ΙΔΡΥΜΑ: ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ: ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ

ΙΔΡΥΜΑ: ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ: ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ «Η πρακτορεία επιχειρηματικών απαιτήσεων ( factoring ) ως εναλλακτική μορφή χρηματοδότησης. Μελέτη της περίπτωσης ΑΤΕ factoring». ΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ - ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΘΕΟΔΩΡΕΛΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΚΟΣΜΙΔΗΣ ΚΟΣΜΑΣ ΚΑΒΑΛΑ 2006

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σελ 5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α FACTORING (ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ) 1. FACTORING 1.1 Ορισμός Factoring 7 1.2 Ιστορική αναδρομή Factoring 8 Η ανάπτυξη του Factoring στις Η.Π.Α 9 Η ανάπτυξη του Factoring στην Ευρώπη 10 1.3 Βασικά χαρακτηριστικά του Factoring 10 1.4 Υπηρεσίες που προσφέρει το Factoring α. Χρηματοδότηση / Προεξόφληση Απαιτήσεων 11 β. Κάλυψη Πιστωτικού Κινδύνου 12 γ. Έλεγχος Φερεγγυότητας Πελατών 13 δ. Διαχείριση Απαιτήσεων 13 ε. Παροχή Συμβούλων Marketing και Υπόδειξη νέων Πελατών 14 2. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ FACTORING 2.1 Το εύρος παρεχομένων υπηρεσιών - Γνήσιο και μη γνήσιο Factoring 16 2.2 Την κοινοποίηση ή μη της εκχώρησης απαίτησης του πράκτορα προς τον τρίτο οφειλέτη - Εμφανές και Αφανές Factoring. 17 2.3 Τον χρόνο εξόφλησης των απαιτήσεων από τον πράκτορα προς τον προμηθευτή - Με ή χωρίς προεξόφληση Factoring 18 2

2.4 Την γεωγραφική εγκατάσταση του οφειλέτη της εκχωρούμενης απαίτησης - Εγχώριο ή Διεθνές Factoring Εγχώριο 19 Με Δικαίωμα Αναγωγής ή Χωρίς Δικαίωμα Αναγωγής Factoring 20 Εμπιστευτικό ή Μη Εμπιστευτικό Factoring 21 Διεθνές 22 Εισαγωγικό - Εξαγωγικό Factoring ή σύστημα των δύο factors 22 Άμεσο εισαγωγικό και εξαγωγικό factoring ή σύστημα του ενός factor 23 Σχέσεις εξαγωγικού εισαγωγικού Factor 25 3. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ FACTORING 3.1 Οι διαδικασίες λειτουργίας του θεσμού Factoring 26 3.2 Οι σχέσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών α. Η σχέση μεταξύ πράκτορα και προμηθευτή 29 β. Η σχέση μεταξύ πράκτορα και πελάτη 30 γ. Η σχέση μεταξύ προμηθευτή και πελάτη 31 3.3 Σύγκρουση της σύμβασης Factoring με άλλες Συμβάσεις 31 3.4 Κατάρτιση συμβάσεων Factoring από μη εξουσιοδοτημένους φορείς. 32 4. ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ FACTORING 4.1 Πλεονεκτήματα του θεσμού Factoring α. Πλεονεκτήματα για τον προμηθευτή εκχωρητή 33 β. Πλεονεκτήματα για την Εταιρεία Factoring (Factor). 34 4.2 Μειονεκτήματα του θεσμού Factoring α. Μειονεκτήματα του θεσμού για τον προμηθευτή 34 εκχωρητή β. Μειονεκτήματα του θεσμού για την Εταιρεία Factoring (Factor). 34 3

4.3 Οφέλη από την Εφαρμογή του Θεσμού Factoring 35 4.4 Κίνητρα για την προσέγγιση νέων πελατών 35 4.5 Το Κόστος των Υπηρεσιών Factoring 36 5. ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ FACTORING ΚΑΤΑ ΤΟ Ν. 1905/1990 & ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ 5.1 Νομικό πλαίσιο της Σύμβασης Factoring στην Ελλάδα 39 5.2 Απόφαση Τ.Ε. αριθμ. 2168/8.1.93 43 5.3 Πεδίο εφαρμογής του Factoring 45 6. ΤΟ FACTORING ΩΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΑΤΕ FACTORING 1. ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΑΤΕ FACTORING 1.1 Παροχή Υπηρεσιών Διεθνούς (Εισαγωγικού Εξαγωγικού) και Εγχώριου Factoring από την Α.Τ.Ε. Α.Ε. 50 Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ FACTORING 53 Β. ΕΓΧΩΡΙΟ FACTORING 59 1.2 Δικαιολογητικά για την ανάπτυξη και προώθηση των εργασιών του Factoring 70 1.3 Η πορεία της Α.Τ.Ε. Α.Ε. στο χώρο του factoring 72 1.4 Η ελληνική αγορά factoring 73 ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ FACTORING 76 ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΤΟ FACTORING 79 ΕΠΙΛΟΓΟΣ 80 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 81 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 94 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μεγάλη πρόοδος που παρουσιάστηκε στο τέλος του 20 ου αιώνα στις επικοινωνίες, στις μεταφορές και στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές, ο έντονος ανταγωνισμός που έχει επιβάλλει μία μεγάλη διάρκεια στο χρόνο πληρωμής των επί πιστώσει πωλήσεων και η ύπαρξη επισφαλών απαιτήσεων πολλών αγορών οδήγησε διεθνώς τις επιχειρήσεις σε εναλλακτικές λύσεις όπως το factoring, το οποίο αποτελεί ένα ασφαλές, αξιόπιστο και απόλυτα λειτουργικό σύστημα υπηρεσιών. Η εναλλακτική λύση του factoring είναι ιδιαίτερα αναγκαία στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες πάσχουν από ανεπαρκή κεφαλαιακή και οργανωτική συγκρότηση και από περιορισμένη ταμειακή ρευστότητα. Κύριος στόχος μας, θα είναι να αποδώσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα τα είδη και τις υπηρεσίες του factoring οι οποίες προσφέρονται από τι εταιρείες πρακτορείας (factors). Δίνοντας παράλληλα έμφαση, στα οφέλη τα οποία προκύπτουν, στην εξέλιξη και τις προοπτικές του θεσμού στην Ελληνική πραγματικότητα. 5

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Σήμερα, στην Ελλάδα ο θεσμός του factoring βρίσκεται στο αρχικό στάδιο εφαρμογής του και το ποσοστό χρήσης των υπηρεσιών του είναι ελάχιστο σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης οπού ξεπερνά το 15%, υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης του. Υπολογίζεται, ότι οι επιχειρήσεις που μπορούν να το αξιοποιήσουν ως «εργαλείο ανάπτυξης» και επέκτασης των εργασιών τους είναι πάνω από 90.000. Βασική προϋπόθεση, για σωστή εφαρμογή και προώθηση του θεσμού είναι η συστηματική τους ενημέρωση, ώστε να κατανοήσουν τους μηχανισμούς τους και τα πολλαπλά οφέλη που θα εξασφαλίσουν οι επιχειρήσεις τους. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις πρέπει να καταβάλουν προσπάθειες να πείσουν τους πελάτες τους, να αποδεχτούν το μηχανισμό του factoring για το κοινό τους συμφέρον, διαφορετικά η μη αποδοχή του θεσμού θα τους υποχρεώσει να αναθεωρήσουν την πιστωτική τους πολιτική απέναντι τους. Το factoring, εφαρμόζεται σε: 1. Επιχειρήσεις που αναπτύσσονται γρήγορα, είναι μεσαίου μεγέθους με ικανοποιητική αποδοτικότητα και έχουν δυναμικό management, ενώ έχουν ταμειακά προβλήματα που δεν οφείλονται σε μόνιμη οικονομική αδυναμία. 2. Επιχειρήσεις των οποίων η παραγωγή ή εμπορία του προιόντος είναι ανταγωνιστική με σημαντικά περιθώρια αύξησης των πωλήσεων τους, εφόσον εφαρμόζονται οι κατάλληλες πολιτικές marketing και υπάρχει ανάλογη χρηματοδοτική υποστήριξη. Το προϊόν πρέπει να είναι τυποποιημένο, καταναλωτικό ή ελαφρά επενδυτικό και να μην αφήνει περιθώρια ενστάσεων εκ μέρους των αγοραστών. 6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ FACTORING (ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ) 1. FACTORING 1.1 Ορισμός Factoring. Το Factoring ( «σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων» κατά το άρθρο 1 1 του ν. 1905/1990) 1 είναι μία διαρκής συμβατική σχέση μεταξύ μιας εταιρίας Factoring (π.χ Τράπεζα), διεθνώς factor, και ενός προμηθευτή αγαθών ή υπηρεσιών. Στο πλαίσιο της οποίας: α. ο προμηθευτής: εκχωρεί, με ή χωρίς δικαίωμα αναγωγής, στον πράκτορα το σύνολο ή μέρος, των βραχυπρόθεσμων, εγχώριων ή και διεθνών, απαιτήσεων έναντι πελατών του. β. ο πράκτορας (εταιρία factoring): αναλαμβάνει, έναντι αμοιβής μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες υπηρεσίες. Χρηματοδότηση του Προμηθευτή, με προκαταβολές έναντι ή προεξόφληση των απαιτήσεων. Την κάλυψη (περίπτωση σύμβασης χωρίς δικαίωμα αναγωγής) του πιστωτικού κινδύνου του προμηθευτή, από την οικονομική αδυναμία του πελάτη / οφειλέτη να πληρώσει. Την διαχείριση / είσπραξη, των εκχωρημένων απαιτήσεων. Την λογιστική παρακολούθηση του καθολικού πελατών. Γενικά, το Factoring 2 είναι ένα σύνθετο, ευέλικτο και υψηλής τεχνολογίας χρηματοπιστωτικό εργαλείο, που απευθύνεται κυρίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επιτρέπει την ορθολογικότερη διοίκηση τους, την χρηματοδότηση τους, την ασφάλιση των 1 Ξενογιάννης Γ., Χατζησταματίου Π., Σημειώσεις Factoring, Ελληνικό Τραπεζικό Ινστιτούτο Ένωσης Ελληνικών 2 Γαλάνης Π. Βασίλειος, 1994, σελ. 89 7

