Τα Προϊόντα της Αγοράς Παραγώγων. ΣΜΕ επί Μετοχών

Τα Προϊόντα της Αγοράς Παραγώγων ΣΜΕ επί Μετοχών Συνοπτική Παρουσίαση ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών Ιούνιος 2004 - Version 3.2

Ένα πρωτοποριακό προϊόν Τα ΣΜΕ επί Μετοχών ξεκίνησαν να διαπραγµατεύονται στην Αγορά Παραγώγων στις 19 Νοεµβρίου 2001. Πρόκειται για Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης που βασίζονται σε επιµέρους µετοχές. Έχουν όλα τα πλεονεκτήµατα και τις δυνατότητες χρήσης που παρέχουν τα ΣΜΕ σε συνδυασµό µε το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της φυσικής παράδοσης των υποκείµενων µετοχών στη λήξη του συµβολαίου. Ένα ΣΜΕ επί της µετοχής Α είναι µία δεσµευτική συµφωνία µεταξύ του αγοραστή και του πωλητή για την παράδοση συγκεκριµένης ποσότητας της υποκείµενης µετοχής Α (100 µετοχές) σε µία συγκεκριµένη µελλοντική ηµεροµηνία (την 3η Παρασκευή του µήνα λήξης), στην τιµή που καθορίστηκε κατά το χρόνο της σύµβασης (τιµή πράξης). Τα ΣΜΕ επί Μετοχών δίνουν τη δυνατότητα στο επενδυτικό κοινό να εκτελέσει πράξεις επί µετοχών σήµερα, µε µετάθεση της παράδοσης ή παραλαβής των µετοχών και της είσπραξης ή πληρωµής του αντίστοιχου ποσού στη λήξη του συµβολαίου. Σε ποιούς απευθύνεται το προϊόν ΣΜΕ επί Μετοχών; Το προϊόν ΣΜΕ επί Μετοχών απευθύνεται σε όλους τους επενδυτές, ιδιώτες και θεσµικούς. Οι ιδιώτες επενδυτές µπορούν να το χρησιµοποιήσουν για τη λήψη θέσης µε µικρότερα κεφάλαια, αφού η αξία της θέσης είναι περίπου 5,5 φορές το καταβληθέν περιθώριο ασφάλισης (µόχλευση). Εξαιτίας της φυσικής παράδοσης των µετοχών στη λήξη του συµβολαίου, µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως υποκατάστατο της αγοράς µετοχών, ιδιαίτερα αν δεν υπάρχει το πλήρες διαθέσιµο κεφάλαιο από τον επενδυτή ή πρόκειται να είναι διαθέσιµο σε µελλοντική ηµεροµηνία. Επίσης, λόγω της δυνατότητας πώλησης του ΣΜΕ, ιδιώτες επενδυτές µπορούν να εκµεταλλευτούν το µικρό κόστος προµηθειών για να αντισταθµίσουν τη θέση τους στη µετοχή, αντί να καταφύγουν σε ρευστοποίηση. Σε στατικές αγορές υπάρχει η δυνατότητα για λήψη θέσεων αγοράς σε µια µετοχή Α και πώλησης σε µια άλλη µετοχή Β, αν υπάρχει προσδοκία ότι η µετοχή Α θα έχει καλύτερη απόδοση από τη µετοχή Β. Κάτι παρόµοιο µπορεί να γίνει µεταξύ ΣΜΕ επί Μετοχών και ΣΜΕ σε δείκτες. Οι θεσµικοί επενδυτές, πέρα από το µικρότερο κόστος συναλλαγών, έχουν στη διάθεση τους το µέσο για: - να αναδιαρθρώσουν το χαρτοφυλάκιο τους µέσω της φυσικής παράδοσης ή παραλαβής µετοχών, - να επιτύχουν υπεραποδόσεις µέσω στρατηγικών αγοράς ΣΜΕ σε µετοχή Α και πώλησης ΣΜΕ σε µετοχή Β (pairs trading), - να πάρουν θέση στο alpha µια µετοχής (αγορά ΣΜΕ µετοχής και πώληση ΣΜΕ σε δείκτη), και - να αντισταθµίσουν τη θέση τους σε µετοχές. Η Αγορά Παραγώγων του Χρηµατιστηρίου Αθηνών, της εταιρίας που προέκυψε από τη συγχώνευση του Χρηµατιστηρίου Παραγώγων Αθηνών Α.Ε. (Χ.Π.Α.) και του Χρηµατιστηρίου Αξιών Αθηνών Α.