Οι σπουδές και το επάγγελµα του Αρχιτέκτονα στην προοπτική της ελεύθερης διακίνησης των υπηρεσιών

Οι σπουδές και το επάγγελµα του Αρχιτέκτονα στην προοπτική της ελεύθερης διακίνησης των υπηρεσιών Λ. Σιόλα, Αρχιτέκτων, Μέλος του Συµβουλίου της ιεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων UIA Άγγ. Σιόλας, Αρχιτέκτων Πολεοδόµος, Καθηγητής Σ.Α.Τ.Μ, Ε.Μ.Π. Περίληψη Στην εισήγηση αυτή µέσω του τρόπου αντίδρασης στην πίεση που δέχεται το επάγγελµα του αρχιτέκτονα, επιχειρείται µια πρώτη απάντηση στα προβλήµατα που θέτει η παγκοσµιοποίηση στις σύγχρονες κοινωνίες. Τα τελευταία χρόνια ως αποτέλεσµα της συµφωνία της GATS, το αντίστοιχο Συµβούλιο του Εµπορίου των Υπηρεσιών επιχείρησε να διατυπώσει µέτρα σχετικά µε τις απαιτούµενες προϋποθέσεις, τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τον τρόπο της άδειας άσκησης των επαγγελµάτων ώστε να καταργηθούν οι περιορισµοί της ελεύθερης διακίνησης. Στο κείµενο που ακολουθεί αναλύονται οι τρόποι αντίδρασης της ιεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) σε συνεργασία µε την Unesco µε δυο βασικούς στόχους. Πως θα προετοιµασθεί η διεθνής κοινότητα των αρχιτεκτόνων να αντιµετωπίσει τις συνθήκες της ελεύθερης διακίνησης των υπηρεσιών υπερασπιζόµενη την ποιότητα της αρχιτεκτονικής εκπαίδευσης και της άσκησης του επαγγέλµατος. Ποια θα είναι η θέση της για την υπεράσπιση της αναγκαίας πενταετούς διάρκειας των σπουδών και τον προσδιορισµό του αρχιτεκτονικού επαγγέλµατος, µε στόχο την εξασφάλιση της αναγκαίας ποιότητας προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, των ανθρώπινων αξιών, της εθνικής και παγκόσµιας πολιτιστικής κληρονοµιάς. Αφού τεθούν οι στόχοι αναλύονται τα επιµέρους σηµεία που αφορούν κυρίως τους στόχους της εκπαίδευσης µε τα εξής οράµατα. αποδεκτή ποιότητα ζωής για όλους τους κατοίκους του κόσµου χρήση τεχνολογίας, που σέβεται τις κοινωνικές, πολιτιστικές και αισθητικές ανάγκες των ανθρώπων, µέσω της σωστής χρήσης των υλικών στην αρχιτεκτονική καθώς και γνώση του κόστους κατασκευής και συντήρησης. οικολογικά ισορροπηµένη και βιώσιµη ανάπτυξη του δοµηµένου και φυσικού περιβάλλοντος που περιλαµβάνει την έλλογη χρήση των διαθέσιµων πόρων. αρχιτεκτονική που να αξιολογείται σαν ιδιοκτησία και ευθύνη του καθενός. Τέλος αναδεικνύεται τι έχει γίνει µέχρι σήµερα µε αυτήν την αντιµετώπιση σε διάφορες χώρες του κόσµου και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η προβληµατική ολοκληρώνεται µε το εάν αυτός ο τρόπος αντιµετώπισης µπορεί να γίνει ένα πρώτο ουσιαστικό βήµα αντίδρασης στην παγκοσµιοποίηση και την εµπορευµατοποίηση βασικών