Αξιότιµε κ. Αξιότιµοι κκ Σεβασµιότατε ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΥΤΕΡΟΓΕΝΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΟΥΣ (ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ) Κυρίες και Κύριοι ΣΤΑΥΡΟΣ Θ. ΚΑΤΣΙΩΤΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ, Α.Π.Θ. Αναµφίβολα βέβαια θα έχετε και τις απορίες σας Τι? στην ευχή θέλει ένας καθηγητής της Φαρµακευτικής ανάµεσά σε τόσους οικονοµολόγους, γεωπόνους, χηµικούς, τεχνολόγους κ.α.. Όµως θα επιθυµούσα να είχα για λίγο την προσοχή σας αφήνοντας στην άκρη τους τίτλους. Σίγουρα θα έχετε ακούσει για την περίπτωση το πώς βλέπει ένας αισιόδοξος και ένας απαισιόδοξος ένα ποτήρι µε νερό / µισό γεµάτο ή µισό άδειο. Αντίθετα, σ αυτή την εισήγηση θα προσπαθήσω να σας παρουσιάσω όσο γίνεται πιο αντικειµενικά την κατάσταση, και δεν θα σας περιγράψω καταστάσεις ωραιοποιηµένες, ούτε όµως ότι τα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΆ και τα ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ τους δεν έχουν στον ήλιο µοίρα. Η περιγραφή θα είναι ειλικρινής και όσο πιο κοντά στην πραγµατικότητα είναι δυνατό να είναι αφενός, και αφετέρου θα ακούσετε µερικά στοιχεία που θα σας δώσουν τη δυνατότητα συµπεράνετε πόσο θετικές µπορεί να είναι οι προοπτικές τους.
ΠΑΝΤΩΣ Αν επιθυµείτε µια άµεση και άκρως περιληπτική απάντηση για όσους βιάζονται να αποχωρήσουν αυτή είναι και µε κεφαλαία γράµµατα µάλιστα ΝΑΙ. Οι δυνατότητες ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΙΑΘΕΣΗΣ των ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ και των ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ είναι πολύ θετικές και πολύ µεγάλες. Γνωρίζετε όµως ότι δυστυχώς σε όλα υπάρχει ένα ΑΛΛΑ! Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΟΜΩΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΑΘΕΡΑ ΝΑΙ!, ΑΛΛΑ κάτω από ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ προϋποθέσεις. Για όσους έχουν σχέση µε αυτό τον τοµέα, το θέµα παραγωγής ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ και των ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ τους στην Ελλάδα αποτελεί µια πολύ πονεµένη ιστορία. Από εσάς µερικοί µπορεί να έχουν ακούσει κάτι ή και να έχουν συµµετάσχει σε διάφορες προσπάθειες που έγιναν στο παρελθόν. Η ουσία είναι ότι όσες προσπάθειες έγιναν, πραγµατοποιήθηκαν χωρίς σχεδιασµό και το κυριότερο χωρίς τη ΣΦΑΙΡΙΚΉ γνώση του θέµατος. Συνέπεια αυτού ήταν αρκετός κόσµος να παγιδευτεί και ο πιο ανώδυνος χαρακτηρισµός που µπορώ να δώσω είναι ότι απελπίσθηκε. Σίγουρα όµως έχασε ΧΡΟΝΟ, ΕΛΠΙ ΕΣ και σε ορισµένες περιπτώσεις αρκετά ΧΡΗΜΑΤΑ. Οι πιο σοβαρές προσπάθειες ξεκίνησαν από τη δεκαετία του 50 και 60 οπότε ενεπλάκησαν οι πρώτοι ιδιώτες στην Πελοπόννησο (Στοιχεία) εγκαθιστώντας τις πρώτες φυτείες ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ πρόκειται για τον πρωτοπόρο και εξαίρετο καθηγητή Κος Σταυρόπουλο.(Στοιχεία)...
