Έργο:«Ταθεμέλιαμου»,II.Πάθη,ΆξιονΕστί Συνθέτης:ΜίκηςΘεοδωράκης 1. Σκοπός: Οι μαθητές, με το τέλος του συγκεκριμένου μαθήματος, αναμένεται να είναι σε θέση να εντοπίζουν ακουστικά, να εκτελούν και να χρησιμοποιούν σε δική τους μελοποίηση ποιήματος στοιχεία που προσδίδουν ελληνικότηταστοέργο«άξιονεστί»τουμίκηθεοδωράκη.συγκεκριμένα,ταστοιχείααυτάείναι: ηχρήσημελισματικήςκίνησης,ισοκρατήματοςκαιψάλτη(απότηβυζαντινήμουσική), ηχρήσηπαραδοσιακώνμουσικώνοργάνων(απότηδημοτικήμουσική), καιημελοποίησηποιήματοςτουελύτη(απότηνελληνικήποίηση). 2. Προαπαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες: Δεξιότητες Ακρόασης και Εκτέλεσης Βαθμίδας 2 του νέου Αναλυτικού Προγράμματος. 3.Δραστηριότητες ΣΤΟΧΟΙΚΑΙΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΣΕΕΠΙΠΕΔΑ Επίπεδο Δραστηριότητες Ακρόασης 1 ο Αφόρμιση 1. Προβολή βίντεο με τον συνθέτη να διευθύνει το «Της Δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ». Εκτέλεσης 3.Οι μαθητές τραγουδούν απόσπασμα(μμ.1 20) από το «Θεμέλια μου στα βουνά». 2 ο Διδασκαλία Καινούργιας Έννοιας 4. οι μαθητές μέσω Χάρτη Ακρόασης εντοπίζουν τις πυρηνικές γνώσεις δηλ. τα στοιχεία ελληνικότητας μέσα στο «Θεμέλια μου σταβουνά». 3 ο Εμπέδωση 5. οι μαθητές εκτελούν ενορχήστρωση του «Θεμέλια μου στα βουνά». 4 ο Δημιουργική Εργασία 5 ο Αξιολόγηση 7. Γίνεται ηχογράφηση των συνθέσεων των μαθητών και δίνεται σχετικό φυλλάδιο γιααυτο και ετερο αξιολόγηση. Σύνθεσης 6. Οι μαθητές μελοποιούν δοσμένη ποίηση (π.χ. Ρίτσου) χρησιμοποιώντας τα συγκεκριμένα στοιχεία ελληνικότητας. Άλλες: Πολιτότητα: 2. κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που επηρέασαν το έργο του Μ. Θεοδωράκηκαθώς
4.ΕκπαιδευτικόΥλικό Αφόρμιση Προβολήβίντεο http://www.youtube.com/watch?v=4xr1mkfgqw0&feature=playlist&p=76d0afaeedfa8e3f&index=0&playnext=1 Ενορχήστρωση Σημείωση:μπορείναεκτελεσθείμόνομιαγραμμήαυλούκαιοιάλλεςδύοναπαραλειφθούν.
Χάρτης Ακρόασης ΜΕΡΟΣ Α 1. (0:00 28:00) Η ερμηνεία του βαρύτονου θυμίζει Α. ψάλτη Β. ρεμπέτη Γ. τζαζίστα 2. (0:00 0:28) Το χαρακτηριστικό στοιχείο του μέρους της χορωδίας στο πιο κάτω απόσπασμα είναι: Α. η κρατημένη νότα (ισοκράτημα) Β. η πλούσια μελωδική κίνηση Γ. οι διφωνίες Μ. 74 Χορωδία 3. (0:37) Η πρώτη συλλαβή της λέξης «ά καυ τη» αντιστοιχεί με Α. μια νότα (= συλλαβική κίνηση) Β. 2 4 νότες (= νευματική κίνηση) Γ. περισσότερες από 5 νότες (= μελισματική κίνηση) Μ. 82 4. Ποια μουσική σου θυμίζουν τα πιο πάνω στοιχεία;... ΜΕΡΟΣ Β 1. Ποιο από τα όργανα που χρησιμοποιεί ο συνθέτης σε εξέπληξε περισσότερο που το άκουσες σε αυτό το συμφωνικό έργο; φλάουτο, όμποε, κλαρίνο, φαγκότο, πιάνο, σαντούρι, μαντολίνο, κιθάρα, κρουστά, ψάλτης, σοπράνο, άλτο, χορωδία, βιολιά, βιόλες, τσέλα, κοντραμπάσα, πιάνο.... 2. Ποια μουσική σου θυμίζει η επιλογή του πιο πάνω οργάνου;... ΜΕΡΟΣ Γ 1. Το κείμενο που τραγουδιέται προέρχεται από Α. την Αγία Γραφή Β. ελληνική ποίηση Γ. λιμπρέτο όπερας Άρα, με βάση τις πιο πάνω απαντήσεις, ο Συνθέτης πήρε στοιχεία από: 1... 2... 3...
