ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ: «Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

1o Ε.Π.Α.Λ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ: 2013-2014 ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ: «Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ» ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ: ΠΑΤΙΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΛΕΤΡΑ ΠΗΝΕΛΟΠΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή 3 Κριτήρια επιλογής θέματος...4 Καταμερισμός θέματος σε ομάδες.4 1.Ομάδα 1 η / Τουρισμός : Ιστορική αναδρομή.6 1.2 Ορισμός της φιλοξενίας στην Αρχαία Ελλάδα..6 1.3 Η τουριστική ανάπτυξη 8 1.4 Τι είναι ο τουρισμός..9 2. Ανάπτυξη και εναλλακτικός τουρισμός..11 2.1 Μορφές εναλλακτικού Τουρισμού.12 2.2 Βασικές μορφές εναλλακτικού τουρισμού 13 3. Περιβάλλον και ανάπτυξη 17 3.1 Τουρισμός- Περιβάλλον.20 3.2 Προστασία περιβάλλοντος 20 Συμπεράσματα..21 Βιβλιογραφία 23 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στόχος της εργασίας αυτής είναι η καταγραφή των διάφορων σταδίων της εξέλιξης του τουριστικού φαινόμενου καθώς και μια αναλυτική περιγραφή των μορφών του και των αλλαγών που πραγματοποιήθηκαν στο πέρασμα του χρόνου μέχρι την σημερινή κατάσταση. Οροθετούνται κάποιες βασικές έννοιες και ορίζονται κάποιες σχετικά νέες. Στην συνέχεια παρουσιάζεται μια αναλυτική κατηγοριοποίηση του τουρισμού και αναπτύσσονται οι εναλλακτικές μορφές του. Η καταγραφή των διάφορων μορφών τουρισμού ολοκληρώνεται με μια εκτενή αναφορά στις νέες μορφές του τουρισμού που γνωρίζουν στις μέρες μας μεγάλη άνθιση. Με βάση την μέχρι τώρα πορεία και τις προβλέψεις του παγκόσμιου οργανισμού τουρισμού, το μέλλον του τουρισμού διαγράφεται ευοίωνο. Οι συνθήκες που επικρατούν παγκοσμίως τα τελευταία τέσσερα χρόνια δεν βοηθούν στην ανάπτυξη του, παρόλα αυτά προβλέπεται ότι ο αριθμός αφίξεων των τουριστών θα αυξηθεί. Όσον αφορά την Ελλάδα, η διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων βοήθησε στην προβολή της χώρας και πραγματοποιηθήκαν μεγάλες επενδύσεις. Η ανάπτυξη και η 3

οικονομική εξέλιξη των περιοχών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον τουρισμό. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ Ακολουθώντας την παγκόσμια τάση για την προστασία του περιβάλλοντος και λαμβάνοντας υπόψη την αξία του τουριστικού φαινόμενου το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την βιωσιμότητα των φυσικών πόρων, έγινε η επιλογή του θέματος «Η οικονομική ανάπτυξη μέσω των εναλλακτικών μορφών τουρισμού» Οι μαθητές γνώρισαν μέσα από την έρευνα και τις διδακτικές διαδικασίες σε αυτό το τομέα βοήθησε και διαδικτυακή τεχνογνωσίααφενός την αξία του τουρισμού σαν φαινόμενο που συντελεί στην ανάπτυξη τοπικών κοινωνιών, τη σχέση του φαινόμενου με το περιβάλλοντα χώρο, τρόπους προστασίας του, αφετέρου δε γνωρίσαν εναλλακτικά μοντέλα τουρισμού τα οποία οδηγούν προς αυτή την κατεύθυνση. ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ Μετά την επιλογή του θέματος η εργασία χωρίστηκε σε 3 υποθέματα. Κάθε μια ομάδα ανέλαβε και ένα υπόθεμα. ΟΜΑΔΑ 1 η / Υπόθεμα 1 ο «Τουρισμός: Ιστορική αναδρομή» 4

