Δημιουργία νέων οικονομικά βιώσιμων θέσεων εργασίας

ΕΝΕΡΓΕΙΑ: ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΚΟΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Συνέδριο ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Μάρτιος 2010 ΑΘΗΝΑ Εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια: Δημιουργία νέων οικονομικά βιώσιμων θέσεων εργασίας ας Απόστολος Ευθυμιάδης Δρ. Μηχανικός, Διπλ. Μηχ/γος-Ηλ/γος Μηχανικός

Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην χώρα μας 60.000 ενέργειας κτρικής ε τ. kwh) σεις ηλεκ (εκατ Πωλήσ 50.000 40.000000 30.000 20.000 10.000 0 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 Ετος

Εξόρυξη λιγνίτη στην χώρα μας 80 Παρα αγωγή λιγ γνίτη (εκα ατ. τόνοι) 70 60 50 40 30 20 10 0 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 Ετος

Ποιότητα λιγνίτη ΚΘΔ Kcal/kg Κατωτέρα θερμογόνο ος δύναμη (Kcal/kg) 1400 1350 1300 1250 1200 1150 1100 1050 Κατωτέρα θερμογόνοςδύναμη σχεδιασμού : 1320 kcal/kg 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Ετος

Ενεργειακή ένταση και εξοικονόμηση

Η οικονομική κρίση στις οικοδομικές δραστηριότητες Μακροοικονομικά μεγέθη ΑΕΠ (δισ. σε ετήσια βάση): ~245 δισ. Κατασκευαστική δραστηριότητα 2004 : ~8,8% του ΑΠΕ ~16 δισ. Μείωση οικοδομικής δραστηριότητας το διάστημα 2008-2009 : ~28% Αναμενόμενη περαιτέρω μείωση έως 2011 ~20% (;) ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ : ; ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΤΟΜΕΑ : ;

Τα δεδομένα της νέας ενεργειακής κρίσης Υψηλές τιμές πετρελαίου («κορυφέλαιον») Φαινόμενο του θερμοκηπίου Κιοτο Ασφάλεια τροφοδοσίας Οδηγία για τις ΑΠΕ (2001/77/ΕΚ) και νέος νόμος για τις ΑΠΕ Οδηγίες για ρύπους (Καύσεις, IPPC) Αυξανόμενα α ελλείμματα α έως το 2011 20%-20%-20%

Τα δεδομένα της νέας ενεργειακής κρίσης Αυστηρότερες προδιαγραφές εκπομπών και περιβαλλοντικοί περιορισμοί, ιδιαίτερα στον τομέα των στερεών καυσίμων Ορίζοντας εξάντλησης των υφιστάμενων λιγνιτικών εκμεταλλεύσεων Ο φόρος του άνθρακα και η αναμενόμενη υψηλή φορολόγηση του λιγνίτη Εισαγωγή φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή και μείωση του βάρους λιγνίτη Το άνοιγμα της παραγωγής γής ενέργειας στον ανταγωνισμό

Η ανακάλυψη νέων αποθεμάτων πετρελαίου έφθασε στην κορυφή πριν 40 έτη Παραγωγή

Εξέλιξη διεθνών τιμών αργού πετρελαίου ($/βαρέλι)

Προβλέψεις ΥΠΑΝ ΚΑΠΕ 2008 ($/βαρέλι)

Δεν μπορούμε (πλέον) να προβλέπουμε το μέλλον

Αλλά για την επιβίωση (όχι για την ανάπτυξη) της οικονομίας μας, δεν είναι δυνατόν να απομακρυνθούμε από την εξής εξελικτική υπόθεση :

ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ (1) Οδηγούμεθα ταχέως σε ενεργειακό έλλειμμα (2) Ετσι στο μέλλον να πρέπει να στηριχθούμε σε ανανεώσιμες και όχι σε συμβατικές πηγές ενέργειας. (3) Όμως οι εναλλακτικές πηγές μπορούν να καλύψουν μικρό μόνο μέρος της σημερινής χρήσης (4) Συνεπώς πρέπει να μεγιστοποιήσουμε την ενεργειακή απόδοση και την εξοικονόμηση η ενέργειας.

Εθνικό πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας Να επιτρέψει στην Ελλάδα να ευδοκιμήσει σε ένα κόσμο ακριβής και περιορισμένης ενέργειας με βάση την ενεργειακή αποδοτικότητα.

Τα καλά νέα: Ένα μεγάλο μέρος της σημερινής χρήσης ενέργειας είναι σπάταλο και μπορεί να εξαλειφθεί χωρίς επίπτωση ση στην ποιότητα οόηαζωής. Αλλά..

Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια χρόνου (1) Απαιτείται ενέργεια για την ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών. (2) Απαιτείται ενέργεια για την επίτευξη της ενεργειακής αποδοτικότητας. Έτσι πρέπει να προχωρήσουμε στην μετάβαση όσο υπάρχει ακόμα ενέργεια.

