Μακροοικονομική. Διάλεξη 3 Χρήμα και Πληθωρισμός (συνέχεια)

Transcript

1 Μακροοικονομική Διάλεξη 3 Χρήμα και Πληθωρισμός (συνέχεια)

2 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο Στην ποσοτική θεωρία του χρήματος, η ζήτηση για πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα εξαρτάται μόνο από το πραγματικό εισόδημα Y. Μ/P d = k Y όπου k = πόσα χρήματα οι άνθρωποι θέλουν να διακρατήσουν για κάθε δολάριο εισοδήματος. (k είναι εξωγενώς καθορισμένο και θετικό) όπου: k = 1 / V Όταν οι άνθρωποι κατέχουν πολλά χρήματα σε σχέση με τα εισοδήματά τους (το k είναι υψηλό), τα χρήματα αλλάζουν χέρια σπάνια (V είναι χαμηλή).

3 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Ένας άλλος καθοριστικός παράγοντας της ζήτησης χρήματος είναι το ονομαστικό επιτόκιο, i. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το ονομαστικό επιτόκιο είναι το κόστος ευκαιρίας για τη διακράτηση χρήματος (αντί για ομόλογα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία που δίνουν τόκους). Ως εκ τούτου, i στη ζήτηση χρήματος

4 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Γιατί: φανταστείτε ότι ένας καταναλωτής έχει ένα ορισμένο ποσό πλούτου, το οποίο είναι διαιρεμένο ανάμεσα σε χρήμα και άλλα περιουσιακά στοιχεία (για παράδειγμα κρατικά ομόλογα). Τα άλλα περιουσιακά στοιχεία παράγουν συνήθως κάποιο είδος εισοδήματος (π.χ. εισόδημα από τόκους στην περίπτωση των ομολογιών), αλλά είναι πολύ λιγότερο ρευστά από τα χρήματα. Με τη ρευστότητα ενός περιουσιακού στοιχείου εννοούμε την ευκολία με την οποία το περιουσιακό στοιχείο μετατρέπεται σε άλλα αγαθά(ή σε χρήμα και άρα σε άλλα αγαθά)

5 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Τα χρήματα στην τσέπη σας είναι ένα πολύ ρευστό περιουσιακό στοιχείο. Ένα ομόλογο είναι λιγότερο ρευστό περιουσιακό στοιχείο επειδή πρέπει να περιμένετε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για να έχετε πίσω τα χρήματα που αγοράσατε αρχικά το ομόλογο και τους τόκους που αυτό σας προσφέρει από το επιτόκιο έκδοσης που έχει και έπειτα να τα ξοδέψετε.

6 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Συνεπώς, υπάρχει μια «ανταλλαγή»: όσο περισσότερα χρήματα(ως περιουσιακό στοιχείο) κατέχει ο καταναλωτής στο χαρτοφυλάκιό του, τόσο περισσότερα εισοδήματα από τόκους χάνει. Αντίθετα, όσο λιγότερα χρήματα κατέχει στο χαρτοφυλάκιο του κάποιος, τόσο περισσότερο εισόδημα από τόκους δημιουργεί, αλλά λιγότερο ρευστό είναι το χαρτοφυλάκιό του.

7 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Με αυτό το υπόβαθρο, η «ζήτηση χρήματος» ενός καταναλωτή αναφέρεται στο μέρος του πλούτου του που επιθυμεί να κρατήσει με τη μορφή χρημάτων (σε αντίθεση με τα λιγότερο ρευστά περιουσιακά στοιχεία που παράγουν εισόδημα(τόκος) όπως τα ομόλογα).

8 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Επομένως, μπορούμε να υποθέσουμε μια συνάρτηση ζήτησης χρήματος, όπως η ακόλουθη: Μ d =L(Y,i) 1) P όπου L είναι μια συνάρτηση που συνδέει τη ζήτηση πραγματικών χρηματικών διαθέσιμων (Μ / P) με το πραγματικό εισόδημα (Y) και το ονομαστικό επιτόκιο (i). Επομένως, γράφουμε τη συνάρτηση ζήτησης σε μια γενική συναρτησιακή μορφή.