Ε. (Χ.Α.Α.) το 2002, είναι µια σύγχρονη ηλεκτρονική αγορά στην οποία διαπραγµατεύονται Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης και ικαιώµατα στους δείκτες FTSE/ASE-20 και FTSE/ASE Mid 40, Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης και ικαιώµατα επί Μετοχών, συµβόλαια Repo και Reverse Repo επί Μετοχών, Συµβάσεις Επαναγοράς (RA) και ΣΜΕ σε συναλλαγµατικές ισοτιµίες. Οι Ειδικοί ιαπραγµατευτές τύπου Β (Market Makers) της Αγοράς Παραγώγων προσδίδουν ρευστότητα στα ΣΜΕ και δικαιώµατα. Για την ανανεωµένη λίστα των προϊόντων µας επισκεφτείτε την ιστοσελίδα µας www.adex.ase.gr. ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών 1

Οι υποκείµενες µετοχές ΣΜΕ επί Μετοχών υπάρχουν σε 13 µετοχές της Κύριας Αγοράς του Χ.Α. Νέα ΣΜΕ επί Μετοχών προγραµµατίζονται να εισαχθούν σταδιακά σε επιπλέον µετοχές που διαπραγµατεύονται στο Χρηµατιστήριο Αθηνών. Υποκείµενες µετοχές στα ΣΜΕ επί Μετοχών της Αγοράς Παραγώγων Σύµβολο Ονοµασία µετοχής ραστηριότητα ΑΛΦΑ Alpha Τράπεζα Α.Ε. (KO) Τράπεζες ETE Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε. (ΚΟ) Τράπεζες ΕΥΡΩΒ EFG Eurobank Ergasias A.E. (ΚΟ) Τράπεζες ΙΝΤΚΑ Ιντρακόµ Α.Ε. (ΚΟ) Ηλ. Εξοπλισµός ΟΠΑΠ ΟΠΑΠ Α.Ε. (ΚΟ) Τυχερά παιχνίδια ΕΗ ΕΗ Α.Ε. (ΚΟ) Ηλεκτ. Ενέργεια ΟΤΕ ΟΤΕ Α.Ε. (ΚΟ) Τηλεπικοινωνίες ΕΕΕΚ Coca-Cola Ε.Ε.Ε. Α.Ε. (ΚΑ) Ποτοποιΐα ΠΑΝΦ * Vodafone-Πάναφον Α.Ε.Ε.Τ.(ΚΟ) Τηλεπικοινωνίες COSMOTE COSMOTE Κινητές Τηλεπικοινωνίες Α.Ε Τηλεπικοινωνίες ΕΧΑΕ Ελληνικά Χρηµατιστήρια Α.Ε (κο) Συµµετοχών ΠΕΙΡ Τράπεζα Πειραιώς Α.Ε.(κο) Τράπεζες ΚΥΠΡ Τράπεζα Κύπρου Λ.Τ..(κο) Τράπεζες * (Για την ΠΑΝΦ δεν εισάγονται σειρές µετά τη λήξη Σεπτ. 2004). Κατά τον υπολογισµό του απαιτούµενου περιθώριου ασφάλισης για τις θέσεις ενός επενδυτή σε παράγωγα προϊόντα της Αγοράς Παραγώγων, η ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. εφαρµόζει, µεταξύ άλλων, την τεχνική του cross-margining. Με το cross-margining, το περιθώριο ασφάλισης ενός χαρτοφυλακίου παράγωγων προϊόντων βασισµένων στον ίδιο υποκείµενο τίτλο (π.χ. ΣΜΕ και δικαιώµατα) υπολογίζεται µε βάση διαφορετικά σενάρια τιµών του συγκεκριµένου υποκείµενου τίτλου. Με την ίδια τεχνική, λαµβάνεται επίσης υπόψη η συσχέτιση που έχει παρατηρηθεί ιστορικά µεταξύ διαφορετικών υποκείµενων τίτλων. Έτσι, για τον υπολογισµό του απαιτούµενου περιθωρίου ασφάλισης λαµβάνεται υπόψη η τυχόν ύπαρξη αντίθετων θέσεων σε διαφορετικούς υποκείµενους τίτλους µεταξύ των οποίων υπάρχει συσχέτιση. Από τις υποκείµενες µετοχές των ΣΜΕ επί Μετοχών, cross-margining, βασιζόµενο στην παρατηρούµενη στην αγορά συσχέτιση, εφαρµόζεται στα ζεύγη υποκείµενων µετοχών από τον ίδιο κλάδο δραστηριότητας, δηλαδή ΕΤΕ ΑΛΦΑ ΕΥΡΩΒ ΠΕΙΡ(Τράπεζες) και ΟΤΕ ΠΑΝΦ - ΚΟΣΜΟ (Τηλεπ/νίες). Η εφαρµογή της τεχνικής του cross-margining ωφελεί ιδιαίτερα τους επενδυτές που ακολουθούν σύνθετες στρατηγικές συνδυαστικών θέσεων, όπως οι συναλλαγές ζευγών. ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών 2

