Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 14 Οκτωβρίου Ελληνική Οικονομία

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 14 Οκτωβρίου 2016 Ελληνική Οικονομία Η θετική πορεία των εσόδων από το φόρο προστιθέμενης αξίας του Τακτικού Προϋπολογισμού στο οκτάμηνο του 2016 (Γράφημα 1), που συνεχίσθηκε και τον Σεπτέμβριο με βάση τα προσωρινά στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, οδήγησε σε υπερκάλυψη του τεθέντα στόχου για το διάστημα αυτό. Η εξέλιξη αυτή μπορεί να αποδοθεί σε τρείς κυρίως παράγοντες: (ι) στις αυξήσεις του φορολογικού συντελεστή στην κατανάλωση σε δύο στάδια με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται πλέον στο 24% σε ένα ευρύ φάσμα αγαθών και υπηρεσιών, (ιι) στην εντατικοποίηση των ελέγχων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ιδιαίτερα σε νησιά μεγάλης τουριστικής κινήσεως, και (ιιι) στην αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών 1. Ο αριθμός των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών αυξήθηκε κατά 128% στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2015 (στοιχεία της Τραπέζης Ελλάδος, Νομισματική Έκθεση Ιούνιος 2016). Η αύξηση αυτή συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων τον Ιούνιο του 2015. Η τάση αυτή εκτιμάται ότι συνεχίζεται και το 2016 καθώς οι ιδιώτες εξοικειώνονται ολοένα και περισσότερο στη χρήση των νέων τεχνολογιών για την πραγματοποίηση των συναλλαγών τους χωρίς μετρητά. Η περαιτέρω ενίσχυση της χρήσεως των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών τα επόμενα έτη είναι εφικτή και μπορεί να αποτελέσει καταλυτικό παράγοντα για τον δραστικό περιορισμό της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής. Τούτο είναι ιδιαίτερης σημασίας καθώς η εφαρμοζόμενη δημοσιονομική προσαρμογή στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων στην κατανάλωση και τα δηλωθέντα εισοδήματα. 12,000 11,000 10,000 9,000 8,000 7,000 6,000 5,000 4,000 Γράφημα 1. Έσοδα από ΦΠΑ στο Οκτάμηνο κάθε Έτους (σε εκατ.) 0% -11% -9% -2% 1 Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ 2015 «Τα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και η ενίσχυση των φορολογικών εσόδων στην Ελλάδα», μια αύξηση της χρήσης των καρτών πληρωμής κατά 1%, ενισχύει τα φορολογικά έσοδα κατά 0,24%. -4% 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Έσοδα από ΦΠΑ Πηγή : Υπουργείο Οικονομικών Ετήσια Μεταβολή (%), δεξ. άξον. 12% 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% Επομένως είναι απαραίτητη η διεύρυνση της φορολογικής βάσεως ώστε να μην επωμίζονται τα βάρη αποκλειστικά οι συνεπείς φορολογούμενοι. Αποτελεί δε ικανή και αναγκαία συνθήκη για την μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων, μια εξέλιξη που μπορεί να πυροδοτήσει την οικονομική δραστηριότητα τα επόμενα χρόνια. Ηλεκτρονικές Συναλλαγές και Παραοικονομία: Μία αντίστροφή σχέση Έχει διαπιστωθεί ότι η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών έναντι εκείνων με μετρητά συνάδει με την αύξηση της διαφάνειας στις συναλλαγές και συμβάλλει στον περιορισμό της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής, καθώς οι ηλεκτρονικές πληρωμές εντοπίζονται ευκολότερα. Για παράδειγμα, από την εμπειρική συσχέτιση του αριθμού των καρτών σε κυκλοφορία ανά άτομο και της παραοικονομίας ως ποσοστό στο ΑΕΠ, που παρουσιάζεται στο Γράφημα 3, προκύπτει ότι υπάρχει μεταξύ τους αρνητική συσχέτιση (διαστρωματικά δεδομένα 28 χωρών). Συγκεκριμένα, όσο μεγαλύτερος είναι ο κατά κεφαλήν αριθμός καρτών στην οικονομία τόσο μικρότερο το ποσοστό της παραοικονομίας στο ΑΕΠ. Ειδικότερα σημειώνεται ότι, για την Ελλάδα ο κατά κεφαλήν αριθμός καρτών το 2015 διαμορφώθηκε στο 1,3, ενώ το ποσοστό της παραοικονομίας στο ΑΕΠ, αν και έχει μειωθεί σταδιακά στην περίοδο της οικονομικής κρίσεως από 25,4% το 2010 σε 22,4% το 2015, κυμαίνεται σε υψηλό επίπεδο σε σχέση με το Ευρωπαϊκό μέσο όρο (18,3%). Γενικά, σύμφωνα με σχετική μελέτη 2, η αυξημένη χρήση των ηλεκτρονικών πληρωμών κατά 10% ετησίως επί τέσσερα συνεχή έτη μπορεί να μειώσει την παραοικονομία μέχρι πέντε εκατοστιαίες μονάδες. Η χρήση των μετρητών και ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών στην Ελλάδα Από την αρχή της οικονομικής κρίσεως έως και το 2014, στην Ελλάδα, ο αριθμός των πιστωτικών 160 140 120 100 80 60 40 Πηγή: ECB Γράφημα 2. Αριθμός Συναλλαγών Μέσω Καρτών και Μέσω Τερματικών στα Σημεία Πωλήσεως- POS, (σε εκατ.) 2011 2012 2013 2014 2015 Πληρωμές Mέσω Καρτών Σημείωση: Στις συναλλαγές μέσω καρτών συμπεριλαμβάνονται και οι διασυνοριακές. 2 Friedrich Schneider The Shadow Economy in Europe, 2013 Συναλλαγές Μέσω POS

Αριθμός Καρτών ανά Άτομο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων καρτών και ο αριθμός των τερματικών στα σημεία πωλήσεως (POS) μειώθηκε σταδιακά λόγω της υποχωρήσεως της καταναλωτικής δαπάνης ως αποτέλεσμα της μειώσεως του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, καθώς και της εισόδου στην αγορά τερματικών από παρόχους που εξυπηρετούν συναλλαγές περισσότερων τραπεζών με το ίδιο τερματικό. Αντίθετα μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων, τον Ιούνιο του 2015, παρατηρήθηκε αύξηση στον αριθμό των καρτών και στη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών (σε όρους αριθμού συναλλαγών). Η χρήση μετρητών στις πληρωμές έναντι άλλων μέσων αποτυπώνεται, μεταξύ άλλων, στο δείκτη τραπεζογραμμάτια σε κυκλοφορία εκτός χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ανά άτομο. Αντιθέτως, μέτρα της χρήσεως ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών είναι ο αριθμός των καρτών σε κυκλοφορία ανά άτομο, η μεταβολή του αριθμού των συναλλαγών μέσω τερματικών POS και ο βαθμός διεισδύσεως της διαδικτυακής τραπεζικής (internet banking). Ειδικότερα: LU 2,5 UK SE MT 2,0 NL PT BE HR IE DE IT EE 1,5 AT DK FI ES SI CY 1,0 FR CZ Ελλάδα LV LT SK HU PO RO BG 0,5 5 10 15 20 25 30 35 α) Τραπεζογραμμάτια σε Κυκλοφορία εκτός Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 4,0 3,5 3,0 Γράφημα 3. Παραοικονομία ως % στο ΑΕΠ και Αριθμός Καρτών ανά 'Ατομο, 2015 Παραοικονομία ως % στο ΑΕΠ Πηγές: ECB, F.Schneider "Size and Development of the Shadow Economy of 31 European and 5 other OECD Countries from 2003 to 2015" 7.791 7.416 ΕΕ28 (μεσος όρος : 18,3%) Γράφημα 4.Τραπεζογραμμάτια σε Κυκλοφορία ανα 'Ατομο (σε ) 8.487 Πηγή: ECB 7.793 7.687 2.594 2.645 2.772 2.927 3.094 2011 2012 2013 2014 2015 Ελλάδα Ευρωζώνη Στην Ελλάδα το 2015 τα τραπεζογραμμάτια σε κυκλοφορία ανέρχονταν σε 8.487 ανά άτομο, έναντι 3.094 του μέσου όρου της Ευρωζώνης (Γράφημα 4). Πράγματι, οι συναλλαγές στην Ελλάδα διαχρονικά πραγματοποιούνται κυρίως με μετρητά, καθώς το 2015 το ποσοστό των τραπεζογραμματίων σε κυκλοφορία αποτελούσε το 52% του ΑΕΠ, έναντι μόλις 10% στην Ευρωζώνη. Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, ειδικά μετά το 2012, επέφερε τη σταδιακή αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας παρά την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας, ενώ παρατηρήθηκαν και έντονες τάσεις διακρατήσεως μετρητών από τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά εκτός του τραπεζικού συστήματος εξαιτίας της αβεβαιότητας. Συγκεκριμένα, μεταξύ των ετών 2012-2015 στην Ελλάδα σημειώθηκε σωρευτική αύξηση των τραπεζογραμματίων σε κυκλοφορία ανά άτομο εκτός χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων κατά 14%. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αυξήσεως σημειώθηκε το 2015 (10% σε ετήσια βάση) συμβαδίζοντας με την πτώση των καταθέσεων από 160,3 δισ. το 2014 σε 123,4 δισ. το 2015. β) Αριθμός Καρτών σε Κυκλοφορία Την περίοδο 2011-2014 ο αριθμός των καρτών αλλά και των τερματικών στα σημεία πωλήσεως (POS) μειώθηκε σωρευτικά κατά 10% και 46% αντίστοιχα, ως αποτέλεσμα της οικονομικής υφέσεως. 15.000 14.500 14.000 13.500 13.000 12.500 12.000 Γράφημα 5. Συνολικός Αριθμός Καρτών (σε χιλιάδες) 1,6% -8,5% 6,2% 2011 2012 2013 2014 2015 Πηγή: ECB * Κάρτες που έχουν εκδοθεί από εγχώριους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών και περιλαμβάνουν χρεωστικές, πιστωτικές κάρτες, κάρτες αναλήψεων και κάρτες με λειτουργία e-money Αντίθετα το 2015, εξαιτίας των κεφαλαιακών ελέγχων, αυξήθηκε ο αριθμός των καρτών πληρωμών (χρεωστικών-πιστωτικών) κατά 8,4%, όπως επίσης και οι κάρτες ηλεκτρονικού χρήματος (πχ. Pre-paid cards) κατά 28,4% και τα τερματικά POS κατά 12,3%. To 2015, ο συνολικός αριθμός των καρτών ανήλθε σε 14 εκατ., από 13,2 εκατ. το 2014, ήτοι αύξηση κατά 6,2% (Γράφημα 5). γ) Χρήση της Διαδικτυακής Τραπεζικής (Internet Banking) Η διείσδυση του διαδικτύου σε κάθε χώρα είναι σημαντικός παράγοντας και προϋπόθεση για να συμμετέχει ο πληθυσμός στις υπηρεσίες διαδικτυακής τραπεζικής. Στην Ελλάδα οι χρήστες του διαδικτύου ανέρχονται στο 60% του πληθυσμού, ποσοστό κατά πολύ μικρότερο από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο που πλησιάζει το 80% και ιδιαίτερα από 2

εκείνο ορισμένων χωρών της Βόρειας Ευρώπης που ξεπερνά το 90%. Επομένως η χρήση των υπηρεσιών internet banking ως ποσοστό του πληθυσμού, είναι περιορισμένη και διαμορφώθηκε το 2015 στο 14%, έναντι 46% του μέσου ευρωπαϊκού όρου και 90% της Νορβηγίας που κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό (Γράφημα 6). Επιπλέον, η αύξηση του ποσοστού διεισδύσεως του internet banking μεταξύ των ετών 2014-2015 διευρύνθηκε μόλις κατά μία εκατοστιαία μονάδα (2014: 13%, 2015:14%). Νοβηγία Ην. Βασίλειο Γερμανία ΕΕ28 Ισπανία Πορτογαλία Ιταλία Κύπρος Ελλάδα Ρουμανία Πηγή: Statista 5 Γράφημα 6. Ποσοστό του Πλυθησμού που Χρησιμοποιεί Internet Banking 2015, (%) 14 20 28 28 Συμπερασματικά αναφέρουμε ότι, η επιβολή των περιορισμών στην κίνηση των κεφαλαίων στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της χρήσεως των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών, ωστόσο η χρήση των μετρητών στις συναλλαγές παραμένει το πλέον διαδεδομένο μέσο πληρωμών. Διαμόρφωση του πληθωρισμού: O πληθωρισμός εξακολουθεί να διαμορφώνεται σε αρνητικό επίπεδο από τον Μάρτιο του 2013. Συγκεκριμένα, ο αποπληθωρισμός εντάθηκε στο - 1,0% τον Σεπτέμβριο του 2016, από -0,9% τον Αύγουστο 2016, έναντι -1,7% τον Σεπτέμβριο του 2015. Επιπλέον, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός μειώθηκε μετά από τρείς συνεχείς μήνες αύξησης, στο -0,1% τον Σεπτέμβριο του 2016, από +0,4% τον Αύγουστο του 2016. Αναφορικά με τον εθνικό δείκτη τιμών καταναλωτή, αρνητική ήταν η επίπτωση κατά 0,72 εκατοστιαίες μονάδες στις τιμές του πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης, της βενζίνης και του φυσικού αερίου. Επίσης, μείωση σημειώθηκε στις τιμές ενοικίων, που είχαν αρνητική επίπτωση στον πληθωρισμό κατά 0,04 εκατοστιαίες μονάδες. Η κατηγορία «στέγαση» είχε την μεγαλύτερη αρνητική επίπτωση στον πληθωρισμό (-0,6 εκατοστιαίες μονάδες), η οποία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τα ενοίκια, το πετρέλαιο θέρμανσης, το φυσικό αέριο και τον ηλεκτρισμό. Ο δομικός πληθωρισμός, ο οποίος εξαιρεί τις τιμές των οπωροκηπευτικών και καυσίμων, παραμένει σε 39 46 0 20 40 60 80 100 51 2013 2014 2015 58 90 αρνητικό έδαφος, στο -0,3% τον Σεπτέμβριο του 2016, από -0,2% τον Αύγουστο του 2016. 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% -2,0% -3,0% -4,0% -5,0% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Εξέλιξη Τιμών Αγαθών και Υπηρεσιών % ετήσιες μεταβολές Δείκτης Αγαθών Δείκτης Υπηρεσιών Αντιθέτως, ο δομικός εναρμονισμένος πληθωρισμός διατηρείται σε θετικό πρόσημο, αν και σημειώνει σημαντική υποχώρηση σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο έναντι του Αυγούστου, στο +0,7%, από +1,3% αντίστοιχα. Από την ανάλυση των επιμέρους δεικτών αγαθών και υπηρεσιών προκύπτει ότι: α) Η μεταβολή του δείκτη τιμών των υπηρεσιών ήταν σχεδόν μηδενική (+0,1% τον Σεπτέμβριο του 2016) παρά το γεγονός ότι ο δείκτης επιβαρύνεται από σειρά αυξήσεων της έμμεσης φορολογίας. Επισημαίνεται η θετική επίπτωση κατά 0,13 εκατοστιαίες μονάδες της κατηγορίας «εστιατόριαζαχαροπλαστεία» και 0,11 στα αεροπορικά εισιτήρια. β) Η μεταβολή του δείκτη τιμών των αγαθών βρίσκεται σε αρνητικό έδαφος (-1,7%) επηρεασμένη από την αρνητική επίπτωση των τιμών των καυσίμων και πετρελαίου. Όσον αφορά στις βασικές κατηγορίες αγαθών επισημαίνεται η μείωση του δείκτη τιμών σε ετήσια βάση των νωπών φρούτων (- 14,3%), των γαλακτοκομικών-αυγών (-3,5%) και του πετρελαίου θέρμανσης (-22,4%). Αγορά Εργασίας στο επτάμηνο του 2016: Συνεχίζονται οι θετικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας όπως προκύπτει από τα μηνιαία και εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο 50% 40% 30% 20% 10% 0% -10% 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Ετήσια % Μεταβολή του Αριθμού των Ανέργων και Ποσοστό Ανεργίας Ιούλιος 2016:23,2% % ετήσια μεταβολή αριθμού ανέργων, αριστερός άξονας Ποσοστό Ανεργίας, δεξιός άξονας 29% 27% 25% 23% 21% 19% 17% 15% 3