Φελιμέγκα Καλλιρόη Καβαλιέρη Αφροδίτη Ευθυμίου Κωνσταντίνα Σένια Άντον Μπάτσκα Χριστίνα ΟΜΑΔΑ 2 η / Υπόθεμα 2 ο «Ανάπτυξη και εναλλακτικός τουρισμός» Καπράλου Παναγιώτα Φελιμέγκας Νικόλαος Αμετάι Μπρισέλντα Φελιμέγκα Ολγα ΟΜΑΔΑ 3 η / Υπόθεμα 3 ο «Τουρισμός και Περιβάλλον» Σκορδά Ελένη Τραγουλία Μαρία Σένια Γκεντιάν Μπαρμπαρίτσα Βασιλική 5

Α ΟΜΑΔΑ 1.ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ : ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ! Η ιστορική ανάδρομη ξεκινάει από το 2500 π.χ και χωρίζεται σε τέσσερις χρονικές περιόδους βάση των γενικότερων κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη του φαινόμενου. Η πρώτη περίοδος ξεκινά περίπου από το μέσο της τρίτης χιλιετίας π.χ και τελειώνει την εποχή της γενικευμένης χρήσης της ατμομηχανής στο σιδηρόδρομο, δηλαδή το 1840 Η δεύτερη περίοδος διαρκεί μέχρι το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου. Η τρίτη φτάνει μέχρι τη δεκαετία του 70 και η τέταρτη φτάνει ως σήμερα. 1.2 Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ: Η φιλοξενία είχε σημαντική κοινωνική δύναμη. Διότι μπορούσε να συνδέσει άτομα οποιασδήποτε τάξης, ακόμη και απλούς πολίτες με βασιλιάδες. Στα χρόνια του ομήρου σε οποίο σπίτι και αν πήγαινε ένας ξένος, θα έβρισκε φιλοξενία κάτι τέτοιο αφορούσε όλες τις πόλεις κράτη της Ελλάδας αν και οι Θεσσαλοί και οι Αθηναίοι φημιζόταν ειδικά για τα 6

φιλόξενα τους αισθήματα. Ο ξένος βέβαια της εποχής του Ομήρου δεν ήταν τουρίστας, αλλά αγγελιοφόρος, εξόριστος ταξιδιώτης κ.λ.π.. Με τον όρο «Ιστορία» εννοείται η συστηματική μελέτη του παρελθόντος, εστιασμένη κυρίως στην ανθρώπινη δραστηριότητα έως την παρούσα εποχή. Η ιστορία μελετά κυρίως γραπτές πήγες που μας δίνουν πληροφορίες για το παρελθόν ενώ ως προϊστορία αναφέρεται η εποχή για την οποία δεν έχουμε γραπτές πηγές η που αυτές δεν μας είναι κατανοητές. Η μελέτη των γεγονότων περιλαμβάνει την καταγραφή τους, αλλά και τα αιτία που οδήγησαν σε αυτά, όπως και τους γενικούς νόμους της ιστορικής εξέλιξης. Το τουριστικό φαινόμενο εμφανίστηκε στην Ελλάδα στις αρχές του 19 ου αιώνα. Τα πράγματα άλλαξαν με τα χρόνια λόγω της αναβάθμισης της τεχνολογίας. Είναι ενδιαφέρουσα και εντυπωσιακή η περιγραφή στον ημερήσιο Τύπο της εποχής πριν από 120 χρόνια ακριβώς,της άφιξης στις 5 Μαρτίου 1893 του πολυτελούς κρουαζιερόπλοιο «Πρίγκιψ Βίσμαρκ» το οποίο με πλήρωμα 250 αντρών μετέφερε 300 περιηγητές οικονομικά και κοινωνικά εύρωστους, από την Κωνσταντινούπολη στο Πειραιά. Τα πράγματα για τον τουρισμό άλλαζαν με τα χρόνια λόγω της αναβάθμισης της τεχνολογίας των υποδομών, αλλά τρομακτική ώθηση 7

