ΕΙΣΑΓΩΓΗ NAYTIKH TEXNH ΑΓΚΥΡΟΒΟΛΙΑ Η αγκυροβολία, είναι, πολλές φορές, το δυσκολότερο µέρος των θαλασσινών µας ταξιδιών. Παρακολουθώντας, το καλοκαίρι, σ` ένα πολυσύχναστο λιµάνι κάποιου νησιού µας, τις προσπάθειες των καπετάνιων των σκαφών αναψυχής να αγκυροβολήσουν, µπορεί εύκολα κανείς να αντιληφθεί το µέγεθος του προβλήµατος. Εντούτοις, υπάρχουν κανόνες, που εάν ο πρωτάρης ναυτικός έχει την σύνεση και την ψυχραιµία να ακολουθήσει σωστά, θα αποφύγει πολλά προβλήµατα. Οταν µάλιστα εµπλουτίσει αυτές τις θεωρητικές γνώσεις µε τις εµπειρίες του, ώστε να αναγνωρίζει κάθε φορά τα αδύνατα σηµεία του και να τα βελτιώνει, θα φθάσει πολύ γρήγορα στο επίπεδο να αγκυροβολεί σωστά και µε ασφάλεια κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Αναλύοντας τις διάφορες περιπτώσεις, καταλήγουµε στο συµπέρασµα ότι γιά να αγκυροβολήσουµε σωστά θα πρέπει να λάβουµε υπ`όψη µας τρείς παράγοντες: Γνώση της συµπεριφοράς του σκάφους. Γνώση των συνθηκών του αγκυροβόλιου. Σωστή οργάνωση και συντονισµός του πληρώµατος. Στη συνέχεια, θα αναπτύξουµε κάθε έναν από τους προηγούµενους παράγοντες. ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ: Τα χαρακτηριστικά του σκάφους, που πρέπει να γνωρίζουµε, προκειµένου να κάνουµε τους απαραίτητους χειρισµούς µέσα στο λιµάνι είναι τα εξής: 1. Πόσο εύκολα "ακούει" το σκάφος στο ανάποδα. Γιά να ακινητοποιήσουµε το σκάφος θα πρέπει να κάνουµε ανάποδα. Ολα τα σκάφη δεν ανταποκρίνονται εξ`ίσου στο ανάποδα. Παράγοντες που το επηρεάζουν είναι: Η ταχύτητά του. Οσο µεγαλύτερη είναι τόσο µεγαλύτερη απόσταση θα καλύψει γιά να ακινητοποιηθεί. Το εκτόπισµά του. Τα βαρύτερα σκάφη έχουν µεγαλύτερη αδράνεια µε αποτέλεσµα να ακινητοποιούνται δυσκολότερα από τα ελαφρύτερα. Η σχέση ιπποδύναµης/εκτοπίσµατος. Οσο µεγαλύτερη είναι τόσο καλύτερη η ανταπόκριση του. Το είδος της προπέλλας του. Οι τρίφτερες προπέλλες έχουν καλύτερη ανταπόκριση από τις δίφτερες. Οι αναδιπλούµενες ή οι max prop ανταποκρίνονται πολύ αργότερα ενώ υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος να µην ανοίξουν. Εάν έχουµε τέτοιου είδους προπέλλα, θα πρέπει να είµαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί αφού έχουν συµβεί ατυχήµατα από προπέλλες που δεν άνοιξαν την κατάλληλη στιγµή. Η ένταση και η διεύθυνση του ανέµου. Το σκάφος θα ακινητοποιηθεί ευκολότερα µε τον άνεµο όρτσα και δυσκολότερα µε τον άνεµο πρύµα, ιδιαίτερα εάν είναι ισχυρός.
