ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Ο ΟΠΟΙΙΑΣ «ANADELTA TESSERA»

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Ο ΟΠΟΙΙΑΣ «ANADELTA TESSERA» Anadelta Software Παραγωγή & Εµπορία Λογισµικού Λογισµικό, Οδοποιία, Σχεδιασµός, Επιµέτρηση ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Το Anadelta Tessera είναι ένα νέο Λογισµικό Οδοποιίας που αναπτύχθηκε από την εταιρία Anadelta Software. Οι αρχικοί στόχοι που η εταιρία έθεσε ήταν η ανάπτυξη σύγχρονων αλγόριθµων σχεδιασµού, η ευελιξία και η προσαρµοστικότητα στις ανάγκες του µελετητή, µέσα από ένα νέο ειδικό και ολοκληρωµένο γραφικό περιβάλλον. Το αποτέλεσµα είναι ένα αυτόνοµο και ενιαίο λογισµικό κατασκευασµένο ειδικά για οδοποιία. Στο Tessera µαζί µε τις λειτουργίες σχεδιασµού οδοποιίας συνυπάρχουν όλες οι απαραίτητες σχεδιαστικές δυνατότητες καθώς και ένα πλήρες περιβάλλον διαχείρισης του ψηφιακού µοντέλου εδάφους. Το συνεχώς εξελισσόµενο αυτό λογισµικό συνοδεύεται από υψηλής ποιότητας υποστήριξη και απευθύνεται σε µελετητές και κατασκευαστές οδικών έργων. 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Λογισµικό Οδοποιίας Anadelta Tessera κυκλοφόρησε από την Anadelta Software τον Απρίλιο του 2004. Αντικατέστησε το προηγούµενο πακέτο προγραµµάτων Anadelta Οδοποιία µε την ήδη 10χρονη παρουσία στον χώρο του λογισµικού σχεδιασµού και κατασκευής έργων οδοποιίας. Η Anadelta Software δραστηριοποιείται τόσο στο χώρο του λογισµικού γενικά όσο και του Τεχνικού Λογισµικού ειδικότερα από το 1993. Έχει αναπτύξει και άλλες εφαρµογές Τεχνικού Λογισµικού οι κυριότερες των οποίων αφορούν Κτηµατολόγιο Οδοποιίας και ιαχείριση Εργοταξίων και Εταιριών Ετοίµου Σκυροδέµατος. Έχει αναπτύξει επίσης και υποστηρίζει εφαρµογές σχετικές µε Λογιστήρια Ν.Π... και Ηλεκτρονική Αρχειοθέτηση Εγγράφων. Το εξειδικευµένο δυναµικό της εταιρίας και η εµπειρία της στο χώρο του λογισµικού της επέτρεψαν να θέσει φιλόδοξους στόχους για το Anadelta Tessera. Οι στόχοι που τέθηκαν εξ αρχής ήταν οι παρακάτω: Ανάπτυξη και ενσωµάτωση σύγχρονων αλγόριθµων σχεδιασµού. Ευελιξία και προσαρµοστικότητα στις ανάγκες του µελετητή και του κατασκευαστή. Σχεδιαστικό περιβάλλον µε γρήγορα και καλαίσθητα γραφικά. Πλήρες περιβάλλον επεξεργασίας εδάφους µε ταχύτατους υπολογισµούς. Ενιαίο γραφικό περιβάλλον που να συνδυάζει τις λειτουργίες Σχεδιασµού Οδοποιίας µε τις λειτουργίες CAD και τις λειτουργίες διαχείρισης εδάφους. Ενσωµάτωση 3D λειτουργιών για τον εποπτικό έλεγχο και τον σχεδιασµό του έργου. Μετά από τέσσερα χρόνια ανάπτυξης το αποτέλεσµα είναι ένα ολοκληρωµένο λογισµικό κατασκευασµένο ειδικά για οδοποιία, στο οποίο συνυπάρχουν όλες οι σχεδιαστικές δυνατότητες και οι λειτουργίες διαχείρισης του ψηφιακού µοντέλου εδάφους µε τις λειτουργίες σχεδιασµού οδοποιίας. Περισσότερες πληροφορίες για την εταιρία και το λογισµικό υπάρχουν στο δικτυακό χώρο www.anadelta.com. Στην συνέχεια θα παρατεθούν τα βασικά χαρακτηριστικά του και θα αναλυθούν οι κυριότερες λειτουργίες του. 1

