Ιχνηλασιµότητα στις επιχειρήσεις τροφίµων- ISO 22005 Μαλισιόβα Ε., Παντελιά Μ. και Μεθενίτου Γ. Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίµων Αθηνών
Ιχνηλασιµότητα στις επιχειρήσεις τροφίµων- ISO 22005 Εισαγωγή Νοµικό πλαίσιο ιχνηλασιµότητας Πρότυπο ELOT EN ISO 22005 Συµπεράσµατα
Εισαγωγή Συσχέτιση των νοµικών απαιτήσεων για την ιχνηλασιµότητα στα τρόφιµα ζωικής προέλευσης, µε την εφαρµογή διεθνών προτύπων Η ιχνηλασιµότητα των τροφίµων (ανιχνευσιµότητα)) : είναι η παρακολούθηση ενός τροφίµου ή µιας παρτίδας προϊόντων σε όλη την τροφική αλυσίδα από την πρωτογενή παραγωγή (εκτροφή, καλλιέργεια) µέχρι και το λιανικό εµπόριο. Προσέγγιση ~ µε το προϊόν, τη φύση, τις ανάγκες της επιχείρησης. Ανταγωνιστικότητα βιοµηχανία τροφίµων να εφαρµόζει πρότυπα ποιότητας (ISO 9001, ΕΛΟΤ 1416 κλπ) και κατ επέκταση εφαρµόζουν ορθές πρακτικές (Good Manufacturing practice, GMP και Good Agricultural Practice, GAP και ιχνηλασιµότητα) ιατροφικές κρίσεις, όπως η Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια των Βοοειδών, οι διοξίνες, τα γενετικά τροποποιηµένα τρόφιµα κ.τ.λ. Ευρωπαϊκή Ένωση µε πιο ολοκληρωµένη και ενιαία αντιµετώπιση της ιχνηλασιµότητας Από 01.01.2005 η ευρωπαϊκή νοµοθεσία (Καν.. 178/2002) επέβαλε τα συστήµατα ιχνηλασιµότητας στις επιχειρήσεις τροφίµων και ζωοτροφών.
Νοµικό Πλαίσιο Κανονισµός 178/2002 Νέο πακέτο Υγιεινής Τροφίµων µε τους κανονισµούς 852/2004 και 853/2004. Κατευθυντήριες οδηγίες από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίµων Εφαρµοστικές εγκύκλιοι από τις αρµόδιες αρχές των κρατών-µελών µελών.
Καν 178/2002 Γενικές αρχές και απαιτήσεις της νοµοθεσίας τροφίµων, ιδρύει Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίµων και καθορίζει τις διαδικασίες σε θέµατα ασφαλείας των τροφίµων Άρθρο 18: αφορά την ιχνηλασιµότητα των τροφίµων, των ζωοτροφών και των ζώων που χρησιµοποιούνται για την παραγωγή τροφίµων και οποιασδήποτε άλλης ουσίας που προορίζεται για ενσωµάτωση σε ένα τρόφιµο ή σε µια ζωοτροφή ή αναµένεται ότι θα ενσωµατωθεί σε αυτά θα πρέπει να διασφαλίζεται σε όλα τα στάδια παραγωγής, µεταποίησης και διανοµής
Καν 178/2002 Οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων τροφίµων και ζωοτροφών πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν κάθε πρόσωπο από το οποίο έχουν προµηθευτεί ένα τρόφιµο, µια ζωοτροφή, ένα ζώο που χρησιµοποιείται για την παραγωγή τροφίµων ή οποιαδήποτε άλλη ουσία που προορίζεται για ενσωµάτωση σε ένα τρόφιµο ή σε µια ζωοτροφή ή αναµένεται ότι θα ενσωµατωθεί σε αυτά Για το σκοπό αυτό οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων εγκαθιστούν συστήµατα και διαδικασίες έτσι ώστε οι πληροφορίες να είναι διαθέσιµες στις αρµόδιες αρχές Οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων τροφίµων και ζωοτροφών καθιερώνουν συστήµατα και διαδικασίες για την αναγνώριση των άλλων επιχειρήσεων στις οποίες προµηθεύουν τα προϊόντα τους. Αυτές οι πληροφορίες είναι διαθέσιµες στις αρµόδιες αρχές, εάν αυτές το ζητήσουν.