για τη μαζικοποίηση του φαινόμενου έδωσε η χρήση του αυτοκίνητου και αργότερα του αεροπλάνου, που αντικατέστησαν τα παραδοσιακά μέσα. Η οικονομική σημασία του τουρισμού και ο ρόλος που διαδραματίζει στην ανάπτυξη των σύγχρονων κοινωνιών, έχει γίνει, κοινή συνείδηση στις πολιτικές εξουσίες των χωρών. Για αυτό και καταβάλλεται σοβαρή προσπάθεια εκ μέρους τους να αναπτύξουν αυτόν τον σημαντικό κλάδο παραγωγικής δραστηριότητας της οικονομίας τους και μάλιστα όσο το δυνατό δυναμικότερα και γρηγορότερα γίνεται 1.3 Η ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Με την πιο πλατιά έννοια του όρου, σημαίνει σε γενικές γραμμές ανοδική εξέλιξη του τουρισμού,ως κλάδος παραγωγικής δραστηριότητας της οικονομίας μιας χώρας, που συντελείται βασικά με την πληρέστερη αξιοποίηση και ορθολογικότερη εκμετάλλευση των τουριστικών πόρων. Με την αύξηση της τουριστικής παραγωγής και την ποιοτική βελτίωση της, μα πάνω από όλα με την προσαρμογή της στις ανάγκες ή επιθυμίες των τουριστών. 1.4 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ 8

Ο τουρισμός παρόλο που στηρίχτηκε από την αρχαιότητα έως σήμερα στον ελεύθερο χρόνο και τη μετακίνηση, εν τούτοις παρουσίασε διαχρονικά μια μορφολογική εξέλιξη και μια διευρυμένη χωρική διάθρωση. Στην αρχαία Ελλάδα και στην αρχαία Ρώμη ο ελεύθερος χρόνος απεικόνιζε την προέλευση και την τάξη των πολίτων που ήταν ελεύθεροι και οικονομικά εύποροι απαλλαγμένοι από κάθε εξαναγκαστική απασχόληση.. Η εμφάνιση του τουριστικού φαινομένου στην Ελλάδα αρχίζει από τις αρχές του 19 ου αιώνα και όχι την σύγχρονη μεταπολεμική περίοδο που ακολούθησε το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, καθότι υπήρξε όντως ραγδαία άνοδος των τουριστών στην χώρα μας. Ο όρος «TOURIST» χρησιμοποιήθηκε το 1800 στην Αγγλία και το 1963 η συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το τουρισμό και για τα διεθνή ταξίδια που πραγματοποιήθηκε στην Ρώμη στις 21 Αυγούστου έως 5 Σεπτεμβρίου, όρισε ως τουρίστα κάθε άτομο το οποίο μετακινείτε σε μια άλλη χωρά διαφορετική από την μόνιμη κατοικία. 9

1.4 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ο τουρισμός είναι ένας πολύ διαδεδομένος τρόπος ψυχαγωγίας, ειδικά στο δυτικό κόσμο ενώ παράλληλα αποτελεί μια πολύ μεγάλη βιομηχανία και σημαντικότατη πηγή εσόδων για παραδοσιακά τουριστικές χώρες όπως την Γαλλία,Ισπανία, Ιταλία και την Ελλάδα. Πρόσφατα χάρη στην μεγάλη μείωση του κόστους ταξιδιού και της πτώσης του τείχους υπάρχουν ανερχόμενοι τουριστικοί προορισμοί όπως Τσεχία, Ουγγαρία, Κροατία, Αίγυπτος που προσελκύουν κάθε χρόνο και περισσότερους τουρίστες με όπλο τις χαμηλές τιμές και την καλή εξυπηρέτηση. Ο τουρισμός ως φαινόμενο αλληλεξαρτάται με τον φυσικό περιβάλλον καθώς στην καρδιά του καλύπτει την ανάγκη του ανθρώπου για ψυχαγωγία και την επαφή με την φύση.οι φυσικοί πόροι μπορεί να χρησιμεύουν στην αναπτυξιακή διαδικασία και την βελτίωση της ζωής του ατόμου Τι σημαίνει εναλλακτικός τουρισμός; Είναι να είσαι ο εαυτό σου 10

