Από την Ήττα στην Ανόρθωση: Το Κίνημα στο Γουδί

Από την Ήττα στην Ανόρθωση: Το Κίνημα στο Γουδί Υποδειγματικό Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Ιστορία (ΠΕ) Δημιουργός: ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΜΑΝΤΖΑΡΙΔΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Σημείωση Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν αυτόματης δημιουργίας και εκτύπωσης του Ψηφιακού Διδακτικού Σεναρίου με Τίτλο: «Από την Ήττα στην Ανόρθωση: Το Κίνημα στο Γουδί». Δημιουργήθηκε στις 16/01/2017 19:35:55 και έχει υποστηρικτικό ρόλο στο έργο του εκπαιδευτικού. Δεν αντικαθιστά το Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο, το οποίο περιέχει όλο το Διαδραστικό Περιεχόμενο και αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες της Πλατφόρμας «Αίσωπος». Το σενάριο αυτό έχει χαρακτηρισθεί ως «Υποδειγματικό» ύστερα από εργασία επιστημονικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικός Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλος ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Το Διαδραστικό Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του βρίσκεται στον σύνδεσμο: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466 Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε: Υποδειγματικά Σενάρια: Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια που έχουν προκύψει από επιστημονικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικοί Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλη ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Βέλτιστα Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία άνω των 70 μονάδων. Επαρκή Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία από 50 έως 70 μονάδες. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» - MIS: 479325, ΣΑΕ: 2014ΣΕ24580051. Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και υλοποιείται σε σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Η Πλατφόρμα Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος», αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων καθώς και καθοδήγησης και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης. Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης: Επιστημονικός Υπεύθυνος Πράξης για τις Δράσεις που αφορούν το Ι.Ε.Π: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 1: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 2: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Υπεύθυνος Υποέργου 3: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Επιστημονική Συντονίστρια των ειδικών επιστημόνων του Υποέργου 1: Βασιλική Καραμπέτσου, Φιλόλογος, Εισηγήτρια Ι.Ε.Π. Σελίδα 2/18

