Η Λογιστική της Συμμετοχικής Εταιρείας

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η Λογιστική της Συμμετοχικής Εταιρείας 3.1 Η «Συμμετοχική» ή «Αφανής» εταιρεία. Έννοια - Χαρακτηριστικά 3.2 Η λογιστική της Συμμετοχικής Εταιρείας 3.2.1 Η μέθοδος του τελικού μερισμού 3.2.2 Η μέθοδος του άμεσου μερισμού

Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 149 3.1 Η «Συμμετοχική» ή «Αφανής» Εταιρεία. Έννοια - Χαρακτηριστικά Συμμετοχική ή Αφανής Εταιρεία, ονομάστηκε η οικονομική σχέση ανάμεσα σε πρόσωπα που ασκούν μια άλλη επιχείρηση και περιστασιακά συνήθως, επιδιώκουν ένα κοινό επιχειρηματικό σκοπό, χωρίς να συνδέονται με μια τυπική εταιρική σχέση. Όταν λέμε τυπική εταιρική σχέση, εννοούμε ότι η μεταξύ τους συμφωνία συνεργασίας, είτε είναι προφορική, είτε είναι γραπτή αλλά όμως δεν έχει λάβει «δημοσιότητα». Είναι σχέση μεταξύ τους, άγνωστη («επίσημα») στους τρίτους. Η έλλειψη τυπικής εταιρικής σχέσης, σημαίνει πρακτικά, ότι δεν υπάρχει ένα νομικό πρόσωπο που για λογαριασμό των εταίρων πραγματοποιεί την οικονομική δραστηριότητα που οδηγεί στον οικονομικό σκοπό της συνεργασίας, αλλά η καθημερινή δραστηριότητα αυτή, διασπάται και πραγματοποιείται από οποιονδήποτε από τους συνεργαζόμενους, που στην περίπτωση αυτή, αναπτύσσει οικονομική δράση με τη δική του επιχειρηματική (εταιρική ή ατομική) προσωπικότητα, στο όνομα του φυσικά, αλλά για λογαριασμό και όλων των άλλων οικονομικών συνεργατών του. Η οικονομική σχέση που εξετάζουμε, στην παραδοσιακή της εκδοχή, παρουσιάζεται συνήθως, σε απλές μορφές συνεργασίας και μικρής εμβέλειας οικονομική δράση, όπως στη συνεργασία: μεταξύ εμπόρων που ο ένας αγοράζει σε μια αγορά και ο άλλος πουλάει σε άλλη αγορά για κοινό λογαριασμό και οι δύο, είτε στη συνεργασία μεταξύ παραγωγού και εμπόρου όπου ο ένας παράγει και ο άλλος πουλάει για κοινό λογαριασμό και οι δύο, κ.λπ. Στη σύγχρονη οικονομική ζωή εντούτοις, είναι συνηθισμένες περιπτώσεις τέτοιων συνεργασιών σε οικονομική δραστηριότητα μεγάλης ολκής, με συχνότερη την περίπτωση της εκτέλεσης μεγάλων συνήθως τεχνικών έργων. Όπου περισσότερες τεχνικές εταιρείες συνεργάζονται για την κατασκευή ενός μεγάλου έργου, είτε για λόγους τεχνικούς επειδή το έργο περιλαμβάνει έργα διαφόρων τεχνολογικών πεδίων (δομικά, ηλεκτρολογικά, μηχανολογικά κ.λπ.), είτε για λόγους οικονομικούς επειδή η αξία του έργου υπερβαίνει τις οικονομικές δυνατότητες μιας μόνης εταιρείας. Άλλες μορφές της ίδιας σχέσης αποτελούν οι κοινοπραξίες τραπεζών για την πραγματοποίηση μεγάλων χρηματοδοτήσεων (π.χ. κρατών), οι κοινοπραξίες εφοπλιστικών επιχειρήσεων για κοινή εκμετάλλευση ακτοπλοϊκών γραμμών, κ.λπ.