Μια δεύτερη έγινε την δεκαετία του 70 από την πλευρά του ίδιου του Κράτους µε νοµοθετικές εισηγήσεις, και το σηµαντικότερο, για τους αγρότες µε σοβαρότατες επιδοτήσεις (Στοιχεία).. Προσπάθησαν επίσης και Αγροτικοί Συνεταιρισµοί που δυστυχώς δεν είχαν ευτυχές τέλος. Σαφώς δεν είναι η στιγµή για την καταγραφή των λόγων και των αιτίων (Στοιχεία)... Άλλες προσπάθειες καταβλήθηκαν ή βρίσκονται σε εξέλιξη και πραγµατοποιούνται από ιδιώτες παραγωγούς. Πρόσφατα το Κράτος µέσω του Υπουργείου Οικονοµικών χρηµατοδότησε µια µελέτη η οποία πρόσφερε ένα πολύ θετικό στοιχείο την αφύπνιση των όποιων ενδιαφεροµένων για τα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ και τα ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ τους και ευτυχώς ξανάφερε πάλι στο φως αυτόν τον Τοµέα της Ελληνικής Γεωργικής ραστηριότητας και Μεταποίησης. υστυχώς όµως ορισµένα από τα οικονοµικά στοιχεία που περιείχε δεν είχαν καµιά σχέση µε την πραγµατικότητα µε αποτέλεσµα αρκετοί να σχηµατίσουν πολύ λανθασµένες εντυπώσεις. Η πλέον σηµαντική, κατά την εκτίµησή µου, προσπάθεια, αλλά κύρια µε αρκετές θετικές προοπτικές ξεκίνησε µε το Πλαίσιο Στήριξης που σας αναλύθηκε προηγούµενα. Εύχοµαι ειλικρινά στο τέλος τα θετικά αποτελέσµατα να υπερτερούν κατά πολύ των αρνητικών. Πάντως, αρκούν µόνο δυο / τρεις αριθµοί για να δώσουν τη φωτογραφική απεικόνιση της κατάστασης. Ιστορικά η καλλιέργεια των ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ στη χώρα µας, σε νούµερα πραγµατικά, ξεκίνησε µε
γύρω στα 10.000 στρέµµατα ξεπέρασε στη περίοδο των επιδοτήσεων τα 38.000 και σήµερα βρίσκεται σε µια φθίνουσα πορεία στα 16 µε 18.000 στρέµµατα. Απλά όχι σαν µέτρο σύγκρισης αλλά σαν ενηµερωτικό στοιχείο στη Γαλλία καλλιεργείται έκταση µόνο για λεβάντα και λεβαντίνη 140.000 στρεµµάτων. Φαντάζοµαι ότι αυτό σας λέει κάτι. Πρόσθετα όµως να λάβετε υπόψη σας ότι παρόλη αυτή την εκτεταµένη καλλιέργεια λεβάντας η Γαλλία συνεχίζει να κάνει εισαγωγές. Ας δούµε όµως το σήµερα. Ήµουν και είµαι κατηγορηµατικός ως προς το ότι ο παραγωγός ή οµάδα παραγωγών που θα ασχοληθούν ΣΟΒΑΡΑ ΚΑΙ ΣΩΣΤΑ µε την εκµετάλλευση των ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ και των ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ τους θα έχει πολύ καλές έως άριστες προϋποθέσεις για µια δυναµική παρουσία είτε στην εγχώρια είτε κυρίως αυτό που ενδιαφέρει στο εξωτερικό. ΑΛΛΑ. γιατί πάντα υπάρχει ένα αλλά. Σήµερα οι αγορές είναι υπέρµετρα απαιτητικές. Πράγµα που σηµαίνει ότι τα παραγόµενα προϊόντα πρέπει να καλύπτουν απόλυτα τις διεθνείς προδιαγραφές για να γίνουν αποδεκτά, ΚΑΙ από την άποψη του ακριβούς είδους ποικιλίας που επιζητούν και διακινούν οι χονδρέµποροι, ΕΙΤΕ από την άποψη της ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ, και τρίτο χωρίς να σας φανεί παράδοξο από τις διαθέσιµες ποσότητες. Σ αυτό το σηµείο θα σας δώσω µερικά στοιχεία για να αντιληφτείτε το µέγεθος της αγοράς που θα έχετε µπροστά σας. Πρώτα δεδοµένα από δύο Ευρωπαϊκές Χώρες που ασχολούνται συστηµατικά µε αυτές τις καλλιέργειες. ΙΑΦΑΝΕΙΕΣ
Παρόλες όµως αυτές τις εκτεταµένες καλλιέργειες σε αυτές τις δύο χώρες ακούστε και ένα πρόσθετο αριθµό ΑΠΛΑ για να διαπιστώσετε τα περιθώρια που υπάρχουν και τις προοπτικές που σας δίνονται. Οι εισαγωγές µόνο αρωµατικών και αρτυµατικών που χρησιµοποιούνται σαν µπαχαρικά - φυτικών υλικών στην ΕΕ το 2000 από τρίτες Χώρες ήταν της τάξης των 786 εκατοµµύρια Ε. Μόνο δε πέντε χώρες της ΕΕ απορροφούν το 76% των εισαγωγών. Παράλληλα θα ήθελα να δείτε και τα ακόλουθα στοιχεία για να έχετε µια άποψη από το βάθος των αγορών ΙΑΦΑΝΕΙΕΣ Σύµφωνα, τώρα, µε το περιοδικό Nutrition Business Journal οι παγκόσµιες πωλήσεις ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ και των δευτερογενών προϊόντων τους έφτασαν κατά το 2000 στο ασύλληπτο για τα ελληνικά δεδοµένα ύψος των 18.5 δισεκατοµµυρίων EURO. Αν και η Ευρώπη αποτελεί έναν από τους πυλώνες της παγκόσµιας αγοράς εντούτοις νέες χώρες αρχίζουν να εγκαθίσταται οριστικά πλέον σ αυτή την αγορά. Χώρες όπως η Βραζιλία, η Αργεντινή, η Ινδία, το Μεξικό καθώς και ο φόβος όλων, η αχανής Κίνα. Μετά από αυτά τα νούµερα των διεθνών αγορών ας δούµε πως αντιµετωπίζει το όλο θέµα ο έλληνας καλλιεργητής. Έχει? τα εχέγγυα ώστε να εισέλθει σε αυτές τις αγορές?? Παράγει προϊόντα που να είναι εφάµιλλα των εξαγοµένων από χώρες όπως της Αιγύπτου της Τουρκίας της Τυνησίας, της Ουγγαρίας της Πολωνίας του Ισραήλ ή της Κύπρου?? Η
