Η εταιρεία «Λ» ως μια δυναμική εξαγωγική βιομηχανική εμπορική εταιρία

Η εταιρεία «Λ» ως μια δυναμική εξαγωγική βιομηχανική εμπορική εταιρία Η εταιρία χημικών «Λ» ιδρύθηκε το 1987, αρχικά ως Ε.Ε. (ετερόρρυθμος εταιρία) που μετατράπηκε σε Α.Β.Ε.Ε. (ανώνυμη βιομηχανική εμπορική εταιρία) το 1997, με σκοπό να προσφέρει υψηλής ποιότητας χημικά προϊόντα και υπηρεσίες στη βιομηχανία, παρέχοντας τεχνική υποστήριξη. Η έδρα της βρίσκεται στη βιομηχανική περιοχή Θεσσαλονίκης, σε δυο γειτονικές εγκαταστάσεις. Η εταιρία απασχολεί 50 εργαζόμενους. Η «Λ» πέρα από τη δραστηριοποίησή της στην ελληνική αγορά (Θεσσαλονίκη και Αθήνα), αναπτύσσει δυναμικά και με ιδιαίτερη επιτυχία και τον τομέα των εξαγωγών. Έτσι, σήμερα εξάγει στα Βαλκάνια και στις Αραβικές χώρες, ενώ διαθέτει δικές της αποθηκευτικές εγκαταστάσεις στη Σόφια, στα Σκόπια και στο Βελιγράδι για την εξυπηρέτηση των δραστηριοτήτων της. Η «Λ» κινείται σε διανομή χημικών προϊόντων με ανεπτυγμένο δίκτυο πωλήσεων στα Βαλκάνια, παραγωγή χημικών προϊόντων σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις, που αντιπροσωπεύουν το 25% των συνολικών πωλήσεων της εταιρίας, σε παροχή υπηρεσιών logistics σε νέες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις και σε ανάπτυξη νέων χημικών προϊόντων στο τμήμα R&D της εταιρίας, όπου απασχολούνται 5 άτομα. Σκοπός της «Λ» είναι η παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών στην προμήθεια και χρησιμοποίηση χημικών προϊόντων για την ωφέλεια των πελατών της, των συνεργατών της, των υπαλλήλων της, των μετόχων της και του κοινωνικού συνόλου. Στόχος της είναι να καθιερωθεί στη συνείδηση των πελατών της ως «ο συνεργάτης στα χημικά». Για να πετύχει το στόχο της η εταιρεία χρησιμοποιεί συμβούλους χημικούς πωλητές, που βοηθούν το χρήστη στην εκλογή του κατάλληλου προϊόντος στη συμφερότερη οικονομοτεχνικά τιμή, παρέχει πλήρεις υπηρεσίες logistics, εξασφαλίζοντας προμήθειες στη σωστή στιγμή, ενώ υπάρχει η δυνατότητα και για παροχή υπηρεσιών logistics 3PL. Κατά την άποψη της διοίκησης, οι νέες υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις και η άμεση πρόσβαση στο σιδηροδρομικό δίκτυο αποτελούν στρατηγικό πλεονέκτημα για την ανάπτυξη της εταιρίας, διότι της δίνουν τη δυνατότητα να διακινεί διάφορα χημικά προϊόντα με χαμηλότερο κόστος. Η «Λ» εμπορεύεται και συνεργάζεται με οίκους του εξωτερικού, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Ασία. Η πολυετής εμπειρία στις εισαγωγές και εξαγωγές χημικών προϊόντων την καθιστούν ευέλικτη και πλέον κατάλληλη στη διαχείριση αποθεμάτων, πωλήσεων και προμηθειών. Τα υποκαταστήματα στα Βαλκάνια (ΠΓΔΜ, Σερβία, Βουλγαρία) επιτρέπουν την άμεση και γρήγορη εξυπηρέτηση των τοπικών αγορών και συγχρόνως διευκολύνουν την παροχή των προϊόντων και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στην εσωτερική αγορά, η «Λ» πρωταγωνιστεί 1

και είναι από τις παλαιότερες εταιρίες του κλάδου. Μέσω του υποκαταστήματος στα Οινόφυτα στη βιομηχανική περιοχή Αθηνών, καλύπτει τις ανάγκες της Κεντρικής και Νότιας Ελλάδας, διαθέτοντας άμεση πρόσβαση στο λιμάνι του Πειραιά για εισαγωγές / εξαγωγές από και προς όλο τον κόσμο. Η «Λ» παρέχει πλήρεις υπηρεσίες σε τομείς όπως: κλωστοϋφαντουργία, χρώματα - δομικά υλικά, τρόφιμα, απορρυπαντικά, ζωοτροφές, διαλύτες και επεξεργασία νερού. Το μερίδιο αγοράς της «Λ» στην Ελλάδα είναι κάτω από 10%. Ο ιδιοκτήτης της εταιρίας εκτιμά ότι το συγκεκριμένο ποσοστό είναι πολύ μικρό και ότι με βάση τις εγκαταστάσεις και την παραγωγική δυναμικότητα της εταιρίας, υπάρχουν πολύ μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης του μεριδίου αγοράς, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις αγορές του εξωτερικού. Η διοίκηση της «Λ» γνωρίζει ότι ο ασφαλέστερος δρόμος για την ανάπτυξη και εξέλιξή της είναι η συνεχής καινοτομία. Για αυτό και από πολύ νωρίς αφιερώνει σημαντικό μέρος των υποδομών της για έρευνα και ανάπτυξη. Περίπου το 