ΜΕΡΟΣ Ι ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ 1 ) Η ΠΡΩΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

ΜΕΡΟΣ Ι ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ 1 ) Η ΠΡΩΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Από το 1975 κάθε καλοκαίρι πήγαινα στην βιοτεχνία του πατέρα μου παραγωγής υφασμάτων (χασέδων) για να «δουλέψω». Η παραγωγή γινόταν με αργαλειούς δηλαδή μεγάλα και θορυβώδη μηχανήματα ημιαυτόματα στην λειτουργία τους, όπου κάθε εργάτης μπορούσε να ελέγχει 4-5 ταυτόχρονα. Θυμάμαι ότι η ζήτηση του προϊόντος ήταν πολύ μεγάλη, και για πολλά χρόνια η παραγωγή γινόταν σε βάρδιες. Η πληρωμές από τους πελάτες ήταν πολύ καλές (μετρητά). Δεν θυμάμαι τον πατέρα μου για πολλά χρόνια να προβληματιστεί για την διάθεση της παραγωγής του, όπως και δεν θυμάμαι ποτέ κανένας από τους αδελφούς του να ασχοληθεί με ανάλυση κόστους του προϊόντος και της παραγωγής. Η διαδικασία κατασκευής του υφάσματος απαιτούσε πρώτα την κατασκευή της κλωστής, η οποία γινόταν με την επεξεργασία του νήματος από ειδικές μηχανές που το συνέθεταν τυλίγοντας στο σε καρούλια. Η παραγωγή του υφάσματος γινόταν μαζικά από τους αργαλειούς και μετά περνούσαν για κολλάρισμα από την κολλαρίστρα, ένα μηχάνημα πολύ μεγάλο και με χρονοβόρα διαδικασία λειτουργίας. Αμέσως μετά γινόντουσαν τόπι σε ένα μηχάνημα που το δίπλωνε, και τελικά μεταφερόταν στο πρατήριο του εργοστασίου για διάθεση. Το εργοστάσιο δούλευε συνεχώς παράγοντας χιλιάδες μέτρα υφάσματος τα οποία στοιβαζόντουσαν σε βουνά για μεγάλο χρονικό διάστημα, και μερικά από τα οποία μεταφερόντουσαν στο πρατήριο για συσκευασία, μέρος των οποίων πουλιόντουσαν. Οι μηχανές ήταν κατασκευασμένες να παράγουν συγκεκριμένη ποιότητα υφάσματος σε συγκεκριμένες διαστάσεις. Κάθε αλλαγή ρέγουλας για παραγωγή άλλων διαστάσεων απαιτούσε πολλή καιρό, και για να γίνει το δεύτερο στάδιο παραγωγής δηλαδή το κολλάρισμα, λόγω διαδικασίας του κολλαρίσματος (ζέσταμα καζανιού), θα έπρεπε να έχουν συσωρευτεί μεγάλες ποσότητες υφάσματος. Έτσι όταν έμπαινε κανείς για πρώτη φορά στο εργοστάσιο, έβλεπε στοίβες από υφάσματα, και οι οποίες σχεδόν ποτέ δεν χαμήλωναν, και τα Κεραμίδας Νίκος e-mail: keramidasnikos@gmail.com Σύμβουλος Μηχανικός 1

οποία απαιτούσαν αποθηκευτικούς χώρους περίπου 1000 τετραγωνικών μέτρων. Η δεκαετία του ογδόντα ήταν η εποχή που καινούργιες κατηγορίες υφασμάτων έμπαιναν στην ελληνική αγορά παραμερίζοντας τον χασέ. Έτσι η εταιρεία αποφάσισε να κατασκευάσει παράλληλα και κουβέρτα μάλλινη η ακριλική δεδομένου ότι ο υπάρχων μηχανολογικός εξοπλισμός δεν μπορούσε να παράγει άλλη κατηγορία υφασμάτων. Η καινούργια παραγωγή (μέρος της οποίας ήταν φασών) γινόταν πάντα με τον ίδιο τρόπο,δηλαδή μαζικά η κατασκευή του υφάσματος της κουβέρτας, μετά το χνούδιασμα και τέλος αφού μαζευόντουσαν εκατοντάδες κομμάτια, πήγαιναν στο τμήμα της ραφής της μπορντούρας όπου ένας εργάτης έραβε κατά χιλιάδες την μπορντούρα. Δεν άλλαξε τίποτα στην διαδικασία της διαχείρισης της ροής του προϊόντος, δηλαδή ακολουθήθηκε η απλή λογική ότι παράγουμε μαζικά κατά παρτίδες την κάθε φάση του προϊόντος μεταφέροντας την κάθε στοίβα στο επόμενο στάδιο επεξεργασίας και μετά στο επόμενο στάδιο.