Teachers 4 Europe Εκπαιδευτικός Όλγα Κασσώτη. Πρεσβευτής Πέτρος Κλιάπης

Teachers 4 Europe 2013-2014 Εκπαιδευτικός Όλγα Κασσώτη Πρεσβευτής Πέτρος Κλιάπης 2 ο Δημοτικό Σχολείο Τριανδρίας Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2014 1

Περιεχόμενα Προφίλ σεναρίου /σχεδίου εργασίας... 3 Περίληψη... 3 Εισαγωγή... 4 Προώθηση της ευρωπαϊκής ιδέας... 4 Στόχοι... 5 Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή... 5 Διάρκεια... 5 Οργάνωση τάξης... 5 Διδακτικές προσεγγίσεις και στρατηγικές... 6 Περιγραφή των δράσεων... 6 Αποτελέσματα και σχόλια από την πραγματοποίηση... 8 Βιβλιογραφία/δικτυογραφία... 9 Παράρτημα: Η παρουσίαση του θέματος σε ppt... 10 2

Προφίλ σεναρίου /σχεδίου εργασίας Τίτλος: «Σώστε το γόνο, σώστε τα ψάρια» Σχολείο: 2 ο Δημοτικό Τριανδρίας (Αθ. Διάκου 15, 55337, Θεσσαλονίκη, τηλ. & fax: 2310912573, e-mail: mail@2dim-triandr.thess.sch.gr) Τάξη: Ε (αριθμός μαθητών: 17) Εκπαιδευτικός: Όλγα Κασσώτη Περίληψη Το παρόν σχέδιο εργασίας σχεδιάστηκε με γνώμονα τη δράση που προτείνεται για τα Δημοτικά Σχολεία στο πλαίσιο της Εκστρατείας για την Νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική την Ελλάδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (http://ec.europa.eu/fisheries/inseparable/en). Οι μαθητές και μαθήτριες της Ε τάξης, στους οποίους απευθύνεται το σχέδιο εργασίας, θα ασχοληθούν με το θέμα της υπεραλίευσης, της καταστροφής του γόνου και συνεπώς της εξαφάνισης των ψαριών και συνολικής διατάραξης του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Αφού τους παρουσιαστούν κάποια στοιχεία σχετικά με το θέμα, θα κληθούν να το διερευνήσουν σε βάθος οι ίδιοι, θα συζητήσουν, θα αποφασίσουν για κάποιες δράσεις και θα τις υλοποιήσουν άμεσα. Το σχέδιο εργασίας είναι δομημένο σύμφωνα με τις αρχές της δόμησης της γνώσης με διερευνητικό τρόπο σε συνεργατικό περιβάλλον και βασίζεται στην ενεργή συμμετοχή των μαθητών. Αποτελεί ένα διαθεματικό σχέδιο εργασίας με στόχους γνωστικούς (Μελέτη Περιβάλλοντος και Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Μαθηματικά, Γλώσσα, Εικαστικά, Χρήση ΗΥ) και παιδαγωγικούς (ανάπτυξη δεξιοτήτων συνεργασίας, έκφρασης της άποψης, διαλόγου, επιχειρηματολογίας). Ωστόσο, ο μακροπρόθεσμος στόχος αυτού του σχεδίου εργασίας είναι η ευαισθητοποίηση των παιδιών απέναντι στο περιβαλλοντικό πρόβλημα της εξαφάνισης των ψαριών, ώστε να γίνουν πρεσβευτές της ιδέας της στήριξης της βιώσιμης αλιείας σήμερα στο άμεσο περιβάλλον τους και αύριο ως ενεργοί πολίτες σε ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον. 3