9 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Επίσης, υποθέτουμε τις ακόλουθες ιδιότητες για τη συνάρτηση L: α) L Y > 0 Αυτό σημαίνει ότι η ζήτηση για πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα αυξάνεται καθώς αυξάνεται το πραγματικό εισόδημα (= εξαρτάται θετικά από το Υ) υψηλότερο Y περισσότερες δαπάνες έτσι, χρειάζονται περισσότερα χρήματα

10 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) β) L < 0 i Η ζήτηση για πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα εξαρτάται αρνητικά από το ονομαστικό επιτόκιο. Αυτό συμβαίνει επειδή το ονομαστικό επιτόκιο είναι το κόστος ευκαιρίας της διακράτησης χρημάτων όπως εξηγήσαμε προηγουμένως. Για παράδειγμα, μια συγκεκριμένη συνάρτηση ζήτησης που ικανοποιεί τις δύο παραπάνω ιδιότητες μπορεί να είναι: Μ d =αυ-bi P Όπου α>0 και b>0 είναι δύο σταθερές. Σε αυτό το παράδειγμα η συνάρτηση L είναι μια γραμμική συνάρτηση.

11 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Ποιο είναι το σχετικό ονομαστικό επιτόκιο που πρέπει να συμπεριλάβουμε στη συνάρτηση ζήτησης 1); Όταν οι άνθρωποι αποφασίζουν αν θα διακρατούν χρήματα ή ομόλογα, δεν γνωρίζουν ποιος θα είναι ο πληθωρισμός. Ως εκ τούτου, το ονομαστικό επιτόκιο που σχετίζεται με τη ζήτηση χρήματος είναι r + π e (βλέπε προηγούμενο διάλεξη για το αποτέλεσμα Fisher).

12 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Επομένως, μπορούμε να ξαναγράψουμε την εξίσωση 1) ως εξής: Μ P d =L(Υ, r + π e ) 2)

13 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Δημιόυργόντας μια συνάρτηση ζήτησης για χρήματα, υπονοούμε σιωπηρά ότι τα χρήματα είναι σαν οποιοδήποτε άλλο αγαθό στην οικονομία, για το οποίο μπορούμε να έχουμε μια συνάρτηση ζήτησης και μια συνάρτηση προσφοράς. Η προσφορά χρήματος είναι εξωγενής επειδή ελέγχεται από την κεντρική τράπεζα που εκτυπώνει τα χρήματα. Ως εκ τούτου, η προσφορά πραγματικών χρηματικών διαθεσίμων είναι: Μ P s = M P 3)

14 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Παρατηρήστε ότι εφόσον η προσφορά χρήματος είναι εξωγενής, δεν εξαρτάται από κάποια μεταβλητή Σε κατάσταση ισορροπίας, η προσφορά = ζήτηση: Μ P =L(Υ, r + πe ) 4)

15 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια Τι καθορίζει τι στο μακροχρόνιο ορίζοντα; Το M είναι εξωγενές (ελεγχόμενο από την κεντρική τράπεζα) Το r μακροχρόνια προσαρμόζεται για να έχουμε S = I Το Y καθορίζεται από τις εισροές παραγωγής(l,k) και τη συνάρτηση παραγωγής Y=F(K,L) Το Ρ ρυθμίζεται για να έχουμε Μ P =L(Υ, r + πe )

16 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Όλα αυτά λένε ότι δεν χρειάζεται να γνωρίζετε το P για να προσδιορίσετε το Y. Πρέπει να ξέρετε το Y για να προσδιορίσετε το L(ζήτηση χρήματος) και πρέπει να γνωρίζετε το L(ζήτηση χρήματος) και το M για να προσδιορίσετε το P Επομένως η εξίσωση 4) μας λέει πώς προσδιορίζεται το γενικό επίπεδο των τιμών μακροπρόθεσμα. Το συνολικό επίπεδο τιμών πρέπει να είναι τέτοιο ώστε η προσφορά χρήματος να ισούται με τα ζήτηση χρήματος

