Αγορά συναλλάγµατος και συναλλαγματική ισοτιμία (κεφ. 13) 1 Συναλλαγματική ισοτιμία (Ε) αξία ξένου νομίσματος ανά μονάδα εθνικού νομίσματος. π.χ. ισοτιμία ευρώ-δολαρίου: 1,40 (με ένα ευρώ αγοράζω 1,40 δολάρια) ισοτιμία ευρώ στερλίνας 0.68 (με ένα ευρώ αγοράζω 0,68 στερλίνες). Ανατίμηση: Η ανατίμηση κάνει φθηνότερες τις εισαγωγές. Υποτίμηση: η ισοτιμία μειώνεται. Η υποτίμηση κάνει φθηνότερες τις εξαγωγές. Τιμολογιακή ανταγωνιστικότητα: τιμή προϊόντος εκφρασμένη σε ξένο νόμισμα. 2 1
Αγορά Συναλλάγματος: περιλαμβάνει την τρέχουσα και την προθεσμιακή αγορά συναλλάγματος Η τρέχουσα αγοράεξυπηρετεί κυρίως το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών. Αφορά σύναψη συμβολαίου για άμεση, εντός δύο ημερών το πολύ, παράδοση του συναλλάγματος. Η προθεσμιακή αγορά συναλλάγματος αφορά την σύναψη συμβολαίου για αγορά συναλλάγματος σε προκαθορισμένη τιμή και ημερομηνία. 3 Καλυμμένο arbitrageεπιτοκίου αγορά συναλλάγματος στην προθεσμιακή αγορά και η ταυτόχρονη επένδυση σε τοκοφόρους τίτλους. 4 2
Συναλλαγματικός κίνδυνος κίνδυνος προέρχεται από την αβεβαιότητα στην πορεία της συναλλαγματικής ισοτιμίας Τρόποι κάλυψης: προθεσμιακή αγορά συναλλάγματος παράγωγα στην αγορά συναλλάγματος: συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures), δικαιώματα (options), ταυτόχρονες διττές συναλλαγές (swaps). 5 Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αγορά συναλλάγματος συγκεκριμένης αξίας, σε συγκεκριμένες ημερομηνίες (όπως Μάρτης, Ιούνιος, Σεπτέμβρης, Δεκέμβρης για τις Η.Π.Α.). Η διαφορά τους με τα προθεσμιακά συμβόλαια : 1) για τα μελλοντικά συμβόλαιο πρέπει να γίνει εκ των προτέρων κατάθεση και όχι με τη λήξη του συμβολαίου, 2) υπάρχει ένα περιθώρια (Advance margin payment) το οποίο μεταβάλλεται αν η ισοτιμία κινηθεί προ αντίθετη κατεύθυνση. Ο επενδυτής πληρώνει ζημιά σ αυτή την περίπτωση, 3) τα μελλοντικά συμβόλαια λήγουν σε συγκεκριμένες ημερομηνίες, 4) διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο (όχι ακόμα στο ελληνικό), ενώ οι προθεσμιακές συμβάσεις στο τραπεζικό σύστημα. 6 3
Δικαιώματα: δίνουν το δικαίωμα, αλλά όχι και την υποχρέωση στον συναλλασσόμενο να αγοράσει ή να πωλήσει συνάλλαγμα σε συγκεκριμένη ημερομηνία στο μέλλον, σε τιμή που καθορίζεται στο συμβόλαιο (strike price). διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο ( όχι ακόμα στο ελληνικό). Η αγορά τους στοχεύει στην αποφυγή συναλλαγματικού κινδύνου ή στην κερδοσκοπία (επιδίωξη κέρδους από μεταβολή τιμής). 7 Η διττή συναλλαγή αγοράς και πώλησης συναλλάγματος: αφορά τη σύναψη διπλού συμβολαίου αγοράς και πώλησης συναλλάγματος. Κυρίως, αναφέρεται σε δάνεια επιχειρήσεων ή τραπεζών σε συνάλλαγμα και συμφωνία αποπληρωμής τους σε συγκεκριμένη ημερομηνία. Οι συναλλαγές αυτές όπως είναι και η προθεσμιακή αγορά συναλλάγματος, πραγματοποιούνται εκτός χρηματιστηρίου 8 4