πλαίσιο της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού για άτομα ηλικίας 15-74 ετών, καθώς το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε περαιτέρω στο 23,2% του εργατικού δυναμικού τον Ιούλιο του 2016, έναντι 23,4% τον Ιούνιο 2016, από 24,8% και 26,4% τον Ιούλιο του 2015 και 2014 αντίστοιχα. Ο αριθμός των ανέργων υποχώρησε κατά 6,4% σε ετήσια βάση και παράλληλα αυξήθηκε ο αριθμός των απασχολουμένων κατά 2,2%, με αποτέλεσμα την αναφερόμενη μείωση του ποσοστού ανεργίας. Παράλληλα, το εργατικό δυναμικό σημείωσε ισχνή αύξηση κατά 0,1%, ενώ μειώθηκε ο μη ενεργός αλλά ικανός για εργασία πληθυσμός κατά 42,9 χιλ. τον Ιούλιο 2016, σε ετήσια βάση. Σε όρους επταμήνου το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 23,7% στο επτάμηνο του 2016, έναντι 25,3% και 26,9% στα αντίστοιχα επτάμηνα του 2015 και 2014. Παράλληλα αυξήθηκε αισθητά το ποσοστό απασχόλησης στο 45,5% στο επτάμηνο του 2016 από 44,1% στο επτάμηνο του 2015, υποδεικνύοντας ότι η οικονομία δύναται πλέον να δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Μειώθηκε και άρα βελτιώθηκε ο δείκτης οικονομικής εξάρτησης, που μετρά πόσα άτομα που δεν παράγουν (άνεργοι συν οι εκτός εργασίας) αντιστοιχούν σε κάθε απασχολούμενο. Ο εν λόγω δείκτης μειώθηκε στο επτάμηνο 2016 σε 1,20 από 1,27 και 1,32 στην αντίστοιχη περίοδο του 2015 και 2014. Αναφορικά με τη σύνδεση ανεργίας και ηλικίας, επισημαίνεται η μείωση του ποσοστού ανεργίας, τον Ιούλιο του 2016, έναντι του Ιουλίου 2015 σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, πλην των 55-64 ετών. Συγκεκριμένα, στην ηλικιακή ομάδα των 15-24 ετών (σε 42,7% από 48,6%), των 25-34 ετών (σε 29,5% από 31,6%), 35-44 ετών (σε 20,1% από 22,1%) και οριακά στο διάστημα τάξεως των 45-54 ετών (σε 19,1% από 19,9%). Τέλος στην κρίσιμη ηλικία των νέων 20-29 ετών το ποσοστό ανεργίας (σε όρους τριμήνου) μειώθηκε στο 37,3% του εργατικού τους δυναμικού στο δεύτερο τρίμηνο του 2016, έναντι 39,9% στο αντίστοιχο τρίμηνο του 2015 και 44,2% συνολικά το 2014. Σε γεωγραφικό επίπεδο, ανάμεσα στις επτά αποκεντρωμένες διοικήσεις, τρεις εξ αυτών έχουν υψηλότερο ποσοστό ανεργίας έναντι του συνόλου της χώρας. Συγκεκριμένα πρόκειται για την Θεσσαλία-Στερεά Ελλάδα (24,3%), την Ήπειρο- Δυτική Μακεδονία (26,3%) και την Μακεδονία-Θράκη (24,2%). Αντίθετα, σημαντικά μικρότερο έναντι του συνόλου διαμορφώθηκε το ποσοστό ανεργίας στα Νησιά του Αιγαίου (19,5%), ενώ στην Αττική το ποσοστό ανεργίας διαμορφώνεται περί τον μέσο όρο (23,1%), αν και ακολουθεί αυξητική τάση σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (22,9%). Ωστόσο, οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές της απασχόλησης, σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ δεν είναι ευοίωνες, αφού μόνο στη Βιομηχανία βελτιώθηκε ο δείκτης των προβλέψεων για την απασχόληση, παραμένοντας όμως σε αρνητικό επίπεδο (Σεπτέμβριος 2016:-4,2, Αύγουστος 2016:-9,0). Αντίθετα επιδεινώθηκαν οι προβλέψεις, (α) στο Λιανικό Εμπόριο (Σεπτέμβριος 2016: -1,8, Αύγουστος 2016:+7,5), (β) στις Κατασκευές βρίσκονται σε έντονα αρνητικό πρόσημο (Σεπτέμβριος 2016:-47, Αύγουστος 2016:-35,9), (γ) στις Υπηρεσίες σημειώθηκε σημαντική μείωση των προβλέψεων για την απασχόληση (Σεπτέμβριος 2016:-10,6, Αύγουστος 2016:-5,8). Η Βιομηχανική Παραγωγή: Ο Γενικός Δείκτης της Βιομηχανίας μειώθηκε οριακά κατά 0,3%, σε ετήσια βάση, τον Αύγουστο 2016, έναντι αισθητής ανόδου κατά 4,2% τον Αύγουστο του 2015. Πάντως σε επίπεδο οκταμήνου, ο Γενικός Δείκτης της Βιομηχανίας αυξήθηκε κατά 2,0%, σε ετήσια βάση, έναντι μικρής αύξησης κατά 0,3% στην αντίστοιχη περίοδο του 2015, καθώς η πτώση της εξορυκτικής δραστηριότητας (-18,8%) υπερκαλύφθηκε από την αύξηση της δραστηριότητας της μεταποιητικής βιομηχανίας. Συγκεκριμένα, η μεταποιητική παραγωγή, αυξήθηκε κατά 2,1% σε ετήσια βάση τον Αύγουστο 2016, έναντι αύξησης 3,7% στον αντίστοιχο μήνα του 2015, ενώ σε όρους οκταμήνου 2016 αυξήθηκε σημαντικά κατά 4,8%, έναντι αύξησης κατά 1,5% στην αντίστοιχη περίοδο του 2015. 100 80 60 40 20 0-20 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Μεταποιητική Παραγωγή και Δείκτης Εμπιστοσύνης στη Βιομηχανία % ετήσια μεταβολή κινητός μέσος 6μηνου Δείκτης Εμπιστοσύνης στη Βιομηχανία 10% -5% -10% -15% -20% Από τους 24 κλάδους της μεταποίησης οι 18 σημείωσαν άνοδο στο οκτάμηνο του τρέχοντος έτους, από 14 στο οκτάμηνο του 2015. Βασικοί κλάδοι της ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας υπερέβησαν τις 100 μονάδες βάσης όπως: Η βιομηχανία βασικών μετάλλων (112,8), η χημική βιομηχανία (104,6), η βιομηχανία πετρελαίου (125,4), η βιομηχανία φαρμάκων (107,5) και η καπνοβιομηχανία (121,1), ενώ άνω των 90 μονάδων 5% 0% 4

βρίσκεται η βιομηχανία τροφίμων (97,6), η ποτοποιία (97,6), η χαρτοβιομηχανία (97,9), η βιομηχανία πλαστικών (90,6) και η παραγωγή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού (93,6). Από πλευράς των κύριων βιομηχανικών ομάδων, σημειώνεται η άνοδος στο οκτάμηνο 2016, της παραγωγής μη διαρκών καταναλωτικών αγαθών (+3,3%) και ενδιαμέσων αγαθών (+4,5%), ενώ οριακά διολίσθησε η παραγωγή κεφαλαιουχικών αγαθών (-0,5%). Προστίθεται ότι, σύμφωνα με τους Εθνικούς Λογαριασμούς, το προϊόν της βιομηχανίας σε σταθερές τιμές αυξήθηκε στο πρώτο εξάμηνο του 2016 κατά 1,2%, σε ετήσια βάση και σε σταθερές τιμές, με αποτέλεσμα η αναλογία της προτιθέμενης αξίας της βιομηχανίας στη συνολική προτιθέμενη αξία της οικονομίας να αυξηθεί στο 10,7% στο πρώτο εξάμηνο του 2016, έναντι 10,5% στο πρώτο εξάμηνο του 2015. 55 50 45 40 35 30 Δείκτης ΡΜΙ (Υπευθύνων Προμηθειών) 25 Ιαν-15 Μαϊ-15 Σεπ-15 Ιαν-16 Μαϊ-16 Σεπ-16 Πηγή: Markit Economics και Ελληνικό Ινστιτούτο Προμηθειών. Η άνοδος βιομηχανικής παραγωγής προκύπτει και από την άνοδο του Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) στις 49,4 μονάδες κατά μέσο όρο στο εννεάμηνο 2016, έναντι 44,4 μονάδες στην αντίστοιχη περίοδο του 2015, ενώ το όριο των 50 μονάδων το έχει ως τώρα υπερέβη τρείς φορές εντός του 2016. Ευοίωνη είναι η προοπτική της βιομηχανικής παραγωγής ως το τέλος του έτους, καθώς σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, το θετικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για την παραγωγή στο προσεχές τρίμηνο διευρύνθηκε τον Σεπτέμβριο στις 14,6 μονάδες από στις 8,4 μονάδες τον Αύγουστο, έναντι -0,9 τον Σεπτέμβριο του 2015. Λίαν θετικά διαμορφώθηκε και το θετικό ισοζύγιο των προσδοκιών για τις πωλήσεις (Σεπτέμβριος 2016: +17,4,Αύγουστος 2016: +6,9, Σεπτέμβριος 2015: +3,0) και ακόμη περισσότερο για τις εξαγωγές (Σεπτέμβριος 2016: +30,4, Αύγουστος 2016: +17,5, Σεπτέμβριος 2015: +14,3). Πωλήσεις νέων Επιβατηγών Αυτοκινήτων: Ευοίωνη είναι και η εξέλιξη της δραστηριότητας στην αγορά αυτοκινήτων. Ειδικότερα ο αριθμός των επιβατηγών αυτοκινήτων, που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά, αυξήθηκε τον Σεπτέμβριο 2016 κατά 6,1%, σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά 7,1% στον αντίστοιχο μήνα του 2015. 