Εισαγωγή Η επιλογή του θέματός μας έγινε με γνώμονα την ευαισθητοποίηση των παιδιών σε ένα θέμα με ευρωπαϊκή και παγκόσμια διάσταση, για το οποίο θεωρήσαμε ότι δεν θα έχουν τη δυνατότητα να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν μέσω κάποιου άλλου προγράμματος. Μέσα από το πρόγραμμα αυτό οι μαθητές θα αισθανθούν ότι η θάλασσα, ο «κοινός τόπος» όλων των ανθρώπων, καταστρέφεται και θα αναγνωρίσουν την ανάγκη να την προστατέψουν ως κάτι δικό τους. Ο Garrett Hardin χρησιμοποίησε την έκφραση η τραγωδία των κοινών ( tragedy of commons ) από το 1968, περιγράφοντας αγελάδες που βόσκουν σε μια περιοχή που ανήκει σε όλους. Στο άρθρο του τονίζει ότι, καθώς δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος ιδιοκτήτης που να ζημιώνεται από τη χρήση της περιοχής, οι ιδιοκτήτες των αγελάδων αυξάνουν διαρκώς τα κοπάδια τους προσπαθώντας να εκμεταλλευτούν ο καθένας όσο περισσότερο γίνεται τον «κοινό τόπο». Αλλά, όσο προστίθενται ζώα, τόσο η κατάχρηση των κοινών πόρων τους μειώνει ανεπανόρθωτα. Τελικά ο «κοινός τόπος» καταστρέφεται ολοσχερώς. Από το 1968 μέχρι σήμερα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η βιομηχανική αλιεία έχει προκαλέσει τεράστια καταστροφή στον «κοινό τόπο» μας, τη θάλασσα (στοιχεία http://www.ocean2012.eu/). Η λύση είναι μια βιώσιμη αλιεία την οποία θα ενθαρρύνει η πολιτική ηγεσία και θα στηρίζουν οι καταναλωτές/ενεργοί πολίτες. Βιώσιμη είναι η αλιεία που πραγματοποιείται με τρόπους που επιτρέπουν ώστε να μπορεί να συνεχίζεται και στο μέλλον χωρίς να εξαλείφει τη ζωή και τους πόρους στη θάλασσα. Στο πλαίσιο αυτό και μέσα από το πρόγραμμα Τ4Ε οργανώθηκε ένα μάθημα με τη μορφή του σχεδίου εργασίας (project), ώστε να γνωρίσουν οι μαθητές και μαθήτριες το πρόβλημα της επαπειλούμενης εξαφάνισης των ψαριών από τη θάλασσά μας, τους εμπλεκόμενους σε αυτό και να ευαισθητοποιηθούν ώστε να γίνουν οι ίδιοι με τη σειρά τους πολλαπλασιαστές της ιδέας «Σώστε τα ψάρια» στο περιβάλλον τους. Το θέμα προσεγγίζεται με διαθεματικό τρόπο, καθώς πέρα από την ευαισθητοποίηση απέναντι σε ένα μεγάλο πρόβλημα με διαστάσεις όχι μόνο περιβαλλοντικές, έχουν τεθεί γνωστικοί και παιδαγωγικοί στόχοι, όπως και ένας Ευρωπαϊκός και παγκοσμιοποιημένος προσανατολισμός και όχι μόνο στενά τοπικός. Προώθηση της ευρωπαϊκής ιδέας Η προώθηση της ιδέας του ενεργού πολίτη είναι ένα ζητούμενο της σύγχρονης κοινωνίας και του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Η διδασκαλία της ιδέας του ενεργού πολίτη δεν επιτυγχάνεται μέσω της ανάγνωσης του σχετικού κεφαλαίου στο μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής, αλλά μέσω της πραγματικής ενεργού δραστηριοποίησης του μαθητή σε καταστάσεις που απασχολούν πραγματικά την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και της εμπλοκής του στη διαδικασία της δια βίου μάθησης της οικογένειάς του μέσω της μεταφοράς του μηνύματός του και της γνώσης του. Η ευαισθητοποίηση σε ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα αποτελεί την αρχή της έκθεσης του μαθητή στη διαδικασία επίλυσής του και συνεπώς στο Ευρωπαϊκό οικοδόμημα, στον τρόπο λειτουργίας του και λήψης των αποφάσεων που επηρεάζουν τη ζωή όλων των πολιτών που συμμετέχουν σε αυτό. Το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι ένα μέρος της κοινωνικής και οικονομικής ζωής της Ευρώπης και των πολιτών της, άρα του καθενός μας. Συμπερασματικά, θεωρώ ότι η ενασχόληση με το συγκεκριμένο θέμα ήταν επαρκώς ώστε να αποτελέσει τη βάση για την ενασχόληση με την Ευρωπαϊκή ιδέα συνολικά, κάτι το οποίο και πραγματοποιήθηκε κατόπιν, όπως περιγράφεται στην παράγραφο «Άλλες δράσεις στο πλαίσιο του Τ4Ε» 4