20% του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρίας ασχολείται συστηματικά με την έρευνα και την ανάπτυξη. Η εταιρεία συνεργάζεται με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και με ερευνητικά ινστιτούτα, τόσο στην Ελλάδα (ΕΚΕΤΑ, ΕΤΑΚΕΙ, κλπ), όσο και στο εξωτερικό (Πανεπιστήμιο Pardubice Τσεχία, Πανεπιστήμιο Minho Πορτογαλία, κλπ). Συγκεκριμένα, η «Λ» δίνει έμφαση σε δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και στη δημιουργία ισχυρών δεσμών με την ερευνητική κοινότητα. Η έρευνα που εκτελεί η εταιρία επικεντρώνεται σε πολυμερισμούς γαλακτωμάτων, σε προϊόντα για την επεξεργασία νερού και αποβλήτων, σε formulation διαφόρων προϊόντων για την κλωστοϋφαντουργία, για τη βιομηχανία δομικών υλικών και εξειδικευμένων καθαριστικών και απολυμαντικών για βιομηχανίες τροφίμων και ζωοτροφών, και στην επίλυση τεχνικών προβλημάτων και υποστήριξη εφαρμογών προϊόντων για λογαριασμό των πελατών της. Τα πιο ισχυρά κίνητρα του ιδιοκτήτη της «Λ» για ανάληψη επιχειρηματικής δράσης ήταν «η χαρά του να δημιουργείς». Ο ίδιος ξεκίνησε τη διαδρομή του σε ακαδημαϊκό περιβάλλον, με προπτυχιακές σπουδές στο τμήμα Χημείας του Α.Π.Θ. και εν συνεχεία με υποτροφίες για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής στις Η.Π.Α. και μεταδιδακτορικής έρευνας στη Γερμανία. Αρχικά του προσφέρθηκε η δυνατότητα να εργαστεί ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, αλλά τελικά αποφάσισε να ακολουθήσει επιχειρηματική καριέρα μαζί με τον πατέρα του, που εργαζόταν χρόνια στον κλάδο των χημικών προϊόντων και αποφάσισε να ξεκινήσει τη δική του εταιρία, μαζί με τα αδέρφια του, που επέστρεψαν όπως και ο ίδιος από τις σπουδές τους στο εξωτερικό. 2

Η «χαρά της δημιουργίας» ήταν εξάλλου το στοιχείο που τον ικανοποιούσε και στην έρευνα, όσο δραστηριοποιούνταν στον ακαδημαϊκό χώρο, ενώ το επιπλέον στοιχείο στον επιχειρηματικό στίβο, που πιστεύει ότι ταιριάζει με το χαρακτήρα του, είναι η «εναλλαγή ερεθισμάτων και το γεγονός ότι καλείσαι να ασχοληθείς με πολλά πράγματα μαζί (διοίκηση, οικονομικά, marketing, τεχνικά, νομικά θέματα)». Η τελευταία καινοτομία της εταιρίας ήταν η ανάπτυξη, σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενός νέου προϊόντος που διατίθεται για την κατακράτηση των βλαβερών ιόντων αρσενικού (As) στο πόσιμο νερό. Προϊόν που μπορεί να εφαρμοστεί σε διυλιστήρια νερού, αλλά απευθύνεται και σε οικιακούς χρήστες (φίλτρα νερού). Το νέο αυτό προϊόν είναι κατοχυρωμένο προϊόν ερευνητικής προσπάθειας στα πλαίσια πανευρωπαϊκού προγράμματος ενίσχυσης της έρευνας σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, χρηματοδοτούμενο απευθείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με συγκεκριμένο αριθμό ευρεσιτεχνίας και έχει βραβευθεί με το 1ο βραβείο σε γνωστό διαγωνισμό καινοτομίας το 2011. Ο κυριότερος λόγος που ώθησε την εταιρία προς τη συγκεκριμένη καινοτομία είναι η ιδιαίτερη φύση του νερού στην κοιλάδα του Αξιού και την ευρύτερη περιοχή της λεκάνης του Αξιού ποταμού που περιέχει αρσενικό. Όπως λοιπόν σημείωσε ο ιδιοκτήτης της «Λ» «υπήρχε δίπλα στην εταιρία η αγορά» και γεννήθηκε η ιδέα ανάπτυξης και εκμετάλλευσης ενός προϊόντος για τον καθαρισμό του νερού απ τις συγκεκριμένες βλαβερές ουσίες. Πέρα από τα παραπάνω, τα πιο ισχυρά κίνητρα που ώθησαν τον ιδιοκτήτη της «Λ» να γίνει επιχειρηματίας είναι η προσωπική καταξίωση και η ανεξαρτησία. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» θεωρεί ως το πιο ισχυρό προσωπικό χαρακτηριστικό του για την επιτυχία το ότι είναι «αρκετά πολυπράγμων» σε συνδυασμό με τις τεχνικές του γνώσεις. Έπειτα, θεωρεί ότι ένας νέος άνθρωπος στις μέρες μας, που επιθυμεί να γίνει επιχειρηματίας, θα πρέπει να διακρίνεται για τη διορατικότητά του και την ανάγκη για επίτευγμα. Τα κίνητρα του ιδιοκτήτη της «Λ» για την εισαγωγή καινοτομιών κινούνται σε δύο άξονες. Αρχικά παρατηρεί ότι για να εισάγει κανείς μία καινοτομία «πρέπει να έχει εντοπίσει κάποιο πρόβλημα, το οποίο θα πρέπει να λύσει». Από την άλλη, υπάρχει η επιχειρηματική οπτική, σύμφωνα με την οποία, «σκέφτεσαι το κέρδος και τη σημαντική προστιθέμενη αξία που θα αποκομίσεις από μία καινοτομία». Ο ιδιοκτήτης της «Λ» αντιλαμβάνεται την καινοτομία στην επιχείρησή του ως κάτι που μπορεί να πάρει πολλές μορφές, από απλές μετατροπές στην παραγωγική διαδικασία που μπορούν να προσφέρουν συγκριτικό πλεονέκτημα, μέχρι το καθαρά τεχνολογικό επίπεδο, όπου χρειάζεται να προηγηθεί συγκεκριμένη 3

