ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΗΩ ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΔΗΩ

ΔΗΩ

ΔΗΩ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΗΩ ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΗ, ΤΟΝ ΓΕΩΠΟΝΟ, ΤΟΝ ΦΟΙΤΗΤΗ Βιολογική Γεωργία - Φυτική παραγωγή Νικόλαος Σιδηράς Αθήνα, 2005, σ. 295, 45 ευρώ, ISBN: 960-85961-3-0 Οργανική λίπανση και αμειψισπορές Νικόλαος Σιδηράς Αθήνα, 1997, σ. 247, 30 ευρώ, ISBN: 960-85961-0-6 Ενδογενείς παράγοντες και βιολογική γονιμότητα εδάφους Νικόλαος Σιδηράς, Ματίνα Τσαλουμά, Ευαγγελία Βαβουλίδου Αθήνα, 2002, σ. 38, 5 ευρώ Βιολογική καλλιέργεια του αμπελιού 2 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Βιολογικής Γεωργίας Αθήνα, 1999, σ. 221, 20 ευρώ, ISBN: 260-85961-1-4 Βιολογικές καλλιέργειες στο θερμοκήπιο. Εμπειρίες - Πρακτικές Κώστας Σπαντιδάκης Ρέθυμνο, 2002, σ. 190, 17 ευρώ, ISBN: 960-87439-0-7 Τα θανατηφόρα και δηλητηριώδη μανιτάρια της χώρας μας Δρ. Βαγγέλης Α. Μπούρμπος Αθήνα, 2007, σ. 400, 50 ευρώ, ISBN: 978-960-85961-4-6 Το όζον στην αντιμετώπιση των ασθενειών των φυτών Δρ. Βαγγέλης Μπούρμπος Αθήνα, 2007, σ. 124, 30 ευρώ, ISBN: 978-960-85961-5-3 Η αλληλοπάθεια στην οικολογική φυτοπαθολογία Δρ. Βαγγέλης Μπούρμπος Αθήνα, 2008, σ. 580, 50 ευρώ, ISBN: 978-960-85961-6-0 Η γεωργία και οι επιθετικοί της προσδιορισμοί Δρ. Βαγγέλης Μπούρμπος Αθήνα, 2009, σ. 112, 30 ευρώ, ISBN: 978-960-99109-0-3 Τριμηνιαίο περιοδικό για την οικολογική γεωργία Εναλλασσόμενη θεματολογία σ. 48, 6 ευρώ, ISSN: 1108-2380 Παραγγελίες: ΔΗΩ - ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ και σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία, Αριστοτέλους 38, 104 33, Αθήνα Τηλ.: 210-82.24.384, Φαξ: 210-88.48.164, e-mail: magazine@dionet.gr - Ιστοσελίδα: www.dionet.gr ΔΗΩ

Τα βιολογικά προϊόντα φαίνεται ότι αντέχουν στην οικονομική κρίση και κερδίζουν, έστω και με πιο αργούς ρυθμούς, έδαφος στις προτιμήσεις των καταναλωτών. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ετήσιας έρευνας του Εργαστηρίου Marketing του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Κέντρου Αειφορίας με θέμα «Πράσινο Marketing: Περιβαλλοντικές Διαστάσεις του Marketing στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης», τα οποία δόθηκαν πρόσφατα στη δημοσιότητα. Ενδεικτικά αναφέρεται πως περισσότεροι από τους μισούς καταναλωτές προτιμούν τα βιολογικά προϊόντα (συγκεκριμένα το 57,2%), τη στιγμή που το 52,3% δηλώνει ότι άλλαξε τη μάρκα του προϊόντος που αγόραζε επιλέγοντας ένα φιλικό προς το περιβάλλον προϊόν. Βέβαια είναι γεγονός ότι παρά τη στροφή που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα ως προς την κατανάλωση βιολογικών προϊόντων, τα συνολικά στοιχεία για όλες τις χώρες της Ε.Ε. αποδεικνύουν πως υπάρχουν ακόμα πολύς δρόμος και δυνατότητες ανάπτυξης της συγκεκριμένης αγοράς. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται πως ο μέσος όρος κατανάλωσης βιολογικών προϊόντων στην Ελλάδα αποτιμάται στα 5,4 ευρώ κατά κεφαλήν, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρώπη των «15» είναι 36 ευρώ. Σημειώνεται πως στη Γερμανία, στην Αυστρία και στη Δανία το ποσό αυτό διαμορφώνεται στα 80 ευρώ. Πάντως, αν και οι ρυθμοί ανάπτυξης της αγοράς βιολογικών προϊόντων τα προηγούμενα έτη θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν εντυπωσιακοί, μιας και «έτρεχαν» με άνοδο 25% σε ετήσια βάση, από το 2009 και μετά, και λόγω της οικονομικής κρίσης, παρατηρείται μια μικρή αύξηση ή και στασιμότητα (το 2009 καταγράφηκε αύξηση κατά 6% στις πωλήσεις βιολογικών τροφίμων στην Ελλάδα). Σημαντικό ρόλο στην κατανάλωση των βιολογικών προϊόντων φαίνεται ότι παίζει πλέον και η πληθώρα των μελετών που αποδεικνύουν και την υψηλότερη διατροφική αξία των βιολογικών έναντι των συμβατικών προϊόντων (π.χ., τα βιολογικά περιέχουν μεγαλύτερες ποσότητες σε βιταμίνη C και σε ιχνοστοιχεία σιδήρου, χαλκού και ψευδαργύρου, καθώς και μεταβολίτες, οι οποίοι θεωρείται ότι προστατεύουν από τον καρκίνο και τις καρδιοπάθειες, τα βιολογικά φρούτα και λαχανικά περιέχουν 40% περισσότερα αντιοξειδωτικά, με αποτέλεσμα να προστατεύουν τον οργανισμό από την εκδήλωση σοβαρών ασθενειών, κ.ο.κ.). Υπάρχουν επιπλέον και οι περιβαλλοντικοί λόγοι, καθώς υπολογίζεται ότι συμβατική καλλιέργεια ρυπαίνει με 125,3 κιλά ανά στρέμμα με διοξείδιο του άνθρακα, ενώ η βιολογική με 50,3 κιλά ανά στρέμμα. Όσον αφορά δε την κατανάλωση ενέργειας, η συμβατική καλλιέργεια απαιτεί κατά μέσο όρο 1,89 γιγατζάουλ ανά στρέμμα, ενώ η βιολογική 0,68 γιγατζάουλ ανά στρέμμα. Τέλος, σημαντικό παράγοντα αποτελεί και η προστασία της βιοποικιλότητας, καθώς είναι αποδεδειγμένο πως, όσον αφορά στη χλωρίδα, υπάρχει έως και εξαπλάσια μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στα συστήματα των οποίων η διαχείριση γίνεται με βιολογικό τρόπο και έως διπλάσια στην πανίδα. Παρόλη την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στα βιολογικά προιόντα, αυτό που συνεχίζει να απουσιάζει είναι μια αγροτική πολιτική, υποστήριξης της βιολογικής γεωργίας, που συνεχίζει να υποστηρίζει τις παρωχημένες μορφές της συμβατικής γεωργίας. Και είναι σίγουρο, ότι χωρίς μια ριζική στροφή της αγροτικής πολιτικής η βιολογική γεωργία, στηριζόμενη μόνο στις δράσεις των κοινωνικών φορέων, δεν θα μπορέσει να βρει γρήγορα την θέση που τις αναλογεί.

