ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας Μυκηναϊκός Πολιτισμός
Η ακρόπολη της Τίρυνθας είναι κτισμένη σε ένα βραχώδες ύψωμα 12 μέτρων Είναι μακρόστενη, προσαρμοσμένη στο φυσικό σχήμα του βράχου και καταλαμβάνει έκταση 20.000 τμ. Τα τείχη της έχουν περίμετρο 725 μ. και διατηρούνται σε ύψος περίπου 7 μ. Αν και η πρώτη ακρόπολη ιδρύθηκε στις αρχές του 14ου αι. π.χ., τα κτίσματα που βλέπουμε σήμερα διαμορφώθηκαν στο τέλος του 13ου αι. π.χ. ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. Είσοδος στην Aκρόπολη 2. Πύλη εισόδου στην Άνω Ακρόπολη 3. «Ανατολική Γαλαρία» 4. Εξωτερικό και εσωτερικό πρόπυλο του ανακτόρου 5. Νότια Γαλαρία/Αποθήκες νότιου τείχους 6. Εσωτερική αυλή μεγάρου 7. Μέγαρο 8. Μικρότερο μέγαρο 9. Δυτικός προμαχώνας 10. «Πυλίδα» 11. Είσοδος στην Κάτω Ακρόπολη 12. Σύριγγες που οδηγούν στις υπόγειες δεξαμενές
ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. Είσοδος στην Ακρόπολη 2. Πύλη εισόδου στην Άνω Ακρόπολη 3. «Ανατολική Γαλαρία» 4. Εξωτερικό και εσωτερικό πρόπυλο του ανακτόρου 5. Νότια Γαλαρία/Αποθήκες νότιου τείχους 6. Εσωτερική αυλή μεγάρου 7. Μέγαρο 8. Μικρότερο μέγαρο 9. Δυτικός προμαχώνας 10. «Πυλίδα» 11. Είσοδος στην Κάτω Ακρόπολη 12. Σύριγγες που οδηγούν στις υπόγειες δεξαμενές
Διακόπτοντας λίγο τη διαδρομή σου προς το μέγαρο πήγαινε προς τη νότια πλευρά της ακρόπολης για να θαυμάσεις μια άλλη «Γαλαρία», τη δεύτερη από τις περίφημες «σύριγγες» της Τίρυνθας. Πρόσεξε τον τρόπο με τον οποίο είναι κτισμένη. Τι παρατηρείς; Σε τι πιστεύεις ότι χρησίμευαν τα κτίσματα αυτά; Συνεχίζοντας στο δρόμο προς το ανάκτορο, πέρασε μέσα από το εσωτερικό πρόπυλο και στάσου για λίγο στην αυλή του ανακτόρου που είναι τετράπλευρη με σειρές κιόνων στις τρεις πλευρές της. Εδώ συγκεντρώνονταν οι βασιλείς και αξιωματούχοι του ανακτόρου στις μεγάλες γιορτές. Στην αυλή υπάρχει φρεάτιο (πηγάδι) όπου συνέρρεαν τα νερά της βροχής. Τη βόρεια πλευρά της αυλής καταλαμβάνει η μπροστινή όψη του μεγάρου. Περνάμε στο χώρο του 4α ανακτόρου μέσα από δύο πρόπυλα, το εξωτερικό που είναι μεγαλύτερο και 3 το εσωτερικό που είναι μικρότερο. Μεταξύ των προπύλων βρίσκεται μια αυλή. Προχωρώντας στο μακρύ αυτό διάδρομο συναντάμε πρώτα την «Ανατολική Γαλαρία», μια στοά που οδηγεί σε μια σειρά θαλάμων, δηλαδή μικρών δωματίων που λειτουργούσαν ως αποθήκες. Η στοά και οι θάλαμοι στεγάζονται με οξυκόρυφες (μυτερές) οροφές. Έχουν κατασκευαστεί με τόση επιμέλεια ώστε διατηρούνται ακέραιοι μέχρι σήμερα. Θεωρούνται εξαιρετικό δείγμα της μυκηναϊκής αρχιτεκτονικής. 