ΛΕΥΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ Θεοδώρα Καράγιωργα Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος
ΛΕΥΚΗ Κοινή δερματική νόσος που οδηγεί σε αποχρωματισμό Σημαντική η ψυχολογική υποστήριξη. Γνώση προγνωστικών παραγόντων.
ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 1. Συμμετοχή βλεννογόνων 2. Οικογενειακό ιστορικό 3. Φαινόμενο Koebner ΘΕΤΙΚΟΙ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 1. Νέοι ασθενείς 2. Πρόσφατη έναρξη της νόσου 3. Σκούρο δέρμα 4. Εντόπιση στον λαιμό, το πρόσωπο και τον κορμό. Dave S et al Indian J Derm 2002;68:323-5 Cockayne SE et al JAAD 2002;46:964-5
ΤΟΠΙΚΑ ΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΗ Πρώτης γραμμής και η πιο αποτελεσματική τοπική θεραπεία. Σε συνδυασμό με UVA τριπλασιάζεται η αποτελεσματικότητα. Προκαλούν όμως ατροφία τηλεαγγειεκτασίες, ραβδώσεις, θυλακίτιδα, συστηματική απορρόφηση. Δ-Π 1 φορά την ημέρα για 3 εβδομάδες διακοπή για 1 εβδομάδα. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Θεραπεία με κορτικοειδή μειώνει την καταστροφή των μελανοκυττάρων από τα αυτοαντισώματα και προάγει την παραγωγή μελανίνης καθώς και την μετανάστευση μελανοκυττάρων στο δέρμα με λεύκη. Kwinter J et al Br J Dermatol 2007;56:236-241 ΤΟΠΙΚΑ ΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΗ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΗ Σε εξελισσόμενη λεύκη. Μεθυλοπρεδνιζολόνη 8mg/kg ενδοφλέβια για 3 ημέρες διακοπή προόδου της νόσου σε 85% ασθενών και επαναχρωματισμός σε 71%. Προκαλούν όμως αυπνία, ακμή διαταραχές περιόδου, υπερτρίχωση, παχυσαρκία, καταστολή λειτουργίας επινεφριδίων. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Ανοσοκαταστολή Seiter S et al Int J Dermatol 2000;39:624-7 ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΗ
ΤΟΠΙΚΟΙ ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΚΑΛΣΙΝΕΥΡΙΝΗΣ Περίπου παρόμοια αποτελέσματα με κορτικοειδή, πιο γρήγορη ανταπόκριση. Ποσοστά επαναχρωματισμού 26%-72,5%. Κλειστή περίδεση στα άκρα. Θεραπεία για 3-12 μήνες. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Ασθενείς με λεύκη αύξημένα IL-10,TNFa, INFγ. Θεραπεία με tacrolimus μειώνει TNFa και ευνοεί τον πολλαπλασιασμό μελανοκυττάρων και μελανοβλαστών. Lan CC et al Br J Dermatol 2005;153:498-505 Silverberg NB et al JAAD 2004;51:760-6 Xu AE et al Int J Dermatol 2009;48:86-90 ΤΟΠΙΚΟΙ ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΛΣΙΝΕΥΡΙΝΗΣ
ΑΝΑΛΟΓΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D3 Χαμηλότερη αποτελεσματικότητα από κορτικοειδή ΟΜΩΣ ο συνδυασμός 1. Μεγαλύτερη σταθερότητα του αποτελέσματος. 2. Μείωση χρόνου έναρξης επαναχρωματισμού. 3. Αποτελεσματικό σε κάποιους ασθενείς που δεν ανταποκρίθηκαν σε μονοθεραπεία. Ο συνδυασμός μέχρι 30% επιφάνειας, μέχρι 100 gr εβδομάδα, για 8 εβδομάδες ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Ανοσοτροποποιητκη δράση, μελανογένεση, ενεργοποίηση μελανοκυττάρων. Γενικά ασφαλές, ήπιος τοπικός ερεθισμός. Adorini L et al Hum Immunol 2009;70:345-52 Kumaran MS et al Jeu Acad Dermatol Venereol 2006;20:269-73 ΑΝΑΛΟΓΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D3
