Η κεντρικότητα στην χωροθέτηση επιχειρήσεων σε οδικό δικτυο Δρ. Δημήτρης Καβρουδάκης Επικουρος Καθηγήτής (υπο διορισμό) Πανεπιστήμιο Αιγαίου Τμήμα Γεωγραφίας
Επιλογή θέσης Επιλογή θέσης επιχειρησης Προσβαση, ανταγωνισμός, νομοθεσία, πάγεια έξοδα, εφοδιασμός, βοηθιτικοί χώροι, σταθμευση, κτλ Συνεχής και δικτυακός χώρος Περιορισμένες/διακριτές επιλογές εγκατάστασης Μέτρηση απόστασης Πρατύρια υγρών καυσίμων Νομοθεσία για χωροθέτηση Νομοθεσία για τιμολογιακές πολιτικές Πρατύρια υγρών καυσίμων στη Λέσβο Εισοδος προιοντων απο ένα σημειο Ετησια περιοδικότητα λόγω τουρισμού 2
Τιμές καυσίμων Σημαντικότητα τιμών καυσίμων Μεταφορές, αγροτική παραγωγή, τουρισμός Δήλωση τιμής Υποχρέωση πρατηρίων για την δήλωση των τιμών (σε μηνιαία βάση) προς το υπουργείο οικονομικών (παρατηρητήριο τιμών) Καταγραφή των τιμών για κάθε πρατήριο του νησιού GFPD: Geocoded Fuel Prices Database Ιούλιος 2010 μέχρι σήμερα (5 έτη) 3800 ημερήσιες τιμές για απλή αμόλυβδη Ημερήσια τιμή βαρελιού Brent Ημερήσια ισοτιμία και $ 3
Λέσβος Περιοχή μελέτης: νησί Λέσβου (ΒΑ Αιγαίο) Εμβαδόν 1632.8 km^2 36 πρατήρια υγρών καυσίμων που τροφοδοτούνται από το κεντρικό λιμάνι της πόλης της Μυτιλήνης 4
Χάρτης Λέσβου 5
6
Κεντρικότητα δικτύου Ανάλυση οδικού δικτύου μέσα από Θεωρία Γράφων συνδέσεις, κόμβοι Υπόθεση εργασίας 1: Η έννοια της κεντρικότητας σχετίζεται με την σημαντικότητα θέσης Αυξημένη κίνηση, αυξημένη θέαση, αυξημένη ευκαιριακή πώληση καυσίμων, αυξημένη προσπελασιμότητα Αυξημένη προβολή κόμβου σε σχέση με τους άλλους κόμβους του δικτύου Μέτρα κεντρικότητας κεντρικότητα βαθμού ενδιάμεση κεντρικότητα κεντρικότητα εγγύτητας ιδιοδιανυσματική κεντρικότητα 7
Κεντρικότητα βαθμού Degree centrality τοπικός δείκτης πλήθος (βαθμός) των εισερχόμενων συνδέσεων σε έναν κόμβο δυνατότητα του κόμβου να συμμετέχει στις κινήσεις που λαμβάνουν χώρα στο δίκτυο Κανονικοποιηση αν διαιρεθεί με το πλήθος όλων των δυνητικών συνδέσεων που θα μπορούσαν να υπάρχουν στο γράφημα Κόμβοι με υψηλή κεντρικότητα βαθμού περιλαμβάνουν μεγαλύτερο αριθμό συνδέσεων από άλλους κόμβους οι οποίοι έχουν χαμηλότερο αριθμό συνδέσεων και οι οποίοι φανερώνουν μικρές τιμές κεντρικότητας βαθμού 8
Ενδιάμεση κεντρικότητα Betweeness centrality ποσοτικοποίηση του πλήθους των περιπτώσεων που ένας κόμβος δρα σαν ενδιάμεσος σε μια συντομότερη διαδρομή μεταξύ δυο άλλων κόμβων Κόμβοι που έχουν την μεγαλύτερη πιθανότητα να βρεθούν σε κάποια συντομότερη διαδρομή μεταξύ άλλων κόμβων, έχουν αυξημένες τιμές ενδιάμεσης κεντρικότητας είναι το πλήθος των συντομότερων διαδρομών μεταξύ των κόμβων και κόμβο είναι το πλήθος των συντομότερων διαδρομών μεταξύ και τα οποία περνούν από τον Κανονικοποίηση: 9
Κεντρικότητα εγγύτητας Closeness centrality αντίστροφο του αθροίσματος των αποστάσεων όλων των διαδρομών προς όλους τους άλλους κόμβους του δικτύου Όσο μεγαλύτερη κεντρικότητα εγγύτητας έχει ένας κόμβος, τόσο πιο κοντά βρίσκεται σε όλους τους άλλους κόμβους του δικτύου Κανονικοποίηση με την διαίρεση με: 10