2. Πως αντιδρά στο τιµόνι και ποιά είναι η ακτίνα του κύκλου στροφής. Παράγοντες που επηρεάζουν την ανταπόκριση του τιµονιού και συνεπώς την ακτίνα του κύκλου στροφής είναι οι εξής: Η ταχύτητα του σκάφους. Εφ`όσον το τιµόνι λειτουργεί µε την πίεση που προκαλείται από την ροή του νερού, όσο µεγαλύτερη είναι η ταχύτητα του σκάφους, τόσο ταχύτερη η ροή µε αποτέλεσµα να αυξάνεται η πίεση και το τιµόνι να ανταποκρίνεται καλύτερα (µείωση της ακτίνας του κύκλου στροφής). Το αντίθετο συµβαίνει όταν κινούµαστε µε µικρή ταχύτητα, όπου η ακτίνα του κύκλου στροφής µεγαλώνει. Σε αυτό το σηµείο, µπορούµε να παρατηρήσουµε ότι: Εάν κινούµαστε µε σχετικά µεγάλη ταχύτητα, θα έχουµε πολύ γρήγορη ανταπόκριση στο τιµόνι, αλλά όχι στο ανάποδα. Εάν κινούµαστε µε σχετικά µικρή ταχύτητα, θα έχουµε γρήγορη ανταπόκριση στο ανάποδα, αλλά όχι στο τιµόνι. Θα πρέπει λοιπόν πάντοτε να προσπαθούµε να πετύχουµε την ιδανική ταχύτητα που θα είναι η χρυσή τοµή ανάµεσα στις δύο προηγούµενες περιπτώσεις. Η φορά περιστροφής της προπέλλας. Τα δεξιόστροφα σκάφη, όταν κινούνται πρόσσω, έχουν τάση να στρέφουν -λόγω της περιστροφής της προπέλλας δεξιά - την πρύµνη δεξιά, µε συνέπεια να στρέφεται η πλώρη αριστερά (άξονας περιστροφής του σκάφους είναι το άλµπουρο). Οταν κινούνται ανάποδα τα δεξιόστροφα σκάφη, η προπέλλα τους περιστρέφεται αριστερά, µε αποτέλεσµα, να "τραβά" την πρύµνη αριστερά. Το αντίθετο συµβαίνει στα αριστερόστροφα σκάφη. Από τα προηγούµενα συµπεραίνουµε ότι: Τα δεξιόστροφα σκάφη έχουν µικρότερη ακτίνα κύκλου αριστερής στροφής, είτε κινούνται πρόσσω, είτε ανάποδα. Τα αριστερόστροφα σκάφη έχουν µικρότερη ακτίνα κύκλου δεξιάς στροφής, είτε κινούνται πρόσσω, είτε ανάποδα. Το φαινόµενο αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο στο ανάποδα, όπου το πηδάλιο αποδίδει αισθητά λιγότερο και θα πρέπει να λαµβάνεται σοβαρά υπ`όψη. Λόγω αυτού του φαινοµένου, συµπεραίνουµε ότι µοναδικός τρόπος για να εκτελέσει χειρισµούς σε περιορισµένο χώρο ένα δεξιόστροφο σκάφος είναι στρέφοντας δεξιά ενώ ένα αριστερόστροφο σκάφος στρέφοντας αριστερά: Η ευκολία µε την οποία το σκάφος παρασύρεται από πλάγιους ανέµους. Είναι ένας παράγοντας που πρέπει να λάβουµε σοβαρά υπ`όψη µας ειδικά όταν πνέει δυνατός πλάγιος άνεµος. Οσο ελαφρύτερο και µε µεγάλη υπερκατασκευή είναι το σκάφος, τόσο ευκολότερα παρασύρεται από τον άνεµο.