Να αφαγκραζεσαι τις εσωτερικές φωνές τις συνθήκες και να πράττεις έξω απτό κυρίαρχο ρεύμα. Να αμφιβάλεις και να προτείνεις ταυτόχρονα. ΟΜΑΔΑ 2 2.ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ο Εναλλακτικός τουρισμός είναι μια καινούργια προσέγγιση ανταποκρινόμενη στη διεθνή τάση, που αρχίζει να αξιοποιεί ολοένα και περισσότερο εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού μπορούν να συμβάλλουν στην ποιοτική βελτίωση του τουριστικού προϊόντος μιας χώρας και να το καταστήσουν πιο σύγχρονο πιο ανταγωνιστικό, αντιμετωπίζοντας τις διάφορες απαιτήσεις της τουριστικής ζήτησης. Η φιλοσοφία του εναλλακτικού τουρισμού, αφορά τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και των πόρων του τουριστικού προορισμού και τη δυνατότητα των χωρών να παίρνουν αποφάσεις της τουριστικής ανάπτυξης που θα ακολουθήσουν σύμφωνα με τις δικές τους πολιτικές. Με τον όρο «εναλλακτικός τουρισμός» ορίζεται το σύνολο ολοκληρωμένων τουριστικών υπηρεσιών, που διακρίνονται από την εξειδίκευση σύμφωνα με τις προτιμήσεις των πελατών έχοντας ως κύρια 11

χαρακτηριστικά την αναζήτηση της αυθεντικότητας, της επαφής με τη φύση και την άρνηση των απρόσωπων τουριστικών πακέτων. 2.1 ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ο τουρισμός είναι ένας πολύ διαδεδομένος τρόπος ειδικά στον δυτικό κόσμο ενώ παράλληλα αποτελεί μια πολύ μεγάλη βιομηχανία και σημαντική πηγή εσόδων. Ειδικές μορφές τουρισμού τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται όλο και πιο συστηματικά. Είναι οι ειδικές εναλλακτικές μορφές τουρισμού, που προσφέρουν νέες δυνατότητες στους ταξιδιώτες να εμπλουτίσουν τις δραστηριότητας τους με προγράμματα εξειδικευμένων δράσεων. Η ανταποκρινόμενη στη διεθνή τάση συμμέτοχη τουριστών οδηγεί στη διεύρυνση και διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος. Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα προσφέρει ελκυστικά πακέτα υπηρεσίες εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει πληθώρα τέτοιων εμπειριών εκμεταλλευόμενη των ποικιλότητα και τον πλούτο του φυσικού περιβάλλοντος,, καθώς και την πολιτιστική παράδοση. 12

Πλεονεκτήματα των εναλλακτικών μορφών τουρισμού είναι η δυνατότητα να προσελκύουν τουρίστες, καθ όλη τη διάρκεια του χρόνου με αποτέλεσμα να δημιουργείτε σταθερή πηγή εισόδων. Οικονομικές προσεγγίσεις Ο τουρισμός ως φαινόμενο αλληλεξάρτησης με το φυσικό περιβάλλου καλύπτει την ανάγκη του ανθρώπου για ψυχαγωγία και την επαφή με τη φύση. Φυσικοί πόροι μπορούν να χρησιμεύσουν στην αναπτυξιακή διαδιακασία και την βελτίωση της ζωής των ατόμων. Ο εναλλακτικός τουρισμός βρίσκεται σε στενή εξάρτηση με το φυσικό περιβάλλον και μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, σε ποσοστό 90%.Αυτό σημαίνει ότι το φυσικό περιβάλλον αποτελεί βασική παράμετρο της τουριστικής ανάπτυξης μια περιοχής, η διαφορετικά το <κεφάλαιο> της Η αειφορικοτητα στις ανωτέρω περιπτώσεις επιτυγχάνεται όταν οι σχέσεις τουρισμού και φυσικού περιβάλοντος είναι αρμονικές και έχει επιτευχθεί μεταξύ τους ισορροπία. 2.2ΒΑΣΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Πρέπει να τονιστεί η σημασία του εναλλακτικού τουρισμού στην ανάπτυξη μιας τουριστικής χώρας. Η προώθηση ενός τέτοιου δυνατού 13