έως ότου καταλήξει έτοιμο προϊόν. Ωστόσο πολύ σύντομα με την έναρξη της παραγωγής του καινούργιου προϊόντος (κουβέρτας), άρχισαν να διαφαίνονται περισσότερα προβλήματα στην διαχείριση τόσο της πρώτης ύλης, όσο και στην παραγωγή και πολλές φορές πολλές παρτίδες στοιβαζόντουσαν για περισσότερο χρόνο. 2) ΤΙ ΑΛΛΑΞΕ Το καινούργιο στοιχείο που προστέθηκε ήταν οι χρωματικές επιλογές που είχε ο πελάτης σε σχέση με το ύφασμα,που είχε μόνον ένα χρώμα. Οι κουβέρτες παράγονταν σε δύο ποιότητες (μάλλινες και ακριλικές) και σε πολλά χρώματα. Επί πλέων η μπορντούρα θα έπρεπε να ταιριάξει με το χρώμα της κουβέρτας, που ούτως η άλλως δεν ήταν δυνατόν να είναι απολύτως ίδιο δεδομένου ότι το υλικό ήταν διαφορετικό από εκείνο της κουβέρτας. Έτσι όταν κατασκευαζόταν μια παρτίδα κουβέρτας κόκκινου χρώματος, και μια παρτίδα πράσινου χρώματος, θα έπρεπε το «τμήμα προμηθειών» να έχει απόθεμα μπορντούρας στα αντίστοιχα χρώματα με τις ικανές ποσότητες κουβέρτας (ποιος τις ήξερε;) που υπήρχαν στις στοίβες. 3) ΤΙ ΔΕΝ ΑΛΛΑΞΕ Βεβαίως με τις αλλαγές του προϊόντος δεν άλλαζε τίποτε άλλο παρά μόνον η συσσώρευση καινούργιας πρώτης ύλης, η προσθήκη καινούργιων μηχανών, που συνήθως παρέμβαιναν ανάμεσα στις Κεραμίδας Νίκος e-mail: keramidasnikos@gmail.com Σύμβουλος Μηχανικός 2

παλαιότερες και η έλλειψη χώρου, εφόσον οι παλαιότερες μηχανές παρέμειναν στον ίδιο χώρο. Ο τρόπος διακίνησης και πώλησης παρέμεινε ο ίδιος. Δηλαδή τα έτοιμα προϊόντα μεταφερόντουσαν κατά παρτίδες στο πρατήριο, συσκευαζόντουσαν και «περίμεναν» τον πελάτη. 4) ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ Είναι αλήθεια ότι στα μέσα της δεκαετίας του 80 τα προϊόντα (σχεδόν όλα) δεν έμεναν για πολύ στο ράφι,δεδομένου ότι η ζήτηση ήταν μεγαλύτερη από την προσφορά και μάλιστα με μεγάλη δύναμη αγοράς (ποσοστό κέρδους). Άλλωστε για τον λόγο αυτό την ονομάζουμε εποχή του πωλητή δεδομένου ότι το ίδιο το προϊόν πωλούσε από μόνο του. Ωστόσο θυμάμαι πολύ καλά πως πολλές φορές ο πατέρας μου έβγαζε προσφορές σε συγκεκριμένα κομμάτια και σε μεγάλες ποσότητες από τα δύο προϊόντα (ύφασμα κουβέρτα) και μάλιστα μου έχει αποτυπωθεί στην μνήμη ότι ερχόταν ένας κύριος που μιλούσε με βαριά προφορά και που ήθελε πάντα να αγοράζει ότι προϊόν είχε ελάττωμα (μικρό η μεγάλο) σε ειδική τιμή φυσικά. Όταν ρώτησα τον πατέρα μου ποιος είναι ο κύριος μου εξήγησε ότι είναι ο βασιλιάς των Αθίγγανων της Θεσσαλονίκης και εμπορεύεται προϊόντα συναφή με τα δικά μας. Δεν υπήρχαν βεβαίως στατιστικά στοιχεία για τα ελαττωματικά προϊόντα που παρήγαγε το εργοστάσιο αλλά τον κύριο αυτόν τον έβλεπα πολύ συχνά στο πρατήριο, με τα λεφτά στο χέρι να περιμένει να «σκουπίσει» όλα τα ελαττωματικά προϊόντα (με το αζημίωτο φυσικά). Ο πατέρας μου και οι θείοι μου ήταν πανευτυχείς που μας εξυπηρετούσε και του φορτώναμε τα μη συμμορφούμενα προϊόντα, όπως θα τα ονομάζαμε σήμερα, σε τιμή προφανώς κάτω του κόστους. 5) ΠΩΛΗΤΗΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ Η παρουσία μου τόσο στο εργοστάσιο όσο και στο πρατήριο κάθε καλοκαίρι με έδωσε τα πρώτα ερεθίσματα και προβληματισμούς για την παραγωγή και την πώληση. Την ίδια περίοδο κάθε Χριστούγεννα για μία εβδομάδα, πήγαινα να δουλέψω στον θείο μου τον Αχιλλέα, που είχε μαγαζί παιχνιδιών και που αρκετά από αυτά τα έκανε εισαγωγή και μερικά ήταν ελληνικής κατασκευής. Η θέση μου ήταν στο τμήμα παιχνιδιών,και η δουλεία που έκανα ήταν να πουλάω σε όποιον έμπαινε το παιχνίδι που διάλεγε. Κεραμίδας Νίκος e-mail: keramidasnikos@gmail.com Σύμβουλος Μηχανικός 3