Το πρόβληµα αυτό, στα µεγάλα (µεγαλύτερα από 40 πόδια) σκάφη, µπορεί να λυθεί µε την χρήση του bow thrust, το οποίο είναι µία προπέλλα τοποθετηµένη εγκάρσια σε µία υποδοχή της πλώρης του σκάφους και κινείται µε ηλεκτρικό µοτέρ. Το bow thrust, µας επιτρέπει να κινούµε την πλώρη δεξιάαριστερά και να µικραίνουµε την ακτίνα του κύκλου στροφής ή να κρατάµε το σκάφος σταθερό µε πλάγιο άνεµο. Πριν αρχίσουµε την διαδικασία της αγκυροβολίας, πρέπει να ελέγξουµε την συµπεριφορά του σκάφους ώστε να µπορούµε να το κοντρολλάρουµε κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες και να µην βρεθούµε προ εκπλήξεων µέσα στο λιµάνι. ΑΓΚΥΡΟΒΟΛΙΟ Πριν φθάσουµε σε ένα αγκυροβόλιο θα πρέπει να είµαστε πολύ καλά ενηµερωµένοι γιά τις συνθήκες που θα αντιµετωπίσουµε σ` αυτό. Θα πρέπει να συγκεντρώσουµε τις περισσότερες δυνατές πληροφορίες. Πηγές των πληροφοριών αυτών είναι: Εµπειροι ιστιοπλόοι που έχουν επισκεφθεί το αγκυροβόλιο µε διαφορετικές καιρικές συνθήκες. Ψαράδες της περιοχής Οι διάφοροι "Πορτολάνοι" ή "Πλοηγοί" των Ελληνικών Ακτών. Οι παράγοντες που µας ενδιαφέρει να γνωρίζουµε γιά το αγκυροβόλιο είναι οι εξής: 1. Ασφάλεια από ανέµους. Tο ιδανικό αγκυροβόλιο, παρέχει ασφάλεια από το µεγαλύτερο δυνατό φάσµα ανέµων και κυρίως από τους επικρατούντες στην περιοχή ανέµους την συγκεκριµένη εποχή, αλλά και τον άνεµο που πνέει την ηµέρα της αγκυροβολίας. Σε περίπτωση που το αγκυροβόλιο είναι εκτεθειµένο σε κάποιον άνεµο, θα πρέπει να έχουµε υπ`όψη µας το κοντινότερο αγκυροβόλιο που µας καλύπτει από τον συγκεκριµένο άνεµο και να βεβαιωθούµε ότι µπορούµε εύκολα - ακόµη και κατά την διάρκεια της νύκτας - όταν φυσήξει αυτός ο άνεµος να πλεύσουµε σ` αυτό και να αγκυροβολήσουµε. 2. Βάθος. Το ελάχιστο ασφαλές βάθος αγκυροβολίας εξαρτάται από το βύθισµα του σκάφους και το µέγιστο από το έκταµα που διαθέτουµε. Συνήθως γιά ένα σκάφος 35-40 ft αυτό είναι 4-12 µέτρα. 3. Είδος βυθού. Το είδος του βυθού είναι πολύ σηµαντικός παράγοντας και έχει σχέσει µε τις άγκυρες που διαθέτουµε, όπως θα διαπιστώσουµε όταν αναφερθούµε στις άγκυρες. Ο βυθός µπορεί να αποτελείται από: Λάσπη Αµµο Φύκια Κροκάλλες Βράχια-πλάκες Ολες οι άγκυρες δεν "κρατούν" εξ`ίσου καλά σε όλα τα είδη βυθού. Σε άµµο και λάσπη, κρατούν καλά όλες οι άγκυρες. Γιά τον λόγο αυτό, είναι τα είδη βυθού που πάντοτε θα προτιµούµε και θα επιδιώκουµε να αγκυροβολούµε. Στα φύκια οι περισσότερες άγκυρες δεν κρατούν. Αποφεύγουµε τις κροκάλλες αφού καµµία άγκυρα δεν κρατά.