17 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Η ποσοτική θεωρία του χρήματος που αναλύσαμε στην προηγούμενη διάλεξη μας έδωσε μια παρόμοια ιδέα για τον τρόπο καθορισμού των τιμών μακροπρόθεσμα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη ποσοτική θεωρία του χρήματος, το γενικό επίπεδο των τιμών είναι ανάλογο με την προσφορά χρήματος. Θεωρείστε την εξίσωση 4) και υποθέστε ότι η κεντρική τράπεζα αυξάνει την προσφορά χρήματος Μ ενώ η ζήτηση χρήματος παραμένει αμετάβλητη. Προκειμένου η συνθήκη ισορροπίας που δίνεται από την εξίσωση 4) να διατηρηθεί, το επίπεδο τιμών P πρέπει να αυξηθεί.

18 Η Ζήτηση Χρήματος και το Ονομαστικό Επιτόκιο (συνέχεια) Επομένως, και η εξίσωση 4) υποστηρίζει ότι το γενικό επίπεδο τιμών μπορεί να είναι ανάλογο με την προσφορά χρήματος μακροπρόθεσμα (δεδομένης της ζήτησης χρήματος). Παρατηρήστε ότι από τη στιγμή που ή ανάλυση μας γίνεται στην μακροχρόνια περίοδο οι τιμές μπορούν να προσαρμοστούν επειδή είναι ευέλικτες εξ ορισμού. Επίσης, επειδή έχουμε μια ζήτηση και μια προσφορά χρημάτων, έχουμε επίσης μια τιμή για τα χρήματα. Η τιμή του χρήματος είναι το κόστος ευκαιρίας του, το ονομαστικό επιτόκιο i.

19 Αναμενόμενος Πληθωρισμός Μακροπρόθεσμα, οι άνθρωποι δεν υποτιμούν αλλά ούτε και υπερτιμούν συστηματικά τον πληθωρισμό Συνεπώς π e = π κατά μέσο όρο (αυτό δεν σημαίνει ότι κανείς δεν κάνει λάθη στην μακροχρόνια περίοδο, αλλά σημαίνει ότι κατά μέσο όρο οι προσδοκίες των ανθρώπων είναι σωστές). Στην βραχυχρόνια περίοδο, π e μπορεί να αλλάξει όταν οι άνθρωποι αποκτήσουν νέες πληροφορίες.

20 Αναμενόμενος Πληθωρισμός (συνέχεια) Για παράδειγμα: ας υποθέσουμε ότι η Fed ανακοινώνει ότι θα αυξήσει το M το επόμενο έτος. Οι άνθρωποι θα αναμένουν ότι το P του επόμενου έτους θα είναι υψηλότερο, οπότε το π e αυξάνεται τώρα. Αυτό επηρεάζει το P τώρα, παρόλο που το Μ δεν έχει αλλάξει ακόμα. Για να το δούμε αυτό, χρησιμοποιούμε την εξίσωση 4) για να δούμε ποια είναι η επίδραση μιας μεταβολής στον αναμενόμενο πληθωρισμό (Δπ e ) στο γενικό επίπεδο των τιμών

21 Αναμενόμενος Πληθωρισμός (συνέχεια) Πως το P αντιδρά στην μεταβολή του π e (Δπ e ) Για δεδομένες τιμές του r, Y, και Μ π e i(το αποτέλεσμα Fisher) (M/P) d P έτσι ώστε (Μ/P) έως ότου (M/P) d =(Μ/P)