2 ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 2.1 Γενικά Το περιβάλλον του Anadelta Tessera έχει σχεδιαστεί εξ αρχής και ειδικά για Οδοποιία. ιαθέτει όµως τόσο εξελιγµένες CAD δυνατότητες όσο και πλήρες περιβάλλον υπολογισµού και επεξεργασίας µοντέλων εδάφους µειώνοντας την ανάγκη χρήσης άλλων προγραµµάτων. Ο συνδυασµός λειτουργιών CAD και λειτουργιών Χάραξης, µέσα στο ίδιο πρόγραµµα, διευρύνει τους ορίζοντες σχεδιασµού. ίνει τη δυνατότητα στο µελετητή να επινοήσει εύκολες εναλλακτικές τεχνικές σχεδιασµού χωρίς να χρειάζεται να αλλάξει περιβάλλον. Η συνύπαρξη της επεξεργασίας εδάφους µε την Οδοποιία, µέσα στο ίδιο πρόγραµµα, επιτρέπουν στο µελετητή να έχει πλήρη έλεγχο του υποβάθρου πάνω στο οποίο θα κάνει τη νέα χάραξη ή τη βελτίωση. 2.2 Γραφικό περιβάλλον - Τεχνολογία Vectra Η Anadelta Software έχει κατασκευάσει ειδικά για τις ανάγκες του Tessera, µία µηχανή διανυσµατικών γραφικών µε εντυπωσιακές δυνατότητες. Η Vectra εκµεταλλεύεται στο έπακρο την επεξεργαστική ισχύ που θα βρει (MMX, SSE, SSE2) και εξασφαλίζει ταχύτατη απεικόνιση και άψογη ποιότητα (subpixel accuracy, antialiasing, alpha blending). Προσανατολισµένη στο CAD υποστηρίζει µετασχηµατισµούς 2D/3D, σύνθετους τύπους γραµµών και hatches, γρήγορη απεικόνιση εικόνων και TrueType κειµένων. 2.3 Σχεδιαστικές δυνατότητες Υπάρχει πληθώρα σχεδιαστικών αντικειµένων: polylines, κύκλοι, ελλείψεις, κλωθοειδείς, παραβολές, truetype κείµενα, εικόνες. Υποστηρίζονται linetypes (.lin) και hatches (.pat). Τα αντικείµενα ταξινοµούνται σε ενότητες (layers) και µπορούν να παίρνουν τις ιδιότητές τους από αυτά. Υποστηρίζονται κλασσικές λειτουργίες Cad όπως Copy/Paste, Undo/Redo, περιστροφή, µεγέθυνση, snap σε αντικείµενα ή κάνναβο κ.α. 2.4 Cad και Οδοποιία Η συνύπαρξη του εξελιγµένου σχεδιαστικού περιβάλλοντος µε το περιβάλλον της Χάραξης δεν επιλέχθηκε µόνο για την πληρότητα της εφαρµογής. Η φιλοσοφία του προγράµµατος δεν είναι η ολοκλήρωση της χάραξης και στη συνέχεια το φινίρισµα του τελικού σχεδίου µέσω Cad. Η ύπαρξη του σχεδιαστικού περιβάλλοντος είναι κυρίως βοηθός στο περιβάλλον της Χάραξης, καθώς το εµπλουτίζει µε δυνατότητες που ξεπερνούν τις αναµενόµενες από ένα πρόγραµµα Οδοποιίας. Οι ευκολίες που χρησιµοποιούνται για την Χάραξη και το Σχέδιο είναι κοινές. Ο χρήστης µπορεί να κάνει Snap σε σηµείο, γραµµή, τοµή γραµµών, κορυφή, διατοµή, οριογραµµή κλπ. χωρίς να εξετάζει αν πρόκειται για σχέδιο ή δρόµο. Η µετακίνηση κορυφής µπορεί να γίνεται χρησιµοποιώντας σαν οδηγό µια γραµµή σχεδίου, ένα κύκλο, µια οριογραµµή. Υπάρχουν γρήγορες διαδικασίες εµφάνισης-απόκρυψης, επιλογής αντικειµένων µε προτεραιότητα που ο χρήστης επιλέγει, εύκολης επιλογής µεταξύ πολλαπλών αντικειµένων, µετατροπής ή αντιγραφής πολυγωνικής δρόµου σε polyline και το αντίστροφο καθώς και Undo/Redo πολλαπλών επιπέδων τόσο στις λειτουργίες CAD όσο και στις λειτουργίες οδοποιίας. 2

3 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ Ε ΑΦΟΥΣ 3.1 Γενικά χαρακτηριστικά Το Tessera έχει εξελιγµένα χαρακτηριστικά υπολογισµού και επεξεργασίας µοντέλων εδάφους. Η συνύπαρξή τους µε την Οδοποιία, µέσα στο ίδιο πρόγραµµα, επιτρέπουν στο µελετητή να µην έχει µια απλή φωτογραφία του υποβάθρου που θα χειριστεί ή έστω ένα µαύρο κουτί από το οποίο µπορεί µόνο να ζητήσει δεδοµένα, αλλά ένα υπόβαθρο ζωντανό, στο οποίο θα µπορεί να επέµβει. Μπορούν να συνυπάρχουν πολλά εδάφη το καθένα µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Υπάρχουν λειτουργίες αλληλεπίδρασης και ογκοµετρικού υπολογισµού µεταξύ εδαφών. 3.2 Εισαγωγή στοιχείων εδάφους Τα στοιχεία του εδάφους (σηµεία, τρίγωνα, γραµµές αλλαγής κλίσης) εισάγονται από αρχεία ASCII ή από αρχεία Dxf. Το Tessera διευκολύνει τον χρήστη προτείνοντας το Layer από το οποίο θα εισαχθεί κάθε στοιχείο, αναλύοντας πρώτα τη µορφή του Dxf. Μετά την εισαγωγή υπάρχει εξειδικευµένη λειτουργία λεπτοµερούς ελέγχου των στοιχείων του εδάφους (π.