προϊόντος καλύτερες οδηγεί σε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης λόγω 1. της αναβάθμισης της περιοχής εξαιτίας του τουριστικού φαινόμενου. Σαν μορφές εναλλακτικού τουρισμού μπορούν να αναφερθούν: 1. Ιαματικός τουρισμός: Συνδέεται με επισκέψεις σε τουριστικούς χώρους για την θεραπεία διάφορων ασθενειών,καθώς και για ξεκούραση και αναζωογόνηση του σώματος και της ψυχής. 2.Αθλητικος τουρισμός αναψυχής: Συνδέεται με όλες τις μορφές ενεργητικής και παθητικής συμμετοχής σε αθλητικές εκδηλώσεις.η συμμετοχή μπορεί να είναι τυχαία ή οργανωμένη, μπορεί να πραγματοποιείται για επιχειρηματικούς σκοπούς ή για άλλους λόγους. 3.Αγροτουρισμος: Αναπτύσσεται, όπως υποδηλώνει το όνομα του κυρίως σε αγροτικές περιοχές της χώρας και σχετίζεται με κοινωνικές, περιβαλλοντολογικές και πολιτιστικές άξιζες της περιοχής. 4.Θρησκευτικος τουρισμούς: Συνδέεται με την επίσκεψη στα μνημεία, εκκλησιαστικής, αρχιτεκτονικής, εκκλησιές και μοναστήρια. 14

5.Θαλασσιος τουρισμός: Περιλαμβάνει ένα εύρος δραστηριοτήτων με επίκεντρο την θάλασσα. 6.Πολιτιστικος τουρισμός: Ιδανική μορφή τουρισμού για όσους επιθυμούν να ανακαλύψουν και να μάθουν για την κουλτούρα και τον πολιτισμό διαφόρων περιοχών, να λαμβάνουν ενεργά μέρος σε σεμινάρια και εργαστήρια, καθώς και γνώση της παραδοσιακής τέχνης. 7.Εκπαιδευτικος τουρισμός: Απευθύνεται κυρίως στους νέους. Βασικός σκοπός είναι η εκμάθηση και απόκτηση ειδικών γνώσεων και νέων εμπειριών). 15

8.Συνενδριακος τουρισμός: Τουριστικός προορισμός, άμεσα συνδεδεμένος με την οργάνωση και συμμετοχή σε συνεδρία, σεμινάρια και εκθέσεις. Τα τελευταία χρονιά ο συνεδριακός τουρισμός αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς και αποτελεί ένα σημαντικοί τμήμα της τουριστικές αγοράς σε διεθνές επίπεδο. 9.Οικοτουριμος: μια μορφή τουρισμού που έχει αναπτυχθεί χρησιμοποιώντας τους πόρους του περιβάλλοντος. Βουνά, λίμνες, λιμνοθάλασσες, κοιλάδες, σπηλιές, πλούσια χλωρίδα και πανίδα και γενικά περιοχές που προκαλούν υψηλό γεωλογικό ενδιαφέρον. 10.Ιατρικος τουρισμός: Στόχος του είναι η οργάνωση μιας οικονομικά ανταγωνιστικής, ιατρικής φροντίδας του ασθενούς στο εξωτερικό ή στο εσωτερικό. 11. Γαστρονομικός τουρισμός : Μέσα από την ανάδειξη του γαστρονομικού πλούτου δίδεται ένα επιπλέον κίνητρο στους ταξιδιώτες. Πιο συγκεκριμένα σε ερευνά του παγκόσμιου οργανισμού τουρισμού 16

,αναφέρεται ότι το 44% των ταξιδιωτών συγκαταλέγει το φαγητό ανώτερο ιεραρχικό κριτήριο για την επιλογή ενός προορισμού ως τόπο διακοπών. Επίσης σύμφωνα με άλλες έρευνες οι τουρίστες ξοδεύουν το 40% του συνολικού τους ταξιδιωτικού προϋπολογισμού στην εστίαση. Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως όταν ένας τουρίστας μένει ικανοποιημένος από την κουζίνα μιας περιοχής,είναι διατεθειμένος να δαπανήσει ακόμα μεγαλύτερα ποσά για να δοκιμάσει και αλλά τοπικά εδέσματα αλλά και να αγοράσει γαστρονομικά δώρα. ΟΜΑΔΑ 3 3. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η επιστήμη των οικονομικών του περιβάλλοντος βλέπει την Οικονομία ως ανοικτό σύστημα. Για να λειτουργήσει δηλαδή χρειάζεται εξόρυξη πόρων από το περιβάλλον (καύσιμα και πρώτες ύλες) την 17