Άμεσο δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας σε υφιστάμενα κτίρια Κεντρική θέρμανση : τουλάχιστον 30% Παραγωγή ζεστού νερού χρήσης : τουλάχιστον 30% πρωτογενούς ενέργειας Κλιματισμός-αερισμός > 25% Μείωση ζήτησης αιχμής > 1500 MW Αλλαγή κουφωμάτων Φύτευση/πράσινες στέγες Χρωματισμοί Μόνωση στέγης

ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Δυνατότητες υπερ-εξοικονόμησηςεξοικονόμησης 1. ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΣΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 2. ΠΑΡΑΘΥΡΑ 3. ΜΟΝΩΣΗ 4. ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ 5. ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ

ΚΤΙΡΙΑ ΕΚΤΟΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Δυνατότητες υπερ-εξοικονόμησης εξοικονόμησης 1. Κέλυφος 2. Θέρμανση/ψύξη/κλιματισμός/ αερισμός 3. Φωτισμός

Εμπόδια στην ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων Χαμηλές προσδοκίες. Εφικτός στόχος μείωσης κατανάλωσης για νέα κτίρια : 60% Συντεχνιακές αντιδράσεις Έλλειψη επαγγελματικής κατάρτισης Αργή διάδοση της γνώσης Αα οελεσα ή οσ ήρ ξη ης Αναποτελεσματική υποστήριξη της ενεργειακής αποδοτικότητας από τους ενδιαφερόμενους οργανισμούς

ΥΠΕΡΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΤΑ ΕΜΠΟΔΙΑ Θέσπιση αυστηρών κανονισμών ενεργειακής απόδοσης. Μόνο έτσι είναι δυνατόν να εκπαιδευτούν οι μηχανικοί και οι κατασκευαστές. Λήψη μέτρων εναντίον αυτών που αγνοούν τους κανονισμούς και τις προδιαγραφές. Ενίσχυση της ζήτησης για ενεργειακά αποδοτικά κτίρια- Βαθμονόμηση κτιρίων Κατάρτιση του τεχνικού κόσμου

Τυπικές τεχνολογίες εξοικονόμησης πετρελαίου Τεχνολογία/επένδυση Ενδεικτική περίοδος αποπληρωμής (έτη) Αντικατάσταση λεβήτων/καυστήρων με νέους υψηλής απόδοσης 5 7 Εισαγωγή τεχνολογίας αντιστάθμισης της θερμοκρασίας του νερού 1 2 θέρμανσης με τρίοδες/τετράοδες βάνες ή με ηλεκτρονική αντιστάθμιση θερμοστάτη καυστήρα Χρήση υδραυλικής τεχνολογίας για την υδραυλική εξισορρόπηση των δικτύων διανομής θερμού νερού Χρήση τεχνολογία τοπικής ρύθμισης της θερμοκρασίας χώρων (θερμοστάτες χώρου σε συνδυασμό με ηλεκτροβαλβίδες απομόνωσης σωμάτων ή βρόγχων) 1 3 1 3 Εισαγωγή φυσικού αερίου στην κεντρική θέρμανση και στη παραγωγή ζεστού νερού χρήσης. Η χρήση φυσικού αερίου θα πρέπει να συνοδεύεται όπου είναι δυνατόν με : - Καυστήρες αναλογικής ήςρύθμισης ηςγια αντιστάθμιση 3-5 θερμοκρασίας νερού θέρμανσης 5 7 - Λέβητες συμπυκνώσεως για μεγιστοποίηση βαθμού απόδοσης στις χαμηλές θερμοκρασίες 7-9 - Ηλιοθερμικές εγκαταστάσεις για την προθέρμανση του ζεστού νερού χρήσης Αντικατάσταση κουφωμάτων με νέα αεροστεγανά κουφώματα χαμηλής εκπομπής θερμότητας 7 9 Θερμομόνωση στεγών 10 15

Κεντρική θέρμανση με μονοσωλήνιο και δισωλήνιο σύστημα

Κεντρική θέρμανση με κεντρική αντιστάθμιση θερμοκρασίας

Κεντρική θέρμανση με κεντρική αντιστάθμιση κατά ζώνη

Κεντρική αντιστάθμιση με τρίοδο βάννα

Υδραυλική εξισορρόπηση σε επίπεδο σώματος

Δίκτυα Διανομής χωρίς υδραυλική εξισορρόπηση

Δίκτυα Διανομής με υδραυλική εξισορρόπηση

Απαιτούμενες μονώσεις εγκαταστάσεων A/A Είδος εγκαταστάσεων και πάχος Ελάχιστο πάχος μόνωσης με αγωγιμότητα λ=0,035 [W/(m.K)] 1 Εσωτερική διάμετρος έως 19 mm 2 Εσωτερική διάμετρος από έως 3 Εσωτερική διάμετρος από έως Αναλογική αύξηση πάχους μόνωσης έως 50 mm 4 Εσωτερική διάμετρος > 50 mm Εγκαταστάσεις 1 έως 4 εντός τοίχου 5 ή οροφής ½ της αντίστοιχης τιμής 6 Όλες οι εγκαταστάσεις κλιματισμού και εξοπλισμός

10000,00 θερμομόνωση Πάχος : 0 mm 1000,00 Απώλειες θερμότητας (W/m) 100,00 10,00 20 40 60 80 100 120 140 160 180 1,00 0 25 50 75 100 125 150 175 200 225 250 275 300 Ονομαστική διάμετρος σωλήνα dn (mm)

1000,00 θερμομόνωση Πάχος : 50 mm Αγωγιμότητα : 0,05 W/m.K Απώλειες θερμότητας (W/m) 100,00 10,00 20 40 60 80 100 120 140 160 180 1,00 0 25 50 75 100 125 150 175 200 225 250 275 300 Ονομαστική διάμετρος σωλήνα dn (mm)

Τεχνολογία λαμπτήρων Πυρακτώσεως Απόδοση Χρώμα ΟΚ Συγκέντρωση Διάρκεια ζωής Δυνατή Χαμηλή Αλογόνου ΟΚ Δυνατή Χαμηλή Φθορισμού συμπαγείς ΟΚ Δυνατή Υψηλή Φθορισμού συμπαγείς ΟΚ Δυνατή Υψηλή Φθορισμού ΟΚ Δυνατή Υψηλή Ατμών υδραργύρου υψ. πίεσης Καλό - μέτριο Υψηλή Υψηλή Ατμών αλογονούχων μετάλ. υψ. πίεσης ΟΚ Υψηλή Υψηλή Ατμών νατρίου υψ. πίεσης Μέτριοδύσκολο Υψηλή Υψηλή Ατμών νατρίου χαμηλής πίεσης Πολύ δύσκολο Υψηλή Υψηλή