χ. για απαλοιφή διπλών σηµείων, ηµιτελώς ορισµένων στοιχείων, διασταυρούµενων γραµµών). 3.3 Εισαγωγή γραµµών ορίων Η εισαγωγή των γραµµών αλλαγής κλίσης γίνεται γραφικά ακόµα και σε υπάρχον πλέγµα τριγώνων το οποίο τροποποιείται άµεσα. Με αυτόν τον τρόπο, και µε τη βοήθεια της τρισδιάστατης απεικόνισης, µπορεί να γίνει ακριβέστατος προσδιορισµός της µορφολογίας του εδάφους. Το ίδιο εύκολα εισάγονται οι οάσεις και οι περίµετροι που ορίζουν τον χώρο µέσα στον οποίο γίνεται ο υπολογισµός των τριγώνων. Μάλιστα, µε τη µοναδική µέθοδο προσαρµογής ορίων του προγράµµατος, αυτά γίνονται µε ελάχιστες κινήσεις. 3.4 Υπολογισµός µοντέλου-τρίγωνα-ισοϋψείς Ο υπολογισµός του ψηφιακού µοντέλου εδάφους είναι ταχύτατος (τριγωνοποιεί εκατοντάδες χιλιάδες σηµεία µε ΓΑΚ σε δευτερόλεπτα) και γίνεται σε γραµµικό χρόνο. Η τριγωνοποίηση ικανοποιεί το κριτήριο Delaunay αλλά τα τρίγωνα µπορούν να τροποποιηθούν από τον χρήστη. Μπορεί να γίνει χρωµατική αναπαράσταση των υψοµέτρων αλλά και φωτοσκίαση των τριγώνων για καλύτερη εποπτεία. Η διόρθωση των τριγώνων µε τη χρήση της φωτοσκίασης είναι µια ιδιαίτερα εύκολη και αποτελεσµατική εργασία. Αυτή η διαδικασία δεν τελειώνει µε την εισαγωγή του δρόµου αλλά είναι πάντα διαθέσιµη. Πολλές φορές η µηκοτοµή ή οι διατοµές του φυσικού εδάφους µας υποδεικνύουν ατέλειες του µοντέλου εδάφους που µπορούµε αµέσως να διορθώσουµε. Οι ισουψείς υπολογίζονται ακαριαία (µε οριζόµενη από το χρήστη ισοδιάσταση κύριων και βοηθητικών) και µπορούν να φαίνονται και να εκτυπώνονται σαν ισοτεθλασµένες ή σαν καµπύλες µε οριζόµενη από το χρήστη εξοµάλυνση. 3.5 Πολλά µοντέλα εδάφους όγκοι Το Tessera υποστηρίζει την συνύπαρξη πολλών εδαφών. Το κάθε έδαφος µπορεί να είναι ένα διαφορετικό επίπεδο ή ένα διαφορετικό σύνολο σηµείων χωρίς υψόµετρα που θέλουµε την 3

προσαρµογή του σε ένα άλλο µοντέλο εδάφους. Όλα τα εδάφη διαθέτουν τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά υπολογισµού (υψοµετρικά όρια, ισοδιάσταση, γραµµές αλλαγής κλίσης, µέγιστο µήκος πλευράς τριγώνου) και εµφάνισης (πλέγµα, φωτοσκίαση, κλπ). Το πρόγραµµα υπολογίζει ογκοµετρικές διαφορές µεταξύ τους και τις παραστάνει µε διάφορα χρώµατα (επιχώσεις, ορύγµατα, αµετάβλητο). Υπολογίζει επίσης ογκοµετρικές διαφορές µεταξύ ενός εδάφους και ενός επιπέδου-στάθµης, που ορίζεται από το χρήστη. 4 ΧΑΡΑΞΗ 4.1 Βασικές ιδιότητες δρόµων Στο Tessera µπορείτε να εισάγετε και να επεξεργαστείτε απεριόριστο αριθµό δρόµων. Για κάθε δρόµο (σε οποιοδήποτε στάδιο της µελέτης) µπορείτε να αλλάξετε τις αρχικές παραµέτρους, που έχουν προταθεί από το πρόγραµµα. Στις ιδιότητες των δρόµων περιλαµβάνονται τα γενικά στοιχεία (ταχύτητα µελέτης κλπ.), τα αρχικά πλάτη (οδοστρώµατος, ερεισµάτων, λωρίδων κλπ), οι οριακές ή χαρακτηριστικές τιµές κλίσεων και επικλίσεων, ο τρόπος υπολογισµού του διαγράµµατος επικλίσεων και άλλα που αναφέρονται στις αντίστοιχες παραγράφους. 