Γενική Περιγραφή Σεναρίου Γνωστικό αντικείμενο: Ιστορία (ΠΕ) Θεματική ταξινομία: Ιστορία (ΠΕ) -> Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) -> Πολιτικά και Ιδεολογικά Ζητήματα Εκπαιδευτικό πρόβλημα: Ένα βασικό θέμα που συνδέεται με τη νέα προσέγγιση στο Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος της Ιστορίας είναι η δημιουργία ενεργών μαθησιακών περιβαλλόντων και διδακτικών σχεδιασμών που οδηγούν τους μαθητές σε μια πιο διεξοδική διερεύνηση μιας ιστορικής περιόδου. Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο προτείνει δράσεις για την ανάπτυξη γνώσεων περιεχομένου και εννοιών που περιλαμβάνουν διαδικασίες διερεύνησης και ερμηνείας των γεγονότων και των αιτιών που οδήγησαν στο Κίνημα στο Γουδί αλλά και των μετέπειτα αλλαγών. Για την πολιτική ιστορία της νεότερης Ελλάδας, ο 20ος αιώνας αρχίζει ουσιαστικά το 1909, με το κίνημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου, το Κίνημα στο Γουδί. Είναι χρήσιμο οι μαθητές να εμβαθύνουν στα γεγονότα, στις αιτίες και στις απολήξεις αυτού του Κινήματος προκειμένου να κατανοήσουν τις μεταρρυθμίσεις που ακολούθησαν και σηματοδότησαν την ανόρθωση του Ελληνικού Κράτους. Επιπλέον, το διδακτικό σενάριο επιδιώκει την καλλιέργεια δεξιοτήτων σε θέματα που σχετίζονται με τον «οπτικό αλφαβητισμό». Η ανάγκη διδασκαλίας του «οπτικού αλφαβητισμού» προέκυψε μέσα από τη σύγχρονη δυτική φιλοσοφία και επιστήμη όπου προβάλλεται ένα μοντέλο αναπαράστασης του κόσμου που είναι περισσότερο εικονογραφικός όσο ποτέ άλλοτε. Οι κοινωνιολόγοι και ιστορικοί τέχνης μιλούν για πολιτισμική στροφή των σύγχρονων κοινωνιών προς το «οπτικό». Οι εικόνες μεταφέρουν κοινωνικές αξίες, αντιλήψεις και ταυτόχρονα αποτελούν κοινωνικά πεδία παραγωγής νοήματος βοηθώντας ιδιαίτερα τα παιδιά να διαπραγματευτούν την πραγματικότητα, περισσότερο, ίσως, από τις εμπειρίες τους ή τη βίωση της ίδιας της πραγματικότητας. Όμως, πώς ο δάσκαλος μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές του να ανακαλύψουν, να μάθουν και να χρησιμοποιούν τη «γραμματική» και το «συντακτικό» των εικόνων; Το παρόν διδακτικό σενάριο επιχειρεί να δώσει απάντηση στο παραπάνω ερώτημα μέσω της παρουσίασης και διδακτικής εφαρμογής της τεχνικής στοχαστικής παρατήρησης του Perkins (1994). Γενική περιγραφή περιεχομένου: Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο προτείνει δράσεις διερεύνησης και ερμηνείας των γεγονότων και των αιτιών που οδήγησαν στο Κίνημα στο Γουδί αλλά και των μετέπειτα μεταρρυθμίσεων. Επιπλέον, μέσα από την κριτική προσέγγιση μιας εικόνας επιχειρείται η δημιουργική και κριτική ανασύνθεση του ιστορικού γεγονότος. Διδακτικοί Στόχοι: Διερεύνηση και κατανόηση των πολιτικών και κοινωνικών στοιχείων που οδηγούν στο Κίνημα στο Γουδί. Συσχετισμός των αιτημάτων του Κινήματος με τις ανάγκες της χώρας και τη λαϊκή αποδοχή. Στοχαστική προσέγγιση εικόνας για τη βαθύτερη κατανόηση γεγονότων, αποτελεσμάτων και προσδοκιών. Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου: Κίνημα στο Γουδί Στρατιωτικός Σύνδεσμος Ελευθέριος Βενιζέλος Νικόλαος Ζορμπάς Υλικοτεχνική υποδομή: Σελίδα 3/18

Διαδραστικός Πίνακας ή Βιντεοπροβολέας, Εργαστήριο Υπολογιστών Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά εντός του σχολείου: 2 ώρες Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί: Ανοιχτή πρόσβαση Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας: Μέτριας δυσκολίας Τύπος διαδραστικότητας : Ενεργός μάθηση Επίπεδο διαδραστικότητας : Μεσαίο Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη: 9-12 Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο: Δημοτικό Σελίδα 4/18

Σύνοψη φάσεων σεναρίου: 1η Φάση: Οι Αιτίες, οι Άνθρωποι, τα Γεγονότα Χρονική Διάρκεια: 45 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα υπολογιστών Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. Το Κίνημα στο Γουδί και ο Βενιζέλος Τόσες αιτίες... Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος Ο Λαός στο πλευρό του Στρατιωτικού Συνδέσμου 2η Φάση: Διαβάζοντας μια Εικόνα... Χρονική Διάρκεια: 45 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Τάξη Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Μια Εικόνα Χίλιες Λέξεις Μια Εικόνα Χίλιες Λέξεις: 1η Φάση Παρατήρησης Μια Εικόνα Χίλιες Λέξεις: 2η Φάση Παρατήρησης Μια Εικόνα Χίλιες Λέξεις: 3η Φάση Παρατήρησης Σύγκρινε τους παρακάτω πίνακες με την εικόνα "Κίνημα στο Γουδί" Μια Εικόνα Χίλιες Λέξεις: 4η Φάση Παρατήρησης Εννοιολογικός χάρτης της εικόνας "Κίνημα στο Γουδί" Σελίδα 5/18

