ΖΗΤΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΣ Δρ. Β. ΜΠΑΜΠΑΛΟΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ & ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
Ζήτηση Χρήματος:2 κρίσιμα ερωτήματα Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την ποσότητα χρήματος που επιθυμούν τα άτομα και οι επιχειρήσεις να κρατήσουν σε μορφή ρευστών διαθεσίμων. Γιατί τα άτομα/επιχειρήσεις προτιμούν να διακρατούν χρήμα σε μορφή ρευστών διαθεσίμων (μετρητά=κόστος).
3 Θεωρίες Ζήτησης του Χρήματος Ποσοτική Θεωρία του Χρήματος: δίνει έμφαση στην χρήση του χρήματος ως μέσο διευκόλυνσης των συναλλαγών Κεϋνσιανή Θεωρία Ζήτησης Χρήματος (Κεϋνσιανή Θεωρία Προτίμησης Ρευστότητας) Μετακεϋνσιανές προσεγγίσεις της Θεωρίας Ζήτησης του Χρήματος
Ποσοτική Θεωρία του Χρήματος Η συγκεκριμένη θεωρία διακρίνεται σε τρεις διαφορετικές μορφές: Εξίσωση των συναλλαγών του Fisher Εξίσωση του εισοδήματος Εξίσωση των ρευστών διαθεσίμων
Εξίσωση των συναλλαγών του Fisher Σε κάθε συναλλαγή η συνολική αξία των πωλήσεων πρέπει να ισούται με την συνολική αξία των αγορών. Αξία των πωλήσεων ισούται με το γινόμενο: P T xt όπου Τ συμβολίζει την ποσότητα των αγαθών και υπηρεσιών που ανταλλάσονται σε μια οικονομία για μια δεδομένη χρονική περίοδο
Εξίσωση των συναλλαγών του Fisher P T η μέση τιμή όλων των αγαθών και υπηρεσιών που ανταλλάσονται σε μια οικονομία (ΔΤΚ). Η αξία των αγορών ισούται με: M S xv T όπου M S η ποσότητα του χρήματος V T ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος, πόσες φορές κατά μ.ο. αλλάζει χέρια μια χρηματική μονάδα σε μια ορισμένη χρονική περίοδο.
Εξίσωση των συναλλαγών του Fisher M S xv T =P T xt Αξία των αγαθών που πωλούνται ίση με την αξία των αγαθών που αγοράζονται Η εξίσωση περιλαμβάνει λοιπόν 4 μεταβλητές. Τι είναι εκείνο που καθορίζει την τιμή της κάθε μεταβλητής χωριστά;
Εξίσωση των συναλλαγών του Fisher Η ποσότητα του χρήματος (M s ) προσδορίζεται ανεξάρτητα από τις υπόλοιπες 3 μεταβλητές, θεωρείται δεδομένη. Η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος (V T ) μπορεί να θεωρηθεί επίσης ως σταθερή βραχυχρόνια. Ο όγκος των συναλλαγών (Τ) βραχυχρόνια χρ θεωρείται σταθερός εφόσον η οικονομία είναι σε πλήρη απασχόληση. Το επίπεδο των τιμών (P T ) προσδιορίζεται από την αλληλεπίδραση των υπολοίπων μεταβλητών.
Ποσοτική Θεωρία Χρήματος:Συμπεράσματα Το βασικό συμπέρασμα της κλασικής θεωρίας είναι ότι ημεταβολή στην ποσότητα του χρήματος επηρεάζει κατά απόλυτα ανάλογο τρόπο μόνο το γενικό επίπεδο των τιμών. Το επίπεδο των τιμών εξαρτάται από την μεταβολή της ποσότητας του χρήματος.
Εξίσωση του Εισοδήματος Παραλλαγή της εξίσωσης των συναλλαγών Περιλαμβάνει τις συναλλαγές μόνο για τελικά αγαθά MxV=PxY όπου Μ η ποσότητα του χρήματος V η κυκλοφοριακή ταχύτητα του εισοδήματος, η κυκλοφοριακή ταχύτητα του χρήματος που δαπανάται για την αγορά νέων τελικών αγαθών και υπηρεσιών κατά την διάρκεια μιας δεδομένης χρονικής περιόδου
Εξίσωση του Εισοδήματος P το γενικό επίπεδο των τιμών των νέων τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται κατά την διάρκεια της ίδιας χρονικής περιόδου Y η ποσότητα των νέων τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται. Σύγκριση των 2 εξισώσεων αποκαλύπτει την σχέση που υπάρχει μεταξύ τους.
Εξίσωση Συναλλαγών vs. Εξίσωσης Εισοδήματος Το Y περιλαμβάνει μόνο τα νέα τελικά αγαθά και υπηρεσίες που παράγονται σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. Αντίθετα το Τ περιλαμβάνει εκτός από τα παραπάνω και τις αγορές και πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών προηγούμενων χρονικών περιόδων καθώς και τις συναλλαγές για τα μεταχειρισμένα αγαθά. Επιπλέον το Τ περιλαμβάνει και τις χρηματικές συναλλαγές (αγοραπωλησίες λ ί χρεογράφων) ) καθώς και τις συναλλαγές μεταξύ των επιχειρήσεων.
Εξίσωση Συναλλαγών vs. Εξίσωσης Εισοδήματος Στην εξίσωση συναλλαγών οι ενδιάμεσες πωλήσεις ενός αγαθού λαμβάνονται χωριστά υπόψη με αποτέλεσμα να περιλαμβάνεται τόσες φορές όσες και οι ενδιάμεσες πωλήσεις του. Αντίθετα στην εξίσωση εισοδήματος περιλαμβάνεται μόνο η καθαρή προστιθέμενη αξία των νέων αγαθών και υπηρεσιών.