Οι βασικές θέσεις Ο επενδυτής που αγοράζει ένα ΣΜΕ εκεµβρίου στη µετοχή Α, αν κρατήσει τη θέση του µέχρι τη λήξη, αναλαµβάνει την υποχρέωση να παραλάβει 100 µετοχές Α την 3η Παρασκευή του εκεµβρίου (ηµέρα λήξης του συµβολαίου), καταβάλλοντας ταυτόχρονα το αντίστοιχο χρηµατικό ποσό. Ο επενδυτής που πουλά ένα ΣΜΕ εκεµβρίου στη µετοχή Α, αν κρατήσει τη θέση του µέχρι τη λήξη, αναλαµβάνει την υποχρέωση να παραδώσει 100 µετοχές Α την ηµέρα λήξης του συµβολαίου, για τις οποίες θα εισπράξει το αντίστοιχο χρηµατικό ποσό. Το χρηµατικό ποσό υπολογίζεται µε βάση την τελική τιµή εκκαθάρισης του συµβολαίου στη λήξη. Στην πράξη, ο επενδυτής σε ΣΜΕ δε χρειάζεται να περιµένει µέχρι την ηµέρα λήξης για να λάβει το αποτέλεσµα (κέρδος ή ζηµία) από τη στρατηγική του. Κάθε ηµέρα, ο επενδυτής εισπράττει το κέρδος ή πληρώνει τη ζηµία του, ανάλογα µε την κίνηση της τιµής του ΣΜΕ σε σχέση µε την προηγούµενη ηµέρα. Θέση αγοράς σε ΣΜΕ (long position) Προσδοκία ανόδου τιµής: Κάθε ηµέρα, αν η τιµή εκκαθάρισης του ΣΜΕ έχει ανεβεί σε σύγκριση µε την προηγούµενη, ο αγοραστής εισπράττει τη διαφορά (κέρδος) από τον πωλητή. Αντίθετα, αν η τιµή εκκαθάρισης του ΣΜΕ έχει µειωθεί, ο αγοραστής πληρώνει τη διαφορά (ζηµία) στον πωλητή. Προσδοκία πτώσης τιµής: Κάθε ηµέρα, αν η τιµή εκκαθάρισης του ΣΜΕ έχει µειωθεί σε σύγκριση µε την προηγούµενη, ο πωλητής εισπράττει τη διαφορά (κέρδος) από τον αγοραστή. Αν η τιµή εκκαθάρισης του ΣΜΕ έχει ανεβεί, ο πωλητής πληρώνει τη διαφορά (ζηµία) στον αγοραστή. Θέση πώλησης σε ΣΜΕ (short position) Αγοραστές και πωλητές µπορούν να κλείσουν τη θέση τους οποιαδήποτε στιγµή πριν τη λήξη του συµβολαίου, πουλώντας ή αγοράζοντας, αντίστοιχα, ισάριθµα ΣΜΕ επί της ίδιας µετοχής, του ίδιου µήνα λήξης. Η φυσική παράδοση/παραλαβή των υποκείµενων µετοχών πραγµατοποιείται µόνο αν οι επενδυτές επιλέξουν να διατηρήσουν ανοικτή θέση µέχρι και την ηµέρα λήξης. ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών 3

Οι βασικές θέσεις Η αξία των ΣΜΕ επί Μετοχών Τα ΣΜΕ επί µετοχών διαπραγµατεύονται σε ευρώ ανά µετοχή, σε τιµή που βρίσκεται κοντά στην τιµή της υποκείµενης µετοχής. Όπως και στις µετοχές, υπάρχει τιµή αγοράς και τιµή πώλησης του ΣΜΕ. Η ονοµαστική αξία του ΣΜΕ προκύπτει από τον πολλαπλασιασµό της τιµής ανά µετοχή µε το µέγεθος του συµβολαίου, που είναι 100 µετοχές. Για παράδειγµα, η αξία ενός ΣΜΕ στη µετοχή ΟΤΕ που διαπραγµατεύεται στα 8,74 ευρώ είναι 874 ευρώ (8,74*100) και το κόστος του Ο επενδυτής στο ΣΜΕ, είτε ως αγοραστής είτε ως πωλητής, δεν καταβάλλει ή εισπράττει την αξία του ΣΜΕ κατά την πράξη αγοράς ή πώλησης του ΣΜΕ, αντίστοιχα. Και στις δύο περιπτώσεις, υποχρεούται µόνο να παρέχει ενέχυρο (περιθώριο ασφάλισης) της τάξης του 12-21% της αξίας της θέσης του (µε βάση την τιµή κλεισίµατος της υποκείµενης µετοχής). Το περιθώριο ασφάλισης δεν