Ορισμοί απόδοσης χρηματοπιστωτικού τίτλου: Απόδοσηενός χρηματοπιστωτικού τίτλου (χρεογράφου): διαφορά της αξίας του χρεογράφου μεταξύ την ημέρας αγοράς και της ημέρας πώλησης. Αναμενόμενη απόδοση ενός χρεογράφου: διαφορά της αξίας του χρεογράφου την ημέρα της αγοράς και της αναμενόμενης τιμής του κατά την ημέρα πώλησης. Αναμενόμενο ποσοστό απόδοσηςχρεογράφου: διαφορά της αξίας του χρεογράφου την ημέρα της αγοράς και της αναμενόμενης τιμής του κατά την ημέρα πώλησης, εκφρασμένη σαν ποσοστό επί της αξίας αγοράς του χρεογράφου. Πραγματικό ποσοστό απόδοσηςχρεογράφου: ποσοστό απόδοσης μείον αναμενόμενη μεταβολή στην τιμή του προϊόντος (προσεγγίζεται με τον πληθωρισμό). 9 Η απόφαση για αγορά ενός περιουσιακού τίτλου εξαρτάται: 1) κίνδυνο για το αναμενόμενο ποσοστό απόδοσης 2) ρευστότητα (υπάρχει προτίμηση για ρευστότητα). 10 5
Στην αγορά συναλλάγματος: για να διαπιστώσω σε τι νόμισμα (ευρώ ή δολάρια έστω) με συμφέρει να επενδύσω τον πλούτο μου ή σε τι νόμισμα θα δανειστώ, εξετάζω τις αποδόσεις των τίτλων και τις συγκρίνω. Επενδύω εκεί που οι αποδόσεις είναι υψηλότερες. Δανείζομαι από την φθηνότερη αγορά (χαμηλότερες αποδόσεις). 11 Προσδιορισμός Συναλλαγματικής Ισοτιμίας Βραχυχρόνια Υποθέσεις: Δύο χώρες. Η δική μας χώρα: ζώνη του ευρώ (ευρωζώνη). R: επιτόκιο τίτλων σε ευρώ. Ξένη χώρα ΗΠΑ. R*: επιτόκιο τίτλων σε $. Ε: ισοτιμία ευρώ-δολαρίου, 12 6
Βραχυχρόνια: Οι τιμές είναι άκαμπτες. Επίσης, θεωρούμε ότι το πραγματικό εισόδημα δεν μεταβάλλεται. Αυτή η υπόθεση διευκολύνει την μελέτη της σχέσης μεταξύ επιτοκίων, και ισοτιμίας. Βραχυχρόνια, η ισοτιμία προσδιορίζεται στην αγορά χρηματοπιστωτικών τίτλων (χρεoγράφων). 13 Mέση απόδοση τίτλων σε ευρώ : R. Mέση απόδοση τίτλων σε $ : R* - ė e& = e E E E είναι η προσδοκώμενη ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου: και Ε e είναι η προσδοκώμενη ισοτιμία, ενώ, Ε, είναι η τρέχουσα ισοτιμία. 14 7
Αν: R > R* e& συμφέρει να αγοράζω τίτλους σε ευρώ. Η διαδικασία μεταφοράς δολαρίων στην αγορά του ευρώ: ανατιμά το ευρώ έναντι του δολαρίου, μειώνει το Rκαι αυξάνει το R*. R > R* e& 15 σχέση ισορροπίας R = R* e& μας βοηθάει να εξηγήσομε τις βραχυχρόνιες διακυμάνσεις της ισοτιμίας: Όταν το Rαυξάνεταιεισρέει ξένο χρήμα (δολάρια) στις αγορές ευρώ το ευρώ ανατιμάται. Όταν το R* αυξάνεται, έχομε ρευστοποίηση τίτλων αποτιμημένων σε ευρώ και εκροή ευρώ προς τις αγορές δολαρίων το ευρώ υποτιμάται. 16 8