Στόχοι Α. Γνωστικοί-μαθησιακοί 1. Στο πλαίσιο των στόχων Μελέτης Περιβάλλοντος και Κοινωνικής/Πολιτικής Αγωγής τρόποι αλιείας υπεραλίευση συνέπειες της υπεραλίευσης τι είναι ο γόνος πότε και πώς καταστρέφεται η ζωή στη θάλασσα o εμπλεκόμενοι στην καταστροφή της θαλάσσιας ζωής τρόποι προστασίας της ζωής στη θάλασσα βιώσιμη αλιεία τρόποι δράσης ως ενεργοί πολίτες και καταναλωτές 2. Στο πλαίσιο των στόχων των Μαθηματικών Ανάγνωση γραφήματος, έννοιες ποσοστών, μεγάλων αποστάσεων και ποσοτήτων. 3. Στο πλαίσιο των στόχων της Γλώσσας Νέο λεξιλόγιο Μελέτη και σύγκριση κείμενων από εφημερίδες και επιστημονικά για το ίδιο θέμα Μελέτη φυλλαδίων και ενημερωτικών αφισών Έκφραση, συγγραφή κειμένου 4. Χρήση Νέων Τεχνολογιών Αναζήτηση πληροφοριών μέσω του διαδικτύου Β. Παιδαγωγικοί: Εργασία με διαθεματικό τρόπο Συνεργασία σε ομάδες (δεξιότητες συνεργασίας, έκφρασης άποψης, διαλόγου, επιχειρηματολογίας) Λήψη απόφασης, κριτική σκέψη, συμμετοχή στη διαμόρφωση του τελικού προϊόντος του project Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή Για την υποστήριξη του σχεδίου εργασίας χρειάζεται οι μαθητές να έχουν στη διάθεσή τους, εκτός από τα μολύβια και τις σβήστρες τους, χαρτί Α4, πρόσβαση σε υπολογιστή με σύνδεση στο διαδίκτυο και βιντεοπροβολέα. Διάρκεια Για την υλοποίηση του σεναρίου απαιτούνται 3 διδακτικά δίωρα. Οργάνωση τάξης Η υλοποίηση των δραστηριοτήτων γίνεται στην τάξη εφόσον υπάρχει η υποδομή για έναν υπολογιστή σε κάθε ομάδα ή διαφορετικά στο εργαστήριο υπολογιστών που διαθέτει το σχολείο. Οι ομάδες 4 παιδιών θεωρείται η πιο πρόσφορη μορφή οργάνωσης της τάξης για την εφαρμογή του σεναρίου, επειδή έτσι, κατά τη χρήση του Η/Υ, συνδυάζεται η αλληλεπίδραση αλλά και η δυνατότητα χειρισμού του από κάθε παιδί, καθώς και η ομαδοσυνεργατική διαδικασία, στοιχεία απαραίτητα για τη δόμηση της γνώσης και της μάθησης. Η μεθόδευση η οποία προτείνεται, στοχεύει στο να ανακαλύψει κάθε μαθήτρια και μαθητής με προσωπική προσπάθεια, αλλά και με τη βοήθεια των υπολοίπων μελών της ομάδας του, τις 5