αναφορά µου σε αυτές τις χώρες δεν είναι τυχαία. Πρόκειται για χώρες µε υποδοµή και ιστορία στο εµπόριο των ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ και των ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ τους, και των οποίων τα προϊόντα βρίσκονται ποιοτικά στην κορυφή. Οι µονάδες των παραπάνω Χωρών παραγωγής και εκµετάλλευσης των ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ, είναι δυστυχώς για µας, εφάµιλλες των γερµανικών, ιταλικών, αγγλικών και γαλλικών εγκαταστάσεων και προτύπων. Κάθε µονάδα είναι πλήρως καθετοποιηµένη από το σπόρο ή το ρίζωµα µέχρι το τελικό επώνυµο προϊόν. Με αυτές τις δοµές αποτελούν εδώ και χρόνια τους βασικούς και κυρίως µόνιµους πελάτες των εισαγωγέων της ΕΕ. Οι µικρότερες µονάδες που εγώ τουλάχιστον γνώρισα ήταν της τάξης των 70 100 στρεµµάτων. Αλλά όµως και αυτές οι µικρές µονάδες ακόµη, διέθεταν άτοµα απόλυτα εξειδικευµένα και µε µεγάλη εµπειρία. Έτσι φτάνουµε στο δια ταύτα: Από την πλευρά µας τι έχουµε να επιδείξουµε ΙΑΘΕΤΟΥΜΕ ΤΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΜΕΣΑ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ??? ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΜΑΣ ΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΤΙΣ ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ?? ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΥΜΕ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ?? ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΟΥΜΕ Σ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ?? ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟ?? ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΑ ΕΥΚΟΛΟ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΝΑΙ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ ΕΤΣΙ??
Προηγούµενα αναφέρθηκα στο ότι όσοι εµπλέκονται µε τα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ και τα ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ τους πρέπει να έχουν µια πολύ καλή ΣΦΑΙΡΙΚΗ θεώρηση και κυρίως γνώση του θέµατος. υστυχώς σήµερα δεν αρκεί κάποιος να είναι καλός και σωστός καλλιεργητής, ή να έχει σπουδάσει γεωπόνος, ή να έχει γνώσεις τεχνολογίας, ή ακόµη να διαθέτει τα κατάλληλα µέσα µηχανήµατα, συσκευές κλπ ή να είναι οικονοµολόγος. Σήµερα έτσι όπως έχουν εξελιχθεί οι καταστάσεις, µια µονάδα ΣΩΣΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ / ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ για να µπορέσει να εισέλθει και κυρίως να µπορέσει να παραµείνει στην αγορά, και να µην εκµηδενισθεί ταχύτατα, πρέπει να διαθέτει πολλά και αξιοποιήσιµα στοιχεία. Πάνω απ όλα όµως πρέπει να έχει ΕΝΣΤΕΡΝΙΣΘΕΊ και να διατηρεί άθικτη την ακόλουθη αλυσίδα παζλ -: ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΜΕΤΑΦΥΤΕΥΣΕΙΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΥΓΚΟΜΙ Η ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΞΗΡΑΝΣΗ ΑΠΟΣΤΑΞΗ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΙΑΘΕΣΗ ΕΜΠΟΡΙΑ
Σ αυτή την αλυσίδα αρκεί ένας µόνο κρίκος να µην δώσει άψογα αποτελέσµατα ή να µην δουλέψει σωστά και όλη η προσπάθεια έχει τιναχτεί στον αέρα. Εδώ, Σ αυτό το παζλ ηθεληµένα δεν βλέπετε έναν παράγοντα που υπεισέρχεται συνεχώς και παντού σε όλους τους κρίκους. ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Χωρίς συνεχή έλεγχο ποιότητας σε όλα τα στάδια, να είστε σίγουροι, οτι την παραγωγή σας, την κρατάτε ΜΟΝΟ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ για τον εαυτό σας. εν υπάρχει περίπτωση να διαθέσετε ούτε ΕΝΑ γραµµάριο ΠΟΥΘΕΝΑ. Οι ποιοτικές απαιτήσεις πλέον έχουν φθάσει στα άκρα. Και πολύ περισσότερο οι µπαγαποντιές, οι εξυπνάδες, και οι κουτοπονηριές δεν υπάρχει η παραµικρή πιθανότητα µε τα αναλυτικά µέσα που χρησιµοποιούνται σήµερα να µην καταγραφούν, πράγµα που σηµαίνει ότι στην αγορά δεν ξαναµπαίνεις ούτε µετά θάνατο. Σ αυτό το σηµείο θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας σε ένα σηµαντικότατο στοιχείο που οι περισσότεροι το παραβλέπουν ή που δεν το εκτιµούν σωστά. Τα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ίσως να αποτελούν τα µοναδικά φυτικά υλικά εξ όλων των αγροτικών προϊόντων που διαθέτουν αυτό το χαρακτηριστικό και τη δυνατότητα. ηλαδή να απευθύνονται σε τρεις διαφορετικές αγορές. Να γίνω πιο σαφής. Μπορούν να διατεθούν: Α) σαν νωπά