6 Συνέντευξη Γ. Παπαδόπουλου: «Το χύμα προϊόν έχει τελειώσει» 8 Συνέντευξη Μ. Αρμάου: «Τα βιολογικά είναι η μόνη λύση» 10 Επικαιρότητα 21 Θέσεις και προτάσεις των βιοκαλλιεργητών προς το ΥΑΑΤ 23 Τα παιδιά μας κάποτε θα μας κατηγορήσουν 28 Διατροφική ποιότητα και ασφάλεια των βιολογικών τροφίμων 37 Βιβλιοπαρουσίαση 38 Νέα της αγοράς 39 Πράσινες σελίδες Τεύχος 56 Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος 2010 Τρίμηνη ~Εκδοση Ιδιοκτησία: Οργανισμός Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων ΔΗΩ Αριστοτέλους 38, 104 33 Αθήνα τηλ. 210 82.24.384, fax 210 82.18.117 e-mail: magazine@dionet.gr www.dionet.gr Εκδότης - Υπεύθυνος σύμφωνα με το νόμο Μιχάλης Κουλουρούδης Διευθυντής Σπύρος Σγούρος Δημόσιες σχέσεις Ελευθερία Γεωργιάδη Σε αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν: Μ. Αρμάος, Ε. Βάγια, Ε. Γεωργιάδη, Κ. Κουρουνάκου, Β. Μπούρμπος, Γ. Παπαδόπουλος, Σ. Σγούρος, Μ. Χουλιάρα, D. Lairon Καλλιτεχνική επιμέλεια και επιμέλεια παραγωγής ΙΔΕΟτυπο, Πραξιτέλους 15-19, 105 62 Αθήνα τηλ. 210 33.03.991 Εκτύπωση - Βιβλιοδεσία ΨΙΜΥΘΙ τηλ. 210 34.68.317 Κωδικός ΕΛΤΑ: 4638 Συνδρομή για 4 τεύχη (ετήσια) εσωτερικού: 24 ευρώ εξωτερικού: 32 ευρώ Συνδρομή Οργανισμών, εταιρειών, ιδρυμάτων κ.λπ.: 42 ευρώ Συνδρομή για 8 τεύχη (διετής) εσωτερικού: 42 ευρώ εξωτερικού: 58 ευρώ Συνδρομή Οργανισμών, εταιρειών, ιδρυμάτων κ.λπ.: 84 ευρώ Συνδρομή για πέντε έτη (20 τεύχη): 80 ευρώ Υπεύθυνη συνδρομών: Μαρία Χουλιάρα Το περιοδικό διατίθεται δωρεάν στους παραγωγούς, επιχειρηματίες που ελέγχονται και πιστοποιούνται από τον Οργανισμό ΔΗΩ. Ταχυδρομικές επιταγές Αριστοτέλους 38, 104 33 Αθήνα * Οι διαφημίσεις εκφράζουν τον διαφημιζόμενο και δεν απηχούν κατ' ανάγκη τις απόψεις του περιοδικού. Η χρήση προϊόντων λίπανσης και φυτοπροστασίας στη βιολογική γεωργία θα πρέπει να γίνεται πάντα σύμφωνα με τις δια-τάξεις της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας. * Τα υλικά (χειρόγραφα, φιλμ, διαχωρισμοί κ.λπ.) που αποστέλλονται στο περιοδικό δεν επιστρέφονται.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Το χύμα προϊόν έχει τελειώσει Συνέντευξη του κ. Γιάννη Παπαδόπουλου, βιοκαλλιεργητή στο Λευκότοπο Σερρών στην Κατερίνα Κουρουνάκου Ο Γιάννης Παπαδόπουλος είναι ενταγμένος στη βιολογική γεωργία από το 2001. Σήμερα καλλιεργεί 155 στρέμματα στο νομό Σερρών, κυρίως με μύγδαλα και καρύδια, και διαθέτει ικανή ποσότητα σε καταστήματα, εταιρείες, αλλά και στις αγορές βιοκαλλιεργητών. Ποια η σχέση σας με τη βιολογική γεωργία; Είμαι παραγωγός στη φυτική με παραγωγή σε ξηρούς καρπούς, ελαιόλαδο, ελιές βρώσιμες, φυτικό σφουγγάρι, αρωματικά φυτά. Τώρα ξεκινήσαμε μαζί με τον κ. Αρμάο τυποποίηση των προϊόντων μου γιατί το συσκευασμένο προϊόν είναι η μελλοντική απαίτηση. Το χύμα προϊόν έχει τελειώσει και πριν μας το επιβάλλουν οι νόμοι το συσκευάζω γιατί έτσι είναι και ασφαλέστερο για τον καταναλωτή. Πόσο καιρό ασχολείστε με την βιολογική γεωργία και πώς το αποφασίσατε; Μετά από 10 χρόνια που ζούσα και εργαζόμουνα στη Θεσσαλονίκη αποφάσισα να γυρίσω το 2001 στο χωριό μου το Λευκότοπο Σερρών. Σ ένα τόπο που η βιοκαλλιέργεια ήταν κάτι που μόλις εμφανιζόταν γνώρισα στη Διεύθυνση Γεωργίας την κυρία Γενναρίδου και μετά από προτροπή της αποφάσισα να ενταχθώ στη βιολογική γεωργία και να μπω στο πρόγραμμα επιδότησης. Συναντήθηκα με ένα γεωπόνο σύμβουλο που με συμβούλευε για τον τρόπο της βιολογικής καλλιέργειας και μου πρότεινε να ενταχθώ στη ΔΗΩ η οποία και με πιστοποιεί μέχρι και σήμερα. Ποια ήταν η αντίδραση των άλλων αγροτών που δεν γνώριζαν τη βιολογική καλλιέργεια; Όλοι είχαν αντίρρηση για αυτό που έκανα ακόμα και από το οικογενειακό μου περιβάλλον καθώς το θεωρούσαν ριψοκίνδυνη οικονομική κίνηση αλλά εγώ αγύριστο ποντιακό κεφάλι έκανα το δικό μου και δεν το μετάνοιωσα ποτέ μέχρι σήμερα παρόλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε. Το 2001 μου δόθηκε η ευκαιρία με ένα πρόγραμμα ανταλλαγής αγροτών να ταξιδέψω στην Ιταλία και να γνωρίσω από κοντά μέσα από σεμινάριο που οργάνωσαν οι εκεί βιοκαλλιεργητές τη σωστή ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας και να φανταστώ το μέλλον στην Ελλάδα ενισχύοντας έτσι την απόφαση μου. Όταν ξεκίνησα βέβαια οι άλλοι συμβατικοί αγρότες με κατέκριναν και γελούσαν με την προσπάθεια μου μέχρι τη στιγμή που είδαν τα αποτελέσματα: Διάθεση των προϊόντων μου σε πολύ καλύτερη τιμή από τα δικά τους στη λαϊκή με απευθείας πώληση στον καταναλωτή, πολύ κούραση βέβαια, αλλά κέρδος και το πιο σημαντικό για μένα ποιοτικό προϊόν. Καταφέρατε να προσελκύσετε και άλλους παραγωγούς στη βιολογική γεωργία και πώς; Με πολύ κουβέντα και προσπάθεια από το 2004 ιδρύσαμε το σύλλογο βιοκαλλιεργητών Σερρών όπου και έχω την τιμή να με έχουν εκλέξει πρόεδρο. Ως σύλλογος οργανώνουμε ομιλίες και ενημερώνουμε τον κόσμο με παραδείγματα καθημερινά που τα ζούμε όλοι όπως τον αγρότη που χρησιμο- ΔΗΩ