1η Φάση: Οι Αιτίες, οι Άνθρωποι, τα Γεγονότα Σελίδα 6/18

1η Φάση: Οι Αιτίες, οι Άνθρωποι, τα Γεγονότα Χρονική Διάρκεια: 45 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα υπολογιστών Οι μαθητές/τριες εμπλέκονται σε δραστηριότητες κατανόησης των στοιχείων της ελληνικής κοινωνίας και της πολιτικής πραγματικότητας στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα που οδήγησαν στο Κίνημα στο Γουδί. Περιγράφουν τι ήταν ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος και ποιες ήταν οι επιδιώξεις του. Ανασυνθέτουν τα γεγονότα που χαρακτηρίζουν το Κίνημα του 1909 στο Γουδί. Συσχετίζουν και συνδέουν τα αιτήματα των οργανωτών με τις πολιτικές και κοινωνικές ανάγκες της χώρας και ανακαλύπτουν τις σχέσεις των αιτημάτων αυτών με την λαϊκή αποδοχή του κινήματος. 1. Το Κίνημα στο Γουδί και ο Βενιζέλος: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Χρονολόγιο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466/2369/#question9471 Διευκρίνιση: Στο χρονολόγιο παρουσιάζονται οι πολιτικές εξελίξεις από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο (1897) έως το Κίνημα στο Γουδί και τη νίκη του Βενιζέλου στις εκλογές του 1910. Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο στον Βενιζέλο: Το Κίνημα στο Γουδί Η ιστορία της νεότερης Ελλάδας, ο 20ος αιώνας, αρχίζει ουσιαστικά το 1909 με το Κίνημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου στο Γουδί. Ο χαρακτηρισμός του Κινήματος στο Γουδί ως Επανάσταση δε δηλώνει ακριβώς το ίδιο το γεγονός αλλά το σύνολο των εξελίξεων που ακολούθησαν. Πρόκειται για την επικράτηση νέων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, με εκφραστή τον Ελευθέριο Βενιζέλο και το Κόμμα των Φιλελευθέρων. Το αποτέλεσμα για το λαό ήταν η αναθεώρηση του Συντάγματος (απαλλοτρίωση και διανομή των τσιφλικιών στους αγρότες και την επικράτηση εικείνης της μερίδας της αστικής τάξης (έμποροι, βιομήχανοι) που είχαν στα χέρια τους την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Με αυτή την έννοια το Κίνημα στο Γουδί κατέληξε σε "αστική" επανάσταση. 13/12/1893 Σελίδα 7/18

Δυστυχώς Επτωχεύσαμεν... Η άθλια οικονομική κατάσταση (φτώχεια, ανεργία, ακρίβεια, άγρια φορολογία) οδηγούν την Ελλάδα σε πτώχευση από τον Χαρίλαο Τρικούπη. 1897 Η Ήττα Η ήττα της Ελλάδας στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 ήταν ένα τεράστιο πλήγμα που προκάλεσε καθολική απογοήτευση. Έως το 1909 η πολιτική κατάσταση διαρκώς χειροτέρευε. 1898 Εθνική Ταπείνωση μέσω της Διεθνούς Επιτήρησης Οικονομική ύφεση της Ελλάδας καθώς σταματάει, σχεδόν, η διάθεση των ελληνικών προϊόντων στις ξένες αγορές αλλά και περιορίζονται τα εμβάσματα των Ελλήνων μεταναστών από την Αμερική και την Αίγυπτο. Το αίσθημα της ντροπής έγινε πιο έντονο όταν ήρθε στη χώρα Επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, η οποία φρόντιζε για την καταβολή στους Τούρκους της πολεμικής αποζημίωσης και ανέλαβε να ρυθμίσει το συνολικό δημόσιο χρέος της Ελλάδας. 1898 έως 1901 Σελίδα 8/18