Κεντρικότητα ιδιοδιανύσματος Eigenvector centrality ένας υπολογισμός της κεντρικότητας κάθε κόμβου λαμβάνοντας υπόψη το άθροισμα των τιμών κεντρικότητας των κόμβων με τους οποίους είναι συνδεδεμένος ένας κόμβος Ένας κεντρικός κόμβος, πρέπει να είναι ένας κόμβος του οποίοιυ οι γείτονες είναι και αυτοί κεντρικοί α: διάνυσμα συντελεστή κλίμακας για την ομαλοποίηση του αποτελέσματος β: βαθμός στον οποίο οι τιμές κεντρικότητας των γειτονικών κόμβων συμβάλουν στην τιμή της κεντρικότητας ιδιοδιανύσματος R: πίνακας γειτνίασης 11
Αποτελέσματα κεντρικότητας βαθμού 12
Αποτελέσματα ενδιάμεσης κεντρικότητας 13
Αποτελέσματα κεντρικότητας εγγύτητας 14
Αποτελέσματα κεντρικότητας ιδιοδυανύσματος 15
Αποτελέσματα κεντρικότητας 1 Αυξημένη κανονικοποιημένη κεντρικότητα βαθμού σε σημεία τα οποία αποτελούν διασταυρώσεις, οδικούς κόμβους και σε παρακαμπτήριες διασταυρώσεις οδικών αξόνων Φυσιολογικό καθώς η κεντρικότητα βαθμού σχετίζεται με το πλήθος των συνδέσεων ο οποίος είναι σχετικά αυξημένος σε οδικούς κόμβους και οδικές διασταυρώσεις Η χωρική κατανομή της ενδιάμεσης κεντρικότητας παρουσιάζει μια μικρή συσχέτιση με την χωρική δομή των οικισμών του νησιού Αυτό είναι λογικό καθώς το οδικό δίκτυο εξαπλώνετε σε σχέση με την θέση των οικισμών και έτσι οι θέσεις των οικισμών περιλαμβάνονται πολλές φορές στα μονοπάτια μεταξύ των κόμβων του δικτύου. Με άλλα λόγια οι κόμβοι που βρίσκονται κοντά σε οικισμούς θεωρούνται πως περιλαμβάνονται σε μεγαλύτερο αριθμό ενδιάμεσων μονοπατιών από οτι άλλοι κόμβοι του δικτύου. 16
Αποτελέσματα κεντρικότητας 2 Η χωρική διάρθρωση της κεντρικότητας εγγύτητας φανερώνει αυξημένες σχετικά τιμές σε απομακρυσμένες περιοχές του νησιού και σχετικά μικρές τιμές σε πιο κεντρικά σημεία του νησιού. Αυτό συνάδει και με τον υπολογισμού αυτού του δείκτη καθώς έχει αντίστροφη σχέση με το άθροισμα των αποστάσεων προς όλους τους άλλους κόμβους του δικτύου. Η χωρική διάρθρωση των τιμών της κεντρικότητας ιδιοδυανίσματος φαίνεται να είναι σχετικά αυξημένη σε κόμβους οι οποίοι γειτνιάζουν δικτυακά με άλλους κάπως πιο κεντρικούς κόμβους. Συνάδει και με τον υπολογισμό της κεντρικότης ιδιοδιανύσματος 17
Αποτελέσματα απομόνωσης, γειτονίας, κυριαρχίας Πρατήρια αυξημένης απομόνωσης, φαίνεται να εμφανίζουν συστηματικά αυξημένες τιμές πάνω από τον ΜΟ Απομόνωση: απόσταση >20χμ από άλλο πρατήρια Συστηματικά: 72%-79% του δείγματος του κάθε πρατηρίου Γειτονικά πρατηρια, φαίνεται να εμφανίζουν συστηματικά παρόμοιες τιμές Γειτονικά: σε απόσταση < 1χμ μεταξύ τους Παρόμοιες: με απόκλιση έως 10% Κάποια πρατήρια φαίνεται να εμφανίζουν μια δυσανάλογη αυξημένη τιμολογιακή πολιτική κατά τους καλοκαιρινούς μήνες Δυσανάλογη: δεν συνάδει με: την απόσταση τους από το σημείο εισόδου την πολιτική τους κατά τους άλλους μήνες του χρόνου Καλοκαίρι: Ιούλιος, Αύγουστος 18
19
Επίλογος Περαιτέρω καταγραφή δεδομένων Καταγραφή/ανάλυση θέσεων με βέλτιστα χαρακτηριστικά για χωροθέτηση πρατηρίου υγρών καυσίμων 20
Ερωτήσεις Δρ. Δημήτρης Καβρουδάκης dimitrisk@geo.aegean.gr www.dimitrisk.gr dimitris_k Εργαστήριο Χωρικής Ανάλυσης, Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών και Τηλεπισκόπισης Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μυτιλήνη, Λέσβος, ΤΚ: 81100 21