4.2 Εισαγωγή Οριζόντιας Χάραξης Η εισαγωγή της πολυγωνικής της οριζόντιας χάραξης γίνεται µε πολλούς τρόπους: γραφικά µε το ποντίκι, µε ανάγνωση αρχείου ASCII, µε πληκτρολόγηση σε φύλλο εργασίας του προγράµµατος. Στη γραφική εισαγωγή ή στην διόρθωση-µετακίνηση βοηθάει ιδιαίτερα το snap σε υπάρχοντα στοιχεία (ευθείες ή καµπύλες) ή χαρακτηριστικά σηµεία. Το πρόγραµµα προτείνει αρχικές τιµές για τα στοιχεία συναρµογής των κορυφών. Στην οθόνη βλέπουµε συνεχώς τα γεωµετρικά χαρακτηριστικά της στροφής µε πολλά βοηθητικά στοιχεία όπως ακτίνες, διχοτόµους και κέντρα, αρχή και τέλος καµπυλών (κλωθοειδών, κύκλων, παραβολών, κλπ). Σε περίπτωση υπερκάλυψης των καµπυλών ή µη αποδεκτών παραµέτρων αυτό γίνεται φανερό, στη διάρκεια της µετακίνησης, µε αλλαγή των χρωµάτων των στοιχείων στην περιοχή του προβλήµατος. Μετά τη µετακίνηση και εάν το πρόβληµα συνεχίζει να υφίσταται, εµφανίζεται το αντίστοιχο µήνυµα προειδοποίησης ή λάθους. Στην περίπτωση εισαγωγής πολυγωνικής από αρχεία ASCII, αν πλέον των συντεταγµένων των κορυφών υπάρχουν και στοιχεία για τη γεωµετρία του δρόµου, (ακτίνες καµπυλότητας, στοιχεία κλωθοειδών κλπ) αναγνωρίζονται από το πρόγραµµα και εισάγονται και αυτά. 4.3 Καµπύλες - Συναρµογές Κάθε κορυφή της πολυγωνικής της Οριζόντιας χάραξης είναι ένα αντικείµενο που χαρακτηρίζεται από ένα σύνολο παραµέτρων και ιδιοτήτων. Αυτές, όσες είναι απαραίτητο, είναι εφοδιασµένες µε αρχικές τιµές πλήρως οριζόµενες από τον χρήστη. Παράµετροι θεωρούνται οι συντεταγµένες της κορυφής, το όνοµά της, η ταχύτητα µελέτης, η επίκλιση στο κυκλικό τόξο. Ιδιότητα είναι ο τύπος της, που αντιστοιχεί στην ακολουθία των επιµέρους δοµικών στοιχείων από τα οποία αυτή απαρτίζεται. Πιο συγκεκριµένα, για τις απλές κορυφές, έχουµε τις ακολουθίες: κλωθοειδής-κυκλικό τόξοκλωθοειδής, παραβολή-κυκλικό τόξο-παραβολή (3ου και 4ου βαθµού), κανιστροειδής τριών κυκλικών τόξων µε οποιαδήποτε υπολογίσιµη διαδοχή ακτινών. Για κάθε δοµικό στοιχείο από τα 4

παραπάνω το πρόγραµµα προτείνει τιµές (ακτίνες, παραµέτρους ή µήκη ή εκτροπές κλωθοειδών), που είναι άµεσα τροποποιήσιµες. Το πρόγραµµα προτείνει επίσης τα όρια µέσα στα οποία µπορούν να κινούνται αυτές οι τιµές. 4.4 Σύζευξη κορυφών-σύνθετες καµπύλες Περισσότερο σύνθετες καµπύλες προκύπτουν από τη σύζευξη δύο διαδοχικών κορυφών της πολυγωνικής, που το πρόγραµµα χειρίζεται σαν ένα αντικείµενο. Σ αυτή την κατηγορία ανήκουν ο ανακάµπτων ελιγµός και η ακολουθία κλωθοειδής-κυκλικό τόξο-ωοειδής-κυκλικό τόξοκλωθοειδής. Σ αυτή την περίπτωση το πρόγραµµα υπολογίζει όλες τις τιµές των παραµέτρων και ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να τροποποιήσει κάποιες από αυτές. Υπολογίζονται πάντα οι υπόλοιπες ώστε να υλοποιείται η µοναδική κάθε φορά λύση. Το ίδιο συµβαίνει και στη γραφική µετακίνηση οποιασδήποτε από τις δύο εµπλεκόµενες κορυφές. Ο υπολογισµός της ωοειδούς σε πραγµατικό χρόνο, κατά τη διάρκεια µετακίνησης µιας κορυφής είναι ένα πολύ χρήσιµο εργαλείο. 4.5 Οριογραµµές - ιαπλατύνσεις Το Tessera, σύµφωνα µε τα αρχικά πλάτη (οδοστρώµατος, ερεισµάτων, νησίδων) που είναι ορισµένα στις ιδιότητες του δρόµου, εµφανίζει τις οριογραµµές που ορίζουν την επιφάνεια του δρόµου (οδόστρωµα, κατάστρωµα, λωρίδα έκτακτης ανάγκης, νησίδες). Η µεταβολή του πλάτους σε οποιαδήποτε θέση του δρόµου γίνεται µε την εισαγωγή αυξοµείωσης-διαπλάτυνσης. Η αυξοµείωση αποτελεί µια επιπλέον ιδιότητα της αντίστοιχης οριογραµµής, η οποία διατηρείται σε οποιαδήποτε µεταβολή του άξονα. Το πρόγραµµα υποστηρίζει πολλά είδη διαπλατύνσεων εκτός των αυτόµατων στο εσωτερικό των καµπυλών. Χρησιµοποιούνται για τη διεύρυνση του οδοστρώµατος ή της νησίδας, τετραγωνική και κυβική παραβολή (δύο µορφών) ή γραµµική (µε δύο προαιρετικά τόξα στρογγύλευσης). Ανάλογα µε το είδος της διαπλάτυνσης ορίζονται και τα απαραίτητα στοιχεία όπως το πλάτος, το µήκος, οι ακτίνες καµπυλότητας. Η αυτόµατη και σε πραγµατικό χρόνο επανασχεδίαση όλων των οριογραµµών σε οποιαδήποτε γραφική µετακίνηση του άξονα επιτρέπει την εύκολη και εποπτική προσαρµογή της χάραξης στους περιορισµούς που επιβάλλει το τοπογραφικό υπόβαθρο. Οι οριογραµµές µπορούν µετά την οριστικοποίηση της χάραξης να δεχτούν επιπλέον προσαρµογές. 