Περίοδος Ύφεσης και Αδράνειας Η κυβέρνηση και ο βασιλιάς παραμένουν αδρανείς μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις. Στη χώρα επικρατούσε αποσταθεροποίηση της πολιτικής κατάστασης και εναλλασόμενες, μικρής διάρκειας κυβερνήσεις, αδυνατούσαν να αναμετρηθούν με τα έντονα προβλήματα. Ο λαός αμφισθησβήτησε την ικανότητα των πολιτικών και του βασιλιά να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στη διαχείριση των εθνικών θεμάτων. Την δυσαρέσκεια αυτή εξέφρασε το Κίνημα των αξιωματικών στο Γουδί. 5/1909 Σχηματισμός του Στρατιωτικού Συνδέσμου Συγκροτείται ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος από δυσαρεστημένους νεώτερους και κατώτερους στρατιωτικούς (μέχρι το βαθμό του λοχαγού). Αργότερα αναζήτησαν αρχηγό ανώτερου βαθμού και τον βρήκαν στο πρόσωπο του Ν. Ζορμπά. Αίτια ήταν η δυσφορία των αξιωματικών απέναντι στα ανάκτορα τα οποία προωθούσαν τους δικούς τους ευνοούμενους στο στράτευμα αλλά και η κακή κατάσταση των ενόπλων δυνάμεων. Τα αιτήματά τους ήταν η αναδιοργάνωση του στρατού για τη βελτίωση της πολεμικής ετοιμότητας της χώρας, απομάκρυνση από το στράτευμα των πριγκίπων αλλά και βελτίωση του Συντάγματος (μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση του κράτους, την οικονομία, τη δικαιοσύνη και την εκπαίδευση). 5/8,/1909 Το Κίνημα στο Γουδί Οι συντεχνίες των Αθηνών ήρθαν σε συνεννόηση με το στρατιωτικό σύνδεσμο δηλώνοντας ότι θα στηρίξουν την πολιτική του. Στις 12 Αυγούστου 1909 η κυβέρνηση επιχειρεί να συλλάβει κάποιους από του πρωτεργάτες του Στρατιωτικού Συνδέσμου. Αποτέλεσμα ήταν στις 15 Αυγούστου στο Γουδί να εκδηλωθεί το Κίνημα από 450 αξιωματικούς και 2500 στρατιώτες. Η κυβέρνηση κάτω από την πίεση των στρατιωτικών παραιτείται και ο βασιλιάς δίνει εντολή για σχηματισμό νέας κυβέρνησης που θα εφαρμόσει πολλά από τα αιτήματα του «Συνδέσμου». Τα αιτήματα που ικανοποιήθηκαν άμεσα ήταν η αναδιοργάνωση και ο εξοπλισμός του στρατού και η απομάκρυνση από τις στρατιωτικές υπηρεσίες του διαδόχου του βασιλιά Κωνσταντίνου και γενικά των πριγκίπων. Ο Σύνδεσμος διατηρούσε τον πλήρη έλεγχο της κατάστασης από τα παρασκήνια και υπαγόρευε νομοσχέδια στην κυβέρνηση. Σελίδα 9/18

9/1909 Η Λαϊκή Αποδοχή Η όλη ενέργεια των στρατιωτικών του «Συνδέσμου» βρήκε θερμή λαϊκή ανταπόκριση, που εκδηλώθηκε δυναμικά με ένα μαζικό λαϊκό συλλαλητήριο στην Αθήνα στο τέλος του Σεπτέμβρη. 12/1909 Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στην Αθήνα Παρά την καταρχήν επιτυχία των στρατιωτικών και την προώθηση αρκετών από τα μεταρρυθμιστικά τους αιτήματα με ψήφιση ανάλογων νόμων, η μεταρρύθμιση αντιμετώπιζε την αντίδραση του παλαιού πολιτικού κόσμου. Ο Σύνδεσμος, που αποτελούνταν από στρατιωτικούς, δεν είχε πολιτική πείρα και για το λόγο αυτό αναζήτησε σύμβουλο. Καλεί τον Ελευθέριο Βενιζέλο από την Κρήτη θεωρώντας τον ως τον πιο κατάλληλο και άξιο πολιτικό. Στις 28 Δεκεμβρίου ο Βενιζέλος φθάνει στην Αθήνα για να συναντήσει τα μέλη του Συνδέσμου. Ο Βενιζέλος αρνήθηκε να αναλάβει πρωθυπουργός επιβάλλοντας ριζικές αλλαγές αλλά ανέλαβε τη διαμεσολάβηση μεταξύ Συνδέσμου και κομμάτων προωθώντας μια συμβιβαστική λύση. 28/11/1910 Το Κόμμα των Φιλελευθέρων Εκλογές και νίκη του Βενιζέλου, με το κόμμα των Φιλελευθέρων, ο οποίος σχηματίζει κυβέρνηση υπό την προεδρία του. Σελίδα 10/18