Δεν θυμάμαι να κουραζόμουν και πολύ να πίσω τους πελάτες να αγοράσουν παιχνίδια. Μάλιστα αν δεν έβρισκαν αυτό που ήθελαν, έπαιρναν κάποιο παρόμοιο. Και φυσικά δεν μιλάμε για πολυκατάστημα παιχνιδιών,αλλά ένα κατάστημα 100 τετραγωνικών μέτρων στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης. Η επιτυχία της πώλησης ήταν να προωθήσουμε στον πελάτη μαζί με την αγορά του παιχνιδιού και τις μπαταρίες σε «ειδικές τιμές». Όταν τελείωνε ένα είδος εμπορεύματος (παιχνιδιού) δεν ανησυχούσα ιδιαιτέρα γιατί ο πελάτης χωρίς να καταβάλω προσπάθεια, διάλεγε κάτι αντίστοιχο. Σπάνια κάποιος θα επέμενε για συγκεκριμένο παιχνίδι. Δεν θυμάμαι να υπήρχαν ειδικές προδιαγραφές για τα υλικά κατασκευής των παιχνιδιών,και φυσικά το «μάρκετινγκ» του καταστήματος ανύπαρκτο. Η διαφήμιση, η τιμή,ο ανταγωνισμός μάλλον άγνωστες σαν έννοιες. Το ίδιο το προϊόν πωλούσε από μόνο του, η εποχή του πωλητή στο μεγαλείο της. Σε γενικές γραμμές ήμασταν όλοι ικανοποιημένοι. 6) ΚΑΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ Το 1979 πήγα στην Ιταλία για σπουδές,και κάθε Σάββατο συνήθως έπαιρνα τηλέφωνο στην οικογένεια (δεν υπήρχαν κινητά και ούτε αυτόματα κέντρα). Το 1982 κατάλαβα από το τηλέφωνο ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με την δουλειά του πατέρα μου. Σε κάποια τηλεφωνική συνομιλία που είχα με την μητέρα μου εξήγησε ότι το εργοστάσιο θα κλείσει. Όταν επέστρεψα για διακοπές το καλοκαίρι του 83 η παραγωγή είχε σταματήσει και προσπαθούσε ο πατέρας μου να εκποιήσει το έτοιμο προϊόν. Αργότερα μου εξήγησε ότι δεν είχαμε καθόλου πωλήσεις,και ότι η υφαντουργία μεταφέρθηκε προς ανατολάς (Τουρκία). Περιττό να πω ότι ο μηχανολογικός εξοπλισμός πουλήθηκε για παλιοσίδερα και το έτοιμο προϊόν που είχε μείνει (στοίβες) σχεδόν πετάχτηκε η πουλήθηκε, στην καλύτερη περίπτωση μισοτιμής. Η αιτία,όπως εξηγούσαν οι Αφοί Κεραμίδα, ήταν η κρίση της υφαντουργίας που είχε ξεκινήσει λίγα χρόνια πριν, και φυσικά το ελληνικό κράτος,που είχε σταματήσει να επιδοτεί τον κλάδο (δηλαδή να χρηματοδοτεί πτώματα). Ο κλάδος για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα επιδοτείτο με 30% για τις εξαγωγές, δίνοντας την ευκαιρία στους βιοτέχνες - εξαγωγείς να αποκτήσουν την πολυπόθητη 316 BMW. Κεραμίδας Νίκος e-mail: keramidasnikos@gmail.com Σύμβουλος Μηχανικός 4

