ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Νόμιμα-παράνομα ναρκωτικά Κατάχρηση: Αφορά κάθε φάρμακο που βλάπτει ή απειλεί να βλάψει την φυσική ή πνευματική υγεία ενός ατόμου, ή που είναι παράνομο Εξάρτηση: Η επιθυμία του ατόμου να πάρει φάρμακα, ώστε να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα από αυτά, ή για να αποφύγει τα δυσάρεστα συμπτώματα που του προκαλούνται όταν δεν το λαμβάνει Αντοχή: Ο χρήστης αναγκάζεται να αυξήσει τη δόση προκειμένου να έχει το αρχικό αποτέλεσμα
Ψυχοδιεγερτικά ΑΜΦΕΤΑΜΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Αντικείμενο κατάχρησης μετά από σύντομη διάρκεια χρήσης από την επίσημη Ιατρική Σύνθεση το 1887 (Edeleano( Edeleano) 1927 (Alles( Alles): Δράση παρόμοια με της εφεδρίνης Ουσία με κεντρικές διεγερτικές ιδιότητες Ανορεξιογόνο φάρμακο (ανάπτυξη αντοχής) 1930: πρώτες αναφορές για κατάχρηση (πoτοαπαγόρευση τοαπαγόρευση,, χαμηλή τιμή)
ΑΜΦΕΤΑΜΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Αμφεταμίνη και μεθαμφεταμίνη χρησιμοποιήθηκαν στο Β Παγκόσμιο πόλεμο ως ψυχοδιεγερτικά καθημερινής χρήσης 1958: Αναφέρεται η τοξική ψύχωση από αμφεταμίνες Αρχίζει να εξαπλώνεται η ενδοφλέβια λήψη Η δημοτικότητά τους οφείλεται και στην ταυτόχρονη λήψη με άλλες ουσίες Πολύ περιορισμένη χρήση σήμερα
ΑΜΦΕΤΑΜΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Μεθυλφαινυδάτη-ΔΕΠΥ (Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας υπερκινητικότητας) Η μεθυλοφαινιδάτη χορηγείται κυρίως σε παιδιά, σε δόσεις χαμηλότερες από εκείνες που προκαλούν ευφορία και άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες Ναρκοληψία Χαρακτηρίζεται από μεγάλες κρίσεις υπνηλίας στη διάρκεια της μέρας και θεραπεύεται με αμφεταμίνη (όχι πλήρως αποτελεσματική), μοδαφινίλη Καταστολή της όρεξης
ΑΜΦΕΤΑΜΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Αμφεταμίνη Δεξτροαμφεταμίνη Μεθαμφεταμίνη Μεθυλφαινυδάτη (ritalin) Απελευθέρωση μονοαμινών (DA, NA) Υποστρώματα μεταφορέων πρόσληψης αμινών στους νευρώνες
ΑΜΦΕΤΑΜΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Λήψη από του στόματος, (δόσεις 5-10mg mg 150-250mg) Απορρόφηση από τη γαστρεντερική οδό-μέγιστη τιμή στο πλάσμα: 30min Μεταβολισμός (υδροξυλίωση( υδροξυλίωση) ) στο ήπαρ Απέκκριση στα ούρα Διάρκεια δράσης 4-6 ώρες Φαρμακολογικές ιδιότητες παρόμοιες με των κατεχολαμινών
ΑΜΦΕΤΑΜΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Μηχανισμός δράσης Αυξημένη έκλυση νοραδρεναλίνης, ντοπαμίνης, σεροτονίνης Αναστολή ΜΑΟ Αθρόα έκλυση και αναστολή επαναπρόσληψης κατεχολαμινών στα συναπτοσωμάτια
ΑΜΦΕΤΑΜΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Φαρµακολογικές ενέργειες Παρόµοιες µε των κατεχολαµινών Ελάττωση κόπωσης Πνευµατική διαύγεια Αφροδισιακή/ηδονιστική δράση αµφισβητούµενη, υφίσταται µάλλον λόγω ευεξίας Ταχυκαρδία, µυδρίασηµ υδρίαση,, αύξηση της πίεσης Υπέρµετρη αυτοπεποίθηση
ΑΜΦΕΤΑΜΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Οξεία τοξικότητα ΚΝΣ Θόλωση διανοίας, αϋπνία, ανησυχία, ευερεθιστότητα, ίλιγγο, τρόμο,επίταση αντανακλαστικών Σπανιότερα ψυχικές διαταραχές (παραληρηματική συμπεριφορά, πανικός, μανία, παραισθήσεις, τάσεις αυτοκαταστροφής) ΠΝΣ Ταχυκαρδία με υπέρταση, έξαψη και υπεραιμία, εφιδρώσεις, κεφαλαλγία, πόνος στο στήθος, αρρυθμίες Χρόνια τοξικότητα Ανορεξία Τοξική ψύχωση
ΑΜΦΕΤΑΜΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Η λήψη υπερβολικής δόσης αντιμετωπίζεται με χλωροπρομαζίνη (αποκλεισμός α υποδοχέων)-μείωση συμπτωμάτων από το ΚΝΣ και υπέρτασης-κατασταλτική και υποθερμική δράση Ισχυρή ψυχολογική-αμφισβητούμενη σωματική Χαρακτηριστική ευφορία-ευεξία (ισχυρή εξαρτησιογόνος δράση) Ανάπτυξη αντοχής (ταχυφυλαξία( ταχυφυλαξία) Ήπια στερητικά συμπτώματα
Κοκαΐνη Αλκαλοειδές του φυτού Erythroxylon coca στις Άνδεις της Ν. Αµερικής Χρήση σε τελετουργίες, αλλά και στην καθημερινή ζωή Μάσημα φύλλων κόκας με ασβέστη ή στάχτη Ευρώπη: 1569, Σεβίλλη 1859, Βιέννη. Ο Nieman απομονώνει το αλκαλοειδές που ονομάζει κοκαΐνη Freud: Επίδραση της κόκας και της κοκαΐνης στις σωματικές και ψυχικές ικανότητες του ανθρώπου Υπέρμετρη και αλόγιστη κατανάλωση (κρασιά, διαιτητικά συμπληρώματα, εμπειρικά ιδιοσκευάσματα)-ενδείξεις: νευρασθένεια, φυματίωση, σύφιλη, ναυτία, αναιμία, σεξουαλική ανεπάρκεια, ελονοσία 1914: Απαγόρευση
Κοκαΐνη Εύκολη απορρόφηση (υδατοδιαλυτή( και λιποδιαλυτή)-διαπερνά όλα τα εμπόδια των μεμβρανών Λήψη από του στόματος, από το ρινικό βλεννογόνο, με ένεση ή με κάπνισμα Μεταβολισμός μέσω των εστερασών πλάσματος, ήπατος, εγκεφάλου (βενζοϋλεκγονίνη, μεθυλεστέρας της εκγονίνης)
Κοκαΐνη Μηχανισμός δράσης ΚΝΣ:Αναστολή επαναπρόσληψης νοραδρεναλίνης, ντοπαμίνης, σεροτονίνης στις προσυναπτικές ίνες Βιοχημικές μεταβολές σε αδρενεργικές, ντοπαμινεργικές, χολινεργικές, σεροτονινεργικές οδούς του εγκεφάλου Δράση της κοκαΐνης ως νευροδιαβιβαστή σε αδρενεργικούς υποδοχείς
Κοκαΐνη Δέσμευση της ουσίας στους μονοαμινεργικούς μεταφορείς επαναπρόσληψης ενίσχυση και παράταση κεντρικών και περιφερικών δράσεων των κατεχολαμινών Η παράταση δράσης της ντοπαμίνης στο σύστημα ευχαρίστησης του εγκεφάλου (μεταιχμιακό( μεταιχμιακό) ) ευθύνεται για την έντονη ευφορία μετά την αρχική χρήση της κοκαΐνης Η χρόνια πρόσληψη κοκαΐνης προκαλεί εξαφάνιση ντοπαμίνης που δημιουργεί έντονη επιθυμία για λήψη η οποία ανακουφίζει προσωρινά την βαριά κατάθλιψη
Κοκαΐνη ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΝΣ Έντονη διέγερση φλοιού, εγκεφαλικού στελέχους Απότομη αύξηση διανοητικής εγρήγορσης, αίσθημα ευφορίας Ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις, παράνοια ΑΝΣ Συμπαθητικό ΝΣ: ενίσχυση δράσης της νορεπινεφρίνης - ταχυκαρδία, υπέρταση, μυδρίαση, και περιφερική αγγειοσύσπαση Βραδυκαρδία σε μικρές δόσεις, ταχυκαρδία σε μεγάλες Αφροδισιακή δράση (ενδοφλέβια χορήγηση) Τοπική αναισθητική δράση
Κοκαΐνη Μέση θανατηφόρα δόση 500mg Οξεία τοξικότητα Ψυχική διέγερση (αίσθημα πανικού, ναυτία, εμετός) Υπερκινητικότητα (τρεμούλα, μυϊκές συσπάσεις, σπασμοί, ταχυκαρδία, αύξηση πίεσης) Κατασταλτικά φαινόμενα (απώλεια αντανακλαστικών, αναισθησία, κυκλοφορική και αναπνευστική ανεπάρκεια, θάνατος) Χρόνια τοξικότητα Τοξική ψύχωση (παράλογη συμπεριφορά, παρανοϊκές τάσεις, επιθετικότητα, ψευδαισθήσεις) Νέκρωση ρινικού βλεννογόνου, λόγω αγγειόσπασμου-διάτρηση ρινικού διαφράγματος
Κοκαΐνη Μακροχρόνια χρήση δεν συνοδεύεται από ανάπτυξη φυσικής εξάρτησης/αντοχής-ταχυφυλαξία Σημαντική ψυχολογική εξάρτηση Απότομη διακοπή: Μυϊκή αταξία, μυϊκοί πόνοι, υπερβολική όρεξη, διαταραχές ύπνου Αντιμετώπιση στερητικών συμπτωμάτων με χορήγηση κοκαΐνης ή αμφεταμινών Απαραίτητα για την απεξάρτηση τα ψυχοθεραπευτικά μέτρα