Κατανάλωση τελικής ενέργειας στον κτιριακό τομέα το 2006 Κατανάλωση καυσίμων (πετρέλαιο, φυσ. Αέριο) Οικιακός τομέας : 2958 εκατ. ΤΙΠ (19,5%) Τριτογενής τομέας/δημόσιο ο : 451 εα εκατ. ΤΙΠ (3,0%) ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΤΟΜΕΑ: 3409 εκατ. ΤΙΠ (22,5%) ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: 8425 εκατ. ΤΙΠ (55,4%) ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ : 1938 εκατ. ΤΙΠ (12,8%)

Κατανάλωση τελικής ενέργειας στον κτιριακό τομέα το 2006 Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας Οικιακός τομέας : 17,7 εκατ. kwh (33,7%) Τριτογενής/δημόσιος ος τομέας : 17,8 εκατ. εα kwh (33,8%) ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΤΟΜΕΑ: 35,4 εκατ. kwh (67,5%) ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ : 14,2 εκατ. kwh (26,9%)

Κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας στον κτιριακό τομέα το 2006 Κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας Οικιακός τομέας : 87,3 εκατ. kwh (25,6%) Τριτογενής τομέας/δημόσιο ο : 57,8 εκατ. εα kwh (16,9%) ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΤΟΜΕΑ: 145,1εκατ. 1 kwh (42,5%) ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: 98,2 εκατ. kwh (29%) ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ : 69,0 εκατ. kwh (20,2%) 2%)

Βιώσιμες θέσεις εργασίας στην εξοικονόμηση πετρελαίου Κατανάλωση πετρελαίου : 3,5 εκατ. τόνοι Αξία κατανάλωσης ετησίως: 2,4 δισ. ευρώ Στόχος εξοικονόμησης : 20% Αξία αυτής της εξοικονόμησης: ης 480 εκατ. ευρώ Μέση απόσβεση επενδύσεων: 5 έτη Αξία επενδύσεων : 480 x 5 = 2,4 δισ. ευρώ Προστιθέμενη αξία εργασίας : 50% x 2,4 = 1,2 δισ. ευρώ Απασχόληση: η 3500 θέσεις εργασίας

Βιώσιμες μςθέσεις εργασίας στην εξοικονόμηση η ενέργειας προς άμεση απασχόληση Εξοικονόμηση πετρελαίου : 3500 θέσεις Εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας: 5900 θέσεις Ενεργειακοί επιθεωρητές λεβήτων και εγκαταστάσεων κλιματισμού : 12000 θέσεις Σύνολο: ~22000 θέσεις

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ : ΚΤΙΡΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Τις νέες απαιτήσεις θερμομόνωσης των κτιρίων Τις απαιτήσεις σκίασης και ηλιοπροστασίας Τις τεχνικές προώθησης της ηλιακής παθητικής σχεδίασης Τις απαιτήσεις για τις εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης Τις απαιτήσεις για τις εγκαταστάσεις κλιματισμού Τις απαιτήσεις για τις εγκαταστάσεις φωτισμού

Πρωτοβουλίες των Μηχανικών Διαμόρφωση αναλυτικών προδιαγραφών για κτίριο αναφοράς Διαμόρφωση διαδικασιών συνοπτικής επιθεώρησης Διαμόρφωση χρηματοδοτικού συστήματος ενίσχυσης των κατασκευαστικών επιχειρήσεων Διαμόρφωση συστήματος πιστοποίησης ενεργειακών επιθεωρητών Κατάρτιση τεχνικού κόσμου

NOMOΣ ΥΠ ΑΡΙΘ. 3661 Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων και άλλες διατάξεις. (Οδηγία ί 2002/91/ΕΚ) Άρθρο 6: Πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης Άρθρο 7: Επιθεώρηση λεβήτων Άρθρο 8: Επιθεώρηση εγκαταστάσεων κλιματισμού Άρθρο 9 : Επιθεωρητές κτιρίων και επιθεωρητές λεβήτων και εγκαταστάσεων κλιματισμού

Ευρωπαϊκή οδηγία για τα κτίρια : Σήμανση του κτιρίου

Κανονισμός ενεργειακής απόδοσης κτιρίων (ΚΕΝΑΚ) Το κριτήριο ενεργειακής απόδοσης o ΚΑΠΕ : απόλυτες τιμές κατανάλωσης τελικής ενέργειας o ΤΕΕ : ΚΤΙΡΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ με κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας Διαφορετικές προσεγγίσεις Μέθοδος του κτιρίου αναφοράς : Δίκαια αντιμετώπιση όλων των κτιρίων με βάση την Αριστοτελική προσέγγιση Κί ά λ ή ό Κτίριο αναφοράς : επιλογή των περισσότερων ανεπτυγμένων χωρών