150 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3.2 Η Λογιστική της Συμμετοχικής Εταιρείας 3.2.1 Ρυθμίσεις στη λογιστική οργάνωση της εταιρείας 1. Τα λογιστικά βιβλία Το κεντρικό πρόβλημα στη λογιστική της συμμετοχικής εταιρείας, είναι ότι δεν υπάρχει ένα νομικό πρόσωπο που πραγματοποιεί και καταγράφει ειδικά και ξεχωριστά την οικονομική δράση που αφορά όλους τους συνεργαζόμενους «εταίρους», αλλά κάποιος ή κάποιοι από αυτούς, πραγματοποιούν το σύνολο ή μέρος της οικονομικής αυτής δράσης, μέσα στη δική τους ξεχωριστή επιχειρηματική δραστηριότητα και μέσα στη δική τους λογιστική οργάνωση και λειτουργία. Αυτά φυσικά ισχύουν για τις περιπτώσεις που οι συνεργαζόμενοι δεν επιθυμούν να γνωστοποιήσουν στη φορολογική Αρχή την οικονομική τους συνεργασία. Αλλιώς, μπορούν να καταρτίσουν ιδιωτικό έγγραφο με τους όρους της μεταξύ τους συνεργασίας, να το προσκομίσουν και να το θεωρήσουν στην αρμόδια.ο.υ., οπότε χωρίς να μεταβληθεί η μεταξύ τους σχέση, αυτή γίνεται υποκείμενο της φορολογίας, θεωρούνται γι αυτήν βιβλία και φορολογείται σαν εταιρεία. 1 Είναι φανερό, ότι στις περιπτώσεις αυτές, η συμμετοχική εταιρεία αντιμετωπίζεται λογιστικά, όπως η ομόρρυθμη εταιρεία. Αυτή η τακτική ακολουθείται από το μεγαλύτερο μέρος των συμμετοχικών εταιρειών. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, όπου η συμμετοχική δραστηριότητα καταγράφεται από τους εταίρους στα λογιστικά βιβλία που αυτοί τηρούν για τη βασική και μόνιμη επιχειρηματική τους δραστηριότητα. Είναι κυρίως οι σπάνιες περιπτώσεις που αφορούν σε περιστασιακές συνεργασίες περιορισμένης χρονικής διάρκειας και οικονομικής εμβέλειας. Εντούτοις, προκειμένου η ανάπτυξη μας να είναι πλήρης θα αναπτύξουμε παρακάτω τη λογιστική αντιμετώπιση της συμμετοχικής εταιρείας εκείνης που παραμένει τελείως αφανής. 1. Το Π.. 189/1992 Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων, στο άρθρο 2 παραγρ. 2 προβλέπει δύο κατηγορίες συμμετοχικών σχέσεων στις οποίες παρέχει την ευχέρεια να θεωρήσουν λογιστικά βιβλία και να θεωρηθούν χωριστές δραστηριότητες φορολογικά : τη συνεργασία για συγκεκριμένη πράξη και τη μονιμότερη κοινοπραξία, αλλά τότε για συγκεκριμένες επιχειρηματικές δραστηριότητες, αυτές που αναφέρονται στο διάταγμα. Το κείμενο των διατάξεων και την ερμηνεία τους, βλέπε εις: Ν. Σ. ΠΟΜΟΝΗΣ «Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων» Εκδόσεις ΣΤΑΜΟΥΛΗ Α.Ε. Αθήνα 2002 σελ. 37.

Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 151 2. Η μέθοδος Ωστόσο, πριν αναπτύξουμε τη λογιστική αντιμετώπιση της οικονομικής δράσης της συμμετοχικής εταιρείας, είναι σκόπιμο να εξετάσουμε τις σχέσεις που δημιουργούνται από αυτή τη δράση. Βασικά, ο κάθε εταίρος μπορεί να πραγματοποιεί οικονομικές πράξεις στο όνομα του, αλλά για λογαριασμό της συμμετοχικής. Που σημαίνει ότι η κάθε οικονομική πράξη, πρέπει να καταγραφεί σαν πράξη που αλλάζει την κοινή περιουσία, αλλά συγχρόνως και τις οικονομικές σχέσεις των εταίρων μεταξύ τους. Έτσι για παράδειγμα, η αγορά ενός αγαθού αυξάνει τα αποθέματα της συμμετοχικής και συνεπώς την περιουσία καθενός εταίρου κατά την αναλογία του, αλλά επειδή μειώνει το ταμείο του εταίρου που την πραγματοποίησε, δημιουργεί μια απαίτηση του από τους άλλους κατά την αναλογία τους και αντίστοιχα μια υποχρέωση των άλλων εταίρων προς αυτόν, καθενός κατά την αναλογία του. Στην περίπτωση συνεπώς αυτή, ο εταίρος που πραγματοποίησε την αγορά θα αυξήσει (χρεώσει) τα αποθέματα της κοινοπραξίας στην αποθήκη του και θα πιστώσει το ταμείο (ή τους προμηθευτές) του. Οι λοιποί εταίροι πρέπει να καταγράψουν την αύξηση των αποθεμάτων της κοινής ιδιοκτησίας στα χέρια του εταίρου που αγόρασε και μια ισόποση υποχρέωση τους προς αυτόν, που πλήρωσε την αξία αυτών των αποθεμάτων. Σχετικά με την παρακολούθηση των οικονομικών πράξεων και των σχέσεων που απορρέουν από αυτές, αναπτύχθηκαν δύο βασικές μέθοδοι: η «μέθοδος του τελικού μερισμού» και η «μέθοδος του άμεσου μερισμού». Με την πρώτη μέθοδο ο καθένας εταίρος παρακολουθεί την κάθε οικονομική πράξη στο σύνολο της που αφορά όλους τους εταίρους και η εκκαθάριση κατανομή ανάμεσα στους εταίρους με την αναλογία του καθενός, γίνεται στο τέλος της συνεργασίας. Για το λόγο αυτό και η μέθοδος ονομάστηκε του τελικού μερισμού. Αντίθετα, με τη δεύτερη μέθοδο, ο καθένας εταίρος παρακολουθεί την κάθε οικονομική πράξη μόνο κατά το ποσοστό που τον αφορά σε συνάρτηση με τη συμμετοχή του, αμέσως με τη διενέργεια της πράξης. Για το λόγο αυτό και η μέθοδος ονομάστηκε του άμεσου μερισμού. Με τα δεδομένα αυτά, στη μέθοδο του τελικού μερισμού προσδιορίζεται από τον κάθε εταίρο το συνολικό αποτέλεσμα, ενώ με τη μέθοδο του άμεσου μερισμού προσδιορίζεται από τον καθένα το αποτέλεσμα που του αναλογεί. 3. Οι λογαριασμοί Καθόσον αφορά στους λογαριασμούς που θα χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση των πράξεων και σχέσεων της συμμετοχικής, το Ε.Γ.Λ.Σ. δεν προβλέπει ειδικούς λογαριασμούς. Φρονούμε όμως, ότι μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιηθούν οι λογαριασμοί που προορίζονται