60% 40% 20% 0% -20% -40% -60% Σεπ-11 Σεπ-12 Σεπ-13 Σεπ-14 Σεπ-15 Σεπ-16 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Πωλήσεις νέων ΙΧ Αυτοκινήτων (% ετήσια μεταβολή) 6 month mov.avg. Σε επίπεδο εννεαμήνου, τα επιβατηγά αυτοκίνητα, που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά, σημείωσαν αξιόλογη άνοδο κατά 12,8%, έναντι αύξησης κατά 17,7% στην αντίστοιχη περίοδο του 2015. Αύξηση παρουσίασαν και οι πωλήσεις μοτοσυκλετών (άνω των 50cc) κατά 6,6% τον Σεπτέμβριο 2016, έναντι μείωσης κατά 4% τον ίδιο μήνα του 2015, ενώ στο εννεάμηνο του επισκοπούμενου έτους αυξήθηκαν κατά 12,1%, έναντι ανόδου κατά 2,1% στο εννεάμηνο του 2015. Η εικόνα της προοπτικής του κλάδου είναι μεικτή καθώς, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών αν και μειώθηκε τον Σεπτέμβριο βρίσκεται σε υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με πέρυσι (Σεπτέμβριος 2016: 87,9 μον. Σεπτέμβριος 2015: 84,6 μον.), ενώ αμβλύνθηκαν οι πολύ απαισιόδοξες προβλέψεις για τις πωλήσεις της επόμενης περιόδου (Σεπτέμβριος 2016: -12, Αύγουστος 2016: -36) όπως και τις παραγγελίες από τους προμηθευτές (Σεπτέμβριος 2016: -17, Αύγουστος 2016:-31). Η ανοδική εξέλιξη της καθαρής βιομηχανικής παραγωγής κατά τρίτο εν συνεχεία έτος υποδηλώνει τη διατήρηση της ζήτησης ελληνικών βιομηχανικών προϊόντων από την εγχώρια και εξωτερική αγορά και την τάση αύξησης των ιδιωτικών βιομηχανικών επενδύσεων. 5

Οι αγορές λίγους μήνες πριν την εκπνοή του έτους συνεχίζουν να κινούνται εντός ενός αρκετά ιδιόμορφου περιβάλλοντος, στο οποίο συνυπάρχουν η οικονομική, η χρηματοπιστωτική και η πολιτική αστάθεια. Οι επενδυτές καλούνται εντός των προσεχών εβδομάδων να οριστικοποιήσουν τις επενδυτικές τους θέσεις, καθώς για πολλούς εξ αυτών, ο Νοέμβριος σηματοδοτεί το τέλος του οικονομικού έτους. Ωστόσο, η πορεία του δείκτη μεταβλητότητας- φόβου (VIX) που αποτυπώνει την αναμενόμενη μεταβλητότητα στην αγορά τις επόμενες 30 ημέρες και υπολογίζεται από τις επί μέρους μεταβλητότητες ενός μεγάλου αριθμού δικαιωμάτων προαίρεσης (options) επί του δείκτη S&P-500 δεν μας προϊδεάζει για κάτι ιδιαίτερα ανησυχητικό. ΗΠΑ - Δείκτης μεταβλητότητας - φόβου Η πορεία του εν λόγω δείκτη από τα μέσα Αυγούστου παραμένει ανοδική με ορισμένες εξάρσεις σχετιζόμενες με την προσδοκώμενη νομισματική πολιτική της Fed και την επιβολή διοικητικού προστίμου στη Deutsche Bank, από τις Ελεγκτικές Αρχές των ΗΠΑ, επιβεβαιώνοντας την άποψη ότι η αγορά δεν έχει τιμολογήσει ακόμη μια ενδεχόμενη αστάθεια. Εκτιμάται, ότι η μεγαλύτερη αστάθεια πηγάζει από το πολιτικό περιβάλλον. Η Ευρώπη έχει την πιθανότητα να ενισχύσει αρκετά πιο εύκολα τον συστημικό κίνδυνο σε σχέση με τις ΗΠΑ, καθώς υπάρχουν αρκετές πολιτικές ενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις. Στην Ιταλία το προγραμματισμένο δημοψήφισμα της 4 ης Δεκεμβρίου για την συνταγματική αναθεώρηση, μπορεί να επιφέρει πολιτικές αναταράξεις στην περίπτωση εάν η κυβέρνηση της χώρας δεν πείσει τους ψηφοφόρους να την αποδεχτούν. Ο Ιταλός πρωθυπουργός ο οποίος έχει δηλώσει ότι θα παραιτηθεί στην περίπτωση που το δημοψήφισμα δεν έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, καλείται τώρα να πείσει τους συμπατριώτες του να μην υιοθετήσουν μια αρνητική ψήφο παρά την υψηλή ανεργία (Αύγουστος 11,4%) και τον αναιμικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης (ΑΕΠ 2 ο τρμ. +0,8% ετήσια μεταβολή). Εντούτοις, η προσπάθεια του Ιταλού πρωθυπουργού, λαμβάνει χώρα σε μια περίοδο που ο αντίπαλος του και ιδρυτής του κινήματος "Πέντε Αστέρων" δημιουργεί πολιτικό θόρυβο, μαζεύοντας υπογραφές για διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την παραμονή ή όχι της Ιταλίας στο ευρώ. Ενέργεια η οποία σύμφωνα με νομικούς κύκλους κρίνεται ως αντισυνταγματική. Εν μέσω των πολιτικών εξελίξεων στην Ιταλία, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) καλείται επίσης να διαχειρισθεί την διαδικασία απομάκρυνσης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Μια διαδικασία που αναμένεται να ενσωματώσει πολλές και αρκετά πολύπλοκες διαπραγματεύσεις, ενώ το προσφυγικόμεταναστευτικό παραμένει ανοικτό ζήτημα και συνάμα αιτία έντονων αντιπαραθέσεων μεταξύ των μελών της ΕΕ. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι προεδρικές εκλογές τον ερχόμενο μήνα στις ΗΠΑ, εκθέτουν την οικονομία σε μια αβεβαιότητα, η οποία ενδέχεται να της στερήσει την αναπτυξιακή προοπτική. Οι επενδυτές στην παρούσα συγκυρία φαίνεται να αγνοούν τις πολιτικές κορώνες που οι αντίπαλοι για το προεδρικό χρίσμα διατυπώνουν στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, καθώς εκτιμούν ότι έχουν καθαρά χαρακτήρα εντυπωσιασμού. Ταυτόχρονα, οι επενδυτές αξιολογώντας τα διαθέσιμα οικονομικά δεδομένα αλλά και τα πρακτικά της συνάντησης της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) του Σεπτεμβρίου διαπιστώνουν μια αυξημένη πιθανότητα ότι η Fed θα οδηγηθεί σε μια νέα αύξηση επιτοκίων εντός του Δεκεμβρίου. Ας μη λησμονούμε ότι στο παρελθόν η σκέψη για αλλαγή της νομισματικής πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τραπέζης των ΗΠΑ είχε προκαλέσει κύματα ρευστοποιήσεων στις χρηματιστηριακές και ομολογιακές αγορές, λόγω σημαντικών αναδιαρθρώσεων χαρτοφυλακίων τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Οι κεντρικές τράπεζες θα κληθούν για πολλαπλή φορά να διασφαλίσουν με τα διαθέσιμα μέσα τη ρευστότητα στις εθνικές τους αγορές. Ορισμένες εξ αυτών θα έχουν ένα δυσκολότερο ρόλο έναντι των υπολοίπων, καθώς θα πρέπει να ικανοποιήσουν ταυτοχρόνως και τις απαιτήσεις που δημιουργεί η χαμηλή οικονομική δραστηριότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία αναμένεται πολύ σύντομα να μπει σε ένα κύκλο συζητήσεων με στόχο την τροποποίηση των υφιστάμενων κανόνων που σχετίζονται με το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων (QE). 6