έρευνα. Η εισαγωγή των καινοτομιών στην επιχείρηση σε τεχνολογικό επίπεδο γίνεται από το τμήμα έρευνας και ανάπτυξης (R&D) της εταιρίας που αριθμεί 5 άτομα ως μόνιμο προσωπικό. Αναφορικά με την εισαγωγή καινοτομιών στις υπόλοιπες διαδικασίες, δεν υπάρχει κάποιο θεσμοθετημένο πλαίσιο, αλλά η διοίκηση της εταιρίας είναι ανοικτή σε συζητήσεις και προτάσεις των στελεχών. Σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη της «Λ», η πρόσβαση σε καινοτομίες προϊόντων υψηλής τεχνολογίας είναι δύσκολη, διότι προϋποθέτει σημαντική επένδυση σε χρήματα εάν την αγοράσεις και ακόμα μεγαλύτερη επένδυση σε χρήματα και ανθρωποώρες εάν την αναπτύξεις μόνος σου. Καινοτομία όμως μπορεί να υπάρξει και από μία καλή ιδέα ενός συνεργάτη για μία απλή διαδικασία, οπότε σε αυτή την περίπτωση, η πρόσβαση στην καινοτομία είναι εύκολη για κάθε επιχείρηση. Ανάλογα λοιπόν με την κατηγορία της καινοτομίας, διαφέρει το επίπεδο δυσκολίας αναφορικά με την πρόσβαση σε αυτήν. Σίγουρα πάντως η εφαρμογή και των δύο περιπτώσεων καινοτομιών προϋποθέτει «να είναι κανείς ευρύνους» για να μπορεί να την κατανοήσει ώστε να την εφαρμόσει, ενώ γίνεται ακόμα πιο εύκολη εάν πρόκειται για κάτι απλό που δεν απαιτεί σημαντική χρηματική επένδυση. Η εταιρία «Λ» αντιμετώπισε πολλές τεχνικές δυσκολίες στην προσπάθειά της να μετατρέψει τα ερευνητικά αποτελέσματά της σε τελικά προϊόντα. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» τονίζει ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε μία διαδικασία σε εργαστηριακό επίπεδο σε σχέση με μία παραγωγή σε πιλοτική κλίμακα και φυσικά σε επίπεδο πραγματικής παραγωγής. Το στοιχείο που κάνει ιδιαίτερα δύσκολη στις μέρες μας την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων που να προέρχονται από έρευνα, είναι η χρηματοδότησή τους, αφού δεν υπάρχουν venture capitals (επιχειρηματικά κεφάλαια), ούτε κάποια διαθέσιμα angel funds, ενώ οι δυνατότητες τραπεζικού δανεισμού είναι περιορισμένες. Αυτό που απομένει δηλαδή είναι οι ίδιες δυνάμεις κάθε επιχείρησης. Υπενθυμίζουμε στο σημείο αυτό ότι ο όρος venture capitals περιγράφει έναν τρόπο χρηματοδότησης της ίδρυσης, ανάπτυξης ή εξαγοράς μιας εταιρίας, βάσει του οποίου ο επενδυτής αποκτά τμήμα του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρίας ως αντάλλαγμα για την παροχή χρηματοδότησης. Κάτι ανάλογο αποτελούν και τα angel funds ή angel investors, καθώς πρόκειται για εύπορα άτομα (ιδιώτες), που παρέχουν το κεφάλαιο για την ίδρυση μιας επιχείρησης, συνήθως με αντάλλαγμα την ανταλλαγή μετατρέψιμου χρέους (convertible debt) ή την απόκτηση τμήματος του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας (Πηγή: Ένωση Ελληνικών Εταιριών Επιχειρηματικών Κεφαλαίων - http://www.hvca.gr/). 4

Επιπλέον ο ιδιοκτήτης της «Λ» πιστεύει ότι η καινοτομία δεν είναι μία πολυτέλεια που αφορά μόνο τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις. Ως παράδειγμα, ανέφερε τις δραστηριότητες της εταιρίας «Λ» στα πρώτα της βήματα, όπου υπήρξαν ιδιαίτερα καινοτόμοι με την εισαγωγή χύμα υλικών (πολύ πιο φτηνά από έτοιμα συσκευασμένα χημικά προϊόντα), την κατασκευή δεξαμενών για την επεξεργασία και αραίωσή τους και τη μεταφορά τους στους πελάτες σε επαναχρησιμοποιούμενες συσκευασίες. Όλες αυτές οι καινοτομικές διαδικασίες εκείνη την εποχή (τέλη της δεκαετίας του 80) πραγματοποιούνταν από μία εταιρία με μόλις 3 4 άτομα προσωπικό. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» εκτιμά ότι το ευρύτερο ελληνικό οικονομικό επιχειρηματικό περιβάλλον σίγουρα εμποδίζει τις επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, «μεγάλο τροχοπέδη αποτελεί το υπερβολικά μεγάλο και γραφειοκρατικό δημόσιο, που καθυστερεί να πάρει αποφάσεις». Ο ιδιοκτήτης της «Λ» ισχυρίζεται ότι χρειάστηκε να περιμένουν 4 έτη για να εγκριθεί η σύνδεση της εταιρίας με το σιδηροδρομικό δίκτυο, χρειάστηκε 1,5 έτος για να πάρουν την έγκριση περιβαλλοντικών όρων για να κατασκευάσουν δεξαμενές αποθήκευσης χημικών προϊόντων, ενώ έχουν ήδη παρέλθει 2 έτη από τη στιγμή που υποβλήθηκαν κάποια θέματα προς έγκριση από τον ΕΟΦ (Ελληνικός Οργανισμός Φαρμάκων) και ακόμα εκκρεμεί το ζήτημα. Σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη της «Λ», όλα ξεκινούν από τη λανθασμένη νοοτροπία που καθιερώθηκε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, η οποία αντιμετώπιζε τον επιχειρηματία ως έναν «καλοαμοιβόμενο εχθρό». Τα ίδια ακριβώς πιστεύει ο ιδιοκτήτης της «Λ» ότι ισχύουν και για τις έννοιες της καινοτομίας και του εκσυγχρονισμού, όπου το ευρύτερο ελληνικό περιβάλλον προτάσσει εμπόδια, ενώ θα μπορούσε να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο και η χώρα μας να ήταν ένα «κέντρο καινοτομιών» για μια σειρά από λόγους. Ο πρώτος και κύριος είναι η ύπαρξη «έξοχου ανθρώπινου δυναμικού με ωραίες ιδέες» σε σύγκριση με όλες τις χώρες της ευρύτερης περιοχής. Η ύπαρξη της αντιεπιχειρηματικότητας που αναφέρθηκε νωρίτερα, εμποδίζει τις επιχειρήσεις να χρησιμοποιήσουν αυτούς τους ανθρώπους για να παράξουν καινοτομίες για χάρη της ελληνικής οικονομίας. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» πιστεύει ότι υπάρχει πληθώρα επιστημονικού δυναμικού που διαθέτει η χώρα μας στο εξωτερικό. Κατά την άποψή του, η παρουσία τόσων καλών επιστημόνων που ζουν σε χώρες του εξωτερικού και ονειρεύονται να επιστρέψουν στην Ελλάδα, αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα που θα έπρεπε να ενθαρρύνει τη δημιουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων στη χώρα μας, τα οποία ο ίδιος αντιλαμβάνεται και ως ερευνητικά κέντρα. Τελικά όμως η κρατούσα κοινωνική άποψη ήταν εντελώς αρνητική και οι αντιδράσεις υπήρξαν έντονες πριν 5

από λίγα χρόνια που ανέκυψε το συγκεκριμένο ζήτημα. Πάντως ο ιδιοκτήτης της «Λ» αισιοδοξεί και πιστεύει ότι η κρίση θα βοηθήσει να συνειδητοποιήσουν όλοι ότι «μέσα από την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε στην ανάκαμψη και την ευημερία». Ο ιδιοκτήτη της «Λ» υποστηρίζει ότι η Ελλάδα διαθέτει πολλά πλεονεκτήματα. Τα σημαντικότερα είναι η φυσική ομορφιά της και η πολιτισμική της παράδοση και κληρονομιά, που δίνουν τη δυνατότητα στη χώρα να αναπτύξει το τουριστικό της προϊόν όπως τον ξενοδοχειακό κλάδο, το συνεδριακό τουρισμό, τον τουρισμό για λόγους υγείας και την παραθεριστική κατοικία. Όλα τα παραπάνω μπορούν να αποφέρουν πλούτο στη χώρα. Ένα ακόμα συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας είναι η γεωγραφική της θέση, καθώς περιβάλλεται από θάλασσα, ενώ οι γεωπολιτικές αλλαγές των τελευταίων ετών συνετέλεσαν στην επιμήκυνση της ενδοχώρας μέχρι την κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Ιδιαίτερα η Βόρεια Ελλάδα και η Θεσσαλονίκη μπορεί να γίνει το κέντρο για διαμετακομιστικό εμπόριο, για παραγωγή και για υπηρεσίες, απευθυνόμενο σε μία ευρύτερη περιοχή. Επιπλέον, ένα ακόμα πλεονέκτημα, σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη της «Λ» είναι το έξοχο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας, όπως ήδη αναφέρθηκε προηγουμένως. Η ίδια η «Λ» προσπαθεί να εκμεταλλεύεται όλες αυτές τις ευκαιρίες του ελληνικού περιβάλλοντος με τις εγκαταστάσεις της, όπου μπορεί οποιοσδήποτε να αποθηκεύει ποσότητες χημικών προϊόντων, με το εμπορικό της δίκτυο που αριθμεί πολλούς προμηθευτές και πελάτες, με τη δυνατότητα εφαρμογής ορισμένων παραγωγικών διαδικασιών όπως απλές χημικές αντιδράσεις και αναμείξεις χημικών ουσιών και την ταυτόχρονη δυνατότητα τεχνικής