αντιπροσωπεύει προκαταβολή της αξίας, αλλά ασφάλεια υπέρ της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. σε περίπτωση που ο επενδυτής δεν µπορέσει να πληρώσει τυχόν ζηµία από τον ηµερήσιο διακανονισµό. Συνεπώς, το περιθώριο ασφάλισης αποδεσµεύεται µόνο όταν ο επενδυτής κλείσει την ανοικτή θέση. Η µη καταβολή της αξίας του συµβολαίου, αλλά µόνο µέρους αυτής, δηµιουργεί µόχλευση στα αποτελέσµατα, είτε πρόκειται για κέρδη, είτε για ζηµιές. Η καταβολή του περιθωρίου ασφάλισης γίνεται είτε µε µετρητά σε τοκοφόρο λογαριασµό είτε µε µετοχές οι οποίες δεσµεύονται στη µερίδα του επενδυτή στο Σύστηµα Άυλων Τίτλων (ΣΑΤ) του Κεντρικού Αποθετηρίου Αξιών (ΚΑΑ) είτε µε δέσµευση οµολόγων. ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών 4

Χρήσεις των ΣΜΕ επί Μετοχών Τα ΣΜΕ επί Μετοχών δηµιουργήθηκαν για να καλύψουν ένα µεγάλο εύρος αναγκών των επενδυτών, τόσο για τη µείωση του κινδύνου σε µετοχικά χαρτοφυλάκια όσο και για τη δηµιουργία στρατηγικών µε µικρό κόστος συναλλαγών. Με τα ΣΜΕ επί Μετοχών ένας επενδυτής αποκτά τη δυνατότητα: 1) Να µειώσει τον κίνδυνο που προέρχεται από τις κινήσεις της τιµής µιας µετοχής που περιλαµβάνεται στο χαρτοφυλάκιό του µέσω αντιστάθµισης. Πουλώντας ΣΜΕ επί της µετοχής, ο επενδυτής εξουδετερώνει τις επιπτώσεις από την κίνηση της τιµής της µετοχής χάρη στα αντίθετα αποτελέσµατα που αποδίδει η θέση σε ΣΜΕ. Με αυτό τον τρόπο «κλειδώνει» την τιµή πώλησης µιας µετοχής στο µέλλον (short hedge). 2) Να «κλειδώσει» την τιµή αγοράς µιας µετοχής στο µέλλον (long hedge), αν δεν έχει σήµερα το απαιτούµενο κεφάλαιο για να αγοράσει τη µετοχή, αλλά αναµένει κεφάλαιο στο µέλλον (π.χ. από µερίσµατα). 3) Να διαφοροποιήσει το χαρτοφυλάκιό του (stock re-allocation) µε χαµηλό κόστος µέσω της φυσικής παράδοσης ή παραλαβής µετοχών στη λήξη. 4) Να αναπαράγει τα οφέλη από την κατοχή της µετοχής (portfolio substitution), δεσµεύοντας ωστόσο µικρότερα κεφάλαια (µόχλευση) ή υπάρχουσες µετοχές του ως ενέχυρο. 5) Να δηµιουργήσει συνδυαστικές θέσεις µεταξύ δύο µετοχών ή µετοχών και δεικτών. 6) Να πραγµατοποιήσει εξισορροπητική κερδοσκοπία (arbitrage) µεταξύ των αγορών (µετοχών, ΣΜΕ, ικαιωµάτων προαίρεσης επί µετοχών). 7) Να αλλάξει το βάρος µιας µετοχής στο χαρτοφυλάκιο του µε µικρό κόστος συναλλαγών. Από την εισαγωγή του προϊόντος, ο όγκος συναλλαγών και ο αριθµός ανοικτών συµβολαίων στα ΣΜΕ επί Μετοχών αυξάνουν µε ικανοποιητικούς ρυθµούς. ΣΜΕ επί Μετοχών (έναρξη 19/11/2001): Μέσος ηµερήσιος αριθµός ανοικτών συµβολαίων ανά µήνα Μέσος ηµερήσιος αριθµός ανοικτών συµβολαίων 12 000 11 000 10 000 9 000 8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 11/01 INΤΚΑ (έναρξη Απρί λι ος 2002) AΛΦA (έναρξη Απρί λι ος 2002) EEEK ΠΑΝΦ ETE OTE 12/01 01/02 02/02 03/02 04/02 05/02 06/02 07/02 08/02 09/02 10/02 11/02 12/02 01/03 02/03 03/03 04/03 ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών 5