R = R* e& μπορεί να απεικονιστεί και διαγραμματικά, σε ένα σύστημα δύο αξόνων: στον κάθετο άξονα μετράμε την ισοτιμίατου ευρώ έναντι του δολαρίου, Ε, και στον οριζόντιο άξονα μετράμε τις αποδόσειςτων τίτλων, δηλαδή το R και (R*-ė). 17 Σχέση μεταξύ ισοτιμίας, Ε, και (R*- ė) θετική διότι: όταν το Ε ανατιμάται τότε το προσδοκώμενο ποσοστό ανατίμησης μειώνεται: ė=(ε e -E )/E (R*- ė)αυξάνεται. 18 9
Ε Ε=f (R*- ė) R*-ė 19 Ε Το επιτόκιο, R, προσδιορίζεται στην αγορά χρήματος και έτσι η σχέση επιτοκίου R και Ε είναι μία κάθετη γραμμή : R R 20 10
Ε Ισορροπία στην Αγορά Συναλλάγματος Ε=f (R*- ė) Eo Ro (R*-ė), R 21 Μπορούμε να προβλέψομε την επίδραση στην ισοτιμία μιας μεταβολής: α) στο επιτόκιο τίτλων ευρώ, R, β) στο επιτόκιο τίτλων δολαρίου, R*, γ) στις προσδοκίες σχετικά με την αναμενόμενη ανατίμηση του ευρώ. 22 11
α) αύξηση του R κάνει τους τίτλους που είναι αποτιμημένοι σε ευρώ πιο ελκυστικούς, εισροή δολαρίων στην ευρωζώνη, αυξάνεται η ζήτηση για ευρώ. το ευρώ ανατιμάται σε σχέση με το δολάριο. 23 Ε Αύξηση του R Ε=f (R*- ė) Eo Α Ro (R*-ė), R 24 12
Ε Αύξηση του R Ε=f (R*- ė) E1 Β Eo Α Ro R1 (R*-ė), R 25 β) αύξηση του R*, τίτλοι που είναι αποτιμημένοι σε δολάρια πιο ελκυστικοί, προκαλείται έτσι εισροή δολαρίων στις Η.Π.Α. ζήτηση για δολάρια αυξάνεται. Το δολάριο ανατιμάται. Το ευρώ υποτιμάται σε σχέση με το δολάριο. 26 13
Ε Αύξηση του R* Ε=f (R*- ė) Eo Ro (R*-ė), R 27 Ε Αύξηση του R* Ε=f (R*- ė) Ε=f (R* - ė) Eo Α Γ E1 Ro (R*-ė), R 28 14
Ε Αύξηση του R* Ε=f (R*- ė) Ε=f (R* - ė) Eo Α Β E1 Γ Ro (R*-ė), R 29 γ) Μία αύξηση του ποσοστού της προσδοκώμενης ανατίμησης του ευρώ, ė οι τίτλοι σε δολάρια γίνονται λιγώτερο ελκυστικοί προκαλώντας εισροή δολαρίων στην ευρωζώνη. Η ζήτηση για ευρώ αυξάνεται, και άρα το ευρώ ανατιμάται. Οι προσδοκίες επομένως είναι αυτοεκπληρούμενες. 30 15
Αύξηση της Προσδοκώμενης Ανατίμησης του Ευρώ έναντι του Δολαρίου Ε Ε=f (R*- ė) Eο Α Ro (R*-ė), R 31 Αύξηση της Προσδοκώμενης Ανατίμησης του Ευρώ έναντι του Δολαρίου Ε Ε=f (R*-ė ) Ε=f (R*- ė) E1 Β Eο Α Ro (R*-ė), R 32 16
Βραχυχρόνια Σχέση Αγοράς Χρήματος και Αγοράς Συναλλάγματος: Η αγορά χρήματος στις δύο χώρες είναι σε ισορροπία. Η πραγματική προσφορά χρήματος προσφορά χρήματος είναι ίση με τη ζήτηση χρήματος. Μ/P = L(R, Y) Μ*/P* = L(R*, Y*) 33 Οι αγορές χρήματος και συναλλάγματος συνδέονται μέσω του επιτοκίου. Η Κεντρική Τράπεζα μίας χώρας επιδρά στην αγορά χρήματος επηρεάζοντας την ποσότητα χρήματος που κυκλοφορεί στην οικονομία. Στο παράδειγμά μας η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επηρεάζει την ποσότητα ευρώπου κυκλοφορούν στην ευρωζώνη. Το επιτόκιο ισορροπίαςπροσδιορίζεται μέσα από την εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης χρήματος: 34 17