ποιεί δηλητήρια στο χωράφι του ανακατεύοντας πολλές φορές με γυμνά χέρια τα φάρμακα στο ψεκαστήρα και μετά ακουμπάει το προσωπό του, αγκαλιάζει το παιδί του στο σπίτι, τρώει με τα ρούχα της δουλειάς, σταματάει στο καφενείο να πιει καφέ με τους φίλους του, δίνει το χέρι του να χαιρετήσει, ανάβει τσιγάρο και έτσι μεταφέρει το δηλητήριο παντού γύρω του και κάνει κακό περισσότερο από όλους στον ίδιο τον εαυτό του και για τι ακριβώς; Για μεγαλύτερη παραγωγή αλλά όχι ποιοτικό προϊόν και βέβαια τον κίνδυνο που έχει η χρήση χημικών. από το εξωτερικό για τα δικά μας πολλές φορές είναι χαμηλότερες και από τα συμβατικά. Επίσης ο Έλληνας καταναλωτής είναι μπερδεμένος και δύσπιστος γιατί δεν έχει ενημέρωση και δεν προβάλλονται λόγω συμφερόντων τα βιολογικά προϊόντα παρά μόνο απο ιδιωτικές πρωτοβουλίες και κρατικά κανάλια και αυτά σε πολύ μικρό βαθμό. Δεχόμαστε συχνά δημόσια επιθέσεις και ερωτήσεις που μας θυμώνουν γνωρίζοντας πολύ καλά τον κόπο που κάνουμε και την πολύ δουλειά που έχει η βιολογική καλλιέργεια αλλά προσπαθουμε με υπομονή και να τους πείσουμε και να τους ενημερώσουμε. Την προσπάθεια αυτή στις Σέρρες την ενισχύουμε σε τοπικό επίπεδο με ομιλίες στα τοπικά κανάλια και συζητήσεις. Πληροφορήστε μας σχετικά με ορισμένες από τις ενέργειες που έχετε κάνει για να προβάλλετε την προσπάθειά σας. Παρουσιάσαμε για πρώτη φορά τη βιολογική παραγωγή του Νομού Σερρών συμμετέχοντας στο Εcofestival που διοργωνώνει η ΔΗΩ και με τη συμπαράσταση του Νομάρχη Στέφανου Φωτιάδη. Καταφέραμε μια πολύ αξιοπρεπή παρουσία με καλά αποτελέσματα στη γνωριμία μας με τους καταναλωτές. Συνεχίσαμε με τη συμμετοχή μας στην παρουσίαση των προϊόντων του νομού Σερρών που οργάνωσε το Επιμελητήριο στην αίθουσα του Μετρό Συντάγματος στην Αθήνα με πολύ καλές πωλήσεις. Πουλάμε τα προϊόντα μας σε όσες λαικές μπορούμε και κυρίως στη Θεσσαλονική. Προσπαθούμε επίσης να οργανώσουμε λαϊκή στις Σέρρες εδώ και 5 χρόνια ζητώντας από το Δήμο να μας παραχωρήσει ένα χώρο όπου να μπορούν να ψωνίζουν οι πολίτες βιολογικά φρέσκα και φτηνά αλλά μέχρι τώρα δεν είχαμε κανένα αποτέλεσμα. Ακόμα και ψήφισμα 10 σελίδων επέδωσε το Δ.Σ. του Συλλόγου στους αρμόδιους προτείνοντας να κάνουμε δωρεά σε παιδικούς σταθμούς από τα προϊόντα μας αλλά καμία ανταπόκριση... Θα συνέχίσουμε όμως να προσπαθούμε μέχρι να το καταφέρουμε. Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζετε σαν παραγωγός και μεταποιητής; Μπορούμε να κατακλύσουμε την αγορά με βιολογικά προϊόντα αλλά δεν παράγουμε και με την επιδότηση της αγρανάπαυσης κάνουμε τους αγρότες τεμπέληδες ενώ θα έπρεπε να τους μάθουμε την προγραμματισμένη καλλιέργεια και να κυνηγήσουμε μόνο το ποιοτικό προϊόν Με θυμώνει ότι ενώ εγώ που πληρώνω για να με ελέγχουν πρέπει να πείσω ότι κάνω το σωστό ενώ άλλοι πληρώνονται για να πετάνε το προϊόν τους αντί να τους δίνονται κίνητρα να το διαθέσουν. Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στην ισχύουσα νομοθεσία για τα βιολογικά τι θα κάνατε; Αν μπορούσα θα άλλαζα τον νόμο για την επιδότηση των βιολογικών προϊόντων και θα επιδοτούσα μόνο αυτούς που είναι πραγματικοί αγρότες, πουλάνε τα προϊόντα τους και ενδιαφέρονται για τις καλλιέργειες πραγματικά. Η πραγματική ηγεσία όμως παίζει με τα όνειρα και τις ιδέες μας και δεν υπολόγισε ποτέ ούτε τον κόπο ούτε τα προσωπικά έξοδα που κάναμε πολλές φορές προκειμένου να παραδώσουμε υπόμνημα που αφορούσε τη βιολογική γεωργία. Μπορούμε να κατακλύσουμε την αγορά με βιολογικά προϊόντα αλλά δεν παράγουμε και με την επιδότηση της αγρανάπαυσης κάνουμε τους αγρότες τεμπέληδες ενώ θα έπρεπε να τους μάθουμε την προγραμματισμένη καλλιέργεια και να κυνηγήσουμε μόνο το ποιοτικό προϊόν και όχι να αφήνουμε άλλες χώρες να έχουν το προβάδισμα λόγω κακής οργάνωσης δικής μας. Τι πιστεύετε για την ανάπτυξη της και τις προοπτικές της βιολογικής γεωργίας; Πρέπει να καταλάβουμε ότι η βιολογική καλλιέργεια δεν είναι πολυτέλεια αλλά ζήτημα ζωής. Προσωπικά για την οικογένεια μου χρησιμοποιώ μόνο βιολογικά και τα παιδιά μου δεν καταναλώνουν ούτε αναψυκτικά με ανθρακικό και το κολατσιό τους στο σχολείο είναι πάντα σύμφωνο με την υγιεινή διατροφή. Αν συνεχίσουν έτσι τα πράγματα φοβάμαι πως δεν θα υπάρξει ανάπτυξη για τη βιολογική γεωργία. Για να λειτουργήσει το σύστημα σωστά πρέπει να συνεργαστεί το κράτος με τους σύμβουλους γεωπόνους και τους παραγωγούς. Πρέπει να οργανωθούν ομάδες και να δρομολογήσουν προγραμματισμένες καλλιέργειες κατά τόπο παραγωγής ενισχύοντας έτσι την ποιότητα και την μοναδικότητα του προϊόντος. Το πρόβλημα που έχουμε σαν παραγωγοί και μεταποιητές είναι τα εισαγόμενα προϊόντα. Δεν υπάρχει σύγκριση ποιοτικά με τα ελληνικά που είναι σαφώς καλύτερα. Οι τιμές που δίνονται όμως Τέλος πιστεύω πως μόνο η συνεργασία και η ανταλλαγή γνώσεων θα φέρει την ανάπτυξη σε μια χώρα που το αγροτικό ποιοτικό προϊόν είναι το μέλλον. ΔΗΩ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Τα βιολογικά είναι η μόνη λύση Συνέντευξη του κ. Μάριου Αρμάου, βιοκαλλιεργητή-μεταποιητή στο Σιδηρόκαστρο Σερρών στην Κατερίνα Κουρουνάκου Ο Μάριος Αρμάος είναι ενταγμένος στη βιολογική γεωργία από το 2000. Σήμερα καλλιεργεί 14,25 στρέμματα στο νομό Σερρών, ενώ έχει και αξιόλογη μεταποιητική δραστηριότητα, κυρίως με μαρμελάδες από διάφορα φρούτα. Πρόσφατα ο Μάριος Αρμάος ίδρυσε σε συνεργασία με τον Γιάννη Παπαδόπουλο, συνέντευξη του οποίου φιλοξενούμε σε προηγούμενη σελίδα, νέα μεταποιητική εταιρεία, την ΒIO-SERRES, με σκοπό την επέκταση των μεταποιητικών δραστηριοτήτων τους. Οι παραγωγοί αυτοί μας δείχνουν με τον καλύτερο τρόπο τα βέλτιστα αποτελέσματα που μπορεί να έχει η συνεργασία σε επίπεδο παραγωγών. Πριν από 14 χρόνια αποφάσισα να αφήσω την Αθήνα και τη βιοτεχνία ρούχων που είχα και να αλλάξω τόπο κατοικίας. Επέλεξα το Σιδηρόκαστρο Σερρών ως τόπο καταγωγής της γυναίκας μου και άλλαξα τρόπο ζωής με το να γίνω αγρότης. Η πρώτη μου επαφή ήταν με τη συμβατική καλλιέργεια αλλά στο πρώτο ράντισμα που έκανα ένοιωσα τόσο άσχημα για το κακό που κάνω στη γη που αποφάσισα να ψάξω την ένταξη μου στη βιολογική καλλιέργεια. Προσπάθησα να βρω ανθρώπους να μου δείξουν και Οργανισμό να ενταχθώ και εκεί ξεκινά η σχέση μου με τη ΔΗΩ από το 1998. Στις Σέρρες τότε υπήρχε μόνο ένας βιοκαλλιεργητής και μια άξιολογη κυρία, η Τασούλα Γενναρίδου, στη Διεύθυνση Γεωργίας που ήταν και ο μοναδικός άνθρωπος που με βοήθησε και που βοήθησε γενικά την περιοχή να μπει στα βιολογικά και μέχρι και σήμερα μας στηρίζει και μας δείχνει το δρόμο για να αλλάξουμε προς το καλύτερο. Ποια προβλήματα αντιμετωπίζετε ως παραγωγός - μεταποιητής και πώς νομίζετε ότι μπορούν να λυθούν; Το πρόβλημα όλων μας είναι τα εισαγόμενα προϊόντα που διακινούνται από τα μεγάλα καταστήματα και δεν είναι σε καμία περίπτωση της ίδιας αξίας με τα δικά μας. Είναι κακής ποιότητας με αποτέλεσμα τη χαμηλή τιμή. Ποια η σχέση σας με τη βιολογική γεωργία; Είμαι παραγωγός στη φυτική παραγωγή και μεταποιητής συσκευάζοντας τα προϊόντα μου στο δικό μου συσκευαστήριο. Όταν ξεκίνησα δεν είχα τίποτα και ξόδεψα περίπου 20.000.000 δραχμές τότε για να αγοράσω τα κτήματα και να φυτέψω τα δέντρα. Το συσκευστήριο το έφτιαξα με Leader 50% χρηματοδότηση που όπως καταλαβαίνετε δεν μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες της επιχείρησης και βέβαια το χρηματοδότησα και εγώ με προσωπικά μου κεφάλαια. Πόσο καιρό ασχολείστε με τη βιολογική γεωργία και πώς το αποφασίσατε; Είμαστε αδύναμοι να αντιδράσουμε στις τακτικές που χρησιμοποιούν τα super market όπως τα ράφια που ζητάνε να πληρώσουμε προκειμένου να βάλουν τα προϊόντα μας στα μαγαζιά τους. Το δικό μας κράτος δεν ενδιαφέρεται για την πράσινη ανάπτυξη που τόσο διαφημίζουν οι πολιτικοί και το μόνο που μπορεί να μας βοηθήσει να αναπτυχθούμε είναι η βοήθεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η προβολή μας σαν Έλληνες βιοκαλλιεργητές και στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό οργανώνοντας εκδηλώσεις όπως εκθέσεις προϊόντων και διαφημιστικές καμπάνιες. Αν ήσασταν υπεύθυνος για την ελληνική γεωρ- 10 ΔΗΩ

γία ποια θα ήταν η πρώτη κίνηση που θα κάνατε; Αν ήμουν υπεύθυνος θα ξεκινούσα ανάποδα τον έλεγχο στα τρόφιμα ξεκινώντας από τα ράφια των καταστημάτων με πολύ καλούς ελέγχους και θα έφτανα μέχρι τον παραγωγό για να βρω το πρόβλημα της ποιότητας και των τιμών. Με το να κάνουν φιέστες πάνω στις δικές μας πλάτες όλοι οι υπουργοί δεν βοηθάνε εμάς τους βιοκαλλιεργητές αλλά τον εαυτό τους. Και βέβαια να θυμόμαστε πως το ψάρι μυρίζει από το κεφάλι και έτσι κατηγορώ ευθέως τους υπεύθυνους για την κατάσταση αυτή τη στιγμή των αγροτών. Το πρόβλημα όλων μας είναι τα εισαγόμενα προϊόντα που διακινούνται από τα μεγάλα καταστήματα και δεν είναι σε καμία περίπτωση της ίδιας αξίας με τα δικά μας. Είναι κακής ποιότητας με αποτέλεσμα τη χαμηλή τιμή. Πολυτέλεια που αφορά την υγεία μας δεν είναι σε καμία περίπτωση. Οι βιοκαλλιεργητές όμως πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι έχει αλλάξει η κατάσταση και ότι με τα μέσα που διαθέτουμε τώρα και την τεχνογνωσία που αποκτήσαμε πρέπει να διαθέτουμε πιο φτηνό προϊόν και να προσελκύουμε τον καταναλωτή με την ελάχιστη διαφορά τιμής από αυτή των συμβατικών που θα είναι και η λογική. Άλλωστε η εμπειρία μου έχει δείξει ότι όταν ο καταναλωτής έχει την ευκαιρία να συναντήσει τον βιοκαλλιεργητή και να έχει άμεση επαφή με το προϊόν, αγοράζει και μένει και ικανοποιημένος γιατί δεν υπάρχει η υπερβολική διαφορά τιμής που αναπτύσσεται με τους μεσάζοντες. Πιστεύετε ότι τα βιολογικά προϊόντα έχουν καλές προοπτικές; Αν θέλουμε να αναπτυχθεί η αγροτική οικονομία τα βιολογικά είναι η μόνη λύση καθώς τα περιθώρια με την οικονομική κρίση έχουν στενέψει και δεν έχουμε άλλο τρόπο να αναπτυχθούμε. Ποια είναι η γνώμη σας για τις επιδοτήσεις; Είμαι υπέρ των σωστών επιδοτήσεων και όχι αυτές που έκαναν τον Έλληνα αγρότη τεμπέλη χωρίς να του δίνουν την τεχνογνωσία και τη στήριξη να γυρίσει στην παραδοσιακή γεωργία - βιολογική. Αυτό πρέπει να το καταλάβουμε και ως αγρότες και ως Έλληνες γιατί η γη δεν αντέχει άλλες επεμβάσεις που την εξαντλούν και οι αγορές θα ασχολούνται όλο και περισσότερο με το ποιοτικό προϊόν. Οι επιδοτήσεις πρέπει κατα τη γνώμη μου να βοηθούν ανθρώπους που είναι σοβαροί επαγγελματίες και προωθούν την ελληνική γεωργία με το να προχωρούν στη μεταποίηση και συσκευασία των δικών τους προϊόντων και όχι για τους μεγάλους εμπόρους που απλά διακινούν κακής ποιότητας προϊόντα. Να υποθέσω λοιπόν ότι δεν είστε ευχαριστημένος από την κατάσταση της βιολογικής γεωργίας στη χώρα μας; Όχι δεν είμαι ικανοποιημένος γιατί εκτός από τα προβλήματα που ανέφερα παραπάνω πρέπει και εμείς ως βιοκαλλιεργητές να ακουλουθήσουμε πιο σύγχρονες μεθόδους για να μπορούμε να ανταγωνιστούμε τους αντίστοιχους ευρωπαίους βιοκαλλιεργητές. Ακόμα και η λαϊκή των βιοκαλλιεργητών πρέπει να αλλάξει παρουσία. Να μη μοιάζουμε με ακόμα μια λαϊκή συμβατικών γεμάτοι τελάρα και ίδιους πάγκους. Σε επισκέψεις μου στο εξωτερικό διαπίστωσα με χαρά ότι οι εκεί αγρότες σε αντίστοιχες υπαίθριες αγορές έχουν μια ξεχωριστή όμορφη παρουσία και εικαστικά συμφωνούν με την ιδέα της Οικολογίας και όχι της πλαστικής σακούλας. Και μια ερώτηση σχετικά με τις τιμές: μήπως μέσα στη γενικότερη οικονομική κρίση οι τιμές που πουλάτε τα προϊόντα σας είναι πολυτέλεια; ΔΗΩ 11