22 Αναμενόμενος Πληθωρισμός (συνέχεια) Η ιδέα είναι η ακόλουθη: στο χρόνο t τα πάντα διατηρούνται σταθερά, το μόνο πράγμα που συμβαίνει είναι το γεγονός ότι η κεντρική τράπεζα ανακοινώνει ότι στο t +1 η προσφορά χρήματος θα είναι υψηλότερη από την προσφορά χρήματος κατά τη χρονική στιγμή t. Τώρα οι άνθρωποι αναμένουν υψηλότερο πληθωρισμό την περίοδο t + 1, και συνεπώς π e αυξάνεται την περίοδο t και το ίδιο ισχύει για το ονομαστικό επιτόκιο (i=r+ π e ). Το αυξημένο ονομαστικό επιτόκιο μειώνει τη ζήτηση χρήματος στην περίοδο t.

23 Αναμενόμενος Πληθωρισμός (συνέχεια) Επειδή το M δεν μεταβλήθηκε την περίοδο t, προκειμένου να διατηρηθεί η ζήτηση χρήματος ίση με την προσφορά χρήματος οι τιμές πρέπει να αυξηθούν κατά την περίοδο t. Αν λάβουμε υπόψη τις προσδοκίες στην ανάλυση, οι ανακοινώσεις πολιτικής για το μέλλον μπορούν να έχουν επιπτώσεις σήμερα

24 Αναμενόμενος Πληθωρισμός (συνέχεια) Λίγα μαθηματικά Μπορούμε να γράψουμε την ισότητα 4) όπως παρακάτω: M P P= και τότε να βρούμε το πρόσημο του L(Y,r+π e ) π e Συνεπώς έχουμε: P π e=m L i i π e L(Y,r+π e ) 2 5) Για να πάρουμε το L πe χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε τους κανόνες παραγωγίσης της πεπλεγμένης συνάρτησης

25 Αναμενόμενος Πληθωρισμός (συνέχεια) Ισχύει L(Y,i) και i=r+π e, Συνεπώς χρησιμοποιώντας τους κανόνες της παραγώγισης παίρνουμε L L πe= i i π e Παρατηρήστε ήδη έχουμε υποθέσει ότι L i < 0. Ενώ i π e = 1 Συνεπώς ο αριθμητής στην εξίσωση 5) είναι θετικός. Ενώ ο παρονομαστής είναι πάντα θετικός γιατί έχει υψωθεί στο τετράγωνο.

26 Αναμενόμενος Πληθωρισμός (συνέχεια) Συνεπώς, P πe>0, μια αύξηση στον αναμενόμενο πληθωρισμό θα οδηγήσει σε μία αύξηση στο γενικό επίπεδο τιμών δεδομένου όταν όλες οι άλλες μεταβλητές παραμένουν σταθερές

27 Το Κοινωνικό Κόστους του Πληθωρισμού Υπάρχουν δύο κατηγορίες κόστους πληθωρισμού που πρέπει να εξετάσουμε: 1. το κόστος του προσδοκώμενου πληθωρισμού: για παράδειγμα, αναμένουμε ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί 3% κάθε χρόνο στο μέλλον. 2. το κόστος του μη προσδοκώμενου πληθωρισμού (όταν ο πληθωρισμός είναι διαφορετικός από ό, τι περίμενε ο κόσμος)

28 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού Κόστος σόλας: ορισμός: το κόστος και τα μειονεκτήματα της μείωσης χρηματικών διαθέσιμων για την αποφυγή του πληθωρισμού. π i (i=r+π) πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα Θυμηθείτε: Στην μακροχρόνια περίοδο, ο πληθωρισμός δεν επηρεάζει το πραγματικό εισόδημα ή τις πραγματικές δαπάνες. Επομένως, οι ίδιες μηνιαίες δαπάνες, αλλά χαμηλότερες μέσες διακρατήσεις χρημάτων σημαίνει πιο συχνές μετακινήσεις στην τράπεζα για να αποσύρουμε μικρότερα ποσά μετρητών.

