να κάνουν εποικοδομιτική κριτική σε μια μουσική εκτέλεση ή μουσική σύνθεση. Μουσικά Ακουστικά Παιγνίδια. Επίσκεψη σε συναυλίες, επαφή με καλλιτέχνες που επισκέπτονται το σχολείο. Ενθάρρυνση να εκφράζουν τις απόψεις τους με περισσότερες λεπτομέρειες γιατί τους αρέσει ή δεν τους αρέσει ένα κομμάτι μουσικής. Να είναι ικανοί να δίνουν συγκεκριμένες εισηγήσεις για την καλυτέρευση των συνθέσεών τους αυτών των συμμαθητών τους. Σχολιασμός των διαφόρων στοιχείων του ύφους (μελωδία, ρυθμός, υφή, ενορχήστρωση) σε κομμάτια που ακούν. Να αναγνωρίζουν απλές έννοιες όπως είναι η επανάληψη, η αλυσίδα σχήματα που έχουν διδαχθεί μέσα από τον πειραματισμό την εξερεύνηση της μουσικής. Να μπορούν να αναγνωρίσουν να συζητήσουν τα χαρακτηριστικά των διαφόρων ειδών ύφους, όπως είναι για παράδειγμα το δημοτικό, λασικό, ποπ, η τζαζ. Ανάλυση συζήτηση για ένα αρκετά μεγάλο αριθμό στοιχείων φωνητικών ενόργανων έργων /αποσπασμάτων μουσικής, από μεγάλη ποικιλία εποχών ύφους (π.χ. ανάλυση συζήτηση για την αλυσίδα, το οστινάτο, το μείζονα/ελάσσονα τρόπο). Ειδικά ενδιαφέροντα προτιμήσεις για συγκεκριμένα είδη μουσικής μπορεί να αρχίσουν να αναπτύσσονται. 6