Κοινή δήλωση φορέων πιστοποίησης προς το ΥΑΑΤ Ο Οργανισμός ΔΗΩ, σε συνεργασία με άλλους 6 οργανισμούς ελέγχου και πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων της χώρας απεύθυναν κοινή επιστολή προς τον υπουργό ΥΠΑΑΤ, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι: «Είναι γνωστό, ότι σήμερα οι πολιτικές τόσο σε εθνικό όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο αναφέρονται συχνά και εμφαντικά στη μεγάλη σημασία που έχει η πράσινη ανάπτυξη κι αυτό γιατί στηρίζεται στις βασικές αρχές της οικονομικότητας και βιωσιμότητας. Στον πρωτογενή τομέα το αγροδιατροφικό αειφορικό σύστημα της βιολογικής γεωργίας είναι αυτό που κατά κύριο λόγο ακολουθεί και εφαρμόζει πιστά τις παραπάνω αρχές και κατευθύνσεις. Η βιολογική γεωργία έχει καταφέρει από το 1993 που ξεκίνησε η νομική της κατοχύρωση στη χώρα μας, να κατακτήσει ένα σημαντικό έδαφος καταλαμβάνοντας περίπου το 4,5% της συνολικής καλλιεργήσιμης έκτασης της χώρας. Όμως παρά τον σημαντικό ρόλο που παίζει πλέον η βιολογική γεωργία στην αγροτική παραγωγή της χώρας μας, δεν υπάρχει κάποιο συνολικό και συνεκτικό σχέδιο υποστήριξης της και ειδικά τα τελευταία 3-4 χρόνια έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη της. Αν μείνουν τα πράγματα όπως έχουν σήμερα, ειδικά τώρα στην περίοδο της έντονης οικονομικής κρίσης, φοβούμαστε ότι θα οδηγηθούμε σε μια σημαντική μείωση της βιολογικής γεωργίας στη χώρα μας τα επόμενα 1-2 χρόνια (της τάξης του 30-40%), με σημαντικές συνέπειες και στον αγροτικό χώρο, στο χώρο της μεταποίησης, στον χώρο των καταναλωτών, αλλά και σε πολιτικό επίπεδο. Ειδικότερα 1. Από το 2006 και μετά, δηλαδή για 4 πλέον χρόνια δεν έχουν προκηρυχθεί δράσεις στα πλαίσια των Γεωργοπεριβαλλοντικών Μέτρων του «Αλ. Μπαλτατζής» παρά το γεγονός ότι προς τα εκεί κινείται η γεωργία σε συνολικό επίπεδο στις χώρες της ΕΕ. Επιπλέον οι καθυστερήσεις στην πληρωμή των βιοκαλλιεργητών υπερβαίνουν κάθε ανεκτό όριο, έχοντας καταστήσει στην πράξη αναποτελεσματική την εφαρμογή των γεωργοπεριβαλλοντικών μέτρων στην χώρα μας. 2. Πέραν των γεωργοπεριβαλλοντικών μέτρων και άλλες δράσεις, υποστηρικτικές της βιολογικής γεωργίας είτε δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει είτε είναι περιορισμένης απεύθυνσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι η εφαρμογή του Μέτρου 1.3.2. για την πιστοποίηση των συστημάτων ολοκληρωμένης διαχείρισης και βιολογικής γεωργίας, δεν έχει ακόμη ξεκινήσει, από τον Οκτώβριο 2009 που είχε προκηρυχθεί, ενώ το ποιοτικό παρακράτημα σύμφωνα με το Άρθρο 68, στα βιολογικά περιορίζεται για μια ακόμη φορά μόνο στην ελαιοκαλλιέργεια και μάλιστα με πολύ μικρότερα ποσά από τα προηγούμενα χρόνια καθώς και σε περισσότερους περιορισμούς. 3. Εκκρεμεί από το 2009 η έκδοση ΚΥΑ που να προσαρμόζει την λειτουργία του Συστήματος Πιστοποίησης στην ευρωπαϊκή νομοθεσία για την βιολογική γεωργία, με αποτέλεσμα να παραμένουν μια σειρά γραφειοκρατικών λειτουργιών που δημιουργούν προβλήματα και κόστος στον τομέα της βιολογικής γεωργίας. 4. Μια σειρά προτάσεων που κατά καιρούς έχουν κατατεθεί από τους φορείς της βιολογικής γεωργίας όπως είναι η ίδρυση Συμβουλίου Βιολογικής Γεωργίας, η προώθηση και η προβολή των βιολογικών προϊόντων σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο, η εισαγωγή των βιολογικών προϊόντων στα σχολεία και στα νοσοκομεία, η προώθηση της επιστημονικής έρευνας, η εκπόνηση προγραμμάτων εκπαίδευσης και ενημέρωσης των αγροτών κλπ. παραμένουν χωρίς καμία ανταπόκριση. 5. Τέλος, αλλά ιδιαίτερα σημαντικό, η κοστολόγηση της επίβλεψης των φορέων πιστοποίησης, παραμένει υπερκοστολογημένη, σε δυσθεώρητα ύψη που αποτελούν παγκόσμια εξαίρεση, με αρνητικά αποτελέσματα για όλο τον κλάδο. Θέλουμε να τονίσουμε ότι οι αναφορές μας, είναι αποτέλεσμα της έντονης ανησυχίας μας για την εξέλιξη της βιολογικής γεωργίας στη χώρα μας και στα πλαίσια αυτά είμαστε στην διάθεση σας για όποια περαιτέρω συζήτηση για την εκτενέστερη ανάπτυξη των προτάσεων μας». 12 ΔΗΩ

Πιστοποίηση ISO 22000: 2005 Οι πρώτες 10 επιχειρήσεις ολοκληρώνουν την πιστοποίησή τους Mεγάλο ενδιαφέρον δείχνουν οι επιχειρήσεις τροφίμων για την πιστοποίηση τους από τον Οργανισμό ΔΗΩ, κατά ISO 22000 : 2005. Ήδη, ο αριθμός των εταιρειών που ολοκληρώνουν τη διαδικασία πιστοποίησης τους μέσω του Οργανισμού ΔΗΩ έφτασε τις δέκα επιχειρήσεις, ενώ έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον αρκετές ακόμη. Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή του Οργανισμού, κ. Σπ. Σγούρο: «Η ένθερμη ανταπόκριση των εταιριών του κλάδου αποδεικνύει Χωρίς προτεραιότητα στη βιολογική γεωργία τα Σχέδια Βελτίωσης Μπορεί το άνοιγμα του Μέτρου 121 του ΠΑΑ 2007-2013 για τα Σχέδια βελτίωσης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων να καθυστέρησε περίπου οκτώ μήνες από τότε (Ιούνιος 2010) που τα πρώτα σχετικά κείμενα είδαν το φως της δημοσιότητας, όμως δυστυχώς ο χρόνος αυτός δεν φαίνεται να αξιοποιήθηκε ώστε να δοθεί μια κατεύθυνση στις επιλογές που πρέπει να προωθηθούν στον αγροτικό χώρο. Η θετική μοριοδότηση (επιλεξιμότητα) της βιολογικής γεωργίας απουσιάζει παντελώς από την προκήρυξη και η βιολογική γεωργία μπαίνει ισότιμα με όλες τις άλλες μορφές ποιοτικής γεωργίας (ολοκληρωμένη, ΠΟΠ, ΠΓΕ κλπ). Όμως άλλο πράγμα είναι το τυχαίο γεγονός να ανήκει μια εκμετάλλευση σε μια περιοχή ΠΟΠ ή ΠΓΕ και άλλο η ενεργητική επιλογή να στραφεί στη βιολογική γεωργία. Αν μη τι άλλο μια τέτοια επιλογή θα έπρεπε τουλάχιστον να προσέδιδε επιπλέον μόρια στην βαθμολόγηση των προτάσεων με κατεύθυνση την βιολογική γεωργία, να βέβαια υπάρχει πολιτική επιλογή για την ανάπτυξη της. ότι ο Οργανισμός ΔΗΩ, με πολυετή εμπειρία και ηγετική δραστηριότητα στην πιστοποίηση βιολογικών προϊόντων, καλύπτει με την πιστοποίηση και κατά το Διεθνές πρότυπο EN ISO 22000:2005 μια αυξανόμενη ανάγκη των επιχειρήσεων των βιολογικών προϊόντων». Η εφαρμογή συστήματος διαχείρισης για την ασφάλεια των παραγόμενων προϊόντων από κάθε επιχείρηση τροφίμων αποτελεί νομοθετική ανάγκη αλλά και απαραίτητη προϋπόθεση της αγοράς τροφίμων. Το ISO 22000 ως πολύτιμο εργαλείο για την ανάπτυξη κάθε επιχείρησης της αλυσίδας των τροφίμων, δρα προληπτικά, προστατεύοντας την επιχείρηση από υλικές ζημίες λόγω παραγωγής, διακίνησης ή απόρριψης μη ασφαλών τροφίμων, αλλά και ηθικές ζημίες από πιθανές αρνητικές συνέπειες στην υγεία του καταναλωτή. Το πρότυπο περιλαμβάνει: o τις Αρχές του HACCP (Hazard Analysis of Critical Control Points) και το σχέδιο εφαρμογής και υλοποίησής τους o μέρος των απαιτήσεων του ISO 9001 o την ιχνηλασιμότητα των τροφίμων o τις απαιτήσεις της νομοθεσίας των τροφίμων To ISO 22000:2005, απευθύνεται πρωτίστως σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, παρασκευή και διακίνηση τροφίμων, αλλά και σε κάθε είδους επιχείρηση της αλυσίδας των τροφίμων. Συμφωνία ΔΗΩ - OMRI για τον έλεγχο εισροών Σε σημαντική συμφωνία συνεργασίας με το Ινστιτούτο ΟΜRΙ των ΗΠΑ, προχώρησε ο Οργανισμός ΔΗΩ. Ύστερα από την συμφωνία αυτή και την υπογραφή όλων των απαραίτητων εγγράφων ο Οργανισμός ΔΗΩ είναι σε θέση να προσφέρει υπηρεσίες ελέγχου στην ευρύτερη περιοχή, σχετικά με την έγκριση από το ΟΜRΙ σκευασμάτων λίπανσης, φυτοπροστασίας και παρασκευής προϊόντων, τα οποία σχετίζονται με βιολογικά προϊόντα πιστοποιημένα σύμφωνα με το Αμερικάνικο Πρότυπο USDA NOP Final Rule και προορίζονται για εξαγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Ηδη ξεκίνησε η πρώτη υλοποίηση της συμφωνίας συνεργασίας καθώς στις 24 Νοεμβρίου 2010, πραγματοποιήθηκε ο πρώτος έλεγχος του Οργανισμού ΔΗΩ στο Ισραήλ, για λογαριασμό του Αμερικάνικου Ινστιτούτου Ελέγχου Βιολογικών Σκευασμάτων (OMRI). Ο έλεγχος πραγματοποιήθηκε από τον ελεγκτή του Οργανισμού ΔΗΩ, Κωνσταντίνο Δρίτσα, και αφορούσε στην έγκριση σκευάσματος επικάλυψης νωπών φρούτων και λαχανικών, το οποίο και προσδίδει 5-10 μέρες περισσότερες στο προσδόκιμο χρόνο διατήρησης των επιθυμητών ποιοτικών χαρακτηριστικών τους για την εμπορική τους διαθεσιμότητα. ΔΗΩ 13