Πλεονεκτήµατα των ΣΜΕ επί Μετοχών Ευκολία και ρευστότητα συναλλαγών υνατότητα εκµετάλλευσης όλων των τάσεων της αγοράς. Η συµµετοχή στην καθοδική τάση της αγοράς µε λήψη θέσης πώλησης σε ΣΜΕ είναι εξίσου απλή και εύκολη µε τη λήψη θέσης σε άνοδο της αγοράς µέσω αγοράς ΣΜΕ. Εξασφαλισµένη ρευστότητα λόγω της ύπαρξης του θεσµού των Ειδικών ιαπραγµατευτών τύπου Β (Market Makers). υνατότητα για άµεση ρευστοποίηση θέσεων και λήψη κερδών (ή ζηµιών) πριν τη λήξη του συµβολαίου. Εγγύηση εκπλήρωσης από την ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. Τυποποίηση των χαρακτηριστικών των συµβολαίων. Η λήψη θέσης πώλησης σε ΣΜΕ επί Μετοχών δεν υπόκειται στους περιορισµούς του up-tick rule που ισχύει για ανοικτές πωλήσεις µετοχών. Μικρότερο κόστος Μεγαλύτερη απόδοση των κεφαλαίων Μικρότερο αρχικό κεφάλαιο, αφού η λήψη θέσης σε ΣΜΕ απαιτεί απλά τη δέσµευση ενεχύρου (περιθώριο ασφάλισης) για το 12-21% της αξίας της θέσης. Η δυνατότητα κάλυψης του απαιτούµενου περιθωρίου ασφάλισης µε τη µορφή όχι µόνο µετρητών αλλά και µετοχών επιτρέπει στους επενδυτές να κάνουν ακόµα καλύτερη χρήση του κεφαλαίου και του χαρτοφυλακίου τους. Για την αγορά ισάριθµων µετοχών απαιτείται η καταβολή σε µετρητά περίπου πενταπλάσιου κεφαλαίου. Η ανοικτή πώληση των µετοχών προϋποθέτει το δανεισµό των µετοχών µέσω του προϊόντος Stock Reverse Repo, το οποίο συνεπάγεται την απαίτηση περιθωρίου ασφάλισης ύψους 150% της αξίας της θέσης και την καταβολή Ηµερήσιου Τιµήµατος που µειώνει το τελικό κέρδος. Σε σύγκριση µε την αγορά µε πίστωση (margin account) που επίσης αξιοποιεί το υπάρχον χαρτοφυλάκιο του επενδυτή, τα ΣΜΕ επί Μετοχών επιτρέπουν στον επενδυτή να ανοίξει µεγαλύτερη θέση, χωρίς επιπλέον επιβαρύνσεις και χωρίς περιορισµό στο ύψος της θέσης (ανώτατο όριο πίστωσης) (ωστόσο, υφίστανται όρια θέσης σε ΣΜΕ επί Μετοχών). Μικρότερα ανοίγµατα τιµών µεταξύ των καλύτερων εντολών αγοράς και πώλησης σε σύγκριση µε αυτά της υποκείµενης µετοχής. Μικρότερο µέγεθος µεταβολής της τιµής (tick size) σε σύγκριση µε αυτό της υποκείµενης µετοχής. Μόχλευση της απόδοσης επί του επενδυµένου κεφαλαίου. Μικρότερο κόστος προµηθειών έναντι των αντίστοιχων µετοχών. Οι µεταβιβάσεις µετοχών µέσω της φυσικής παράδοσης στη λήξη των συµβολαίων είναι απαλλαγµένες από το φόρο πωλήσεων 0,3%. ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών 6

Πλεονεκτήµατα των ΣΜΕ επί Μετοχών Χρηστικότητα Καθηµερινή αποτίµηση του κέρδους ή της ζηµίας και, συνεπώς, ορθολογικότερες αποφάσεις από τους επενδυτές. υνατότητα αντιστάθµισης για προστασία των επενδύσεων από τον κίνδυνο πιθανής πτώσης της τιµής της µετοχής και «κλείδωµα» τυχόν κερδών, χωρίς ανάγκη ρευστοποίησης του χαρτοφυλακίου. υνατότητα για αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου χωρίς ρευστοποίηση, µέσω της φυσικής παράδοσης στη λήξη. υνατότητα δηµιουργίας συνδυαστικών θέσεων σε µετοχές (long-short θέσεις). Εναλλακτικό επενδυτικό εργαλείο για τη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου και τη µεταβολή του βάρους σε κάποιες µετοχές. ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών 7