κοινωνικών αγαθών που απορρέουν από αυτήν. Εισαγωγή Η σηµερινή εποχή της παγκοσµιοποίησης, δηµιούργησε µια σειρά ερωτήµατα σ αυτούς που αντιµετωπίζουν την παγκοσµιοποίηση χωρίς να τη δαιµονοποιούν ή να την αποδέχονται άκριτα και µοιρολατρικά. Όπως αναφέρει ο Kenneth Frampton: Με το θάνατο του σοσιαλιστικού εγχειρήµατος, µε το οποίο η σύγχρονη αρχιτεκτονική ασχολήθηκε στενά το πρώτο ήµισυ του 20 ου αιώνα, το επάγγελµα αντιµετωπίζει το δύσκολο έργο του καθορισµού της φύσης του ρόλου του στον επόµενο αιώνα. Αυτού του είδους το ερώτηµα δεν µπορεί να απαντηθεί λογικά χωρίς να 1

εµπλέξει, ως ένα βαθµό, ολόκληρη την κοινωνία. Έτσι υπ αυτήν την έννοια, το θέµα είναι αναπόφευκτα πολιτικό. Στο πολιτικό επίπεδο ο κριτικός λόγος της αριστεράς και η επαγγελία ενός άλλου καλύτερου κόσµου συρρικνώθηκε τις πιο πολλές φορές σε καταγγελτικές δαιµονοποιήσεις, σε συνεργασία µε τις πιο αντιδραστικές εθνικές ή θρησκευτικές οµάδες σε µια ιδιότυπη αυτοαποµόνωση, αδυνατώντας να βρουν τις καινούργιες συνιστώσες που θα επιτρέψουν την κοινωνική αλλαγή στις δύσκολες πια συνθήκες. Από την άλλη µεριά άλλα τµήµατα της αριστεράς συµβιβάστηκαν απόλυτα µε τις διαδικασίες της παγκοσµιοποίησης προτείνοντας µικρορυθµίσεις ή εναλλακτικές λύσεις ασαφείς και απροσδιόριστες. Μεθοδολογία Όπως είναι γνωστό, διανύουµε µια περίοδο όπου το επάγγελµα του Μηχανικού και ιδιαίτερα το επάγγελµα του Αρχιτέκτονα, δέχονται πιέσεις που τείνουν να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις τόσο στο επίπεδο των Σπουδών όσο και στο επίπεδο της Άσκησης του Επαγγέλµατος τους. Οι πιέσεις αυτές εκφράζονται κύρια µε την απαίτηση για µείωση του χρόνου σπουδών και την κατάργηση κάθε ρυθµιστικού προτύπου για την άσκηση του επαγγέλµατος. Η όλο ένα αυξανόµενη παγκοσµιοποίηση στην άσκηση της αρχιτεκτονικής απορρέει από την Συµφωνία της GATS 1, και στοχεύει στην σταδιακή απελευθέρωση του εµπορίου των υπηρεσιών µέσω κατάργησης των περιορισµών της ελεύθερης διακίνησης. Στο Συµβούλιο του Εµπορίου των Υπηρεσιών της GATS, ανατέθηκε η υποχρέωση να διατυπώσει µέτρα σχετικά µε τις απαιτούµενες ποιοτικές προϋποθέσεις, τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τον τρόπο απόκτησης της άδειας άσκησης των επαγγελµάτων, που να στηρίζονται σε αντικειµενικά και διαφανή κριτήρια χωρίς να δηµιουργούν εµπόδια στο εµπόριο των υπηρεσιών. Τα διεθνή πρότυπα που διαµορφώνουν κατά περίπτωση οι διεθνείς οργανισµοί θα πρέπει να είναι συµβατά προς αυτές τις υποχρεώσεις. ύο βασικά ερωτήµατα καθορίζουν σήµερα την προβληµατική µας στα πλαίσια που καθορίσαµε στην εισαγωγή. Πώς η διεθνής κοινότητα των αρχιτεκτόνων