Σχήμα 1: Αγορά Χρήματος Σχήμα 2: Αγορά Συναλλάγματος R Ms Ε Ε=f (R*-ė) Eο R 0 M d /P=L(P,Y) M/P Ro (R*-ė), R 35 Νομισματική πολιτική επηρεάζει επιτόκια και ισοτιμίες: Μία αύξηση της ποσότητας χρήματος στην ευρωζώνη επηρεάζει πτωτικά το επιτόκιο, R, προκαλεί εκροή ευρώ το ευρώ υποτιμάται. Επεκτατική νομισματική πολιτική, προκαλεί υποτίμηση. 36 18
Aν η αύξηση της προσφοράς χρήματος είναι μόνιμη: τότε δημιουργείται η προσδοκία για αύξηση του επιπέδου των τιμών στο μέλλον και υποτίμηση του ευρώ μέλλον (Εe ) ώστε να διατηρηθεί σταθερή να η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων: Q=E(P/P*) 37 Hπροσδοκία υποτίμησης κάνει ελκυστικότερους τους τίτλους σε δολάρια: ė =(Ε e -E )/E (R*-ė) εκροή ευρώ από την ευρωζώνη και μετατροπή τους σε δολάρια που επενδύονται σε τίτλους δολαρίων. Η αύξησης της ζήτησης για δολάρια προκαλεί υποτίμηση του ευρώ σε σχέση με το δολάριο. το ευρώ υποτιμάται περισσότεροαπ ότι αν δεν είχε προκληθεί η προσδοκία υποτίμησης. 38 19
Μακροχρόνια, καθώς οι τιμές στην ευρωζώνη αυξάνονται η πραγματική αξία της ποσότητας χρήματος επανέρχεται στο αρχικό της επίπεδο. Το επιτόκιο επανέρχεται στο αρχικό του επίπεδο Rο. Δημιουργείται η προσδοκία ανατίμησης. Οι τίτλοι σε ευρώ γίνονται ελκυστικότεροι. Το ευρώ ακολουθεί πορεία ανατίμησης και τελικά καταλήγει στο επίπεδο ισορροπίας του. Συνολικά, το ευρώ υποτιμάται σε σχέση με την αρχική του τιμή. 39 Βραχυχρόνια υποτίμηση μεγαλύτερη της μακροχρόνιας Η βραχυχρόνια υποτίμηση ξεπερνά (overshoots) την μακροχρόνια. Η ισοτιμία υποτιμάται τόσο ώστε η πορεία της προς την μακροχρόνια ισορροπία να περιλαμβάνει πορεία ανατίμησης. Η πορεία αυτή εξηγεί μεγάλες βραχυχρόνιες διακυμάνσεις των ισοτιμιών. Διαγραμματικά: 40 20
Ε Ε=f (R*- ė) E0 Α R0 (R*-ė), R 41 Ε Επεκτατική νομισματική πολιτική: Ε=f (R*- ė) E0 Α E1 Β R1 R0 (R*-ė), R 42 21
Ε Αν επηρεάζονται και οι προσδοκίες για το ποσοστό της υποτίμησης του ευρώ: Ε=f (R*- ė) E0 Α Ε=f (R*-ė ) E1 Β R1 R0 (R*-ė), R 43 Ε Ε=f (R*- ė) E0 Α Ε=f (R*-ė ) E1 Β Ε2 Γ R1 R0 (R*-ė), R 44 22
Ε Μακροχρόνια: Ε=f (R*- ė) E0 Α Ε=f (R*-ė ) E1 Ε3 Β Δ Ε2 Γ R1 R0 (R*-ė), R 45 E Eo E1 Ε3 E2 to t 46 23