29 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Κόστος νέων τιμοκαταλόγων: ορισμός: το κόστος μεταβολής των τιμών. Παραδείγματα: α) κόστος εκτύπωσης νέων τιμοκαταλόγων β) κόστος εκτύπωσης και αποστολής νέων τιμοκαταλόγων Όσο υψηλότερος είναι ο πληθωρισμός, τόσο πιο συχνά οι επιχειρήσεις πρέπει να αλλάξουν τις τιμές τους και να επιβαρύνουν το κόστος της επιχείρησης.

30 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Φορολογικό καθεστώς: Ορισμένοι φόροι δεν προσαρμόζονται για τον πληθωρισμό, όπως ο φόρος κεφαλαιουχικών κερδών. Παράδειγμα 1 Ιανουαρίου: αγοράζετε μετοχές της IBM αξίας δολαρίων 31 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους: πουλάτε τις μετοχές για δολάρια, έτσι το κεφαλαιουχικό σας κέρδος είναι $ 1000 (10%). Υποθέστε π = 10% κατά τη διάρκεια του έτους. Το πραγματικό κέρδος κεφαλαίου σας είναι $ 0. Αλλά η κυβέρνηση σας ζητάει να πληρώσετε φόρους για το κέρδος σας ονομαστικής αξίας $ 1000.

31 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Ένα άλλο πρόβλημα είναι το δημοσιονομικό τράβηγμα: όταν σε ένα προοδευτικό φορολογικό σύστημα (κατά προσέγγιση ένα σύστημα όπου οι φορολογικοί συντελεστές αυξάνονται με το εισόδημα των φορολογουμένων), τα κατώτατα όρια δεν προσαρμόζονται ώστε να λαμβάνουν υπόψη τον πληθωρισμό. Ας υποθέσουμε ότι έχετε μισθό $ και πάνω από $10000 πρέπει να πληρώσετε φόρο εισοδήματος 20%. Αυτό σημαίνει ότι μεταξύ $ 0 και $ δεν πληρώνετε κανένα φόρο, πάνω από $10000 πληρώνετε το 20% της διαφοράς μεταξύ του εισοδήματός σας και του κατώτατου ορίου των $

32 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Ως εκ τούτου, ο φόρος εισοδήματος που πρέπει να πληρώσετε είναι: ( ) 0,2 = $4000. Στην πράξη πληρώνετε (4000/30000) 100 = 13,3% του εισοδήματός σας σε φόρους. Τώρα υποθέστε ότι υπάρχει αύξηση 10% στον πληθωρισμό και ο μισθός παράλληλα αυξάνεται κατά 10%. Αυτό σημαίνει ότι το πραγματικό σας εισόδημα είναι το ίδιο όπως πριν την αύξηση στο επίπεδο των τιμών. Ωστόσο, υποθέστε ότι το κατώτατο όριο δεν έχει προσαρμοστεί και είναι ακόμη $10000

33 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Τώρα τα φορολογικά σας έσοδα είναι: ( ) 0,2 = 4600 Τώρα πληρώνετε 4600/33000 = 13,9% του εισοδήματός σας σε φόρους. Το ποσοστό του εισοδήματος που πληρώνετε ως φόρους αυξάνεται και αυτό ονομάζεται δημοσιονομικό τράβηγμα. Ένα άλλο πρόβλημα που σχετίζεται με τα φορολογικά έσοδα και τον πληθωρισμό ονομάζεται Olivera-Tanzi φαινόμενο. Πρόκειται για πρόβλημα ιδιαίτερα όταν ο πληθωρισμός είναι ιδιαίτερα υψηλός ή έχουμε έμμεσους φόρους (όπως ο φόρος προστιθέμενης αξίας).