έννοιες και τις πληροφορίες που χρειάζεται και να οικοδομήσει σταδιακά μια κριτική συμπεριφορά, αντιμετωπίζοντας περιβαλλοντικά ζητήματα. Η μεθόδευση της διδασκαλίας σχεδιάζεται κατά τρόπο ώστε, η δασκαλοκεντρική λογική του «παρουσιάζω εξηγώ» να περιοριστεί όσο γίνεται και να αντικατασταθεί από τη μαθητοκεντρική λογική του «διαμορφώνω προϋποθέσεις πλαίσιο, ώστε ο μαθητής με προσωπική εργασία να ανακαλύψει οικοδομήσει τη νέα γνώση». Διδακτικές προσεγγίσεις και στρατηγικές Η βασική διδακτική προσέγγιση και τεχνική που θα εφαρμοστεί είναι η κονστρουκτιβιστική μέθοδος με την ανακάλυψη και δόμηση της γνώσης μέσα από τη δραστηριοποίηση των ίδιων των παιδιών. Ο ρόλος της διδάσκουσας είναι καθαρά οργανωτικός και συντονιστικός, ενώ φορέας της γνώσης δεν είναι η ίδια αλλά το πρόβλημα δραστηριότητα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι μαθητές. Το καθοριστικό σημείο του μαθήματος είναι η εισαγωγική δραστηριότητα, μέσω της οποίας οι μαθητές θα συνειδητοποιήσουν το πρόβλημα που καλούνται να «επιλύσουν». Περιγραφή των δράσεων Το μάθημα έχει σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να αναδύονται οι υπάρχουσες γνώσεις και οι αντιλήψεις (ίσως και εσφαλμένες κάποιες φορές) των παιδιών, ώστε να επεκτείνονται και να τροποποιούνται. Τα παιδιά μαθαίνουν, ενώ παράλληλα συνεισφέρουν και αναζητούν τη γνώση τα ίδια. Καλούνται να καταγράφουν κάποια σημεία του μαθήματος, με στόχο να γίνει μια παρουσίαση που θα περιλαμβάνει τις ερωτήσεις της δασκάλας και τις απαντήσεις τους. Έχει δημιουργηθεί από τη διδάσκουσα μία παρουσίαση η οποία θα προβάλλεται σε αίθουσα όπου οι μαθητές θα έχουν επίσης υπολογιστή και πρόσβαση στο διαδίκτυο. Καθώς θα τίθενται νέα θέματα και έννοιες, σύμφωνα με την πορεία του μαθήματος, άλλοτε θα παρουσιάζεται κάποια πληροφορία και θα καλούνται τα παιδιά να συζητήσουν στην ομάδα τους και άλλοτε θα παρουσιάζεται ένα θέμα προς διερεύνηση και θα καλούνται τα παιδιά να αναζητήσουν συγκεκριμένες πληροφορίες. Σε κάθε περίπτωση μετά την ομαδική συνεργασία κάθε ομάδα θα καλείται να παρουσιάσει το αποτέλεσμα της ομαδικής εργασίας προς την ολομέλεια της τάξης. Δραστηριότητα 1. Το μάθημα ξεκινά με μια συζήτηση σχετικά με τα απειλούμενα είδη στον πλανήτη, με στόχο να αναδυθούν οι γνώσεις και απόψεις των παιδιών σχετικά με τη σχέση και αλληλεπίδραση των ειδών, αλλά και η μικρή σημασία που δίνουν στα θαλάσσια είδη ζωής. 1- Ξέρετε κάποια ζώα που κινδυνεύουν; (ομαδική συζήτηση καταγραφή παρουσίαση) Τα παιδιά αναμένεται να αναφερθούν στα απειλούμενα ζώα χωρίς ιδιαίτερη αναφορά στα ψάρια. Δεν προχωρούμε αρχικά σε σχολιασμό αυτής της απουσίας από τις αναφορές τους, αλλά συνεχίζουμε με τη συζήτηση σχετικά με το ενδιαφέρον μας για το θέμα και την αιτιολόγησή του. 2- Γιατί είναι σημαντικό να μην εξαφανιστεί κάποιο είδος; (ομαδική συζήτηση καταγραφή παρουσίαση) Παρουσιάζεται η ιδέα ότι μπορεί να κινδυνεύουν τα ψάρια: 3- Έχετε σκεφτεί ότι μπορεί τα ψάρια να είναι ΣΥΝΟΛΙΚΑ είδος προς εξαφάνιση; Γίνεται συζήτηση για το θέμα, καταγράφονται οι απόψεις (δεν προχωρούμε σε ανάλυση) 4- Τι θα γίνει με την τροφική αλυσίδα; Υπάρχει τροφική αλυσίδα στη θάλασσα; Τι περιλαμβάνει; Πώς τη φαντάζεστε; (καταγραφή ιδεών με όποιον τρόπο επιθυμούν: κείμενο-ιχνογράφημα) 6

