«Ένα µήλο την ηµέρα...» Εκπαιδεύοντας τους µαθητές να αντιµετωπίζουν τις βλαβερές συνέπειες της περιβαλλοντικής ρύπανσης µε τη βοήθεια της διατροφής. Μπακάλη Τένια
ΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Αγωγή Υγείας, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Βιολογία, Χηµεία, Ιστορία, ιατροφή, Φυσιολογία, Νοσολογία, Πληροφορική
Σκοπός να βοηθηθούν οι µαθητές να παραµείνουν υγιείς, περιορίζοντας τις πιθανότητες εµφάνισης χρόνιων παθήσεων που οφείλονται στην τοξική επίδραση των περιβαλλοντικών ρύπων.
οι µαθητές Επί µέρους στόχοι µαθαίνουν ποιοι είναι οι περιβαλλοντικοί ρύποι που απειλούν την υγεία τους στους χώρους όπου ζουν, εργάζονται και παίζουν ή αθλούνται. προτείνουν τρόπους ώστε να µειώσουν την έκθεσή τους στους παράγοντες αυτούς ερευνούν τρόπους ενίσχυσης της ικανότητας του οργανισµού τους να εξουδετερώνει τους τοξικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες Ασκούνται σε δεξιότητες κριτικής σκέψης και επίλυσης προβληµάτων, ώστε να κάνουν ενηµερωµένες και συνειδητές επιλογές, οι οποίες, πέρα από το να εξασφαλίζουν στο σώµα µια ισορροπηµένη διατροφή, µπορούν επίσης να αποτελέσουν ένα τρόπο αντιµετώπισης της περιβαλλοντικής ρύπανσης.
Με ποιούς τρόπους µολύνεται ο άνθρωπος;
Επιδράσεις της περιβαλλοντικής ρύπανσης στην υγεία Ρύπανση αέρα Πονοκέφαλοι κόπωση Ρύπανση υδάτων Αναπνευστικές παθήσεις Καρδιαγγειακές παθήσεις Γαστρεντερικές διαταραχές Ναυτία Καρκίνοι ερµατικές παθήσεις Ρύπανση εδάφους
Οξειδωτικό στρες Αντιδράσεις µεταβολισµού ελεύθερες ρίζες+ ROS Γραµµή άµυνας εναντίων ξένων εισβολέων Υπερβολική συσσώρευση ελευθέρων ριζών = οξειδωτικό στρές επίθεση εναντίων κυττάρων του ίδιου του οργανισµού
Οξειδωτικό στρες Φυσιολογικό άτοµο οξυγόνου Οι ελεύθερες ρίζες πυροδοτούν Αλυσιδωτή αντίδραση Απώλεια ηλεκτρονίου- ηµιουργία ελεύθερης ρίζας Κυτταρική µεµβράνη
ράση ελευθέρων Οιελεύθερες ρίζες ριζών σπάζουν την µεµβράνη του λυσοσώµατος Οιελεύθερες ρίζες σπάζουν την µεµβράνη του πυρήνα και αλλάζουν το γενετικό υλικό (DNA) Οιελεύθερες ρίζες επιτίθενται στην κυτταρική µεµβράνη από µέσα, δηµιουργώντας εύκολη δίοδο για καταστροφικά ένζυµα και ρύπους
Ρύποι είσοδος στον οργανισµό οξειδωτικό στρές ασθένεια Μείωση ρύπων Μείωση έκθεσης Εξουδετέρωση ελευθέρων ριζών
Ελεύθερες ρίζες Αντιοξειδωτικά Σωµατικά κύτταρα
1η ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ Στόχοι ενότητας: να κατανοήσουν τα παιδιά την έννοια και τις αιτίες της περιβαλλοντικής ρύπανσης ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΑ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ να συνειδητοποιήσουν το µέγεθος της ευθύνης του κάθε πολίτη σε κάθε περιβαλλοντικό πρόβληµα να ασκηθούν στο να αναζητούν πηγές πληροφοριών και στο να αξιολογούν τις συλλεγόµενες πληροφορίες