Β) σαν ξηρά φυτικά υλικά που αποτελούν και τα πλέον γνωστά προϊόντα και Γ) σαν Αιθέρια Έλαια και εκχυλίσµατα, που τελικά είναι αυτά που έχουν και τη µεγαλύτερη προστιθέµενη αξία. Απευθυνόµενοι σε τρεις διαφορετικές αγορές γίνονται άµεσα αντιληπτές οι δυνατότητες που παρουσιάζονται!! Αν βέβαια διαθέτετε τα µέσα α) για την παραγωγή β) για την αποθήκευση και γ) για τη διάθεσή τους. Πολύ δε περισσότερο εάν έχετε εγκαταστήσει µια ολοκληρωµένη µονάδα, δεν πρόκειται ποτέ να εκραγείτε φωνάζοντας «και τώρα τι γίνεται που µου έµειναν τόσα κιλά από αυτό!!!» απλά θα το µετακυλήσετε στην άλλη αγορά. Προηγουµένως ίσως να παραξενευτήκατε µε τη κατηγορία νωπά. εν µπορείτε όµως να φανταστείτε σε τι τιµές µπορούν να φθάσουν είτε στην Ευρώπη είτε στην Αµερική σαν παράδειγµα η ρίγανη, η µέντα, ο µαϊντανός, ο βασιλικός, το θυµάρι και τόσα άλλα, αναµφίβολα όµως εφαρµόζοντας τη σωστή τεχνολογία στις διάφορες διαδικασίες. Εάν επιθυµείτε αργότερα θα µπορούσα να σας πληροφορήσω για το τι ακριβώς συµβαίνει. Θα σας δώσω πάλι ένα στοιχείο. Χώρα της µεσογείου ξεκίνησε πριν από λίγα χρόνια τις εξαγωγές νωπών αρωµατικών φυτών εξάγοντας στην πρώτη της αποστολή µόνο 360 kg. Σήµερα µια από τις τελευταίες αποστολές της ήταν 80 ton νωπών αρωµατικών φυτών και δη ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΣ. Βέβαια, αυτά δεν γίνονται τυχαία, χωρίς υψηλή ποιότητα, προγραµµατισµό ή τους κατάλληλους ανθρώπους. Θα επαναλάβω λοιπόν
Μια σωστή επαγγελµατική µονάδα παραγωγής και εκµετάλλευσης ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ δεν υπάρχει περίπτωση να χάσει χρήµατα. ΠΑΝΤΑ θα βρει τι θα κάνει µε τα προϊόντα της. Ας δούµε όµως και λίγο την κατάσταση από τη σκοπιά της Εθνικής Οικονοµίας. Ειλικρινά τα πράγµατα είναι τελείως απογοητευτικά. Απλά και µόνο σκεφθείτε ότι η υπολογιζόµενη συνολική έκταση καλλιέργειας ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ στην ΕΕ των 25 εκτιµάται σε 800.000 στρέµµατα. Από την άλλη πλευρά είµαι απόλυτα σίγουρος ότι όλοι έχετε ακούσει ότι η χώρα µας αποτελεί από όλες τις απόψεις την ιδανικότερη για την καλλιέργεια των ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ, εντούτοις καλλιεργούµε το τροµερό νούµερο των 18.000 στρεµµάτων. Τι συµβαίνει λοιπόν?? Από ότι φαίνεται ποτέ δεν έγινε ορθολογιστικά αντιληπτό το πόσο και τι µπορεί αυτή η ευλογηµένη χώρα να κερδίσει στον τοµέα των ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ και των ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ τους. εν είναι δυνατόν χώρες που υπολείπονται τουλάχιστον σε εδαφοκλιµατολογικές συνθήκες να παράγουν χιλιάδες τόνους και να εισπράττουν εκατοµµύρια Ε. Άρα κάπου εµείς κάνουµε λάθη!! Κατά τη προσωπική µου άποψη στην ουσία δεν λαµβάνουµε υπόψη τα πλέον βασικά στοιχεία παραγωγής και αξιοποίησης των ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ
ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ και των ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ τους τα οποία όµως για τους υπόλοιπους ευρωπαίους είναι εκ των ουκ άνευ. εν µπορούµε να µιλάµε για δυνατότητες της ελληνικής παραγωγής όταν υπάρχει άγνοια ή έλλειψη σωστών συµβουλών έστω και σε ένα κρίκο στην αλυσίδα που αναφερθήκαµε προηγούµενα. Θα ήθελα έτσι να επιστρέψω πάλι στην αλυσίδα παραγωγής των ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ και της εκµετάλλευσης τους. Νοµίζω ότι τρεις λέξεις για τον κάθε παράγοντα µπορούν να σας δώσουν µια πιο σαφή εικόνα. Πρόκειται µόνο για απλοϊκές ρητορικές ερωτήσεις, παρατηρήσεις, και παραδείγµατα Σχετικά µε το ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Έστω ότι καταλήγει ο παραγωγός να καλλιεργήσει χαµοµήλι. Γνωρίζει ποιο χαµοµήλι θα εγκαταστήσει?? Αποφάσισε σε ποια αγορά απευθύνεται?? Θα βάλει το γερµανικό ή αυτό που αποκαλείται romana ή