34 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Σε γενικές γραμμές, οι έμμεσοι φόροι πληρώνονται με κάποια χρονική υστέρηση όσον αφορά τον χρόνο πραγματοποίησης του φορολογικού συμβάντος. Εάν ο πληθωρισμός είναι υψηλός, θα υπάρξει επιδείνωση της πραγματικής αξίας των φόρων που εισπράττει η κυβέρνηση. Για παράδειγμα, εάν το φορολογητέο γεγονός γίνεται στην περίοδο t αλλά η κυβέρνηση εισπράττει τους φόρους για το γεγονός αυτό μόνο κατά την περίοδο t + 1 (π.χ. για γραφειοκρατικούς λόγους), η πραγματική αξία του φόρου θα εξαρτηθεί από το επίπεδο τιμών την περίοδο t + 1. Αν το επίπεδο τιμών είναι ιδιαίτερα υψηλό την περίοδο t + 1 σε σύγκριση με το t, η κυβέρνηση χάνει ορισμένα πραγματικά έσοδα από αυτούς τους φόρους.

35 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Ο πληθωρισμός καθιστά δυσκολότερη τη σύγκριση των ονομαστικών τιμών από διαφορετικές χρονικές περιόδους. Αυτό περιπλέκει τον μακροπρόθεσμο οικονομικό σχεδιασμό. Παραδείγματα: - Οι γονείς προσπαθούν να αποφασίσουν πόσο θα εξοικονομήσουν για τα μελλοντικά έξοδα σπουδών του μικρού(σήμερα) παιδιού τους. - Οι εργαζόμενοι προσπαθούν να αποφασίσουν πόσο να εξοικονομήσουν για τη συνταξιοδότηση τους. - Ο διευθύνων σύμβουλος μιας μεγάλης εταιρείας που προσπαθεί να αποφασίσει εάν θα κατασκευάσει ένα νέο εργοστάσιο, το οποίο θα αποφέρει μια ροή εσόδων για 20 ή περισσότερα χρόνια.

36 Το Κόστος του μη Προσδοκώμενου Πληθωρισμού Αυθαίρετη ανακατανομή της αγοραστικής δύναμης μεταξύ των ανθρώπων. Πολλές μακροπρόθεσμες συμβάσεις δεν έχουν αναπροσαρμοστεί, αλλά βασίζονται στο π e. Αν το π αποδεικνύεται διαφορετικό από το π e, τότε κάποιοι κερδίζουν εις βάρος των άλλων.

37 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Παράδειγμα: δανειολήπτες και δανειστές. Υποθέστε ότι στην περίοδο t θέλετε να δανειστείτε κάποια χρήματα και πρέπει να τα επιστρέψετε στην περίοδο t + 1. Πρέπει να επιστρέψετε το ποσό δανεισμού συν ένα ονομαστικό επιτόκιο i. Το ονομαστικό επιτόκιο που πληρώνετε την περίοδο t + 1 αποφασίζεται την περίοδο t όταν δανειστήκατε τα χρήματα. Το ονομαστικό επιτόκιο εξαρτάται από τον αναμενόμενο πληθωρισμό την περίοδο t + 1. Τώρα μπορείτε να έχετε την ακόλουθη κατάσταση την περίοδο t + 1:

38 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Εάν π>π e, τότε η αγοραστική δύναμη μεταφέρεται από τους δανειστές στους δανειολήπτες. Ο δανειολήπτης αποπληρώνει το δάνειο με λιγότερο πολύτιμα δολάρια Εάν π <π e, τότε η αγοραστική δύναμη μεταφέρεται από τους δανειολήπτες στους δανειστές.

39 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Για παράδειγμα, Στην περίοδο t δανείζεστε $ 1000 και συμφωνείτε να εξοφλήσετε την περίοδο t+1, $1000 συν τους τόκους από ένα ονομαστικό επιτόκιο 10% Ας υποθέσουμε ότι το πραγματικό επιτόκιο είναι σταθερό και στις δύο περιόδους και είναι γνωστό με βεβαιότητα από τον δανειολήπτη και τον δανειστή και είναι ίσο με 5%. Αυτό σημαίνει ότι ο δανειστής αναμένει ρυθμό πληθωρισμού 5% την περίοδο t + 1