7) ΣΠΟΥΔΕΣ Στην αρχιτεκτονική από τα πρώτα μαθήματα που διδάχτηκα ήταν το σχέδιο και η αποτύπωση επί χάρτου σε κλίμακα, αντικειμένων και κατασκευών. Ουσιαστικά με το μάθημα του σχεδίου μας μάθαιναν να μεταφέρουμε σε ένα κομμάτι χαρτί ακόμη και ένα ολόκληρο κτίριο, η σχεδιάζοντας το εξ αρχής, έχοντας κάποια δεδομένα (τοποθεσία, ιδιοκτησία χρήση κ.τ.λ.), Η ιστορία της τέχνης και της αρχιτεκτονικής ήταν αμέσως μετά ένα από τα σημαντικότερα μαθήματα. Μας δίδασκε ότι οτιδήποτε υπάρχει σήμερα, έχει δημιουργηθεί μέσα από γεγονότα του παρελθόντος, και που επηρεάζει αυτό που θα συμβεί στο μέλλον. Η τεχνολογία των υλικών όριζε το μέγεθος και τον τύπο της κατασκευής. Ο αρχιτέκτονας μελετώντας την ιστορία,αναλύοντας τα δεδομένα του παρόντος και με βάση τις τεχνολογίες και τα μέσα της εποχής, έβαζε την δική του πινελιά στο δημιούργημα του. Η ιστορία της αρχιτεκτονικής μας διδάσκει ότι πολλές φορές και κατά διάφορες χρονικές περιόδους, ο αρχιτέκτονας έπρεπε να «ξεθάψει» παλαιές ιδέες σχεδιασμού και αισθητικές και αφού τις επεξεργαστεί να «γεννηθεί» μια καινούργια σχολή ιδεών και κουλτούρας (μεταμοντερνισμός). Οι πρώτες κατασκευές γινόντουσαν από μαστόρια δηλαδή τεχνίτες που με την εμπειρία τους (άρρητη γνώση) κατασκεύαζαν οικοδομήματα με βάση τις ανάγκες του ιδιοκτήτη και με τα μέσα που διέθεταν. Η εμπειρία αυτήν,μεταφέρονταν σε άλλα άτομα που «προσθέτανε» την δικιά τους εμπειρία (άρρητη γνώση), δημιουργώντας καινούργια γνώση. Με το πέρασμα του χρόνου και την συγγραφή σχετικών σημειώσεων από διάφορους συγγραφείς, άρχισε η εμπειρία (άρρητη γνώση), να μεταφέρεται σε γραπτό λόγο (ρητή γνώση) και να οργανώνεται κατά κατηγορίες (επιστήμες). Το πτυχίο το πήρα το καλοκαίρι του 86, και η πρώτη μου δουλειά ήταν μετά την στρατιωτική θητεία, να ασχοληθώ με σχεδιασμό και έκδοση οικοδομικών αδειών, σε μια εποχή όπου η αντιπαροχή βρισκόταν σε έξαρση και το επάγγελμα του αρχιτέκτονα να μπερδεύεται με εκείνο του διακοσμητή η του «μηχανικού». 8) ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ Το 1989 ξεκίνησα να δουλεύω σε εταιρεία συστημάτων αλουμινίου. Η δουλεία μου ήταν στο τμήμα πωλήσεων, και θα έπρεπε να επισκέπτομαι προς ενημέρωση κατασκευαστές οικοδομών, τεχνικές εταιρείες, μηχανικούς, ιδιώτες και κατασκευαστές αλουμινίου. Κεραμίδας Νίκος e-mail: keramidasnikos@gmail.com Σύμβουλος Μηχανικός 5

Στα σεμινάρια που ακολούθησαν ενημερώθηκα ότι η εταιρεία σχεδιάζει συστήματα αλουμινίου,τα οποία μετά θα πρέπει να τα πουλήσει σε αλουμινάδες για να τα μετατρέψουν σε έτοιμο κούφωμα ώστε να τα παραδώσουν στους τελικούς πελάτες. Συνεπώς ο πελάτης της εταιρείας που δούλευα ήταν ο αλουμινοκατασκευαστής. Επειδή μπερδεύτηκα,όντας άπειρος, για τον λόγο που θα έπρεπε να επισκέπτομαι εκτός από τους «πελάτες μου αλουμινάδες» και τεχνικές εταιρείες, ιδιώτες, κατασκευαστές και μηχανικούς, ο υπεύθυνος μου εξήγησε ότι η πώληση που θα κάνουμε είναι ιεραποστολική (έμμεση). Ουσιαστικά πωλούσαμε πρώτη και βοηθητική ύλη (προφίλ και εξαρτήματα) και όχι έτοιμο προϊόν (κούφωμα) χρειαζόταν να εκπαιδευτώ και στο τεχνικό κομμάτι υπολογισμού υλικών τρόπος μονταρίσματος κ.τ.λ.. Η έδρα της εταιρείας ήταν σε επιφάνεια 2.000 τετραγωνικών μέτρων και ένας εκ των τρόπων προώθησης των προϊόντων,ήταν η συνεχή οργάνωση σεμιναρίων σε μηχανικούς. Δια τον λόγο αυτόν η εταιρεία εξέδιδε κάθε τρις μήνες ένα περιοδικό με τα νέα στον κλάδο του αλουμινίου και την ιστορία τέχνης και διακοσμητικής. Το περιοδικό το ταχυδρομούσε κατά χιλιάδες, αφού πρώτα έπρεπε να τοποθετηθεί μέσα στον φάκελο με πρόσκληση. Ο τρόπος τοποθέτησης ήταν πάντα μια κουραστική υπόθεση για το