υποστήριξης και περιβαλλοντικής συμμόρφωσης με τη βοήθεια του εργαστηρίου της εταιρίας. Έχοντας όλες τις παραπάνω δυνατότητες, η «Λ» επιδιώκει να αποτελεί ένα πολύ καλό επιχειρηματικό εταίρο για κάθε εταιρία που επιθυμεί να εμπορευτεί τα χημικά της προϊόντα στην ευρύτερη περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης. Η σημαντικότερη απειλή του ελληνικού οικονομικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος στις μέρες μας είναι κατά τον ιδιοκτήτη της «Λ» «η έλλειψη κεφαλαίων κίνησης και η τρομακτική έλλειψη ρευστότητας στην αγορά». Η διοίκηση της εταιρίας ευελπιστεί ότι μετά το πρόσφατο «κούρεμα του ελληνικού χρέους», τα πράγματα θα βελτιωθούν για τις επιχειρήσεις και τη δυνατότητα χρηματοδότησής τους από τον τραπεζικό κλάδο. Παράλληλα, οι άνθρωποι της «Λ» επιδιώκουν να δημιουργούν συνεργασίες σε πιο μόνιμη βάση και στους 4 άξονες δραστηριοτήτων της εταιρίας, ώστε να προκύπτουν αυξημένα έσοδα για τη χρηματοδότηση του συνόλου της 6

επιχείρησης. Έπειτα, ο ιδιοκτήτης της «Λ» εκτιμά ότι «συνολικά ως χώρα δεν καινοτομούμε αρκετά». Ως παράδειγμα ανέφερε στοιχεία που είχε πληροφορηθεί από διάσπαρτες πηγές, όπως ότι η χώρα μας εμφανίζει πολύ μικρό αριθμό πατεντών σε σύγκριση με άλλες ανάλογου μεγέθους χώρες, όπως επίσης και πολύ μικρό ποσοστό επενδύσεων σε έρευνα (η οποία συνδέεται άμεσα με την καινοτομία). Ο ίδιος πιστεύει ότι θα πρέπει να μειωθούν οι θέσεις των εισακτέων στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν θα πρέπει να διατεθούν για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και καινοτομικών δράσεων. Ακόμα, ο ιδιοκτήτης της «Λ» πιστεύει ότι θα πρέπει να ενισχυθούν τα υφιστάμενα προγράμματα για την ενίσχυση των επιχειρηματικών δράσεων και να βελτιωθούν σε ορισμένα σημεία. Ειδικότερα, δε συμφωνεί με την πρόσφατη μεταφορά της Γ.Γ.Ε.Τ. (Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας) από το Υπουργείο Ανάπτυξης στο Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, ενώ θα εύρισκε ορθότερη την παρουσία δεικτών που να φανερώνουν εάν τα χρήματα των προγραμμάτων διατέθηκαν πραγματικά για καινοτομικούς επιχειρηματικούς σκοπούς, ακόμα και αν μια τέτοια άποψη αντιτίθεται ενδεχομένως στα συμφέροντα του επιχειρηματικού κόσμου. Πιστεύει ότι η θέσπιση συγκεκριμένων δεικτών θα μπορεί να φανερώνει την απόδοση και την επιτυχία των προγραμμάτων ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» εκτιμά ότι η κρίση αποτελεί «μάλλον τροχοπέδη», αφού μία επιχείρηση που καταγράφει ζημίες και καλείται να μειώσει τα έξοδά της, θα υποχρεωθεί να περιορίσει πρώτα απ όλα ότι δεν είναι άμεσα παραγωγικό. Υπό αυτό το πρίσμα, οι δουλειές που κινδυνεύουν να κοπούν πρώτες είναι αυτές που αφορούν την έρευνα και ανάπτυξη. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» αναφέρεται συχνά στο πρόβλημα της ρευστότητας, με την παρατήρηση ότι όλα τα σταθεροποιητικά προγράμματα της οικονομίας μέχρι σήμερα απέτυχαν, διότι ο περιορισμός της ρευστότητας έπληξε την παραγωγή σε βαθμό ακόμα μεγαλύτερο από την κατανάλωση. Γι αυτό, θα πρέπει στο μέλλον να κατευθυνθεί η ρευστότητα και τα κεφάλαια κίνησης προς τις παραγωγικές και καινοτομικές δραστηριότητες. Οι διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης για την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας είναι, σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη της «Λ», το τραπεζικό σύστημα και ορισμένα κρατικά και ευρωπαϊκά προγράμματα. Η «Λ» έχει χρησιμοποιήσει αρκετές τέτοιες πηγές χρηματοδότησης για την έρευνα και την παραγωγή καινοτομικών προϊόντων τα τελευταία χρόνια. 7