Στα βράχια πιάνουν όλες οι άγκυρες, αλλά, τα αποφεύγουµε - εκτός εάν δεν έχουµε άλλη επιλογή - λόγω του ότι είναι πιθανότερο να σκαλώσουν και να βρεθούµε προ δυσάρεστων εκπλήξεων. 3. Προµήθειες Πρέπει να γνωρίζουµε τι είδους προµήθειες είναι διαθέσιµες στο αγκυροβόλιο που επιλέξαµε, ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες µας γιά τον απαραίτητο ανεφοδιασµό του σκάφους (όπως τρόφιµα, νερό, πετρέλαιο κτλ.). ΑΓΚΥΡΕΣ Πριν αναφερθούµε στα διαφορετικά είδη αγκυρών, θα πρέπει να τονίσουµε ότι: Το αγυροβοληµένο σκάφος «κρατιέται» από την άγκυρά του που έχει εισχωρήσει στο βυθό και από τµήµα της αλυσίδας που την βοηθά να παραµένει πάντα «ξαπλωµένη» στον πυθµένα. Κάθε σκάφος θα πρέπει να φέρει τουλάχιστον δύο διαφορετικού τύπου άγκυρες. Οι προνοητικότεροι καπεταναίοι γνωρίζουν από την εµπειρία τους ότι µία τρίτη άγκυρα θα φανεί πολλές φορές χρήσιµη. Το βάρος της άγκυρας και το µήκος της αλυσίδας εξαρτάται από το µήκος και το βάρος του σκάφους αλλά και από το είδος της άγκυρας. Καλό θα είναι να συµβουλευόµαστε τις οδηγίες του κατασκευαστή της προκειµένου να επιλέξουµε την κατάλληλη άγκυρα γιά το σκάφος µας. Η πλωριά άγκυρα διαθέτει - λόγω του ότι υπάρχει ο εργάτης γιά το βιράρισµά της - µεγάλο µήκος αλυσίδας (Περίπου 50µ αλυσίδα και 20µ σχοινί είναι αρκετό έκταµα γιά ένα σκάφος 35-40 ft ). Η πρυµνιά άγκυρα διαθέτει - λόγω του ότι την βιράρουµε µε τα χέρια - το ελάχιστο δυνατό µήκος αλυσίδας (Συνήθως 10µ αλυσίδα και 40 µ σχοινί). ΕΙ Η ΑΓΚΥΡΩΝ Τα είδη αγκυρών που συναντάµε συνήθως είναι τα εξής (σχ. 1): Τεσσαροχάλι Είναι η άγκυρα που χρησιµοποιούν συνήθως οι ψαράδες στα καϊκια τους. Σπανιότατα θα την συναντήσουµε σε ιστιοπλοϊκά και µόνον στην αναδιπλούµενη µορφή της σαν τρίτη άγκυρα. Πάντως πιάνει καλά σε άµµο, λάσπη και λιγώτερο καλά στα φύκια. CQR Είναι η άγκυρα που χρησιµοποιείται σαν πλωριά από τα περισσότερα ιστιοπλοϊκά. Ο κυριότερος λόγος γι` αυτό είναι ο µικρός της όγκος που της επιτρέπει να αποθηκεύεται εύκολα στο στρίντζο. Από την εµπειρία µας είναι ελάχιστα αξιόπιστη, θα πρέπει να την χρησιµοποιούµε µε µεγάλο µήκος αλυσίδας και να την ελέγχουµε σε κάθε αλλαγή του ανέµου. Πιάνει µόνο σε λάσπη και άµµο.