Παραδείγµατα χρήσεων ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΟΥ Ένας επενδυτής φοβάται ότι η µετοχή Μ που έχει στο χαρτοφυλάκιο του, η οποία του έχει αποφέρει σηµαντικά κέρδη τον τελευταίο καιρό, θα παρουσιάσει πτώση στο εγγύς µέλλον λόγω λήψης κερδών (profit taking) από άλλους επενδυτές. Ο επενδυτής δε θέλει να ρευστοποιήσει τη θέση του στη µετοχή, αλλά ούτε και να χάσει τα κέρδη του. Λαµβάνοντας θέση πώλησης σε ΣΜΕ επί της µετοχής Μ για το επίφοβο διάστηµα, ο επενδυτής ουσιαστικά «κλειδώνει» την αξία και τα συσσωρευµένα κέρδη. Αν η τιµή της µετοχής Μ πέσει, η θέση πώλησης σε ΣΜΕ θα αποφέρει κέρδη τα οποία θα εξουδετερώσουν τη ζηµία από τις µετοχές. Πριν τη λήξη των ΣΜΕ, ο επενδυτής θα κλείσει τη θέση του ή θα κάνει µετακύλιση για µεταγενέστερους µήνες λήξης ώστε να µην επηρεαστεί η δοµή του χαρτοφυλακίου του. Ο επενδυτής θα κλείσει τη θέση αντιστάθµισης όταν πιστεύει ότι η πτωτική κίνηση έχει ολοκληρωθεί προκειµένου να συµµετέχει στην ανοδική τάση της αγοράς. ΣΥΝ ΥΑΣΤΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ (PAIRS TRADING) Μία χρήση των ΣΜΕ επί Μετοχών είναι η δηµιουργία συνδυαστικών θέσεων µε ταυτόχρονη αγορά ενός ΣΜΕ και πώληση ενός άλλου ΣΜΕ, όπου ενδιαφέρον για τον επενδυτή δεν έχει το µέγεθος της µεταβολής της τιµής του κάθε ΣΜΕ, αλλά η σχετική µεταβολή των τιµών τους. Για παράδειγµα, ένας επενδυτής πιστεύει ότι η προβλεπόµενη ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων θα οδηγήσει σε άνοδο της τιµής της µετοχής της Τράπεζας Α, που έχει δραστηριότητα σε αυτό τον τοµέα, σε σχέση µε την Τράπεζα Β, η οποία δεν έχει τέτοια δραστηριότητα. Για να εκµεταλλευτεί την ευκαιρία, ο επενδυτής µπορεί να αγοράσει ΣΜΕ στη µετοχή Α και να πουλήσει ΣΜΕ στη µετοχή Β. Ο κατάλληλος αριθµός συµβολαίων που θα χρησιµοποιηθεί σε κάθε σκέλος της στρατηγικής προκύπτει από τη σχέση των τιµών των δύο ΣΜΕ. Ο επενδυτής κερδίζει όσο η σχέση των τιµών µεταβάλλεται υπέρ της µετοχής Α. Ακόµα και αν οι τιµές και των δύο µετοχών σηµειώσουν πτώση, ο επενδυτής θα κερδίσει εφόσον η πτώση της τιµής της µετοχής Β είναι µεγαλύτερη από την πτώση της τιµής της µετοχής Α. Σε αντίθετη περίπτωση, ο επενδυτής θα έχει ζηµία. Ανάµεσα σε υποκείµενες µετοχές ΣΜΕ από τον ίδιο κλάδο δραστηριότητας υπάρχουν συντελεστές συσχέτισης. Με την εφαρµογή της τεχνικής του cross-margining από την ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π., ο επενδυτής που λαµβάνει αντίθετες θέσεις σε ΣΜΕ επί µετοχών από τον ίδιο κλάδο δραστηριότητας καλείται να παρέχει χαµηλότερο περιθώριο ασφάλισης για τη συνδυαστική του θέση. ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών 8