Δραστηριότητα 2. Το επόμενο θέμα που θα αναπτυχθεί είναι το ψάρι στη διατροφή μας με στόχο την αποφυγή της ενδεχόμενης απόρριψης του ψαριού από τη διατροφή, αλλά αντίθετα τον εμπλουτισμό των γνώσεων των παιδιών για τη διατροφική αξία του ψαριού. 5- Γνωρίζετε τι είναι ο γόνος; (είναι κάποιο ψάρι; Είναι φαγώσιμο;) 6- Πρέπει να τρώμε ψάρια; Γιατί; (ομαδική συζήτηση καταγραφή παρουσίαση) 7- Αναφέρετε τρόπους μαγειρέματος ψαριών στην ελληνική κουζίνα και ποιο ψάρι σας αρέσει πιο πολύ. 8- Πώς φθάνει το ψάρι στο πιάτο μας (Από πού αγοράζουμε τα ψάρια που τρώμε); Αλιεία Προκαλείται συζήτηση ανάμεσα στις ομάδες ώστε να αναδυθούν οι γνώσεις των παιδιών σχετικά με την αλιεία, με τη χρήση του σωστού λεξιλογίου (ερασιτεχνική, επαγγελματική, βιομηχανική αλιεία- αναψυχή, βιοπορισμός, κέρδος). 9- Γιατί γίνεται; 10- Ποιοι ασχολούνται; 11- Πώς γίνεται το ψάρεμα; 12- Είναι νόμιμο; Ποια μέθοδος είναι η πιο επιλεκτική; (Προκαλείται συζήτησης με στόχο να μην στοχοποιηθεί και ενοχοποιηθεί το ερασιτεχνικό ψάρεμα για την καταστροφή της θαλάσσιας ζωής.) Δραστηριότητα 3. Υπεραλίευση 13- Πώς γίνεται το ψάρεμα με μηχανότρατες; (αναζήτηση πληροφορίας παρουσίαση) Παρουσιάζονται πληροφορίες και φωτογραφίες από το υλικό «Εκστρατεία για την Νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική την Ελλάδα Δράση για μαθητές Δημοτικών Σχολείων», από φυλλάδια φορέων και από το διαδίκτυο και προβολή ενός βίντεο από τον βυθό τη στιγμή που σαρώνεται από το δίχτυ της μηχανότρατας. 14- Προβολή της ταινιούλας κινουμένων σχεδίων «Ending Overfishing» του OCEAN2012 με ελληνικούς υπότιτλους. Συζήτηση πάνω στο θέμα της ταινίας 15- Δίνονται πληροφορίες σχετικά με τις δράσεις που αναλαμβάνουν και προτείνουν οι φορείς προστασίας του περιβάλλοντος και από το υλικό «Εκστρατεία για την Νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική την Ελλάδα Δράση για μαθητές Δημοτικών Σχολείων». 16- Καλούνται οι μαθητές να συνεργαστούν και να αποφασίσουν για δράσεις τις οποίες μπορούν να φέρουν σε πέρας οι ίδιοι. 17- Υλοποίηση των δράσεων Αξιολόγηση Διαμορφωτική αξιολόγηση του σχεδίου εργασίας πραγματοποιείται σε όλη τη διάρκεια της διενέργειάς του. Τελική αξιολόγηση της επιτυχίας των στόχων του μαθήματος θα αποτελέσει το αποτέλεσμα της δράσης των και τα σημεία που θα επιλεγούν να συμπεριληφθούν από τα παιδιά στο προϊόν που θα παράγουν, όπως: 1. Χρήση λέξεων/εννοιών που έχουν μάθει από το μάθημα 2. Χρήση συναισθηματικά φορτισμένων εκφράσεων 3. Στοιχεία: αριθμοί/στατιστικά που αποτελούν αποδείξεις του προβλήματος 4. Συμπερίληψη τρόπου (ή τρόπων) δράσης/ενεργοποίησης του αποδέκτη του μηνύματος 7