4.6 Επικλίσεις Οι επικλίσεις κάθε δρόµου παρουσιάζονται σε ένα διάγραµµα µε πολλά βοηθητικά στοιχεία (διάγραµµα καµπυλότητας, χαρακτηριστικά σηµεία καµπυλών). Υποστηρίζεται τόσο το διάγραµµα επικλίσεων που προτείνεται από τους Γερµανικούς (RAS) όσο και από τους Αµερικάνικους (AASHTO) κανονισµούς. Είναι δυνατή η παραµετροποίηση των επικλίσεων σε µεγάλο βαθµό αλλά και η εισαγωγή τους από ASCII αρχεία ή πίνακες. Ορίζονται οι τιµές των επικλίσεων στην ευθυγραµµία και στο κυκλικό τόξο, τα όρια των πρόσθετων κλίσεων οριογραµµών ( s max και s min) και άλλες παράµετροι όπως οι κρίσιµες αποστάσεις τροποποίησης του διαγράµµατος µεταξύ οµόρροπων ή αντίρροπων καµπυλών. Κάθε τροποποίηση σε οποιαδήποτε παράµετρο επιδρά άµεσα στο διάγραµµα επικλίσεων και είναι ορατή µέσα από το γραφικό περιβάλλον εστιάζοντας µε εύκολο τρόπο και µε την κατάλληλη κλίµακα (και στρεβλή) στο επιθυµητό σηµείο. Το ίδιο άµεση και ορατή είναι η επίδραση οποιασδήποτε τροποποίησης της οριζόντιας χάραξης στο διάγραµµα επικλίσεων. 5

4.7 Επιλογή θέσεων διατοµών - Πύκνωση Οι διατοµές τοποθετούνται αυτόµατα από το πρόγραµµα µε βάση τις ιδιότητες του δρόµου, οι οποίες προσφέρουν πολλές εναλλακτικές λύσεις και παραµέτρους για την πύκνωση. Ορίζονται οι αποστάσεις µεταξύ διαδοχικών διατοµών στις ευθυγραµµίες και στις καµπύλες, τα ελάχιστα διαστήµατα στο τέλος κάθε δοµικού στοιχείου και οι ελάχιστες αποστάσεις από χαρακτηριστικές διατοµές. Η εισαγωγή των χαρακτηριστικών διατοµών (Ε, Ω, ) είναι προαιρετική. Επίσης επιλέγεται αν θα γίνει εξοµάλυνση της πύκνωσης, µε σκοπό την καλύτερη παράσταση του ανάγλυφου, και αν αυτή θα είναι συµµετρική σε επιµέρους τµήµατα. Σε κάθε µετακίνηση του άξονα αναπαράγονται αυτόµατα και επανατοποθετούνται οι διατοµές µε βάση τις επιλεγµένες ιδιότητες. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα εισαγωγής διατοµής µε το ποντίκι και η µετακίνηση υπάρχουσας διατοµής σε συγκεκριµένη χιλιοµετρική θέση. Τέλος δίνεται η δυνατότητα εισαγωγής των θέσεων και των ονοµάτων των διατοµών από εξωτερικά αρχεία διαφόρων τύπων. 4.8 Κατακόρυφη χάραξη Αµέσως µετά τον ορισµό των θέσεων των διατοµών στην οριζόντια χάραξη, προκύπτει η µηκοτοµή του εδάφους. Μετά από οποιεσδήποτε µεταβολές της οριζόντιας χάραξης προκύπτει µια νέα µηκοτοµή εδάφους. Η εισαγωγή της πολυγωνικής της κατακόρυφης χάραξης γίνεται µε το ποντίκι, µε πίνακες ή µε εισαγωγή από αρχεία κειµένου. Το πρόγραµµα υπολογίζει την ερυθρά από την πολυγωνική και τις ακτίνες καµπυλότητας των κορυφών της (προτείνονται κατάλληλες τιµές που προκύπτουν από τον έλεγχο του απαιτούµενου µήκους ορατότητας). Κατά τη γραφική εισαγωγή ή διόρθωση της πολυγωνικής (κορυφών και ακτινών), εµφανίζονται στο ίδιο παράθυρο βοηθητικά στοιχεία όπως η υψοµετρική διαφορά ερυθράς εδάφους, οι κατά µήκος κλίσεις ερυθράς και εδάφους, το διάγραµµα καµπυλότητας, το διάγραµµα επικλίσεων κ.