απαιτήσεων του προμηθευτή και την ενίσχυση της θέσης της επιχείρησης στην αγορά. 1.2 Ιστορική αναδρομή Factoring. Η έννοια του όρου Factoring αναφέρεται στην αγγλική βιβλιογραφία από τον 15 ο και 16 ο αιώνα 3. Μας είναι όμως άγνωστο το πότε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά. Ο factor αρχικά είχε τη μορφή του εμπορικού αντιπροσώπου οπού μπορούσε να διακινεί προϊόντα με την δική του επωνυμία. Ενώ, οι υπηρεσίες που πρόσφερε εκείνη την εποχή, συνέβαλλαν στην ανάπτυξη των εμπορικών συναλλαγών της χώρας του. Και ιδιαίτερα τις περιόδους της αποικιοκρατίας, αφού ήταν αυτός που εισέπραττε τους λογαριασμούς των πελατών του. Καθώς και αυτός που διαμόρφωνε την πιστωτική πολιτική και έδινε προκαταβολές τοις μετρητοίς πριν την πώληση των προϊόντων. Έξω όμως πάντα από τα πλαίσια νόμων ή δικαστικών αποφάσεων. Πριν τον 1 ο Παγκόσμιο Πόλεμο, με την οικονομική και βιομηχανική ανάπτυξη που σημειώθηκε στις Η.Π.Α., σημειώθηκαν σημαντικές αλλαγές στο χώρο των επιχειρήσεων. Οι factors άρχισαν να δημιουργούν νέες εργασίες, παρέχοντας υπηρεσίες στους επιχειρηματίες ή τους βιομηχάνους που οι ίδιοι δεν μπορούσαν ή δεν τους συνέφερε να φέρουν σε πέρας με αποτέλεσμα την ανάπτυξη χρηματοδοτικών υπηρεσιών και υπηρεσιών κάλυψης πιστωτικών κινδύνων. Έτσι δημιουργήθηκε το σύγχρονο Factoring, οπού ο νέος factor έχει την μορφή σύγχρονου χρηματοδότη με πιστώσειςπροκαταβολές απαιτήσεων, ασφαλίσεις των εκχωρημένων τιμολογίων κ.α. Με την πάροδο του χρόνου, εκτός από τις εταιρείες factoring δημιουργήθηκαν και πολλές εταιρείες χρηματοδοτήσεων οι οποίες 3 Γαλάνης Π. Βασίλειος, 1994, σελ. 90 8

επεκτάθηκαν πέρα από την χρηματοδότηση των εμπορικών εργασιών. Αργότερα, στο χώρο αυτό εισχώρησαν οι τράπεζες και άλλοι χρηματοδοτικοί οργανισμοί. Πριν το 1960, ελάχιστες τράπεζες παρείχαν υπηρεσίες factoring. Το 1963 το factoring εντάχθηκε στις Η.Π.Α., με νόμο στις τραπεζικές εργασίες. Άλλες τράπεζες δημιούργησαν νέα τμήματα που ασχολήθηκαν με το νέο θεσμό, ενώ άλλες αγόρασαν ολόκληρες διευθύνσεις ή εταιρείες Factoring Αρχικά ο νέος θεσμός απευθύνονταν, σε επιχειρήσεις υφαντουργικές, επίπλων και στη συνέχεια επεκτάθηκε σε βιομηχανίες υποδημάτων, χαλιών, παιχνιδιών κ.α. Η ανάπτυξη του θεσμού τα τελευταία χρόνια κυρίως στις Η.Π.Α., ήταν ραγδαία, και στη συνέχεια επεκτάθηκε στην Ευρώπη. Η ανάπτυξη του Factoring στις Η.Π.Α Στις Η.Π.Α. το factoring αρχικά εφαρμόστηκε έξω από το νομικό πλαίσιο, η εμπορική αυτή δραστηριότητα καλυπτόταν από τη γενική νομοθεσία με τη μορφή του Agent (πράκτορα - αντιπροσώπου). Γύρω στα 1940 στις περισσότερες πολιτείες των Η.Π.Α, άρχισε να εφαρμόζετε σταδιακά ειδικό νομοθετικό πλαίσιο με αρχές και κανόνες. Ενώ στα 1950 στην Νέα Υόρκη καθιερώθηκαν οι σχέσεις του Factor και Agent ως εκχωρητή απαιτήσεων και αναλήπτη εργασιών Factoring. Παρά την ταχεία εξάπλωση του θεσμού στις Η.Π.Α. ακόμα και σήμερα δεν έχει αναπτυχθεί πολύ περισσότερο από την αρχή της εμφάνισης του. Παρά έχει περιοριστεί σε ορισμένους τομείς της οικονομίας. Και αυτό γιατί οι factors προστατεύουν τους εαυτούς τους έναντι των ζημιών που μπορεί να προκύψουν στους πελάτες τους. Προτιμούν πελάτες με καλές λογιστικές καταστάσεις, ενώ δεν βασίζονται στη γνώση και την εμπειρία του εμπορίου και στην καθημερινή χρήση των λογιστικών καταστάσεων των πελατών τους 9

και δεν λειτουργούν σαν ασφαλιστική εταιρεία ή δεν επιμερίζονται τον πιστωτικό κίνδυνο με άλλη ασφαλιστική εταιρεία. Η ανάπτυξη του Factoring στην Ευρώπη. Πολλοί θεωρούν, ότι το Factoring αναπτύχθηκε ταυτόχρονα με τις Η.Π.Α και στην Αγγλία και έπειτα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο θεσμός αναπτύχθηκε γιατί αυτού του είδους οι συναλλαγές προϋπήρχαν. Εργασίες όπως η εκχώρηση απαιτήσεων, η εγγύηση οφειλών, η χρηματοδότηση έναντι φορτωτικών εγγράφων κ.α. υπήρχαν και πριν από δεκαετίες αλλά δεν ήταν συστηματοποιημένες. Τις εργασίες αυτές έχουν αναλάβει θυγατρικές εταιρίες, κυρίως, τραπεζών ή άλλων επιχειρήσεων, γνωστές ως Factors. Αφού οι τράπεζες ήταν απρόθυμες να τις αναλάβουν. 1.3 Βασικά χαρακτηριστικά του Factoring. Τα βασικά στοιχεία του χρηματοπιστωτικού αυτού εργαλείου που το διαφοροποιούν από τις γνωστές τραπεζικές εργασίες είναι οι εξής 4 : α) Ο πράκτορας δεν ενεχυριάζει τις απαιτήσεις των πελατών του για την εξασφάλιση των χρηματοδοτήσεων του, αλλά τις εκχωρεί στα πλαίσια της αγοράς των απαιτήσεων αυτών και αναλαμβάνει, τον πιστωτικό κίνδυνο. Δηλαδή, αν ο οφειλέτης αδυνατεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του για οικονομικούς λόγους, τότε την ζημία την επωμίζεται ο πράκτορας, ο οποίος έχει συμβατικά παραιτηθεί απ το δικαίωμα αναγωγής κατά του πελάτη του. β) Ο πράκτορας προσφέρει στον πελάτη του όχι μόνο μία υπηρεσία, αλλά μια δέσμη υπηρεσιών, η οποία καλύπτει ένα ευρύ φάσμα των αναγκών του. Δέσμη, η οποία στηρίζεται στο τρίπτυχο 4 Υποδιεύθυνση Εκπαίδευσης Προσωπικού: Εθνική Τράπεζα, Σελ. 47 10

των λειτουργιών που χαρακτηρίζει το Factoring, ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ. γ) Το Factoring είναι μία επαναλαμβανόμενη διαδικασία που δημιουργεί στενή σχέση μεταξύ του πράκτορα και του πελάτη. Πράγμα κατανοητό, αφού εκχωρείται απ τον πωλητή στην εταιρεία Factoring το σύνολο των απαιτήσεων του, τόσο κατά των υφισταμένων του όταν υπογράφεται η σύμβαση, όσο και κατά όσων αποκτηθούν μελλοντικά. Βέβαια υπάρχουν περιπτώσεις, που είναι δυνατή η εκχώρηση ενός μόνο μέρους απ το σύνολο των απαιτήσεων του πωλητή, τότε όμως η οριοθέτηση γίνεται με βάση κάποιο κριτήριο ανεπίδεκτο αμφισβήτησης. Σ αυτή την περίπτωση, ο πελάτης του πράκτορα εκχωρεί σε διαρκή βάση όλες τις απαιτήσεις που εμπίπτουν στο συμφωνημένο με τον πράκτορα αντικειμενικό κριτήριο. 1.4 Υπηρεσίες που προσφέρει το Factoring. Οι κυριότερες υπηρεσίες 5 που παρέχει ένας Factor στους πελάτες τους είναι οι εξής: α. Χρηματοδότηση / Προεξόφληση Απαιτήσεων Η αντιμετώπιση του προβλήματος ρευστότητας του πελάτη. Έχει τη μορφή της προεξόφλησης τιμολογίων, δηλαδή των βραχυπρόθεσμων απαιτήσεων του πωλητή που προέρχονται από την επί πιστώσει διάθεση εμπορευμάτων ή παροχή υπηρεσιών. Σε ποσοστό 75 90% της αξίας του τιμολογίου. Το ύψος του οποίου, εξαρτάται απ την φερεγγυότητα του χρηματοδοτούμενου πωλητή και των πελατών του, καθώς και την φύση των εμπορευμάτων. Το παρακρατούμενο ποσοστό (περιθώριο ασφαλείας) πιστώνεται σε ειδικό δεσμευμένο λογαριασμό καταθέσεως και αποσκοπεί στην κάλυψη εξόδων, εκπτώσεων και διάφορων 5 Υποδιεύθυνση Εκπαίδευσης Προσωπικού: Εθνική Τράπεζα, Σελ. 48 11