Αποτελέσματα και σχόλια από την πραγματοποίηση Δραστηριότητα 1. 1- Οι απαντήσεις των παιδιών, όπως αναμενόταν, περιλάμβαναν όλα τα γνωστά απειλούμενα ζώα της ξηράς και από τα θαλάσσια ζώα, τα πιο διάσημα, δηλαδή την χελώνα καρέτα και τη φώκια μονάχους. Δεν προχωρήσαμε σε σχολιασμό της απουσίας άλλων αναφορών στη θαλάσσια ζωή. 2- Τα παιδιά απάντησαν (πολύ ώριμα) ότι είναι πολύ σημαντικό να μην επηρεάσει ο άνθρωπος την επιβίωση και να μην αφανίσει κάποιο είδος. Όπως απάντησαν ότι μας νοιάζει επειδή είμαστε μέρος της τροφικής αλυσίδας, αλλά επίσης δεν είναι ηθική η καταστροφική παρέμβαση στη φύση 3- Τα παιδιά θεωρούν ότι τα ψάρια κινδυνεύουν επειδή τα απειλεί η ρύπανση των θαλασσών και επειδή κάποιοι ψαρεύουν ψάρια που δεν πρέπει. 4- Οι περισσότερες απόψεις τους ήταν ότι η τροφική αλυσίδα κινδυνεύει να σπάσει και γνωρίζουν την τροφική αλυσίδα στη θάλασσα. Σημαντικό είναι ότι οι ομάδες συνεργάστηκαν και σχεδίασαν (πρόχειρα στα τετράδιά τους) την τροφική αλυσίδα στη θάλασσα. Ιδιαίτερη ήταν η ζωγραφιά μιας από τις ομάδες που απεικόνιζε την τροφική σχέση στη θάλασσα ως πυραμίδα. Δραστηριότητα 2. 5- Τα παιδιά, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν γνώριζαν τι είναι ο γόνος, αλλά το υπέθεσαν από την ετυμολογία της λέξης. 6- Τα παιδιά γνωρίζουν για το πόσο υγιεινό είναι το ψάρι στη διατροφή (μάτια, κόκαλα, καρδιά, ενέργεια). 7- Επίσης γνωρίζουν και τους τρόπους μαγειρέματος (σχάρας, φούρνου, τηγανιτό, βραστό). Ανέφεραν ξέρουν πολλά από τα ελληνικά ψάρια που συνήθως τρώνε στο σπίτι και έξω. 8- Οι απαντήσεις που έδωσαν τα παιδιά κάλυψαν όλο το φάσμα: ψαραγορά, λαϊκή αγορά, ιχθυοπωλείο, βάρκες στη σκάλα, σούπερ μάρκετ (με αναφορά στα κατεψυγμένα, τα επεξεργασμένα και τις κονσέρβες). 9- Οι απαντήσεις που έδωσαν τα παιδιά κάλυψαν όλο το φάσμα: Επιβίωση αναψυχή κέρδος 10- Τα παιδιά γνωρίζουν τη διαφοροποίηση: Επαγγελματίες ερασιτέχνες 11- Οι απαντήσεις των παιδιών ήταν: Καλάμι ψαροντούφεκο δίχτυα. Τα παιδιά δεν γνώριζαν, όπως ήταν αναμενόμενο, την απαράδεκτη μέθοδο με δυναμίτη που δυστυχώς χρησιμοποιούν κάποιοι, η οποία αναφέρθηκε από τη διδάσκουσα. 12- Κάποια παιδιά που έχουν γονείς ερασιτέχνες αλιείς, γνώριζαν σχετικά με τις άδειες αλιείας. Μετά από συζήτηση οι ομάδες κατέληξαν ότι πιο ανώδυνη μέθοδος είναι το ψαροτούφεκο, με προϋποθέσεις, καθώς είναι η πιο επιλεκτική μέθοδος, αλλά δεν είναι κατάλληλη για επαγγελματίες. Επίσης κατέληξαν ότι οι λάθος μέθοδοι και η υπεραλίευση οδηγούν τα ψάρια σε εξαφάνιση γιατί καταστρέφει τις φωλιές και τα μωρά (τον γόνο). Δραστηριότητα 3. 13- Τα παιδιά αναζήτησαν και βρήκαν επιπλέον πληροφορίες με τις λέξεις: υπεραλίευση, μηχανότρατες, γόνος. Εξεπλάγησαν όταν ανακάλυψαν πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα και ότι για να πιαστεί ένα είδος ψαριού, άλλα είδη που πιάνονται κατά λάθος απορρίπτονται νεκρά πίσω στη θάλασσα. 8