Προτάσεις ΚΑΠΕ για κατανάλωση αναφοράς ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ Μέγιστες και ελάχιστες τιμές ενεργειακής κατανάλωσης [(kwh/(m 2 *έτος)] Κλιματική Ζώνη Α Β Γ Δ Α+ ΕΑ < 55 ΕΑ < 60 ΕΑ < 65 ΕΑ < 70 Α 55 ΕΑ < 70 60 ΕΑ < 75 65 ΕΑ < 80 70 ΕΑ < 90 Β+ 70 ΕΑ < 95 75 ΕΑ < 105 80 ΕΑ < 110 90 ΕΑ < 125 Β 95 ΕΑ < 120 105 ΕΑ < 130 110 ΕΑ < 140 125 ΕΑ < 160 Γ 120 ΕΑ < 135 130 ΕΑ < 150 140 ΕΑ < 160 160 ΕΑ < 185 Δ 135 ΕΑ < 155 150 ΕΑ < 165 160 ΕΑ < 180 185 ΕΑ < 205 Ε 155 ΕΑ < 185 165 ΕΑ < 200 180 ΕΑ < 220 205 ΕΑ < 255 Ζ 185 ΕΑ < 220 200 ΕΑ < 240 220 ΕΑ < 260 255 ΕΑ < 300 Η 220 ΕΑ 240 ΕΑ 260 ΕΑ 300 ΕΑ

Πρόταση ΤΕΕ - κτίριο αναφοράς Κτίριο αναφοράς Σχεδιαζόμενο κτίριο k T,ref k T,real Κλιματισμός Θέρμανση ΖΝΧ Φωτισμός f p,rlt, real f p,heiz, real f p,tww, real f pbel p,bel., real Q p,ref p,ref = Q p,max Συνθήκες αναφοράς: Εσωτ. Θερμοκρασία Αλλαγές αέρα Πρόγραμμα λειτουργίας Απαιτήσεις ή ς ΖΝΧ Q p,real Q p,max

Ενεργειακή κλάση κτιρίων βάσει του κτιρίου αναφοράς Ενεργειακή Κλάση Όρια κλάσης Όρια κλάσης Α+ A+ < 0,33 RR T < 0,33 Α 0,33 RR Α < 0,5 RR 0,33 < T < 0,5 Β+ 0,5 RR Β+ < 0,75 RR 0,5 < T < 0,75 Β 075RR 0,75 RR Β+ <10RR 1,0 RR 075< 0,75 T <10 1,0 Γ 1,0 RR Γ < 1,41 RR 1,0 < T < 1,41 Δ 1,41 RR Δ < 1,82 RR 1,41 < T < 1,82 Ε 1,82 RR Ε < 2,27 RR 1,82 < T < 2,27 Ζ 2,27 RR Ζ < 2,73 RR 2,27 < T < 2,73 Η 2,73 RR Η 2,73 < T

Νέες κλιματικές ζώνες

Απαιτήσεις θερμοπερατότητας ΔΟΜΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ Εξωτερική οριζόντια ρζ επιφάνεια σε επαφή με τον εξωτερικό αέρα (οροφές) Εξωτερικοί τοίχοι σε επαφή με τον εξωτερικό αέρα Δάπεδα χώρων διαμονής σε επαφή με τον εξωτερικό αέρα (pilotis) Δάπεδα σε επαφή με τοέδαφος ή με κλειστούς μη θερμαινόμενους χώρους Διαχωριστικοί τοίχοι σε επαφή με μη θερμαινόμενους χώρους Ανοίγματα (παράθυρα, πόρτες μπαλκονιών κλπ) Γυάλινες προσόψεις μη ανοιγόμενες ή μερικώς μρ ανοιγόμενες Συντελεστής θερμοπερατότητας ΣΥΜΒΟΛΟ [W/m 2.K] ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΖΩΝΗ Α Β Γ Δ k D 05 0,5 04 0,4 04 0,4 03 0,3 k W 0,7 0,6 0,5 0,4 k DL 0,5 0,4 0,4 0,3 k G 15 1,5 10 1,0 07 0,7 05 0,5 k WΕ 1,5 1,0 0,7 0,5 k F 3,2 3,0 2,8 2,6 k GF 140 1,40 140 1,40 140 1,40 140 1,40

Απαιτήσεις θερμοπερατότητας όμενος μέ έσος συντε ελεσής Μέγιστο ος επιτρεπ Km [Watt/m 2.K] θερμοπ περατότητα ας κτιρίου 1.40 ΖΩΝΗ Α ΖΩΝΗ Β 1.20 ΖΩΝΗ Γ ΖΩΝΗ Δ 1.00 080 0.80 0.60 0.40 0.20 k m(w,f) =1,86 W/(m2.K) 0.00 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 1.20 F/V (m -1 )

Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΣΤΡΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Πάχος Συντελ. Θερμική Πυκνότ. Α/Α Στρώσεις δομικού στοιχείου στρώσ. θερμ.αγ.αντίστσ. ρ d λ d/λ kg/m 3 m W/(m K) m 2 K/W 1 Ασβεστοτσιμεντοκονίαμα 0.02 0.87 0.023 2 Διάτρητες οπτόπλινθοι 1200 0.09 0.56 0.161 3 Θερμομονωτικό υλικό (επιλογή από τον πίνακα) 4 Διάτρητες οπτόπλινθοι 1200 0.09 0.56 0.161 5 Ασβεστοτσιμεντοκονίαμα μ 0.02 0.87 0.023 6 7 8 9 10 11 11 12 Aντίσταση θερμικής μετάβασης εσωτερικά 1/αi = 0.130 m 2 K/W Aντίσταση θερμικής μετάβασης εξωτερικά 1/αa = 0.040 m 2 K/W