Εξίσωση Συναλλαγών vs. Εξίσωσης Εισοδήματος Διαφορετική προσέγγιση για το επίπεδο των τιμών. Στην εξίσωση συναλλαγών το P εκφράζει εκτός από τις αγοραπωλησίες αγαθών,, τις πληρωμές μισθών και ημερομισθίων καθώς και αγοραπωλησίες ομολογιών και μετοχών. Αποτέλεσμα είναι το P να μην εκφράζει μέσες λιανικές ή χονδρικές τιμές των αγαθών όπως θα έπρεπε ένας συνηθισμένος δείκτης τιμών.
Εξίσωση των Ρευστών Διαθεσίμων Δυο διακεκριμένοι οικονομολόγοι του Πανεπιστημίου του Cambridge ανέπτυξαν μια σημαντική διαφοροποίηση η της ποσοτικής θεωρίας. Μελέτη της ζητήσεως του χρήματος από μικροοικονομική άποψη. Το ερώτημα που έθεσαν οι συγκεκριμένοι οικονομολόγοι και μέσα από το οποίο προέκυψε η παραλλαγή της κλασικής θεωρίας είναι το εξής: Ποιοι παράγοντες προσδιορίζουν την ποσότητα του χρήματος που θα επιθυμούσαν να παρακρατήσουν ρ τα μεμονωμένα άτομα με την μορφή ρευστών διαθεσίμων.
Από τι εξαρτάται η απόφαση του ατόμου για την παρακράτηση ρευστών διαθεσίμων Η ανάγκη για την διενέργεια των συναλλαγών Η ανάγκη για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων δαπανών Ο συνολικός πλούτος του ατόμου Το εισόδημα από εναλλακτικές πηγές Το εναλλακτικό κόστος από την παρακράτηση των μετρητών. Οι προσδοκίες για την μελλοντική πορεία της οικονομίας Οι αναμενομένες μεταβολές στο επίπεδο των τιμών.
Εξίσωση των Ρευστών Διαθεσίμων Σύμφωνα με την συγκεκριμένη θεωρία εάν οι άλλοι παράγοντες παραμένουν σταθεροί: η ζήτηση χρήματος σε ονομαστικούς όρους θα ήταν ανάλογη με το ονομαστικό επίπεδο του εισοδήματος για κάθε άτομο και συνεπώς για το σύνολο της οικονομίας Η εξίσωση ζήτησης χρήματος θα είναι λοιπόν: M d =KPY (ζήτηση χρήματος της κοινωνίας σε μορφή ρευστών) )
Εξίσωση των Ρευστών Διαθεσίμων και έαν η αγορά χρήματος είναι σε ισορροπία: M S =KPY όπου M S είναι η ποσότητα του χρήματος K είναι το τμήμα του εθνικού εισοδήματος που τα άτομα αποφασίζουν να παρακρατήσουν σε μορφή ρευστών διαθεσίμων σε μια δεδομένη χρονική περίοδο P το γενικό επίπεδο των τιμών των νέων τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται στη συγκεκριμένη ηχρονική περίοδο Y το συνολικό εισόδημα που παράγεται σε σταθερές τιμές σε μια ορισμένη χρονική περίοδο
Εξίσωση των Ρευστών Διαθεσίμων Δίνει έμφαση περισσότερο στην μέση ποσότητα χρήματος που τα άτομα μιας οικονομίας επιθυμούν να παρακρατήσουν με την μορφή ρευστών διαθεσίμων Το Κ είναι το αντίστροφο της εισοδηματικής ταχύτητας όπως αποδεικνύεται παρακάτω: MV = PY M = KPY Και από την εξίσωση του (1) PY Cambridge M (2) V = K = M PY
Εξίσωση των Ρευστών Διαθεσίμων Από τις (1) και (2) προκύπτει τελικά πως: K = 1 V Το Κ είναι το μέσο ποσοστό του εισοδήματος που τα άτομα επιθυμούν να διατηρήσουν με την μορφή ρευστών διαθεσίμων. Εάν λοιπόν το χρήμα δεν κινείται τότε πρέπει να βρίσκεται στα χέρια των ατόμων τα οποία επιθυμούν να το κρατήσουν αντί να το καταναλώσουν αμέσως. Η συγκεκριμένη παραλλαγή αποτέλεσε την βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε ο Keynes για να αναπτύξει την δική του θεωρία.
Πηγές Ξένη Booth, L., Cleary, W.S., (2010), Introduction to Corporate Finance, Wiley Howells, P., Bain, K., (2009), ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Τόμος Α, Εκδόσεις Κριτική Howells, P., Bain, K., (2009), ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Τόμος Β, Εκδόσεις Κριτική Mishkin, F., (2004), The Economics of Money, Banking & Financial Markets, 7th Edition, The Addison Wesley series in economics Ελληνική Κιόχος, Π., Παπανικολάου, Γ., (2011), ΧΡΗΜΑ ΠΙΣΤΗ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Εκδόσεις Ελένη Κιόχου Κουρέτας, Γ., Τσούμας, Χ.,(2008), Διαλέξεις στο Μάθημα Αγορές Χρήματος και Αξιόγραφα Σταθερού Εισοδήματος, Τµήµα Οργάνωσης και ιοίκησης Επιχειρήσεων, Οικονοµικό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σπύρου, Σ., (2003), Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου,Εκδόσεις Γ. Μπένου Διαδίκτυο www.ecb.europa.eu www.bankofgreece.gr www.hba.gr