προετοιµάζεται να αντιµετωπίσει τις συνθήκες της ελεύθερης διακίνησης των υπηρεσιών υπερασπιζόµενη την ποιότητα της αρχιτεκτονικής εκπαίδευσης και της άσκησης του επαγγέλµατος. Ποιά είναι η θέση της για την υπεράσπιση της αναγκαίας πενταετούς διάρκειας των σπουδών και τον προσδιορισµό του αρχιτεκτονικού επαγγέλµατος, µε στόχο την εξασφάλιση της αναγκαίας ποιότητας προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, των ανθρώπινων αξιών, της εθνικής και παγκόσµιας πολιτιστικής κληρονοµιάς. Η ιεθνής Ένωση Αρχιτεκτόνων UIA θέλοντας να προλάβει διεθνείς συµφωνίες που θα αφορούσαν το Επάγγελµα του Αρχιτέκτονα, δηµιούργησε την Commission του Επαγγέλµατος (Professional Practice Commission) το έτος 1994, παράλληλα µε την Commission της Εκπαίδευσης. Η Commission για το Επάγγελµα αφιέρωσε µέχρι σήµερα 13 συνεχή χρόνια δουλειάς και συζητήσεων στην ανάπτυξη του Συµφώνου της UIA µε τα προτεινόµενα ιεθνή Πρότυπα για την Άσκηση του Επαγγέλµατος του Αρχιτέκτονα (σε συντοµία Σύµφωνο) καθώς και των Κατευθυντήριων Οδηγιών που το διέπουν, που έγινα παµψηφεί αποδεκτά στην Γενική Συνέλευση του Πεκίνου (1999). Η UIA υπερασπίζεται την άποψη ότι οι διεθνείς και κρατικοί φορείς που παίρνουν αποφάσεις, πρέπει να συνειδητοποιήσουν την ειδική φύση της αρχιτεκτονικής και του αρχιτεκτονικού επαγγέλµατος. Η αρχιτεκτονική διαµορφώνει το φυσικό και δοµηµένο περιβάλλον, ενώ παράλληλα δηµιουργεί την πολιτιστική κληρονοµιά του µέλλοντος της 1 GATS: General agreement of trade on services 2

κοινωνίας. Εποµένως δεν πρέπει να αντιµετωπιστεί ως απλή εµπορική ανταλλαγή. Οι αρχιτέκτονες είναι υπεύθυνοι για την δίκαιη και βιώσιµη ανάπτυξη καθώς και την πολιτιστική έκφραση του δοµηµένου περιβάλλοντος της κοινωνίας στο χώρο, στη µορφή και στο ιστορικό περιεχόµενο. Πρέπει επίσης να υπηρετούν το δηµόσιο συµφέρον σε θέµατα υγείας, ασφάλειας και άνετης διαβίωσης. Οι προτάσεις Το Σύµφωνο αποτελείται από τη διατύπωση των αρχών του επαγγέλµατος του αρχιτέκτονα και µία σειρά από 16 άρθρα που περιλαµβάνουν τον ορισµό, το περιεχόµενο και την πολιτική τακτική που τα διέπουν. Για κάθε ένα από τα άρθρα αυτά διατυπώνονται Κατευθυντήριες Οδηγίες, που εγκρίνονται περιοδικά. Όλα αυτά θεωρούνται ζωντανά κείµενα και υπόκεινται σε προσαρµογές ανάλογα µε τις ανάγκες. ιανύουµε ήδη µια περίοδο που το κάθε εθνικό τµήµα οφείλει να κάνει τις πιθανές προτάσεις του για επικαιροποίηση των κειµένων αυτών, καθώς επίσης να τα προωθήσει στους αρµόδιους φορείς κάθε χώρας µέλους. Οι Κατευθυντήριες οδηγίες είναι οι εξής: Για την αναγνώριση των ιπλωµάτων Σπουδών / Πιστοποίηση Πανεπιστηµίων Για την