Γ. ΤΙΜΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΘΕΡΜΟΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑΣ U σε W/(m 2 K) για διαφορετικά πάχη και για διαφορετικές τιμές του συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας του θερμομο λ d 0.025 0.030 0.035 0.040 0.045 0.050 0.055 0.060 0.065 0.070 0.080 0.090 0.100 0.027027 0.683 0.607 0545 0.545 0495 0.495 0.454 0.419 0.388 0.362 0.340 0.319 0286 0.286 0258 0.258 0.236 0.029 0.715 0.636 0.573 0.522 0.479 0.442 0.411 0.384 0.360 0.339 0.303 0.275 0.251 0.031 0.744 0.664 0.600 0.547 0.503 0.465 0.433 0.404 0.380 0.358 0.321 0.291 0.266 0.033 0.772 0.691 0.626 0.572 0.526 0.487 0.454 0.425 0.399 0.376 0.338 0.306 0.280 0.035 0.799 0.717 0.650 0.595 0.549 0.509 0.474 0.444 0.418 0.394 0.354 0.322 0.295 0.037 0.824 0.742 0.674 0.618 0.570 0.529 0.494 0.463 0.436 0.412 0.370 0.337 0.309 0.039 0.849 0.765 0.697 0.640 0.591 0.550 0.513 0.482 0.454 0.429 0.386 0.351 0.322 0.041 0.872 0.788 0.719 0.661 0.612 0.569 0.532 0.500 0.471 0.445 0.402 0.366 0.336 0.043 0.894 0.810 0.740 0.681 0.631 0.588 0.551 0.517 0.488 0.462 0.417 0.380 0.349 0.045 0.915 0.831 0.760 0.701 0.650 0.607 0.568 0.535 0.505 0.478 0.432 0.394 0.362 0.047 0.935 0.851 0.780 0.720 0.669 0.625 0.586 0.551 0.521 0.493 0.447 0.408 0.375 0.049 0.955 0.870 0.799 0.739 0.687 0.642 0.602 0.568 0.536 0.509 0.461 0.421 0.388 0.051 0.973 0.888 0.817 0.757 0.704 0.659 0.619 0.583 0.552 0.524 0.475 0.434 0.400 0.053 0.991 0.906 0.835 0.774 0.721 0.675 0.635 0.599 0.567 0.538 0.489 0.447 0.413 0.055 1.008 0.923 0.852 0.791 0.738 0.691 0.650 0.614 0.582 0.552 0.502 0.460 0.425 0.065 1.085 1.001 0.929 0.867 0.813 0.765 0.723 0.685 0.650 0.619 0.566 0.520 0.482 0.075 1.148 1.067 0.996 0.934 0.879 0.831 0.787 0.748 0.712 0.680 0.623 0.576 0.535 0.085085 1.203 1.123123 1.054 0992 0.992 0937 0.937 0.888 0.844 0.804 0.768 0.735 0676 0.676 0626 0.626 0.583 Συνολικό πάχος δομικού στοιχείου (συμπ εριλαμβανομένου του πάχους της θερμομομονωτικής στρώσης) d 0.245 0.250 0.255 0.260 0.265 0.270 0.275 0.280 0.285 0.290 0.300 0.310 0.320

Κλιματική Ζώνη Απαιτήσεις σκίασης κατοικίας Συντελεστής Σκίασης θερινής Περιόδου από Σταθερά σκίαστρα Οριζόντια Σκιάδια So Πλευρικά Σκιάδια Sf Σκίαση ορίζοντα Sh Προσανατολισμός Όψεων Ανοιγμάτων Α, Δ Ν Α, Δ Ν Α, Δ Ν Α 0,5 0,3 0,7 0,7 Ίδιος με υπό μελέτη κτίριο. Β 0,6 0,4 0,7 0,7 Για καθαρό Γ 07 0,7 05 0,5 08 0,8 08 0,8 ορίζοντα Sh=1 Για χαμηλά εμπόδια Sh=0,8 Για ψηλά εμπόδια Δ 0,8 0,6 0,8 0,8 Sh=0,5 Συντελεστής Σκίασης Χειμερινής Α 0,9 0,8 1 1 Ίδιος με υπό μελέτη κτίριο. Β 0,9 0,9 1 1 Για καθαρό Γ 0,9 1 1 1 ορίζοντα Sh=1 Για χαμηλά εμπόδια Sh=0,8 Για ψηλά εμπόδια Δ 0,9 1 1 1 Sh=0,5

Απαιτήσεις σκίασης εκτός κατοικίας Κλιματική Ζώνη Συντελεστής Σκίασης θερινής Περιόδου από Σταθερά σκίαστρα Οριζόντια ρζ Σκιάδια So Πλευρικά Σκιάδια Sf Σκίαση ορίζοντα Sh Προσανατολισμός Όψεων Ανοιγμάτων Α, Δ Ν Α, Δ Ν Α, Δ Ν Α 0,5 0,4 1 1 Β 0,6 0,5 1 1 Ίδιος με υπό μελέτη κτίριο. Γ 07 0,7 05 0,5 1 1 Για ορίζοντα καθαρό Sh=1 Για χαμηλά εμπόδια Sh=0,8 Δ 0,8 0,6 1 1 Για ψηλά εμπόδια Sh=0,5 Συντελεστής Σκίασης Χειμερινής Περιόδου Α 0,9 0,9 1 1 Ίδιος με υπό Β 0,9 0,9 1 1 μελέτη κτίριο. Για καθαρό Γ 0,9 1 1 1 ορίζοντα Sh=1 Για χαμηλά εμπόδια Sh=0,8 Δ 0,9 1 1 1 Για ψηλά εμπόδια Sh=0,5

Απαιτήσεις ηλιακής διαπερατότητας υαλοστασίων Ηλιακή ακτινοβολία Αγωγή καισυναγωγή θερμότητας Θερμομόνωση Διείσδυση αέρα