Καν 178/2002 Πρακτικά αναγνωρισιµότητα των προµηθευτών και πελατών Τα τρόφιµα ή οι ζωοτροφές που διατίθενται ή ενδέχεται να διατεθούν στην αγορά πρέπει να φέρουν κατάλληλη επισήµανση ή σήµα αναγνώρισης ώστε να διευκολύνεται η ανιχνευσιµότητά τους, µέσω κατάλληλων εγγράφων ή πληροφοριών, σύµφωνα µε τις σχετικές απαιτήσεις των ειδικότερων διατάξεων
Νέο πακέτο Υγιεινής Τροφίµων Καν.. 853/2004: καθορίζει τους ειδικούς κανόνες υγιεινής για τα τρόφιµα ζωικής προέλευσης. Συγκεκριµένα στο Παράρτηµα ΙΙ, τµήµα ΙΙΙ αναφέρεται στη πληροφόρηση της τροφικής αλυσίδας όπου µεταξύ άλλων δεσµεύει τις επιχειρήσεις τροφίµων ως προς τις πληροφορίες που πρέπει να διαθέτουν από προµηθευτές και πελάτες. Καν.. 852/3004: περί υγιεινής τροφίµων ορίζει την ανάγκη για θέσπιση διαδικασιών σε σχέση µε την εφαρµογή ενός συστήµατος HACCP και κατ επέκταση σε σχέση µε την ιχνηλασιµότητα
ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 22005:2007 Ιχνηλασιµότητα στην αλυσίδα τροφίµων και ζωοτροφών- Γενικές αρχές και βασικές απαιτήσεις για τον σχεδιασµό και την εφαρµογή συστήµατος
ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 22005:2007 Προσδιορίζει τις αρχές και τις απαιτήσεις για τον σχεδιασµό και την εφαρµογή ενός συστήµατος ιχνηλασιµότητας για τα τρόφιµα και τις ζωοτροφές Μπορεί να εφαρµοστεί σε µια επιχείρηση που µετέχει σε οποιοδήποτε σηµείο της τροφικής αλυσίδας Εργαλείο δουλειάς για συµµόρφωση µε σχετικές νοµικές απαιτήσεις ή άλλες συγκεκριµένες προδιαγραφές σχετικά µε την ιχνηλασιµότητα και εφαρµόζεται όταν είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενός καταγεγραµµένου ιστορικού ή ο εντοπισµός ενός προϊόντος ή των συστατικών του Εντοπισµός αιτιών για τις µη συµµορφώσεις και δίνει την δυνατότητα ανάκλησης/ απόσυρσης προϊόντων όταν αυτό κριθεί απαραίτητο (όπως επιβάλλει και η νοµοθεσία). Κάτι τέτοιο βελτιώνει την αξιοπιστία και την αποδοτικότητα µιας επιχείρησης Πρέπει να επαληθεύεται µε διαδικασίες που να διασφαλίζουν την σταθερή του εφαρµογή και την αποτελεσµατικότητα του. Η επιλογή του γίνεται µε κριτήριο την εύκολη εφαρµογή του, το να είναι συµφέρον οικονοµικά και βάσει της αποτελεσµατικότητας του.
