ΙΗΜΕΡΙ Α Τ.Ε.Ε. & Γ.Σ.Ε.Ε. 30 & 31 Oκτωβρίου 2006 ΑΜΙΑΝΤΟΣ : Μια διαρκής απειλή Προβλήµατα και τρόποι αντιµετώπισής τους

ΙΗΜΕΡΙ Α Τ.Ε.Ε. & Γ.Σ.Ε.Ε. 30 & 31 Oκτωβρίου 2006 ΑΜΙΑΝΤΟΣ : Μια διαρκής απειλή Προβλήµατα και τρόποι αντιµετώπισής τους Εισήγηση ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΜΙΑΝΤΟΥ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Εισηγητής: Κωνσταντινιδης Γιάννης Μ..Μ.Μ. µέλος Μ.Ε.Α.Υ.Ε.Χ. Πρόεδρος Οµοσπονδίας Μεταλλωρύχων Ελλάδος Ιστορική ανασκόπηση Ο Αµίαντος είναι γνωστός από αρχαιοτήτων χρόνων. Χρησιµοποιήθηκε από την λίθινη εποχή στη Κεραµική και εως την εποχή του Σιδήρου στη περιοχή που σήµερα βρίσκεται η Σκανδιναβία και η Ρωσία (Ross 1981). Υπάρχουν αναφορές ότι Αιγύπτιοι, Έλληνες και Ρωµαίοι γνώριζαν κάποιες ιδιότητες του Αµιάντου. Οι πρώτοι χρησιµοποιούσαν υφάσµατα από Αµίαντο για την προστασία των βαλσαµωµένων Φαραώ.Οι Έλληνες τον ονόµασαν Άσβεστο (Πλούταρχος) που είναι η επικρατήσασα ονοµασία του στις Λατινογενείς γλώσσες. Ο Στράβωνα τον ονόµασε «Καρύστια λίθο». Άλλος «λίθο της Σαλαµάντρας» (είναι γνωστό το µυθικό ζώο που δεν επηρεαζόταν από τη φωτιά). Στην Ελληνική γλώσσα ονοµάζεται Αµίαντος από τον ιοσκουρίδη. Αναφέρονται µικρές ερασιτεχνικές προσπάθειες για την παραγωγή προϊόντων Αµιάντου κατά τον 18 ο αιώνα και τον 19 ο αιώνα. Μελέτη του 1988 (Skinner et al.) αναφέρει ότι είκοσι ορυχεία λειτουργούσαν το 1764 στον Ευρωπαϊκό χώρο. Ορολογία - Ιδιότητα Χρήσεις Ο Αµίαντος: Είναι η εµπορική ονοµασία µιας σειράς πυριτικών ορυκτών τα οποία αποχωρίζονται σε λεπτές ίνες, ελαστικές, ανθεκτικές στη θερµότητα και από προσβολή τους από χηµικές ουσίες. Χρησιµοποιείται, µετά από κατεργασία, υπό 1

µορφή κλωστών, υφασµάτων, χαρτικών, χρωµάτων ως προσθετικό επικαλύψεις φρένων, πλακάκια, µονώσεις, τσιµέντα, φίλτρα µε περιεκτικότητα σε Αµίαντο από 1-100 %. Έχει χρησιµοποιηθεί, αναλόγως των ιδιοτήτων του, σαν ενισχυτικό σε προϊόντα τριβής, φλάντζες, τσιµούχες, σφραγίσµατα, κόλλες, κλπ. Επίσης λόγω χηµικής αντοχής, σε διεργασίες διήθησης και ηλεκτρόλυσης και σαν θερµο-ηλεκτροηχοµονωτικό υλικό. Έτσι υπάρχουν προϊόντα µε Αµίαντο σε κτίρια για Οικιστική, Βιοµηχανική και Εµπορική χρήση. Ακόµη σαν µονωτικό τοποθετείται σε σιδηροδροµικά οχήµατα, πλοία, αεροσκάφη και ειδικά στρατιωτικά οχήµατα. Η ορυκτολογική ονοµασία του αναφέρεται σε µια σειρά πυριτικών ορυκτών της Οµάδας του Σερπεντίνη, κυρίως χρυσοτίλης και αµφίβολοι, που εµφανίζονται µε ινώδη µορφή όπως : - Χρυσότιλος (λευκός αµίαντος) - Αµοσίτης (καφέ αµίαντος) - Κροκιδόλιθος (µπλε αµίαντος) Τα ορυκτά αυτά εµφανίζονται µε µορφή εύκαµπτων και ελαστικών ινών, δεν θραύονται σε κοµµάτια όπως άλλα ινώδη ορυκτά, και αποχωρίζονται σε ολοένα µικρότερα ινίδια διαµέτρου µικρότερης των 3 µm. ΦΥΣΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΙΑΦΟΡΩΝ ΕΙ ΩΝ ΑΜΙΑΝΤΟΥ Χρυσοτίλης Αµοσίτης Κροκιδόλιθος χρώµα λευκό καφέ κυανό λάµψη µεταξώδης υαλώδης αλαµπής µεταξώδ.