Συμμετοχή των υαλοστασίων στην ενεργειακή απόδοση Θερμομόνωση κτιρίου (συντελεστής U ή k) (NFRC 100) Διαπερατότητα ολικής ηλιακής ακτινοβολίας g (NFRC 200) Διαπερατότητα στο φωτεινό φάσμα ηλιακής ακτινοβολίας (NFRC 200) Διείσδυση αέρα (NFRC 400)

Συντελεστής ολικής ηλιακής διαπερατότητας Α. Μειωμένες χειμερινές απώλειες θερμότητας Επίστρωση Μειωμένη χαμηλής μετάδοση εκπομπής Εκτός με ακτινοβολία Η αγωγή θερμότητας δεν επηρεάζεται Β. Μειωμένα θερινά ηλιακά κέρδη Επίστρωση χαμηλής εκπομπής Εκτός Εντός Ορατό φάσμα ακτινοβολίας ελαφρώς μειωμένο

Απαιτήσεις ηλιακής διαπερατότητας υαλοστασίων (πρόταση ό ΤΕΕ) Συντελεστής Συντελεστής διαπερατότητας στην διαπερατότητας στην ηλιακή ακτινοβολία G T ορατή ακτινοβολία G V Υαλοστάσια παραθύρων και θυρών Υαλοστάσια προσόψεων κτιρίων Υλ Υαλοστάσια ανοιγμάτων οροφής και φεγγίτες 0,76 0,65 0,45 0,65 0,76 0,60 Υαλότουβλα 045 0,45 048 0,48

Διείσδυση αέρα σε θύρες και παράθυρα NFRC 400 Σήμανση και πιστοποίηση από κατασκευαστή Περιστρεφόμενες θύρες : όχι άνω των 1.0 cfm/ft 2 Όλα τα λοιπά προϊόντα : 0.4 cfm/ft 2 ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΕΕ (ΚΕΝΑΚ) 5,5 m 3 /h/m 2 για σύγχρονα ανοιγόμενα κουφώματα με στεγανοποιητικά παρεμβύσματα. ρμβ μ 7,5 m 3 /h/m 2 για συρόμενα κουφώματα μονού ή διπλού υαλοπίνακα με στεγανοποιητικές ψήκτρες. 12 m 3 /h/m 2 για ανοιγόμενα κουφώματα παλαιού τύπου χωρίς στεγανωτικά.

Εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης του κτιρίου αναφοράς Παραγωγή γή θερμότητας μέσω κεντρικών μονάδων θέρμανσης με λέβητα και χρήση πετρελαίου ή φυσικού αερίου. Ο κεντρικός λέβητας θα είναι πιστοποιημένος με βαθμό ενεργειακής απόδοσης δύο αστέρων (**). Διαστασιολόγηση της εγκατάστασης θέρμανσης σύμφωνα με τις αντίστοιχες Τεχνικές Οδηγίες του ΤΕΕ, ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης κάλυψη των φορτίων ακόμα και τις πιο δυσμενείς ημέρες του χειμώνα. Αυτονομία θέρμανσης όπου απαιτείται από τους κανονισμούς όπως στην περίπτωση πολυκατοικίας (ανά διαμέρισμα) ή σε άλλες ειδικές περιπτώσεις κτιρίων με παράλληλη χρήση διαφορετικών χρηστών (πολυκαταστήματα, κτίρια γραφείων κλπ). Θερμοστατικός έλεγχος της θερμοκρασίας εσωτερικού χώρου ανά ελεγχόμενη ζώνη (π.χ. διαμέρισμα, κατάστημα σε εμπορικό κέντρο. κλπ.). Θερμιδομέτρηση για την κατανομή δαπανών θέρμανσης, μέσω θερμιδομετρητή, σε όποιους τύπους κτιρίων απαιτείται.

Εγκατάσταση ψύξης/κλιματισμού μ του κτιρίου αναφοράς Τοπικά ή κεντρικά συστήματα ψύξης με συντελεστή ενεργειακής απόδοσης EER = 3,0. Διαστασιολόγηση της εγκατάστασης ψύξης σύμφωνα με τις αντίστοιχες Τεχνικές Οδηγίες του ΤΕΕ. Τα συστήματα ψύξης του κτιρίου αναφοράς καλύπτουν το 40% της καθαρής επιφανείας της κατοικίας. Εφ όσον το σχεδιαζόμενο κτίριο δεν διαθέτει σύστημα ψύξης/κλιματισμού, τότε θεωρείται ότι κλιματίζεται όπως ακριβώς και το κτίριο αναφοράς. Θερμομόνωση των σωληνώσεων του δικτύου διανομής και επανακυκλοφορίας του ψυχρού ρευστού για ψύξη. Κάθε στοιχείο των σωληνώσεων διανομής ψυχρού νερού μονώνεται σύμφωνα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά των μονώσεων που αναφέρονται στον Πίνακα 41 4.1.