τμήμα πωλήσεων,αφού θα έπρεπε να στηθεί «αλυσίδα παραγωγής» φακελώματος. Δηλαδή ένας έβαζε τους φακέλους,ένας τις προσκλήσεις και ο τελευταίος έκλεινε τον φάκελο. Δηλαδή μαζική παραγωγή η παραγωγή παρτίδας θα την ονόμαζαν οι Γιαπωνέζοι. Είχα την τύχη να μαθητεύσω την τέχνη του αλουμινά σε έναν από τους καλύτερους κατασκευαστές αλουμινίου, πελάτη της εταιρείας, που είχε μεγάλη εμπειρία από το αλουμίνιο αφού πολλά χρόνια ήταν εγκατεστημένος στην Γερμανία και δούλευε σε κατασκευαστή κουφωμάτων αλουμινίου. Εκείνο που θυμάμαι και μου είχε κάνει εντύπωση ήταν ότι χρησιμοποιούσε τα υλικά πάντα με βάση τις τεχνικές προδιαγραφές της εταιρείας. Οι επισκέψεις που έκανα σε πολλά κατασκευαστικά μού έδωσε την δυνατότητα και τις γνώσεις, και κατάλαβα καλά τον τρόπο παραγωγής των κουφωμάτων. Στην δεκαετία του 90 πολλές ελληνικές διελάσεις άρχισαν να παράγουν συστήματα αλουμινίου, και πολλά συναφή προϊόντα άρχισαν να εμφανίζονται ποιο οργανωμένα. Το 1993 άρχισα τον σχεδιασμό και την παραγωγή συστημάτων σκίασης και αντικουνουπικής προστασίας και ένα χρόνο αργότερα την παραγωγή πόρτας ασφαλείας. Κεραμίδας Νίκος e-mail: keramidasnikos@gmail.com Σύμβουλος Μηχανικός 6

Έχοντας την εμπειρία από την προηγουμένη δουλειά μου στα αρχιτεκτονικά συστήματα, εφάρμοσα το σύστημα μαζικής ταχυδρόμησης επιστολών. Πήγα στο κεντρικό ταχυδρομείο,έκανα σφραγίδα μαζικής αποστολής (πάνω από τρις χιλιάδες φακέλους την φορά), και ετοίμαζα τους φακέλους μαζικά. Προσπέκτους, έντυπο τεχνικών προδιαγραφών κλείσιμο και σφράγισμα. Όταν έφτασε η στιγμή να μεταφερθούν στο ταχυδρομείο ανακάλυπτα ότι κάποιοι φάκελοι δεν έχουν την σφραγίδα, και μετά από μέρες σε κάποιους φακέλους δεν υπήρχε το προσπέκτους σε κάποιους το τεχνικό έντυπο. Η τρέλα της μαζικής παραγωγής δηλαδή παραγωγή μεγάλων παρτίδων από ίδια προϊόντα που περιμένανε στην ουρά για το επόμενο στάδιο. Βεβαίως έγινα έξαλλος που αν και συντονισμένα και «παραγωγικά» δουλεύοντας κάναμε πολλά λάθη. Δηλαδή μαζική παραγωγή και όμως λάθη. Το 1999 σχεδίασα την βιομηχανική παραγωγή πορτών ασφαλείας και πυρασφαλείας με αυτοματοποιημένα συστήματα παραγωγής. 9) ΣΗΜΕΙΟ ΜΗΔΕΝ ΑΡΧΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ Το 2001 άρχισε η παραγωγή,σταδιακά των προϊόντων, και μαζί με την παραγωγή άρχισαν και τα προβλήματα. Είχα ήδη ασχοληθεί με την μελέτη συγγραμμάτων περί οργάνωσης παραγωγής, ολική ποιότητα, έξι σίγμα, αλλά πάντα αναλωνόμουν στην καθημερινότητα, και προσπαθούσα να λύσω τα προβλήματα του τώρα. Ένας πολύ καλός πυροσβέστης, που τον ενδιέφερε να ανάβει φωτιές και μετά να τις σβήνει. Τότε άρχισα να μελετάω το σύστημα παραγωγής της Τογιότα, και τον γιαπωνέζικο τρόπο σκέψης στην παραγωγή μελετώντας πολλές εταιρείες από την Ιαπωνία που σκεπτόντουσαν με ένα τελείως διαφορετικό τρόπο στην «γένεση» της ιδέας, στην οργάνωση και λειτουργία της παραγωγής. Δεν μπορώ να πω ότι εφάρμοσα πολλά πράγματα στην γραμμή παραγωγής των πορτών ασφαλείας,αλλά ένα μέρος τέθηκε σε λειτουργία όπως και στην γενικότερη φιλοσοφία της εταιρείας. Κατάλαβα πολύ καλά όμως, όταν άρχισα να βλέπω τις στοίβες από τις πρώτες ύλες και τα βουνά από τα έτοιμα προϊόντα να περιμένουν