Danforth Είναι από τις πλέον αξιόπιστες άγκυρες. Πιάνει πολύ καλά σε άµµο και λάσπη ενώ κρατά σχετικά καλά και στα φύκια. Συνήθως την χρησιµοποιούµε γιά πρυµνιά αλλά µπορούµε κάλλιστα να την χρησιµοποιήσουµε σαν κυρίως άγκυρα (πλωριά). Delta Πολύ αξιόπιστη άγκυρα. Πιάνει πολύ καλά σε άµµο και λάσπη και είναι η µοναδική που µπορούµε να εµπιστευθούµε στα φύκια. Χρησιµοποιείται σαν κυρίως άγκυρα στην πλώρη. Μοναδικό της µειονέκτηµα η κάπως υψηλή τιµή της. Τα υπόλοιπα - απαραίτητα γιά την αγκυροβολία - εφόδια που πρέπει να βρίσκονται στο σκάφος είναι τα εξής: 4 κάβοι 8-12 µ ο καθένας (ανάλογα µε το µήκος του σκάφους), που θα χρησιµεύσουν σαν πρυµάτσες (ή µουστάκια). 1 κάβος 30-40 µ. που θα χρησιµεύσει στην αγκυροβολία αρόδο όπως θα δούµε πιό κάτω. 2 κοµµάτια αλυσίδας 2-3 µ. το καθένα που θα χρησιµεύουν όταν δένουµε σε βράχια ή άλλα σηµεία όπου τα σχοινιά είναι επικίνδυνο να κοπούν. Τουλάχιστον 6 µπαλόνια και ένα γάντζο. Και βέβαια οι δύο άγκυρες µε τις αλυσίδες και τα σχοινιά τους, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω. ΤΡΟΠΟΙ ΑΓΚΥΡΟΒΟΛΙΑΣ Υπάρχουν τρεις τρόποι µε τους οποίους αγκυροβολούµε συνήθως: Αρόδο Παραβολή (Πλαγιοδέτηση ή πλεύρισµα) Πρυµοδέτηση-πρωδέτηση Πρακάτω θα περιγράψουµε αναλυτικά κάθε έναν. Ανεξάρτητα από τον τρόπο που θα αγκυροβολήσουµε, πρέπει, πάντοτε να ακολουθείται η εξής διαδικασία: ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΑΓΚΥΡΟΒΟΛΙΑΣ 1. Προεπιλογή αγκυροβόλιου 2. Επιθεώρηση αγκυροβόλιου 3. Επιλογή τρόπου και σηµείου αγκυροβολίας 4. Ενηµέρωση πληρώµατος 5. Κατανοµή αρµοδιοτήτων πληρώµατος 6. Προετοιµασία σκάφους 7. Εναρξη διαδικασίας αγκυροβολίας 8. Λήξη διαδικασίας επιβεβαιώση ασφάλειας ΑΓΚΥΡΟΒΟΛΙΑ ΑΡΟ Ο Είναι ο απλούστερος τρόπος αγκυροβολίας:
ρίχνουµε την πλωριά άγκυρα και το σκάφος είναι ελεύθερο να ανεµίζει. ηλαδή να περιστρέφεται γύρω από την άγκυρα παίρνοντας πάντοτε την φορά του ανέµου. Η ακτίνα του κύκλου - που ονοµάζεται "κύκλος αγκυροβολίας" - θα είναι όσο το έκταµα. Ακολουθούµε την εξής διαδικασία: 1. Αναγνώριση του ακυροβόλιου ώστε να επιλέξουµε το σηµείο που θα φουντάρουµε. Προσέχουµε το βάθος (θα εξηγήσουµε παρακάτω σε τι βάθη αγκυροβολούµε), το είδος του βυθού, και υπολογίζουµε τον "κύκλο αγκυροβολίας" ώστε να µην παρεµβάλονται µέσα σε αυτόν εµπόδια (άλλα σκάφη, στεριά, ύφαλοι). 2. Ενηµέρωση του πληρώµατος, εντολή στον χειριστή του εργάτη να ετοιµάσει την άγκυρα. 3. Ορθοπλώρισµα του σκάφους µε κατεύθυνση το σηµείο που επιλέξαµε να αγκυροβολήσουµε. 4. Ακινητοποίηση του σκάφους στο σηµείο αυτό και εντολή στο χειριστή του εργάτη να "φουντάρει" την άγκυρα. Παρατήρηση:Ο χειριστής του εργάτη θα πρέπει να είναι ενήµερος γιά το βάθος και γιά το συνολικό έκταµα που θα αφήσει. Ακόµη να βρίσκεται σε συνεχή συνεννόηση µε τον κυβερνήτη και να τον ενηµερώνει γιά το είδος του βυθού - εάν είναι ορατός - καθώς και γιά το έκταµα που έχει αφήσει. 5. Οταν η άγκυρα πατώσει στον βυθό, ο κυβερνήτης κάνει ανάποδα. Παράλληλα ο χειριστής του εργάτη αφήνει έκταµα µε τέτοιο ρυθµό, ώστε η αλυσίδα να απλώνεται οµαλά στο βυθό. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην συνεργασία των δύο, διότι εάν ο η αλυσίδα φουντάρεται πολύ αργά - ή το σκάφος κάνει πολύ γρήγορα ανάποδα - η άγκυρα δεν θα πιάσει. Εάν η αλυσίδα φουντάρεται πολύ γρήγορα - ή το σκάφος κάνει πολύ αργά ανάποδα - η αλυσίδα θα πέσει επάνω στην άγκυρα µε κίνδυνο να µπερδευτεί µε αυτήν και πάλι να µην πιάσει. Οπως φαίνεται είναι πολύ σηµαντικό να υπάρχει πολύ καλή συνεργασία και συνεχής συνεννόηση µεταξύ του χειριστή του εργάτη και του κυβερνήτη γιά να έχει επιτυχία η αγκυροβολία µας. 6. Οταν ο χειριστής φουντάρει το προκοθορισµένο έκταµα, φρενάρει (αγαντάρει) τον εργάτη. Τότε ο κυβερνήτης κάνει ανάποδα. Γιά να βεβαιωθεί ότι η άγκυρα έχει πιάσει, πρέπει να ευθυγραµµίσει δύο σταθερά σηµεία στη στεριά και να παρακολουθεί εάν διατηρείται η ευθυγράµµιση. Τα σηµεία αυτά θα είναι και το "σηµάδι" µας γιά να επιβεβαιώνουµε ότι η άγκυρά µας - εφ`όσον δεν αλλάξει η διεύθυνση του ανέµου - κρατά καλά. Το έκταµα που αφήνουµε στη αγκυροβολία, εξαρτάται από το βάθος και από την ένταση του ανέµου: Με ασθενή άνεµο (µέχρι 15 Knts) αφήνουµε 3 φορές το βάθος Με µέτριο άνεµο (από 15 Knts µέχρι 30 Knts) αφήνουµε 5 φορές το βάθος. Με ισχυρό άνεµο (περισσότερο από 30 Knts) αφήνουµε 7-10 φορές το βάθος. Γιά να σιγουρέψουµε καλύτερα το αγκυροβοληµένο αρόδο σκάφος, µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε δύο άγκυρες (από την πλώρη, σε µικρή γωνία µεταξύ τους) ή να δέσουµε ένα κάβο στη στεριά.
Χρησιµοποιούµε δύο άγκυρες στην περίπτωση που φυσά ισχυρός άνεµος σταθερής διεύθυνσης (π.χ. Μελτέµι στο Αιγαίο). Ο απόπλους αγκυροβοληµένου αρόδου σκάφους γίνεται ως εξής: Κινούµαστε πρός την άγκυρα µε την µηχανή, παίρνοντας ταυτόχρονα τα µπόσικα, και όταν φθάσουµε "απίκο" (ακριβώς πάνω από την άγκυρα) κάνουµε κράτει και την βιράρουµε. ΠΑΡΑΒΟΛΗ (ΠΛΑΓΙΟ ΕΤΗΣΗ) Πλαγιοδετούµε το σκάφος, συνήθως γιά µικρά χρονικά διαστήµατα και κυρίως όταν θέλουµε να ανεφοδιαστούµε και µετά να αποπλεύσουµε. Πριν πλαγιοδετήσουµε προσέχουµε τα εξής: Να µην φυσά ισχυρός άνεµος προς τον µώλο. Να είναι το ύψος του µώλου τόσο ώστε να µπορούµε εύκολα να αποβιβαστούµε και να επιβιβαστούµε στο σκάφος. Να υπάρχουν δέστρες που να µας εξυπηρετούν. Να υπάρχουν οι προµήθειες (πετρέλαιο, νερό) που χρειαζόµαστε. Να έχει αρκετό βάθος γιά την καρίνα και το τιµόνι µας κοντά στον µώλο. Πλευρίζουµε το αριστερόστροφο σκάφος µε την αριστερή πλευρά του στο µώλο ενώ το δεξιόστροφο µε την δεξιά. Αφού κάνουµε αναγνώριση και επιβεβαιώσουµε τα προηγούµενα, αρχίζουµε την προετοιµασία της αγκυροβολίας ως εξής (σχ. 2): 1. Τοποθετούµε ένα µέλος του πληρώµατος µε δύο κάβους στην πλώρη και ένα µε δύο κάβους στην πρύµη. 2. Ορίζουµε ποιός θα βγεί (ο "γάτος") στην στεριά να µας δέσει. Παρατήρηση: Ο "γάτος" θα πρέπει να συνεννοηθεί από πριν µε αυτούς που χειρίζονται τους κάβους, γιά τον τρόπο µε τον οποίο θα δέσουν. ηλαδή, µε ποιά σειρά θα δέσει τους κάβους και µε ποιό τρόπο θα τους δέσει. Υπάρχουν τρεις τρόποι γιά να δέσουµε τους κάβους: I. ένουµε σταθερά στο σκάφος και παίρνουµε τα µπόσικα από τον µώλο. II. ένουµε σταθερά στον µώλο και παίρνουµε τα µπόσικα από το σκάφος. III. ένουµε "πεντένι", δηλαδή, δένουµε την άκρη του κάβου στο σκάφος, τον περνάµε από την δέστρα του µώλου και τον δένουµε στο σκάφος. Το πεντένι είναι πολύ πρακτικό ειδικά στον απόπλου όπου δεν χρειαζόµαστε κάποιον στο µώλο γιά να µας λύσει. Συνήθως προτιµούµε έναν από τους δύο τελευταίους τρόπους. 3. Τοποθετούµε τα µπαλόνια στο κατάλληλο ύψος και ορίζουµε κάποιον να κρατά ένα µπαλόνι στο χέρι γιά να το τοποθετήσει όπου χρειαστεί. 4. Ενηµερώνουµε το πλήρωµα γιά το που ακριβώς θα δέσουµε και µε ποιά πλευρά του σκάφους (ανάλογα µε την φορά της προπέλλας). 5. Πλησιάζουµε τον µώλο µε γωνία περίπου 30 ο στοχεύοντας στο µέσο του µέρους όπου θα δέσουµε. 6. Οταν η πλευρά της πλώρης πλησίασει τον µώλο, πηδά έξω ο "γάτος" παίρνοντας τον ένα πλωριό κάβο τον οποίο δένει στό ύψος όπου υπολογίζει να έλθει η πρύµνη. 7. ένει στο ίδιο σηµείο ένα κάβο από την πρύµνη.