7/5,/1911 Νέο Σύνταγμα Ψηφίζεται το νέο Σύνταγμα της χώρας και ξεκινά η περίοδος της ισχύς του και μαζί η νέα εκσυχρονιστική πορεία της χώρας για την ανάπτυξη της οικονομίας αλλά και της αστικής τάξης. Πράγματι το Κίνημα στο Γουδί σφράγισε μια εποχή αστάθειας και εγκαινίασε μια νέα εποχή μεταρρυθμίσεων. Κύρια μεταρρύθμιση εις βάρος της ιδιοκτησίας ήταν η απαλλοτρίωση και η διανομή των τσιφλικιών στους αγρότες. 2. Τόσες αιτίες...: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση συμπλήρωσης κενών Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466/2369/#question9525 Διευκρίνιση: Αναζητήστε στο παραπάνω χρονολόγιο τα αίτια που οδήγησαν στη συγκρότηση του "Στρατιωτικού Συνδέσμου" και στο Κίνημα στο Γουδί. Στη συνέχεια συμπληρώστε τις φράσεις που ακολουθούν. Συμπλήρωσε τα κενά με λέξεις που θα αναζητήσεις στο παραπάνω χρονολόγιο. Αναποτελεσματικότητα του κράτους να αντιμετωπίσει τα και κοινωνικά προβλήματα της χώρας. Το αίσθημα της ντροπής μετά την ήττα των Ελλήνων στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο έγινε πιο έντονο όταν ήρθε στη χώρα Επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού. Η κυβέρνηση και ο παραμένουν αδρανείς μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις. Η δυσφορία των αξιωματικών απέναντι στα ανάκτορα τα οποία προωθούσαν τους δικούς τους στο στράτευμα αλλά και η κακή κατάσταση των ενόπλων δυνάμεων. 3. Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466/2369/#question9551 Διευκρίνιση: Παρακολουθήστε το βίντεο και συζητήστε/περιγράψτε τα ερωτήματα που θέτει. Σελίδα 11/18

Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. 4. Ο Λαός στο πλευρό του Στρατιωτικού Συνδέσμου: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466/2369/#question9523 Διευκρίνιση: Να παρατηρήσετε και να σχολιάσετε την εικόνα και τα κείμενα που τη συνοδεύουν. Πώς ερμηνεύετε τη θετική στάση του λαού της Αθήνας απέναντι στο Κίνημα του 1909; (Τα κείμενα εμφανίζονται όταν κάνετε κλικ στο διαδραστικό κίτρινο κύκλο πάνω στην εικόνα) Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 12/18

2η Φάση: Διαβάζοντας μια Εικόνα... Σελίδα 13/18

2η Φάση: Διαβάζοντας μια Εικόνα... Χρονική Διάρκεια: 45 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Τάξη Οι μαθητές/τριες θέτουν ερωτήσεις στοχασμού πάνω σε μία λαϊκή εικόνα της εποχής, την προσεγγίζουν από διαφορετικές πλευρές προκειμένου να κατανοήσουν βαθύτερα το γεγονός που οδήγησε στην ανόρθωση του Ελληνικού Κράτους, δηλαδή το Κίνημα στο Γουδί. 1. Μια Εικόνα Χίλιες Λέξεις : Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466/2393/#question9598 Διευκρίνιση: Θέτουμε ερωτήσεις στοχασμού πάνω στην εικόνα, την προσεγγίσουμε από διαφορετικές πλευρές προκειμένου να κατανοήσουμε βαθύτερα το γεγονός που οδήγησε στην ανόρθωση του Ελληνικού Κράτους, δηλαδή να κατανοήσουμε το Κίνημα στο Γουδί. Σελίδα 14/18