αγγλικό. Νοµίζετε ότι η διαφορά είναι αµελητέα?? Του ενός το αιθέριο έλαιο αγοράζεται 800 Ε/kg και του άλλου 35/kg. Ο γεωπόνος που τον συµβουλεύει γνωρίζει ότι πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικά φυτικά είδη? Σχετικά µε τη λεβάντα: πέρα από το ποιο είδος από τα τόσα που κυκλοφορούν ΠΩΣ θα ξεκινήσει για να έχει τα φυτά είτε σωστά αναπτυγµένα είτε στο σωστό αριθµό για τη µεταφύτευση?? Και µια που αναφερόµαστε στη ΜΕΤΑΦΥΤΕΥΣΕΙΣ έχει την κατάλληλη µηχανή? Γνωρίζει την απόσταση µέσα στη κάθε σειρά και αναµεταξύ των σειρών που θα πρέπει να εγκατασταθούν τα φυτικά υλικά. ΓνωρίζετΕ πολύ καλά όλοι σας ότι δεν αναφερόµαστε σε στάρι, ντοµάτα, µπαµπάκι, τριφύλλι, καπνό κλπ δηλαδή σε βιοµηχανικές καλλιέργειας που τα πάντα είναι πασίγνωστα. Στα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ το καθένα έχει
δικές του συνθήκες εγκατάστασης που αν δεν τηρηθούν υπάρχουν σοβαρές οικονοµικές επιπτώσεις. Ως προς την ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ: και σε αυτό τον τοµέα το κάθε φυτικό υλικό έχει τις δικές του καλλιεργητικές φροντίδες, που δεν είναι απλά το πότε και πως θα γίνει το φρεζάρισµα ή το πώς θα προετοιµασθεί το χωράφι αλλά και το αν και πότε θα χρησιµοποιήσει την εδαφοκάλυψη αλλά και το ποιο υλικό θα χρησιµοποιήσει για αυτή κλπ. Οι επιπτώσεις στο κόστος είναι υπερβολικές. Φαντάζοµαι ότι θα ακούσατε µε προσοχή τις επισηµάνσεις άλλων συναδέλφων, γιατί η βιολογική καλλιέργεια η οποία έχει µεν κόστος αλλά και έσοδα. Στην παγκόσµια αγορά τα προϊόντα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ και τα ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ τους βιολογικής καλλιέργειας αγοράζονται σε καλλίτερες τιµές κατά 20-25% κατά µέσο όρο. Ή και κάτι άλλο θα εγκαταστήσει σύστηµα στάγδην άρδευσης?? Σε ποια είδη θα το κάνει?? Θα αναρωτηθεί άραγε ποιο µπορεί να είναι το όριο άρδευσης ώστε να εξισορροπείται ανά περίπτωση ή στρεµµατική απόδοση µε την παραλαµβανόµενη ποιότητα. Σχετικά µε τη ΣΥΓΚΟΜΙ Η ο παραγωγός ή/και ο γεωπόνος έχουν τις γνώσεις για το πότε θα ξεκινήσουν την συγκοµιδή π. χ. της µέντας?? Πριν την ανθοφορία, κατά την ανθοφορία ή µε το τέλος της??? Η ουσία είναι τι θα κάνει το υλικό! θα το διαθέσει σαν φύλλα? ή θα το αποστάξει?? Γιατί βέβαια άλλα είναι τα κριτήρια στη µια περίπτωση, άλλα στην άλλη. Ποια θα είναι η κατάλληλη µέρα συγκοµιδής για να έχει τη επιθυµητή σχέση των 4 κύριων συστατικών της µέντας?? Γνωρίζετε ότι η τιµή µπορεί να διαφέρει ακόµη και κατά 60%. Πρόσθετα Τι µηχανές συγκοµιδής θα χρησιµοποιηθούν?
Ποία για τη ρίγανη, ποια για το µάραθο, για τη µέντα, για το χαµοµήλι, για τη βαλεριάνα, για το µελισόχορτο, για τη λεβάντα?? Στην ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ αν και ακούγεται πολύ γενικό πρόκειται για µια σειρά από διαδικασίες οι οποίες έχουν σοβαρές επιπτώσεις στα τελικά προϊόντα. Σε ποιες? περιπτώσεις το φυτικό υλικό πριν από τη ξήρανση ή την τυποποίηση θα πρέπει να πλυθεί, ή να καθαρισθεί κλπ.? Πως θα χειριστεί ο παραγωγός το κάθε υλικό αµέσως µετά την συγκοµιδή? ΆΛΛΟ θα το αφήσει στο χωράφι για ορισµένο χρόνο, ΆΛΛΟ θα το µεταφέρει άµεσα και χωρίς καθυστέρηση για ξήρανση, απόσταξη, ή τυποποίηση. Για ποιο? φυτικό υλικό συµφέρει η απώλεια υγρασίας και για ποιο καθόλου? Σε τι θερµοκρασίες πρέπει ή µπορούν να αποθηκευτούν. Όλα? τα φυτικά υλικά επιδέχονται τη ψύξη??? Και να µαστε στη ΞΗΡΑΝΣΗ Σ αυτή την επεξεργασία λυπάµαι που το λέω αλλά έχουν χαθεί κόποι, σχεδιασµοί, και χρήµατα ενός ή περισσοτέρων χρόνων. Τα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ δεν είναι ούτε καπνός, ούτε τριφύλλι, ούτε βερίκοκα. Το καθένα από τα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ χρειάζεται αυστηρές συνθήκες ξήρανσης µε µέσα σηµαντικής ακρίβειας. εν πρόκειται απλά για συνθήκες ιδιαίτερες για το κάθε φυτό, αλλά πολύ περισσότερο για κάθε µέρος των διαφόρων φυτικών υλικών. ιαφορετικές συνθήκες χρειάζονται τα φύλλα (µέντας, σάλβιας,) διαφορετικές ολόκληρο το φυτό (µελισόχορτο, εχινάτσεα, µαϊντανός,) διαφορετικές τα άνθη (χαµοµήλι,) ή οι ρίζες (βαλεριάνας) κλπ. Σαφέστατα, δε οι τελικές υγρασίες που απαιτούνται από την ΑΓΟΡΑ δεν είναι οι ίδιες για κάθε φυτικό υλικό.