8. ένει τον δεύτερο κάβο της πρύµνης στο ύψος της πλώρης (εντωµεταξύ, έχουµε ακινητοποιήσει το σκάφος). 9. ένει τον δεύτερο κάβο της πλώρης στο ίδιο σηµείο. 10. Φερµάρουµε τους κάβους. Οπως γίνεται φανερό, δένουµε το σκάφος µε δύο κάθετους στο µώλο κάβους, οι οποίοι δεν του επιτρέπουν να κινείται µέσα - έξω και µε δύο διαγώνιους, οι οποίοι δεν του επιτρέπουν να κινείται µπρος - πίσω. Σχήµα 2: διαδικασία πλαγιοδέτησης Ο απόπλους πλαγιοδετηµένου σκάφους, γίνεται πάντοτε κάνοντας ανάποδα, ως εξής: Εάν φυσά άνεµος προς την θάλασσα, λύνουµε τους κάβους, αφήνοντας ένα πεντένι στην πλώρη, και όταν αποµακρυνθεί αρκετά η πρύµνη από τον µώλο κάνουµε ανάποδα. Εάν φυσά άνεµος προς την στεριά, θα δυσκολευτούµε να αποµακρύνουµε την πρύµνη. Ο καλύτερος τρόπος γιά να το πετύχουµε είναι να δέσουµε ένα πεντένι και πολλά µπαλλόνια στην πλώρη και στη συνέχεια να κάνουµε πρόσσω µε το τιµόνι στραµµένο προς το µέρος του µώλου. Τότε η πρύµνη θα αρχίσει να αποµακρύνεται. Οταν ανοίξει αρκετά, λύνουµε το πεντένι και κάνουµε ανάποδα. ΠΡΥΜΝΟ ΕΤΗΣΗ - ΠΡΩ ΕΤΗΣΗ Είναι ο τρόπος µε τον οποίο δένουµε συχνότερα στα λιµάνια. Το ποιόν από τους δύο τρόπους θα επιλέξουµε γιά να αγκυροβολήσουµε το αποφασίζουµε, ανάλογα µε το βάθος κοντά στον µώλο στο σηµείο που θα αγκυροβολήσουµε και ανάλογα µε την εµπειρία που έχουµε στον χειρισµό του σκάφους µας.
Εάν, είτε λόγω απειρίας, είτε λόγω περιορισµένου χώρου, δυσκολευόµαστε να κάνουµε µανούβρες, προτιµούµε να πρωδετήσουµε, όπως επίσης, εάν κοντά στον µώλο τα νερά είναι ρηχά, γιά να αποφύγουµε ζηµιά στο τιµόνι. Αφού κάνουµε - όπως πάντα - αναγνώριση του αγκυροβόλιου, αποφασίζουµε γιά το σηµείο που θα δέσουµε και ενηµερώνουµε το πλήρωµα. Μοιράζουµε τις αρµοδιότητες ως εξής: Ενα µέλος του πληρώµατος θα χειρίζεται την άγκυρα. Ετοιµάζουµε δύο πρυµάτσες µε ένα ή δύο άτοµα να τις χειρίζονται. Τοποθετούµε τα µπολόνια δεξιά και αριστερά του σκάφους - στο φαρδύτερο µέρος του - και ορίζουµε ένα ή δύο άτοµα που θα κρατούν ένα µπαλόνι και θα είναι έτοιµα να το τοποθετήσουν όπου χρειαστεί (συνήθως σταβέντο). ΠΡΟΣΟΧΗ: γιά το "αβαράρισµα" του σκάφους δεν πρέπει να χρησιµοποιούµε χέρια ή πόδια, ούτε να σπρώχνουµε τα ρέλια γιατί υπάρχει ο κίνδυνος σοβαρού τραυµατισµού. Προτιµούµε πάντοτε να τοποθετούµε ένα µπαλόνι γιά να αποφύγουµε την επαφή µε άλλο σκάφος ή µε τον µώλο. Ορίζουµε ένα µέλος του πληρώµατος _ ο γνωστός µας πλέον "γάτος" _ πυ θα πηδήξει στον µώλο γιά να δέσει τις πρυµάτσες. Ο "γάτος" θα πρέπει να συνεννοηθεί από πριν µε αυτόν που χειρίζεται τις πρυµάτσες γιά τον τρόπο που θα δέσει. Συνήθως, προτιµούµε το πεντένι. Αφού βεβαιωθούµε ότι όλα τα µέλη του πληρώµατος είναι στις θέσεις τους και γνωρίζουν καλά τι πρέπει να κάνουν, αρχίζουµε την διαδικασία της αγκυροβολίας: 1. Φέρνουµε το σκάφος µε την πρύµνη (γιά πρυµοδέτηση) κάθετα στον µώλο στο σηµείο που θα δέσουµε. 2. Σε απόσταση 3-5 µήκη σκάφους (ανάλογα µε την ένταση του ανέµου και το βάθος) από τον µώλο, φουντάρουµε την άγκυρα. 3. Κάνουµε ανάποδα ενώ παράλληλα ο χειριστής του εργάτη αφήνει έκταµα, µε τέτοιο ρυθµό ώστε η αλυσίδα να απλώνεται στον βυθό, χωρίς να τεντώνει. 4. Οταν φθάσουµε περίπου µισό µήκος σκάφους από τον µώλο, αγαντάρουµε (φρενάρουµε) τον εργάτη µέχρι να αισθανθούµε ότι η αλυσίδα τέντωσε. 5. Λασκάρουµε µέτρο-µέτρο αλυσίδα µέχρι να φθάσουµε τόσο κοντά στον µώλο, ώστε να πηδήξει έξω ο "γάτος" οπότε και αγαντάρουµε τον εργάτη. 6. ένουµε πρώτα την σοφράνο πρυµάτσα και ακολούθως την σταβέντο. 7. Επιβεβαιώνουµε, φερµάροντας µε τον εργάτη, ότι η άγκυρά µας έχει πιάσει. (Εάν δεν έχει πιάσει, λύνουµε τις πρυµάτσες, βυράρουµε την άγκυρα και επαναλαµβάνουµε την διαδικασία). 8. Νετάρουµε τις πρυµάτσες έτσι ώστε το σκάφος να στέκεται κάθετα στον µώλο και τοποθετούµε σωστά τα µπαλόνια. 9. Εάν κατά την διάρκεια της όλης διαδικασίας γίνει κάποιο λάθος ή µας παρασύρει ο άνεµος προς την άγκυρα ή την θέση άλλου σκάφους, πρέπει να βιράρουµε την άγκυρα και να επαναλάβουµε µε µεγαλύτερη προσοχή την διαδικασία. Ειναι επικίνδυνο να προσπαθούµε µε διάφορους χειρισµούς να διορθόουµε ένα λάθος. Στην πρωδέτηση ακολουθούµε την ίδια διαδικασία πλησιάζοντας προς τον µώλο µε την πλώρη και φουντάροντας τη πρυµνιά άγκυρα. Στην περίπτωση αυτή ο τιµονιέρης έχει καλύτερο έλεγχο της άγκυρας, αφού την βλέπει, ενώ µπορεί να την χειρίζεται και ο ίδιος όταν το πλήρωµα είναι ολιγοµελές. ΟΤΑΝ ΜΠΛΕΞΕΙ Η ΑΓΚΥΡΑ ΜΑΣ... Επειδή, Πάντοτε η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Ετσι και στην περίπτωσή µας πρέπει να λάβουµε τα µέτρα µας κατά την διάρκεια της αγκυροβολίας γιά να αποφύγουµε - εάν είναι δυνατόν - το σκάλωµα της άγκυρας.