Πεποίθηση του ιδιοκτήτη της «Λ» είναι ότι για την ανάπτυξη της καινοτομίας απαιτείται και η ενεργοποίηση των εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης όπως τα επιχειρηματικά κεφάλαια που αναφέρθηκαν προηγουμένως ή η χρηματαγορά, κάτι που στην παρούσα φάση δε συμβαίνει εξαιτίας της κατάστασης που επικρατεί στην οικονομία της χώρας μας. Η «Λ» δεν δραστηριοποιείται στο ηλεκτρονικό εμπόριο, αλλά διαθέτει ιστοσελίδα μεταφρασμένη σε δύο γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά) και επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικών δικτύων με διεύθυνση email. Παράλληλα, χρησιμοποιεί σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition) στην παραγωγή, που επιτρέπουν την παρακολούθηση όλων των παραγωγικών διαδικασιών και τον έλεγχο των μηχανημάτων από Η/Υ. Ακόμα, υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα ERP σε όλες τις λειτουργίες της επιχείρησης (προμήθειες, λογιστήριο, πωλήσεις), σύγχρονο πρόγραμμα WMS (World Map Service) στα logistics, καθώς και ένα πρωτότυπο σύστημα CRM που αναπτύχθηκε in house στα πλαίσια της εταιρίας. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» εκτιμά ότι θα μπορούσε η εταιρία να εκμεταλλεύεται σε μεγαλύτερο βαθμό τις δυνατότητες των συγκεκριμένων πληροφοριακών συστημάτων. Η πιο πρόσφατη ενέργεια εκσυγχρονισμού που πραγματοποιήθηκε στη «Λ» ήταν η απόκτηση του προγράμματος WMS, που συνέπεσε με την ολοκλήρωση των νέων εγκαταστάσεων της εταιρίας για την παροχή υπηρεσιών logistics στα τέλη του 2011. Αντίστοιχα, πολύ πρόσφατα πραγματοποιήθηκε βελτίωση σε συγκεκριμένο χημικό προϊόν της εταιρίας. Η «Λ» χρησιμοποιεί διάφορες μεθόδους για να συλλέγει προτάσεις, παράπονα και πληροφορίες από τους πελάτες, τους προμηθευτές, τους εργαζόμενους και τους ανταγωνιστές της αντίστοιχα. Καταρχήν, οι πελάτες βρίσκονται σε καθημερινή επαφή με τους πωλητές της εταιρίας, στους οποίους μπορούν να εκφράζουν οτιδήποτε τους απασχολεί, ενώ στα πλαίσια της διασφάλισης ποιότητας διεξάγεται σε ετήσια βάση ανώνυμη έρευνα στους πελάτες της εταιρίας για εξαγωγή συμπερασμάτων και ανταλλαγή πληροφοριών. Ανάλογη διαδικασία ακολουθείται και σε ό,τι αφορά τους προμηθευτές της εταιρίας, ενώ ανάλογα με το όποιο πρόβλημα ανακύπτει, πραγματοποιούνται meeting για την επίλυσή του. Όσον αφορά τους εργαζομένους της εταιρίας, η διοίκηση είναι ανοιχτή σε κάθε συζήτηση με το προσωπικό της, αλλά δεν υπάρχει κάποια θεσμοθετημένη διαδικασία συλλογής πληροφοριών. Από την άλλη, η επικοινωνία με τους ανταγωνιστές και η ανταλλαγή πληροφοριών γίνεται 8

κυρίως μέσω προσωπικών επαφών της διοικητικής ομάδας της επιχείρησης, αλλά και από τις επαφές των πωλητών της εταιρίας με αντίστοιχους συναδέλφους τους. Η φιλοσοφία της εταιρίας είναι να είναι φιλική και ανοιχτή στην επικοινωνία με τις υπόλοιπες εταιρίες του κλάδου. Η αξιοποίηση των πληροφοριών γίνεται σε μόνιμη βάση και ιδιαίτερα όταν προκύπτει κάποιο πρόβλημα ή κάποια ιδιαίτερη προτίμηση από κάποιον πελάτη, η πληροφόρηση διαδραματίζει πολύτιμο ρόλο στην άμεση διευθέτηση του εκάστοτε ζητήματος. Η τεχνογνωσία που υπάρχει στην εταιρία είναι σε μεγάλο βαθμό κωδικοποιημένη και καταγεγραμμένη σε βάσεις δεδομένων, όπως πελατολόγια, διαδικασίες παραγωγής κτλ. Η εταιρία «Λ» αναγνωρίζει την ανάγκη για το σεβασμό του περιβάλλοντος και επιθυμεί να συμβάλλει ενεργά στην προστασία του από δραστηριότητες, οι οποίες το επιβαρύνουν. Αναγνωρίζει ότι οι δραστηριότητές της έχουν ή μπορεί να έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον και δεσμεύεται να καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες, ώστε να περιορίζει τις επιπτώσεις αυτές, τηρώντας κατ ελάχιστο όλη την ισχύουσα νομοθεσία και λαμβάνοντας μέτρα για την πρόληψη της μόλυνσης. Για το σκοπό αυτό διαθέτει τους απαραίτητους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους και διατηρεί ανοιχτή επικοινωνία με το κοινό και κάθε ενδιαφερόμενο προς τους οποίους είναι διαθέσιμη και η παρούσα πολιτική (στην ιστοσελίδα της). Προκειμένου να εφαρμοστεί με επιτυχία η πολιτική αυτή, είναι απαραίτητη η συμβολή όλου του προσωπικού της εταιρίας, το οποίο μέσα από ενημέρωση και εκπαίδευση καλείται να ασκεί τις καθημερινές του δραστηριότητες υπεύθυνα και με τρόπο που να μην επιβαρύνεται το περιβάλλον. Η εταιρία «Λ» καθ όλη τη διαδρομή της έδινε