αλαµπής ευκαµψία υψηλή καλή καλή υφή µαλακή σκληρή σκληρή αντοχή σε τάσεις υψηλή καλή υψηλή χηµική αδράνεια µικρή καλή καλή αντοχή σε θερµότ. καλή καλή καλή διηθητικότητα αργή γρήγορη γρήγορη σηµείο τήξης 1520 ο c 1400 1195 Εκµετάλλευση - Παραγωγή Η Πρώτη σοβαρή εκτεταµένη εξόρυξη άρχισε στον Καναδά το 1870. Αργότερα ξεκίνησε η εξόρυξη στην Σοβιετική Ένωση και η µεγάλη ανάπτυξη υπήρξε από τον 2 ο Παγκόσµιο πόλεµο και µετά, απρόσκοπτα, µέχρι το 1980. 2

Μετά άρχισε η πτωτική πορεία στην παραγωγή και στη χρήση του, κύρια στις Ανεπτυγµένες χώρες (ΗΠΑ, Ε.Ε. 25, Ελβετία, Νορβηγία κλπ.) εκτός της πολιτείας Quebec του Καναδά. ιεθνείς Οργανισµοί ενοχοποιούσαν τον αµίαντο ως υπαίτιο της Ασβέστωσης, του Καρκίνου του Πνεύµονα και του Μεσοθηλιώµατος, µετά από έρευνες που είχαν πραγµατοποιηθεί (ερευνητής Selikoff) σε ήδη προσβεβληµένους εργαζόµενους µεταλλείων του Καναδά. Ακόµη παρατηρήθηκε σε εργαζόµενους,σε εργοστάσια ύφανσης,σε ναυπηγεία,σε διαλυτήρια πλοίων, σε εργοστάσια παραγωγής αµιαντοτσιµέντου και άλλων προϊόντων κλπ. Οι Οργανισµοί αυτοί όπως Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (W.Η.O) που µε έγγραφό του θεωρεί όλους τους τύπους του Αµιάντου επικίνδυνους. Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Εµπορίου (W.T.O) που συστήνει την «ασφαλή χρήση του»,το ιεθνές Γραφείο Εργασίας (I.L.O) έχει προωθήσει την «Συνθήκη 162 (C-162) όπου έχουν ενταχθεί τριάντα ουσίες που θεωρούνται τοξικές και καρκινογόνες και συστήνεται η ενηµέρωση των εµπόρων και των χωρών που εισάγεται για να λαµβάνουν τα απαραίτητα µέτρα». Το ιεθνές Κέντρο Έρευνας Καρκίνου (I.C.R.C.), και ο ιεθνής Οργανισµός Υγείας των Ην. Εθνών (W.H.O.) προτείνουν ολική απαγόρευση της παραγωγής,χρήσης και διακίνησης αµιάντου και δεν εισηγούνται την υιοθέτηση καµιάς τιµής «Κατωτάτου ορίου». Στις Η.Π.Α και την Ε.