μειώσεων της αξίας του τιμολογίου που προκύπτουν λόγω ελαττωματικότητας, παράδοσης μειωμένης ποσότητας εμπορευμάτων και γενικά πλημμελούς εκτέλεσης της σχετικής παραγγελίας. Μετά την είσπραξη τιμολογίου και εκκαθάριση, το υπόλοιπο που απομένει μεταφέρεται σε πίστωση του ανοιχτού αλληλόχρεου λογαριασμού μεταξύ του πράκτορα και του πελάτη του, ο οποίος χρεώνεται με τις προηγούμενες χορηγούμενες προκαταβολές και τοκοπρομήθειες. Το όριο χρηματοδότησης του πελάτη αποτελεί το σύνολο των ατομικών, κατά αγοραστή, ορίων ανάληψης πιστωτικού κινδύνου. Προϋποθέσεις για τη χορήγηση προκαταβολών είναι ότι: - η πληρωμή των τιμολογίων δε θα ξεπεράσει τις 180 ημέρες, - και τα χρήματα που προκαταβάλλει ο factor χρησιμοποιούνται για την κάλυψη των αναγκών σε κεφάλαια κίνησης και όχι για επενδύσεις κεφαλαίου. β. Κάλυψη Πιστωτικού Κινδύνου. Η εταιρεία Factoring επωμίζεται τον κίνδυνο αφερεγγυότητας των πελατών του πωλητή, που έχει υπογράψει μαζί της σύμβαση. Έτσι, αν ο οφειλέτης αγοραστής βρεθεί σε οικονομική αδυναμία να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του, τότε την τιμολογιακή αξία την καλύπτει ο πράκτορας από δικά του διαθέσιμα. Η ανάληψη του πιστωτικού κινδύνου γίνεται μέχρι ένα ανώτατο ποσό που καθορίζει η εταιρεία, αφού αξιολογήσει την οικονομική κατάσταση του κάθε αγοραστή. Τα όρια ισχύουν για 3 12 μήνες και ανανεώνονται αφού επανελεγχτούν τα στοιχεία που συνθέτουν τη φερεγγυότητα του αγοραστή. Ενώ, μπορούν και να αναπροσαρμοστούν ύστερα από αίτηση του πωλητή ή εφόσον το κρίνει η εταιρεία Factoring. 12

Ο πράκτορας διατηρεί το δικαίωμα να περιορίσει ή να καταργήσει το όριο αυτό, αρκεί να ειδοποιήσει τον πωλητή εγκαίρως. Η έκταση της ευθύνης που αναλαμβάνει ο πράκτορας είναι ότι: - καλύπτει μόνο τον κίνδυνο που απορρέει από την ενδεχόμενη αφερεγγυότητα των αγοραστών των εμπορευμάτων και όχι τον νομικό κίνδυνο. Π.χ. εάν ο παραλήπτης του εμπορεύματος εγείρει ένσταση επικαλούμενος κακή εκτέλεση παραγγελίας, τότε έχει ο πράκτορας την υποχρέωση να καταβάλλει από ίδια διαθέσιμα το ισόποσο της αντίστοιχης απαίτησης. - δεν προστατεύει τον πελάτη του από το λεγόμενο «κίνδυνο χώρας» ή «πολιτικό κίνδυνο». Π.χ. αν ο πελάτης ενός εξαγωγέα με έδρα χώρα «πολιτικού κινδύνου» εξοφλήσει την αξία ενός τιμολογίου καταβάλλοντας το αντίτιμο του στο εγχώριο νόμισμα, αλλά η Κεντρική Τράπεζα της χώρας αυτής αδυνατεί να μεταφέρει το ισόποσο του τιμολογίου σε ελεύθερο συνάλλαγμα στο εξωτερικό, τότε τη σχετική ζημία θα την επωμιστεί ο πελάτης του εξαγωγέας και όχι ο πράκτορας. γ. Έλεγχος Φερεγγυότητας Πελατών. Ο πράκτορας πέρα από την συλλογή πληροφοριών για την φερεγγυότητα του αγοραστή, προβαίνει στον καθορισμό κάποιου ορίου στα πλαίσια του οποίου ο πωλητής μπορεί να διαθέσει εμπορεύματα «ανοικτά» στο νέο πελάτη του. Με την βεβαιότητα, ότι θα εισπράξει τις απαιτήσεις του είτε από τον αγοραστή, είτε από τον πράκτορα στη περίπτωση που ο αγοραστής βρεθεί σε οικονομική αδυναμία. Αυτό αποδεικνύει ότι ο πράκτορας δεν αρκείται στη παροχή γενικών πληροφοριών, αλλά ποσοτικοποιεί την εκτίμηση του για τη φερεγγυότητα του αγοραστή και αναλαμβάνει τον πιστωτικό κίνδυνο. 13

δ. Διαχείριση Απαιτήσεων. Κατά τη συνεργασία της επιχείρησης με μία εταιρεία Factoring, συντάσσεται κατάλογος των πελατών της και καταχωρούνται όλα τα στοιχεία που αφορούν τον πελάτη και τις υποχρεώσεις του, στο μηχανογραφικό σύστημα του πράκτορα. Η διαχείριση των απαιτήσεων που προσφέρουν οι εταιρείες Factoring στους πελάτες τους περιλαμβάνουν: - Λογιστική Παρακολούθηση : ο πράκτορας ενεργεί όλες τις λογιστικές εγγραφές, που συνδέονται με τις εκχωρημένες σ αυτόν απαιτήσεις και είναι σε θέση να εφοδιάσει τον πελάτη του με στατιστικά στοιχεία των πωλήσεων και την πληρωμή των τιμολογίων. - Είσπραξη των Απαιτήσεων: είσπραξη καθυστερημένων ή επισφαλών απαιτήσεων και λήψη των κατάλληλων μέτρων για τη συμμόρφωση των οφειλετών που καθυστερούν την εξόφληση υποχρεώσεων τους. - Ρύθμιση θεμάτων που προκύπτουν κατά τη διαχείριση των απαιτήσεων: οποιοδήποτε θέμα εμφανίζεται σχετικά με τις απαιτήσεις όπως π.χ. ελαττωματικά εμπορεύματα, αντιμετωπίζονται από τους υπαλλήλους της εταιρείας factoring, με βάση προηγούμενη συνεννόηση τους με τον πελάτη τους. ε. Παροχή Συμβούλων Marketing και Υπόδειξη νέων Πελατών. Οι εταιρείες Factoring έχοντας καθολική εικόνα των διάφορων επιχειρηματικών κλάδων και με τα οργανωμένα τμήματα marketing που διαθέτουν, παρέχουν χρήσιμες συμβουλές και πληροφορίες στους ενδιαφερόμενους, κυρίως εξαγωγείς, σχετικά με τη προβλεπόμενη ζήτηση των προϊόντων τους, τον υφιστάμενο ανταγωνισμό, τα κανάλια διάθεσης, τα κατάλληλα διαφημιστικά μέσα, τις τελωνειακές διαδικασίες που ισχύουν, τα συναλλακτικά ήθη κτλ. Ορισμένες εταιρείες Factoring μέσω συγγενών εταιρειών, 14

αναλαμβάνουν την εκπόνηση ερευνών αγοράς ή την κατάρτιση μελετών σκοπιμότητας. Και υποδεικνύουν στους πελάτες τους, ενδεχόμενους αγοραστές των προϊόντων τους, δηλαδή επιχειρήσεις που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για προϊόντα της κατηγορίας που παράγει ή εμπορεύεται ο πελάτης τους. Ανάλογες πληροφορίες δίνουν και τα επιμελητήρια, τμήματα Marketing Τραπεζών κτλ. Όμως η καθοριστική διαφορά με το Factoring είναι ότι οι πράκτορες δεν περιορίζονται στην υπόδειξη νέων πελατών αλλά τους παρέχουν μία ποσοτική ένδειξη για την φερεγγυότητα τους. Έτσι ο συνεργαζόμενος πωλητής γνωρίζει μέχρι ποιο σημείο μπορεί να δεχτεί παραγγελίες από τους νέους πελάτες του, με βραχυπρόθεσμη προθεσμία πληρωμής, χωρίς να ζητήσει κάποιου είδους εξασφάλιση, αφού το κίνδυνο αδυναμίας πληρωμής των τιμολογίων τον καλύπτει ο πράκτορας. Οι διάφορες υπηρεσίες Factoring προσφέρονται μεμονωμένα από ασφαλιστικούς και τραπεζικούς οργανισμούς. Η ιδιαιτερότητα του Factoring όμως, συνίσταται στο ότι προσφέρει όλες αυτές τις υπηρεσίες από ένα μόνο φορέα. 15

2. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ FACTORING Το περιεχόμενο του θεσμού Factoring αντιστοιχεί σ ένα τρίπτυχο λειτουργιών, ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ. Η ευελιξία που διακρίνει το θεσμό αυτό, δίνει την ευχέρεια στον πελάτη να επιλέξει εκείνη την υπηρεσία που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του. Από το συνδυασμό υπηρεσιών που θα επιλέξει προκύπτει και ένα είδος Factoring. Τα είδη διακρίνονται με βάση 6 : 2.1 Το εύρος παρεχομένων υπηρεσιών - Γνήσιο και μη γνήσιο Factoring Γνήσιο Factoring: είναι η κλασική μορφή Factoring, όπως αυτή αναπτύχθηκε στη χώρα προέλευσης του, στις Η.Π.Α και είναι γνωστό ως old line factoring. Ο factor αγοράζει το σύνολο των απαιτήσεων του προμηθευτή κατά των πελατών του και αναλαμβάνει συγχρόνως τον κίνδυνο μη πληρωμής λόγω αφερεγγυότητας των οφειλετών. Συνήθως: ο factor καταβάλλει το 80% κάθε απαιτήσεως αμέσως μόλις λάβει το σχετικό τιμολόγιο από τον προμηθευτή. Ενώ, το υπόλοιπο 20% καταβάλλεται, όταν ο πελάτης πληρώσει ή με την πάροδο συμφωνημένης προθεσμίας 90-120 ημερών από την ημερομηνία που έπρεπε να γίνει η πληρωμή. Με την αγορά των απαιτήσεων ο factor διαχειρίζεται και συγχρόνως επιμελείται τις εισπράξεις. Στο γνήσιο Factoring συνδυάζονται και οι τρεις λειτουργίες του θεσμού. Ενώ ενδέχεται ο προμηθευτής να μην έχει ανάγκη χρηματοδότησης, οπότε και η προκαταβολή δεν γίνεται και ολόκληρο το ποσό πληρώνεται αμέσως μετά την είσπραξη ή την πάροδο της συμφωνημένης προθεσμίας. 6 Υποδιεύθυνση Εκπαίδευσης Προσωπικού: Εθνική Τράπεζα, Σελ. 56 Κλαδικές Μελέτες(ICAP), 2000,Σελ. 88 Βάθης Β. Βασίλης, 1995,Σελ. 25 16

Μη γνήσιο Factoring: ο τύπος αυτός αναπτύχθηκε τα πρώτα χρόνια του θεσμού στη Δυτική Γερμανία και οι λόγοι ανάπτυξης του ήταν η δυσκολία πρόσβασης στα οικονομικά στοιχεία των επιχειρήσεων και το συνακόλουθο υψηλό κόστος για την ανάληψη του πιστωτικού κινδύνου εκ μέρους των factors. Έτσι τον κίνδυνο αφερεγγυότητας των πελατών τους τον αναλαμβάνουν οι προμηθευτές και περιορίζονται στη διαχειριστική και χρηματοδοτική λειτουργία του factoring. Ενώ, στον πράκτορα μεταβιβάζονται απαιτήσεις τις οποίες διαχειρίζεται και εισπράττει, πιστώνοντας το σχετικό ποσό στο λογαριασμό του προμηθευτή. Εφόσον έχει συμφωνηθεί η χρηματοδότηση του προμηθευτή, τότε η καταβολή των χρημάτων γίνεται κατά την μεταβίβαση της απαίτησης. Η διάκριση μεταξύ των δύο μορφών έχει κυρίως σημασία για το ποσό που θα εισπράξει ο προμηθευτής ως τίμημα για τις απαιτήσεις που εκχωρεί. Στο γνήσιο factoring ο πράκτορας αναλαμβάνει τον κίνδυνο αφερεγγυότητας των πελατών του προμηθευτή, δηλαδή αφαιρείται από το ποσό που προεξοφλεί ο πράκτορας ένα ποσό ανάλογο με το βαθμό κινδύνου μη είσπραξης της απαίτησης. Ενώ αντίθετα στο μη γνήσιο factoring, οπού ο κίνδυνος αφερεγγυότητας παραμένει στον προμηθευτή, το ποσό του τιμήματος για την αγορά των απαιτήσεων είναι μεγαλύτερο, αλλά δε καταβάλλεται ολόκληρο παρά παρακρατείται ένα μέρος του ως ασφάλεια για την περίπτωση επέλευσης του κινδύνου. 2.2 Την κοινοποίηση ή μη της εκχώρησης απαίτησης του πράκτορα προς τον τρίτο οφειλέτη. - Εμφανές και Αφανές Factoring. Αφανές Factoring: όταν πρωτοεμφανίστηκε ο θεσμός στην Δυτική Ευρώπη, αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία και σκεπτικισμό. Οι 17

επιχειρηματίες (προμηθευτές) φοβήθηκαν ότι η γνωστοποίηση της συνάψεως μιας τέτοιας σύμβασης θα επηρέαζε την καλή τους φήμη, διότι θα εκλαμβανόταν από τους πελάτες τους ως ένδειξη οικονομικής αδυναμίας. Για το λόγο αυτό συμφωνούσαν με το πράκτορα ότι η σύμβαση αυτή θα παρέμενε μία σχέση μεταξύ τους και ότι δε θα εμφανιζόταν ο πράκτορας παρά μόνο αν καθίστατο αναγκαία η δικαστική επιδίωξη της εκχωρηθείσας απαίτησης. Μπορεί ακόμη να έχει συμφωνηθεί ότι οι απαιτήσεις εισπράττονται κατά τη λήξη τους είτε από τον πράκτορα στο όνομα του προμηθευτή, είτε από τον προμηθευτή βάσει σχετικής εξουσιοδότησης του πράκτορα, στον οποίο εν συνεχεία εμβάζετε το εισπραχθέν ποσό. Εμφανές Factoring: με τη διάδοση και αναγνώριση του Factoring οι πράκτορες γινόταν όλο και πιο απρόθυμοι να συνάψουν αφανείς συμβάσεις, διότι διέτρεχαν τον κίνδυνο να μην εμβάσουν σ αυτούς τα ποσά των απαιτήσεων, τα οποία εισέπρατταν οι προμηθευτές. Γι αυτό με τη πάροδο του χρόνου η σύμβαση καταρτίζεται ως εμφανής, με την έννοια ότι γνωστοποιείται στον οφειλέτη, ο οποίος ελευθερώνεται αν καταβάλει στον πράκτορα. Η γνωστοποίηση γίνεται με ειδική μνεία στα τιμολόγια που εκδίδει ο προμηθευτής είτε με την αποστολή χωριστής γραπτής ανακοίνωσης από τον προμηθευτή ή τον πράκτορα προς τους πελάτες οφειλέτες. 2.3 Τον χρόνο εξόφλησης των απαιτήσεων από τον πράκτορα προς τον προμηθευτή. - Με ή χωρίς προεξόφληση Factoring. Με προεξόφληση Factoring: αν η πίστωση του λογαριασμού του προμηθευτή γίνεται αμέσως μετά την εκχώρηση, τη χορήγηση δηλαδή στον πράκτορα αντιγράφων των τιμολογίων ή καταστάσεων με τις εκχωρούμενες αξιώσεις. Η μορφή αυτή 18

προτιμάται, όταν η επιχείρηση έχει ανάγκη από ρευστό, δηλαδή χρειάζεται χρηματοδότηση. Ο πράκτορας πιστώνει τον λογαριασμό του προμηθευτή με το 80% της αξίας των απαιτήσεων που του μεταβιβάστηκαν, ενώ το υπόλοιπο παρακρατείται προσωρινά για τη κάλυψη του πράκτορα από τυχόν ενστάσεις του οφειλέτη ή αδυναμία είσπραξης και αποδίδεται στον προμηθευτή όταν ο οφειλέτης πληρώσει την απαίτηση. Χωρίς προεξόφληση Factoring: αν ο πράκτορας εξοφλεί τις απαιτήσεις κατά το χρόνο που γίνονται αυτές ληξιπρόθεσμες. Την μορφή αυτή προτιμά ο προμηθευτής, όταν δεν έχει ανάγκη χρηματοδότησης και δε θέλει να επιβαρυνθεί με προεξοφλητικό τόκο ή όταν έχει καλύψει τις χρηματοδοτικές του ανάγκες με άλλο τρόπο. Στη περίπτωση αυτή ο πράκτορας πιστώνει τον λογαριασμό του προμηθευτή με το ποσό της απαίτησης είτε κατά την είσπραξη της από τον οφειλέτη, είτε κατά τη λήξη της ανεξάρτητα από την πληρωμή της εκ μέρους του οφειλέτη. Αφαιρείται βεβαίως το ποσοστό που αντιστοιχεί στα έξοδα και στην προμήθεια του πράκτορα. 2.4 Την γεωγραφική εγκατάσταση του οφειλέτη της εκχωρούμενης απαίτησης. - Εγχώριο ή Διεθνές Factoring: Εγχώριο Factoring: τόσο ο προμηθευτής όσο και ο οφειλέτης είναι εγκατεστημένοι στη χώρα, στην οποία αναπτύσσει τη δραστηριότητα του ο πράκτορας, αφορά δηλαδή την εσωτερική αγορά της χώρας. Π.χ. την ανάληψη της ευθύνης είσπραξης των τιμολογίων που αφορούν τις πωλήσεις προϊόντων και υπηρεσιών, τη λογιστική παρακολούθηση των πωλήσεων και τη χρηματοοικονομική διαχείριση της επιχείρησης. Εφαρμόζεται σε όλες τις επιχειρήσεις και για κάθε προϊόν και υπηρεσία, ενώ 19