Προσδιορισμός Συναλλαγματικής Ισοτιμίας Μακροχρόνια Υποθέσεις: Δύο χώρες. Η δική μας χώρα είναι η ζώνη του ευρώ (ευρωζώνη). R: επιτόκιο τίτλων σε ευρώ. P: επίπεδο τιμών ευρωζώνης Y: πραγματικό εισόδημα ευρωζώνης. Ξένη χώρα είναι οι ΗΠΑ. R*: επιτόκιο τίτλων σε $. P*: επίπεδο τιμών ΗΠΑ Y*: πραγματικό εισόδημα ΗΠΑ. Ε: ισοτιμία ευρώ-δολαρίου, 47 Ισχύει η θεωρία της ισοδυναμίας της αγοραστικής δύναμης Μακροχρόνια, δεχόμαστε ότι οι τιμές προσαρμόζονται. Ξεκινώντας από τον νόμο της μιας τιμής για το αγαθό χ η αξία του εκφρασμένη : είτε σε δολλάρια: Ε Ρχ = Pχ* είτε σε ευρώ Ρχ = Ρχ*/Ε (1) πρέπει να είναι η ίδια. (Προσαρμογή μέσω Ε) Αν αυτό συμβαίνει για όλα τα προϊόντα που παράγονται και στις δύο χώρες 48 24
Αρχή της ισοδυναμίας της αγοραστικής δύναμης η ισοτιμία θα πρέπει μακροχρόνια να εξισορροπεί την αγοραστική αξία του νομίσματος της χώρας μας σε σχέση με το ξένο νόμισμα. Για το ευρώ και το δολάριο θα πρέπει να ισχύει: Ε = P*/P (2) (απόλυτη ισοδυναμία αγοραστικής δύναμης) 49 Επίσης: αν οι αγορές χρήματος σε ισορροπία στις δύο χώρες: ισχύει ότι η προσφορά και η ζήτηση χρήματος εξισώνονται: Μ/P = L(R, Y) (3) και M*/P* = L(R, Y) (4) αντικαθιστώντας τις τιμές Pκαι P* από την (3) και (4) με τα ίσα τους στην εξίσωση (2): Ε = P*/P Ε = (Μ*/Μ) { L(R, Y)/ L*(R*,Y*)} (5) 50 25
E = M* M L(R, Y) L*(R*,Y*) Η (5) είναι γνωστή ως η νομισματική προσέγγισητης συναλλαγματικής ισοτιμίας: η ισοτιμία μακροχρόνια καθορίζεται από παράγοντες που επηρεάζουν την αγορά χρήματος. Μπορούμε να προβλέψομε την μεταβολή στην ισοτιμία αν αλλάξει κάτι από τους παράγοντες που επηρεάζουν την ισορροπία στην αγορά χρήματος. 51 Α) μεταβολές στην προσφορά χρήματος:π.χ. Μ η σχετική αύξηση της ποσότητας χρήματος (Μ) στην ευρωζώνη προκαλεί ισοαναλογική υποτίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου. Εξήγηση: M * E= M Μ, P, από την αγορά χρήματος: (Μ /P ) = L(R, Y) L(R, Y) L*(R*,Y*) και Ε=P*/P, όταν P, Ε. 52 26
E = M * M L(R, Y) L * (R*, Y) Β) μεταβολές στη ζήτηση χρήματος ( R, (R*) ): π.χ. μία αύξηση στα επιτόκια της ευρωζώνης,r, μειώνει την ζήτηση χρήματος στην ευρωζώνη και με δεδομένη την προσφορά χρήματος, οι τιμές αυξάνονται: (Μ /P ) = L(R, Y) Η αύξηση των τιμών προκαλεί μέσω της (2) (Ε = P*/P ) υποτίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου (αποτέλεσμα αντίθετο απ αυτό που προβλέπει η βραχυχρόνια σχέση επιτοκίων και ισοτιμίας και που οφείλεται στην μακροχρόνια προσαρμογή των τιμών). 53 M * E= M L(R, Y) L*(R*,Y*) Γ) μεταβολές στη ζήτηση χρήματος ( Y, (Y*) ) μία αύξηση του εθνικού εισοδήματος (Υ)στην ευρωζώνη αυξάνει την ζήτηση χρήματος, με δεδομένη την προσφορά χρήματος, οι τιμές, Ρ, πρέπει να πέσουν. (Μ /P ) = L(R, Y ) Η μείωση των τιμών προκαλεί μέσω της (2) (Ε = P*/P) ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου. το ευρώ ανατιμάται έναντι του δολαρίου ως αποτέλεσμα της αύξησης του εθνικού εισοδήματος. 54 27