Ε το όριο είναι 0,1 ίνα /cm3. Οι Σπουδαιότερες χώρες παραγωγοί Αµιάντου αναφέρονται στον Πίνακα 1. Άλλες χώρες παραγωγοί µικρότερης κλίµακας αναφέρονται η Ελλάδα ( γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο κεφάλαιο Ελληνική πραγµατικότητα) η Σουαζιλάνδη, Γιουγκοσλαβία, Τουρκία, Κορέα, Ιαπωνία,Ινδονησία, Ινδία, Κύπρος, Κολοµβία, Αργεντινή, Αυστραλία. Πολλές από αυτές παράγουν προϊόντα Αµιάντου (Αµιαντοτσιµέντο κλπ.) από εισαγωγές ινών, και λίγες εξορύσσουν πρωτογενές µετάλλευµα. Η δραστηριοποίηση στην κάθε µορφής παραγωγή έγινε στο τελευταίο τέταρτο τον 20 ου αιώνα. Η µείωση της παραγωγής στις Ανεπτυγµένες χώρες προήλθε από τις πιέσεις των εργαζοµένων, των θυµάτων και των οικογενειών τους, και των πορισµάτων των ιεθνών Οργανισµών που αναφέρθηκαν. Ακόµη από τις δίκες που βρίσκονται σε εξέλιξη στις Η.Π.Α, στη Μ. Βρετανία στη Γαλλία όπου θύµατα διεκδικούν τεράστιες αποζηµιώσεις.η ανάγκη για τα προϊόντα του Αµιάντου οδήγησε σε επενδύσεις στον Τρίτο Κόσµο µε την ίδρυση εργοστασίων που στο παρελθόν λειτουργούσαν στις Αναπτυγµένες χώρες. Κατανάλωση Η ευρεία εφαρµογή της χρήσης των προϊόντων του Αµιάντου,(είναι συνδυασµός κάλυψης των αναγκών µε παράλληλα ανταγωνιστικό κόστος έναντι των υποκατάστατών του), συνέβαλε αρχικά στην κάλυψη των αναγκών και την οικονοµική ανάπτυξη των βιοµηχανικών χωρών, αυτών που ονοµάζουµε υτικός 3

κόσµος. Η αύξηση των αναγκών (ανοικοδόµηση λόγω φυσικών καταστροφών, πολέµων, εµφύλιων κλπ.) και η διεύρυνση της χρήσης, λόγω και των αναγκών που προκαλεί η αύξηση του πληθυσµού, διεύρυνε την κατανάλωση µέχρι και το 1980. Στον Πίνακα 2 αναφέρεται η κατανάλωση στην Ευρώπη. Πίνακας 1 Παγκόσµια παραγωγή κατά τον 20 ο αιώνα (σε τόνους) Παραγωγή Αµιάντου Σοβιετική Ένωση Καναδάς Νότιος Αφρική Ζιµπάµπουε Κίνα Βραζιλία Ιταλία ΗΠΑ 1900 1940 1960 1970 2000 20 ος αιώνας Ν Α 102.000 598.743 1.065.943 983 67.100.000 26.500 313.514 1.014.647 1.507.420 320.000 60.500.000 158 24.850 159.540 287.416 18.782 992.000 Ν Α 50.809 121.529 79.892 145.000 8.690.000 Ν Α 20.015 81.647 172.365 370.000 7.700.000-500 3.538 16.329 170.000 4.540.000 Ν Α 8.271 59.914 118.536-3.860.000 956 41.026 41.026 113.683 5.260 3.280.000 ΣΥΝΟΛΟ 31.587 573.728 2.213.533 3.493800 2.070.000 224.000.000 ΝΑ: µη διαθέσιµα στοιχεία (not available) Πίνακας 2 Φαινόµενη κατανάλωση στην Ευρώπη (σε τόνους) 1920 1950 1975 1990 2000 Συνολική κατανάλωση Ευρώπης 40.905 506.396 2.697.091 2.582.294 537.302 Σοβιετική 1.629 136.458 1.286.697 2.151.800 507.125 Ένωση Ηνωµένο 21.199 107.606 137.487 15.731 244 Βασίλειο Γερµανία 6.828 93.842 378.143 15.084 189 4

