11ο Συνέδριο Μαριάννα Λόρδου ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΟΠΙΟΕΙΔΩΝ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΠΟΝΟ (Evidence based recommendations from EAPC) 9-11 Μαρτίου 2012 ΣΟΦΙΑ ΝΕΣΤΟΡΟΣ MD, MSc Ιατρική Διευθύντρια Αντικαρκινικόs Σύνδεσμος Κύπρου
Δεδομένα 70-80% ασθενείς με μέτριο/ ισχυρό πόνο Αναλγητική κλίμακα τριών βαθμίδων ΠΟΥ 1996 / 2001 8-9 ΦΕΒΡ. 2010 στο συνέδριο του Μπρίστολ 16 εισηγήσεις /GRADE
ΠΙΝΑΚΑΣ 2ης βαθμίδας 1. Κωδείνη μόνο η με παρακεταμόλη όχι >360mg 2. Τραμαδόλη η με παρακεταμόλη όχι >400mg 3. Οξυκοδόνη <20mg η με παρακεταμόλη 4. Μορφίνη <4mg/μέρα
Εισηγήσεις για τη 2η βαθμίδα της αναλγητικής κλίμακας Κωδείνη,τραμαδόλη / ίδιο αποτελεσματικά Κωδείνη η παρακεταμόλη+κωδείνη / ίδιο αποτελεσματικά Τραμαδόλη / μορφίνη (τραμαδόλη πιο πολλές παρενέργειες)
Εισήγηση Αν δεν ανταποκρίνεται στη παρακεταμόλη η ΜΣΑΦ Κωδείνη η τραμαδόλη Εναλλακτικά χαμηλές δόσεις οπιοειδών από την 3η βαθμίδα (μορφίνη, οξυκοδόνη)
3η βαθμίδα της ΠΟΥ Μορφίνη- πρώτη επιλογή Μελέτες έδειξαν ότι η χρήση μορφίνης/ οξυκοδόνης/υδρομορφίνης έχουν τα ίδια αποτελέσματα ΕΙΣΗΓΗΣΗ (Αδύνατη) μορφίνη, οξυκοδόνη, υδρομορφίνη
Νέα φάρμακα στην 3η βαθμίδα Τarginact (prolonged release analgesic with an opioid agonist and an antagonist)= oxycodone+naloxone Palexia (tapentadol)- at μ-opioid receptor agonist and a noradrenaline reuptake inhibitor Methadone N-methyl-D-aspartate receptor antagonist
Τιτλοποίηση Μορφίνη tmax <1h t1/2 2-3h διάρκεια δράσης Χαμηλές δόσεις ταχείας αποδέσμευσης οπιοειδή Ενδοφλεβίως / από το στόμα ΕΙΣΗΓΗΣΗ (Αδύνατη) μορφίνη, οξυκοδόνη, υδρομορφίνη
Ο ρόλος των διαδερμικών οπιοειδών Φαιντανύλη Αργή δράση, παρατεταμένος χρόνος ημίσειας ζωής Βουπρενορφίνη ΕΙΣΗΓΗΣΗ (Αδύνατη) Σε ασθενείς με δυσκοιλιότητα που δεν μπορούν να πάρουν από το στόμα
Ο ρόλος της μεθαδόνης Φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά Μακρύς απρόβλεπτος χρόνος ημίσειας ζωής Το ίδιο αποτελεσματική με τη μορφίνη Πιο πολλές παρενέργειες (υπνηλία) Εναλλακτικό φάρμακο ΕΙΣΗΓΗΣΗ (Αδύνατη) Μόνο από έμπειρους επαγγελματίες
Εναλλαξιμότητα οπιοειδών ΛΟΓΟΙ Παρενέργειες Μη αποτελεσματικό Ατελής διασταυρούμενη ανθεκτικότητα Μορφίνη/υδρομορφίνη/φαιντανύλη/μεθαδόνη ΕΙΣΗΓΗΣΗ(Αδύνατη) Μη ικανοποιητική αναλγησία Παρενέργειες
Άλλοι οδοί χορήγησης Υποδορίως 3:1, 2:1 Ενδοφλεβίως 3:1, 2:1 Υπόθετα ΕΙΣΗΓΗΣΗ(Αδύνατη) Υποδορίως(εύκολη και αποτελεσματική) Ενδοφλεβίως (όπου υπάρχουν αντενδείξεις για υποδόρια)
Οπιοειδή για παροξυσμικό πόνο Transmucosal oral fentanyl Intranasal fentanyl(instanyl) Buccal tablet(abstral) Μορφίνη ενδοφλεβίως ΕΙΣΗΓΗΣΗ (Δυνατή) ταχείας αποδέσμευσης από το στόμαμορφίνη υπογλώσσιο η από τη μύτη φαιντανύλη
Θεραπεία έμετων Αναγούλες και εμετούς σε 40% καρκινοπαθών Ψηλές δόσεις μετοκλοπραμίδης Αλλαγή οπιοειδή φαρμάκου Αλλαγή τρόπου χορήγησης (οδός) Ελάττωση δόσης ΕΙΣΗΓΗΣΗ Αλοπεριδόλη (αντιντοπαμινεργικά) Μετακλοπραμίδη
Δυσκοιλιότητα και αντιμετώπιση Co-danthramer Senna Lactulose Magnesium hydroxide Methylnatrexone (relistor) ΕΙΣΗΓΗΣΗ(Δυνατή) Συντακογράφηση πάντα υπακτικών
Θεραπευτική αντιμετώπιση παρενεργειών ΚΝΣ Υπνηλία, σύγχυση, παραισθήσεις, μυοκλονιες, υπεραλγησία ΕΙΣΗΓΗΣΗ(Αδύνατη) Eλάττωση δόσης/ εναλλαγή οπιοειδών
Χρήση οπιοειδών στη ΝΑ Σπειραματική διήθηση <30ml/min Πρώτη επιλογή Φαιντανύλη Βουπρενορφίνη
Ο ρόλος της παρακεταμόλης / ΜΣΑΦ στη 3η βαθμίδα της ΠΟΥ Αδύνατη εισήγηση ΜΣΑΦ (όχι) Παρακεταμόλη
Επικουρικά φάρμακα Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά αμιτριπτιλίνη, ιμιπραμίνη Αντιεπιληπτικά φάρμακα γκαπαπεντίνη, πρεγκαπαλίνη ΕΙΣΗΓΗΣΗ(Δυνατή) αμιτριπτιλίνη, γκαπαπεντίνη
Συμπέρασμα Η εκπαίδευση και η ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας στον έλεγχο του πόνου είναι εύκολη, αλλά καθοριστική και σημαντική για την ποιότητα ζωής των ασθενών που βιώνουν τον πόνο στην καθερινότητα τους.