152 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 από το Σχέδιο για την παρακολούθηση των υποκαταστημάτων. Είναι φανερό ότι στην περίπτωση της συμμετοχικής εταιρείας, ο κάθε εταίρος για τη σχέση του μ αυτήν είναι ένα ξεχωριστό κομμάτι μιας κοινής οικονομικής δραστηριότητας, ένα κομμάτι που ναι αναπτύσσει δική του δράση, που όμως αυτή αφορά την κοινή δραστηριότητα. Έχει συνεπώς όλα τα στοιχεία της οικονομικής λειτουργίας του υποκαταστήματος. Καθόσον αφορά τέλος, την κατάρτιση του λογαριασμού της Γενικής Εκμετάλλευσης για τη συμμετοχική, το ζήτημα λύνεται απλά και αποτελεσματικά με τη δημιουργία ανάλογου τριτοβάθμιου λογαριασμού στο δευτεροβάθμιο 80.00 Λογαριασμός Γενικής Εκμεταλλεύσεως. 2 3.2.2 Η μέθοδος του τελικού μερισμού Όπως είπαμε και παραπάνω, κατά τη μέθοδο αυτή, ο καθένας και όλοι οι εταίροι, καταγράφουν στη δική τους λογιστική ο καθένας, όλες τις οικονομικές πράξεις και τις σχέσεις που απορρέουν από αυτές, την καθεμιά στο συνολικό της ποσό, σ αυτό που αφορά φυσικά το σύνολο των εταίρων. Πράγμα που προϋποθέτει αναγκαία, ότι ο εταίρος που πραγματοποιεί την κάθε πράξη, κοινοποιεί τα στοιχεία της έγκαιρα και σ όλους τους λοιπούς. Θα εξετάσουμε πρακτικά τη μέθοδο, με το παρακάτω παράδειγμα. Αποφασίζεται η συμμετοχική συνεργασία δύο εταίρων: με κεφάλαιο 30.000,00 με σκοπό ο Α να αγοράζει εμπορεύματα που θα στέλνει στον Β για πώληση και με συμμετοχή 50% ο Α και 50% ο Β 3 Πραγματοποιούνται οι παρακάτω οικονομικές ενέργειες: 1. Ο εταίρος Β στέλνει στον Α την εισφορά του από (30.000,00 Χ 50% =) 15.000,00 2. Ο εταίρος Α αγοράζει με μετρητά, εμπορεύματα αξίας 5.000,00 και πληρώνει έξοδα για μεταφορά, ασφάλιση και φορτοεκφορτώσεις 120,00 3. Από τα εμπορεύματα που αγόρασε ο Α στέλνει στον Β για πώληση εμπορεύματα αξίας 4.500,00 και πληρώνει για μεταφορικά 80,00 2. Τη λύση αυτή έχουμε ήδη προτείνει για την περίπτωση που στην ίδια επιχείρηση λειτουργούν περισσότερες εκμεταλλεύσεις, στο βιβλίο Ν. Σ. ΠΟΜΟΝΗΣ «ΓΕΝΙΚΗ ΛΟΓΙ- ΣΤΙΚΗ ΙΙ» Εκδόσεις ΣΤΑΜΟΥΛΗ Α.Ε. 3η Έκδοση, σελ. 478. 3. Με τα δεδομένα, ότι πρώτο δεν υπάρχει τυπικό κεφάλαιο και συνεπώς ορισμένες εισφορές και ότι δεύτερο, σ αυτή τη μέθοδο, ο κάθε εταίρος παρακολουθεί την κάθε οικονομική πράξη στο σύνολο της και όχι στο ποσοστό που τον αφορά, το ποσοστό συμμετοχής, ενδιαφέρει μόνο στο τέλος της συνεργασίας, για τη διανομή του αποτελέσματος.

Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 153 4. Ο Β πουλάει τα εμπορεύματα που παράλαβε, στην τιμή των 5.400,00 και στέλνει στον Α μετρητά 3.500,00 5. Ο Α αγοράζει εμπορεύματα αξίας 12.000,00 και πληρώνει για διάφορα έξοδα 160,00 6. Ο Α αγοράζει εμπορεύματα αξίας 9.000,00 και πληρώνει για διάφορα έξοδα 80,00 7. Ο Α στέλνει στον Β το σύνολο των εμπορευμάτων που αγόρασε (12.000,00+ 9.000,00 = 21.000,00) 8. Ο Β πουλάει εμπορεύματα αξίας 18.000,00 στην τιμή των 22.000,00 9. Ο Β πουλάει τα υπόλοιπα εμπορεύματα αξίας 3.000,00 στην τιμή των 3.500,00 10. Ο Β στέλνει στον Α μετρητά 2.500,00 Στο σημείο αυτό σταματάει η συνεργασία και οι εταίροι πρέπει να ξεκαθαρίσουν τους λογαριασμούς τους τελικά. Για τις οικονομικές αυτές πράξεις, γίνονται οι παρακάτω εγγραφές στα βιβλία του συμμέτοχου «Α» (1) 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 15.000,00 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 15.000,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Β» Είσπραξη της εισφοράς του εταίρου «Β» (2) 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 5.000,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Β» 290.00.00 Αποθήκη μας 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 120,00 694.00 Συμμετοχικά έξοδα με τον «Β» 694.00.00 Έξοδα μεταφορών 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 5.120,00 Αγορά συμμετοχικών εμπορευμάτων με το Τιμολ. Νο.

154 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 (3) 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 4.500,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Β» 290.00.01 Αποθήκη του «Β» 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 80,00 694.00 Συμμετοχικά έξοδα με τον «Β» 694.00.00 Έξοδα μεταφορών 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 4.500,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Β» 290.00.00 Αποθήκη μας 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 80,00 Αποστολή εμπορευμάτων στον «Β» για πώληση (4) 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 5.400,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Β» 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 5.400,00 790.00 Συμμετοχικά έσοδα με «Β» Πωλήσεις συμ/κών εμπορευμάτων από τον «Β» με το Τιμολ. Νο (4) 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 3.500,00 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 3.500,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Β» Έμβασμα του με στοιχεία. (5) 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 12.000,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Β» 290.00.00 Αποθήκη μας

Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 155 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 160,00 694.00 Συμμετοχικά έξοδα με τον «Β» 694.00.00 Έξοδα μεταφορών 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 12.160,00 Αγορά συμμετοχικών εμπορευμάτων με το Τιμολ. Νο. (6) 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 9.000,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Β» 290.00.00 Αποθήκη μας 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 80,00 694.00 Συμμετοχικά έξοδα με τον «Β» 694.00.00 Έξοδα μεταφορών 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 9.080,00 Αγορά συμμετοχικών εμπορευμάτων με το Τιμολ. Νο. (7) 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 21.000,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Β» 290.00.01 Αποθήκη του «Β» 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 21.000,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Β» 290.00.00 Αποθήκη μας Αποστολή εμπορευμάτων στον «Β» για πώληση (8) 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 22.000,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Β» 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 22.000,00 790.00 Συμμετοχικά έσοδα με «Β» Πωλήσεις συμ/κών εμπορευμάτων από τον «Β» με το Τιμολ. Νο

156 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 (9) 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 3.500,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Β» 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 3.500,00 790.00 Συμμετοχικά έσοδα με «Β» Πωλήσεις συμ/κών εμπορευμάτων από τον «Β» με το Τιμολ. Νο (10) 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 2.500,00 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 2.500,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Β» Έμβασμα του με στοιχεία. Σύνολο 103.840,00 103.840,00 Οι λογαριασμοί της συμμετοχικής στα βιβλία του Α, μετά από τις παραπάνω εγγραφές, παρουσιάζουν την ακόλουθη εικόνα: 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 33.07.00 Συμμέτοχος «Β» (1) 15.000,00 15.000,00 (1) 5.120,00 (2) 80,00 (3) (4) 5.400,00 (4) 3.500,00 3.500,00 (4) 12.160,00 (5) 9.080,00 (6) (8) 22.000,00 (9) 3.500,00 (10) 2.500,00 2.500,00 (10)

Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 157 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον Β 694.00 Συμμετοχικά έξοδα με τον «Β» 290.00.00 Αποθήκη μας 694.00.00 Έξοδα μεταφορών (2) 5.000,00 (2) 120,00 (3) 80,00 4.500,00 (3) (5) 12.000,00 (5) 160,00 (6) 9.000,00 (6) 80,00 21.000,00 (7) 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 290.00.01 Αποθήκη του «Β» 790.00 Συμμετοχικά έσοδα με τον «Β» (3) 4.500,00 (7) 21.000,00 5.400,00 (4) 22.000,00 (8) 3.500,00 (9) Το ισοζύγιο των παραπάνω λογαριασμών, με τη λήξη της συνεργασίας, είναι το παρακάτω: ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΧΡΕΩΣΗ ΠΙΣΤΩΣΗ Χ ΥΠΟΛΟΙΠΟ Π 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡ/ΤΑ 51.500,00 25.500,00 26.000,00 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 30.900,00 21.000,00 9.900,00 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 21.000,00 26.440,00 5.440,00 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 440,00 440,00 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 30.900,00 30.900,00 Σύνολο 103.840,00 103.840,00 36.340,00 36.340,00 Προκειμένου να προκύψει το αποτέλεσμα από τη δραστηριότητα αυτή, είναι ανάγκη να καταρτιστεί ο σχετικός λογαριασμός εκμετάλλευσης, που όπως είπαμε μπορεί να είναι ένας τριτοβάθμιος του δευτεροβάθμιου 80.00 Λογαριασμός γενικής εκμεταλλεύσεως. εχόμαστε ότι λειτουργεί ένας ειδικός τριτοβάθμιος λογαριασμός, με αριθμό και τίτλο: 80.00.00 Λ/σμός Γενικής Εκμετάλλευσης Συμμετοχικής, για το αποτέλεσμα της συμμετοχικής στα βιβλία του συμμέτοχου. Στο λογαριασμό αυτό θα συγκεντρωθούν τώρα τα σχετικά ποσά για να προκύψει το ανάλογο αποτέλεσμα.