αντιπροσωπεύει κυρίως τις μικρομεσαίες και μεταποιητικές υπηρεσίες. Διότι, αυτές είναι που αντιμετωπίζουν κυρίως προβλήματα χρηματοδότησης και διαχείρισης. (Διάγραμμα 1 ο,παράρτημα) Το factoring βοηθά τις επιχειρήσεις αυτές χρηματοδοτώντας, παρακολουθώντας τις πωλήσεις τους, αναλαμβάνοντας την λογιστική τους διαχείριση, καλύπτοντας τον πιστωτικό κίνδυνο καθώς και αξιολογώντας τη φερεγγυότητα των πελατών τους, μέσω ενός πολύ αναπτυγμένου δικτύου πληροφόρησης που διαθέτουν οι υπηρεσίες του factoring. Με βάση τη κάλυψη ή όχι μέρους του πιστωτικού κινδύνου που απορρέει από τις απαιτήσεις που εκχωρούνται, το εγχώριο Factoring διακρίνεται σε: Με Δικαίωμα Αναγωγής ή Χωρίς Δικαίωμα Αναγωγής Factoring: Με Δικαίωμα Αναγωγής Factoring: ο πράκτορας δεν καλύπτει τον πιστωτικό κίνδυνο της μη πληρωμής των τιμολογίων από τον πελάτη του προμηθευτή αλλά ο προμηθευτής εκχωρητής. Ενώ διατηρεί το δικαίωμα να επιστρέψει τα απλήρωτα τιμολόγια στον προμηθευτή και να εισπράξει από αυτόν τα αντίστοιχα ποσά των απλήρωτων τιμολογίων. Χωρίς Δικαίωμα Αναγωγής Factoring: το πιστωτικό κίνδυνο της μη πληρωμής των τιμολογίων αναλαμβάνει ο πράκτορας και όχι ο προμηθευτής, οπότε και δεν έχει το δικαίωμα να επιστρέψει τα απλήρωτα τιμολόγια στον προμηθευτή και να εισπράξει τα αντίστοιχα ποσά. Και επιτρέπει την αξιολόγηση της φερεγγυότητας των πελατών του προμηθευτή σε συνεχή βάση. Η βασική διαφορά μεταξύ του εγχώριου Factoring και της προεξόφλησης τιμολογίων είναι ότι στη δεύτερη περίπτωση οι επιχειρήσεις διατηρούν τους δικούς τους μηχανισμούς είσπραξης και την ευθύνη για τη διαχείριση του καθολικού πωλήσεων. 20

Η σημαντικότερη διάκριση της προεξόφλησης τιμολογίων γίνεται με βάση τη γνωστοποίηση ή μη της συμφωνίας Factoring προς τους οφειλέτες του πελάτη. Σε: Εμπιστευτικό ή Μη Εμπιστευτικό Factoring: Εμπιστευτικό Factoring: ο προμηθευτής εκχωρεί τις απαιτήσεις του στον πράκτορα με την συμφωνία ότι η εκχώρηση αυτή να μη γνωστοποιηθεί στον πελάτη του. Αυτό συμβαίνει, για προστατευθεί ο πράκτορας από πελάτες που έχουν υψηλό «ρίσκο». Μη Εμπιστευτικό Factoring: ο πελάτης γνωρίζει τη συμφωνία που έχει γίνει μεταξύ του προμηθευτή του και του πράκτορα. Και οι δύο ενημερώνουν τον πελάτη τους. Γενικότερα, στο εγχώριο factoring λαμβάνουν μέρος οι παρακάτω τρεις παράγοντες: ο προμηθευτής εκχωρητής, ο factor και ο πελάτηςαγοραστής των προϊόντων του προμηθευτή. Και το σύστημα του εγχώριου factoring προϋποθέτει τις εξής ενέργειες: 1. ο προμηθευτής - εκχωρητής στέλνει τα εμπορεύματα στον αγοραστή- πελάτη. 2. ο προμηθευτής εκχωρητής εκχωρεί τα τιμολόγια και άλλα ανάλογα έγγραφα στον factor. 3. ο factor πληρώνει προκαταβολή συνήθως το 80% της αξίας 4. ο factor στέλνει αντίγραφα των τιμολογίων στον πελάτη- αγοραστή και εισπράττει τα τιμολόγια. 5. ο πελάτης- αγοραστής πληρώνει την αξία των τιμολογίων στον factor. 6. ο πελάτης- αγοραστής στέλνει αντίγραφα των πληρωμένων τιμολογίων στον προμηθευτή- εκχωρητή. 7. τέλος, ο factor συμπληρώνει την πληρωμή στον προμηθευτή- εκχωρητή(20%). 21

Διεθνές Factoring: ο προμηθευτής είναι ένας εξαγωγέας, ο οποίος πωλεί και αποστέλλει προϊόντα σε μία άλλη χώρα. Οι κυριότερες υπηρεσίες που προσφέρει είναι: η πλήρης κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου ο έλεγχος φερεγγυότητας των πελατών η προεξόφληση και είσπραξη απαιτήσεων και η λογιστική παρακολούθηση των πωλήσεων. Διακρίνεται σε 7 : Εισαγωγικό - Εξαγωγικό Factoring ή σύστημα των δύο factors: όταν οι απαιτήσεις προέρχονται από εξαγωγές αγαθών ή παροχή υπηρεσιών σε χώρα διαφορετική από εκείνη στην οποία είναι εγκατεστημένοι και ασκούν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα ο προμηθευτής και ο πράκτορας. Τότε καθίσταται αναγκαία η συνεργασία του πράκτορα της χώρας εξαγωγής (export factor) με έναν πράκτορα ανταποκριτή της χώρας εισαγωγής (import factor). Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής: Ο προμηθευτής απευθύνεται πριν από την εξαγωγή σ ένα πράκτορα της χώρας του (export factor) και του διαβιβάζει τα απαραίτητα στοιχεία, με βάση τα οποία εκείνος θα ζητήσει από τον ανταποκριτή του (import factor) πληροφορίες για τη φερεγγυότητα του αλλοδαπού πελάτη. Οι δύο πράκτορες κατανέμουν συνήθως μεταξύ τους τις προσφερόμενες στον προμηθευτή υπηρεσίες. Εφόσον οι πληροφορίες για τη φερεγγυότητα του πελάτη είναι θετικές, ο πράκτορας της χώρας εισαγωγής αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση του προμηθευτή προκαταβάλλοντας το μεγαλύτερο μέρος της αξίας των τιμολογίων. Από την άλλη μεριά ο πράκτορας της χώρας εισαγωγής αναλαμβάνει την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου καθώς και την είσπραξη των απαιτήσεων. Ανάλογα κατανέμεται 7 Γεωργιάδης Σ. Απόστολος, 1998, Σελ.123 Γαλάνης Π. Βασίλειος, 1994, Σελ. 101 Βάθης Β. Βασίλης, 1995,Σελ. 29 22

μεταξύ των δύο πρακτόρων και η προμήθεια: το 1/3 περίπου παίρνει ο πράκτορας της χώρας εξαγωγής και τα 2/3 ο πράκτορας της χώρας εισαγωγής. Όταν ο αλλοδαπός οφειλέτης πληρώσει ή παρέλθει τη συμφωνημένη ημερομηνία πληρωμής, ο πράκτορας εισαγωγής καταβάλλει στον πράκτορα εξαγωγής την αξία του τιμολογίου μείον το ποσό της προμήθειας του. Και έπειτα ο πράκτορας εξαγωγής πιστώνει στο λογαριασμό του προμηθευτή με το σχετικό ποσό μείον τη γενομένη προκαταβολή και την προμήθεια του. (Διάγραμμα 2 ο, Παράρτημα) Άμεσο εισαγωγικό και εξαγωγικό factoring ή σύστημα του ενός factor: α)άμεσο εισαγωγικό Factoring: ο προμηθευτής απευθύνεται αμέσως σε έναν πράκτορα εγκατεστημένο στη χώρα που γίνεται ή εξαγωγή προϊόντων ή η παροχή υπηρεσιών (import factor). Αυτός αναλαμβάνει την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου και την επιμέλεια είσπραξης των απαιτήσεων, όχι όμως και την προεξόφληση τους. β)άμεσο εξαγωγικό Factoring: ο προμηθευτής απευθύνεται σε πράκτορα της χώρας του (export factor), ο οποίος αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση του προμηθευτή και τον κίνδυνο αφερεγγυότητας των οφειλετών στη χώρα εξαγωγής. Παράλληλα, καταρτίζει μία σύμβαση ασφάλισης της εξαγωγικής πίστωσης. Στη περίπτωση, που ο πράκτορας αναλάβει και το πιστωτικό κίνδυνο, τότε ο προμηθευτής θα του εκχωρήσει πέρα από τις απαιτήσεις και τα δικαιώματα του από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Εάν ο πράκτορας συνεργάζεται με ανταποκριτή πράκτορα στη χώρα εξαγωγής (import factor), τότε ο τελευταίος θα περιοριστεί σε υπηρεσίες νομικής παρακολούθησης και είσπραξης των απαιτήσεων για λογαριασμό του αλλοδαπού πράκτορα. 23