α. Η πιθανή ύπαρξη προβληµάτων επικάλυψης επισηµαίνεται από το πρόγραµµα γραφικά µε αλλαγή του χρώµατος των σχετικών στοιχείων. Στο κάτω µέρος της οθόνης αλλά και σε ιδιαίτερο πίνακα που µπορεί να εκτυπωθεί φαίνονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία: υψόµετρα, κλίσεις, αποστάσεις και θέσεις. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στις τιµές των λοξών κλίσεων καθώς και στις κατά µήκος κλίσεις των οριογραµµών (s+ s), των οποίων ο εποπτικός έλεγχος είναι σηµαντικός για την αποφυγή προβληµάτων στην απορροή των υδάτων. Οι κορυφές της πολυγωνικής της κατακόρυφης χάραξης τοποθετούνται από το πρόγραµµα στον χώρο. Έτσι κάθε µεταγενέστερη µεταβολή στην οριζόντια χάραξη οδηγεί στην αναµόρφωση της πολυγωνικής της κατακόρυφης χάραξης, η οποία στην συνέχεια µόνο τοπικές ρυθµίσεις µπορεί να χρειαστεί από το µελετητή. 4.9 Παράπλευρο δίκτυο Υπάρχει η δυνατότητα να δηµιουργηθεί ένας δρόµος µε αντιγραφή και παράλληλη µετατόπιση ενός άλλου για ευκολότερη δηµιουργία service roads. Στη συνέχεια ο κάθε δρόµος µπορεί να ακολουθεί τη δική του οριζόντια χάραξη. Μπορούν όµως οι διατοµές του παράπλευρου ή των παράπλευρων να αποτελούν προεκτάσεις του κύριου δρόµου. Μπορεί επίσης να γίνει ορισµός διατοµών ενός τµήµατος του δρόµου µε βάση διατοµές ενός κεντρικού δρόµου, ενός δεύτερου τµήµατος µε βάση διατοµές κάποιου άλλου δρόµου και ενός τρίτου τµήµατος ή των υπολοίπων µε βάση τις δικές του ιδιότητες. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα χρήσιµο για την διαχείριση των διατοµών των κλάδων στις περιοχές των κόµβων. 6

5 ΙΑΤΟΜΕΣ 5.1 Γενικά Η επεξεργασία και ο υπολογισµός των διατοµών βασίζονται σε µια φιλοσοφία που επιτρέπει τόσο τον µαζικό υπολογισµό βασισµένο σε τυπικές διατοµές όσο και την εκ των υστέρων τροποποίησή τους όπου χρειάζεται. Είναι δυνατός επίσης ο µαζικός υπολογισµός χωρίς τυπική διατοµή όταν είναι ορισµένες οι διάφορες γραµµές. To πρόγραµµα λειτουργεί σαν µελετητικό και σαν επιµετρητικό ταυτόχρονα. 5.2 Εισαγωγή στοιχείων Το φυσικό έδαφος υπολογίζεται αυτόµατα µε βάση την οριζόντια χάραξη και το µοντέλο εδάφους. Σε οποιεσδήποτε µεταβολές της οριζόντιας χάραξης γίνεται εκ νέου υπολογισµός. Ο ενιαίος χαρακτήρας του προγράµµατος επιτρέπει επίσης την άµεση διόρθωση του µοντέλου όταν στο επίπεδο της διατοµής κριθεί ότι κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο να γίνει. Το φυσικό έδαφος της διατοµής µπορεί να προκύψει επίσης από µετρήσεις στο χώρο, χωρίς τη χρήση µοντέλου εδάφους, να εισαχθεί απευθείας από φύλλο εργασίας του προγράµµατος ή µαζικά για όλες τις διατοµές από αρχεία ASCII διαφόρων τύπων. Το υψόµετρο καταστρώµατος ενηµερώνεται αυτόµατα από τη µηκοτοµή. Το Tessera λαµβάνει υπόψη την ύπαρξη υφιστάµενου δρόµου και αυτοµατοποιεί τη διαδικασία βελτίωσής του. 5.3 Τυπικές Εργασίες Οι διάφορες γραµµές που χρησιµοποιούνται για το υπολογισµό τοµών και εµβαδών είναι χαρακτηρισµένες και ιεραρχηµένες. Χωρίζονται σε κατηγορίες οικογένειες που προσδιορίζουν τη συµπεριφορά των γραµµών στη διατοµή (σειρά και τρόπο υπολογισµού). Σε κάθε οικογένεια ο χρήστης µπορεί να δηµιουργήσει και νέα µέλη - εργασίες που καθορίζουν τόσο την εµφάνιση των γραµµών όσο και τον τρόπο υπολογισµού - οµαδοποίησης των τελικών ποσοτήτων ανά διατοµή (µήκη - εµβαδά). Οι στήλες του πίνακα χωµατισµών διαµορφώνονται και αυτές παραµετρικά από το χρήστη (τρόπος παρουσίασης, ποσότητες που αθροίζουν). Η παραπάνω δοµή µε τις οικογένειες, εργασίες και στήλες απαρτίζουν τις τυπικές εργασίες του Tessera, οι οποίες µπορούν να εξάγονται και σε ξεχωριστά αρχεία όπως και να εισάγονται από αυτά. Αυτό βοηθά στη µεταφορά τους από έργο σε έργο, από συνεργάτη σε συνεργάτη και από το τµήµα υποστήριξης της Anadelta Software σε οποιονδήποτε χρήστη. 