Γαλλία 445 38.921 136.582 63.571-30 Ευρώπη χωρίς Σοβιετική Ένωση 39.270 369.738 1.410.394 430.494 30.277 Σηµ. Πίνακα Η αρνητική κατανάλωση σηµαίνει εξαγωγές όλη την ποσότητα που παρήχθη αλλά και της εισαγόµενης. Πίνακας 3 Κατανάλωση στη Νότια Αµερική (σε τόνους) Έτος Βραζιλία Κολοµβία Κούβα Βενεζουέλα Μεξικό Περού Αργεντινή Ελ Σαλβαντόρ Χιλή 1970 37.710 16.763 Ν Α 10.161 40.460 1.828 21.241 963 8.800 1975 103.778 15.000 Ν Α 15.548 60.395 3.500 16.678 3.866 2.000 1980 195.202 27.057 Ν Α 9.111 79.014 4.870 21.410 3.324 ΝΑ 1985 144.789 26.620 1.658 4.669 54.868 3.242 7.108 1.769 ΝΑ 1990 163.238 21.437 1.500 1.418 39.316 1.060 6.803 904 7.749 1995 182.129 22.925 3.000 5.012 191.554 4.947 6.088 398 11.666 2000 181.689 12.189 3.000 2.727 26.880 1.188 2.333 1.678 1.460 Συν: 867.047 141.991 (9.158) 48.646 492.487 20.635 81.661 12.902 (31.675) ΝΑ: µη διαθέσιµα στοιχεία (not available) Πίνακας 4 Κατανάλωση στην Ασία (σε τόνους) Χώρα/Έτος 1920 1950 1975 1990 2000 Κίνα - 102 150.000 185.748 410.190 Ινδία 1.847 11.169 61826 118.964 124.516 Ταϊλάνδη Ν Α Ν Α 42.521 116.652 120.563 Ιαπωνία 4.965 12.245 255.551 292.701 98595 5

Κορέα Ν Α 610 61.303 76.083 28972 Συνολική Κατανάλωση (6.812) (25.383) 702.354 976.459 861.381 ΝΑ: µη διαθέσιµα στοιχεία (not available) Πηγή: Τα στοιχεία είναι από Vitra ( Asbestos in Mineral year book 2004 ) Τα αίτια της µείωσης της παραγωγής στις ανεπτυγµένες χώρες είναι τα ίδια που επηρεάζουν και την κατανάλωση. Συµπληρωµατικά εκείνων αναφέροντα: Η ενοχοποίηση του Αµιάντου που άρχισε το 1899 όταν αναφέρθηκε η πρώτη περίπτωση Αµιάντωσης από τον Murray που υπηρετούσε στο Charing Cross Hospital του Λονδίνου. Το 1918 οι ασφαλιστικές εταιρείες αρνούνται να ασφαλίσουν του αµιαντοεργάτες στο κλάδο ζωής. Το 1921 συζητήθηκε στο ιεθνές Γραφείο Εργασίας ( I.L.O. ).Τέθηκε από την ιεθνή Οµοσπονδία Εργαζοµένων. Το 1930 η αµιάντωση είναι η κύρια αναπηρία για τους αµιαντοεργάτες του Καναδά των Η.Π.Α. και του Ην. Βασιλείου. Το 1930 ο John Manville αντιλήφθηκε ότι οι µισοί εργαζόµενοι στην υφαντουργία προϊόντων Αµιάντου παρουσίασαν προβλήµατα στην αναπνοή. Το 1931 ελήφθησαν τα πρώτα νοµοθετικά µέτρα για τους αµιαντοεργάτες του Ην. Βασιλείου. Το 1940, 700 από τους εργαζόµενους Μεταλλωρύχους στον Καναδά παρουσίασαν προβλήµατα. Μόνο 4 δεν είχαν. Το 1955 ελήφθησαν τα πρώτα νοµοθετικά µέτρα στην Γαλλία και βελτιώθηκαν το 1976. Το 1968 προτάθηκαν σταθερές και πρότυπα για τον Αµίαντο στην Μεγ. Βρετανία. Το 1971 καθιερώνεται στις Η.Π.Α. όριο 5 ινών / cm3 που έγινε 2 ιν /cm3 το 1972 και προτάθηκε 0,5 ίνες /cm3 το 1975. Το 1974 έγινε η πολύκροτη δίκη του Tyler µε αίτηµα την αποζηµίωση $100.000.000 στους εργαζόµενους και τις οικογένειές τους. Το 1974 έγιναν οι πρώτες απεργίες στην Amisal (300 εργαζόµενοι) και αργότερα στη Ferodo (1800 εργαζόµενοι). Ανάλογες οι κινητοποιήσεις 1978 και 1980 στην Πάτρα (Αµιαντίτ) και στο Ζιδάνι Κοζάνης το 1983 για βελτίωση των εργασιακών συνθηκών. Το 1976 ο Selikoff συµπλήρωσε ένα σοβαρό κύκλο εργασιών γύρω από τον Αµίαντο 6