Διαμάχη για το ποιοτικό παρακράτημα στη Μυτιλήνη μεταξύ βιολογικής και ολοκληρωμένης γεωργίας Μεγάλες διαστάσεις έχει πάρει η διαμάχη μεταξύ της βιολογικής και της ολοκληρωμένης γεωργίας για το ποιοτικό παρακράτημα στη Μυτιλήνη, μετά από το σχετικό Δελτίο Τύπου του Οργανισμού ΔΗΩ αλλά και δημοσιεύματα στον τοπικό τύπο (Τα Νέα της Λέσβου, και Εμπρός, 22/12/2010). Το θέμα ξεκίνησε όταν αρκετοί βιοκαλλιεργητές επικοινώνησαν με το γραφείο του Οργανισμού στη Λέσβο, ρωτώντας εάν θα πρέπει να ενταχθούν στην ολοκληρωμένη γεωργία προκειμένου να τύχουν του ποιοτικού παρακρατήματος, όπως είχαν ενημερωθεί από μη αρμόδιο φορέα. Για να αποφεύγονται οι παρεξηγήσεις ο Οργανισμός ΔΗΩ εξέδωσε Δελτίο Τύπου, όπου μεταξύ άλλων αναφέροντας και τα παρακάτω: «Σύμφωνα με το 323/24-3-2010 ΦΕΚ, άρθρο 4 παράγραφοι α) και β), οι κάτοχοι του δικαιώματος του ποιοτικού παρακρατήματος είναι οι ελαιοπαραγωγοί σε περιοχές που παράγονται ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντα (μεταξύ των οποίων και η Λέσβος) αρκεί να ασκούν βιολογική γεωργία ή ολοκληρωμένη (agro 2.1 agro 2.2), αρκεί να μην συγχρηματοδοτούνται για τις ίδιες δράσεις και το ίδιο έτος από άλλο μέτρο, αλλά και με την προϋπόθεση ότι η έκθλιψη ελαιοκάρπου θα γίνεται σε ελαιοτριβείο που διαθέτει πιστοποιητικό ISO 22000. Οι βιοκαλλιεργητές, πέρα από το γεγονός ότι δικαιούνται το ποιοτικό παρακράτημα σύμφωνα με τις παραπάνω προϋποθέσεις, έχουν επιπλέον και 3 συγκριτικά πλεονεκτήματα: α) μπορούν να διαθέτουν το προϊόν ως βιολογικό σε υψηλότερη τιμή, β) σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στην αρχή της χρονιάς θα γίνει προκήρυξη για νέες επιδοτήσεις όσο αφορά τη βιολογική γεωργία, και άρα υπάρχει σημαντικός λόγος κάποιος να συνεχίσει και να μην χάσει το στάδιο πιστοποίησης. γ) ήδη βρισκόμαστε προς το τέλος της ελαιοκομικής περιόδου, με συνέπεια χωρίς γραφειοκρατία και χωρίς σημαντικό επιπλέον κόστος, να μπορεί ο βιοκαλλιεργητής, συνεχίζοντας την ένταξη του στη βιολογική γεωργία να πάρει το ποιοτικό παρακράτημα, χωρίς να χρειάζεται να κάνει καμία επιπλέον ενέργεια. Όπως δημοσίευσε η τοπική εφημερίδα Τα Νέα της Λέσβου, αυτή η «η λογική της γεωργίας χωρίς εμπορική διέξοδο, είναι μια νοοτροπία που πισωγυρίζει τον αγροτικό τομέα, καθώς στοχεύει στην επιδότηση ως εισοδηματικό συμπλήρωμα και όχι την παραγωγή προϊόντος το οποίο θα βρει θέση στην αγορά». Η λογική των επιδοτήσεων, ως επιδοματικό συμπλήρωμα μιας γεωργίας που δεν παράγει προϊόν για τις διεθνείς αγορές, αποτελεί παρελθόν και οπισθοδρόμηση. Από το 1998, όταν ο πρωτοπόρος Οργανισμός ΔΗΩ, διέδωσε την βιολογική γεωργία στο νησί της Λέσβου, έχουν γίνει τεράστια βήματα προόδου. Αυτή τη στιγμή πιστοποιούνται, αλλά κυρίως εμπορεύονται, με ιδιαίτερη επιτυχία, πάνω από 10 ελαιόλαδα βιολογικής γεωργίας και άλλα τόσα κρασιά, αλλά και κηπευτικά, χυμοί, μαστίχα, αρωματικά φυτά και αιθέρια έλαια, τυροκομικά προϊόντα κ.λπ., από τα νησιά του Βορείου Αιγαίου, προς τις αγορές της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού. Είναι καιρός να διαπιστώσουν όλοι οι φορείς του νησιού ότι η μοναδική διέξοδος για την γεωργική οικονομία του νησιού, με το ορεινό ανάγλυφο του εδάφους, και τη δυσκολία της επικοινωνίας με την υπόλοιπη Ελλάδα, είναι μόνο η βιολογική γεωργία, κατεύθυνση στην οποία θα πρέπει να στραφεί η υποστήριξη όλων μας. Ετήσια συνάντηση της Agribiocert στην Omiscalj της Κροατίας Πραγματοποιήθηκε στις 25-26 Νοεμβρίου στην Κροατία, στο Omiscalj, μια μικρή πόλη στο νησί KRK κοντά στη Ριέκα η ετήσια συνάντηση της Agribiocert, του Οργανισμού Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων, στον οποίο μετέχει και η ΔΗΩ. Στην συνάντηση εξετάστηκε η πορεία της βιολογικής γεωργίας στην Κροατία, και διαπιστώθηκε μια σημαντική άνοδος τα τελευταία χρόνια, αποτέλεσμα των μέτρων στήριξης που λαμβάνονται από την εκεί κυβέρνηση, καθώς και οι προοπτικές που ανοίγονται τόσο για τις άλλες βαλκανικές χώρες, αλλά και τις χώρες της Αδριατικής. Κοινή διαπίστωση των διεθνών συμμετεχόντων, ήταν η ανάγκη μόνιμης και διαρκούς συνεργασίας των φορέων της βιολογικής γεωργίας στην ευρύτερη περιοχή, τόσο σε θέματα πιστοποίησης, όσο και σε θέματα ανταλλαγής τεχνογνωσίας, κοινών εκδηλώσεων κλπ. Στη φωτογραφία, από αριστερά προς τα δεξιά, οι: Αλεσσάντρο Πούλκα (ICEA), οι Ράνκο Τάντιτς (Eko Liburnia) Νίνο Παπαρέλλα (CIBI), και Σπύρος Σγούρος (ΔΗΩ). 14 ΔΗΩ