Σχόλιο: Η τεχνική της στοχαστικής παρατήρησης του Perkins (1994) αφορά στην παρατήρηση ενός έργου τέχνης μέσα από τέσσερις διαδοχικές φάσεις όπου η κάθε μία ενεργοποιεί με διαφορετικό τρόπο τη δημιουργική και κριτική σκέψη του μαθητή. Στόχος της δραστηριότητας είναι η δημιουργική και κριτική προσέγγιση του ιστορικού γεγονότος: Το Κίνημα στο Γουδί μέσα από τέσσερις φάσεις παρατήρησης. Εικόνα παρατήρησης: Κίνημα στο Γουδί, Αύγουστος 1909, λαϊκή εικόνα της εποχής, Ε.Λ.Ι.Α. 2. Μια Εικόνα Χίλιες Λέξεις: 1η Φάση Παρατήρησης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466/2393/#question9601 Διευκρίνιση: Παρατηρώντας προσεκτικά την παραπάνω εικόνα το "Κίνημα στο Γουδί", συνθέτοντας όσα μέχρι τώρα αναδύθηκαν για το γεγονός αυτό, σκεφτείτε πάνω στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Παρατηρήστε για όσο χρόνο θέλετε. Σκεφτείτε τι βλέπετε στην εικόνα και τις απορίες που σας δημιουργούνται σχετικά με αυτό που βλέπετε; Καταγράψτε τις. Υπάρχουν ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά στο έργο; (μορφές, σχήματα κλπ.). Ας τα σημειώσουμε για να τα αναφέρουμε. Από τα στοιχεία που μας έχουν δοθεί μαθαίνουμε ότι πρόκειται για μία λαϊκή εικόνα, ποια στοιχεία το αποδεικνύουν; Σχόλιο: Στην πρώτη φάση ο/η μαθητής/τρια εργάζεται ατομικά και ανακαλύπτει (θέτει αρχικά ερωτήματα σχετικά με τα όσα παρατηρεί χωρίς να προβαίνει σε συμπεράσματα), διεισδύει στη λεπτομέρεια (εντοπίζονται τα ξεκάθαρα χαρακτηριστικά του καλλιτεχνικού έργου και επιστρατεύεται η κοινή λογική για την ερμηνεία και κατανόηση της κατάστασης που περιγράφεται), αναζητά χρήσιμες πληροφορίες που θα τον βοηθήσουν στην κατανόηση του έργου τέχνης, καταγράφει τα σημεία του έργου που θεωρεί σημαντικά, αποστασιοποιείται από το καλλιτεχνικό έργο και επανατοποθετείται απέναντι σε αυτό προσδιορίζοντας την ιδέα που κρύβει και τέλος το αντιμετωπίζει συνολικά εκφράζοντας ένα χείμαρρο ιδεών ή εντυπώσεων. 3. Μια Εικόνα Χίλιες Λέξεις: 2η Φάση Παρατήρησης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466/2393/#question9609 Διευκρίνιση: Παρατηρώντας προσεκτικά την εικόνα το "Κίνημα στο Γουδί", συνθέτοντας όσα μέχρι τώρα αναδύθηκαν για το γεγονός αυτό, συζητήστε τις ερωτήσεις που ακολουθούν. Σελίδα 15/18