έμφαση στον περιορισμό των επιπτώσεών της στο περιβάλλον. Σήμερα, με την ανάπτυξη του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης στα πρότυπα του ISO 14001:2005 επιδιώκει να οργανώσει καλύτερα τις προσπάθειές της προς αυτή την κατεύθυνση. Στόχος της εταιρίας είναι η περιβαλλοντική της επίδοση να βελτιώνεται συνεχώς, χρόνο με το χρόνο. Η εταιρία «Λ» ως βασικό εργαλείο οργάνωσης, που τη βοηθά στην παρακολούθηση των στόχων της και στη συνεχή βελτίωσή της, έχει αναπτύξει και εφαρμόζει ένα σύστημα διαχείρισης ποιότητας, σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ΕΝ ISO 9001:2008. Το σύστημα διαχείρισης ποιότητας, υποστηρίζεται πλήρως από τη διοίκηση της εταιρίας, η οποία παρέχοντας τους απαιτούμενους πόρους, τόσο σε κτίρια και εξοπλισμό, όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό, πιστεύει ότι η επίτευξη των 9

παραπάνω στόχων και η συνεχής βελτίωση και ανάπτυξη της εταιρίας, μπορεί να γίνει πραγματικότητα με την ενεργή συμμετοχή όλου του προσωπικού. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» εκτιμά ότι υπάρχουν περιθώρια για βελτίωση με την περαιτέρω αξιοποίηση των πληροφοριακών συστημάτων της εταιρίας. Η διοίκηση της εταιρίας ενθαρρύνει τα στελέχη της να πειραματίζονται και να δίνουν ιδέες τεκμηριωμένες, παρέχοντάς τους «μεγάλα περιθώρια πρωτοβουλιών και πειραματισμού». Παλαιότερα, υπήρχαν τρόποι επιβράβευσης του προσωπικού για την επίτευξη στόχων με τη μορφή οικονομικών bonus, αλλά έχουν περιοριστεί με την κρίση των τελευταίων ετών. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» εκτιμά ότι «πάντα καταβάλλεται προσπάθεια να επιβραβεύονται όσοι αξίζουν» και μας ανέφερε την περίπτωση της τελευταίας καινοτομίας (προϊόν για τον καθαρισμό του νερού απ το αρσενικό), όπου συστάθηκε μία νέα εταιρία για την προώθηση του νέου προϊόντος και ένα μικρό μέρος των μετοχών παραχωρήθηκε ως επιβράβευση στο δημιουργό της ιδέας. Τα στελέχη της εταιρίας ενθαρρύνονται να ανταλλάσουν εμπειρίες και γνώσεις μέσα από τη γενικότερη επιχειρηματική κουλτούρα της εταιρίας, με τη μεταβίβαση του ίδιου τρόπου σκέψης από την ανώτατη διοίκηση προς τα κάτω. Ακόμα, ενθαρρύνονται να συμμετέχουν σε σεμινάρια και συνέδρια για να αποκομίζουν διαρκώς νέες γνώσεις. Στο ίδιο πνεύμα ανήκει και ένα παράδειγμα που αναφέρει ο ιδιοκτήτης της «Λ» όσο αφορά την περίπτωση μίας εργαζόμενης στο εργαστήριο της εταιρίας, η οποία, μετά από δική του προτροπή και σύσταση, έκανε το μεταπτυχιακό της στο Α.Π.Θ. ενώ παράλληλα εργαζόταν στην εταιρία. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» αισθάνεται ότι αξιοποιεί τις γνώσεις, την τεχνογνωσία και την εμπειρία των στελεχών εργαζομένων σε μεγάλο βαθμό, ενώ αναγνωρίζει ότι «πάντα υπάρχουν περιθώρια για βελτίωση». Όλες οι θέσεις στη «Λ» έχουν στόχους, αλλά σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη της «Λ», «πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια για να γίνουν πιο κατανοητοί και να παρακολουθούνται καλύτερα». Ο ίδιος δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένος στο συγκεκριμένο τομέα και εκτιμά ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» πιστεύει ότι έχουν εφαρμοστεί πάρα πολλές προτάσεις στελεχών εργαζομένων σε όλη την πορεία λειτουργίας της επιχείρησης. Το βασικό χαρακτηριστικό που επιθυμεί να διαθέτουν τα στελέχη που προσλαμβάνει ο ιδιοκτήτης της «Λ» είναι «η αποτελεσματικότητα σε συνδυασμό με την ηθική». Η πιο σημαντική νέα ιδέα που υλοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια είναι η δημιουργία των 10