Παραδείγµατα χρήσεων ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΟ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ (PORTFOLIO SUBSTITUTION) Τα ΣΜΕ επί Μετοχών επιτρέπουν σε ένα επενδυτή να επιδιώξει βραχυπρόθεσµους στόχους, παρόµοιους µε την κατοχή µετοχών, αλλά µε τη δέσµευση µικρότερων κεφαλαίων. Ένας επενδυτής που πιστεύει σε άνοδο της τιµής της µετοχής Γ, µπορεί απλά να αγοράσει ΣΜΕ επί της µετοχής. Ηµέρα 100 Μετοχές 1 ΣΜΕ στη µετοχή Τ+0 (Άνοιγµα θέσης) Τ+1 (Πτώση τιµής) Τ+2 (Άνοδος τιµής) Τ+3 (Κλείσιµο θέσης) Τιµή µετοχής 3,00 Αγορά 100 µετοχών Κόστος 300 (3,00*100) Τιµή µετοχής 2,90 Πραγµατοποιηθείσα ζηµιά (0) Τιµή µετοχής 3,10 Πραγµατοποιηθέν κέρδος (0) Τιµή µετοχής 3,30 Πώληση 100 µετοχών Είσπραξη 3,30*100 = 330 Απόδοση ( 330-300) / 300 = 10% Τιµή ΣΜΕ 3,10 Αγορά 1 ΣΜΕ Περιθώριο ασφάλισης 54 300*18% = 54 Τιµή ΣΜΕ 3,00 Πραγµατοποιηθείσα ζηµία 10 (3,00-3,10)*100 = ( 10) Τιµή ΣΜΕ 3,20 Πραγµατοποιηθέν κέρδος 20 (3,20-3,00)*100 = 20 Τιµή ΣΜΕ 3,40 Πώληση 1 ΣΜΕ Πραγµατοποιηθέν κέρδος 20 (3,40-3,20)*100 = 20 (- 10+ 20+ 20) / 54 = 55,6% (µόχλευση του αποτελέσµατος) ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών 9

Συνοπτικά χαρακτηριστικά συµβολαίου Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης επί Μετοχών Υποκείµενο Στοιχείο Μία µετοχή της Κύριας αγοράς του Χ.Α. Τιµή συµβολαίου Σε ευρώ ανά µετοχή, µε δύο δεκαδικά ψηφία Μέγεθος συµβολαίου 100 µετοχές Ελάχιστη µεταβολή τιµής 0,01 ευρώ / µετοχή Ηµέρα Λήξης 3η Παρασκευή του µήνα λήξης Μήνες Λήξης Οι 3 κοντινότεροι µήνες από τον τριµηνιαίο κύκλο Μαρτίου, Ιουνίου, Σεπτεµβρίου και εκεµβρίου. Τελική εκκαθάριση Φυσική παράδοση των µετοχών µε βάση την τελική τιµή εκκαθάρισης του συµβολαίου. Τιµή τελικής εκκαθάρισης Τιµή τελικής εκκαθάρισης είναι η τιµή κλεισίµατος της υποκείµενης µετοχής κατά την ηµέρα λήξης, όπως προσδιορίζεται από το Χ.Α. Ηµέρα τελικής εκκαθάρισης Η τρίτη εργάσιµη µετά την ηµέρα λήξης (Τ+3). Περιθώριο ασφάλισης 12-21% της αξίας της θέσης Μέθοδος υπολογισµού RI.VA. (ανά τελικό επενδυτή) περιθωρίου ασφάλισης Ώρες συναλλαγών Όρια θέσης Παροχείς πληροφόρησης AG FINANCIAL NETWORK BLOOMBERG FORTHNET GLOBALSOFT INFOREX S.A. INTARGET ORIGIN PROFILE REUTERS TELERATE TENFORE VIDIPLUS 10:45 16:15 (βλέπε www.adex.ase.gr) Για το σύνολο της αγοράς ανά υποκείµενη µετοχή. <Stock Code><y><m> «underlying equity» = A equity CT <GO> <Symbol><y><m> SymbolYYMM-C Code + Year + Month <Stock Code><y><m> <stock><mmyy>p <Symbol_Name In English>_yymmdd 0#HLBf:, 0#OTEf:, 0#ETEf:, 0#PANf:, 0#INRf:, 0#ACBf: gr@<equity symbol>.1 or gr@<equity symbol>.1/av In Analytics for all <symbol> <F11> SYMBOL MMMYY Risk disclosure Η έκδοση αυτή έχει ενηµερωτικό χαρακτήρα και δεν προτρέπει στη χρήση παράγωγων προϊόντων. Η χρήση παράγωγων προϊόντων µπορεί να επιφέρει κέρδη αλλά και ζηµίες. Πριν πραγµατοποιήσετε συναλλαγές σε παράγωγα προϊόντα, πρέπει να γνωρίζετε τα χαρακτηριστικά των συµβολαίων και τις µέγιστες