Ε = P*/P (2) Αν λογαριθμίσομε και τα δύο μέλη της (2) και πάρομε την διαφορά των λογάριθμων, dlne = dlnp* - dlnp (6) η ποσοστιαία μεταβολή της ισοτιμίας ισούται με την διαφορά της ποσοστιαίας μεταβολής των τιμών. de/e = π*-π (7) (σχετική ισοδυναμία της αγοραστικής δύναμης) de/e: ποσοστιαία μεταβολή της ισοτιμίας π* και π είναι ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ και στην ευρωζώνη. (7) η διαφορά του πληθωρισμού μεταξύ δύο χωρών μας δίνει το μέτρο της μεταβολής της ισοτιμίας μεταξύ των δύο νομισμάτων τους. 55 de/e = π*-π (7) Λαμβάνομε τις προσδοκώμενες μεταβολές ė = π* e -π e (8) Η (8) δείχνει ότι η προσδοκώμενη ανατίμηση είναι ίση με την διαφορά του προσδοκώμενου πληθωρισμού. Για να είναι οι διεθνείς αγορές χρήματος σε ισορροπία: R=R*- ė ė = R* - R Σε συνδυασμό με την (8) παίρνομε ότι, ė = R* - R= π* e -π e (9) 56 28
ė = R* - R= π* e -π e (9) Σύμφωνα με την (9), αν ισχύει η αρχή της σχετικής αγοραστικής δύναμης, η διαφορά των επιτοκίων μεταξύ δύο χωρών είναι ίση με την διαφορά του αναμενόμενου πληθωρισμού. R* -π* e = R π e (10) Αν R* και π* e μένουν αμετάβλητα, το επιτόκιο και ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη συμμεταβάλλονται (αποτέλεσμα (Fisher)). 57 q = EP P* (11) q: Πραγματική Συναλλαγματική Ισοτιμία: Ε : ισοτιμία ευρώ-δολαρίου (δολάρια ανά ένα ευρώ) Ρ: δείκτης τιμών στην ευρωζώνη Ρ*: δείκτης τιμών στις ΗΠΑ q: εκφράζει την πραγματική αξία του ευρώ σε σχέση με το δολάριο, επηρεάζεται από εξελίξεις στην αγορά προϊόντωνστις δύο χώρες. 58 29
Ποιοί παράγοντες επηρεάζουν το q; διαταραχές που προέρχονται από τον πραγματικό τομέα (προσφορά ζήτηση προϊόντος), π.χ. α) αύξηση της ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες στην ευρωζώνη επηρεάζει θετικά τις τιμές στην ευρωζώνη σε σχέση με τις τιμές στις ΗΠΑ. P και άρα EP P* q = P* (πραγματική ανατίμηση του ευρώ σε σχέση με τo δολάριο). β) αύξηση της ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες στις ΗΠΑ 59 Από την (11) προκύπτει ότι (12) P* E= q P q = EP P* μακροχρόνια, η ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία, Ε, προσδιορίζεται από παράγοντες που επηρεάζουν την πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία, αφ ενός και το σχετικό επίπεδο τιμών, αφ ετέρου. 60 30
E = q P* P Το, q, επηρεάζεται από διαταραχές που προέρχονται από τον πραγματικό τομέα (προσφορά ζήτηση προϊόντος), ενώ οι σχετικές τιμές Ρ/Ρ* επηρεάζονται από διαταραχές που προέρχονται από την αγορά χρήματος (νομισματική προσέγγιση). Πώς επηρεάζεται μακροχρόνια η Ε ; 61 1) Αν αυξηθεί η προσφορά χρήματος Μ στην ευρωζώνη (Μ/Μ*) : το q δεν μεταβάλλεται διότι: -από την νομισματική προσέγγιση-όταν το Μ αυξάνεται τότε το Ε υποτιμάται και το Ρ αυξάνεται κατά το ίδιο ποσοστό, έτσι ώστε η πραγματική ισοτιμία να παραμένει αμετάβλητη. Ο λόγος Ρ*/Ρ μειώνεται επειδή Ρ. Άρα, όταν (Μ/Μ*), το qμένει ανεπηρέαστο, ενώ το (Ρ*/Ρ). η σχετική αύξηση της ποσότητας χρήματος οδηγεί σε μακροχρόνια υποτίμηση του ευρώ. 62 31
2) Αν αυξηθεί μόνιμα ο ρυθμός αύξησης της προσφοράς χρήματος στην ευρωζώνη (m/m*) : Τότε μέσω της νομισματικής προσέγγισης διαπιστώνομε ότι η πραγματική ισοτιμία qπαραμένει σταθερή, ενώ το Ρ*/Ρ. Άρα, μακροχρόνια το ευρώ υποτιμάται. 63 3) Αν αυξηθεί η σχετική προσφορά προϊόντος στην ευρωζώνη (Υs /Υs*): η σχετική τιμή των προϊόντων της ευρωζώνης θα μειωθεί, Ρ/Ρ*, άρα η πραγματική ισοτιμία θα μειωθεί Άρα στην (12) το qθα μειωθεί, ενώ το Ρ*/Ρ θα αυξηθεί. Η επίδραση στην μακροχρόνια συναλλαγματική ισοτιμία είναι απρόβλεπτη. 64 32
4) Αν αυξηθεί η σχετική ζήτηση για προϊόντα της ευρωζώνης, (Υd /Υd*), με σταθερή την προσφορά, τότε η ονομαστική ισοτιμία του ευρώ θα αυξηθεί (ανατίμηση): ενώ οι σχετικές τιμές θα παραμείνουν σταθερές επειδή δεν μεταβάλλονται οι νομισματικοί παράγοντες, η αύξηση της σχετικής ζήτησης θα ανατιμήσει την πραγματική ισοτιμία. 65 Σχέση πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας και επιτοκίων Η εξίσωση (9) είναι : ė = R* - R= π* e -π e Από την (11) αν λογαριθμίσομε και πάρομε τις πρώτες διαφορές, έχομε:. de q = + π* -π (13) E Παίρνοντας τις αναμενόμενες ή προσδοκώμενες τιμές της (13), έχομε q& e = ė + π* e -π e (14) Ο συνδυασμός της (9) και της (14) μας δίδει R* - R= +( π* e -π e ) (15) q& e 66 33
R* - R= q& e +( π* e -π e ) (15) η διαφορά στα επιτόκια μεταξύ δύο χωρών μπορεί να προέρχεται είτε από μεταβολή στην προσδοκώμενη πραγματική ισοτιμία -αντανακλά εξελίξει ς στον πραγματικό τομέα της οικονομίας- είτε από την διαφορά στον αναμενόμενο πληθωρισμό, - αντανακλά τις εξελίξεις στον νομισματικό τομέα-. 67 Παρατήρηση 1η : αν ισχύει η ισοδυναμία της αγοραστικής δύναμης, τότε =0 και q& e R* - R= π* e -π e 68 34
Παρατήρηση 2η: από την (15) φαίνεται ότι η διαφορά στα πραγματικά επιτόκια μεταξύ δύο χωρών είναι ίση με την προσδοκώμενη μεταβολή στην πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία : (R*-π* e ) (R-π e )= q& e 69 35