τον πελάτη, ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Θυμήθηκα στο υφαντουργείο του πατέρα μου τα βουνά από τους χασέδες και τις κουβέρτες να κάθονται με υπομονή μήπως και φανεί ο πελάτης. Το περίεργο ήταν ότι και εδώ ήταν όλοι χαρούμενοι που τα ράφια είναι γεμάτα. Εμένα στο μυαλό μου ερχόταν πάντα η εικόνα των βουνών έτοιμων προϊόντων από τις προηγούμενες εταιρείες, και πολλές φορές θυμόμουν τον δάσκαλο αλουμινά,που διαμαρτυρόταν, για τα ρετάλια Κεραμίδας Νίκος e-mail: keramidasnikos@gmail.com Σύμβουλος Μηχανικός 7

του αλουμινίου που πάντα ήταν τόσο πολλά που τον εμπόδιζαν να δουλέψει. Και βεβαίως αναφέρομαι στο 1990 που το χρώμα αλουμινίου τότε ήταν συνήθως μόνον λευκό, και τα διαφορετικά προφίλ που χρησιμοποιείτο (κάσα, φύλλο, μπινί) ελάχιστα. Προσπαθούσα να καταλάβω από πού πρέπει να αρχίσω,πως, και που να φτάσω. 10) ΕΡΜΗΝΕΙΑ Το 2004 δουλεύω σε διέλαση αλουμινίου, και ασχολούμαι ακόμη πιο έντονα με τον κατασκευαστή αλουμινίου. Οι διελάσεις στην αρχή παράγουν βιομηχανικό προφίλ (προφίλ κατά παραγγελία), και στην πορεία σχεδιάζουν και παράγουν αρχιτεκτονικά συστήματα. Τα προφίλ κατά παραγγελία παράγονται σε μια παρτίδα, και συνήθως δεν χρειάζονται να παραμείνουν στην αποθήκη διότι αποστέλλονται στον πελάτη. Πολλές φορές (τις περισσότερες) δεν χρειάζονται βαφή. Το πρώτο πράγμα που παρατηρεί κανείς μπαίνοντας στο εργοστάσιο είναι το μεγάλο στοκ αρχιτεκτονικού προφίλ που υπάρχει, περιμένοντας τον πελάτη να το αγοράσει. Ήδη μετά τα μέσα της δεκαετίας του 2010 οι χρωματικές επιλογές που προσφέρονται από τα βαφεία ηλεκτροστατικής βαφής και τις απομιμήσεις είναι πολλές (250), και τα συστήματα αλουμινίου περίπου 25, με επιλογές προφίλ πάνω από 1000 μήτρες (για κάθε διέλαση). Επί πλέον ο ανταγωνισμός και οι απαιτήσεις της αγοράς είναι πολύ μεγαλύτερες σε σχέση με την κάθε χρονιά που περνάει. Οι εξελίξεις είναι πολύ μεγαλύτερες και γρηγορότερες προς το τέλος της δεκαετίας. Στο τμήμα εξυπηρέτησης συνεργατών,όπου η παραγγελιοληψία έπρεπε να φιλτραριστεί και να μεταφερθεί στο επόμενο στάδιο - τον προγραμματισμό παραγωγής - παρατηρούσα πάντα πώς η παραγωγή σχεδιαζόταν με βάση παραγωγή κατά παρτίδες. Με την κατασκευή του καινούργιου εργοστασίου η βασική λογική βασιζόταν στην αυτοματοποίηση με αλυσίδες μεταφοράς αυτόματα όλων των προφίλ από την πρέσα διέλασης έως τον φούρνο γήρανσης και από τον φούρνο γήρανσης στην ρομποτική αποθήκη. Ουσιαστικά ο μοναδικός πελάτης της παραγωγής σε άβαφη βέργα θα ήταν η αποθήκη, από την οποία θα γινόταν ρομποτικά η επιλογή τον προφίλ για βαφή, σε μονάδα κάθετου βαφείου και τέλος το αυτόματο περιτύλιγμα και πακετάρισμα. Η ρομποτική αποθήκη είχε 1000 θέσεις (καλάθια) που το καθένα μπορούσε να είχε περίπου 600 κιλά προφίλ αλουμινίου. Κεραμίδας Νίκος e-mail: keramidasnikos@gmail.com Σύμβουλος Μηχανικός 8