Τα µέτρα πρόληψης είναι τα εξής: Γνώση της ποιότητας του βυθού. Προτιµούµε πάντοτε να φουντάρουµε σε βάθη τέτοια ώστε ο βυθός να είναι ορατός. Ετσι αποφεύγουµε τα βράχια ή ρεµέτζα εφ όσον διακρίνονται. Εάν ο βυθός δεν είναι ορατός (νύκτα, θολά νερά, µεγάλο βάθος) θα πρέπει να συµβουλευτούµε τον πλοηγό και τους ντόπιους ναυτικούς γιά την ποιότητά του, έτσι ώστε να έχουµε την πλήρη εικόνα του. Αποφεύγουµε να φουντάρουµε ποτέ σε βυθό µε βράχια ή πλάκες. Εφ όσον µας είναι άγνωστο το είδος του βυθού, έχουµε την παραµικρή αµφιβολία γιά την ποιότητά του ή δεν µπορούµε να αποφύγουµε τα βράχια, χρηµοποιούµε πάντοτε κλέφτη (σχ. 3). Ο κλέφτης είναι ένα λεπτό σχοινί που δένουµε στην άγκυρα αντιδιαµετρικά από το σηµείο που κοτσάρουµε την αλυσίδα (οι άγκυρες διαθέτουν ειδικό κρίκο γιά την υποδοχή του). Το µήκος του σχοινιού θα είναι λίγο µεγαλύτερο από το βάθος και στην άκρη του δένουµε µία σηµαδούρα. Ετσι, όταν προσπαθώντας να βιράρουµε την άγκυρα, διαπιστώσουµε ότι έχει σκαλώσει, την βιράρουµε από τον κλέφτη και το πιθανότερο είναι να ξεσκαλώσει. Οταν πρυµνοδετούµε (ή πρωδετούµε), είµαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο που θα φουντάρουµε ώστε να µην πλακώσουµε την άγκυρα κάποιου άλλου σκάφους. Ακόµη πρέπει να είµαστε πάντοτε παρόντες όταν αγκυροβολούν άλλα σκάφη δίπλα µας, γιά να τα αποτρέψουµε να φουντάρουν επάνω στην άγκυρά µας. Πρέπει να είµαστε ιδιαίτερα αυστηροί (και εάν χρειαστεί εριστικοί), στο θέµα αυτό, γιατί έχει να κάνει µε την ασφάλεια του σκάφους µας στο αγκυροβόλιο. Παρατήρηση: κατά το φουντάρισµα, αυτός που έχει πλήρη επίγνωση γιά το πού ακριβώς έπεσε η άγκυρα είναι ο χειριστής του εργάτη και όχι ο τιµονιέρης ο οποίος µπορεί να ξεγελαστεί. Γι αυτό θα πρέπει πάντοτε να τον συµβουλεύεται. Σχήµα 3: ο «κλέφτης» Εάν παρ όλα τα µέτρα πρόληψης που πήραµε συναντήσουµε την άρνηση της άγκυρας γιά συνεργασία ακολουθούµε κάποια από τις εξής µεθόδους: 1. οκιµάζουµε να τραβήξουµε την άγκυρα από την αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που καλούσε όταν σκάλωσε (σχ. 4). 2. Τεντώνουµε όσο µπορούµε την αλυσίδα. Περνάµε από την αλυσίδα ένα πεντένι που στο µέσο του έχουµε παρεµβάλλει ένα κοµµάτι (1-2µ) αλυσίδα ή ένα βάρος.λασκάρουµε και τις δύο άκρες του, αφήνοντάς το να ακολουθήσει την αλυσίδα µέχρι να φθάσει στην άγκυρα. Παίρνουµε το πεντένι στο βαρκάκι και πηγαίνουµε στην αντίθετη πλευρά από αυτή που τραβούσε η αλυσίδα. Οταν
βεβαιωθούµε ότι αυτό έχει πιάσει την άγκυρα, το τραβάµε. Το πεντένι τότε θα παίξει τον ρόλο του κλέφτη και το πιθανότερο είναι να ξεσκαλώσει την άγκυρά µας. 3. Τελευταία λύση είναι βέβαια πάντοτε η βουτιά. Γιά τον λόγο αυτό, είναι φρόνιµο να φουντάρουµε - εάν είναι δυνατό - σε βάθη που µπορούµε να βουτήξουµε. Σχήµα 4: ξεσκάλωµα άγκυρας Οταν η άγκυρά µας πιάσει την αλυσίδα άλλου σκάφους, ακολουθούµε την εξής µέθοδο (σχ. 5): 1. Ενηµερώνουµε το άλλο σκάφος γιά το τι συµβαίνει, ώστε να είναι έτοιµοι να µας βοηθήσουν - εάν χρειαστεί - λασκάροντας την αλυσίδα τους, αλλά και να αποτραπεί κάποια αβαρία. 2. Βιράρουµε την άγκυρα - µε την βοήθεια του εργάτη - όσο µπορούµε. 3. Περνάµε από την αλυσίδα του άλλου σκάφους ένα πεντένι. Αυτό γίνεται µε την βοήθεια του γάντζου, ή, εάν χρειαστεί, βουτώντας. 4. Τεντώνουµε και δένουµε τις δύο άκρες από το πεντένι σ ένα κοτσανέλλο του σκάφους µας. 5. Μαϊνάρουµε την άγκυρά µας µέχρι να ελευθερωθεί (εφ όσον η αλυσίδα του άλλου κρέµεται τώρα από το πεντένι µας). 6. Βιράρουµε την - ελευθερωµένη πλέον - άγκυρά µας. 7. Λασκάρουµε την µία από τις δύο άκρες από το πεντένι µας, ώστε, να ελευθερώσουµε την αλυσίδα του άλλου σκάφους. 8. Ενηµερώνουµε το άλλο σκάφος ότι η αλυσίδα του είναι τώρα ελεύθερη, ώστε, εάν χρειάζεται, να την φερµάρει. Ακολουθώντας πιστά τις προηγούµενες οδηγίες, κατά την διάρκεια της αγκυροβολίας, είναι σίγουρο ότι θα αποφύγουµε πολλές δυσάρεστες και ίσως επικίνδυνες καταστάσεις.