Περιβαλλοντικοί ρύποι Αέρας: radionuclides Caesium, Strontium, polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH). Νερό: arsenic, mercury. Εδαφος: cadmium, nitrates, perchlorates. Υλικά συσκευασίας: antimony, tin, lead, perfluorooctanoic acid (PFOA), semicarbazide, benzophenone, isopropylthioxanthone (ITX), bisphenol A. Υλικά επεξεργασίας/παρασκευής: copper, άλλα µέταλλα, λιπαντικά, απορρυπαντικά. Polychlorinated biphenyls (PCB) dioxins, and polybrominated diphenyl ethers (PBDE) : παρόντα σε ολόκληρη την βιόσφαιρα
Περιβαλλοντικοί ρύποι: Η βρώµικη δωδεκάδα Ζιζανιοκτόνα-φυτοφάρµακα (HCB, Mirex, Chlordane, DDT, Endrin, Toxaphene, Heptachor, Aldrin, Dieldrin) Βιοµηχανικά προιόντα (PCBs) Βιοµηχανικά παραπροιόντα (Dioxins, Furans)
Persistent Organic Pollutants (POPs) Ανθεκτικοί οργανικοί ρύποι (POPs) είναι χηµικές ουσίες που παραµένουν στο περιβάλλον, βιοσυσσωρεύονται µέσω της τροφικής αλυσίδας και ενέχουν κίνδυνο να προκαλέσουν δυσµενείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.
Υπερθέρµανση του πλανήτη Λιώσιµο των πάγων Άνοδο της στάθµης της θάλασσας Ερηµοποίηση Εξάντληση φυσ. πόρων Εξάντληση υδάτινων αποθεµάτων Οικονοµική εξαθλίωση- φτώχεια Λοιµώδεις ασθένειες-πανδηµίες Μετανάστευση Κοινωνικές µεταβολές
2η ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΑ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Στόχοι ενότητας: να εντοπίσουν τα παιδιά τους πιθανούς τρόπους εισόδου των ρύπων στο ανθρώπινο οργανισµό να κατανοήσουν τον τρόπο µεταφοράς της µολυσµατικών παραγόντων µέσω της τροφικής αλυσίδας να κατανοήσουν τους βιολογικούς µηχανισµούς που ενεργοποιούνται από τους ρυπογόνους- µολυσµατικούς παράγοντες να εντοπίσουν πιθανές ασθένειες που µπορεί να προκαλέσει η ρύπανση.
πείραµα
Τροφική αλυσίδα αέρας Νερό έδαφος Σαρκοφάγα Παραγωγός Χορτοφάγα
Φυσιολογικό άτοµο οξυγόνου Οι ελεύθερες ρίζες πυροδοτούν Αλυσιδωτή αντίδραση Απώλεια ηλεκτρονίου- ηµιουργία ελεύθερης ρίζας Κυτταρική µεµβράνη Οιελεύθερες ρίζες σπάζουν την µεµβράνη του λυσοσώµατος Οιελεύθερες ρίζες σπάζουν την µεµβράνη του πυρήνα και αλλάζουν το γενετικό υλικό (DNA) http://www.youtube.com/watch?v=kvyjmt1 0CH0&feature=player_embedded Οιελεύθερες ρίζες επιτίθενται στην κυτταρική µεµβράνη από µέσα, δηµιουργώντας εύκολη δίοδο για καταστροφικά ένζυµα και ρύπους
Human Cell Schematic Cell Membrane Mitochondria Nucleus Cytoplasm
The cell contains all of Life s processes. Of particular importance Is the mitochondria, which are the sites of energy production
The Cell and Mitochondria Membrane
Οξειδωτική καταστροφή
ΚΟΛΛΑΖ Προβλήµατα Υγείας Πονοκέφαλοι Καρδιαγγειακά Αναπνευστικά Ναυτία Γαστρεντερικά Καρκίνοι Νευρολογικές διαταραχές ιαταραχές συµπεριφοράς Μαθησιακές δυσκολίες Βλάβες στο αναπαραγωγικό συστηµα Τερατογένεση