Πρακτική Εξάσκηση Για τη διαδικασία Επίδειξης των Επαγγελµατικών Γνώσεων και Ικανοτήτων Για την Άδεια Άσκησης Για την επαγγελµατική δεοντολογία Για την συνεχή επαγγελµατική κατάρτιση Για την άσκηση του Επαγγέλµατος στην Αλλοδαπή, εφόσον µεταξύ των χωρών προέλευσης και προορισµού δεν υπάρχει ακόµη Σύµφωνο Αµοιβαίας Αναγνώρισης Για τον Ρόλο των επαγγελµατικών συλλόγων Για την πνευµατική ιδιοκτησία Για το εύρος άσκησης του Επαγγέλµατος Οδηγός επιλογής των αρχιτεκτόνων µε ποιοτικά κριτήρια ικανοτήτων Η Άσκηση του Επαγγέλµατος του Αρχιτέκτονα στηρίζεται στην προετοιµασία για την αντιµετώπιση του σύνθετου ρόλου του στην Χάρτα UNESCO-UIA για Εκπαίδευση του Αρχιτέκτονα, µέσω των Αρχιτεκτονικών Σχολών και Πανεπιστηµίων. Οι ακαδηµαϊκοί δάσκαλοι πρέπει να αναπτύξουν στους σπουδαστές την ικανότητα να συγκεκριµενοποιούν, να σχεδιάζουν, να καταλαβαίνουν και να πραγµατοποιούν την διαδικασία παραγωγής του δοµηµένου περιβάλλοντος, τηρώντας τις σωστές αναλογίες µεταξύ των αρχών του σχεδιασµού και της τελικής µορφής που παίρνουν οι ανάγκες της κοινωνίας και του ατόµου. Η παιδεία πρέπει να προετοιµάσει τους αρχιτέκτονες να µορφοποιήσουν νέες λύσεις για το παρόν και το µέλλον, συχνά µέσα σε ένα περιβάλλον λειτουργικής υποβάθµισης των πόλεων και των ανθρώπινων οικισµών, όπως επίσης και σε συνθήκες συχνού αποκλεισµού τους από τον σχεδιασµό του δοµηµένου περιβάλλοντος. Προϋπόθεση για την κατανόηση των προτύπων της άσκησης του επαγγέλµατος, είναι τα επίσηµα κείµενα και οι ενέργειες για την Εκπαίδευση που είναι οι παρακάτω: η Χάρτα UNESCO-UIA για την Εκπαίδευση του Αρχιτέκτονα το Πρωτόκολλο για τη δηµιουργία του Συµβουλίου UNESCO-UIA για την αναγνώριση της συµβατότητας των αρχιτεκτονικών προγραµµάτων σπουδών σε σχέση µε τη Χάρτα για την εκπαίδευση UNESCO-UIA Το πρωτόκολλο της αµοιβαίας αναγνώρισης των φορέων πιστοποίησης των πανεπιστηµίων και του συστήµατος αναγνώρισης της UNESCO-UIA, για τα εθνικά 3

τµήµατα που ήδη έχουν συστήµατα αναγνώρισης-πιστοποίησης των αρχιτεκτονικών σπουδών. Γενικές Εκτιµήσεις Οι διδάσκοντες πρέπει να προετοιµάσουν τους αρχιτέκτονες ώστε να διατυπώσουν νέες λύσεις για το παρόν και το µέλλον καθώς η νέα εποχή θα φέρει µαζί της µεγάλες και περίπλοκες προκλήσεις εξαιτίας της κοινωνικής και λειτουργικής υποβάθµισης πολλών ανθρώπινων οικισµών. Αυτές οι προκλήσεις µπορεί να περιλαµβάνουν την παγκόσµια αστικοποίηση µε συνακόλουθες επιπτώσεις στο περιβάλλον, σοβαρή έλλειψη κατοικίας, αστικών εξυπηρετήσεων και κοινωνικών υποδοµών, και τον αυξανόµενο αποκλεισµό των αρχιτεκτόνων από τον σχεδιασµό του δοµηµένου περιβάλλοντος. Βασικά στοιχεία της διδασκαλίας είναι τα εξής: 1. Η αρχιτεκτονική, η ποιότητα των κατασκευών και η εναρµόνιση τους µε το περιβάλλον, ο σεβασµός προς το φυσικό και αστικό περιβάλλον καθώς και η συλλογική και ατοµική πολιτιστική κληρονοµιά είναι θέµατα δηµόσιου συµφέροντος. 