Το 1979 στην Ελλάδα εντάσσεται στις επαγγελµατικές ασθένειες. Από το 1980 αρχίζουν να εκδίδονται οδηγίες γενικές και ειδικές µε τροποποιήσεις ορίων για τον Αµίαντο, µέχρι την τελική 2003/18/ΕΚ., που καταλήγει στην ολική απαγόρευση την 31-12-2004 της διακίνησης και χρήσης στις χώρες της Ε.Ε. (25). Τον Ιούλιο του 1982 γίνεται η δίκη του Αµιάντου στον Καναδά. Το 1986 προωθείται η Ελεγχόµενη χρήση του Αµιάντου από το (I.L.O.) (24-06-86) C-162 «Asbestos Convention» µε ηµεροµηνία εφαρµογής 16-06-1989. Η Συνθήκη προβλέπει Ασφαλή χρήση τοξικών ουσιών και παραγωγών τους, και υποχρεώνει τους παραγωγούς να ενηµερώνουν τους εισαγωγείς και τις αρχές της χώρας που εισάγονται για την επικινδυνότητά τους. Μέχρι σήµερα ο Καναδάς, η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία και άλλοι αρνούνται να συµπεριληφθεί και ο Αµίαντος σ αυτή την Λίστα των µέχρι σήµερα 30 ουσιών. Άλλες χώρες που έχουν απαγορεύσει τη χρήση είναι η Ελβετία, Νορβηγία, η Σαουδική Αραβία, η Αργεντινή, η Ονδούρα, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, η Ν. Αφρική, η Ιαπωνία, η Ζάµπια, το Γκαµπόν, το Κουβεϊτ. Οι χώρες παραγωγοί µε ηγέτη τον Καναδά µάχονται για τη µη επιβολή οποιουδήποτε απαγορευτικού µέτρου. Αυτές κύρια είναι η Σοβιετική Ένωση, η Ινδία, η Βραζιλία,η Κίνα, η Ζιµπάµπουε. Έτσι αυξάνει η κατανάλωση και η παραγωγή προϊόντων του στο Τρίτο Κόσµο και περιορίζεται στις ανεπτυγµένες χώρες. Ενώ δεν υπάρχει απαγόρευση στις Η.Π.Α. γίνεται εισαγωγή προϊόντων ειδικής χρήσεως µέσω του Μεξικού. Αξίζει να σηµειωθεί ότι τα επενδυτικά κεφάλαια στο Τρίτο Κόσµο είναι κύρια Ευρωπαϊκά (Βραζιλία, Ινδία, Καναδάς, Ζιµπάµπουε, κλπ). Μετά το 1989 η URALASBEST (Ρωσική εταιρία) ιδιωτικοποιήθηκε από Γερµανικά κεφάλαια. Σήµερα η παγκόσµια παραγωγή κυµαίνεται σε 2,000.000 τον. /έτος,ενώ µέχρι το 1990 κυµαινόταν γύρω στα 4.500.000 τον / έτος. Οι Η.Π.Α. υπήρξαν οι µεγαλύτεροι καταναλωτές κατά τον 20 ο αιώνα. Μέχρι το 1950 κατανάλωναν το 62% της Παγκόσµιας παραγωγής. Μέχρι το 1975 ήταν από τους µεγαλύτερους και µετά περιορίσθηκε σηµαντικά. Το υψηλό κόστος των αποζηµιώσεων είναι εκείνο που περιόρισε την χρήση στις Η.Π.Α. π.χ. αναφέρεται στη βιβλιογραφία ότι ο Halliburton,εταιρία που διοικήθηκε από τον Αντιπρόεδρο Dick Cheney και έχει γίνει γνωστή για το ρόλο της στο ΙΡΑΚ, αντιµετωπίζει 300.000 προσφυγές από θύµατα αµιάντου µε ύψος αποζηµιώσεων $4 billion. Μέχρι το 2002 το ύψος των δικαστικών αποζηµιώσεων ανέρχεται στις Η.Π.Α. στα $ 70 billion. Επειδή υπάρχει υστέρηση χρονική µεταξύ της έναρξης της έκθεσης σε αµίαντο και της εµφάνισης της ασθένειας που κυµαίνεται από 10-60 έτη µπορεί να εκτιµηθεί τι θα συµβεί στο µέλλον και µάλιστα σε χώρες που έχουν υποστεί και καταστροφές από φυσικά φαινόµενα η πολέµους. 7