επεξεργασία τους(για τη μετατροπή τους σε καταναλωτικά προϊόντα ή την πρόσφορα υπηρεσιών) και την διάθεση των απόβλητων αυτών των διεργασιών πίσω στο περιβάλλον. Οι πιέσεις που υφίσταται το περιβάλλον στις τουριστικές περιοχές της Ελλάδας έχουν ήδη γίνει έντονα αισθητές. Άναρχη οικιστική ανάπτυξη, παράνομη δόμηση, καταπάτηση βιοτόπων, θαλάσσια ρύπανση, και αισθητική υποβάθμιση είναι τα συνηθέστερα περιβαλλοντικά προβλήματα. Μια έννοια που αναπτύχθηκε τις τελευταίες δεκαετίες με την ελπίδα να αποτελέσει μέσω ελέγχου της τουριστικής ανάπτυξης και αποφυγής των αρνητικών επιπτώσεων είναι αυτή της τουριστικής φέρουσας ικανότητας που αναφέρεται στη χωρητικότητα ενός τόπου, στον αριθμό επισκεπτών που μπορεί να δεχτεί ο τόπος πριν υποστεί σημαντική υποβάθμιση. Πέρα από τις δυσκολίες που υπάρχουν να μετρηθεί η φέρουσα ικανότητα, η χρησιμότητα της έννοιας έγκειται στη αναγνώριση της ανάγκης να τεθούν όρια και μηχανισμοί ελέγχου της τουριστικής ανάπτυξης. 3.1 ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Τουρισμός-περιβάλλον: Παρατηρείται μια δραστική σχέση ανάμεσα στον τουρισμό και το περιβάλλον. Ο τουρισμός μέσα από τις δραστηριότητες του 18

επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το φυσικό περιβάλλον. Οι αρνητικές επιδράσεις του τουρισμού ξεπερνούν τη φέρουσα ικανότητα του φυσικού περιβάλλοντος σε περίπτωση που η τουριστική ανάπτυξη ξεπεράσει τα όρια του τόπου. Το έδαφος δέχεται μεγάλες πιέσεις από τον τουριστικό τομέα αφού είναι βασικός πόρος ανάπτυξης. Προκαλείται τις περισσότερες φορές από την επέκταση της αστικής δόμησης. Οι επιπτώσεις στην ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα οφείλεται στην αύξηση της κυκλοφοριακής κίνησης λόγω της μετακινήσεων των τουριστών. Επίσης η αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας και οι αλλαγές στα καταναλωτικά πρότυπα μπορεί να επιφέρει την αλόγιστοι κατανάλωση κάποιου μη ανανεώσιμου πόρου. Όσον αφορά τις επιπτώσεις στα φυσικά οικοσυστήματα η εκτενής οικοπεδοποίηση και άλλες αλλαγές στο φυσικό τοπίο που οφείλονται στο τουρισμό, προκαλούν πολλές φορές διατάραξες στο περιβάλλον στη λειτουργία των οικοσυστημάτων και την βιολογική ποικιλότητα των ειδών. Η χωρική επιβολή της τουριστικής ανάπτυξης μειώνει τον απαραίτητο για επιβίωση ζωτικό χώρο των φυσικών πληθυσμών. Επίσης οι δραστηριότητες του τουρισμού μπορεί να παρεμποδίσουν ευαίσθητες βιολογικές διαδικασίες που αφορούν σπάνια είδη, όπως η εκκόλαψη των αυγών της χελώνας Caretta caretta. Οι υποδομές που δημιουργούνται οι ενέργειες και τα προγράμματα θα πρέπει να έχουν ένα σκοπό. Τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και την μη αλλοίωση του τρόπου ζωής των πληθυσμών. Προς τη κατεύθυνση αυτή οι άνθρωποι ωθούνται από τη ανάγκη βελτίωσης της τουριστικής ελκυστικότητας που ωθεί τους 19