πιθανές αποδόσεις και ζηµίες για τη θέση σας. Η χρήση της µόχλευσης που παρέχουν τα ΣΜΕ πολλαπλασιάζει τα δυνητικά κέρδη, όπως και τη δυνητική ζηµία. Μια µικρή κίνηση του υποκείµενου προϊόντος επιφέρει πολλαπλάσια µεταβολή στο επενδυµένο κεφάλαιο, µεγαλύτερα κέρδη ή µεγαλύτερη ζηµία. Ενηµερωθείτε για τους κινδύνους που συνδέονται µε κάθε µορφή επένδυσης και ζητήστε τη γνώµη ενός επαγγελµατία συµβούλου. Η αγορά των παραγώγων απαιτεί πλεονάζουσα ρευστότητα και συνεχή ετοιµότητα από τους επενδυτές λόγω του ηµερήσιου διακανονισµού και της καθηµερινής προσαρµογής του απαιτούµενου περιθωρίου ασφάλισης. ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών 10

Περισσότερες πληροφορίες Θέλετε να µάθετε περισσότερα; Για να πραγµατοποιήσετε συναλλαγές σε ΣΜΕ επί Μετοχών, πρέπει να έχετε κωδικό συναλλαγών και εκκαθάρισης για παράγωγα. Απευθυνθείτε σε κάποιο από τα Μέλη µας, για να αποκτήσετε κωδικό και να ενηµερωθείτε πλήρως για τους κινδύνους και τις ωφέλειες της συµµετοχής στην Αγορά Παραγώγων. Επίσης, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Αγοράς Παραγώγων www.adex.ase.gr για να ενηµερωθείτε για τις µετοχές στις οποίες υπάρχουν ΣΜΕ, για τα υπόλοιπα προϊόντα της Αγοράς Παραγώγων και για άλλα θέµατα που πρέπει να γνωρίζετε πριν πραγµατοποιήσετε συναλλαγές σε παράγωγα. Για περισσότερες πληροφορίες µπορείτε να ανατρέξετε στην ενότητα «Προϊόντα» της ιστοσελίδας της Αγοράς Παραγώγων ή να ζητήσετε την αναλυτική έκδοση για το προϊόν. Για να παρακολουθήσετε τα εισαγωγικά σεµινάρια και να προµηθευτείτε το εκπαιδευτικό CD-ROM της Αγοράς Παραγώγων για τα παράγωγα προϊόντα, καλέστε µας στο τηλέφωνο 210 337 0908. Πληροφόρηση αγοράς σε πραγµατικό χρόνο Ένας µεγάλος αριθµός Παροχέων Πληροφόρησης συνεργάζονται µε το Χρηµατιστήριο Αθηνών για τη διάχυση πληροφόρησης σε πραγµατικό χρόνο. Ο κατάλογος των συνεργαζόµενων Παροχέων Πληροφόρησης και τα στοιχεία επικοινωνίας βρίσκονται στην ιστοσελίδα της Αγοράς Παραγώγων www.adex.ase.gr. ωρεάν παροχή τιµών µε καθυστέρηση 10 λεπτών µέσω της ιστοσελίδας της Αγοράς Παραγώγων Στην ιστοσελίδα της Αγοράς Παραγώγων www.adex.ase.gr, στην επιλογή Εικόνα Αγοράς, θα βρείτε τη δωρεάν υπηρεσία παροχής τιµών µε µικρή χρονική υστέρηση για όλα τα προϊόντα της Αγοράς Παραγώγων καθώς και τα υποκείµενα στοιχεία τους: µετοχές και µετοχικούς δείκτες. Η υπηρεσία περιλαµβάνει επίσης εργαλεία διαγραµµατικής απεικόνισης και τεχνικής ανάλυσης, τα οποία επιτρέπουν στους χρήστες να επεξεργαστούν τα διαγράµµατα των τιµών και να κάνουν τεχνική ανάλυση πάνω σε ιστορικά δεδοµένα, επιλέγοντας ανάµεσα σε ένα πλήθος δεικτών τεχνικής ανάλυσης. Για σχόλια και παρατηρήσεις σχετικά µε την έκδοση: Παρακαλούµε στείλετε e-mail στη διεύθυνση marketing@adex.ase.gr. Αιόλου 73 Αθήνα 105 51 Τηλ 210 337 0908 Fax 210 331 5689 questions@adex.ase.gr www.adex.ase.gr ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών