εχω κατι να σου πω let me tell you μηνυματα και ζωγραφιες απο νεα παιδια με ειδικες εκπαιδευτικες αναγκες. Thoughts and illustrations by young people with intellectual disabilities from special Education Schools. εχω κατι να σου πω let me tell you Καλλιτεχνικη Επιμελεια: Ληδα Βαρβαρουση Επιμελεια Κειμενων & Μεταφραση: Αθηνα Κρητικου-Γεννηματα, Ιλεανα Βασδεκη Συνδεσμος Κοινωνικης Ευθυνης για Παιδια και Νεους-Σ.Κ.Ε.Π. e-mail: skep@skep.gr web site: www.skep.gr τηλ: +30 2118009876 isbn: 978-960-501-442-1, (βοηθ. κωδ. μηχ/σης: 5442) Μια Πρωτοβουλια του Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους
LET ME TELL YOU B e i n g d i f f e r e n t d o e s n o t m e a n b e i n g u n e q u a l. I t d o e s n o t m e a n t h a t o n e h a s m o r e o r l e s s r i g h t s t h a n o t h e r s. N o o n e h a s e v e r c l a i m e d t h a t d i v e r s i t y a b o l i s h e s o u r f u n d a m e n t a l r i g h t t o a l i f e w i t h e q u a l o p p o r t u n i t i e s. N e v e r t h e l e s s, v e r y f e w o f u s a c t u a l l y p r a c t i c e t h i s e q u a l i t y. N o t n e c e s s a r i l y o u t o f s p i t e. P e r h a p s o u t o f i n d i f f e r e n c e o r i g n o r a n c e, p e r h a p s d u e t o e m b a r r a s s m e n t o r e v e n f e a r. P e r h a p s i s a w o r d t h a t s h o u l d b e b a n i s h e d f r o m t h e v o c a b u l a r y o f a s o - c a l l e d c i v i l i z e d s o c i e t y. A c i v i l i z e d s o c i e t y i s n o t d i v i d e d i n t o u s a n d t h e o t h e r s. I t s h o u l d a i m t o w a r d s j u s t l y t r e a t i n g i t s m e m b e r s, b y g i v i n g t o a l l p e r s o n s w i t h d i s a b i l i t i e s t h e p o s s i b i l i t y t o l i v e i n d i g n i t y, w i t h e q u a l r i g h t s a n d o p p o r t u n i t i e s. W e h a v e f o u n d e d S K E P i n a n e f f o r t t o e s t a b l i s h t h e i d e a t h a t d i v e r s i t y i s n o t h i n g m o r e a n d n o t h i n g e l s e t h a n h u m a n n a t u r e i t s e l f. ΈΧΩ κατι ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ Η μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η α ν α π η ρ ί α ε ί ν α ι η α ν α π η ρ ί α τ η ς ψ υ χ ή ς. Α υ τ ή π ο υ σ ε ω θ ε ί σ τ η σ ι ω π ή κ α ι σ τ ο σ κ ο τ ά δ ι. Α υ τ ή π ο υ σ ε ε γ κ λ ω β ί ζ ε ι σ τ η δ ι κ ή σ ο υ π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α μ ε μ ο ν α δ ι κ ό ό ρ α μ α τ ο «ε γ ώ», π ο τ έ τ ο «ε μ ε ί ς», ω ς σ ύ ν ο λ ο. Ό μ ω ς η α π ο μ ό ν ω σ η ε ί ν α ι η α π ό λ υ τ η α π ο υ σ ί α α π ό τ η ν ί δ ι α τ η ζ ω ή. Α ν τ ί θ ε τ α, ό τ α ν ο ά ν θ ρ ω π ο ς α ν ο ί γ ε τ α ι α υ θ ό ρ μ η τ α σ τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς, η π ρ ο έ κ τ α σ η τ η ς π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α ς τ ο υ κ α θ ί σ τ α τ α ι α ν α π ό σ π α σ τ ο κ ο μ μ ά τ ι τ η ς ζ ω ή ς τ ο υ. Το ν α μ η ν ε ί σ α ι ί δ ι ο ς δ ε ν σ η μ α ί ν ε ι π ω ς δ ε ν ε ί σ α ι ί σ ο ς. Δ ε ν σ η μ α ί ν ε ι π ω ς σ ο υ α φ α ι ρ ο ύ ν τ α ι ή σ ο υ π ρ ο σ τ ί θ ε ν τ α ι δ ι κ α ι ώ μ α τ α. Ε ξ ά λ λ ο υ, ο υ δ έ π ο τ ε κ α ν ε ί ς ι σ χ υ ρ ί σ τ η κ ε π ω ς η δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ό τ η τ α α ν α ι ρ ε ί τ ο α π ό λ υ τ ο δ ι κ α ί ω μ α σ ε μ ι α ζ ω ή μ ε ι σ ό τ ι μ ε ς ε υ κ α ι ρ ί ε ς. Ε λ ά χ ι σ τ ο ι ό μ ω ς α π ό ε μ ά ς έ κ α ν α ν π ρ ά ξ η τ η ν ι σ ο τ ι μ ί α. Ό χ ι π ά ν τ α α π ό κ α κ ί α. Α π ό α δ ι α φ ο ρ ί α ί σ ω ς, α π ό ά γ ν ο ι α ί σ ω ς, α π ό α μ η χ α ν ί α ί σ ω ς, α π ό φ ό β ο ί σ ω ς.. Α υ τ ά τ α π ο λ λ ά «ί σ ω ς», μ ι α π ο λ ι τ ι σ μ έ ν η κ ο ι ν ω ν ί α ο φ ε ί λ ε ι ν α τ α δ ι α γ ρ ά ψ ε ι α π ό τ ο λ ε ξ ι λ ό γ ι ο τ η ς. Μ ι α π ο λ ι τ ι σ μ έ ν η κ ο ι ν ω ν ί α δ ε ν δ ι α ι ρ ε ί τ α ι σ τ ο υ ς «μ ε ν» κ α ι τ ο υ ς «δ ε». Λ ε ι τ ο υ ρ γ ε ί ε ν ω τ ι κ ά κ α ι δ ί κ α ι α, π ρ ο σ φ έ ρ ο ν τ α ς τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α σ τ ο ν κ α θ έ ν α ν α δ ι ε κ δ ι κ ή σ ε ι έ ν α κ α λ ύ τ ε ρ ο α ύ ρ ι ο.
Association of Social Responsibility for Children and Youth Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους SKEP is a nonprofit organization established in 2008, in Athens, aiming to: give voice to vulnerable groups of young people but also raise awareness of those not facing similar problems SKEP acts as a communication platform linking children and youth with physical, sensory, intellectual, social and mental disabilities from special education schools and institutions together with students from both schools and universities that rarely have the opportunity to interact and share experiences, ideas and feelings. From the end of 2008 up to the present day, SKEP has: Collaborated with 86 special schools, institutions and schools Brought together more than 7.000 young people Σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που ιδρύθηκε το 2008, με στόχο: να δώσει φωνή και βήμα στις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες νέων και ταυ τοχρονα να ευαισθητοποιήσει όσους δεν αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα Ο Σ.Κ.Ε.Π. λειτουργεί ως πλατφόρμα επικοινωνίας, συνδέοντας παιδιά και νέους με αναπηρίες και νέους σε αντίξοες συνθήκες διαβίωσης, από ειδικά σχολεία, κοινωνικούς φορείς και ιδρύματα μαζι με μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου Γενικής Εκπαίδευσης καθώς και φοιτητές που σπάνια έχουν τη δυνατότητα να μοιραστούν, όλοι μαζί, εμπειρίες, απόψεις, συναισθήματα και ιδέες. Από το τέλος του 2008 μέχρι σήμερα ο Σ.Κ.Ε.Π.: Συνεργάστηκε με 86 ειδικά σχολεία, κοινωνικούς φορείς και σχολεία γενικής εκπαίδευσης Έφερε κοντά πάνω από 7.000 νέους Main Activities Cultural activities with schools and special schools Art Exhibition «Finger Prints» Music and Theatrical Events International Day of Persons with Disabilities Festival Publications Speeches - Presentations Cultural Centers Schools Institutions Βασικοί Άξονες Καλλιτεχνικές δραστηριότητες σχολείων Γενικής Εκπαίδευσης μαζί με ειδικά σχολεία και κοινωνικούς φορείς Έκθεση ζωγραφικής και κατασκευών «Αποτυπώματα» Μουσικά & Θεατρικά Δρώμενα Παγκόσμια Ημέρα ΑΜΕΑ Φεστιβάλ Εκδόσεις Ομιλίες - Παρουσιάσεις Πολιτιστικά Κέντρα Δήμων Αττικής και Περιφέρειας Σχολεία Κοινωνικοί Φορείς Τel.: +30 211 8009876 e-mail: skep@skep.gr website: w w w.skep.gr Τηλ.: 211 8009876 e-mail: skep@skep.gr website: w w w.skep.gr 7
Moments ΣτιγμΕς Through creative paths, all participants discover themselves and others, recognize and understand the unfamiliar, learn to respect uniqueness and ultimately embrace diversity. Mέσα από δημιουργικά μονοπάτια μαθαίνουμε να ανιχνεύουμε τον εαυτό μας και τους άλλους, να αναγνωρίζουμε το άγνωστο, το μη οικείο. Χτίζουμε σχέσεις ζωής, διεκδικώντας με σεβασμό και χωρίς διακρίσεις το απόλυτο δικαίωμα στη διαφορετικότητα. 9
μηνυματα και ζωγραφιες καταγραφτηκαν κατα τη διαρκεια καλλιτεχνικων εργαστηριων σε Σχολικες Μοναδες Ειδικης Αγωγης. Thoughts and illustrations by young people with intellectual disabilities from special Education Schools. S i n c e t h e m e s s a g e s r e f l e c t t h e f e e l i n g s o f t h e c h i l d r e n, w e h a v e p r e s e r v e d t h e a u t h e n t i c w r i t i n g s t y l e w i t h m i n i m a l e d i t i n g. F o r o b v i o u s r e a s o n s o f p r i v a c y a n d r e s p e c t, t h e i r n a m e s d o n o t a p p e a r i n t h i s p u b l i c a t i o n. Ε π ε ι δ ή τ ο π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο τ ο υ β ι β λ ί ο υ α π ε ι κ ο ν ί ζ ε ι τ α σ υ ν α ι σ θ ή μ α τ α τ ω ν π α ι δ ι ώ ν, δ ι α τ η ρ ή θ η κ ε γ ν ή σ ι ο τ ο ύ φ ο ς τ η ς γ ρ α φ ή ς μ ε ε λ ά χ ι σ τ ε ς π α ρ ε μ β ά σ ε ι ς σ τ α κ ε ί μ ε ν α. Ε ί ν α ι ε υ ν ό η τ ο ό τ ι, γ ι α λ ό γ ο υ ς π ρ ο σ τ α σ ί α ς κ α ι σ ε β α σ μ ο ύ τ η ς π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α ς τ ο υ ς, τ α ο ν ό μ α τ ά τ ο υ ς δ ε ν α ν α φ έ ρ ο ν τ α ι. 11
Last but certainly not least, we would like to express our heartfelt thanks to all the students who generously offered their time. Without their valuable contribution, this book would never be able to reach the reader. Τέλος, ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους τους νεαρούς δημιουργούς του βιβλίου. Χωρίς την πολύτιμη συμβολή τους, το βιβλίο αυτό δεν θα έφτανε ποτέ στα χέρια του αναγνώστη. 13
A n a t i o n s g r e a t n e s s i s m e a s u r e d b y h o w i t t r e a t s i t s w e a k e s t m e m b e r s. K ά θ ε κ ο ι ν ω ν ί α κ ρ ί ν ε τ α ι α π ό τ ο π ώ ς μ ε τ α χ ε ι ρ ί ζ ε τ α ι τ ο υ ς π ι ο α δ ύ ν α μ ο υ ς α ν ά μ ε σ ά τ η ς
Χαίρομαι όταν βλέπω τα παιδιά χαρούμενα. I feel joy when I see happy child ren. 15
I am glad when they tell me to do something and I do it. Χαίρομαι όταν κάνω κάτι που με λένε και πηγαίνω να το κάνω. 17
Χαίρομαι όταν παίζουν με μπάλα, γελάμε, κάνουμε αστεία. Χαίρομαι όταν πηγαίνω στο γήπεδο και βλέπω ποδόσφαιρο ή όταν παίζω με φίλους και γνωστούς. I feel happy when I go to the football field and watch football or when I pla y with m y friends. I am glad when we pla y ball, we la u gh and make jokes. Χαίρομαι όταν παίζουμε μπάσκετ στο σχολείο και κερδίζουμε. I am happy when we pla y basketball at school and we win. 19
I feel sad when they don t pla y with me, m y soul. Νιώθω λυπημένη όταν δεν με παίζουν, η ψυχή μου. 21
«ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ» «FINGER PRINTS» Νιώθω λυπημένη όταν δεν είναι καλά η μαμά μου. Και δεν μπορώ να κάνω τίποτα. I feel sad when m y mother is not well and I can t do anything. 23
Χαρά νιώθω όταν είμαι με την παρέα μου και περνάω καλά, όταν οι γονείς μου μου κάνουν τα χατήρια, όταν πηγαίνω εκδρομές με το σχολείο. I feel happy when I am with m y friends having a good time, when m y parents do me a favor, when I go on excursions with m y school. 25
Όταν μερικοί πηγαίνουν ταξίδι, νιώθω ζήλεια και θέλω και εγώ να πάω ταξίδια, κρουαζιέρες, εκδρομές, να πηγαίνω συνέχεια, θέλω να είμαι χαρούμενη όταν μιλούν οι άλλοι και φοβάμαι σαν με κοιτούν με μισό μάτι, όταν με κοιτάζουν νιώθω άσχημα. When people go on trips I feel jealous and I want to go on trips, on cruises, on excursions all the time. I want to be happy when others talk but I am afraid when people look at me in a strange wa y, I feel bad. 27
Νιώθω χαρά γιατί περνάω καλά στο σχολείο, έξω με τις φίλες μου, όταν γίνεται κάτι καλό, επειδή πάμε εκδρομή με το σχολείο. I feel happy beca use I have a good time at school, when I go out with m y friends, when something nice happens, beca use we go on excursions with our school. 29
Αγάπη είναι χαρά, χαμόγελο, χάδι, φιλί, αγκαλιά. Love is joy, a smile, a caress, a kiss, a hu g. 31
Η αγάπη είναι σαν την ζωή. Όταν αγαπάς είσαι ζωντανός. Όταν οι άνθρωποι χωρίζουν πληγώνονται. Love is like life. When you love, you feel alive. When you separate, you get hurt. 33
I would like to be a taxi driver beca use they travel and meet new people. Θα ήθελα να ήμουν ταξιτζής γιατί ταξιδεύει και γνωρίζει καινούργιο κόσμο. 35
Αγάπη για μένα σημαίνει να βοηθάω τον άλλο. Love is helping others. 37
Φοβάμαι να μην μου κάνουν τίποτα κακό, στη μοναξιά μου πολλές φορές, τα σκυλιά. I am afraid that dogs might hurt me when I am alone. 39
Νιώθω λυπημένη όταν δεν μου δίνουν σημασία, όταν μιλάνε άσχημα πίσω από την πλάτη μου, όταν με κάνουνε στην άκρη και με κοροϊδεύουν. I feel sad when they don t pa y attention to me, when they sa y bad things behind m y back, when they push me aside and make fun of me. Πληγώνομαι όταν με κοροϊδεύουν και με απορρίπτουν οι άλλοι μπροστά σ όλο τον κόσμο. I feel hurt when others make fun of me and when they reject me in front of people. 41
Θυμώνω όταν με νευριάζουν, όταν με μαλώνουν, όταν δεν περνάω καλά κάπου έξω, που δεν πετυχαίνει κάτι, όταν γίνονται φασαρίες στο σπίτι. Θυμώνω όταν οι άλλοι δεν μου δίνουν σημασία. I get angry when they make me mad, when they shout at me, when I don t have a good time when I go out, when something doesn t come out the wa y I want it, when there is trouble at home. I feel angry when others don t pa y attention to me. 43
Φόβο νιώθω όταν είμαι κλεισμένη μόνη μου μέσα στο σπίτι, όταν φτάνω τους γονείς μου σε σημείο να σηκώσουν χέρι πάνω μου. I feel afraid when I am home alone, when I make m y parents hit me. Με κάνει να θυμώνω όταν βλέπω τους άλλους να τσακώνονται. It makes me angry when I see others fighting. 45
Φοβάμαι πολύ το σκοτάδι. Φοβάμαι να μείνω μόνος μου το βράδυ στο σπίτι. I am very afraid of the dark. I am afraid to sta y home alone at night. Νιώθω φοβισμένος στο σκοτάδι. I feel afraid in the dark. 47
I am afraid when I am in a room all alone, without lights and compan y. Φοβάμαι να είμαι σε ένα δωμάτιο μόνος, δίχως φως και δίχως παρέα. 49
I feel pain when some people hit me without reason and it is not m y fa ult. Όταν νιώθω λυπημένος είναι όταν με κοροϊδεύουν. Ή όταν μαλώνουν κάποιοι στεναχωριέμαι. Ή άμα χτυπάνε ένα άλλο παιδί λυπάμαι. Νιώθω πόνο όταν κάποιοι με χτυπάνε χωρίς λόγο και χωρίς να φταίω. I feel bad when they make fun of me, or when they shout at me. And when they hit another child I am sad. 51
Νιώθω λύπη όταν δεν μου δίνουν αυτό που θέλω, όταν είμαι άρρωστη γιατί δεν μπορώ να πάω σχολείο, όταν μας κάνουν παρατήρηση οι καθηγητές. I feel sad when I don t get what I want, when I am sick and I can t go to school, when our teachers make comments. Νιώθω λυπημένος όταν είμαι μόνος στο σπίτι και δεν έρχεται κανένας στο σπίτι, κανένας φίλος μου ή καμία φίλη μου. I feel sad when I am home alone and nobody comes, not even a friend. 53
Θυμώνω όταν κάποιος με λέει ψέματα γιατί για εμένα δεν υπάρχει το μεγαλύτερο πράγμα να μου πει κάποιος ψέματα. I feel angry when I lose something I love. I get angry when someone lies to me, beca use for me there is nothing worse than lying. Νιώθω θυμό όταν χάνω κάτι δικό μου που αγαπώ. Νιώθω οργή όταν με κοροϊδεύουν. I feel rage when others make fun of me. 55
Πληγώνομαι όταν με βρίζουν. Εγώ πληγώνομαι όταν βλέπω φτωχούς που ζητιανεύουν. Αυτά τα παιδιά που είναι άρρωστα. Στεναχωριέμαι όταν με φωνάζουν χωρίς λόγο. Και όταν ένα παιδί το χτυπάνε χωρίς να κάνει τίποτα. Στεναχωριέμαι όταν κάποιος με κάνει ρεζίλι και έτσι θυμώνω. I am hurt when others swear at me. Στεναχωριέμαι όταν βλέπω παιδιά να πεθαίνουν από την πείνα. I feel sad when children die of hunger. I feel hurt when I see poor people begging. Children that are sick. I am sad when people shout at me without reason. And they hit a child who has done nothing wrong. I feel sad when someone makes fun of me and I get mad. 57
Θυμώνω όταν με κοροϊδεύουν, όταν με βρίζουν πισώπλατα, όταν οι φίλες μου μπροστά μου κάνουν τις καλές και πίσω από την πλάτη μου με θάβουν. I get angry when they make fun of me, when they swear at me behind m y back, when m y friends are nice to me face to face but when I turn around they are nasty. Νιώθω μόνος όταν χάνω τον άνθρωπό μου. Νιώθω μόνος όταν με απορρίπτουν οι άλλοι. Νιώθω μόνος όταν με βρίζουν. I feel alone when I lose someone who is close to me. I feel alone when I am rejected. I feel alone when others call me names. 59
εχω κατι να σου πω let me tell you ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΧΩ ΚΑΤΙ ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ/LET ME TELL YOU ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΤΥΠΩΘΗΚΕ ΤΟΝ ΜΑΡΤΙΟ ΤΟΥ 2011 ΣΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΟΘΟΝΗ Α.Ε. Ο ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΕΓΙΝΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΗΔΑ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣΗ ΕπιμΕλεια Εκ δοσης: Αθηνα Κρητικου - Γεννηματα, Ιλεανα Βασδεκη ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΕΠΙΜΕΛΗΘΗΚΕ Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΔΕΛΗ. Σ.Κ.Ε.Π. - Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους Τηλ.: 211 8009876, e-mail: skep@skep.gr, website: www.skep.gr