εμπλεκόμενους φορείς να στραφούν σε πολιτικές και πρακτικές περισσότερο βιώσιμες και κλίκες στο περιβάλλον. Ο αειφόρος τουρισμός μπορεί να διαδραματίσει μείζονα ρόλο στη διατήρηση και την αναβάθμιση της πολιτιστικής και της φυσικής κληρονομιάς, σε ένα όλο και μεγαλύτερο αριθμό τομέων από τις τέχνες ως την τοπική γαστρονομία, την τοπική αρχιτεκτονική ή την διατήρηση της βιοποικιλότητος. Οι θετικές επιπτώσεις του τουρισμού στο περιβάλλον αφορούν: * Στη διατήρηση των φυσικών πόρων. Χωρίς τον τουρισμό οι περιοχές αυτές μπορείς να αναπτύσσονταν για άλλες χρήσεις, οι οποίες θα είχαν σαν αποτέλεσμα την οικολογική καταστροφή. * Στη βελτίωση της περιβαλλοντολογικής ποιότητας καθώς ο τουρισμός μπορεί να αποτελέσει το κίνητρο για τον ελέγχω της ποιότητας του νερού, του αέρα, της ηχορύπανσης και των απορριμμάτων. * Στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος, καθώς οι τουριστικές εγκαταστάσεις με τον σωστό σχεδιασμό μπορούν να αναβαθμίσουν τα αστικά ή τα αγροτικά τοπία. * Στην αναβάθμιση των υποδομών κυρίως των οδικών και των αεροπορικών 3.2 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα της παγκόσμιας κοινότητας. Η συνεχή οικονομική ανάπτυξη χωρίς ιδιαίτερη έμφασή και μέριμνα για το περιβάλλον έχει οδηγήσει στην υποβάθμιση. Η άνοδος όμως του βιοτικού επιπέδου και οι αλαλαγές στις 20

προσεγγίσεις και στις άποψης, μετάβαλλε τις προτεραιότητες των ανθρώπων. Σήμερα περισσότερο από ποτέ οι άνθρωποι διαθέτουν την θέληση αλλά και την απαραίτητη τεχνολογική εξειδίκευση για την προστασία του περιβάλλοντος. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο τουρισμός αποτελεί διεθνώς οικονομική δραστηριότητα. Με σημαντικές θετικές επιπτώσεις στην οικονομία. Οι υποδομές που δημιουργούνται για την τουριστική δραστηριότητα συμβάλλουν στην τοπική ανάπτυξη. Η εξέλιξη των μεταφορών, οι δημογραφικές αλλαγές, η ευαισθητοποίηση για την προστασία των φυσικών πόρων, η στροφή προς άλλες εναλλακτικές μορφές τουρισμού, είναι παράγοντες καθοριστικής σημασίας για την προώθηση του τουριστικού φαινόμενου. Είναι φανερό ότι ο τουρισμός προωθεί την οικονομική ανάπτυξη, καθώς χιλιάδες περιοχές είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με αυτόν. Προβάλλει τον εθνικό πολιτισμό, επιτυγχάνει πολιτιστικές ανταλλαγές, φέρνει τους ανθρώπους σε επαφή με νέους τόπους, λαούς και συνήθειες, συντελώντας στην άρση των 21

προκαταλήψεων. Έτσι διευρύνοντας ο τουρισμός την επικοινωνία των λαών, συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη οικουμενικού πνεύματος. 22

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Wikipedia.org / wiki / τουρισμός Wikipedia.org / wiki / εναλλακτικός τουρισμός www. gnot gov gr www.investingreece.gov.gr Ηγουμενάκης Ν. Τουριστική Οικονομία, Εκδόσεις Interbooks, 1991 Κ. Μπιθας, Οικονομική Θεώρηση περιβαλλοντική Προστασίας, Εκδόσεις Τυπωθήτω Καρβούνης Σ., Διαχείρηση Περιβάλλοντος, Εκδόσεις Σταμούλη, 2003 Κοκκώνης Χ., Τσάρτας Π., Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτηξη και περιβάλλον, Εκδόσεις Κριτική, 2001 23