Δίκτυα Διανομής και Τερματικές Μονάδες Κεντρικής θέρμανσης και Κλιματισμού του κτιρίου αναφοράς Οι τερματικές μονάδες θέρμανσης για το κτίριο αναφοράς της κατοικίας είναι σώματα καλοριφέρ. Αντίστοιχα, οι τερματικές μονάδες για την θέρμανση των κτιρίων του τριτογενή μπορεί να είναι σώματα καλοριφέρ, ρφ ρ μονάδες στοιχεία ανεμιστήρα (fancoils), κλιματιστικές μονάδες διαχείρισης αέρα (ΚΚΜ) κλπ. Οι τερματικές μονάδες ψύξης για τα κτίρια αναφοράς του τριτογενή τομέα μπορεί να είναι μονάδες στοιχεία ανεμιστήρα (fancoils), κλιματιστικές μονάδες διαχείρισης αέρα (ΚΚΜ) κλπ. Εδ Ειδικά για τις κλιματιστικές μονάδες η ισχύς των ανεμιστήρων (προσαγωγής ή ή επιστροφής) για το κτίριο αναφοράς του τριτογενή τομέα λαμβάνεται ίση με 1,5 kw/(m 3 /s). Σε ειδικές περιπτώσεις όπου απαιτείται διάταξη ειδικών φίλτρων, ή/και υπάρχει σύστημα ύγρανση, ύρασηή/ ή/και εφαρμόζεται α ανάκτηση αά θερμότητας η ισχύς των ανεμιστήρων για το κτίριο αναφοράς λαμβάνεται ίση με 2,5 kw/(m 3 /s). Όλες οι κλιματιστικές μονάδες του κτιρίου αναφοράς του τριτογενή τομέα διαθέτουν σύστημα ανάκτησης θερμότητας με εναλλάκτη θερμότητας και με συντελεστή ανάκτησης ht= 0,6. Το σύστημα ύγρανση αέρα του κτιρίου αναφοράς είναι ίδιο με εκείνο του σχεδιαζόμενου κτιρίου, και μπορεί να είναι ενσωματωμένο στην ΚΚΜ ή όχι.

Κεντρική θέρμανση με μονοσωλήνιο σύστημα

Θέρμανση με ενδοδαπέδιο σύστημα

Κεντρική θέρμανση με αεραγωγούς

Θέρμανση με αντλία θερμότητας

Θέρμανση με γεωθερμική αντλία θερμότητας

Θέρμανση με υποστήριξη ηλιακής ενέργειας

Παθητικό σύστημα θέρμανσης : τοίχος μάζας

Παθητικό σύστημα θέρμανσης : Θερμοκήπιο

Παθητικά συστήματα θέρμανσης : Βιοκλιματική κατοικία στις Σέρρες

Παθητικά συστήματα θέρμανσης : Εκδήλωση ΣΟΛΑΡ

Παθητικά συστήματα θέρμανσης : Γραφείο Τσίπηρα

Τοίχος Trombe : Γραφείο Τσίπηρα

Τοίχος Trombe : Τοίχος Trombe : Γραφείο Τσίπηρα

Βιοκλιματική κατοικία στις Σέρρες : Βόρεια όψη

Βιοκλιματική κατοικία στα Κηπιά Καβάλας Γραφείο Τσίπηρα

Ειδικά επαγγελματικά σχολεία στα Σέρρας

Ειδικά επαγγελματικά σχολεία στα Σέρρας

Διάταξη κλιματισμού με αεραγωγούς 1. Θάλαμος ανάμιξης 2. Φίλτρο 3. Προθερμαντήρας 4. Εφυγραντήρας με ψεκαστήρες και σταγονοσυλλέκτη 5. Ψυγείο 6. Μεταθέρμανση 7. Ανεμιστήρες προσαγωγής 8. Τοπική θέρμανση/ψύξη

Τυπική Κλιματιστική Μονάδα (ΚΜ)

Ψύξη/θέρμανση με αεραγωγούς και τοπικές ΚΜ

Ψύξη/θέρμανση με κεντρική διανομή ψυκτικού (VRV)

Ψύξη/θέρμανση με κεντρική Ψύξη/θέρμανση με κεντρική διανομή ψυκτικού (VRV)

Εναλλάκτες ανάκτησης θερμότητας

Καταναλισκόμενη ηλεκτρική ισχύς ηλεκτρισμού Βαθμός απόδοσης ανεμιστήρα Βαθμός απόδοσης μετάδοσης κίνησης (π.χ. ιμάντες) Βαθμός απόδοσης κινητήρα Βαθμός απόδοσης ρυθμιστή στροφών

Δίκτυα Διανομής και Τερματικές Μονάδες Κεντρικής θέρμανσης και Κλιματισμού του κτιρίου αναφοράς Για τις μονάδες στοιχείου ανεμιστήρα (fancoils) η ισχύς για το κτίριο αναφοράς λαμβάνεται ίση με του υπό σχεδίαση κτιρίου. Για το κτίριο αναφοράς οι αντλίες των κυκλωμάτων διανομής θα είναι ρυθμιζόμενων στροφών με αντιστάθμιση φορτίου με σταθερή πτώση πίεσης (Δp) και υδραυλικά ανεξάρτητες. Η ισχύς στο κτίριο αναφοράς λαμβάνεται ίση με αυτήν του υπό σχεδίαση κτιρίου. Εναλλακτικά για το κτίριο αναφοράς κατοικίας μπορεί να εφαρμοστεί αντιστάθμιση με τεχνολογία τρίοδης ή τετράοδης ρυθμιστικής βαλβίδας αναμίξεως. Κάθε στοιχείο των σωληνώσεων του δικτύου διανομής και επανακυκλοφορίας της κεντρικής θέρμανσης που διέρχεται από μη θερμαινόμενο μ ή κοινόχρηστο χώρο θα πρέπει να μονώνεται σύμφωνα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά των μονώσεων που αναφέρονται στον Πίνακα 4.1. Κάθε στοιχείο των σωληνώσεων του δικτύου διανομής και επανακυκλοφορίας του ψυχρού νερού (ή άλλου μέσου) μονώνεται σύμφωνα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά των μονώσεων που αναφέρονται στον Πίνακα 4.1. Σε όλα τα δίκτυα διανομής θα πρέπει να υπάρχει υδραυλική εξισορρόπηση.