Ενεργοποιήστε τη δημιουργικότητά σας για να ανακαλύψετε νέες ιδέες. Τι συμβαίνει εδώ; Φτιάξτε ένα μικρό γραπτό «σενάριο» γι αυτό που βλέπεται. Ψάξτε για εκπλήξεις. Κρατήστε στο μυαλό σας αυτές τις εκπλήξεις (ένα παράξενο αντικείμενο, η διάταξη των προσώπων). Ψάξτε για διαθέσεις και συναισθήματα. Τι ατμόσφαιρα αποπνέει το έργο και τι διάθεση σας δημιουργεί; Ψάξτε για συμβολισμούς και νοήματα. Έχει κάποιο μήνυμα ο καλλιτέχνης; Επιστρέψτε στην παρατήρηση της εικόνας και ψάξτε για τις διαστάσεις του χρόνου και τόπου. Ψάξτε για πολιτιστικές και ιστορικές διασυνδέσεις (Πότε; Πού; Για παράδειγμα αναζητήστε τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη χρονολογία της δημιουργίας της εικόνας). Ψάξτε για τον αρνητικό χώρο στο έργο τέχνης. Τι ρόλο μπορεί να παίζει; Μελετήστε πιο αναλυτικά ανεξάρτητα σημεία του πίνακα. Απομονώστε τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν και περιγράψτε την ενδυμασία, τη στάση του σώματος, το ύφος, την ενέργεια και άλλα στοιχεία που μπορούν να δώσουν έναυσμα για την αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων και των συμβόλων. Σχόλιο: Οι μαθητές/τριες, στη φάση αυτή, ενεργοποιούν την ανοιχτή σκέψη που δεν ερμηνεύει αλλά επιχειρεί μια δημιουργική παρατήρηση λαμβάνοντας υπόψη ποικίλες παραμέτρους. Χωρίς να προχωρούν σε ερμηνείες παρατηρούν ακόμα καλύτερα, ανακαλύπτουν τις εκπλήξεις του έργου, διακρίνουν τους συμβολισμούς ενώ εντάσσουν το έργο στο χώρο και το χρόνο. 4. Μια Εικόνα Χίλιες Λέξεις: 3η Φάση Παρατήρησης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466/2393/#question9611 Διευκρίνιση: Παρατηρώντας προσεκτικά την εικόνα το "Κίνημα στο Γουδί", συνθέτοντας όσα μέχρι τώρα αναδύθηκαν για το γεγονός αυτό, συζητήστε τις ερωτήσεις που ακολουθούν. Ξεκάθαρη, Αναλυτική και εις Βάθος Παρατήρηση. Επιστρέψτε σε κάτι που σας έκανε εντύπωση: Γιατί το έκανε αυτό ο καλλιτέχνης; Μόνο και μόνο για να προκαλέσει; Υπάρχει κάποιο μήνυμα; Πώς ταιριάζει αυτό με το έργο συνολικά; Επιστρέψτε σε κάποιο ενδιαφέρον στοιχείο. Πώς ο καλλιτέχνης κατάφερε αυτό το αποτέλεσμα; Με ποιον τρόπο έκανε το στοιχείο αυτό να φαίνεται ενδιαφέρον; Κάντε φανταστικές αλλαγές για να βρείτε μία απάντηση (αλλάξτε ένα χρώμα, ένα υλικό, αφαιρέστε ένα αντικείμενο). Κάντε ερωτήσεις του τύπου «Τι θα γινόταν εάν» Ψάξτε για στοιχεία που δίνουν στο έργο ένταση και δύναμη. Εξηγήστε γιατί συμβαίνει αυτό. Κάντε συγκρίσεις (με άλλα έργα τέχνης όπως αυτά που παρουσιάζονται παρακάτω). Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές; Γιατί το έργο που παρατηρείτε διαφέρει; Τι σημαίνει αυτό για την ερμηνεία του έργου; Σελίδα 16/18