Γενικότερα, στο διεθνές factoring λαμβάνουν μέρος οι παρακάτω τέσσερις παράγοντες: ο εξαγωγέας, ο εξαγωγικός (export) Factor, ο εισαγωγέας και ο εισαγωγικός (import) Factor της χώρας εισαγωγής. Και το σύστημα του διεθνούς factoring προϋποθέτει τις εξής ενέργειες: 1. ο export factor που βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με τον import factor του εξωτερικού συνάπτει σύμβαση συνεργασίας με τον εξαγωγέα εκχωρητή. 2. ο εξαγωγέας κάνει αίτηση στον export factor για να καθορίσουν το όριο πίστωσης «πλαφόν» κάποιου εισαγωγέα στο εξωτερικό. 3. ο import factor αξιολογεί τη φερεγγυότητα του υποψήφιου εισαγωγέα. Αν αυτός εγκρίνει τη χορήγηση πίστωσης αναλαμβάνει τον πιστωτικό κίνδυνο μέχρι το ποσό του «πλαφόν» που έχει εγκρίνει. 4. ο import factor πληροφορεί τον export factor για το ύψος του πλαφόν που εγκρίνει και ο export factor ενημερώνει με τη σειρά του τον εξαγωγέα. 5. ο εξαγωγέας στέλνει τα εμπορεύματα πριν αναγγείλει στον εισαγωγέα ότι το οφειλόμενο ποσό πρέπει να πληρωθεί στον import factor. Έπειτα στέλνει αντίγραφο του τιμολογίου στον export factor.(εφόσον η σύμβαση Factoring περιλαμβάνει και χρηματοδότηση ο export factor προκαταβάλλει στον εξαγωγέα μέχρι και το 80 % της αξίας της απαίτησης). 6. ο export factor στέλνει αντίγραφο του τιμολογίου στον import factor. 7. ο import factor καταχωρεί το τιμολόγιο στο λογιστήριο του και φροντίζει για την είσπραξη του ποσού. Θα πληρώσει στον export factor το 100% της αξίας του τιμολογίου εκτός της προμήθεια του στην προκαθορισμένη ημερομηνία πληρωμής. 24

8. όταν ο import factor πληρώσει τον export factor αυτός με τη σειρά του θα πληρώσει το υπόλοιπο του τιμολογίου, στον εξαγωγέα. Αν σε κάποια χώρα δεν υπάρχει export factor, ο εξαγωγέας πηγαίνει κατευθείαν στον import factor. Σ αυτή τη περίπτωση ζητείται εγγυητική επιστολή. Σχέσεις εξαγωγικού εισαγωγικού Factor Ο εξαγωγικός και ο εισαγωγικός factor ακολουθούν τους κανόνες της αμοιβαιότητας,συνεργάζονται δηλαδή σε αμοιβαία βάση. Παρόλο που η σχέση του εξαγωγικού και εισαγωγικού factor είναι άτυπες η συνεργασία τους χρειάζεται διαδικασίες καθιέρωσης για να αποφεύγονται συγχύσεις και παρεμβάσεις. Οι δύο αυτοί παράγοντες βοηθούν στην πληροφόρηση των εκχωρητών για τους πελάτες. τα προϊόντα και τις συναλλαγματικές διαδικασίες. Ο εξαγωγικός factor δεν είναι δυνατό να έχει πλήρη γνώση του αντικειμένου και πληροφορίες για τον αγοραστή σε πολλές χώρες. Στον τομέα αυτό βοηθά ο εισαγωγικός factor ο οποίος μπορεί να αντλήσει ευρύ όγκο πληροφοριών ανάλογα με το πλήθος των τιμολογίων και το μέγεθος των πιστώσεων. Ο προμηθευτής δεν συνάπτει καμιά νομική σχέση με τον εισαγωγικό factor σε αντίθεση με τον εξαγωγικό, απλά ενημερώνεται για τις σχέσεις του εξαγωγικού και εισαγωγικού factor. Ο εξαγωγικός και ο εισαγωγικός factor διευθετούν τη διαδικασία μεταβίβασης και είσπραξης των τιμολογίων και κάθε άλλη νομική πράξη. Διαπραγματεύονται το κόστος των νομικών πράξεων, κόστος συμβάσεων, συμφωνιών κ.τ.λ. Ο εξαγωγικός factor αναλαμβάνει το εμπορικό ρίσκο ενώ η μεταφορά των κεφαλαίων γίνεται στα νομίσματα των τιμολογίων. 25

3. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ FACTORING Η σύμβαση Factoring συνήθως συνάπτεται και λειτουργεί ως εξής 8 : ο ενδιαφερόμενος προμηθευτής (συνήθως επιχείρηση), έρχεται σε επαφή με τον πράκτορα (συνήθως τράπεζα) και διερευνούν μαζί τις δυνατότητες σύναψης της σύμβασης πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων. Ο πράκτορας εξετάζει χωριστά κάθε περίπτωση προμηθευτή, εξετάζει και εκτιμά την οικονομική κατάσταση του μελλοντικού πελάτη του και όλα τα στοιχεία που τον βοηθούν να αποφασίσει, αν η σύναψη σύμβασης είναι συμφέρουσα και ποια μορφή πρέπει να έχει. 3.1 Οι διαδικασίες λειτουργίας του θεσμού Factoring Ξεκινούν με 9 : 1. Σύμβαση: καταρτίζεται μεταξύ του πράκτορα και του προμηθευτή και είναι μία «σύμβαση πλαίσιο». Με αυτή καθορίζονται οι όροι συνεργασίας των μερών και δηλώνεται το ξεκίνημα μίας νέας συνεργασίας. 2. Συμμετέχοντες: οι κύριοι παράγοντες που παίρνουν μέρος είναι ο εξαγωγικός factor, ο εισαγωγικός factor, ο προμηθευτής πωλητής και ο πελάτης αγοραστής. 3. Στοιχεία προμηθευτή: O προμηθευτής θα πρέπει να γνωρίζει πληροφορίες σχετικά με την είσπραξη των απαιτήσεων (π.χ. επικοινωνία με τους πελάτες), όρους πληρωμής, οφειλόμενα υπόλοιπα σε κάθε πελάτη αναλυτικά κ.τ.λ 4. Λογαριασμός πελάτη αγοραστή με Factor: ειδικός λογαριασμός χρέωσης θα γράφεται στην υποβαλλόμενη «πιστωτική έγκριση» αλλά και έπειτα σε κάθε αντίγραφο τιμολογίου. 8 Γεωργιάδης Σ. Απόστολος, 1998, Σελ.116 9 Γαλάνης Π. Βασίλειος, 1994, Σελ. 105 26

5. Εκχώρηση τιμολογίου πιστωτικού σημειώματος: ο προμηθευτής εκχωρεί τα σχετικά έγγραφα (τιμολόγια κ.τ.λ στον factor μέσα σε 7 μέρες από την ημέρα έκδοσης). Σε περίπτωση λάθους ή ακύρωση των τιμολογίων πρέπει να εκχωρούνται σε 7 μέρες από την ημέρα που ανακαλύπτεται το λάθος. 6. Πιστωτικού όροι: αυτοί αναγράφονται πάνω στα τιμολόγια. Πάνω σε κάθε τιμολόγιο που απευθύνεται στον factor θα πρέπει να αναφέρεται ο συγκεκριμένος factor, όπως επίσης και οι όροι σύμφωνα με τους οποίους θα πληρώσει ο πελάτης- αγοραστής. Ο εκχωρητής στέλνει το πρωτότυπο στον factor και ένα αντίγραφο στον πελάτη. 7. Σχετική ειδοποίηση και μεταβίβαση των τιμολογίων για είσπραξη: ο εκχωρητής αφού κλείσει συμφωνία με τον factor του στέλνει τα τιμολόγια και συμπληρώνει ένα έντυποειδοποιητήριο για τo ότι εκχωρήθηκαν τα τιμολόγια προς είσπραξη. Πάνω στο ειδοποιητήριο αναφέρεται η ημερομηνία των τιμολογίων που είναι και η ημερομηνία έναρξης της τοκοφόρου περιόδου. Αν δηλαδή περάσει ο χρόνος πληρωμής και τα τιμολόγια δεν εξοφληθούν αρχίζει η τοκοφόρος περίοδος. Γι αυτές τις περιπτώσεις έχει από πριν κανονιστεί με ειδικές ρυθμίσεις από τον factor και τον εκχωρητή και υπάρχει ένα επιτόκιο για ασυνεπείς πελάτες, που θα ισχύει πέραν των κανονισμών ημερομηνιών για πληρωμή. Ένα αντίγραφο του ειδοποιητηρίου θα επιστραφεί στον εκχωρητή με την υπογραφή του factor, για την ύπαρξη σχετικών αποδείξεων. 8. Διαφωνίες Απλήρωτοι Λογαριασμοί Αφερέγγυοι πελάτες: αν ο πελάτης διαφωνήσει με τον προμηθευτή ή τον factor ή αρνηθεί να πληρώσει το τιμολόγιο του, αμέσως ο factor ειδοποιεί τον προμηθευτή. Αν η διαφωνία παραμείνει τότε 27