UVB 311nm. Ποσοστά ανταπόκρισης 41,6%- 100%. 2-3 φορές εβδομάδα για 3 μήνες ως 2 χρόνια. Καλύτερα αποτελέσματα από UVA. Σε ασθενείς που έχει αποτύχει η τοπική θεραπεία. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Ενεργοποιεί την τυροσινάση σημαντικό ένζυμο για την παραγωγή μελανίνης. De Francesco V et al Eur J Dermatol 2008;18:292-6 Kanwar AJ et al Clin Exp Dermatol 2005;30:332-6 UVB
UVA Χορήγηση μαζί με ψωραλένια Χαμηλότερη αποτελεσματικότητα αλλά πιο γρήγορη ανταπόκριση από UVB. Μέγιστη δόση 1000J/cm ή 200 συνεδρίες. Καλύτερο αποτέλεσμα σε λαιμό και πρόσωπο, φτωχή σε άκρα. ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Αυξάνει τον κίνδυνο μελανώματος και μη μελανοκυτταρικού καρκίνου του δέρματος. Hearn RM et al Br J Dermatol 2008;159:931-5 Bhatnagar A et al J Eur Acad Dermatol Venereol 2007;21:1381-5 UVA
ΦΩΤΟΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ 1. 8-ΜΟΡ, 5-ΜΟΡ, TMP 0,1% 8-MOP σε κρέμα ή λοσιόν έκθεση στον ήλιο ή σε (0,25-0,5 J/cm) για 10 λεπτά με αύξηση χρόνου 2-3 φορές την εβδομάδα. Ίδια αποτελέσματα με από του στόματος χορήγηση. Kreuter A et al J Eur Acad Dermatol Venereol 2001;15:357-8 ΦΩΤΟΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΦΩΤΟΧΗΜΕΙΘΕΡΑΠΕΙΑ 1. Khellin Τοπική χρήση όχι καλά αποτελέσματα. Από του στόματος χρήση 5mg/kg ποσοστά ανταπόκρισης 75%, χαμηλότερα από PUVA αλλά με λιγότερες παρενέργειες. 2. L-Phenylalanine Τοπικά σε συνδυασμό με από του στόματος χορήγηση 500mg 3-4 φορές την ημέρα (μεταξύ των γευμάτων) και έκθεση στο ηλιακό φώς. Σε ασθενείς με <25% προσβολή έναρξη σε ηλικία <25 έτη. Ποσοστά ανταπόκρισης 80%. Hofer A et al Eur J Dermatol 2001;11:225-9 Camacho F et al J Drugs Dermatol 2002;1:127-31
LASER 1. Μονοχρωματκό excimer laser 308nm. Έχει έγκριση από το FDA για την θεραπεία της λεύκης. 1-3 φορές/εβδομάδα για 12 εβδομάδες. Ποσοστά ανταπόκρισης 95%. Καλύτερα αποτελέσματα από την συμβατική φωτοθεραπεία. Στοχευμένη θεραπεία, σε τύπους δέρματος υψηλού Fitzpatrick. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Μηχανισμός δράσης ίδιος με φωτοθεραπεία. Ερύθημα και κνησμός. Hedi SM et al Dermatol Surgic 2004;30:983-6 LASER
LASER Bioskin. Στοχευμένη 311nm φωτοθεραπεία (μικροφωτοθεραπεία). Ποσοστά επαναχρωματισμού 75% σε 72% ασθενών. Συνδυασμός με κορτικοειδή >75% σε 90,2% ασθενών. Lotti T et al Dermatol Ther 2008;21(suppl 1):S20-6. LASER Helion neon 632,8nm. Τροποποιεί την ελαττωματική αδρενεργική ρύθμιση στην δερμοτομιακή λεύκη Επαναχρωματισμός 50% σε 60% ασθενών μετά απο 16-17 εβδομάδες. Wu CS et al J Med Sci 2008;24:180-9. LASER
ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Πιθανός ρόλος στην προστασία των μελανοκυττάρων από τις οξειδωτικές ρίζες. Προτείνονται ως αποτελεσματικές φτηνές και καλά ανεκτές θεραπείες. 1. Ginkgo biloba, μείωση εξέλιξης νόσου. 2. Καταλάση και υπεροξειδάση δισμουτάσης (Vitix). Τοπικά σε συνδυασμό με κλιματοθεραπεία νεκρής θάλασσας έναρξη επαναχρωματισμού σε 10-16 ημέρες! ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ 3. Polipodium leucotomos. 