2. Είναι προς όφελος του δηµόσιου συµφέροντος η διασφάλιση της ικανότητας των αρχιτεκτόνων να κατανοούν τα χαρακτηριστικά κάθε τόπου, και να εκφράζουν τις ανάγκες και προσδοκίες για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόµων, των κοινωνικών οµάδων, των κοινοτήτων και των ανθρώπινων οικισµών. 3. Οι µέθοδοι εκπαίδευσης και εξάσκησης των αρχιτεκτόνων θα πρέπει να είναι πολύπλευρες ώστε να επιτρέπουν την ανάπτυξη πολιτιστικού πλούτου και να επιτρέπουν την αναγκαία ελαστικότητα στα εκπαιδευτικά προγράµµατα, ώστε να µπορούν να ανταποκριθούν στην αύξηση των αναγκών και απαιτήσεων (συµπεριλαµβανοµένου και του τρόπου παράδοσης των µελετών) του εργοδότη, των χρηστών, της βιοµηχανίας των κατασκευών και του επαγγέλµατος, επαγρυπνώντας πάντα για τα πολιτικά και οικονοµικά κίνητρα που κρύβονται πίσω από αυτές τις αλλαγές. 4. Παρά την σηµασία των πολιτιστικών και τοπικών παραδόσεων και του τρόπου άσκησης του επαγγέλµατος και την ανάγκη περιληφθούν αυτά στο προγράµµατα διδασκαλίας, υπάρχει πάντα κοινή βάση στις παιδαγωγικές µεθόδους που χρησιµοποιούνται, και καθορίζοντας τα κριτήρια αυτής της κοινής βάσης, θα δοθεί η δυνατότητα στα κράτη, στις σχολές αρχιτεκτονικής και στις επαγγελµατικές οργανώσεις να αξιολογήσουν και να βελτιώσουν την εκπαίδευση που παρέχεται στους µελλοντικούς αρχιτέκτονες. 5. Η αυξανόµενη κινητικότητα των αρχιτεκτόνων µεταξύ διαφορετικών χωρών απαιτεί την αµοιβαία αναγνώριση ή πιστοποίηση των ατοµικών τίτλων σπουδών, διπλωµάτων, πιστοποιητικών ή άλλων τίτλων προσδιορισµού των αρχιτεκτόνων. 6. Η αµοιβαία αναγνώριση τίτλων σπουδών, διπλωµάτων, πιστοποιητικών ή άλλων τίτλων τυπικών προσόντων για την άσκηση της αρχιτεκτονικής πρέπει να βασίζεται σε αντικειµενικά κριτήρια, εξασφαλίζοντας ότι αυτοί που διαθέτουν τέτοια προσόντα έχουν δεχθεί και εξακολουθούν να διατηρούν το είδος της εκπαίδευσης που απαιτείται από αυτήν την Χάρτα. 7. Το όραµα του κόσµου του µέλλοντος, που µεταδίδεται από τις σχολές αρχιτεκτονικής, πρέπει να περιλαµβάνει τους ακόλουθους στόχους: αποδεκτή ποιότητα ζωής για όλους τους κατοίκους του κόσµου χρήση τεχνολογίας, που σέβεται τις κοινωνικές, πολιτιστικές και αισθητικές ανάγκες των ανθρώπων, µέσω της σωστής χρήσης των υλικών στην αρχιτεκτονική καθώς και γνώση του κόστους κατασκευής και συντήρησης. οικολογικά ισορροπηµένη και βιώσιµη ανάπτυξη του δοµηµένου και φυσικού περιβάλλοντος που περιλαµβάνει την έλλογη χρήση των διαθέσιµων πόρων. αρχιτεκτονική που να αξιολογείται σαν ιδιοκτησία και ευθύνη του καθενός. 4