Ανοικτό αφήνει η Κομισιόν το ενδεχόμενο απαγόρευσης της ουσίας Glyphosate Ανοικτό αφήνει η Κομισιόν το ενδεχόμενο αυστηρότερων κανόνων ή και ολικής απαγόρευσης της ουσίας Glyphosate, χωρίς όμως να δεσμεύεται. Πρόκειται για ενεργό συστατικό του παγκοσμίως πρώτου σε πωλήσεις ζιζανιοκτόνου, Roundup της εταιρίας Monsanto, πρωταγωνίστριας στον τομέα των μεταλλαγμένων. Σε πρόσφατη έρευνα στην Αργεντινή το συγκεκριμένο φυτοφάρμακο, που συνδέεται και με ποικιλίες μεταλλαγμένων ειδικά σχεδιασμένες για εντατική του χρήση, βρέθηκε να προκαλεί δυσπλασίες σε πειραματόζωα εμβρύων βατράχου και κοτόπουλα, σε δόσεις πολύ χαμηλότερες από αυτές που εφαρμόζονται στους γεωργικούς ψεκασμούς και πολύ πιο κάτω από τα ευρωπαϊκά όρια καταλοίπων σε αγροτικά προϊόντα. Η είδηση για το ενδεχόμενο δραστικών μέτρων περιέχεται σε απάντηση του Επιτρόπου John Dalli, αρμόδιου για θέματα υγείας και προστασίας καταναλωτή, σε ερώτηση του Μιχάλη Τρεμόπουλου. Αφορμή για την έρευνα που προβάλλει ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων στην ερώτησή του, υπήρξαν υγειονομικές εκθέσεις όπου παρουσιάζονται υψηλά ποσοστά δυσπλασιών σε νεογνά, σε αγροτικές περιοχές της Αργεντινής, όπου η γενετικά τροποποιημένη σόγια Roundup Ready (RR) της Monsanto καλλιεργείται σε αχανείς μονοκαλλιέργειες με τακτικούς εναέριους ψεκασμούς. O κ. Τρεμόπουλος είχε ρωτήσει «τι σκοπεύει να κάνει η Επιτροπή ως προς την εκκρεμούσα αίτηση της Monsanto για την καλλιέργεια του ΝΚ603, αραβόσιτου ανθεκτικού στο glyphosate, και για την οποία η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) έχει ήδη γνωμοδοτήσει θετικά». Η Κομισιόν απαντά ότι, καθώς πρόκειται για τον πρώτο ΓΤΟ ανθεκτικό στα ζιζανιοκτόνα που εγκρίνεται για καλλιέργεια στην ΕΕ, πριν προβεί σε άλλη ενέργεια, εξετάζει την ανάγκη να περιληφθούν ειδικές απαιτήσεις στο σχέδιο απόφασης ιδίως για την παρακολούθηση μετά τη διάθεση στην αγορά. Αναβάλλεται η απαγόρευση των νιτρικών στα βιολογικά αλλαντικά Η ιστορία έρχεται από πέρυσι, όταν η Επιτροπή έθεσε ως προθεσμία την 31η Δεκεμβρίου 2010 για την επανεξέταση της χρήσης νιτρικών με το ερώτημα της κατάργησής τους από τον κατάλογο των επιτρεπόμενων πρόσθετων υλικών στα βιολογικά τρόφιμα, σύμφωνα με τον Καν. (ΕΚ) 889/2008. Τα υλικά αυτά, που εντάσσονται στην κατηγορία των γνωστών Ε, χρησιμοποιούνται ευρέως στα αλλαντικά για να εμποδίσουν την ανάπτυξη παθογόνων και να προσθέσουν γεύση και χρώμα σε προϊόντα όπως το μπέικον. Τον περασμένο Νοέμβριο, η Κομισιόν ζήτησε από τα υπουργεία Γεωργίας των κρατών-μελών να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με την πρόοδο στον τομέα της έρευνας για την αντικατάσταση νιτρικών και νιτρωδών σε βιολογικά τρόφιμα. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στο meatprocess. com, τα 16 κράτη-μέλη που τελικά απάντησαν στο ερωτηματολόγιο δήλωσαν ότι δεν ήταν σε θέση να αποσύρουν τη χρήση αυτών των πρόσθετων, επικαλούμενα την ασφάλεια και το χρώμα του κρέατος ως αιτίες αυτής της θέσης. Η Μόνιμη Επιτροπή για τη Βιολογική Γεωργία σε συνάντηση της σημείωσε τις ανησυχίες των κρατών μελών και την έλλειψη εναλλακτικών λύσεων, καθώς για παράδειγμα, εκχυλίσματα φυτών πλούσια σε νιτρικά άλατα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για νομικούς και τεχνικούς λόγους, ενώ το θαλασσινό αλάτι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί λόγω των προφανών ανησυχιών για την υγεία από την υπερβολική χρήση χλωριούχου νατρίου. Τελικά η Κομισιόν πρότεινε να επανεξεταστεί η χρήση των νιτρικών στο άμεσο μέλλον, το οποίο όμως δεν προσδιορίστηκε στην απόφαση και εκτιμάται ότι θα είναι σε 3-5 χρόνια. Επίσης, συζητείται στην Κομισιόν ένα πρόγραμμα για την επανεξέταση των δραστικών ουσιών που περιέχονται στο παράρτημα Ι της οδηγίας 91/414 όπως τροποποιήθηκε, μεταξύ άλλων, με την οδηγία 2001/99, για την οποία η περίοδος έγκρισης πρόκειται να λήξει. Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει και το glyphosate. ΔΗΩ 15

Πρόταση για σήμανση τοπικών προϊόντων Ολλανδική πρόταση που μπορεί να φέρει πιο κοντά παραγωγούς και καταναλωτές, κατέθεσε η Ολλανδέζα ευρωβουλευτής Lenie Dwarshuis van de Beek με την οποία πρότεινε την σήμανση των αγροτικών προϊόντων που παράγονται σε απόσταση 30-50 χλμ. από το σημείο πώλησης, με έναν ειδικό πανευρωπαϊκό λογότυπο. Έτσι θα ωφεληθούν και οι δύο άκρες της αλυσίδας, από την μείωση του κόστους μεταφοράς, την ελαχιστοποίηση της επεξεργασίας και την αποφυγή της δημιουργίας ρύπων. Η ευρωβουλευτής τονίζει επίσης ότι με η σήμανση αυτή θα βοηθήσει την εγκαθίδρυση καλύτερης ισορροπίας στην αγορά μεταξύ της μικρής κλίμακας και της βιομηχανοποιημένης παραγωγής τροφίμων. Η πρόταση παρουσιάστηκε στα πλαίσια της Επιτροπής Περιφερειών του Ευρωκοινοβουλίου, απέσπασε θετικά σχόλια και από τον Επίτροπο Γεωργίας, Ντατσιάν Τσιόλος και σαφώς αποτελεί πρόταση με οικολογικό προσανατολισμό, που κινείται ταυτόχρονα μέσα στη βασική φιλοσοφία και της βιολογικής γεωργίας για τοπικά αειφορικά συστήματα. ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Δικαστήριο υπερμαύνεται των περιορισμών στην καλλιέργεια ΓΤΟ Απορρίφθηκε από το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας στις 24 Νοεμβρίου στην Καρλσρούη η προσφυγή για την αντισυνταγματικότητα των γερμανικών περιοριστικών νόμων για την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ). Η προσφυγή της κυβέρνησης της Σαξωνίας-Άνχαλτ, υποστήριζε ότι οι νόμοι αυτοί αποτελούν αθέμιτο περιορισμό της ελεύθερης έρευνας, ανάπτυξης και χρήσης βιοτεχνολογικών καλλιεργειών και βλάπτουν τα συμφέροντα των αγροτών. Οι εν λόγω νόμοι, ιδιαίτερα αυστηροί σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, προβλέπουν ελάχιστη απόσταση των καλλιεργειών ΓΤΟ από τις συμβατικές, καθώς και αποζημίωση στους γειτονικούς αγρότες εάν βρεθούν ίχνη από ΓΤΟ στις συμβατικές τους καλλιέργειες. Τόσο ο Γερμανικός Σύνδεσμος Αγροτών DBV όσο και η γερμανική κυβέρνηση επιδοκιμάζουν την απόφαση του δικαστηρίου. Για περισσότερες πληροφορίες: http://abcnews.go.com/technology/ wirestory?id=12236052 Προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά της πατάτας Amflora Τρία κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ουγγαρία, η Αυστρία και το Λουξεμβούργο, προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την άδεια καλλιέργειας και διάθεσης στην ευρωπαϊκή αγορά που έδωσε για την γενετικά τροποποιημένη πατάτα Amflora. H γενετικά τροποποιημένη πατάτα Amflora παράγεται από την γερμανική εταιρία BASF. Μετά την εξασφάλιση αδειοδότησης από την Κομισιόν, η πατάτα Amflora καλλιεργείται σήμερα στην Γερμανία, την Τσεχία και τη Σουηδία. Μάλιστα πρόσφατα στην Σουηδία, όπως άλλωστε παραδέχθηκε τελικά και η BASF, καλλιεργήθηκαν σπόροι της Amflora, αναμεμιγμένοι με την μη εγκεκριμένη μεταλλαγμένη ποικιλία Amadea. Οι επιπτώσεις που έχουν τέτοια γεγονότα στο περιβάλλον είναι αλυσιδωτές, και είναι αδύνατον να προβλέψουμε τον συνολικό αντίκτυπο σε τέτοιες περιπτώσεις. Η προσφυγή των τριών κρατών μελών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποτελεί δραστική κίνηση κατά της επικείμενης απειλής. Θα περιμέναμε ότι ανάλογες πρωτοβουλίες θα έπαιρνε και η χώρα μας ή τουλάχιστον θα τις υποστήριζε, αλλά δυστυχώς το ελληνικό κράτος παραμένει στην γενική διακήρυξη της αντίθεσης του, χωρίς αυτό να συνοδεύεται από συγκεκριμένες δράσεις. 16 ΔΗΩ

Ημερίδα για τη βιολογική γεωργία και την εκπαίδευση Με μεγάλη επιτυχία διεξήχθη η ημερίδα για τη Βιολογική Γεωργία στις 8/12/2010, στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η ημερίδα είχε ως σκοπό να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη διερεύνηση της θέσης της Βιολογικής Γεωργίας στο χώρο της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης, να επισημάνει τις ανάγκες που παρουσιάζονται σε διάφορες χώρες και να προτείνει βιώσιμες λύσεις που θα οδηγήσουν στη προσαρμογή της εκπαίδευσης και κατάρτισης με βάση τις τρέχουσες ανάγκες των ενδιαφερομένων. Το θέμα της εκπαίδευσης όλων των εμπλεκομένων σε θέματα Βιολογικής Γεωργίας, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτών, συμβούλων, γεωπόνων αλλά και των ίδιων των παραγωγών είναι θεμελιώδους σημασίας για τη βελτιστοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας αλλά και την διαρκή ενημέρωση/κατάρτιση των εμπλεκομένων στις τεχνολογικές εξελίξεις του χώρου αυτού. Κατά συνέπεια, κρίνεται αναγκαία η διερεύνηση του καθεστώτος της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης σε θέματα Βιολογικής Γεωργίας. Η ημερίδα διοργανώθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Προγράμματος Δια Βίου Μάθησης, υπό την αιγίδα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Τεχνολογίας και των Ευρωπαϊκών έργων Leonardo da Vinci Organic Balkanet, Organic Mednet και CerOrganic. Οι ομιλητές ήταν εξέχοντες επιστήμονες από το χώρο της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης από ολόκληρη την Ευρώπη και η γλώσσα εργασίας τα αγγλικά. Περισσότερες πληροφορίες για τα ευρωπαϊκά έργα Leonardo da Vinci, στις επίσημες ιστοσελίδες των έργων: http://www.organicbalkanet.eu, http://www.organic-mednet.eu και http://www.cerorganic.eu. Συνέδριο του AgriBioMediterraneo: βιολογική γεωργία και αγρο-οικοτουρισμός στη Μεσόγειο Διεθνές συνέδριο για τη βιολογική γεωργία και τον Αγρο-Οικο-Τουρισμό στη Μεσόγειο οργανώνει το Μεσογειακό Τμήμα της IFOAM, το AgriBioMediterraneo, σε συνεργασία με τον Οργανισμό ΔΗΩ, στις 16-18 Σεπτεμβρίου 2011 στη Ζάκυνθο. Το συνέδριο θα καλύπτει τις ακόλουθες θεματικές ενότητες: 1) βιολογική γεωργία, 2) Αγρο-οικο τουρισμός, 3) βιοποικιλότητα, 4) προστατευόμενες περιοχές, 5) τοπικές αγορές και απευθείας εμπορία, 6) τυποποίηση στα πλαίσια λειτουργίας των βιολογικών αγροκτημάτων, 7) γαστρονομία και βιολογικά εστιατόρια, 8) περιβαλλοντική εκπαίδευση και διδακτικές εφαρμογές, 9) βιοκλιματική αρχιτεκτονική, 10) εναλλακτική τουριστική ανάπτυξη, 11) νομοθεσία, 12) περιπτώσεις μελέτης, 13) πράσινη οικονομία, 14) αγροοικο τουρισμός και ΑΜΕΑ. Στο συνέδριο θα συμμετέχουν ειδικοί επιστήμονες για τις θεματικές ενότητες που προαναφέρθηκαν. Έχουν επιλεχθεί επιστήμονες από πανεπιστήμια, ειδικοί και εμπλεκόμενοι φορείς και οργανισμοί από τον κλάδο της βιολογικής γεωργίας. Η αναγνωρισιμότητα τους είναι αναμφισβήτητη αφού επί σειρά ετών κατέχουν τιμητικές θέσεις στον κλάδο της βιολογικής γεωργίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα ονόματα: Χαρίκλεια Μινώτου (Ελλάδα), Karen Hoberg (Ισπανία), Drazen Lusic (Κροατία), Aktham Badran (Παλαιστίνη), Fabio Piccioli (Ιταλία), Paola Migliorini (Ιταλία), Guy Rilov (Ισραήλ), Yousri Hasrem(Αίγυπτος), Markus Abenz (Γερμανία), Ranko Tradic (Κροατία). Όσοι ασχολούνται ενεργά με τη βιολογική γεωργία στη Μεσόγειο και ενδιαφέρονται να μετέχουν στο συνέδριο καλούνται να συμμετέχουν με σχετική εισήγηση στην αγγλική γλώσσα. Οι εισηγήσεις μπορούν να είναι έως 4 σελίδες (2500 λέξεις), και να περιέχουν εισαγωγή, μεθοδολογία, αποτελέσματα, συμπεράσματα και προτάσεις. Για περισσότερες πληροφορίες για το AgriBioMediterraneo, επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.ifoam.org/about_ifoam/around_world/ agribiomediterraneo Για πληροφορίες και υποβολή προτάσεων για το διεθνές συνέδριο: abm. conference.2011@gmail.com ΔΗΩ 17