Εξαερισμός ή μηχανικός αερισμός του κτιρίου αναφοράς Προσαγωγή γή νωπού αέρα βάσει του μέγιστου μγ αριθμού συγκέντρωσης ατόμων στον υπό μελέτη χώρο, και βάσει του απαιτούμενου νωπού αέρα ανά άτομο, Τ.Ο.ΤΕΕ 2425. Το σύστημα μηχανικού αερισμού διαθέτει εναλλάκτη ανάκτησης θερμότητας με συντελεστή ανάκτησης θερμότητας 60%. Όπου απαιτείται σύστημα αερισμού των χώρων του κτιρίου αναφοράς βάσει των προτύπων η ειδική απορρόφηση ισχύος του εξαεριστήρα θα λαμβάνεται ίση με 1,0 kw/(m³/s).

Παραγωγή ΖΝΧ : Κεντρικά ηλιακά συστήματα Κεντρική παραγωγή θερμότητας για ΖΝΧ, με χρήση πετρελαίου ή φυσικού αερίου, με παράλληλη χρήση ηλιακών συλλεκτών και εφεδρική ηλεκτρική αντίσταση. Για την διάταξη αυτή απαιτείται χρήση boiler διπλής ή τριπλής ενέργειας. Τυπικός σχεδιασμός είναι η εγκατάσταση μια κεντρικής δεξαμενής (boiler) διπλής ενέργειας (τροφοδοσία από λέβητα και ηλιακό συλλέκτη) στο λεβητοστάσιο, η οποία θα τροφοδοτεί μέσω των συλλεκτών (κολλεκτέρ) των διαμερισμάτων ατομικές δεξαμενές (boilers) διπλής ενέργειας (τροφοδοσία από κεντρική δεξαμενή και ηλεκτρική αντίσταση). Σε περίπτωση μη διαθέσιμου ΖΝΧ από το λέβητα ή το ηλιακό συλλέκτη ο χρήστης μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του από την ηλεκτρική αντίσταση του ατομικού boiler. Οι ηλιακοί συλλέκτες καλύπτουν τμήμα του ετήσιου θερμικού φορτίου για ΖΝΧ, ανάλογα με την κλιματική ζώνη και την δυνατότητα εγκατάστασης ηλιακών συλλεκτών στο δώμα. Εάν για την κάλυψη του ζητούμενου θερμικού φορτίου για ΖΝΧ απαιτείται επιφάνεια μεγαλύτερη του 40% της επιφάνειας του δώματος, τότε το ποσοστό κάλυψης του φορτίου μειώνεται και εκτιμάται με βάση την διαθέσιμη για ηλιακούς συλλέκτες επιφάνεια δώματος. Ο κεντρικός λέβητας θα είναι πιστοποιημένος με βαθμό ενεργειακής απόδοσης δύο αστέρων (**), όπως αναφέρθηκε και διαστασιολογημένος σύμφωνα με τις αντίστοιχες Τεχνικές Οδηγίες του ΤΕΕ. Οι ηλιακοί συλλέκτες της εγκατάσταση θα πληρούν τις προδιαγραφές του ΕΛΟΤ 879/1991 για τους ηλιακούς συλλέκτες. Οι ελάχιστες ετήσιες θερμικές αποδόσεις μοναδιαίας επιφάνειας ηλιακών συλλεκτών [kwh/m 2.year], δίνονται στον Πίνακα 4.2.

Παραγωγή ΖΝΧ : Κεντρικά ηλιακά συστήματα

Παραγωγή ΖΝΧ : Κεντρικά ηλιακά συστήματα

Παραγωγή ΖΝΧ : Κεντρικά ηλιακά συστήματα Πεδίο συλλεκτών Σώματα κεντρικής θέρμανσης (FCU) Προσαγωγή/επιστροφή ζεστού νερού χρήσης Θερμοδοχεία (boiler) Λέβητας Ψύκτης απορρόφησης

Παραγωγή ΖΝΧ : απαιτήσεις κτιρίου αναφοράς ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΖΩΝΗ Α Β Γ Δ Ποσοστό ετήσιας κάλυψης της θερμικής ενέργειας για ΖΝΧ με ηλιακή ενέργεια (%) 60% 55% 50% 44% Μέγιστο ποσοστό κάλυψης δώματος από ηλιακούς συλλέκτες [%] 40 40 40 40 Ελάχιστη επιφάνειας ετήσια ηλιακού απόδοση συλλέκτη με μοναδιαίας κλίση 30 ο 500 470 430 400 [kwh/m 2.year] Ενδεικτική ετήσια θερμική ενέργειας για ΖΝΧ ανά χρήστη [kwh/άτομο.year] μ με κατανάλωση 50 [lt/άτομο] 650 700 750 780

Ρύθμιση-έλεγχος φωτισμού Για τις ακόλουθες χρήσεις χώρων ο έλεγχος του φωτισμού στο κτίριο αναφοράς απαιτείται να γίνεται με αυτόματο διακόπτη και αισθητήρα παρουσίας: χώροι διασκέψεων, συναντήσεων και σεμιναρίων χώροι εστίασης/μαγειρείων/αποθηκών αποχωρητήρια ή και χώροι υγιεινής (εκτός ό κατοικίας) ) αίθουσες αναμονής, σαλόνια γειτονικοί χώροι χωρίς αίθουσες αναμονής διάδρομοι υπολογιστικά κέντρα αίθουσες αθλητικών κέντρων Στις υπόλοιπες χρήσεις ο έλεγχος γίνεται με χειροκίνητο διακόπτη.

Ζώνες φυσικού φωτισμού παραθύρων

Ζώνες φυσικού φωτισμού φεγγιτών