νέων εγκαταστάσεων της εταιρίας για την παροχή υπηρεσιών logistics, δίπλα ακριβώς από τις παλαιότερες. Η εταιρία ξεκίνησε να κάνει εξαγωγές το 1992 στη Βουλγαρία, επιθυμώντας να αυξήσει τον κύκλο εργασιών της και να εκμεταλλευτεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής που αναλύθηκαν προηγουμένως. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» αναφέρθηκε στους 2 άξονες των εξαγωγών. Συγκεκριμένα, «υπάρχουν οι εξαγωγές προϊόντων που απευθύνονται σε όλο τον κόσμο και το πλεονέκτημα έχει να κάνει με τα χαρακτηριστικά του προϊόντος και οι εξαγωγές που γίνονται λόγω του συγκριτικού πλεονεκτήματος της εύκολης πρόσβασης στην αγορά». Στο δεύτερο άξονα βασίζονται κυρίως οι εξαγωγές της «Λ», που εκμεταλλεύεται τη γεωγραφική της θέση, απευθυνόμενη κυρίως στις χώρες των Βαλκανίων. Για να γίνει ακόμα καλύτερη η διαδικασία διεθνούς επέκτασης της εταιρίας, ιδρύθηκαν θυγατρικές στα Σκόπια, τη Βουλγαρία (έξω από τη Σόφια) και τη Σερβία (έξω από το Βελιγράδι). Ειδικότερα, η εταιρία διαθέτει ιδιόκτητο οικόπεδο με ιδιόκτητους αποθηκευτικούς χώρους και δικά της μεταφορικά μέσα στη Βουλγαρία, ενώ στη Σερβία διαθέτει ιδιόκτητο οικόπεδο με ενοικιαζόμενους αποθηκευτικούς χώρους και χρησιμοποιεί μεταφορικά μέσα άλλης εταιρίας. Η θυγατρική της Σερβίας είναι αποκλειστικής ιδιοκτησίας της «Λ», ενώ στη Βουλγαρία, το 90% των μετοχών της θυγατρικής ανήκει στη «Λ» και το υπόλοιπο 10% στον τοπικό Πρόεδρο της εταιρίας. Στα Σκόπια η θυγατρική δεν είναι αποκλειστικής ιδιοκτησίας, αλλά πρόκειται για στρατηγική συμμαχία (joint venture) με μία πολυεθνική σκοπιανή εταιρία, όπου στη «Λ» ανήκει το 60% των μετοχών. Όλες οι θυγατρικές έχουν νομική μορφή Ε.Π.Ε. (Εταιρία Περιορισμένης Ευθύνης). Πριν από λίγα χρόνια και συγκεκριμένα από το 2003 έως το 2011 έγιναν και ορισμένες εξαγωγικές προσπάθειες υλικών κλωστοϋφαντουργίας σε χώρες της Μέσης Ανατολής (Αίγυπτος Συρία), αλλά σταμάτησαν εξαιτίας των κοινωνικών αναταραχών του τελευταίου έτους. Χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση του συνεργάτη της εταιρίας στη Συρία που εγκατέλειψε τη χώρα. Ένα μικρό ποσοστό των χαμένων πωλήσεων από εκείνες τις αγορές καλύφθηκε από αντίστοιχες εξαγωγικές ενέργειες στην Τουρκία. Υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες για εξαγωγές στο άμεσο μέλλον του νέου προϊόντος καθαρισμού του νερού που ανέπτυξε πρόσφατα η «Λ». Πέρα από αυτά, η εταιρία διαθέτει αντιπρόσωπο στη Ρουμανία, τη Βοσνία και τη Συρία (με την τελευταία να αντιμετωπίζει τα προβλήματα που προαναφέρθηκαν). Δεν υφίσταται κάποια συμμετοχή της εταιρίας σε επενδυτικά σχέδια για εγκατάσταση 11

παραγωγής στο εξωτερικό. Αντίθετα, όλες οι παραγωγικές διαδικασίες πραγματοποιούνται στις κεντρικές εγκαταστάσεις της εταιρίας στη Θεσσαλονίκη. Ο ιδιοκτήτης της «Λ» δε σκοπεύει να μεταφέρει την επιχείρησή του στο εξωτερικό, διότι οι παραγωγικές εγκαταστάσεις της εταιρίας στη Θεσσαλονίκη διαθέτουν ορισμένα σπουδαία συγκριτικά πλεονεκτήματα με κυριότερο το λιμάνι. Όσον αφορά τις ενέργειες για τον περιορισμό των επιπτώσεων από την αυξημένη φορολογία στη χώρα μας, η διοίκηση της «Λ» ενισχύει τα δύο τελευταία χρόνια την περαιτέρω ανεξαρτητοποίηση των θυγατρικών της, οι οποίες πλέον προχωρούν σε δικές τους αγορές και πωλήσεις, ανεξάρτητα από τη μητρική εταιρία. Καρπώνονται επομένως όλα τα κέρδη και δεν τα μοιράζονται με τη μητρική εταιρία, όπως εμφανίζονται στον ενοποιημένο ισολογισμό του ομίλου που κατατίθεται με αυτή τη μορφή τα τελευταία 2 έτη. Υπήρχαν σχέδια για την ίδρυση θυγατρικών στη Ρουμανία και τη Βοσνία, αλλά έχουν μετατεθεί για μεταγενέστερη περίοδο, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης των ημερών. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1) Ποια τα κίνητρα ανάληψης επιχειρηματικής δράσης από τον ιδιοκτήτη της «Λ»? 2) Ποια τα χαρακτηριστικά του επιχειρηματία που εντοπίζονται στον ιδιοκτήτη της «Λ» και τον βοήθησαν να πετύχει? 3) Ποιες οι αντιλήψεις για επιχειρηματικότητα και καινοτομία του ιδιοκτήτη της «Λ»? 4) Ποιοι οι παράγοντες που επηρέασαν την ανάληψη επιχειρηματικής δράσης στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον για τη συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης? 5) Ποια η φιλοσοφία της διοίκησης της «Λ» ως προς τους πελάτες και τους ανταγωνιστές της? 6) Ποια η άποψή σας για τη διεθνή επιχειρηματικότητα της «Λ»? 12