40 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Τώρα υποθέστε ότι ο πραγματικός ρυθμός πληθωρισμού την περίοδο t + 1 είναι 10%. Την περίοδο t + 1 επιστρέφετε $ $ 100 = $ Εάν ο δανειστής μπορούσε να αναμένει τον σωστό ρυθμό πληθωρισμού, την περίοδο t + 1 θα έπρεπε να πληρώσετε: $ ($ 1000) 0.15 = $ Ως εκ τούτου, ο δανειστής είναι σε χειρότερη θέση(οικονομικά) από το γεγονός ότι η προσδοκία του ήταν χαμηλότερη από την πραγματική πραγματοποίηση του πληθωρισμού. Από την άλλη πλευρά ο δανειολήπτης είναι σε καλύτερη θέση οικονομικά.

41 Το Κόστος του Προσδοκώμενου Πληθωρισμού(συνέχεια) Αυξανόμενη αβεβαιότητα Όταν ο πληθωρισμός είναι υψηλός, είναι πιο μεταβλητός και απρόβλεπτος: το π αποδεικνύεται διαφορετικό από π e πιο συχνά, και οι διαφορές τείνουν να είναι μεγαλύτερες. (αν και όχι συστηματικά θετικές ή αρνητικές) Οι κερδοσκοπικές ανακατατάξεις του πλούτου γίνονται πιο πιθανές. Αυτό δημιουργεί υψηλότερη αβεβαιότητα, καθιστώντας τους ανθρώπους που αποστρέφονται τον κίνδυνο να μειώνεται η ευημερία τους.

42 Φόρος Πληθωρισμού και Υπερπληθωρισμός Οι κυβερνήσεις εισπράττουν φόρους. Το κάνουν αυτό για να αγοράσουν αγαθά και υπηρεσίες που είναι κρατικές δαπάνες. Για να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα χωρίς να αυξήσουν τους φόρους ή να πουλήσουν ομόλογα, τα κράτη μπορούν να εκτυπώσουν χρήματα (συνήθως λέμε ότι η κεντρική τράπεζα τυπώνει χρήματα, αλλά σε πολλές χώρες η κεντρική τράπεζα εξακολουθεί να βρίσκεται υπό τον άμεσο έλεγχο της κυβέρνησης).

43 Φόρος Πληθωρισμού και Υπερπληθωρισμός Η αύξηση των εσόδων «που δημιουργήθηκε από την εκτύπωση χρήματος ονομάζεται φόρος πληθωρισμού». Ο φόρος πληθωρισμού: Η εκτύπωση χρήματος για την αύξηση των εσόδων προκαλεί πληθωρισμό. Ο πληθωρισμός είναι σαν φόρος στους ανθρώπους που κατέχουν χρήματα. Γιατί είναι ο πληθωρισμός παρόμοιος με έναν φόρο;

44 Φόρος Πληθωρισμού και Υπερπληθωρισμός(συνέχεια) Ας υποθέσουμε, ότι έχω 500 δολάρια σε μετρητά στην τσέπη μου όταν η κυβέρνηση ξαφνικά ανακοινώνει ότι έχει εκτυπώσει αρκετά επιπλέον δισεκατομμύρια δολαρίων για να διπλασιάσει την προσφορά χρήματος της οικονομίας. Με τα Y και V αμετάβλητα, ο διπλασιασμός της προσφοράς χρήματος διπλασιάζει το επίπεδο των τιμών. Τα $500 στην τσέπη μου ουσιαστικά θα μπορούν να αγοράσουν προϊόντα αξίας μόνο $250(με τις παλιές τιμές πριν την αύξηση της προσφοράς χρήματος). Είναι σαν η κυβέρνηση να επιβάλει έναν ειδικό φόρο κατά 50% στα μετρητά(είδος χρήματος)