Όλοι µας αντιλαµβανόµαστε ποια θα είναι η αντίδραση του όποιου εµπόρου όταν παραλάβει βασιλικό, µέντα, µαντζουράνα, ή χαµοµήλι κλπ που θα έχει χάσει τα πτητικά συστατικά του από µια λανθασµένη αλλά γρήγορη και φτηνή ξήρανση τους. Τι είδους ξηραντήρια θα χρησιµοποιηθούν ΣΤΑΤΙΚΑ?? Με ΚΙΝΟΥΜΕΝΟ ΙΜΑΝΤΑ?? ΑΥΤΟΚΙΝΟΥΜΕΝΑ?? Και τώρα δύο λέξεις για ένα απαιτητικό ακροατήριο, την ΑΠΟΣΤΑΞΗ. Μερικοί από εσάς ίσως αποφασίσουν να κάνουν το µεγάλο βήµα. Αν ήµουν στη θέση τους πρώτα θα αναρωτιόµουν πολύ απλοϊκά. Έχω σχέση µε αυτό? Γνωρίζω τίποτα για την απόσταξη?? - το ότι αποστάζω τσίπουρο ή ρακι ή ούζο δυστυχώς δεν σηµαίνει τίποτα απολύτως. Υπάρχει κάποιος που να µε βοηθήσει?? Τουλάχιστον στα πρώτα βήµατα ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ? Αν και είναι εύκολο να βρεθούν αποστακτήρες ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ σε λογικές τιµές και µε δεδοµένο ότι κάποια στιγµή µετά από αρκετές προσπάθειες θα ξέρεις να αποστάζεις, Αναλογίστηκες : α) µε τι φυτά θα ασχοληθείς β) σε τι ποσότητες ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ θα καταλήξεις?? Άρα πόσα στρέµµατα καλλιέργειας θα σε καλύψουν? γ) µε ποιόν θα συνεργάζεσαι για να είσαι σίγουρος για τη σταθερή ποιότητά σου?? Όσο αφορά τα ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ τα κύρια συστατικά που πρέπει να λαµβάνεις υπόψη σου δεν είναι απλά 2 3 αλλά τουλάχιστο 10 µε 15. Έχεις? τέτοιες εµπειρίες??
Η εγκατάσταση του ή των αποστακτήρων τι µεγέθους θα είναι 2.000, 5.000, 10.000, 23.000 λίτρων?? Ποιου είδους θα επιλέξεις Εναλλασσόµενο? µε αντιρροή?? Τι φυτικά υλικά πρόκειται να αποστάξεις?? Φύλλα φυτά, καρπούς, ρίζες?? σκέτους? µε επένδυση? µε άξονα? Αλλά το σηµαντικότερο πως θα δεσµευτείς για την ακριβή ατµογεννήτρια?? Επειδή όµως σας βλέπω ότι µόνο ακµαιότατο δεν είναι το ηθικό σας µετά από όλα τα παραπάνω, να σας θυµίσω ότι σήµερα στο Κιλκίς υπάρχει µια αποστακτική µονάδα που αυτή τη στιγµή στην Ελλάδα θεωρείται ίσως η µοναδική που αποστάζει συνεχώς εδώ και χρόνια και µάλιστα µε µεγάλη επιτυχία. Μια µονάδα µε πολύ καλές αποδόσεις και κυρίως εξαγωγική (ριγανέλαιο). Πολύ δε περισσότερο δεν έµεινε σ αυτό µόνο, αλλά έχει προχωρήσει ακόµη παραπέρα βγάζοντας και νέα προϊόντα. Αν και θα ήταν το πιο εύκολο θέµα η ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ φαίνεται ότι ο έλληνας δεν του δίνει καµιά σηµασία. Είναι µετρηµένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού αυτοί που διαθέτουν επώνυµα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ και αντίστοιχα ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ, σε αντίθεση µε τους ανά τον κόσµο παραγωγούς, εδώ εµείς προτιµούµε τα προϊόντα µας να τα διαθέτουµε χύδην που σηµαίνει βέβαια και σηµαντικές απώλειες εσόδων. Τελειώνοντας θα ήθελα να αναφερθώ δίνοντας λίγο περισσότερη έµφαση σε ότι αφορά τη ΙΑΘΕΣΗ και την ΕΜΠΟΡΙΑ των ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ και των ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ τους.