5.4 Τυπικές ιατοµές Ανάλογα µε τον τύπο του δρόµου γίνεται η επιλογή των τυπικών διατοµών που θα χρησιµοποιηθούν. Υπάρχει εκτενής βιβλιοθήκη τυπικών διατοµών που µπορεί να εµπλουτιστεί µέσω internet ή e-mail. Μια τυπική διατοµή µπορεί να τροποποιηθεί ή και να δηµιουργηθεί εξ' αρχής από το χρήστη µε γραφικό τρόπο. Κάθε τυπική διατοµή µπορεί να χρησιµοποιηθεί σαν πρότυπο για να προκύψει µια άλλη µε τροποποίηση, προσθήκη ή διαγραφή κάποιων στοιχείων της. Η τροποποιηµένη τυπική µπορεί να αποθηκευτεί µε το δικό της όνοµα και να αποτελεί στη συνέχεια η ίδια πρότυπο. Οι τυπικές διατοµές µπορούν να εξάγονται και σε ξεχωριστά αρχεία όπως και να εισάγονται από αυτά. Αυτό βοηθά στη µεταφορά τους από έργο σε έργο, από συνεργάτη σε συνεργάτη και από το τµήµα υποστήριξης της Anadelta Software σε οποιονδήποτε τελικό χρήστη ζητήσει κάποια συγκεκριµένη τυπική. 7

5.5 Στοιχεία Τυπικής ιατοµής Οι τυπικές διατοµές υποστηρίζουν αυτόµατα δρόµους δύο κλάδων, ποικιλία διαµορφώσεων στα άκρα τους (π.χ. επενδεδυµένες τάφρους, τοιχία ανάσχεσης, ΖΑΚ, κρασπεδόρειθρα) και πρανή κάθε τύπου. Το Tessera προσφέρει εργαλεία ελέγχου των τυπικών διατοµών σε διάφορες συνθήκες (π.χ. επικλίσεις στην κορυφή της στροφής) και διευκολύνει την δηµιουργία και των πλέον πολύπλοκων κατασκευών. Η τυπική διατοµή στο Tessera περιέχει σε αριθµητική ή κωδικοποιηµένη µορφή τις επικλίσεις και τα πλάτη οδού και ερεισµάτων, τις κλίσεις των πρανών, τις στρώσεις οδοστρωσίας, τις επενδεδυµένες τάφρους, τα στηθαία New Jersey, διάφορα σχέδια, τον τρόπο καθαρισµού των φυτικών γαιών κλπ. Η κωδικοποιηµένη µορφή αναφέρεται σε διαγράµµατα ή συναρτήσεις που το πρόγραµµα χρησιµοποιεί για να δώσει τιµές στις διάφορες παραµέτρους. Ένα παράδειγµα είναι η χρήση του διαγράµµατος επικλίσεων για τον υπολογισµό των επικλίσεων του δρόµου, ενώ για τις επικλίσεις των ερεισµάτων, το πρόγραµµα µπορεί να χρησιµοποιήσει περισσότερους από δύο διαφορετικούς εναλλακτικούς τρόπους για τον υπολογισµό τους συναρτήσει των επικλίσεων του οδοστρώµατος. 5.6 Υπολογισµός Ο υπολογισµός γίνεται ταχύτατα και εύκολα είτε ανά διατοµή είτε µαζικά για όλες ή για επιλεγµένες οµάδες διατοµών µε τη χρήση των κατάλληλων φίλτρων. Υπάρχει η δυνατότητα ανάθεσης εκ νέου µίας τυπικής διατοµής ή εφαρµογή συγκεκριµένων στοιχείων της που µπορεί να αφορούν τόσο στην οδοστρωσία όσο και στα πρανή (εφαρµογή τριγωνικής τάφρου αριστερά κ.α.). Αν κατά τη διάρκεια των µαζικών υπολογισµών υπάρξουν προβλήµατα αυτά αναφέρονται συγκεντρωτικά µε δυνατότητα άµεσης µετάβασης σε κάθε διατοµή για επίλυσή τους. Ακόµα και µετά τον υπολογισµό µε τυπική διατοµή υπάρχει δυνατότητα επέµβασης στη διατοµή είτε µε µικρό-µεταβολή της τυπικής είτε µε απευθείας τροποποίηση των γραµµών της διατοµής. Σε όλες τις φάσεις τροποποίησης - υπολογισµού των διατοµών γίνεται αυτόµατος υπολογισµός και όλων των ποσοτήτων που προκύπτουν σύµφωνα πάντα µε τις ισχύουσες τυπικές εργασίες. 