250mg+nbUVB βελτιώνει τον επαναχρωματισμό από 27%-44%. Middelkamp-Hup MA et al J Eur Acad Dermatol Venereol 2007;21;942-50 Sanclemente G et al J Eur Acad Dermatol Venereol 2008;22:1359-64 ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ Αποτελεσματική αλλά επιθετική θεραπεία για τους ασθενείς που απέτυχε η τοπική. Κίνδυνος φαινομένου Koebner. 1. Μόσχευμα με δημιουργία πομφόλυγας. Το χρώμα αποκαθίσταται σε 6 μήνες. 2. Μερικού πάχους μόσχευμα. Καλύπτει μεγάλες περιοχές με μια μόνο επέμβαση. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ 3. Μόσχευμα με punch. Πολλαπλά μικρά μοσχεύματα. 4. Μεταμόσχευση μελανοκυττάρων. Συλλογή δέρματος, απομόνωση κυττάρων και εμφύτευση σε περιοχή αποεπιθηλιοπιοημένη. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΣ Μονοβενζυλαιθέρας υδροκινόνης. Προκαλεί θάνατο των μελανοκυττάρων. 69% ασθενών πέτυχαν αποχρωματισμό, τα αποτελέσματα δεν είναι σταθερά (36% επαναχρωματισμός 2 μήνες 3 χρόνια μετά. ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΣ Q-Switched ruby laser + υδροκινόνη πλήρης αποχρωματισμός σε 69% ασθενών. Ασθενείς με koebner πιο πιθανό να έχουν θετικά αποτελέσματα. Njoo MD et al J Am Acad Dermatol 2000;42:760-9 Τhissen M et al Int J Dermatol 1997;36:386-8 Mosher DB et al Br J Dermatol 1997;97:669-79 ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΣ
ΚΑΛΥΠΤΙΚΑ ΚΑΜΟΥΦΛΑΖ Make-up Self-tanning τατουάζ KAΛΥΠΤΙΚΑ ΚΑΜΟΥΦΛΑΖ Βελτίωση του DLQI σε 1 μήνα. Ongenae K et al Dermatology 2005;210:279-85 ΚΑΛΥΠΤΙΚΑ ΜΕΣΑ
ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ 1. Αντι-TNF (στο δέρμα με λεύκη τα επίπεδα TNF και IL1a αυξημένα). 2. Μινοκυκλίνη 3. Συστηματικά ανοσοτροποποιητικά. (AZA+PUVA, κυκλοφωσφαμίδη, κυκλοσπορίνη.) ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ Δεν έχουν έγκριση για την λεύκη, χρειάζονται σίγουρα περισσότερα δεδομένα για την ευρεία χρήση τους. Wakkee M et al JAAD 2008;59:57-8 Parsad D et al Dermatol Ther 2010;23:305-7 ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
ΚΟΣΤΟΣ Τοπικά κορτικοειδή<ανάλογα βιτ. D3<αναστολείς καλσινευρίνης. Χειρουργική θεραπεία η πιο ακριβή. Ιρλανδία ετήσιο κόστος NBUVB 400$/άτομο. Excimer laser 80000$. ΚΟΣΤΟΣ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ Τοπικά κορτικοειδή+vit D3 ή Τοπικοί αναστολείς καλσινευρίνης Τοπική φαινυλαλανίνη Κελλίνη από το στόμα σε συνδυασμό με έκθεση στον ήλιο. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΓΡΑΜΗΣ Γρήγορα εξελισσόμενη λεύκη; Συστηματικά κορτικοειδή Επίμονες βλάβες στα άκρα; Αναστολείς καλσινευρίνης με κλειστή περίδεση.
ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ NBUVB+αναστολείς καλσινευρίνης, NBUVB+αντιοξειδωτικά. ή PUVA, UVA+po κελλίνη, UVA+συστηματικά κορτικοειδή, UVA+vitD3, UVA+L-phenylalanine ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΡΙΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ 308nm laser+τοπικά κορτικοειδή, 308nm laser+αναστολείς καλσινευρίνης
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ Χειρουργική θεραπεία ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Δερμοτομιακή λεύκη Helium neon laser Γενικευμένη λεύκη Αποχρωματισμός Καμουφλαζ και ψυχολογική βοήθεια σε όλους τους ασθενείς.