Οι οικονοµολόγοι, κύρια, αλλά πολύ περισσότερο ο κάθε παραγωγός, γιατί αγγίζει τη τσέπη του, γνωρίζει τη καθοριστική σηµασία αυτού του παράγοντα. Σ αυτόν τον τοµέα επιτρέψτε µου να είµαι αρκετά αυστηρός. υστυχώς τόσα χρόνια και παρ όλες τις προσπάθειες που έγιναν κατά καιρούς, αυτές οι προσπάθειες και οι σχεδιασµοί ποτέ δεν βασίσθηκαν σε µελέτες µε πραγµατικά και κυρίως αληθινά στοιχεία. Είµαι σίγουρος ότι δεν πρόκειται να µε πιστέψετε. Παρόλα αυτά, δυστυχώς, αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Μέχρι σήµερα επίσηµα δεν έχει γίνει καµιά έρευνα ή µελέτη αγοράς για τα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ή/και τα ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ τους. Βέβαια στους παροικούντες εν Ιερουσαλήµ είναι απόλυτα ξεκάθαρο το ΓΙΑΤΙ. Ο λόγος είναι ότι αυτή η µελέτη ή/και έρευνα στοιχίζει. Και στοιχίζει ακριβά γιατί στην Ελλάδα δεν υπάρχουν προσβάσιµα και κυρίως αξιόπιστα στοιχεία και στο εξωτερικό τα αντίστοιχα στοιχίζουν πανάκριβα, και τελικά είναι ελάχιστοι αυτοί που έχουν γνώσεις εξειδικευµένες σ αυτά. Έτσι ο παραγωγός ως συνήθως οδηγείται σε ένα λαγούµι και όχι σε ένα τούνελ που κάπου θα βρει διέξοδο και χρήµα. Ξέρετε τι αλλοπρόσαλλα στοιχεία δίνονταν σε µελέτες? Θα σας αναφέρω ένα παράδειγµα αληθινό πέρα ως πέρα. Ότι τα έσοδα ενός παραγωγού από ένα στρέµµα καλλιέργειας βασιλικού είναι 900-950.000δρχ. δηλαδή να βάλουµε 10 20 στρέµµατα και τύφλα νάχε ο Ωνάσης!! Και έστω βάλτε βασιλικό για να γίνετε ζάπλουτοι.
Θα σας συµβουλέψει όµως κανείς για ποια ποικιλία να εγκαταστήσετε?? Στην αγορά, όχι σαν βοτανικά είδη, εµπορεύονται ΕΠΤΑ ποικιλίες, εσείς τι βάλατε? Ποιος θα σας πει ότι η µια ποικιλία αγοράζετε κατά 100% ακριβότερα από τις επόµενες δύο?? Ποια είναι τα τρία συστατικά που καθορίζουν τις τιµές των αιθερίων ελαίων τους?? Κανένας δεν φροντίζει να πει στον παραγωγό ποιοι είναι αυτοί οι 6 µεγάλοι χονδρέµποροι στην Ελλάδα και που από αυτούς τους έξι έχει βάσιµες ελπίδες να απορροφηθούν τα προϊόντα του. Κανείς δεν τον πληροφορεί ότι στο εξωτερικό o οι τιµές για αυτό π.χ. το φυτικό υλικό τα τελευταία πέντε χρόνια είναι αυτές, άρα οι πιθανότητες που έχουµε να διαθέσουµε το προϊόν µας είναι αυτές. Ή πάλι ποιος θα τον συµβουλεύσει «Φέτος µας συµφέρει να βάλουµε µαντζουράνα και όχι µέντα, υπέρικο και όχι µελισόχορτο». «Να αυξήσουµε τα καλλιεργούµενα στρέµµατα θυµαριού και όχι του δενδρολίβανου». Οι 16 Ευρωπαϊκοί Οίκοι που διαχειρίζονται σχεδόν αποκλειστικά τα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ και τα ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ τους είναι οι ίδιοι που κάνουν και τις εισαγωγές από τις αναπτυσσόµενες χώρες και εξάγουν στην Αµερικανική Ήπειρο.