Χωρίς ουσιαστικό προσανατολισμό το Πρόγραμμα Διανομής Φρούτων στα Δημοτικά Σχολεία Καμία πρόβλεψη για βιολογικά προϊόντα, τα προϊόντα παραδοσιακών ποικιλιών και την υλοποίηση του μέσω τοπικών παραγωγικών δομών δεν προβλέπει η απόφαση για το Πρόγραμμα διανομής φρούτων στα δημοτικά σχολεία Η προώθηση στη χώρα μας, της κατανάλωσης φρούτων στα Δημοτικά σχολεία βάσει του σχετικού Ευρωπαϊκού Κανονισμού (από το 2008!), έχει καταστεί ένα σήριαλ, χωρίς ουσιαστικό προσανατολισμό. Η πρώτη προσπάθεια εφαρμογής έγινε με την ΚΥΑ που εκδόθηκε στις 26.10.2010, η οποία στην συνέχεια λόγω ανασχηματισμού έμεινε στα αζήτητα για να επανέλθει το θέμα στην επικαιρότητα με πρόσφατη ΚΥΑ (26.01.2011), που παρά τις αλλαγές που προβλέπει, στερείται ουσιαστικού προσανατολισμού. Με την πρόσφατη αυτή απόφαση προσδιορίζεται το συνολικό ποσό που για το σχολικό έτος 2010-2011 θα ανέρχεται στο ύψος των 2.218.083,00 ευρώ, από τα οποία το 59% θα είναι κοινοτική χρηματοδότηση και το υπόλοιπο 41% εθνική συμμετοχή. Το πρόγραμμα προσδιορίζεται για τα δημοτικά σχολεία (δημόσια και ιδιωτικά) μόνο των περιοχών Αττικής και Θεσσαλονίκης και περιλαμβάνει μήλα, αχλάδια, πορτοκάλια, μανταρίνια, σταφύλια, νεκταρίνια, αγγουράκια, σταφίδα, εφόσον είναι πιστοποιημένα μόνο με το πρότυπο Agro 2. Τα ερωτήματα λοιπόν που προκύπτουν είναι πάρα πολλά. Κατ αρχήν για ποιο σχολικό έτος 2010-2011 μιλάμε, όταν έχουμε φτάσει ήδη στην μέση της χρονιάς; Γιατί η εφαρμογή του θα γίνει μόνο στην Αττική και την Θεσσαλονίκη; Και τέλος γιατί τα φρούτα που προωθούνται είναι μόνο όσα είναι πιστοποιημένα με το πρότυπο Agro 2; Το συγκεκριμένο μέτρο θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί σαν ευκαιρία για την προώθηση σημαντικών αλλαγών και στην ελληνική γεωργία αλλά και για τη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των αυριανών πολιτών. Ως μέτρο πολιτικής παρέμβασης θα μπορούσε να οδηγήσει στην αλλαγή του παραγωγικού προτύπου της ελληνικής γεωργίας, εάν συνδυαζόταν μ ένα σύνολο πολιτικών που στοχεύουν στη προώθηση της ποιότητας των ελληνικών προϊόντων, στην ασφάλεια των τροφί- ΕΘ.Ο.ΑΓ.Ε.Π. Ο νέος Οργανισμός του ΥΑΑΤ Με προσχέδιο νομοσχεδίου του ΥΠΑΑΤ, ανακοινώθηκε ο νέος «Εθνικός Οργανισμός Αγροτικής Έρευνας, Εκπαίδευσης και Ποιότητας - Δήμητρα» (ΕΘ.Ο.ΑΓ.Ε.Π.-Δήμητρα), που εποπτεύεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Με την πρωτοβουλία αυτή, συνενώνονται σε έναν οργανισμό τα εξής νομικά πρόσωπα: 1) Ο Οργανισμός Γεωργικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Απασχόλησης «Δήμητρα», 2) Το Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ. Ι.ΑΓ.Ε.), και 3) Ο Οργανισμός Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων (Ο.Π.Ε.ΓΕ.Π.) Στόχος του νέου οργανισμού είναι η ενοποίηση όλων των φορέων που παρέχουν επιστημονική υποστήριξη στους Έλληνες αγρότες, ώστε ο νέος Οργανισμός να αποτελέσει εργαλείο αγροτικής ανάπτυξης της χώρας. Σύμφωνα με το υπουργείο, με την κίνηση αυτή, η έρευνα στον αγροτικό τομέα συγκεντρώνεται από 56 διάσπαρτες και υποστελεχομένες μονάδες σε 14 ισχυρά θεματικά Ινστιτούτα Αγροτικής Έρευνας. Η εκπαίδευση, θα παραμείνει αποκεντρωμένη αλλά θα διαρθρώνεται διοικητικά σε 6 περιφερειακές διοικήσεις, ενώ αναβαθμίζονται οι τέσσερις Γεωργικές Σχολές με σύγχρονα προγράμματα σπουδών. Ο νέος οργανισμός θα διοικείται από επταμελές διοικητικό συμβούλιο, ενώ προβλέπεται και η λειτουργία επιστημονικού συμβουλίου. Η ολιγομελής διοίκηση του νέου οργανισμού θα στοχεύει στην αποτελεσματική αξιοποίηση του προσωπικού και των υποδομών των υπό συνένωση οργανισμών. Μένει να δούμε κατά πόσον αυτή η κίνηση του ΥΠΑΑΤ θα μεταφραστεί σε απτά έργα στήριξης του Έλληνα αγρότη και δη του βιοκαλλιεργητή και δεν αποτελεί απλή πολιτική αλλαγής λόγω της οικονομικής κρίσης. Τελικά αυτό που ενδιαφέρει είτε με ανεξάρτητους είτε με ενοποιημένους οργανισμούς είναι η καλύτερη παραγωγή έργου, θέμα που συνήθως μένει εκτός των συζητήσεων. 18 ΔΗΩ