ΗΠΑ Ποσοστό ανεργίας Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 5,0% τον Σεπτέμβριο από 4,9% τους τρεις προηγούμενους μήνες. Σχετικά με τα εισοδήματα από εργασία τον Σεπτέμβριο, σε ετήσια βάση, οι μέσες ωριαίες αποδοχές αυξήθηκαν κατά 2,7% αλλά οι μέσες εβδομαδιαίες ώρες απασχόλησης μειώθηκαν περαιτέρω, κατά 0,6%, με αποτέλεσμα οι μέσες εβδομαδιαίες αποδοχές να αυξηθούν κατά 2,0%. Επιπλέον, τον Σεπτέμβριο, το ποσοστό συμμετοχής του εργατικού δυναμικού (participation rate) αυξήθηκε οριακά στο 62,9% από 62,8% τον Αύγουστο. εγχώριας οικονομίας ενισχύει τις εισαγωγές. Επιπλέον, τον Σεπτέμβριο συνηθίζεται οι εισαγωγές να είναι υψηλότερες καθώς τότε πραγματοποιούνται οι εισαγωγές για τα χριστουγεννιάτικα ήδη. Σε ετήσια βάση, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου μειώθηκε κατά 8,8% τον Αύγουστο, ενώ στο οκτάμηνο του 2016, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου ήταν μειωμένο κατά 1,3% συγκριτικά με το οκτάμηνο του 2015. Παραγγελίες βιομηχανικών αγαθών Οι παραγγελίες βιομηχανικών αγαθών αυξήθηκαν κατά 0,2% τον Αύγουστο, σε μηνιαία βάση, μετά από αύξηση 1,4% τον Ιούλιο, ενώ, σε ετήσια βάση, κατεγράφη μείωση ίση με 1,6% (εποχικά διορθωμένα στοιχεία). Οι παραγγελίες, αφαιρουμένων των μέσων μεταφοράς τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερη μεταβλητότητα, έμειναν αμετάβλητες τον Αύγουστο και ήταν μειωμένες κατά 1,6%, σε ετήσια βάση. Η μείωση στις παραγγελίες βιομηχανικών αγαθών αντανακλά την έντονη πτωτική τάση των ιδιωτικών επενδύσεων σε πάγια στοιχεία, και κυρίως σε βιομηχανικό εξοπλισμό, κατά τα τρία τελευταία τρίμηνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σε ετήσια βάση, οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου έχουν μειωθεί κατά 0,2%, 0,9% και 1,1% το τέταρτο τρίμηνο του 2015, το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο του 2016, αντιστοίχως. Ιδιαίτερα πτωτική ήταν η πορεία του βιομηχανικού εξοπλισμού, κατά 2,6%, 9,5% και 2,9% το τέταρτο τρίμηνο του 2015, το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο του 2016, αντιστοίχως. Έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου διαμορφώθηκε στα $40,7 δισ. τον Αύγουστο, από $39,5 δισ. τον Ιούλιο, καταγράφοντας αύξηση ίση με 3%. Η αύξηση του ελλείμματος προήλθε από την αύξηση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, η οποία υπερκέρασε την αύξηση των αντίστοιχων εξαγωγών. Η παραπάνω εξέλιξη είναι αποτέλεσμα του ενισχυμένου δολαρίου και της ασθενούς παγκόσμιας ζήτησης που συμπιέζουν τις εξαγωγές, ενώ, παράλληλα, η σταθερή αναπτυξιακή πορεία της Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit αυξήθηκε στις 52,3 μονάδες τον Σεπτέμβριο από 51,5 μονάδες τον Αύγουστο, στηριζόμενος στην άνοδο του επιμέρους δείκτη PMI Markit για τις υπηρεσίες (Σεπτέμβριος: 52,3 μονάδες, Αύγουστος: 51,0 μονάδες). Αντιθέτως, ο επιμέρους δείκτης PMI Markit για τη μεταποίηση μειώθηκε στις 51,5 μονάδες τον Σεπτέμβριο, έναντι 52,0 μονάδων τον Αύγουστο. Το επίπεδο του ενοποιημένου δείκτη προοιωνίζεται ήπιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ σε ετήσια βάση, περί το 1% το τρίτο τρίμηνο (δεύτερο τρίμηνο: 1,2%). Τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι υπάρχει μεγάλος βαθμός πολιτικής αβεβαιότητας εν όψει των προεδρικών εκλογών (8 Νοεμβρίου), ο οποίος έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική επιβράδυνση των προσλήψεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επιχειρηματικές προσδοκίες είναι χαμηλές, στο επίπεδο όπου βρίσκονταν μετά την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση. ΕΚΤ Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Η ΕΚΤ, στις 6.10.2016, δημοσίευσε τα πρακτικά της συνεδρίασης της 7 ης -8 ης Σεπτεμβρίου 2016. Σε αυτά αναφέρεται ότι η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται με βραδύ ρυθμό, αν και με έντονες διαφορές ανάμεσα στις ανεπτυγμένες και αναδυόμενες οικονομίες. Εντούτοις, η οικονομία της ΖτΕ εξακολουθεί να παρουσιάζει ανθεκτικότητα έναντι της αβεβαιότητας σε παγκόσμιο επίπεδο και της αυξημένης αβεβαιότητας εξαιτίας της απόφασης του Ην. Βασιλείου να αποχωρήσει από την ΕΕ. Η οικονομία της ΖτΕ καταγράφει αύξηση του ΑΕΠ τα τελευταία τρία έτη, σε τριμηνιαία βάση, και το 2016 αναμένεται να αυξηθεί με μικρό ρυθμό (1,7%). Στο δεύτερο τρίμηνο 2016, η ιδιωτική κατανάλωση 7

επιβραδύνθηκε, ενώ οι συνθήκες στην αγορά εργασίας συνέχισαν να βελτιώνονται και το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών διευρύνθηκε περαιτέρω. Επίσης, οι δείκτες PMI και του οικονομικού κλίματος (ESI), στο δεύτερο τρίμηνο 2016, παρέμειναν υψηλότερα του μακροχρόνιου μέσου όρου τους. Αναφορικά με τον πληθωρισμό, αναμένεται να αυξηθεί τους επόμενους μήνες, κυρίως λόγω της υποχώρησης του αποτελέσματος βάσης από την τιμή της ενέργειας. Σημειώνεται ότι αναγκαία προϋπόθεση για την ανοδική πορεία του πληθωρισμού, αποτελεί η διατήρηση της ακολουθούμενης διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής. Εντούτοις, παράλληλα με τη διασταλτική νομισματική πολιτική, επισημαίνεται η ανάγκη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να υπάρξει υψηλότερος βιώσιμος ρυθμός ανάπτυξης, να μειωθεί το επίπεδο διαρθρωτικής ανεργίας και να υπάρξει μεγαλύτερη σύγκλιση των οικονομιών των κρατώνμελών. Έγινε ιδιαίτερη αναφορά στο γεγονός ότι κάποια κράτη-μέλη αναπτύσσονται με ρυθμό υψηλότερο του αναμενομένου, ενώ άλλα δεν έχουν καταφέρει να επαναφέρουν το ΑΕΠ στα προ κρίσης επίπεδα. Οι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ αντανακλάται στις σημαντικά βελτιωμένες συνθήκες ρευστότητας στη ΖτΕ, όπως η αυξημένη πιστωτική επέκταση, η μείωση του κόστους δανεισμού για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και η μειούμενη εξάρτηση των πιστωτικών ιδρυμάτων από τον μηχανισμό επειγούσης αρωγής ρευστότητας (Emergency Liquidity Assistance ή ELA). Όμως, τα αποτελέσματα της νομισματικής πολιτικής δεν έχουν ακόμη πλήρως διαχυθεί στην πραγματική οικονομία, όπως στον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ και τον πληθωρισμό. Για αυτό υπογραμμίζεται η σημασία της διατήρησης της διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής, παρότι αναγνωρίζεται ότι εγείρονται προκλήσεις από την αυξανόμενη έλλειψη κάποιων ομολόγων μετά την ενίσχυση του ποσοτικού προγράμματος χαλάρωσης (Απρίλιος 2016). Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit μειώθηκε στις 53,1 μονάδες τον Σεπτέμβριο, από 52,9 μονάδες τον Αύγουστο, αποτέλεσμα της μείωσης του επιμέρους δείκτη για τις υπηρεσίες. Το επίπεδο του ενοποιημένου δείκτη PMI Markit προοιωνίζεται διατήρηση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ περί το 0,3% το τρίτο τρίμηνο του 2016 (σε τριμηνιαία βάση), ίσο με το πρώτο τρίμηνο. Σε ετήσια βάση, η οικονομία της ΖτΕ αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 1,6% το 2016. Εντούτοις, υπάρχουν σημεία αποδυνάμωσης της οικονομίας. Σε επίπεδο κράτουςμέλους, είναι χαρακτηριστικές οι σημαντικές αποκλίσεις του ενοποιημένου δείκτη PMI Markit ανάμεσα στις μεγάλες οικονομίες της ΖτΕ. Αναλυτικότερα, ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit στη Γερμανία ανήλθε σε χαμηλό 16 μηνών, διαμορφούμενος στις 52,8 μονάδες τον Σεπτέμβριο, έναντι 53,3 μονάδων τον Αύγουστο, εξαιτίας της μείωσης του επιμέρους δείκτη για τις υπηρεσίες. Στη Γαλλία, τον Σεπτέμβριο ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit ανήλθε σε υψηλό 15 μηνών, στις 52,7 μονάδες. Η αύξηση προήλθε από τη σημαντική άνοδο του επιμέρους δείκτη για τον μεταποιητικό κλάδο (κατά 1,4 μονάδες) αλλά και την αύξηση του επιμέρους δείκτη για τις υπηρεσίες (κατά 1,0 μονάδα). Επίσης, ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit στην Ισπανία, αν και μειώθηκε τον Σεπτέμβριο, διαμορφώνεται στις 54,1 μονάδες. Το επίπεδο αυτό αντιστοιχεί σε ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 0,6% το τρίτο τρίμηνο, διπλάσιο του εκτιμώμενου για τη Γερμανία και τη Γαλλία. Περαιτέρω, ο δείκτης PMI Markit για τις λιανικές πωλήσεις στη ΖτΕ μειώθηκε σημαντικά, διαμορφούμενος χαμηλότερα των 50 μονάδων. Πιο συγκεκριμένα, βρίσκεται στις 49,6 μονάδες τον Σεπτέμβριο, έναντι 51,0 μονάδων τον Αύγουστο. Η ανωτέρω μείωση οφείλεται κυρίως στην πτώση του αντίστοιχου δείκτη στη Γαλλία, από τις 53,0 μονάδες τον Αύγουστο, στις 49,1 μονάδες τον Σεπτέμβριο. Επίσης, στη Γερμανία ο δείκτης μειώθηκε αισθητά αλλά εξακολουθεί να βρίσκεται αρκετά υψηλότερα των 50 μονάδων (Σεπτέμβριος: 53,0 μονάδες, Αύγουστος: 54,1 μονάδες). Τέλος, το επίπεδο του δείκτη στην Ιταλία διαμορφώθηκε στο χαμηλό των 45,0 μονάδων τον Σεπτέμβριο. Γερμανία Δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) Ο δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) για την ανάπτυξη της οικονομίας της Γερμανίας τους επόμενους έξι μήνες, αυξήθηκε στις 6,2 μονάδες, τον Οκτώβριο από 0,5 μονάδες τον Σεπτέμβριο, ενώ οι αναλυτές ανέμεναν άνοδο του δείκτη στις 4,3 μονάδες. Επιπλέον, ο δείκτης των επενδυτών για την τρέχουσα συγκυρία αυξήθηκε στις 59,5 μονάδες τον Οκτώβριο, από 55,1 μονάδες τον Σεπτέμβριο. Τα στοιχεία δείχνουν ότι, ενδεχομένως, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της Γερμανίας θα παραμείνει αμετάβλητος στο δεύτερο εξάμηνο του 2016 (πρώτο τρίμηνο: 1,8%, δεύτερο τρίμηνο: 1,7%). Επίσης αύξηση σημείωσε η εμπιστοσύνη των επενδυτών για τις προοπτικές ανάπτυξης της ΖτΕ, φθάνοντας τις 8

Αριθμός συμβολαίων Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 12,3 μονάδες τον Οκτώβριο, από 5,4 μονάδες τον Σεπτέμβριο. πρακτικών συνάντησης της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) του Σεπτεμβρίου και την πορεία των λιανικών πωλήσεων που θα ανακοινωθούν την Παρασκευή 14 Οκτωβρίου. Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ (USD+DXY) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις 4.10.2016 αυξήθηκαν. Οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις διαμορφώθηκαν σε θετικό επίπεδο για εικοστή εβδομάδα. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις 4.10.2016, αυξήθηκαν κατά 6.029 συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα -82.059 συμβόλαια από -76.030 την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για τη δεύτερη εβδομαδιαία μείωση από τις 20 Σεπτεμβρίου. Αναμένεται αύξηση των specs θέσεων εναντίον (short) του ευρώ 0-50000 -100000-150000 -200000-250000 Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Ευρώ: Το ευρώ, εμφανίζει τάση εξασθένισης στην αρχή της εβδομάδας, έναντι του δολαρίου-ηπα. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 11 Οκτωβρίου διαμορφωνόταν περί τα 1,1078 USD/EUR από 1,1231 USD/EUR που ήταν στις 3 Οκτωβρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να καταγράφει από την αρχή του έτους κέρδη 2% έναντι του δολαρίου. Το δολάριο, ωστόσο οριακά αδύναμο αναφορικά με το σταθμισμένο δείκτη Dollar Index-DXY, ο οποίος μετρεί την αξία του δολαρίου, έναντι των έξι σημαντικότερων νομισμάτων (ευρώ, γιεν, στερλίνα, δολάριο Καναδά, κορώνα Σουηδίας, φράγκο Ελβετίας). Ειδικότερα, ο σταθμισμένος δείκτης καταγράφει σωρευτικά απώλειες από την αρχή του έτους κατά 1,4%. Το δολάριο εμφανίζεται ενισχυμένο, καθώς αυξάνονται οι προσδοκίες ότι η Fed μπορεί να οδηγηθεί σε άνοδο των επιτοκίων εντός του Δεκεμβρίου. Η πιθανότητα που δίνει η αγορά προσδιορίζεται στο 64%. Ωστόσο, η συμπεριφορά του δολαρίου θα εξαρτηθεί σε βραχυχρόνιο ορίζοντα από τη δημοσίευση των Ελβετικό φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάση ενίσχυσης έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,0946 φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ καταγράφει κέρδη από την αρχή του έτους έναντι του φράγκου 0,6%. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε παρέμβαση της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 517,62 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 7 Οκτωβρίου από 517,38 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα που έληξε στις 30 Σεπτεμβρίου. Στερλίνα: Αρνητική η εβδομαδιαία εικόνα της στερλίνας, καθώς στις 11 Οκτωβρίου, καταγράφει απώλειες τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2295 USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (0,9037 GBP/EUR), καθώς οι επενδυτές δεν αποκλείουν μια βίαια έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Άλλωστε αυτή ήταν η αιτία που οδήγησε στις 7 Οκτωβρίου την στερλίνα στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων 31 ετών (1 =1,1450$) έναντι του δολαρίου ΗΠΑ. Σωρευτικά η στερλίνα διαπραγματεύεται από την αρχή του έτους χαμηλότερα κατά 22,7% έναντι του ευρώ και 16,6% έναντι του δολαρίου. Οι επενδυτές εκτιμούν ότι η απομάκρυνση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ θα έχει σοβαρό αρνητικό αντίκτυπο στο χρηματοοικονομικό κλάδο και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Λαμβανόμενου υπόψη του μεγέθους του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών του Ηνωμένου Βασιλείου, δεν αποκλείεται περαιτέρω εξασθένιση της στερλίνας. Η ανησυχία των επενδυτών για τις οικονομικές εξελίξεις αποτυπώνεται και στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps), καθώς στις 11 Οκτωβρίου το πενταετούς διάρκειας διαμορφωνόταν στα 37,8 bps από 37,0 bps που ήταν στις 3 Οκτωβρίου και 21,4 bps στην αρχή του έτους. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της ΕΚΤ Πιέσεις καταγράφεται στα ομόλογα της χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης, καθώς οι επενδυτές θέλουν να περιορίσουν την έκθεση τους εν όψει του δημοψηφίσματος στην Ιταλία, τις επικείμενες εκλογές στις ΗΠΑ και την αβεβαιότητα για τον τρόπο που θα πραγματοποιηθεί η απομάκρυνση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Το ενδιαφέρον των επενδυτών στραμμένο στην ομιλία της επικεφαλής 9