5.7 Σύνθετες ιατοµές Η δηµιουργία των σύνθετων διατοµών γίνεται εύκολα και µαζικά για το σύνολο των διατοµών του κύριου δρόµου µε πλήρη έλεγχο του τρόπου σύνθεσης. Μετά την επεξεργασία των διατοµών σε κάθε δρόµο ξεχωριστά, γίνεται η αυτόµατη δηµιουργία των διατοµών του σύνθετου δρόµου καθορίζοντας τόσο τη χρονική σειρά υπολογισµού των δρόµων όσο και το αν θα υπάρχει ένα ενιαίο ή πολλά χωµατουργικά. Από αυτό το στάδιο και µετά ο σύνθετος δρόµος αντιµετωπίζεται ως ένας απλός δρόµος µε όλες τις δυνατότητες επεξεργασίας, διόρθωσης και εκτύπωσης τόσο των σχεδίων όσο και του πίνακα χωµατισµών. Τέλος παρέχεται η δυνατότητα ενηµέρωσης προς τα «πίσω» των διατοµών των επιµέρους δρόµων τόσο για την ορθή ενηµέρωση της οριζοντιογραφίας όσο και για την εξαγωγή των προµέτρησεων / επιµετρήσεων ανά δρόµο. 5.8 Αναβαθµοί - Τοιχία Υπάρχει η δυνατότητα αυτόµατης εισαγωγής αναβαθµών, πλήρως παραµετροποιήσιµων όσον αφορά στο ελάχιστο οριζόντιο βήµα, στο ελάχιστο κατακόρυφο βήµα ή σε συνδυασµό τους, στις κλίσεις που θα χρησιµοποιηθούν, στη φορά δηµιουργίας κλπ. Βέβαια, όπως και µε όλα τα στοιχεία της διατοµής, ο χρήστης µπορεί να τροποποιήσει τους αναβαθµούς ελεύθερα και µετά την εισαγωγή τους. 8

Η τοποθέτηση των τοιχίων γίνεται µε ορισµό της θέσης τους ενώ οι διαστάσεις τους προτείνονται αυτόµατα µε βάση αντίστοιχους πίνακες (κλίσης πρανούς, τάσης εδάφους), πρότυπα σχέδια που εισάγονται από τον χρήστη ή βρίσκονται αποθηκευµένα στη βιβλιοθήκη σχεδίων του προγράµµατος. Η εισαγωγή των τοιχίων µπορεί να γίνει µαζικά, ακολουθώντας σχετική οριζοντιογραφική τοποθέτηση ή συγκεκριµένη απόσταση από άξονα, ή στο επίπεδο της συγκεκριµένης διατοµής µε εποπτικό τρόπο. 5.9 Πίνακας χωµατισµών ποσοτήτων προµετρήσεις Ο πίνακας χωµατισµών παραµετροποιείται πλήρως. Τη στιγµή του υπολογισµού - εκτύπωσης ο χρήστης µπορεί να επιλέξει ποιες από τις υπολογισµένες ποσότητες θα εµφανιστούν, µε ποια σειρά και µε ποια µορφή (επιφάνεια, όγκος, τρέχοντα µέτρα, ποσοστό για Γαίες, Βράχο κλπ). Παρέχεται η δυνατότητα είτε άµεσης εκτύπωσης του πίνακα είτε εξαγωγής του σε αρχείο (xls). Μετά τον πίνακα χωµατισµών, το πρόγραµµα υπολογίζει διάγραµµα επιφανειών και διάγραµµα κίνησης γαιών Bruckner. Μέσα από ένα ειδικό περιβάλλον επιτρέπει την εισαγωγή γραµµών διανοµής, των οποίων βελτιστοποιεί τη θέση, και υπολογίζει και εκτυπώνει τον πίνακα κίνησης γαιών για τον υπολογισµό του κόστους εκσκαφής και µεταφοράς χωµατισµών. 5.10 Εκτυπώσεις Λόγω της εξειδικευµένης φύσης του προγράµµατος οι εκτυπώσεις των διατοµών γίνονται ταχύτατα και µε την ελάχιστη δυνατή επέµβαση του χρήστη. Αρκεί ο ορισµός της επιθυµητής κλίµακας και των διατοµών ανά σελίδα για την ολοκλήρωση της εκτύπωσης. Το πλήρως αυτόνοµο και παραµετρικό περιβάλλον εκτύπωσης περιλαµβάνει και τη διαδικασία της προεπισκόπησης, που βοηθά στον έλεγχο και στην τακτοποίηση των διατοµών πριν την τελική εκτύπωση. 5.11 Επιµέτρηση Το Tessera καλύπτει πλήρως και τις ανάγκες της επιµέτρησης. Μέσα από δικό του φύλλο εργασίας επιτρέπει την τροποποίηση και κατασκευή νέων γραµµών ανά διατοµή. Παρέχεται όµως και η δυνατότητα µαζικής εισαγωγής γραµµών από αρχεία κειµένου διαφόρων µορφών καθώς και της µαζικής επεξεργασίας τους όπως η εισαγωγή/αποκοπή σηµείων µε πολλαπλά κριτήρια, η µετατόπιση κατά χ, h, το offset, η αντιγραφή, αποκοπή και επικόλληση γραµµών. Οι παραπάνω λειτουργίες σε συνδυασµό µε τον ταχύτατο µαζικό υπολογισµό τοµών και ποσοτήτων διευκολύνουν και απλουστεύουν τις εργασίες της σύγχρονης επιµέτρησης. 9