μων και στη τοπική ανάπτυξη. Οι στόχοι αυτοί, που θεωρητικά αποτελούν τον κύριο κορμό της πολιτικής του Υπουργείου ΑΑΤ στον αγροτικό τομέα, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης «Αλ. Μπαλτατζής», θα μπορούσαν να αποτελέσουν το βασικό κορμό παρέμβασης του συγκεκριμένου μέτρου και να συμβάλλουν στην επίλυση χρόνιων προβλημάτων του αγροτικού τομέα. Θα έπρεπε λοιπόν πρώτα απ όλα το μέτρο να αφορούσε όλη την Ελλάδα και να μην περιορίζεται στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη. Η προμήθειά των φρούτων δεν θα έπρεπε να γίνεται κεντρικά αλλά ν αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης από κάθε σχολείο. Η συγκεντρωτική λογική για διανομή των ίδιων προϊόντων παντού, δεν παίρνει υπόψη τις περιφερειακές δυνατότητες των διαφόρων περιοχών και δεν ενεργοποιεί τις τοπικές κοινωνίες που θα μπορούσαν να υλοποιήσουν το μέτρο αξιοποιώντας την ποικιλομορφία παραγωγής αλλά και τις τοπικές παραγωγικές δομές (ομάδες δίκτυα παραγωγών). Θα μπορούσε να είναι ευκαιρία να ενισχυθεί η παραγωγική βάση των αγροτικών περιοχών εάν η προμήθεια των προϊόντων γινόταν από τη τοπική παραγωγή. Ο έλεγχος και η επιλογή της προμήθειας των προϊόντων θα έπρεπε να γίνεται αποκλειστικά από τους καταναλωτές, δηλ. τα σχολεία. Θα έπρεπε με την ευκαιρία της εφαρμογής του μέτρου να προωθηθεί η ιδέα της βιολογικής γεωργίας, στο σύνολο των σχολείων ή έστω να δοθεί αυτή η προϋπόθεση ώστε σε έναν σημαντικό αριθμό σχολείων σε κάθε περιφέρεια να διανέμονται αποκλειστικά φρούτα βιολογικής καλλιέργειας. Εκτός από αυτή την προτεραιότητα αντίστοιχη προτεραιότητα επιλογής θα έπρεπε να έχουν και τα προϊόντα από παραδοσιακές ποικιλίες, δίνοντας μια δυνατότητα στα παιδιά να ανακαλύψουν τον πλούτο της ελληνικής βιοποικιλότητας. Χωρίς βέβαια να αποκλείονται προϊόντα που να καλύπτουν και άλλες προδιαγραφές ποιότητας, όπως προϊόντα που προέρχονται από εκμεταλλεύσεις που εφαρμόζουν συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης, προϊόντα ΠΟΠ ή ΠΓΕ. Όλα αυτά είχαν αναφερθεί και πριν ένα και πριν δύο χρόνια, αλλά και αμέσως μετά την ψήφιση του Ευρωπαϊκού Κανονισμού, χωρίς δυστυχώς να ληφθούν υπόψη και τελικά χωρίς να γίνει κάποια διαβούλευση, βγήκε μια Κοινή Υπουργική Απόφαση που παραμένει εγκλωβισμένη σε λογικές που δεν δίνουν έναν ουσιαστικό προσανατολισμό. Σπύρος Σγούρος CerOrganic: κατάρτιση συμβούλων/εκπαιδευτών Πρόγραμμα κατάρτισης συμβούλων-εκπαιδευτών για τη βιολογική γεωργία πρόκειται να διεξαχθεί στα Χανιά στις 22-28 Μαΐου του 2011, στις εγκαταστάσεις του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων (ΜΑΙΧ). Οι συμμετέχοντες θα παρακολουθήσουν διαλέξεις για τις αρχές, πρακτικές και τελευταίες εξελίξεις στις μεθόδους που εφαρμόζονται στη βιολογική γεωργία, αλλά και για τις ενδεδειγμένες παιδαγωγικές μεθόδους εκπαίδευσης και επικοινωνίας με τους αγρότες. Ταυτόχρονα, θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν και εργαστήρια πρακτικής εξάσκησης, τα οποία θα συνοδεύονται από επισκέψεις σε βιολογικά αγροκτήματα. Τα σεμινάρια συμπληρώνονται από ολοκληρωμένο διαδικτυακό portal, με πρόσβαση σε όλο το προπαρασκευαστικό και μετεκπαιδευτικό υλικό. Το εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα γίνεται στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος CerOrganic, στο οποίο συμμετέχουν 9 φορείς από την Ευρώπη, μεταξύ αυτών το ΜΑΙΧ και ο Οργανισμός ΔΗΩ από την Ελλάδα. Στόχοι του CerOrganic είναι: Ο προσδιορισμός των απαιτούμενων προσόντων για εκπαιδευτές στη βιολογική γεωργία Η μελέτη των απαιτήσεων του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς για τη Διασφάλιση Ποιότητας ώστε να τις ενσωματώσει στο πρόγραμμα κατάρτισης εκπαιδευτών Ο σχεδιασμός, η εφαρμογή, αξιολόγηση και βελτίωση ενός πρότυπου πιστοποιημένου προγράμματος κατάρτισης εκπαιδευτών, χρησιμοποιώντας μια μικτή εκπαιδευτική προσέγγιση που θα συνδυάζει θεωρία και πρακτική στον αγρό με εκπαιδευτικό υλικό διαθέσιμο στο διαδίκτυο Η ανάπτυξη, αξιολόγηση και αξιοποίηση της διαδικασίας πιστοποίησης ποιότητας του CerOrganic, μέσω και δοκιμαστικών εκπαιδεύσεων που θα πραγματοποιηθούν στις χώρες των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα Η προώθηση των αποτελεσμάτων του CerOrganic και η συνακόλουθη πρόταση του σε ενδιαφερόμενους φορείς με σκοπό την υιοθέτησή του. Στα πλαίσια του CerOrganic, ο Οργανισμός ΔΗΩ, σε συνεργασία με το ΜΑΙΧ, προσκάλεσε στις 12 Απριλίου όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς (βιοκαλλιεργητές, εκπροσώπους αγροτικών συνεταιρισμών και αγορών βιολογικών προϊόντων, εκπαιδευτικούς, ακαδημαϊκούς, μετα-ποιητές προϊόντων βιολογικής γεωργίας) στην Πλούτη Ηρακλείου, για να συμμετάσχουν σε ομάδα εργασίας, με στόχο τον προσδιορισμό των αναγκών μιας ποιοτικής πιστοποιημένης εκπαίδευσης των βιοκαλλιεργητών στην Ελλάδα. Για όσους ενδιαφέρονται να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες ως σύμβουλοι-εκπαιδευτές βιολογικής γεωργίας (απόφοιτοι γεωπονικών ΑΕΙ και ΤΕΙ, αγρότες, εκπαιδευτικοί, και ειδικοί επαγγελ-ματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης) μπορούν να απευθύνονται στα γραφεία του Οργανισμού ΔΗΩ. Πληροφορίες: A. Γεωργακάκης Πληροφορίες για το CerOrganic στην ιστοσελίδα http://www. cerorganic.eu ΔΗΩ 19

Organic Monitor: το μέλλον ανήκει στα βιολογικά προϊόντα Σε φάση «ανάρρωσης» από την οικονομική κρίση βρίσκεται η παγκόσμια αγορά βιολογικών τροφίμων και ποτών, με τις πωλήσεις να αγγίζουν το 2010 τα 60 δισ. δολάρια. Παρά το γεγονός ότι η ανάπτυξη των πωλήσεων παρουσιάζει επιβράδυνση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ωστόσο ο τζίρος της συγκεκριμένης αγοράς έχει υπερτριπλασιασθεί την τελευταία δεκαετία, καθώς το 2000 έφθανε τα 18 δισ. δολάρια. Τα παραπάνω επισημαίνονται στη νέα μελέτη του Organic Monitor για την παγκόσμια αγορά βιολογικών τροφίμων και ποτών, στην οποία αναφέρεται ότι οι παγκόσμιες πωλήσεις αυξήθηκαν μόλις κατά 4,7% το 2009, έναντι διψήφιας ετήσιας αύξησης, που καταγράφονταν τα προηγούμενα χρόνια. Καθώς η ευρωπαϊκή αγορά ήταν αυτή που επηρεάσθηκε περισσότερο από την οικονομική κρίση, οι περισσότερες αλυσίδες σουπερμάρκετ προχώρησαν σε εξορθολογισμό της γκάμας των βιολογικών τους προϊόντων, δεδομένης της μειωμένης αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών. Όπως αναφέρεται, η βρετανική αγορά βιολογικών τροφίμων και ποτών συρρικνώθηκε κατά το προηγούμενο έτος, ενώ σε τέλμα βρέθηκε η γερμανική αγορά. Αντιθέτως σε ορισμένες χώρες -συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και της Σουηδίας- σημειώθηκε σημαντική ανάπτυξη, που έφθασε μέχρι και το 15%. Την ίδια στιγμή η αγορά βιολογικών τροφίμων της Βόρειας Αμερικής συνεχίζει να παρουσιάζει υγιή ανάπτυξη, «προσπερνώντας» μάλιστα το 2010 την ευρωπαϊκή αγορά, γεγονός που την καθιστά πλέον τη μεγαλύτερη αγορά βιολογικών τροφίμων στον κόσμο. Όπως επισημαίνεται στη μελέτη, παρά το γεγονός ότι στις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί σημαντικά οι βιολογικά καλλιεργούμενες εκτάσεις, ωστόσο η προσφορά συνεχίζει να υπολείπεται της ζήτησης, με αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται εισαγωγές. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η Λατινική Αμερική αποτελεί πλέον βασικό προμηθευτή των ΗΠΑ, σε φρούτα, λαχανικά, κρέας, σπόρους, καρπούς και πρώτες ύλες τροφίμων. Η αγορά βιολογικών προϊόντων εκτιμάται ότι και σε άλλες περιοχές παρουσιάζει υγιή ανάπτυξη, ειδικά στην Ασία και τη Λατινική Αμερική. Όπως αναφέρεται, η αυξανόμενη καταναλωτική εμπιστοσύνη στη βιολογική γεωργία και η ανάπτυξη του δικτύου διανομής, αποτελούν τους δύο βασικούς παράγοντες για την αύξηση των πωλήσεων βιολογικών προϊόντων στις συγκεκριμένες περιοχές. Τα μεγάλα σουπερμάρκετ στις συγκεκριμένες περιοχές, διαθέτουν πλέον ευρεία γκάμα βιολογικών τροφίμων, ενώ κάποιες αλυσίδες έχουν ξεκινήσει και τη διάθεση βιολογικών τροφίμων ιδιωτικής ετικέτας. Το Organic Monitor προβλέπει ότι οι παγκόσμιες πωλήσεις βιολογικών τροφίμων και ποτών θα ακολουθήσουν υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από το 2011 και μετά. Η καταναλωτική δαπάνη αυξάνεται, καθώς η παγκόσμια οικονομία εξέρχεται σταδιακά από την ύφεση. Με τον πληθωρισμό στα τρόφιμα να κάνει την επανεμφάνισή του, αναμένεται ότι οι τιμές πώλησης των βιολογικών τροφίμων θα αυξηθούν. Προβλέποντας αυτή την εξέλιξη, οι μεγάλες επιχειρήσεις βιολογικών τροφίμων, έχουν «κλειδώσει» ήδη τις τιμές για την προμήθεια βιολογικών πρώτων υλών. Όπως αναφέρεται, κάποιες το πετυχαίνουν αυτό επενδύοντας σε project για τη διασφάλιση της «ηθικής» πηγής προέλευσης (δίκαιο εμπόριο) των προϊόντων τους σε αναπτυσσόμενες χώρες. Επισημαίνεται ωστόσο ότι η τιμή των βιολογικών τροφίμων συνεχίζει να αποτελεί τον βασικό ανασταλτικό παράγοντα στην ανάπτυξη της αγοράς, καθώς οι υψηλές τιμές των βιολογικών προϊόντων επικεντρώνουν τη ζήτηση στους εύπορους καταναλωτές. Αναφέρεται δε ότι είναι τόσο έντονη η αντίληψη σε μέρος των καταναλωτών, ότι πρόκειται για ακριβά προϊόντα, ώστε να μην τα επιλέγουν, ακόμη και αν η διαφορά τιμής με τα αντίστοιχα συμβατικά, είναι της τάξης μόλις του 15%. Σύμφωνα με στοιχεία του Organic Monitor, η 20 ΔΗΩ