14- Τα παιδιά αναρωτιούνται μόνα τους αν υπάρχει λύση και τι μπορεί να κάνει κάποιος για να σταματήσει την καταστροφή. 15- Τα παιδιά αφού ενημερώθηκαν για τις δράσεις των φορέων και τις λύσεις που αυτοί προτείνουν, αποφάσισαν να αναλάβουν τη δική τους δράση, δημιουργώντας ένα φυλλάδιο και μια αφίσα και να ενημερώσει καθένα την οικογένειά του (τα φυλλάδια επισυνάπτονται). Κατέληξαν ότι το σλόγκαν της δικής τους καμπάνιας θα είναι «γίνε η φωνή του γόνου». 16- Επίσης αποφάσισαν ότι θα τους ενδιέφερε να μεταδώσουν τη γνώση στο Σχολείο και πρότειναν να κάνουν τα ίδια ένα μάθημα σε μια μικρότερη τάξη, κάτι το οποίο τους επιτράπηκε. Επέλεξαν τη Β τάξη καθώς θεώρησαν ότι τα μικρά θα μπορούσαν να γράψουν και να διαβάσουν. 17- Αφού οι μαθητές της Ε ενημέρωσαν τους μαθητές της Β με κείμενο που έγραψαν για το σκοπό αυτό και απάντησαν στις ερωτήσεις τους, στο τέλος τους ζήτησαν να φτιάξουν σχετικές ζωγραφιές. Βιβλιογραφία/δικτυογραφία Hardin, G. 1968: The Tragedy of the Commons, Science, Vol. 162, No. 3859, pp. 1243-1248. Kliapis, P., Kassoti, O. 2009: Exploratory talk for problem solving, 33 rd International Conference of PME (Psychology of Mathematics Education), Thessaloniki. Κασσώτη Ό. 2011: Ενσωματώνοντας τον υπολογιστή στην εκπαιδευτική διαδικασία με αξιοποίηση των προγραμμάτων εφαρμογών. Η διασφάλιση της ισότιμης χρήσης από τα αγόρια και τα κορίτσια, Θεσσαλονίκη, έκδοση ιδίας. Κασσώτη Ό. 2011: Φύλο και αξιοποίηση του νέου Τεχνολογικά Εμπλουτισμένου Περιβάλλοντος που διαμορφώνεται με την εισαγωγή των υπολογιστών στην Ελληνική πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, Διδακτορική διατριβή, ΤΕΠΑΕΣ, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ρόδος. Μύττης Ι. 2014 Αφανίζουν τα δελφίνια του Αιγαίου, εφημερίδα real.gr, 17/2/2014 (http://www.real.gr/defaultarthro.aspx?page=arthro&id=298951&catid=5 ) http://ec.europa.eu/fisheries/inseparable/en http://www.greenpeace.org/greece/el/campaigns/oceans/yperalieysi_ellada/ http://www.greenpeace.org/greece/el/news/2013/maios/paradosi-xartinon-karavion/ http://www.wwf.gr/sustainable-economy/fishery/consumers http://www.ocean2012.eu/ 9