Πόσοι από τους οικονοµολόγους που προτείνουν στους παραγωγούς µας να ασχοληθούν µε τα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ, έχουν? επισκεφθεί έστω και έναν από αυτούς τους 16 ή πιο απλά, έναν? από τους 27 χονδρέµπορους ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ στην Ευρωπαϊκή Ένωση?? ΤΕΛΟΣ ΠΑΝΤΩΝ Η ΟΥΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ Αγορές υπάρχουν και µάλιστα µε πολύ µεγάλα περιθώρια για να µπορέσουν να απορροφήσουν την όποια ελληνική παραγωγή. Η είσοδος σε νεόφερτους είναι απόλυτα εφικτή αλλά και πολύ δύσκολη. Αναµφίβολα, χρειάζονται α) προϊόντα υψηλότατης ποιότητας η οποία όµως πρέπει να είναι επίσηµα τεκµηριωµένη, β) χαµηλότερη τιµή για έναν καινούριο στα αρχικά στάδια ως δέλεαρ, και γ) αλλά το κυριότερο και αυτό που βαραίνει και αποτελεί πολύ σηµαντικό παράγοντα ΓΙΑ ΤΟΝ ΌΠΟΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΕΑ η σταθερότητα και η συνέχεια στην παράδοση. ΤΩΡΑ όµως έστω και καθυστερηµένα, θεωρώ επιβεβληµένο να συγχαρώ τους Οργανωτές αυτής της εκδήλωσης, τον πρόεδρό της Κο και όλο το προσωπικό που βοήθησε για αυτή την προσπάθεια που ανέλαβε και την έφερε θαυµάσια σε πέρας. Αν µη τι άλλο δώσατε σε αρκετούς τη δυνατότητα να έρθουν πιο κοντά µε αυτά τα πολύπαθη στην Ελλάδα άλλα σε σχέση µε άλλες καλλιέργειες πάρα πολύ
προσοδοφόρα ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ ΤΟΥΣ. Είµαι πεπεισµένος ότι το µόνο που δεν περιµένατε στο τέλος τέλος να ακούσετε από µένα είναι ότι πρόκειται για προϊόντα που αφήνουν κέρδος. Και όµως ΝΑΙ εάν ασχοληθείτε σοβαρά θα βγάλετε πολύ περισσότερα χρήµατα από οποιαδήποτε άλλη καλλιέργεια. Την ελάχιστη στρεµµατική απόδοση µετά την αφαίρεση των εξόδων µπορείτε να την υπολογίζετε σε 130 Ε. Βέβαια υπάρχουν αρκετά φυτά που δίνουν και 300 Ε ή και πολύ, µα πάρα πολύ περισσότερο. Όσον αφορά δε τα ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ η απόδοση ανά στρέµµα µπορεί να φθάσει και τα 1.200 ή και ΠΟΛΥ παραπάνω. ΤΕΛΕΥΤΑΊΟ ΤΊΘΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ Σας ΕΝΑ ΙΛΗΜΜΑ Από εσάς εξαρτάται τι θέλετε να κάνετε. Θέλετε? Να αναλωθείτε σε µια δοκιµαστική προσπάθεια συγχρόνως µε την πραγµατική ενασχόλησή σας?? ή Θέλετε µια αποκλειστική δουλειά επιχείρηση - βάζοντας όλες τις δικές σας δυνάµεις αλλά πρόσθετα και της οικογένειάς σας? Να το πω προς το λαϊκότερο «να µπείτε µε τα µπούνια» σ αυτόν τον τοµέα? Στην πρώτη περίπτωση οι πιθανότητες να ορθοποδήσετε, σύµφωνα την εµπειρία µου, σας λέω, ότι είναι κάτω του 5%. Στη δεύτερη να είστε σίγουροι ότι η επιτυχία σας είναι δεδοµένη κατά 80 90%
Μπορείτε να µου επισυνάψετε ότι είµαι κυνικός ή ότι µιλώ εκ του ασφαλούς λόγω της θέσης µου. Επιτρέψτε µου να έχω τις απόψεις µου που πηγάζουν από τρεις δεκαετίες εµπειριών σ αυτόν αποκλειστικά τον τοµέα. Τελειώνοντας θα σας έλεγα τι θα έκανα εγώ 1) ΝΑΙ θα ξεκίναγα, ΑΛΛΆ ΜΕ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ, θα σχεδίαζα µε τη συµβουλή κατάλληλων ατόµων τι θα κάνω για τα 4-5 επόµενα χρόνια 2) Θα δηµιουργούσα την Εγκατάσταση µε προοπτική ανάλογη, βέβαια, µε το µπόι µου, ούτε µε µιας 350 στρέµµατα και ούτε κοντόφθαλµα Να, θα βάλλω 3-8 στρέµµατα να δω πως θα πάνε και βλέπουµε. 3) Ούτε µια στιγµή εν βγαίνουν από το µυαλό µου οι κρίκοι της αλυσίδας στην οποία έχουµε αναφερθεί, 4) Θα διατηρούσα Άµεση και Συνεχή επαφή µε άτοµα που έχουν αποδεδειγµένα γνώσεις και εµπειρία και 5) µε άτοµα που είναι ειδικοί και όχι του τύπου «µου είπαν και µου φαίνεται». Άτοµα µε πολύ µεγάλη εµπειρία υπάρχουν. Ελάχιστοι δυστυχώς. Εάν δε η πολιτεία δεν µπορέσει να αντιληφθεί ότι πρέπει να καταρτίσει σε αυτό τον τοµέα των ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ και των ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ νέους επιστήµονες, είτε ακόµη και έµπειρους γεωπόνους άλλων καλλιεργειών, να είστε σίγουροι ότι πάλι στο ίδιο σηµείο θα καταλήξουν και οι προθέσεις του νέου Πλαισίου Στήριξης. Σας ευχαριστώ για την υποµονή και την προσοχή σας.