Σχόλιο: Η σκέψη, στη τρίτη φάση, μετατρέπεται σε αναλυτική. Ο παρατηρητής ανακαλύπτει αυτό που κρύβεται. ιακρίνει όχι τι φαίνεται αλλά τι κρύβεται στο έργο τέχνης. Επιχειρεί δοµικές αλλαγές στο έργο τέχνης. Συγκρίνει το συγκεκριµένο έργο µε άλλα έργα της εποχής ή µε έργα που έχουν την ίδια θεµατολογία. Εντοπίζει οµοιότητες και διαφορές. Τοποθετεί τον εαυτό του στη θέση του καλλιτέχνη και προσπαθεί να σκεφτεί πώς αυτός θα απέδιδε το ίδιο θέµα. Βρίσκει µέσα στο έργο τέχνης αποδείξεις για τους ισχυρισµούς του σχετικά µε το µήνυµα που κρύβει το καλλιτεχνικό έργο και οδηγείτε σε συμπερασματικές κρίσεις. Οι μαθητές/τριες δουλεύουν πρώτα σε ομάδες και μετά κάθε ομάδα παρουσιάζει τις ιδέες της στην ολομέλεια. 5. Σύγκρινε τους παρακάτω πίνακες με την εικόνα "Κίνημα στο Γουδί": Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466/2393/#question9614 6. Μια Εικόνα Χίλιες Λέξεις: 4η Φάση Παρατήρησης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466/2393/#question9621 Διευκρίνιση: Παρατηρώντας προσεκτικά την εικόνα το "Κίνημα στο Γουδί", συνθέτοντας όσα μέχρι τώρα αναδύθηκαν για το γεγονός αυτό, συζητήστε τις ερωτήσεις που ακολουθούν. Σελίδα 17/18

Επανεξετάσετε το έργο τέχνης κάτω από το πρίσμα του στοχασμού. Θυμηθείτε τη μέχρι τώρα διεργασία. Επανεξετάστε αυτά που ανακαλύψατε (Συζήτηση στην ομάδα). Ξαναδείτε το έργο συνολικά (Καταγράψτε τις ιδέες σας ξεκινώντας έναν εννοιολογικό χάρτη, στο Mind Map Μaker που ακολουθεί, με κεντρική έννοια τον πίνακα «Το κίνημα στο Γουδί», δημιουργήστε συνδέσμους και στιγμιότυπα για τις ιδέες σας). Συνδέστε την αφήγηση της εικόνας με την αφήγηση του βιβλίου της ιστορίας και ανακαλύψτε τα σημεία που απλουστεύονται ή αποσιωπούνται στην εικόνα. Θέτουμε το ιστορικό ερώτημα: «Το συγκεκριμένο έργο καταγράφει την άποψη των νικητών ή των ηττημένων;» Επανεξετάστε το έργο παρουσιάζοντας όλα όσα ανακαλύψατε (Μπορείτε να εκφραστείτε με ένα μικρό κείμενο ή με ένα ποίημα. Ακόμα μπορείτε να δημιουργήσετε μια αφήγηση του ιστορικού γεγονότος και να τη δραματοποιήσετε). Σχόλιο: Στην τέταρτη φάση ενεργοποιείται η οργανωτική σκέψη των μαθητών/τριών οι οποίοι/ες καλούνται να συνδυάσουν, να συνθέσουν, να πάρουν αποφάσεις κατόπιν ελέγχου των δεδομένων, να προβούν σε ερμηνευτικές κρίσεις κατόπιν επιχειρηματολογίας. Το ζητούμενο είναι να έχουν απαντήσεις στις ερωτήσεις : Τι νοµίζεις ότι σου προσφέρει το συγκεκριµένο έργο τέχνης; Ποιος νοµίζεις ότι είναι ο λόγος ύπαρξής του; 7. Εννοιολογικός χάρτης της εικόνας "Κίνημα στο Γουδί": Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9466/2393/#question9627 Διευκρίνιση: Ξαναδείτε το έργο «Κίνημα στο Γουδί» συνολικά. Καταγράψτε τις ιδέες σας ξεκινώντας έναν εννοιολογικό χάρτη, στο Mind Map Maker που ακολουθεί, δημιουργώντας συνδέσμους και στιγμιότυπα για τις ιδέες σας. Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://app.mindmapmaker.org/ Σελίδα 18/18 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)