8. Τα θέµατα που σχετίζονται µε την αρχιτεκτονική και το περιβάλλον πρέπει να καταστούν µέρος της γενικής πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, επειδή η ευαισθητοποίηση για το δοµηµένο περιβάλλον σε όσο γίνεται µικρότερη ηλικία είναι σηµαντική τόσο για τους µελλοντικούς αρχιτέκτονες αλλά και για όλους τους χρήστες. 9. Πρέπει να δηµιουργηθούν συστήµατα συνεχούς επαγγελµατικής κατάρτισης των αρχιτεκτόνων επειδή η αρχιτεκτονική εκπαίδευση δεν πρέπει ποτέ να θεωρηθεί σαν µια κλειστή διαδικασία αλλά σαν µια δια βίου διαδικασία απόκτησης γνώσης. Η ισορροπηµένη απόκτηση γνώσης και δεξιοτήτων απαραίτητων για πλήρη εκπαίδευση του Αρχιτέκτονα απαιτεί: Περίοδο σπουδών πλήρους απασχόλησης όχι µικρότερη των πέντε ετών, µε κύριο επιστηµονικό αντικείµενο την Αρχιτεκτονική, σε πιστοποιηµένο / αξιολογηµένο / αναγνωρισµένο πανεπιστήµιο ή ισότιµο ίδρυµα, Ότι αυτή η περίοδος των πέντε ετών είναι δυνατόν να χωρισθεί σε δύο στάδια, αλλά ότι ολόκληρη η περίοδος των πέντε ετών πρέπει να εννοηθεί και να προγραµµατισθεί ως ενιαία διαδικασία µε εκπαιδευτική συνέχεια, ώστε να είναι σύννοµη µε την Χάρτα της UNESCO / UIA για την Εκπαίδευση των Αρχιτεκτόνων. Ότι στην περίπτωση που το πρόγραµµα σπουδών καλύπτει δύο στάδια, µε την επιτυχή ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου που διαρκεί λιγότερο από πέντε χρόνια, µπορεί να χορηγηθεί ένας µη επαγγελµατικός πρώτος τίτλος σπουδών / δίπλωµα ή πιστοποιητικό. Αυτό, εντούτοις, δεν πρέπει να δίνει το δικαίωµα στον κάτοχο να θεωρείται σαν να έχει ολοκληρώσει τις εκπαιδευτικές προϋποθέσεις και να µπορεί να εγγράφεται, να αποκτά την άδεια ή να πιστοποιείται ως αρχιτέκτονας. Για τον λόγο αυτό ο πρώτος τίτλος σπουδών δεν πρέπει να αφήνει κανένα περιθώριο σύγχυσης σχετικά µε τα προσόντα της/του κατόχου από ονοµαστικό, πιστοποιητικό ή τίτλο που χορηγείται στο τέλος του πρώτου σταδίου της εκπαίδευσης. Ότι επιπλέον της πενταετούς περιόδου εκπαίδευσης, τουλάχιστον δύο χρόνια πρακτικής εξάσκησης ή εµπειρίας πριν την εγγραφή / άδεια / πιστοποίηση απαιτούνται για την άσκηση του επαγγέλµατος του αρχιτέκτονα. Τουλάχιστον ένα από αυτά τα χρόνια πρέπει να γίνει µετά την ολοκλήρωση του προγράµµατος σπουδών. Ότι η απαιτούµενη γνώση και ικανότητα πρέπει να αποδειχθεί µε επαρκή στοιχεία, που να περιλαµβάνουν τουλάχιστον µία εξέταση στο τέλος της περιόδου πρακτικής εξάσκησης. Απαραίτητες αποδείξεις της γνώσης και ικανότητας για την άσκηση