της Fed στη διάσκεψη της Fed-Βοστώνης με θέμα την οικονομική ανάκαμψη. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι τις 7 Οκτωβρίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα 1.079,316 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 621 εκατ. και ABS αξίας 137 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ προέβη σε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 2.240 εκατ. δισ. 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 83 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 10ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 2026 στις 11 Οκτωβρίου διαμορφωνόταν μεταξύ 70,36-70,73 ήτοι απόδοση 8,25%-8,32%. Υπενθυμίζεται ότι στις 10.6.2014 το 10ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις 8.7.2015 υψηλό αποδόσεως 19,27%. Ρευστοποιήσεις για την πλειονότητα των 10ετών ομολόγων της 1,5 ΖτΕ (Αποδόσεις 10ετών ομολόγων) 1,0-0,10 0,05 Γερμανία 0,03 Ολλανδία 0,16 0,16 Γαλλία 0,34 3,31 Πορτογαλία 3,38 1,25 Ιταλία 1,40 0,92 Ισπανία 1,05 8,26 Ελλάδα 8,25-2 0 2 4 6 8 10 4/10/2016 11/10/2016 Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ελληνικών 10ετών και γερμανικών ομολόγων (spread) υποχώρησε στις 820 μονάδες βάσης. Η απόδοση του 10ετούς γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, ανήλθε στο 0,05%. Η 10ετία της Πορτογαλίας στις 11 Οκτωβρίου εμφάνιζε απόδοση 3,38%, της Ισπανίας 1,05% και της Ιταλίας 1,40%. Η διαφορά απόδοσης του 10ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση, στις 333 μ.β. ενώ του 10ετούς ιταλικού ομολόγου ανήλθε στις 135 μ.β. Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 1,78% στις 11.10.2016. Όσον αφορά την προσφορά στην πρωτογενή αγορά την τρέχουσα εβδομάδα, υπολογίζεται περί τα 11 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων δισ. Ειδικότερα, στις 11 Οκτωβρίου το Αυστριακό δημόσιο θα δανεισθεί μέσω εκδόσεων RAGB περί τα 1,1δισ. Επιπλέον, την ίδια ημέρα το Ολλανδικό δημόσιο θα δανεισθεί μέσω υφιστάμενων εκδόσεων περί τα 3 δισ. ενώ το Ιταλικό δημόσιο μέσω εκδόσεων ΒΤΡ στις 13 Οκτωβρίου περί τα 6,0-6,5 δισ. Αλβανία ΤτΑλβανίας Βασικό επιτόκιο Στη συνεδρίαση της 5 ης Οκτωβρίου η ΤτΑλβανίας αποφάσισε να αφήσει αμετάβλητο το βασικό της επιτόκιο στο 1,25%, που αποτελεί ιστορικά χαμηλό, όπου το είχε περιορίσει στις 4 Μαίου. Η απόφαση της Ττλβανίας βασίσθηκε στο γεγονός ότι η ακολουθούμενη νομισματική πολιτική συμβάλλει στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας μεσοπρόθεσμα και στην επίτευξη του στόχου για τον πληθωρισμό που είναι 3%, στο τέλος του 2018. 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 Οκτ-13 Μαρ-14 Αυγ-14 Ιαν-15 Σεπ-15 Μαϊ-16 Πηγή: Bank of Albania Η ΤτΑλβανίας άφησε αμετάβλητο το βασικό της επιτόκιο στο 1,25%, σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο Ρυθμός ανάπτυξης Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3,2%, σε ετήσια βάση, στο δεύτερο τρίμηνο 2016, έναντι 3,1% στο πρώτο τρίμηνο 2016. Στο δεύτερο τρίμηνο 2016, τη μεγαλύτερη συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ είχαν το εμπόριο, οι μεταφορές, καθώς και τα ξενοδοχεία και εστιατόρια κατά 0,70 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.) που αυξήθηκαν κατά 5,0%, οι επαγγελματικές και διοικητικές υπηρεσίες κατά 0,51 π.μ. που αυξήθηκαν κατά 10,2% και η διαχείριση ακίνητης περιουσίας κατά 0,43 π.μ. που αυξήθηκε κατά 8,1%. Από την προσέγγιση της δαπάνης, τη μεγαλύτερη αύξηση σημείωσαν οι επενδύσεις κατά 4,4% και ακολούθησαν η ιδιωτική κατανάλωση με αύξηση 4,0% και η δημόσια κατανάλωση που αυξήθηκε κατά 1,7%. Παράλληλα, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 3,9% και οι εισαγωγές κατά 19,8%. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Οκτώβριος 2016), ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα αυξηθεί το 2016 στο 3,4% και περαιτέρω το 2017 στο 3,7%, ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής 10

Επιτροπής (Μάιος 2016), θα ανέλθει σε 3,2% το 2016 και σε 3,5% το 2017 από 2,8% το 2015. 6,0 4,0 2,0 0,0 1,5 2,7 2,3 1,2 ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) 0,2 4,9 1,2 2,5 2,8 3,6 2,1 3,1 3,2 ο εναρμονισμένος πληθωρισμός θα συνεχίσει να είναι αρνητικός το 2016 στο -1,0% και θα διαμορφωθεί σε θετικό επίπεδο το 2017 στο 0,5%, ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Μάιος 2016), το 2016 θα είναι -0,7% και το 2017 1,0% από -1,5% το 2015. 0,0 Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός διαμορφώθηκε για τρίτο στη σειρά μήνα οριακά κάτω από το 0,0% -2,0-2,6-0,5-1,0-0,4% -4,0 1ο Τρίμ.2013 3ο Τρίμ.2013 1ο Τρίμ.2014 3ο Τρίμ.2014 1ο Τρίμ.2015 3ο Τρίμ.2015 1ο Τρίμ.2016 Πηγή: Στατιστική Αρχή Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός υποχώρησε τον Σεπτέμβριο, μετά από έξι μήνες ανόδου, στο 1,8%, που αποτελεί χαμηλό τριών μηνών, από 2,0% τον Αύγουστο, παραμένοντας πολύ χαμηλότερα από το 3,0% που είναι ο στόχος της ΤτΑλβανίας. Στο εννεάμηνο του 2016, ο πληθωρισμός, σε μέσο επίπεδο, ήταν 1,1%. Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός υποχώρησε σημαντικά στο 0,3% τον Σεπτέμβριο από 0,9% τον Αύγουστο, λόγω της μείωσης των τιμών των μεταφορών (-0,3%) και της επιβράδυνσης στην αύξηση των τροφίμων και των μη αλκοολούχων ποτών (+0,3%). 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Ο πληθωρισμός υποχώρησε μετά από 6 μήνες ανόδου σε χαμηλό 3 μηνών Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Κύπρος Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός, με βάση τον ΔΤΚ, διαμορφώθηκε σε -0,5% τον Σεπτέμβριο από -0,4% τον Αύγουστο, ενώ στο εννεάμηνο του 2016 διαμορφώθηκε, σε μέσο επίπεδο, σε -1,6%. Τη μεγαλύτερη μείωση παρουσίασαν οι τιμές στέγασης, ύδρευσης ηλεκτρισμού και υγραερίου (-4,5%), ενώ την εντονότερη αύξηση σημείωσαν οι τιμές των τροφίμων και των μη αλκοολούχων ποτών (3,3%). Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε - 0,4% τον Σεπτέμβριο από -0,6% τον Αύγουστο, ενώ στο εννεάμηνο του 2016, ήταν, σε μέσο επίπεδο, -1,4%. Η σημαντικότερη μείωση παρουσιάσθηκε στις τιμές των μεταφορών (-6,0%) και στέγασης, ύδρευσης, ηλεκτρισμού και υγραερίου (-5,8%) ενώ η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στις τιμές των τροφίμων και των μη αλκοολούχων ποτών (3,0%). Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Οκτώβριος 2016), 1,8% -1,5-2,0-2,5-3,0 Σεπ-15 Δεκ-15 Μαρ-16 Ιουν-16 Σεπ-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών Το ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε έλλειμμα 456,8 εκατ. στο δεύτερο τρίμηνο 2016, έναντι πλεονάσματος 69,6 εκατ. στο δεύτερο τρίμηνο 2015. Αυτό ήταν κυρίως αποτέλεσμα του διπλασιασμού σχεδόν του εμπορικού ελλείμματος, καθώς οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 32%, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 27%. Αντιθέτως, θετική επίδραση στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών είχε η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών, λόγω της αύξησης των εσόδων από ταξίδια, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής. 400,0 200,0 0,0-200,0-400,0 Το ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε έλλειμμα κυρίως λόγω αύξησης του εμπορικού ελλείμματος (εκατ. ευρώ) -161,0 256,9-332,3 220,9-185,0-206,3 Προϋπολογισμός Στο οκτάμηνο του 2016, ο προϋπολογισμός παρουσίασε πλεόνασμα ύψους 11,4 εκατ. (0,0% του ΑΕΠ), έναντι πλεονάσματος 118,8 εκατ. (0,9% του ΑΕΠ) στο οκτάμηνο του 2015. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της υποχώρησης των εσόδων κατά 2,4%, σε ετήσια βάση, κυρίως λόγω της μείωσης των άμεσων φόρων, ενώ οι δαπάνες αυξήθηκαν οριακά (0,1%). Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Μάιος 2016), το έλλειμμα του προϋπολογισμού από -1,0% του ΑΕΠ το 2015 θα υποχωρήσει στο -0,4% το 2016. 69,6 128,5-197,7-600,0-514,4-456,8-659,6-590,2-800,0 1ο τρίμ.2013 3ο τρίμ.2013 1ο τρίμ.2014 3ο τρίμ.2014 1ο τρίμ.2015 3ο τρίμ.2015 1ο τρίμ.2016 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 47,6 11

ΠΓΔΜ Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός ανήλθε σε θετικό επίπεδο τον Σεπτέμβριο στο 0,2%, από -0,3% τον Αύγουστο και ήταν πολύ χαμηλότερος από τον στόχο της ΤτΠΓΔΜ που είναι 1,5% για το 2016. Στο εννεάμηνο του 2016, ο πληθωρισμός, σε μέσο επίπεδο, διαμορφώθηκε σε -0,3%. Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός ήταν επίσης θετικός στο 0,2% τον Σεπτέμβριο από -0,1% τον Αύγουστο, με τη μεγαλύτερη αύξηση να έχει σημειωθεί στις τιμές του υγραερίου για οικιακή χρήση (3,7%), ενώ τη μεγαλύτερη μείωση παρουσίασαν οι τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων (-15,2%). Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Οκτώβριος 2016), ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί σε θετικό επίπεδο το 2016 στο 0,1% και θα αυξηθεί το 2017 στο 0,7%, ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Μάιος 2016), θα είναι 1,1% το 2016 και 1,4% το 2017 από -0,3% το 2015. Ρουμανία Standard & Poor s Στις 7 Οκτωβρίου, ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor s επιβεβαίωσε την πιστοληπτική ικανότητα της Ρουμανίας στο ΒΒB- και διατήρησε τις θετικές προοπτικές. Η απόφαση αυτή βασίσθηκε στο ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας στο πρώτο ήμισυ του 2016 ήταν από τους υψηλότερους μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ, αντιθέτως, υπάρχει πιθανότητα διεύρυνσης του ελλείμματος του προϋπολογισμού λόγω της αναμενόμενης νέας μείωσης του ΦΠΑ, καθώς και της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών. 1,0 Ο πληθωρισμός ανήλθε σε θετικό επίπεδο, μετά από 7 μήνες 0,5 0,2% 0,0-0,5-1,0 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Πηγές: Στατιστική Αρχή 12

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 14 Οκτωβρίου 2016 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -4,3-5,5-9,2-7,3-3,1 0,7-0,3 Ιδιωτική Κατανάλωση -1,7-6,5-9,9-7,9-2,5 0,7 0,3 Δημόσια Κατανάλωση 2,0-4,2-7,0-7,2-5,5-2,4-0,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -13,8-19,3-20,7-23,4-9,3-2,7 0,9 Εξαγωγές -18,2 4,4 0,8 1,1 1,7 7,4-3,8 Εισαγωγές -20,2-3,4-8,2-9,4-2,9 7,8-6,9 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,3-1,7 Ανεργία (%) 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 4,2 0,0-3,1-4,0-3,9-3,1-2,0 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -10,3-5,8-3,3-0,9 1,6 0,3 0,7 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 126,7 146,2 172,1 159,6 177,7 180,1 176,9 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -12,4-11,4-10,0-3,8-2,0-2,1-0,1 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας 2014 2015 2015 2016 2016 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q3 Q4 Q1 Q2 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων & λιπαντικών) -0,7-0,5-2,7-1.1-2,0-2,4-3,7 (Ιαν-Ιούλ.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 30,1 13,8-2,2 2,1-0,3 19,5 12,8 (Ιαν.-Σεπ.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -5,8-0,2-22,2 5,9-11,9-22,2-21,2 (Ιαν-Ιούν.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 1,8-0,5 2,1 1,1 7,3 4,8 (Ιαν.-Αύγ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 49,9 45,4 37,5 48,6 49,1 49,5 49,2 (Σεπ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 100,0 89,4 80,7 87,3 90,2 89,9 91,4 (Σεπ.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 94,6 81,9 71,9 82,9 90,6 91,9 94,0 (Σεπ.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -54,0-50,7-60,6-61,6-67,5-71,2-65,9 (Σεπ.) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -3,1-2,0-1,9-2,0-2,1-2,0-1,7 (Αυγ.) Επιχειρήσεις -3,7-0,9-0,8-0,9-1,4-1,0-0,5 (Αυγ.) - Βιομηχανία -3,3 2,4 2,8 2,4-0,3 0,2-0,1 (Αυγ.) - Κατασκευές -1,2-0,9 0,0-0,9 1,0 0,8-0,2 (Αυγ.) - Τουρισμός -0,6 0,6 0,6 0,6 0,9 0,4 0,8 (Αυγ.) Νοικοκυριά -2,9-3,1-3,2-3,1-3,0-3,0-2,8 (Αυγ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,8-2,3-2,8-2,3-1,7-1,5-0,9 (Αυγ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3,0-3,5-3,5-3,5-3,4-3,4-3,4 (Αυγ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,3-1,7-1,8-0,6-0,9-0,9-1,0 (Σεπ.) Δομικός Πληθωρισμός -0,7-0,5-0,5 0,3 0,2 0,3-0,3 (Σεπ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -7,5-5,0-5,8-5,0-4,7-2,7-2,7 (2ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 0,7-0,3-1,7-0,8-1,0-0,9-0,9 (2ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση 0,7 0,3-0,3-0,9-1,0-1,7-1,7 (2ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -2,4-0,1-1,9 2,8-2,6-2,7-2,7 (2ο 3μηνο) Επενδύσεις -2,7 0,9-11,7 5,4-2,5 7,0 7,0 (2ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,4-3,8-10,5-9,2-11,5-11,4-11,4 (2ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,8-6,9-19,8-12,5-11,9-7,1-7,1 (2ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,8 24,8 6,0 6,2 5,5 6,1 13,8 (Ιαν-Ιούλ.) Εισαγωγές Αγαθών 49,1 42,0 9,2 10,6 9,7 10,2 23,3 (Ιαν-Ιούλ.) Εμπορικό Ισοζύγιο -22,3-17,2-3,3-4,4-4,1-4,2-9,6 (Ιαν-Ιούλ.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7-0,1 5,6-1,8-2,3-0,2-1,1 (Ιαν-Ιούλ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.