Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015 ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ: ΚΟΣ ΣΙΩΜΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΚΟΣ ΒΑΜΒΟΥΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ( ΑΜ 114138) MSM FULL TIME 2014-2015 Σειρά: 12
ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΡΑ 1 Στόχος της παρούσας διπλωματικής είναι να μελετηθεί ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα και ειδικότερα ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας όσον αφορά την τωρινή του κατάσταση καθώς επίσης και σε σχέση με τις απειλές και προοπτικές που αντιμετωπίζει σε ελληνικό αλλά και διεθνές επίπεδο. ΚΙΝΗΤΡΑ Ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στην Ελληνική οικονομία Η συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις αλλάζουν ταχύτατα τα δεδομένα του κλάδου. Ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών έχει πρωτεύοντα ρόλο στην καθημερινότητα των πολιτών
ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΚΛΑΔΟΥ 2 ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Οι κινητές επικοινωνίες συνεισφέρουν άμεσα και έμμεσα στο ΑΕΠ κατά 7% ( 12,5 δισ.). ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Δημιουργεί συνολικά 41600 περίπου θέσεις εργασίας εκ των οποίων οι 4500 απασχολούνται στις ίδιες τις εταιρείες και οι υπόλοιποι σε προμηθευτές εμπόρους και λοιπούς κλάδους Η Ελλάδα έχει τις χαμηλότερες τιμές στη φωνή συγκριτικά με όλες τις άλλες ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ χώρες της Δ. Ευρώπης Όλες οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας προάγουν προγράµµατα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, Για παράδειγµα, εταιρίες προσφέρουν υποτροφίες σε φοιτητές για την προώθηση των σπουδών τους. Επίσης προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν την επιβάρυνση του περιβάλλοντος
ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΌ ΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 3 βελτίωση της παροχής υπηρεσιών, υψηλότερη παραγωγικότητα σε επιλεγμένες κατηγορίες εργασίας (μεταφορές, υγεία, εκπαίδευση, κ.α.) και την αξία που αποκτούν οι χρήστες διαδικτύου μέσω κινητών συσκευών.
ΑΝΑΛΥΣΗ PEST 4 ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Αβεβαιότητα λόγω έλλειψης κυβερνητικής σταθερότητας Μεταβολές στη φορολογία των νοικοκυριών καθώς και των επιχειρήσεων Το θεσμικό πλαίσιο των διαδικασιών αδειοδότησης μέσω ΕΕΤΤ και διασφάλισης της λειτουργίας των σταθμών βάσης είναι πολύ περίπλοκο και εμποδίζει τη λειτουργία και την ανάπτυξη των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας. Τα ειδικά κίνητρα τα οποία μπορούν να προσφερθούν τόσο σε νοικοκυριά όσο και σε επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα η επιδότηση της συσκευής του κινητού τηλεφώνου
ΑΝΑΛΥΣΗ PEST 5 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ έχουν δημιουργηθεί οργανισμοί οι οποίοι έχουν ως πρωταρχικό σκοπό λειτουργίας τους την προστασία των καταναλωτών από τις επιχειρήσεις Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής (lifestyle trends) και ειδικότερα η είσοδος της γυναίκας στην παραγωγική διαδικασία οδήγησε στην αύξηση της κατανάλωσης και πολλές φορές στην υπερκαταναλωση. Η κοινωνική υπευθυνότητα των επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια συνεχώς αυξάνεται, χωρίς να αποκλείονται και οι περιπτώσεις οι οποίες θα επιβεβαίωναν το αντίθετο
ΑΝΑΛΥΣΗ PEST 6 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Αύξηση των χρηστών λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας Κατασκευή κινητών τηλεφώνων (Smartphone) και tablets με περισσότερες δυνατότητες. Αύξηση του όγκου των δεδομένων που μεταφέρονται πλέον είναι μια σημαντική προοπτική για την τεχνολογική εξέλιξη και ανάπτυξη των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας Ανάπτυξη δυκτύου 4G και 4G+ οδήγησαν στην αύξησης της χρήσης
ΑΝΑΛΥΣΗ PEST 7 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η Ελλάδα αντιμετωπίζει την πλέον μακροχρόνια και βαθιά ύφεση της ιστορίας Μείωση στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) έχει ξεπεράσει το 25%. Μείωση της απασχόλησης από το υψηλότερο σημείο της το Μάιο του 2008 ξεπερνάει το 25%Ανάπτυξη δυκτύου 4G και 4G+ οδήγησαν στην αύξησης της χρήσης Η ποσότητα χρήματος στην ελληνική οικονομία μειώθηκε σε μεγάλο βαθμό
ΑΝΑΛΥΣΗ PORTER 8 ΑΠΕΙΛΗ ΕΙΣΟΔΟΥ ΝΕΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ Το σημαντικότερο εμπόδιο εισόδου είναι οι υψηλές απαιτήσεις σε κεφάλαια για μια νέα επιχείρηση Επίσης χρειάζεται να δαπανήσουν σημαντικά χρηματικά ποσά σε διαφήμιση και γενικότερα σε προωθητικά μέσα, εξαιτίας του ήδη υπάρχοντος έντονου ενδοκλαδικού ανταγωνισμού Το προσφερόμενο προϊόν υπηρεσία από τις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας δεν διαφοροποιείται αισθητά, κάνοντας δύσκολη την είσοδο νέων εταιριών Οι υφιστάμενοι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας έχουν αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο καταστημάτων.