3η ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΕΜΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΟΞΕΙ ΩΤΙΚΩΝ Στόχοι ενότητας: ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΑ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ να κατανοήσουν τα παιδιά τον µηχανισµό δράσης των αντιοξειδωτικών να συνειδητοποιήσουν την χρησιµότητά τους να προβληµατισθούν για τις διαιτητικές συνήθειες των συνοµηλίκων τους να καταλήξουν σε συνειδητές υγιεινές διατροφικές επιλογές να πείσουν και τις οικογένειες και τους φίλους τους να καταναλώνουν περισσότερα φρούτα και λαχανικά
Πώς θα αµυνθούµε; Ελεύθερες ρίζες Εκπαιδ. βίντεο http://www.youtube.com/watch?v=kvyjmt10ch0&feature=related
αντιοξειδωτικά Βιτ. Α, C, E Λυκοπένιο Φλαβονοειδή Λιγνάνιο Σελήνιο Πολυφαινόλες
Πηγές αντιοξειδωτικών
ΠΕΙΡΑΜΑ ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΕ ΟΞΥΖΕΝΕ
Πίνακας αντιοξειδωτικών Βιτ.Α Βιτ. C Βιτ. Ε φλαβονοειδή λυκοπένιο
ΚΟΛΛΑΖ Προβλήµατα Υγείας Πονοκέφαλοι Καρδιαγγειακά Αναπνευστικά Ναυτία Γαστρεντερικά Καρκίνοι Νευρολογικές διαταραχές ιαταραχές συµπεριφοράς Μαθησιακές δυσκολίες Βλάβες στο αναπαραγωγικό συστηµα Τερατογένεση
Το οικολογικό µου αποτύπωµα http://www.dipe-serron.gr/apotipoma/ Π
Π ιαδραστικό παιχνίδι: Τι λάθη έχει η εικόνα;
ηµιουργία του οικολογικού πιάτου ιαµορφωµένο έτσι ώστε να: προστατεύει την υγεία προστατεύει τους φυσικούς πόρους συνεισφέρει στην µείωση ανεργίας- φτώχειας Π
ραστηριότητα 1: Ο κύκλος της αλληλεπίδρασης ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ YΓΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ραστηριότητα 2: Η γραµµή ωφέλειας- βλάβης _ +
Γράφω µια ιστορία
Ιπποκράτης, «Περί Αρχαίης Ιητρικής», Ιπποκράτης, «Περί ιαίτης», Ιάµβλιχος «Περί Πυθαγορικού Βίου», Πλάτων «Πολιτεία»
Εικαστική απεικόνιση της περιβαλλοντικής ρύπανσης
DEBATE ΤΑ ΥΠΕΡ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΦΡΕΣΚΩΝ ΦΡΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ
ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ ΗΛΙΚΙΑ Ερωτήσεις ΝΑΙ ΟΧΙ ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣ 1 Το πρωινό σου περιλαµβάνει φρέσκο χυµό ή φρούτο; 2 Παίρνεις µαζί σου στο σχολείο κάποιο φρούτο; 3 Υπάρχει σαλάτα στο µεσηµεριανό σου γεύµα ; 4 Το µεσηµέρι τρώς φρούτο µετά το φαγητό; 5 Υπάρχει σαλάτα στο βραδινό σου; 6 Το βράδυ τρως φρούτο µετά το φαγητό; 7 Πόσα φρούτα τρως συνήθως σε µια µέρα; 1 2 3 και πάνω
ΦΥΤΕΥΩ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΜΟΥ
Ο χορός των αντιοξειδωτικών
Αξιολόγηση Ανά τακτά διαστήµατα Ηµερολόγιο δραστηριοτήτων Αναστοχασµός
Τελική παρουσίαση
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!!