Η Ελληνική Πραγµατικότητα Στη χώρα µας συναντάµε εµφανίσεις Αµιάντου διαφόρων τύπων όπως φαίνεται στον ειδικό Χάρτη που παρατίθεται. 8

Εκµετάλλευση υπέστη το κοίτασµα Χρυσοτιλικού Αµιάντου στο Ζιδάνι του Νοµού Κοζάνης που ανακαλύφθηκε το 1936 και τέθηκε σε λειτουργία η επένδυση το 1982 από την Μ.Α.Β.Ε. Α.Ε. Η επένδυση περιλαµβάνει το Μεταλλείο µε τον εξοπλισµό του και το εργοστάσιο κατεργασίας για παραγωγή ινών Αµιάντου διαφόρων ποιοτήτων. Η Μ.Α.Β.Ε. Α.Ε. υπήρξε θυγατρική της ΕΤΒΑ, λειτούργησε µέχρι το 1992, όπου τα χρέη της συσσωρευτικά ανήλθαν στο ποσό των 47 δις δρχ. ή 138 εκ.. Τα συνολικά αποθέµατα το 1997 ήταν 105.800.000 τον. περ. 2,9% - 2,59% σε ίνες. Ένα πρόβληµα που αντιµετώπιζε η παραγωγή είναι ότι ο βαθµός ανάκτησης ήταν 62%.Το 1992 η εταιρία µισθώθηκε στην Ελβετική MINERAL INTERTRADE LTD και λειτούργησε µέχρι το 1998. Πίνακας 1979 1980 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 - - 872 16.959 31.823 45.969 51.240 60.135 71.095 73366 1990 1991 1992 εξάµηνο 1993 δεκάµηνο 1994 1995 1996 1997 1998 65993 4790 28592 56948 75003 81213 66296 46672 68353 Στο πίνακα φαίνεται η παραγωγή τελικού προϊόντος ανά έτος σε τόνους. Η συνολική παραγωγή από το 1979 εως το 1998 ανήλθε στους 883.587 τόνους. Τον Μάϊο του 2000 η εταιρία οδηγήθηκε σε πτώχευση µετά από περίοδο δύο ετών χωρίς παραγωγική δραστηριότητα. Το προσωπικό που ξεκίνησε το 1982 ήταν 425 εργαζόµενοι. Στη πορεία µειώθηκε µε κίνητρα είτε οικονοµικά, είτε µετακινήθηκαν στην ΕΗ. Η µείωση έγινε µετά από απεργίες διαρκείας και αγώνες στο Νοµό και συµφωνίας που επετεύχθη µεταξύ Υπουργείου Βιοµηχανίας, Εταιρίας και Συνδικαλιστικού κινήµατος (Γ.Σ.Ε.Ε., Εργατικό Κέντρο Κοζάνης, Οµοσπονδία Μεταλλωρύχων Ελλάδας και Σωµατείου Εργαζοµένων στη ΜΑΒΕ ΑΕ). Τελικά κατά την πτώχευση αποσχολούντο 120 εργαζόµενοι. Το 1993 µε τον Ν 1154/93 απαγορεύθηκε η χρήση του κυανού αµιάντου (κροκιδολίθου) και στις 31-12-2004 απαγορεύθηκε µε την οδηγία 2003/19/ΕΕ η διακίνηση και χρήση όλων των µορφών αµιάντου. 9