Φαίνεται μια πολύ καλή ιδέα, όπου η αρχή της είναι η αυτοματοποίηση. Η διάθεση του τελικού προϊόντος (προφίλ και εξαρτήματα), γινόταν με μεταφορικά μέσα της εταιρείας κατευθείαν στον πελάτη-κατασκευαστή. Δεν γινόταν μέσο εμπορικών, και αυτή η επιλογή απαιτούσε να προσαρμόζεται η παραγωγή σε 300-400 πελάτες με μεγάλες η μικρές παραγγελίες και σε ένα πολύ μεγάλο προϊοντικό μίγμα. Φυσικά όλη η υποδομή που περιγράφω σκοπό είχε να υποστηρίξει το αρχιτεκτονικό προφίλ διότι το βιομηχανικό (επί σχεδίου) αμέσως μετά την παραγωγή έπαιρνε τον δρόμο για τον πελάτη. 11) ΕΠΙ ΤΟ ΕΡΓΩ Τα τελευταία δύο χρόνια ασχολήθηκα σε συμβουλευτικό χαρακτήρα, στην οργάνωση εταιρειών κατασκευής κουφωμάτων και πάνελς. Εκείνο που μπορεί να παρατηρήσει κανείς, είναι η σπατάλη χώρου, χρόνου και πρώτης ύλης, σχεδόν σε όλες της βιοτεχνίες του είδους (και όχι μόνον). Οι χώροι είναι τεράστιοι για το μέγεθος της παραγωγής, ο υπάρχων μηχανολογικός εξοπλισμός είναι για πολλαπλάσιες παραγωγές και ο ελεύθερος χώρος που υπάρχει πολλές φορές είναι γεμάτος με βουνά από προφίλ η εξαρτήματα. Ο κάθε εργαζόμενος κάνει κάθε μέρα ένα μικρό μαραθώνιο, κρατώντας στα χέρια του ένα προφίλ η τελάρο αλουμινίου, κουβαλώντας το καταϊδρωμένος από πάγκο σε πάγκο η από μηχάνημα σε μηχάνημα, κάνοντας στο τέλος της ημέρας μια τρύπα στο νερό,στην προσπάθειά του να ολοκληρώσει κάποια φάση της παραγωγής. Πολλές φορές ενώ τα ράφια της αποθήκης είναι ασφυκτικά γεμάτα,και δεκάδες κουτιά με εξαρτήματα κείτονται σε διάφορα μέρη της παραγωγής,ο εργαζόμενος είναι αδύνατον να βρει το εξάρτημα που ψάχνει. Έχουμε το φαινόμενο του χαμένου θησαυρού σε όλο του το μεγαλείο. Ο χώρος παραγωγής πολλές φορές είναι και μουσείο παλαιών η νέων μηχανών παραγωγής που τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούνται σαν τραπέζια του καφέ (κατά προτίμηση φραπέ), ή τραπέζια μεσημεριανού διαλλείματος. Η παραγγελία των προμηθειών γίνεται από πολλές θέσεις εργασίας και οι εντολές παραγωγής έρχονται από διάφορες κατευθύνσεις. Ουσιαστικά παρατηρεί κανείς ότι στις περισσότερες εταιρείες του κλάδου μεταποίησης αλουμινίου (γενικά κουφώματος),επικρατεί μόνιμα κατάσταση διαχείρισης κρίσεων. Αφού το όποιο πρόβλημα αναδειχθεί θα επέμβει ο «πυροσβέστης» μάστορας η ο πρόεδρος και με ηρωικές προσπάθειες θα το λύσει. Εκείνο Κεραμίδας Νίκος e-mail: keramidasnikos@gmail.com Σύμβουλος Μηχανικός 9

βέβαια που δεν προσμετράτε στο τελικό κόστος που πληρώνει πάντα η επιχείρηση, είναι το σύνολο της ζημιάς. Και επειδή και εγώ ακριβώς έτσι αισθανόμουν,σαν ένα είδος «απαραίτητου», που θα έπρεπε να λύνω τα προβλήματα που εγώ δημιουργούσα, κατάλαβα ότι θα ήταν καλύτερα να μελετήσω το σύστημα το οποίο θα δρομολογούσε τέτοιες διαδικασίες και μια διαφορετική φιλοσοφία αντιμετώπισης όλου του οργανισμού ώστε η δουλεία μου να είναι το πώς να μην δημιουργώ προβλήματα. 12) ΚΟΙΝΑ ΣΗΜΕΙΑ Από την εμπειρία μου στην οικογενειακή επιχείρηση έως και σήμερα, κατάλαβα ότι ανεξάρτητα το αντικείμενο που παράγει η κάθε επιχείρηση, ο τρόπος σκέψης του κάθε επιχειρηματία είναι κοινός και μπορώ να τον συνοψίσω με μερικές μόνον φράσεις 1. Η επένδυση γίνεται με βάση τις φιλοδοξίες του επιχειρηματία και με σε σχέση με τα χρηματοδοτικά προγράμματα που εξαγγέλλονται κατά καιρούς, παρά με την πραγματική ανάγκη της αγοράς. 2. Η αγορά θεωρείται σαν δεδομένο, ότι είναι σταθερή στην ποιότητα ποσότητα και έχει πάντα ανοδικές τάσεις (ζήτηση). 