Σχεδιασµός συστήµατος Καθορίζει την θέση της στην τροφική αλυσίδα µε το να προσδιορίζει προµηθευτές και πελάτες Ορίζει την ροή των προϊόντων κατά τη διάρκεια ελέγχου της σε αυτά Η πληροφόρηση προέρχεται από τους προµηθευτές, από τη διαδικασία σε σχέση µε το προϊόν µέσα στην επιχείρηση και από τους πελάτες Οι διαδικασίες σχετίζονται µε την καταγραφή της ροής των προϊόντων, υλικών και πληροφοριών, συµπεριλαµβανοµένων την διατήρηση αρχείων και την επαλήθευση Οι ελάχιστες διαδικασίες αφορούν τον σαφή καθορισµό του προϊόντος, της παρτίδας, την ταυτοποίηση της παρτίδας, την καταγραφή της ροής υλικών, την ανεύρεση και διαχείριση της πληροφόρησης Οι διαδικασίες αυτές συνδυάζονται µε τα ήδη υπάρχοντα συστήµατα διαχείρισης (ISO 22000) Στα πλαίσια του σχεδιασµού η επιχείρηση κατ ελάχιστο θα πρέπει να έχει περιγραφές των σχετικών µε την ιχνηλασιµότητα σταδίων περιγραφές αρµοδιοτήτων για διαχείριση της πληροφόρησης καταγεγραµµένα στοιχεία σχετικά µε τις δραστηριότητες ροής προϊόντων αποτελέσµατα επαληθεύσεων και επιθεωρήσεων καταγεγραµµένες πληροφορίες σχετικά µε τον χειρισµό µη συµµορφώσεων χρόνος διατήρησης αρχείων Στην περίπτωση που η επιχείρηση συµµετέχει σε ένα σύστηµα ιχνηλασιµότητας µε άλλες επιχειρήσεις θα πρέπει να υπάρχει συντονισµός όλων των παραπάνω µε τον προσδιορισµό της άµεσα προηγούµενης και άµεσα επόµενης επιχείρησης στην τροφική αλυσίδας.
Υλοποίηση συστήµατος έσµευση της επιχείρησης για την εφαρµογή του συστήµατος ιχνηλασιµότητας Ορίζει αρµοδιότητες διαχείρισης και παρέχει τον τρόπο για την επίτευξη του Ορίζει σαφείς υπευθυνότητες στο προσωπικό σχετικά µε την ιχνηλασιµότητα Εκπαιδεύει το προσωπικό ώστε να είναι ενηµερωµένο Εισάγει πρόγραµµα παρακολούθησης της ιχνηλασιµότητας που να υποστηρίζεται και από εσωτερικές επιθεωρήσεις προκειµένου να αποδεικνύεται η αποτελεσµατικότητα του συστήµατος Γίνονται ανασκοπήσεις του συστήµατος σε καθορισµένο χρόνο ή οποτεδήποτε είναι απαραίτητες κάποιες αλλαγές. Οι ανασκοπήσεις πρέπει να βασίζονται: στα αποτελέσµατα των επιθεωρήσεων σε αλλαγές στο προϊόν ή στη διαδικασία παραγωγής σε πληροφόρηση από άλλες επιχειρήσεις που εµπλέκονται στην τροφική αλυσίδα στις διορθωτικές ενέργειες που ελήφθησαν σε περιπτώσεις µη συµµόρφωσης στα παράπονα των πελατών σε νέες ή τροποποιηµένες νοµικές απαιτήσεις
Συµπεράσµατα Οι επιχειρηµατίες τροφίµων θα πρέπει να πληρούν τις νοµικές απαιτήσεις για την διασφάλιση της ιχνηλασιµότητας των προϊόντων τους Ορίζουν οι ίδιοι τον τρόπο διασφάλισης της ή χρησιµοποιούν ως εργαλείο το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 22005 Το ISO 22005 είναι αναπόσπαστο µε την εφαρµογή του ISO 22000. ηλαδή στην απαίτηση του ISO 20000 (παράγραφος 7.9) µπορεί να εφαρµοστεί το ISO 22005. Το ISO 22005 δεν πιστοποιείται ως ανεξάρτητο πρότυπο ενώ το ISO 22000 πιστοποιείται χωρίς να είναι υποχρεωτική η εφαρµογή του ISO 22005.
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!!!!!!!!!!