ΔημιουργικήΕργασία Μελοποίησηποιήματος ΓιάννηςΡίτσος Μετόσαφύλλα Μετόσαφύλλασουγνέφειοήλιοςκαλημέρα Μετόσαφλάμπουραναλάμπειοουρανός Καιτούτοιμεςστασίδερα,καικείνοιμεςστοχώμα Καιτούτοιμεςστασίδερα,καικείνοιμεςστοχώμα ΓιώργοςΣεφέρης ΤοΣώμα Τούτοτοσώμαπουέλπιζεσαντοκλωνίν ανθίσει Καινακαρπίσεικαιστηνπαγωνιάναγίνειαυλός Ηφαντασίατοβύθισεσ έναβουερόμελίσσι Γιαναπερνάκαινατοβασανίζειομουσικόςκαιρός. Αξιολόγηση Αξιολογήστε τόσο τη δική σας μελοποίηση ποιήματος όσο και αυτές των άλλων ομάδων σε σχέση µε την χρήση των συγκεκριμένωνστοιχείωνπουπροσδίδουνελληνικότητα.δικαιολογήστετασχόλιάσας. ΣτοιχείαΕλληνικότητας Αυτοαξιολόγηση Ετεροαξιολόγηση Μελισματικήκίνηση Ισοκράτης ΕλληνικάΠαραδοσιακάΌργανα Μελοποίησηποιήματος Ερμηνεία o
Εναλλακτικό διδακτικό υλικό εισηγήσεις συναδέλφων Δραστηριότητα ακρόασης, 1 ο επίπεδο (αφόρμιση) - Πάνω σε στίχους του Ρίτσου π. χ (ένα δίστιχο) να εργαστούν με παιγνιώδη τρόπο. ή Να χρησιμοποιήσουν ρυθμικό οστινάτο σε απαγγελία για να δημιουργηθεί η αίσθηση του ισοκράτη. Να τραγουδήσουν τενούτες με την εναλλαγή συγχορδίας (όπως η συνάδελφος Ευγενία Σολομωνίδου είχε δείξει σε προηγούμενο σεμινάριο) κάτι που θα λειτουργήσει ως ισοκράτης. Να επιλέξουν συλλαβές (φωνήεντα) από το ποίημα πάνω στο οποίο θα τραγουδήσουν μελίσματα πάνω σε συγκεκριμένες νότες. Κάποιος μαθητής απαγγέλει το ποίημα κανονικά σε δικό του ρυθμό. Η άσκηση γίνεται στον κύκλο όρθιοι. Στη συνέχεια χωρίζονται σε ομάδες (2+1) και τέλος επαναλαμβάνουν καθιστοί στον κύκλο. Ένας μαθητής στέκεται στη μέση του κύκλου, με κλειστά μάτια, ώστε να νιώσει τα χαρακτηριστικά της ελληνικότητας που θέλουμε να τους διδάξουμε. Να ηχογραφηθεί Να δοθεί έμφαση στην ερμηνεία των στοίχων, στην έννοια, στον συμβολισμό του ποιήματος. Δραστηριότητα εκτέλεσης, 3ο επίπεδο (εμπέδωση) - Προτείνεται να αντικατασταθεί με την ενορχήστρωση του τραγουδιού «Με το λύχνο του άστρου» από το έργο «Άξιον Εστί» του Μ. Θεοδωράκη. Δραστηριότητα ακρόασης, 5ο επίπεδο (αξιολόγηση) - Παράλληλη ακρόαση άλλου έργου στο οποίο θα αναγνωρίσουν τα στοιχεία που έμαθαν.