Παράρτημα: Η παρουσίαση του θέματος σε ppt 10

Ζώα απειλούμενα με εξαφάνιση.. με νοιάζει 1

Απειλούνται τα ψάρια; Με ποιον τρόπο; 2

3 Τι είναι ο γόνος;

4 Τι θα φάμε σήμερα;

Από τη θάλασσα, στο πιάτο μας πώς; 5

Αλιεία Τι είναι η αλιεία; Γιατί γίνεται; Ποιοι; Πώς; 6

7 Αλιεία

Αλιεία Πότε η αλιεία απειλεί τα ψάρια με εξαφάνιση; 8

9

10

11

12 Υπεραλίευση Μηχανότρατες

Ενημερώνομαι 13 http://www.wwf.gr/sustainable-economy/fishery/consumers

Ενημερώνομαι Υπεραλιεύεται το 65% - 70% των εμπορικών ψαριών στην Ελλάδα όπως η κουτσομούρα, ο μπακαλιάρος και ο ξιφίας. Ένα κιλό μικρές κουτσομούρες (γόνος) που πωλείται σήμερα στον πάγκο του ιχθυοπωλείου, σε δύο χρόνια, αν τις αφήναμε να μεγαλώσουν, θα ζύγιζαν περίπου 50 κιλά. Το 20%-60% των αλιευμάτων των ευρωπαϊκών αλιευτικών σκαφών (συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών) δεν φτάνει ποτέ στις ψαραγορές, αλλά απορρίπτεται στη θάλασσα αμέσως μετά την αλίευσή του, γιατί δεν έχει επαρκή εμπορική αξία. Κάποια από τα αλιεύματα που απορρίπτονται νεκρά δεν είναι καν βρώσιμα (χελώνες, δελφίνια ). 14

15

16

17 Η απόδειξη της μείωσης του πληθυσμού των ψαριών

Ενημερώνομαι http://www.real.gr/defaultarthro.aspx?page=arthro&id=29 8951&catID=5 http://www.greenpeace.org/greece/el/campaigns/oceans/ype ralieysi_ellada/ http://www.greenpeace.org/greece/el/news/2013/maios/para dosi-xartinon-karavion/ http://www.wwf.gr/sustainable-economy/fishery/consumers http://www.youtube.com/watch?v=zu6ac_oexg8 http://www.youtube.com/watch?v=rpmbtrnn_cq http://www.ocean2012.eu/ 18

19

20

Ενημερώνομαι - ενεργώ 21 http://www.wwf.gr/sustainable-economy/fishery/consumers

22

23 Γίνε η φωνή του

2 ο Δημοτικό Σχολείο Τριανδρίας Ε τάξη Σχέδιο εργασίας στο πλαίσιο του προγράμματος Teachers for Europe 2013-2014 Όλγα Κασσώτη 24