158 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Οι σχετικές λογιστικές εγγραφές, είναι οι παρακάτω: 80 ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ 26.440,00 80.00 Λογαριασμός Γενικής Εκμεταλλεύσεως 80.00.01 Λ/σμός Γενικής Εκμ/σεως Συμμετοχικής 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 26.000,00 290.00 Συμμετοχικά εμπορεύματα με τον «Β» 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 440,00 694.00 Συμμετοχικά έξοδα με τον «Β» Συγκρότηση του λογαριασμού εκμετάλλευσης. Χρέωση με τις αγορές και τα έξοδα 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 500,00 290.00 Συμμετοχικά εμπορεύματα με τον «Β» 80 ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ 500,00 80.00 Λογαριασμός Γενικής Εκμεταλλεύσεως 80.00.01 Λ/σμός Γενικής Εκμ/σεως Συμμετοχικής Συγκρότηση του λογαριασμού εκμετάλλευσης. Πίστωση με το υπόλοιπο λήξης 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 30.900,00 790.00 Συμμετοχικά έσοδα με «Β» 80 ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ 30.900,00 80.00 Λογαριασμός Γενικής Εκμεταλλεύσεως 80.00.01 Λ/σμός Γενικής Εκμ/σεως Συμμετοχικής Συγκρότηση του λογαριασμού εκμετάλλευσης. Πίστωση με τα έσοδα Με τις εγγραφές αυτές συγκροτήθηκε ο λογαριασμός εκμετάλλευσης ο οποίος παρουσιάζει την παρακάτω εικόνα:

Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 159 80 ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ 80.00 Λογαριασμός Γενικής Εκμεταλλεύσεως 80.00.01 Λ/σμός Γενικής Εκμ/σεως Συμμετοχικής Αγορές 26.000,00 Έξοδα 440,00 Κέρδος εκμετάλλευσης 4.960,00 500,00 Υπολ. λήξης εμπ/των 30.900,00 Έσοδα Σύνολο 31.400,00 31.400,00 Η σχετική λογιστική εγγραφή για τη μεταφορά του κέρδους στον ανάλογο λογαριασμό αποτελέσματος και το κλείσιμο του λογαριασμού της εκμετάλλευσης, είναι η παρακάτω: 80 ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ 4.960,00 80.00 Λογαριασμός Γενικής Εκμεταλλεύσεως 80.00.01 Λ/σμός Γενικής Εκμ/σης Συμμετοχικής 86 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΣ 4.960,00 86.02 Έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα 86.02 99 Αποτελέσματα από συμμετοχικές συνεργασίες Αποτέλεσμα συμμετοχικής εταιρείας Πρόκυψε συνεπώς από τη συμμετοχική εταιρεία συνολικό κέρδος 4.960,00, που θα μοιραστεί στους εταίρους με βάση το ποσοστό συμμετοχής τους. Η σχετική εγγραφή είναι η παρακάτω: 86 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΣ 2.480,00 86.02 Έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα 86.02.99 Αποτελέσματα από συμμετοχικές συνεργασίες 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 2.480,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Β» ιανομή του συμμετοχικού αποτελέσματος

160 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Τέλος, στην κατοχή του εταίρου Β παρέμειναν συμμετοχικά εμπορεύματα αξίας 500,00 τα οποία αποτελούν πλέον απαίτηση του εταίρου Α έναντι του εταίρου Β. Συνεπώς, στη λογιστική του Α θα γίνει η παρακάτω τελική ημερολογιακή εγγραφή. 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 500,00 33.07 οσοληπτικοί λ/σμοι εταίρων 33.07.00 Συμμέτοχος «Β» 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 500,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Β» 290.00.01 Αποθήκη του «Β» Μετά από τις παραπάνω εγγραφές, το ισοζύγιο των λογαριασμών αναμορφώνεται όπως ακολουθεί: ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΧΡΕΩΣΗ ΠΙΣΤΩΣΗ Χ ΥΠΟΛΟΙΠΟ Π 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡ/ΤΑ 52.000,00 52.000,00 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 31.400,00 23.480,00 7.920,00 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 21.000,00 26.440,00 5.440,00 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 440,00 440,00 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 30.900,00 30.900,00 80 ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ 31.400,00 31.400,00 86 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΣ 2.480,00 4.960,00 2.480,00 Σύνολο 169.620,00 169.620,00 7.920,00 7.920,00 Εδώ ολοκληρώνεται η λογιστική παρακολούθηση της συμμετοχικής εταιρείας ανάμεσα στους Α και Β, όπως καταγράφηκε στη λογιστική του Α. Προκειμένου να γίνει κατανοητό όλο το κύκλωμα της λογιστικής παρακολούθησης της συμμετοχικής με τη μέθοδο του τελικού μερισμού, παραθέτουμε παρακάτω και τη λογιστική του Β η οποία, γενικά, είναι αντίστοιχη με τη λογιστική του Α. Μετά από τη γενική αυτή παρατήρηση, παραθέτουμε τις σχετικές εγγραφές στη λογιστική του Β. 4 4. Προκειμένου να ξεχωρίζουν οπτικά οι λογιστικές εγγραφές στη λογιστική του Β, χρησιμοποιούνται χαρακτήρες με κλίση.

Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 161 (1) 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 15.000,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Α» 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 15.000,00 Αποστολή της εισφοράς μας (2) 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 5.000,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Α» 290.00.00 Αποθήκη του «Α» 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 120,00 694.00 Συμμετοχικά έξοδα με τον «Α» 694.00.00 Έξοδα μεταφορών 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 5.120,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Α» Αγορά συμμετοχικών εμπορευμάτων Από τον Α με το Τιμολ. Νο. (3) 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 4.500,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Α» 290.00.01 Αποθήκη μας 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 80,00 694.00 Συμμετοχικά έξοδα με τον «Α» 694.00.00 Έξοδα μεταφορών 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 4.500,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Α» 290.00.00 Αποθήκη του «Α» 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 80,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Α» Παραλαβή συμμετοχικών εμπορευμάτων Με το ελτίο Αποστολής Νο.

162 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 (4) 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 5.400,00 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 5.400,00 790.00 Συμμετοχικά έσοδα με «Α» Πωλήσεις συμ/κών εμπορευμάτων με το Τιμολ. Νο (4) 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 3.500,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Α» 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 3.500,00 Έμβασμα μας στον Α με στοιχεία. (5) 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 12.000,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Α» 290.00.00 Αποθήκη του «Α» 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 160,00 694.00 Συμμετοχικά έξοδα με τον «Α» 694.00.00 Έξοδα μεταφορών 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 12.160,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Α» Αγορά συμμετοχικών εμπορευμάτων από τον Α με το Τιμολ. Νο. (6) 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 9.000,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Α» 290.00.00 Αποθήκη του «Α» 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 80,00 694.00 Συμμετοχικά έξοδα με τον «Α» 694.00.00 Έξοδα μεταφορών

Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 163 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 9.080,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Α» Αγορά συμμετοχικών εμπορευμάτων από τον Α με το Τιμολ. Νο. (7) 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 21.000,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Α» 290.00.01 Αποθήκη μας 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 21.000,00 290.00 Συμμετοχικά εμπ/τα με τον «Α» 290.00.00 Αποθήκη του «Α» Αποστολή εμπορευμάτων στον «Β» για πώληση (8) 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 22.000,00 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 22.000,00 790.00 Συμμετοχικά έσοδα με «Α» Πωλήσεις συμμετοχικών εμπορευμάτων με τον «Α» με το Τιμολ. Νο (9) 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 3.500,00 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 3.500,00 790.00 Συμμετοχικά έσοδα με «Α» Πωλήσεις συμμετοχικών εμπορευμάτων με τον «Α» με το Τιμολ. Νο (10) 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 2.500,00 33.07.00 Συμμέτοχος «Α»