ΑΝΑΛΥΣΗ PORTER 9 ΑΠΕΙΛΗ ΑΠΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Στην κατηγορία των υποκατάστατων συμπεριλαμβάνονται η σταθερή τηλεφωνία και υπηρεσίες όπως ΜSN Messenger Skype που είναι οικονομικές ή ακόμη και δωρεάν. Είναι ο πιο σημαντικός κίνδυνος για τις τηλεπικοινωνίες οι οποίες όμως έχουν ριξει αρκετά τα κόστη τους
ΑΝΑΛΥΣΗ PORTER 10 ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ Οι αγοραστές (ιδιώτες νοικοκυριά) έχουν μεγάλη διαπραγματευτική δύναμη ώστε να μπορέσουν να ασκήσουν πιέσεις στις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας αφού μπορούν εύκολα να αλλάζουν πάροχο αν δεν είναι ευχαριστημένοι, χωρίς να αλλάξει το τηλεφωνικό τους νούμερο, αφού πλέον θεωρείται «ιδιοκτησία» τους Οι επιχειρήσεις από την άλλη ανάλογα με το μέγεθος τους μπορούν να επηρεάσουν τις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας
ΑΝΑΛΥΣΗ PORTER 11 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ Η προσπάθεια των εταιρειών να αποκτήσουν μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς τους οδηγεί σε πραγματοποίηση μεγαλύτερων διαφημιστικών δαπανών, σε δημιουργία διαφόρων προγραμμάτων επιβράβευσης για προσέλκυση πελατών από ανταγωνίστριες εταιρίες Οι εταιρίες προσπαθούν να αυξήσουν τα κανάλια διανομής των προϊόντων τους συνάπτοντας συνεργασίες με διαφορετικά είδη επιχειρήσεων( πχ. περίπτερα, αλυσίδες ηλεκτρικών ειδών) δείγμα του υψηλού ανταγωνισμού Το μεγάλο σταθερό κόστος, η έλλειψη κόστους μετακίνησης και ο χαμηλός βαθμός διαφοροποίησης προϊόντος οδηγεί στην όξυνση του ανταγωνισμού
ΑΝΑΛΥΣΗ PORTER 12 ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Η διαδικασία αδειοδότησης των κεραιών κινητής τηλεφωνίας παρουσιάζει σημαντικές καθυστερήσεις που φτάνουν ή ξεπερνούν τα δυο χρόνια και συνεπάγονται μεγάλο κόστος για όλους τους εμπλεκόμενους Υπάρχει μια ικανοποιητική γκάμα επιλογών όσον αφορά την προμήθεια τηλεφώνων και αξεσουάρ, με κυριότερες την Αpple, Ericsson, HTC, Samsung, και δίνει ένα σημαντικό πλεονέκτημα στις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, έναντι των προμηθευτών.
ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Η παρατεταμένη οικονομική κρίση στην Ελλάδα και η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος Πολύπλοκο και δυσλειτουργικό νομικό πλαίσιο αδειοδότησης των σταθμών βάσης Αυξημένη οικονομική αβεβαιότητα που περιορίζει την απόδοση των επενδύσεων Συνεχείς αυξήσεις έμμεσων φόρων στον κλάδο και επιβολή ειδικού τέλους ελλιπές νομικό πλαίσιο για την πρόληψη απάτης, την καταπολέμηση του ηλεκτρονικού εγκλήματος SWOT ANALYSIS 13 ΑΠΕΙΛΕΣ Η ζήτηση για ευρυζωνική σύνδεση μέσω κινητών δικτύων έχει αυξηθεί Ανάπτυξη νέων εφαρμογών και υπηρεσιών Νέες χρήσεις κινητών τηλεφώνων Αύξηση της χρήσης των συσκευών που χρησιμοποιούν το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας Το οικονομικό όφελος που θα προκύψει στον κλάδο από την ελευθέρωση των συχνοτήτων που δέσμευαν τα τηλεοπτικά κανάλια
ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ Η υψηλή ζήτηση για τις υπηρεσίες των τηλεπικοινωνιών Οι μεγαλύτερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο είναι κυρίως πολυεθνικές εταιρείες που διαθέτουν την απαραίτητη τεχνολογία και τεχνογνωσία Υπάρχει διευρυμένη πελατειακή βάση επιχειρήσεων και ιδιωτών με μικρές ή καθόλου καθυστερήσεις στις πληρωμές Καλά οργανωμένα δίκτυα πώλησης SWOT ANALYSIS ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ 14 Γραφειοκρατικές και χρονοβόρες διαδικασίες που απαιτούνται για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών Η περιορισμένη χρήση των τεχνολογιών καθιστά τις υπηρεσίες ακριβές, διατηρεί το ύψος της διαφημιστικής δαπάνης στο διαδίκτυο σε χαμηλό επίπεδο και, κατά συνέπεια, δεν ευνοεί την προσέλκυση νέων επενδύσεων Οι συνεργασίες μεταξύ πανεπιστημίων και δημόσιου τομέα ή επιχειρήσεων είναι περιορισμένες και η δυνατότητα έρευνας και η ανάπτυξη καινοτομιών είναι μικρή
ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ-ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ- ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ 15 OVER THE TOP PLAYERS Οι Οver Τhe Τop players όπως αναφέρονται διεθνώς που αποτελούν μια διεθνή τάση και ταυτόχρονα μια μεγάλη απειλή για τους παρόχους τηλεπικοινωνίών. Δραστηριοποιούνται σε νέες αγορές με εντελώς διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα λόγω της υψηλής ζήτησης για δεδομένα. Οι ΟΤΤ κατέχουν μία πραγματικά προνομιακή θέση σε ό,τι αφορά το μερίδιο της αγοράς. Βέβαια δεν συνεισφέρουν σε μεγάλο βαθμό στην Ευρωπαϊκή Οικονομία καθώς επιλέγουν το τόπο φορολόγησής τους εν αντιθέσει με τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας Παραδείγματα ΟΤΤ: YouTube, Skype, Facebook, Twitter, WhatsApp, Viber,Netflix
ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ-ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ- ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ Internet of Everything Aνθρωποι, διαδικασίες, δεδομένα και πράγματα θα συνδέονται στο ίντερνετ και μεταξύ τους π.χ επιτηρήσεις μέσω βίντεο έξυπνα αυτοκίνητα και γενικότερα έξυπνες συσκευές, Αυξάνουν τη χρήση δεδομένων και συνεπώς θα αυξήσουν και τις συνδέσεις κινητής MOBILE MONEY Οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας έχουν μοναδικά κίνητρα, να προσφέρουν υπηρεσίες mobile money(πληρωμές μεταφορές και διάφορες χρημ/κες υπηρεσίες) καθώς έχουν αναγνωρίσιμη φίρμα. Έτσι θα μπορέσουν να αυξήσουν και σημαντικά τα εσοδά τους. Έξυπνες Συσκευές Μέτρηση Όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα χρησιμοποιούν αυτές τις συσκευές(π.χ μετρητές εταιρειών κοινής ωφέλειας). Έτσι λόγω του ότι οι εταιρείες έχουν την τεχνογνωσία που δεν έχουν ακόμη οι εταιρείες κοινής ωφέλειας μπορούν να μπουν στο κλάδο και να αποκομίσουν σημαντικά οφέλη όπως έχουν κανει ήδη κάποιες εταιρείες. 16
ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ-ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ- ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ SMART CITIES Οι έξυπνες πόλεις αντιμετωπίζουν μέσω των τεχνολογιών πληροφορίας τη διαχείρηση δημοσίων ζητημάτων. Είναι σημαντικό για τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών να συμμετέχουν στην δημιουργία και εξέλιξή τους καθώς θα έχουν αρκετα οφέλη. Οι τομείς που μπορούν να συνδράμουν είναι οι ακόλουθοι: Σύνδεση των στοιχείων της υποδομής αλλά και την σύνδεση των ατομικών συσκευών με τους κεντρικούς servers. Συγκέντρωση δεδομένων,ανάλυση, και εξαγωγή συμπερασμάτων Δημιουργία και διανομή υπηρεσιών: αφορά κυρίως την προώθηση της πληροφορίας σε πραγματικό χρόνο προς ανθρώπους και μηχανές υποστήριξη των υπηρεσιών της έξυπνης πόλης μέσω call centers και διαδικτυακών portals. 17
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 18 Συμπερασματικά λοιπόν τη στιγμή που η χώρα μας αγωνίζεται για να αντιμετωπίσει την οικονομική και ανθρωπιστική κρίση σε διεθνές επίπεδο αναδεικνύονται τάσεις και απειλές που πρέπει να αντιμετωπιστούν από του παρόχους κινητών τηλεπικοινωνιών. Οι over the top players, οι έξυπνες πόλεις, οι κινητές πληρωμές και διαφήμιση και άλλες προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν από τους παρόχους προκειμένου να επιβιώσουν και να βοηθήσουν στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας και συνεπώς και της ελληνικής.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 19 Deloitte, «What is the impact of mobile telephony on economic growth» για λογαριασμό της GSMA, 2013 Advances that will transform life, business, and the global economy, McKinsey Global Institute Vodafone, Απολογισμός Εταιρικής Υπευθυνότητας & Βιώσιμης Ανάπτυξης Cosmote, Απολογισμός Εταιρικής Υπευθυνότητας Wind Απολογισμός Εταιρικής Υπευθυνότητας Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών, «ΚΙΝΗΤΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ: ΚΑΤΑΛΥΤΗΣ ΣΤΟ ΝEΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΥΠOΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ICAP, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας στο νέο περιβάλλον», Δεκέμβριος 2011. http://www.smart-cities.eu/index.php?cid=5&ver=3 http://www.oracle.com/us/industries/communications/over-the-top-communications-br-1985057.pdf ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