πρέπει μέσα σε 20 μέρες να γίνουν οι ανάλογες ρυθμίσεις για τη λύση της διαφωνίας. Αν αυτή η διαφωνία αφορά απλήρωτο τιμολόγιο, αυτό θα εμφανιστεί στο βιβλίο απλήρωτων απαιτήσεων και θα πρέπει να επιβληθεί και ελάχιστο όριο ποινικής ρήτρας. Για μεγάλα ποσά ο factor χρησιμοποιεί νομικές διαδικασίες. Ο factor λοιπόν, στέλνει ειδοποιήσεις υπενθύμισης στον πελάτη. Ο τελευταίος λαμβάνει δύο περίπου υπενθυμίσεις και έχει 35 ημέρες να πληρώσει τους λογαριασμούς πριν αρχίσουν οι νομικές διαδικασίες ή όχι. 9. Κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου: η πιστωτική κάλυψη παρέχεται μόνο σε επισφαλείς πελάτες, έτσι ο factor πληρώνει τον προμηθευτή μόνο σε περιπτώσεις αφερεγγυότητας του πελάτη. Η κάλυψη συμφωνείται είτε με ένα πιστωτικό όριο, που ανανεώνεται σε κάθε πελάτη και ο factor αναλαμβάνει τον κίνδυνο ως αυτό το όριο, είτε με τον καθορισμό μια αξίας μηνιαίων φορτώσεων σε κάθε πελάτη, οπότε ο factor παρέχει πιστωτική κάλυψη αν ο προμηθευτής δεν ξεπεράσει το όριο αυτό. 10. Υποχρεώσεις του Factor προς πελάτη και προμηθευτή: ο factor είναι υποχρεωμένος να τηρεί σωστά τα λογιστικά αρχεία από τη συνεργασία του πελάτη με τον προμηθευτή. Πρέπει σε αυτά να αναφέρονται πολλές λεπτομέρειες σχετικά με τα οφειλόμενα ποσά όπως και οι πληροφορίες διαχείρισης π.χ καθημερινή ταμειακή αναφορά για ποσά που πληρώνει κάθε πελάτης, μηνιαίες εισπράξεις πωλήσεων κατά πελάτη, αναφορά για πελάτες που έκλεισαν τους λογαριασμούς τους ή ξεπέρασαν το πιστωτικό όριο κ.λ.π. Ο factor στέλνει τα οφειλόμενα ποσά από τον πελάτη στον προμηθευτή. Επίσης ο factor ως προς τον προμηθευτή πρέπει να τηρεί μια έκθεση των απαιτήσεων που αγοράστηκαν και ανά τακτά χρονικά διαστήματα να δίνει την αξία των απλήρωτων 28

απαιτήσεων ή αυτών που έχουν λήξει ή έχουν αγοραστεί από τον προμηθευτή. Παράλληλα τηρείται μια έκθεση με τα υπόλοιπα των απαιτήσεων που έχουν αναλάβει τον κίνδυνο ο factor και αυτές που έχει αναλάβει ο προμηθευτής. Επίσης μια έκθεση με λεπτομέρειας αναφορές όλων των πράξεων καθώς και των εξόδων που κάνει ο factor. 11. Προκαταβολή: ο factor δεν προεξοφλεί συνήθως την αξία του τιμολογίου αλλά δίνει μία προκαταβολή το 80% της αξίας του. Μπορεί κάποιες φορές να κάνει κάποιες κρατήσεις αν υπάρξουν κάποιες αμφισβητούμενες απαιτήσεις ή καθυστερούμενες (πέραν των 90 ημερών) ή κάποιες άλλες απρόβλεπτες. Ο factor επιβαρύνει την προκαταβολή με μία επιπλέον επιβάρυνση, την επιβάρυνση προεξόφλησης. Αυτή υπολογίζεται από το χρεωστικό υπόλοιπο του τρεχούμενου λογαριασμού του πελάτη, με ποσοστό πάνω από το βασικό τραπεζικό επιτόκιο (όταν αφορά ξένα νομίσματα). Συνήθως οι factors ζητούν την είσπραξη των αμοιβών τους στο τοπικό νόμισμα ώστε να αποφεύγονται τυχόν συναλλαγματικοί κίνδυνοι. Η επιβάρυνση προεξόφλησης χρεώνεται στο λογαριασμό του πελάτη στο τέλος κάθε μήνα. Με κάθε προκαταβολή κανονίζεται και ένας τόκος με τον οποίο επιβαρύνεται ο προμηθευτής, αν καθυστερήσει να πληρώσει τον factor από την ημερομηνία που έχει συμφωνηθεί.(διάγραμμα 3 ο, Παράρτημα). 3.2 Οι σχέσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών 10 α. Η σχέση μεταξύ πράκτορα και προμηθευτή Με τη σύναψη αυτής της σχέσης δημιουργείται ένα πλέγμα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Ποιο συγκεκριμένα: 10 Γεωργιάδης Σ. Απόστολος, 1998, Σελ.127 29

- Οι υποχρεώσεις του πράκτορα: είναι να αναλάβει την είσπραξη των απαιτήσεων και να τις προεξοφλήσει, να εκτελέσει τις υπηρεσίες που ανέλαβε για λογαριασμό του προμηθευτή και στη περίπτωσή μη γνήσιας σύμβασης Factoring, να επιδιώξει την είσπραξη της απαίτησης πριν χρεώσει το λογαριασμό του προμηθευτή. Οι υποχρεώσεις αυτές αποτελούν αντίστοιχα δικαιώματα του προμηθευτή. - Οι υποχρεώσεις του προμηθευτή: είναι να εκχωρήσει τις απαιτήσεις που περιγράφονται στη σύμβαση ή απλώς να εξουσιοδοτεί τον πράκτορα να τις εισπράξει, να καταβάλλει το ποσό που συμφωνήθηκε ως αμοιβή του πράκτορα, ενώ όταν περιεχόμενο της σύμβασης είναι η καθολική προεξόφληση μελλοντικών απαιτήσεων, να δεχτεί την άρνηση του πράκτορα για παροχή υπηρεσιών είσπραξης, παρακολούθησης κλπ. μιας απαίτησης, αν αυτή είναι ασύμφορη για τον πράκτορα. Και να μη συνάπτει σύμβαση και με άλλον πράκτορα για την ίδια απαίτηση. Πράξη, η οποία κρίνεται αξιόποινη, όταν γίνεται με δόλο - Σε περίπτωση ανώμαλης εξέλιξης της σχέσης: διακρίνουμε: α) Στη γνήσια σύμβαση Factoring: ο προμηθευτής δεν φέρει το κίνδυνο αφερεγγυότητας του πελάτη, ευθύνεται όμως για την ύπαρξη και το ύψος της απαίτησης και για την ύπαρξη των ενστάσεων που στρέφονται εναντίον του και αφορούν την εκχωρούμενη απαίτηση. β) Στη μη γνήσια σύμβαση Factoring: ο προμηθευτής φέρει τον κίνδυνο αφερεγγυότητας του πελάτη και έτσι αν η προσπάθεια του πράκτορα να εισπράξει την απαίτηση αποβεί άκαρπη, καλείται να του αποδώσει το ποσό που του προκατέβαλε έναντι της απαίτησης. β. Η σχέση μεταξύ πράκτορα και πελάτη Ο πράκτορας απέναντι στο πελάτη της εκχωρούμενης απαίτησης, μετά την αναγγελία γίνεται δανειστής, όπως και ο 30

προμηθευτής και μόνο σ αυτόν καταβάλλει έγκυρα ο πελάτης. Απ την άλλη πλευρά, ο πελάτης έχει κατά του πράκτορα όλες τις ενστάσεις που είχε πριν την αναγγελία κατά του προμηθευτή. γ. Η σχέση μεταξύ προμηθευτή και πελάτη Η σχέση αυτή δεν επηρεάζεται από τη σύμβαση Factoring. Συνήθως είναι πώληση, σύμβαση παροχής υπηρεσιών, σύμβαση έργου κλπ. Και τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των συμβαλλομένων κρίνονται με βάση τις οικείες διατάξεις. Ενώ οι ενστάσεις του πελάτη κατά του προμηθευτή αντιτάσσονται κατά του πράκτορα. 3.3 Σύγκρουση της σύμβασης Factoring με άλλες συμβάσεις Η καθολική εκχώρηση των απαιτήσεων ή η εκ των προτέρων εκχώρηση των μελλοντικών απαιτήσεων του προμηθευτή προς τον πράκτορα ενδέχεται να συγκρουστεί με την εκχώρηση των απαιτήσεων από τον προμηθευτή προς κάποιο τρίτο στο πλαίσιο μίας άλλης σύμβασης. Π.χ. όταν η οικονομική δραστηριότητα του προμηθευτή συνίσταται στη μεταπώληση εμπορευμάτων που αγοράζει με «παρατεινόμενη επιφύλαξη της κυριότητας», τότε ο πωλητής που παρακράτησε την κυριότητα παρέχει στον προμηθευτή την εξουσία διάθεσης τους, εφόσον και ο προμηθευτής του προεκχωρήσει τις μελλοντικές απαιτήσεις του κατά των πελατών από τη μεταπώληση των εμπορευμάτων αυτών. Άρα, όταν ο προμηθευτής καταρτίσει με τον πράκτορα σύμβαση και στη συνέχεια στο πλαίσιο αυτής εκχωρήσει τις απαιτήσεις του από τη μεταπώληση των εμπορευμάτων, τότε έχει ήδη εκχωρήσει και τις απαιτήσεις αυτές στο πρόσωπο απ το οποίο προμηθεύτηκε τα εμπορεύματα. Το ίδιο συμβαίνει, όταν ο προμηθευτής πριν ή μετα τη κατάρτιση της σύμβασης, προκειμένου να επιτύχει και άλλη χρηματοδότηση, προσφύγει σε δανεισμό εξασφαλίζοντας στον πιστοδότη εκχώρηση του συνόλου ή μέρους των απαιτήσεων που 31