164 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 2.500,00 Έμβασμα μας στον «Α» με στοιχεία. Σύνολο 103.840,00 103.840,00 Επακολουθεί η σύνταξη ισοζυγίου για την επαλήθευση της ακρίβειας της λογιστικής εργασίας. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΧΡΕΩΣΗ ΠΙΣΤΩΣΗ Χ ΥΠΟΛΟΙΠΟ Π 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡ/ΤΑ 51.500,00 25.500,00 26.000,00 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 21.000,00 26.440,00 5.440,00 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 30.900,00 21.000,00 9.900,00 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 440,00 440,00 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 30.900,00 30.900,00 Σύνολο 103.840,00 103.840,00 36.340,00 36.340,00 Παράλληλα, καταρτίζεται και από τον εταίρο Β ο λογαριασμός εκμετάλλευσης, με τα ίδια φυσικά ακριβώς ποσά στη χρέωση και στην πίστωση, όπως και στον εταίρο Α και βέβαια με το ίδιο αποτέλεσμα. Τόσο οι λογιστικές εγγραφές, όσο και ο λογαριασμός, είναι απολύτως ίδια με του συμμέτοχου Α και συνεπώς η επανάληψη τους θα ήταν άσκοπη. Μετά από τις εγγραφές αυτές, κατάρτισης των λογαριασμού της εκμετάλλευσης και των αποτελεσμάτων χρήσης, το σχετικό ισοζύγιο των λογαριασμών στη λογιστική του Β αναμορφώνεται όπως παρακάτω: ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΧΡΕΩΣΗ ΠΙΣΤΩΣΗ Χ ΥΠΟΛΟΙΠΟ Π 290 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΜΠΟΡ/ΤΑ 52.000,00 51.500,00 500,00 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ 21.000,00 28.920,00 7.920,00 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΙΑΘΕΣΙΜΑ 30.900,00 21.000,00 9.900,00 694 ΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟ Α 440,00 440,00 80 ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ 31.400,00 31.400,00 790 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 30.900,00 30.900,00 86 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΣ 2.480,00 4.960,00 2.480,00 Σύνολο 169.120,00 169.120,00 10.400,00 10.400,00

Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 165 Από τα δύο ισοζύγια προκύπτουν οι παρακάτω σχέσεις ανάμεσα στους συμμέτοχους, που πρέπει να τακτοποιηθούν: Ο συμμέτοχος Β πρέπει να εμβάσει στον συμμέτοχο Α το ποσό των 7.920.00 που του οφείλει, οπότε στον συμμέτοχο Β το ταμείο θα μειωθεί στο ποσό (9.900,00 7.920,00 =) 1.980,00. Αυτό σημαίνει ότι το κέρδος του συμμετόχου Β επενδύθηκε στις αξίες του ενεργητικού: αποθέματα 500,00 μετρητά 1.980,00 κέρδος 2.480,00 Αντίστοιχα, ο συμμέτοχος Α θα αυξήσει το ταμείο του με το ποσό από το έμβασμα, 7.920,00 και θα μειώσει την απαίτηση του από τον συμμέτοχο Β στο ποσό (7.920,00 5.440,00 =) 2.480,00. Αυτό σημαίνει ότι ολόκληρο το κέρδος του συμμέτοχου Α επενδύθηκε σε μετρητά ( 2.480,00). 3.2.3 Η μέθοδος του άμεσου μερισμού Θυμίζουμε ότι με τη μέθοδο του άμεσου μερισμού κάθε οικονομική πράξη της συμμετοχικής, καταγράφεται στα βιβλία του κάθε εταίρου, αναλυμένη κατά το ποσοστό που τον αφορά. Στο τέλος της συνεργασίας, ο καθένας εταίρος καταρτίζει ένα λογαριασμό εκμετάλλευσης από τον οποίο προκύπτει το αποτέλεσμα που αφορά τον συγκεκριμένο εταίρο. Πρόκειται φυσικά, για μια μέθοδο τελείως απλοϊκή, που στη σύγχρονη επιχειρηματική πρακτική, μάλλον είναι ανεφάρμοστη. Πρώτο, επειδή ο νόμος επιβάλλει για κάθε οικονομική πράξη να εκδίδεται ένα τυπικό και υποχρεωτικό παραστατικό, που υποχρεώνει την επιχείρηση να καταχωρήσει τα συνολικά μεγέθη (ποσότητες αξίες) που περιλαμβάνονται σ αυτό. εύτερο, επειδή τα λογιστικά βιβλία που τηρεί η κάθε επιχείρηση ορίζονται από το νόμο, όπου οι μεν μικρές επιχειρήσεις τηρούν βιβλία (Α και Β κατηγορίας) που δεν είναι λογιστικά και συνεπώς δεν επιτρέπουν εσωλογιστική αντιμετώπιση της συμμετοχικής συνεργασίας, ενώ οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις που τηρούν λογιστικά βιβλία (Γ κατηγορίας) δεν θα καταφύγουν βέβαια, στην απλοϊκή αυτή μέθοδο, τόσο περισσότερο, που με τα μέσα που παρέχει η σύγχρονη μηχανογραφική οργάνωση μπορούν να παρακολουθούν τέτοιες συνεργασίες ευκολότερα και αποτελεσματικότερα. Για τους λόγους αυτούς, παραλείπεται εδώ η ανάπτυξη της μεθόδου αυτής.