3. Το σημαντικότερο από όλα είναι ότι καμία παραγωγή δεν σχεδιάζεται με δυνατότητα προσαρμογής στην ζήτηση της αγοράς (προϊοντικό μίγμα και ζητούμενη ποσότητα ). 4. Όλες οι παραγωγές και η κουλτούρα της επιχείρησης είναι φτιαγμένες μέσα σε έναν ιδεολογικό τοίχο από μπετόν, και που καθιστά σχεδόν αδύνατη κάθε αλλαγή. Έχουμε πολλές περιπτώσεις στον κλάδο της μεταποίησης κουφωμάτων, όπου έχουν κατασκευαστεί μονάδες με μηχανολογικό εξοπλισμό με δυνατότητα παραγωγής 200 τεμαχίων ημερησίως, ενώ η πωλήσεις της εταιρείας την συγκεκριμένη περίοδο δεν ξεπερνούσαν τα 15 με 20 τεμάχια ημερησίως. Επί πλέον υπήρχε και υπάρχει σύγχυση μεταξύ διαφόρων ομοειδών προϊόντων (κούφωμα αλουμινίου με συνθετικό π.χ.) όσο αφορά τις συγκρίσεις σε τυπολογίες, μεθόδους και χρόνους παραγωγής. Και σε άλλες εταιρείες της αλυσίδας του αλουμινίου, όπως οι διελάσεις, έχουμε το φαινόμενο της μεγάλης επένδυσης (σε μηχανολογικό εξοπλισμό, κτιριακά) σε σχέση με τις ποσότητες που πωλούσαν. Η πραγματικότητα τα τελευταία χρόνια είναι ότι οι μεταβολές που συμβαίνουν παγκοσμίως στον χώρο των επιχειρήσεων είναι τόσο μεγάλες και σε τόσο σύντομο χρόνο, και που οι εταιρείες αν θέλουν να επιβιώσουν θα πρέπει να τις παρακολουθούν. Αυτό σημαίνει ότι οι οργανισμοί θα πρέπει να προσαρμόζονται πολύ γρήγορα στα νέα δεδομένα και πολλές φορές θα πρέπει να αλλάζουν Κεραμίδας Νίκος e-mail: keramidasnikos@gmail.com Σύμβουλος Μηχανικός 10

ακόμη και δραστηριότητα. Η αλλαγή έρχεται μόνον μέσα από τον οργανισμό, που θα πρέπει να προσαρμόζεται (η εταιρεία) σε κάθε εξωτερική αλλαγή του οικονομικού περιβάλλοντος. Δεν μπορεί να «προσαρμόσετε» το παγκόσμιο γίγνεσθαι στις δικές μας ανάγκες και απαιτήσεις, παρά εμείς πρέπει να ήμαστε παρών σε κάθε αλλαγή. Είναι γνωστός ο νόμος του Δαρβίνου περί προσαρμογής του ζωικού βασιλείου στις όποιες κλιματικές αλλαγές. Οποίο είδος δεν προσαρμόζεται, απλά εξαφανίζεται. Ο νόμος της φύση μας διδάσκει πολύ καλά ότι η προσαρμογή με το εξωτερικό περιβάλλον είναι μονόδρομος. Και η ιστορία της αρχιτεκτονικής μας διδάσκει ακριβός το ίδιο. Ότι η κατασκευή γίνεται με βάση της απαιτήσεις του περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκεται (δομικά,χρονικά,κοινωνικά και αισθητικά). Αλλοίμονο αν σε μια σεισμική ζώνη κατασκευάσω ένα σπίτι χωρίς μελέτη αντισεισμικής προστασίας το σίγουρο θα είναι ότι όταν θα γίνει σεισμός δεν θα πρέπει να κατηγορήσω τον θεό για την κατάρρευση. Και όμως στον κόσμο των επιχειρήσεων πάντα σε περίπτωση αποτυχίας φταίνε οι πάντες εκτός φυσικά από εμάς. Φταίει η κρίση,η παγκοσμιοποίηση, τα φτηνά μεροκάματα τον όμορων χωρών, το κράτος, η εφορία, ο συνέταιρος, η τράπεζα, το χρηματιστήριο, οι Αμερικάνοι και χιλιάδες άλλοι. Εμείς πρέπει να ήμαστε ευέλικτοι και εμείς να ορίζουμε το μέλλον μας προσαρμοσμένοι συνεχώς σε νέες καταστάσεις που τις ορίζουν άλλοι, τους οποίους δε μπορούμε να ελέγξουμε. Η προσαρμογή είναι το μυστικό της επιτυχίας. Προσαρμογή σε όλη την εταιρεία,προσαρμογή στις ανάγκες του πελάτη, προσαρμογή στην κατασκευή του προϊόντος, προσαρμογή στην διάθεση του. Η μεγάλη επιτυχία είναι όποιος μπορεί να κάνει γρήγορη προσαρμογή. Να γίνει ένα με τις αλλαγές. Κεραμίδας Νίκος e-mail: keramidasnikos@gmail.com Σύμβουλος Μηχανικός 11