θα γεννηθούν με την άσκηση της επιχειρηματικής του δραστηριότητας ή την ενεχυρίαση των απαιτήσεων αυτών. Περιπτώσεις που γεννούν δύσκολα ζητήματα, τα οποία καλούνται να αντιμετωπιστούν απ την νομολογία. 3.4 Κατάρτιση συμβάσεων Factoring από μη εξουσιοδοτημένους φορείς. Με βάση το άρθρο 4 1 του ν. 1905/1990, η δραστηριότητα της πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων επιτρέπεται να ασκείται μόνον από τράπεζες και από ανώνυμες εταιρείες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων. Με αυτό έχει σαν σκοπό να εξασφαλίσει τους συναλλασσόμενους, γιατί η χρηματοδοτικής και ασφαλιστικής φύσης δραστηριότητες, μπορούν να αποτελούν μέρος των συμβάσεων factoring και να προϋποθέτουν μια σοβαρή και οργανωτική δομή. Αντίθετα, δεν απαγορεύεται να ανατεθεί η είσπραξη απαιτήσεων και σε άλλους φορείς που δεν αναφέρονται στο νόμο, με αποτέλεσμα οι σχετικές συμβάσεις που πιθανόν να υπάρξουν να μην αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο να είναι άκυρες. 32

4. ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ FACTORING Ο θεσμός του factoring είναι ένα ισχυρό χρηματοδοτικό εργαλείο, το οποίο μπορούν να το προτιμήσουν επιχειρήσεις, διότι συμβάλλει τόσο στην αντιμετώπιση διαχειριστικών προβλημάτων όσο και στην αύξηση της ρευστότητας τους. 4.1 Πλεονεκτήματα του θεσμού Factoring α. Πλεονεκτήματα για τον προμηθευτή εκχωρητή 11 Το Factoring αποτελεί μία εναλλακτική και συμπληρωματική μορφή χρηματοδότησης που διευρύνει την πιστοληπτική ικανότητα του εκχωρητή προμηθευτή. Ενισχύει χρηματοδοτικά και διευκολύνει την ρευστότητα των μικρομεσαίων και εξαγωγικών επιχειρήσεων και συμβάλει στην αύξηση των πωλήσεων και συνεπώς των κερδών τους. Παρέχει ασφαλιστική κάλυψη των απαιτήσεων. Με την ανάθεση των εισπράξεων των απαιτήσεων στην εταιρία Factoring, ο προμηθευτής εκχωρητής απαλλάσσεται από τον κίνδυνο της αφερεγγυότητας των πελατών του και περιορίζει τις προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις. Συμβάλει στην ορθολογικότερη χρηματοοικονομική διαχείριση των επιχειρήσεων που δεν διαθέτουν οργανωμένα λογιστήρια και νομικά τμήματα. Παρέχει καλύτερο δίκτυο πληροφόρησης, ώστε να ελέγχεται ευκολότερα ο πελάτης του προμηθευτή και να αξιολογείται η φερεγγυότητα του. Χρηματοδοτεί με βάση την ποιότητα των προϊόντων που ικανοποιούν τους πελάτες και όχι με την οικονομική επιφάνεια της εταιρίας. Έτσι βοηθάει μία εταιρεία με καλής ποιότητας προϊόντα αλλά με χρηματοδοτικά προβλήματα να ενισχύεται με το Factoring. 33

Περιορίζει τον συναλλαγματικό κίνδυνο στην περίπτωση του εξαγωγικού Factoring. Η χρηματοδότηση ανέρχεται συνήθως σε 80% της απαίτησης, ενώ ο συναλλαγματικός κίνδυνος του εξαγωγέα περιορίζεται στο υπόλοιπο 20% της απαίτησης. β. Πλεονεκτήματα για την Εταιρεία Factoring (Factor). Αύξηση του πελατειακού της χώρου. Βελτίωση των συναλλαγών της. Αύξηση του κύκλου εργασιών τους. Υψηλή απόδοση των κεφαλαίων της που χρησιμοποιούνται στο Factoring. Ανάπτυξη παράλληλα με το factoring και άλλων νέων τραπεζικών εργασιών με τάσεις και στον εμπορικό τομέα. 4.2 Μειονεκτήματα του θεσμού Factoring α. Μειονεκτήματα του θεσμού για τον προμηθευτή εκχωρητή Το υψηλό κόστος χρηματοδότησης, όταν τα εισπρακτέα τιμολόγια είναι πολλά και μικρής αξίας. Το Factoring δεν παρέχει τη δυνατότητα χρηματοδότησης σε ξένο νόμισμα με χαμηλότερα επιτόκια. Στην περίπτωση πώλησης των απαιτήσεων, δεν παρουσιάζονται στο ενεργητικό του ισολογισμού τα ρευστά ενεργητικά στοιχεία της επιχείρησης. Η εξάρτιση της επιχείρησης από τον factor. Οι οικονομικοί κίνδυνοι σε περιπτώσεις επιχειρηματικών απωλειών και μειώσεως του τζίρου. β. Μειονεκτήματα του θεσμού για την Εταιρεία Factoring (Factor). Ο κίνδυνος ζημίας από την μη είσπραξη των απαιτήσεων του προμηθευτή εκχωρητή. 11 Κιόχος Π. Α., Παπανικολάου Γ. Δ., 1999, Σελ. 372 34

Οι διπλές εγγραφές λογιστικές εγγραφές και οι παρακολουθήσεις απαιτούν χρόνο και χρήμα. Καθυστερήσεις στις πληρωμές και στην επικοινωνία, αφού συναλλάσσονται τρεις παράγοντες αντί δύο. 4.3 Οφέλη από την Εφαρμογή του Θεσμού Factoring Τα κυριότερα οφέλη από την Εφαρμογή του Θεσμού Factoring είναι τα εξής: Συμβάλλει στην επέκταση των πωλήσεων. Στην ορθολογικοποίηση και εξυγίανση του χαρτοφυλακίου των απαιτήσεων. Στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και αποδοτικότητας των επιχειρήσεων. Στην ενίσχυση των εξαγωγών, και κατά συνέπεια στην αύξηση της παραγωγής, απασχόλησης κλπ. Στην έγκαιρη είσπραξη του συναλλάγματος από τις εξαγωγές Βελτίωση του ισοζυγίου εξωτερικών πληρωμών. 4.4 Επιχειρήματα - Κίνητρα για την προσέγγιση νέων πελατών Το Factoring πέρα από τα πλεονεκτήματα προσφέρει και πολλά οφέλη τόσο για την επιχείρηση όσο και για την εθνική οικονομία. Παρακάτω ακολουθούν κάποια επιχειρήματα κίνητρα 12 για την προσέγγιση νέων πελατών. Το Factoring, λοιπόν: 1. Αποτελεί μία πηγή χρηματοδότησης, που διασφαλίζει τη ρευστότητα της επιχείρησης και τη προφυλάσσει από ανεπιθύμητες διακυμάνσεις της ταμειακής της ροής. 2. Παρέχει άμεση ρευστοποίηση των πωλήσεων, μέσω των οποίων η επιχείρηση δεν χρειάζεται εξωτερικά κεφάλαια ή αλλαγή στη σύνθεση του μετοχικού της κεφαλαίου. 12 Γαλάνης Π. Βασίλειος, 1994, Σελ. 114 35

3. Παρέχει πληροφορίες τόσο για την εγχώρια, όσο και για την διεθνή αγορά. 4. Στις επιχειρήσεις με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα εξοικονομεί συναλλαγματικούς πόρους και προσφέρει προστασία από συναλλαγματικούς κινδύνους, που απασχολούν τους επιχειρηματίες μετά τη κατάργηση των σταθερών ισοτιμιών. 5. Αποφεύγει τα προβλήματα στην επικοινωνία π.χ. πρόβλημα ξένης γλώσσας, νομοθεσίας, πολιτικής κλπ. 6. Με τη ρευστότητα που παρέχει η επιχείρηση αγοράζει μεγαλύτερες ποσότητες υλικών ή προϊόντων και αυξάνει την παραγωγική της δραστηριότητα, ώστε να πετύχει καλύτερες τιμές και όρους αγοράς. 7. Με την εφαρμογή τους στις εξαγωγές επιτυγχάνει την αύξηση των προϊόντων που εξάγονται, τη βελτίωση τους ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικά, τη βελτίωση της ίδιας της εξαγωγικής επιχείρησης, την εισροή ξένου συναλλάγματος από τις νέες εξαγωγές κ.α. 8. Συμβάλλει στην ορθολογικότερη διοίκηση της επιχείρησης αφού εξειδικευμένα στελέχη αναλαμβάνουν την λογιστική παρακολούθηση, τις εισπράξεις, τις δικαστικές διαδικασίες, τη συγκέντρωση και αναλυτική καταγραφή πλήθους πληροφοριών γύρω από τους πελάτες κλπ. Γενικά βελτιώνεται η συνολική εικόνα του ισολογισμού της επιχείρησης. 9. Βοηθά στην εθνική οικονομία με την ανάπτυξη της βιομηχανίας, την αύξηση της απασχόλησης, τη βελτίωση του ισοζυγίου πληρωμών και την αύξηση του εθνικού εισοδήματος. 4.5 Το Κόστος των Υπηρεσιών Factoring To Factoring ως σύγχρονο και ευέλικτο χρηματοοικονομικό προϊόν αποτελείται από ένα σύνολο παρεχόμενων υπηρεσιών. Το 36