5 4β Η δυτική είσοδος έχει τη μορφή μιας στενής «πυλίδας», δηλαδή μικρής πύλης. Είναι στενή στην εξωτερική της πλευρά και αρκετά πλατύτερη στην εσωτερική. Έχει αμυντική χρήση καθώς ελάχιστοι εχθροί θα κατάφερναν να μπουν από εδώ. Από την «πυλίδα» ξεκινά μια σκάλα που φθάνει πάνω στον πύργο. Το αμυντικό σύστημα των τειχών της Τίρυνθας θυμίζει έντονα τα μεσαιωνικά φρούρια με τις μυστικές εισόδους τους! 10 6 7 2 9 8 1 Η είσοδος διαμορφώνεται με δύο συνεχόμενες επιβλητικές πύλες. Η πρώτη πύλη θυμίζει έντονα την «Πύλη των Λεόντων» των Μυκηνών. Μπορείς να φανταστείς πώς θα ήταν κάποτε; 11 Από το σημείο αυτό βλέπεις τον δυτικό προμαχώνα, ένα από τα πιο εντυπωσιακά σημεία της οχύρωσης της Τίρυνθας. Στην τελευταία φάση της ακρόπολης ο δυτικός προμαχώνας περιέβαλε ένα μεγάλο τμήμα του τείχους για να προστατεύσει τη δυτική είσοδο. Ξεκινάει διαμορφώνοντας έναν πύργο, ύστερα διαγράφει ένα ημικύκλιο και καταλήγει στις γωνίες του παλιού τείχους Η κύρια είσοδος της ακρόπολης βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της. Οι επισκέπτες εισέρχονται σε αυτήν από μια αναβάθρα (ράμπα) που έχει κτιστεί κατά μήκος του ανατολικού τείχους. 12 Γύρω από το μέγαρο ένας διάδρομος καταλήγει σε ένα άλλο μικρότερο και παλαιότερο μέγαρο. Το μικρό μέγαρο ονομάζεται «Μέγαρο της Βασίλισσας», αλλά δεν ξέρουμε εάν η ονομασία αυτή ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Τώρα βρίσκεσαι στο χώρο του μεγάρου, του μεγαλοπρεπέστερου χώρου του ανακτόρου. Το μέγαρο είχε μεγάλη κεντρική εστία. Ο θρόνος βρισκόταν στη δεξιά πλευρά της κύριας αίθουσας. Όπως είδες, ο δρόμος για να φτάσεις εδώ δεν ήταν εύκολος έπρεπε να διασχίσεις πολλές πύλες, αυλές και πρόπυλα. Το μέγαρο βρισκόταν καλά προστατευμένο στο κέντρο της ακρόπολης, ώστε οι εχθροί να μην μπορούν εύκολα να το πλησιάσουν. Στο σημείο αυτό βρίσκονται οι δύο υπόγειες παράλληλες «σύριγγες» της Κάτω Ακρόπολης. Οι στενές αυτές δίοδοι οδηγούν μέσα από το τείχος σε δύο υπόγειες δεξαμενές νερού που θα έσωζαν τους κατοίκους σε περίπτωση πολιορκίας. Βρίσκεσαι στο σημείο που διαχωρίζει την Άνω από την Κάτω Ακρόπολη. Η Κάτω Ακρόπολη έχει δύο προσβάσεις. Η δυτική, στην οποία βρίσκεσαι, ήταν μια κανονική στενή πύλη με πόρτα. Στην Κάτω Ακρόπολη συγκεντρώνονταν ίσως οι κάτοικοι της Τίρυνθας σε περίπτωση πολιορκίας, αν και αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί.
Αθήνα, 2015 Συντονισμός έργου Μαρία Λαγογιάννη, Δρ Αρχαιολόγος Σουζάνα Χούλια - Καπελώνη, Αρχαιολόγος Γενική επιμέλεια Τόνια Κουτσουράκη, Aρχαιολόγος Αλεξάνδρα Σέλελη, Aρχαιολόγος - Mουσειολόγος Γραφιστική επιμέλεια Σπήλιος Πίστας, Γραφίστας Κείμενα Ηρώ Μαθιουδάκη, Δρ Αρχαιολόγος Διορθώσεις κειμένων Βιολέττα Ζεύκη, Aρχαιολόγος - Μεταφράστρια Δημιουργική/καλλιτεχνική επιμέλεια Σοφία Μίχου, Γραφίστρια 2015 Υπουργείο, Παιδείας και Θρησκευμάτων ISBN 978-960-386-209-3 Το έντυπο «Ακολούθησε με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας» της θεματικής ενότητας «Μυκηναϊκός Πολιτισμός» δημιουργήθηκε και ψηφιοποιήθηκε το 2015 για την Πράξη με κωδικό MIS 339815 «Επικαιροποίηση και ψηφιοποίηση πολιτιστικού εκπαιδευτικού υλικού για την ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας», που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.