Από το 1961 ως τις 20 Ιουλίου του 1989 στη Νέα Λάµψακο Ευβοίας λειτούργησε εργοστάσιο παραγωγής προϊόντων αµιαντοτσιµέντου κύρια από εισαγωγές αρχικά αλλά και από αγορά από την ΜΑΒΕ ΑΕ. Ακολούθως έκλεισε γιατί δεν ανανεώθηκε η άδεια λειτουργίας από το Κοινοτικό Συµβούλιο. Υπολογίζεται ότι εκτέθηκαν συνολικά 450 εργαζόµενοι που αναλογούν σε 250 εργαζόµενους σε ετήσια βάση. Το 1968 ιδρύεται από την ΕΛΛΕΝΙΤ εργοστάσιο στη Θεσ/νικη µε το ίδιο αντικείµενο και περίπου 700 εργαζόµενους που εκτέθηκαν σε κίνδυνο. Η αντίστοιχη αναλογία είναι 420 εργαζόµενοι ανά έτος. Σήµερα απασχολούνται 50 άτοµα. Στη Πάτρα η εταιρία ΑΜΙΑΝΤΙΤ Α.Ε. ξεκίνησε µε 500 άτοµα πολύ αργότερα µετονοµάσθηκε σε ΙΝΝΟTSIMENTI µε σταδιακή µείωση των εργαζοµένων. Τον Οκτώβριο του 2005 απασχολούσε 30 άτοµα και οδηγήθηκε σε πτώχευση το διάδοχο σχήµα,που προήλθε από εξαγορά των µετόχων της INNOTSIMENTI. Με βασική αιτία το γενικότερο κλίµα και τις άµεσες συνέπειες στην απασχόληση προωθήθηκαν οι Ν.2676/06-01-1999 (άρθρο 90)και ο Ν.2941/2001 (άρθρο 7) που αφορούσαν τη θέσπιση ειδικού συνταξιοδοτικό δικαιώµατος για τους εργαζόµενους στα εργοστάσια αυτών των εταιριών (ΜΑΒΕ Α.Ε., ΕΛΛΕΝΙΤ, INNOTSIMENTI) στα 50 χρόνια µε 4.500 ένσηµα. Ακόµη για τους κάτω των 50 ετών και µέχρι συµπληρώσεως του πεντηκοστού έτους καταβολή των 3/5 των αποδοχών και κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών στα ΥΠΕΡ-ΒΑΡΕΑ. Η όλη δαπάνη βαρύνει τον Τακτικό προϋπολογισµό µέσω του ΟΑΕ. Το πρόβληµα που παραµένει είναι οι άγνωστες µελλοντικές επιπτώσεις από την έκθεση των εργαζοµένων στο κίνδυνο, καθώς και απο τη διαχείριση η εργασίες κατασκευής και συντήρησης σε χώρους όπου δεν γνωρίζουµε την ύπαρξη αποβλήτων και προϊόντων Αµιάντου. Τα εργοστάσια παραγωγής προϊόντων έχουν από την ίδρυσή τους γίνει, παράνοµες Χ.Υ.Τ.Α., από τα απόβλητά τους και τα κατεστραµµένα προϊόντα. Για τον χώρο των εξορύξεων της ΜΑΒΕ ΑΕ. υπάρχει ειδική µελέτη που έχει εγκριθεί η προώθησή της για την κάλυψη όλων των Αποθέσεων της εκµετάλλευσης. Το πρόβληµα γενικότερα του Αµιάντου, θα απασχολήσει σε βάθος χρόνου όλες τις κοινωνίες όλων των πόλεων της χώρας, µικρών και µεγάλων. Καταγραφή, Ενηµέρωση, Εκπαίδευση, ιαπίστευση εταιριών και προσεκτική, όπου αποφασισθεί, ότι απαιτείται επέµβαση µε τήρηση της Νοµοθεσίας, έλεγχο των εργασιών από αρµόδιους θα αντιµετωπισθεί το πρόβληµα µε το όσο το δυνατό λιγότερες συνέπειες. Το βάρος θα πέσει στους Ασφαλιστικούς Οργανισµούς, µε κύρια ευθύνη της Πολιτείας. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπάρχει η αρωγή της Πολιτείας στη στήριξη των πιθανών θυµάτων (ήδη υπάρχουν), των οικογενειών τους και διαρκή έκφραση των αλληλεγγύης των υπολοίπων προς αυτούς. Όλο το πρόβληµα είναι αντικείµενο ενός «Εθνικού Σχεδιασµού» µε σοβαρή χρηµατοδότηση. 10