45 Φόρος Πληθωρισμού και Υπερπληθωρισμός(συνέχεια) Πού πήγαν τα $ 250 πραγματικά δολάρια στην τσέπη μου; Η κυβέρνηση τα έχει τώρα, έχει 500 νέα δολάρια, ακόμα κι αν το καθένα από αυτά αξίζει το μισό δολάριο(πριν την αύξηση του πληθωρισμού) σε πραγματικούς όρους. Σαφώς, η εκτύπωση χρήματος μπορεί να είναι ευκολότερη από την επιβολή ενός φόρου 50%. Για να συγκεντρώσει έναν φόρο, μια κυβέρνηση χρειάζεται μια ολόκληρη γραφειοκρατία για την παρακολούθηση του πλούτου, τη συγκέντρωση χρημάτων και τη συμμόρφωση. Ο φόρος πληθωρισμού είναι ένας βαρύς φόρος σε μια συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα, τη δραστηριότητα της κατοχής χρημάτων. Επιπλέον, ο φόρος πληθωρισμού είναι ένας βαρύς φόρος για ένα μικρό είδος χρήματος, κυρίως τα μετρητά χρήματα.

46 Φόρος Πληθωρισμού και Υπερπληθωρισμός(συνέχεια) Στις Η.Π.Α., ο φόρος πληθωρισμού αντιπροσωπεύει μόνο το 3% περίπου των συνολικών κρατικών εσόδων. Στην Ιταλία και την Ελλάδα, ο φόρος πληθωρισμού ήταν συχνά περισσότερο από το 10% των συνολικών εσόδων του κράτους. Σε χώρες που αντιμετωπίζουν υψηλό πληθωρισμό, ο φόρος πληθωρισμού είναι συχνά η κυριότερη πηγή εσόδων της κυβέρνησης και η ανάγκη εκτύπωσης χρημάτων για τη χρηματοδότηση των δημόσιων δαπανών αποτελεί πρωταρχική αιτία υπερπληθωρισμού.

47 Φόρος Πληθωρισμού και Υπερπληθωρισμός(συνέχεια) Τι είναι ο υπερπληθωρισμός; Ορίζουμε τον υπερπληθωρισμό μια κατάσταση όπου ο πληθωρισμός υπερβαίνει το 50% ανά μήνα. Όλα τα κόστη του μέτριου πληθωρισμού που περιεγράφηκαν παραπάνω γίνονται ΜΕΓΑΛΑ όταν έχουμε υπερπληθωρισμό. Το χρήμα παύει να λειτουργεί ως μέσο διατήρησης της αξίας και μπορεί να μην εξυπηρετεί τις άλλες λειτουργίες του (μονάδα μέτρησης, μέσο ανταλλαγής).

48 Φόρος Πληθωρισμού και Υπερπληθωρισμός(συνέχεια) Οι άνθρωποι μπορούν να πραγματοποιούν συναλλαγές με ανταλλαγή ή με ένα σταθερό ξένο νόμισμα. Ο υπερπληθωρισμός οφείλεται στην υπερβολική αύξηση της προσφοράς χρήματος. Όταν η κεντρική τράπεζα εκτυπώνει χρήματα, το επίπεδο τιμών αυξάνεται. Αυτό μειώνει τη ζήτηση χρημάτος αυξάνοντας το ονομαστικό επιτόκιο (μέσω του αποτελέσματος Fisher). Ωστόσο, εάν η κυβέρνηση εκτυπώνει χρήματα αρκετά γρήγορα, το αποτέλεσμα είναι υπερπληθωρισμός. Μερικά παραδείγματα υπερπληθωρισμού

49 Φόρος Πληθωρισμού και Υπερπληθωρισμός(συνέχεια Ρυθμός αύξησης της προσφοράς χρήματος (%) Πληθωρισμός (%) ΙΣΡΑΗΛ, ΠΟΛΩΝΙΑ, ΒΡΑΖΙΛΙΑ, ΑΡΓΕΝΤΙΚΗ, ΠΕΡΟΥ, ΝΙΚΑΡΑΓΟΥΑ, ΒΟΛΙΒΙΑ,