του επαγγέλµατος που δεν αποδεικνύονται από εξέταση, πρέπει να αποδειχθούν µε άλλη κατάλληλη απόδειξη γνώσης. Συµπεράσµατα Έχει ιδιαίτερη σηµασία να επισηµανθεί το γεγονός ότι η Χάρτα της Εκπαίδευσης του Αρχιτέκτονα είναι κοινή προσπάθεια της UNESCO και της UIA. Το γεγονός αυτό έχει βοηθήσει κυρίως τις αναπτυσσόµενες χώρες (και όχι µόνον) να ενσωµατώσουν τις κατευθύνσεις αυτές στην εθνική τους νοµοθεσία όχι µόνον ως κατευθύνσεις τις διεθνούς κοινότητας των αρχιτεκτόνων, αλλά της διεθνούς κοινότητας γενικά. Ποια είναι τα µέχρι σήµερα αποτελέσµατα της χρήσης των επίσηµων αυτών κειµένων και της συλλογικής προσπάθειας διεθνώς: Η Χάρτα της Εκπαίδευσης είχε µέχρι σήµερα µεγάλη ανταπόκριση στις αναπτυσσόµενες χώρες, όπου είτε δεν υπάρχουν καθόλου αρχιτεκτονικές σχολές ώστε να 5

δηµιουργηθούν µε βάση τις αρχές αυτές, είτε βοήθησε στην βελτίωση των προγραµµάτων των υπαρχόντων, ώστε να ανταγωνιστούν τις ισχυρές χώρες. Αναπτυγµένες χώρες, όπως η Ιαπωνία, η Αυστραλία, η Κορέα αλλά και η Μαλαισία, έχουν ενσωµατώσει τις βασικές αρχές στην εθνική τους νοµοθεσία που αφορά την εκπαίδευση και το επάγγελµα του αρχιτέκτονα. Όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση: το Συµβούλιο Αρχιτεκτόνων της Ευρώπης (ACE) δέχεται τα επίσηµα αυτά κείµενα ως βάση της εκπαίδευσης και του επαγγέλµατος. Εξάλλου η διατύπωση τους έγινε σε συνεργασία UIA-ACE Η Συµβουλευτική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναγνώριση των αρχιτεκτονικών σχολών, θεωρεί ως βάση της κρίσης τους την Χάρτα της Εκπαίδευσης UNESCO-UIA. Τα επίσηµα κείµενα θεωρούνται ως βάση συζήτησης στις διαπραγµατεύσεις που διεξάγονται µεταξύ της ACE και του American Institute of Architects, για την µελλοντική δυνατότητα δηµιουργίας αµοιβαίας αναγνώρισης του επαγγέλµατος. Είναι φανερό ότι ένα τέτοιο πλαίσιο για την εκπαίδευση του αρχιτέκτονα µε αυτό το κύρος και που συµπίπτει απόλυτα µε τις δικές µας προσδοκίες, µπορεί να µείνει ανεκµετάλλευτο σαν να πρόκειται για µια ροµαντική προσπάθεια ορισµένων που εξακολουθούν ακόµα να οραµατίζονται έναν καλύτερο κόσµο. Εναπόκειται στις δικές µας δράσεις και διεκδικήσεις να απαιτήσουµε την τήρηση των αρχών. Και όταν λέµε εµείς εννοούµε τις Αρχιτεκτονικές Σχολές, τους Συλλόγους τα Επιµελητήρια και κάθε ένας από εµάς χωριστά. εν υπάρχουν περιθώρια για δικαιολογίες µοιρολατρίας και δαιµονοποίησης. Στόχος της κοινής αυτής δράσης είναι η εξασφάλιση της ποιότητας και του χαρακτήρα του επαγγέλµατος του αρχιτέκτονα ενταγµένου στην ουσιαστική ανάπτυξη της κοινωνίας, που ενπολλοίς αφορά την εκπαίδευση και το επάγγελµα όλων των µηχανικών. Μπορεί η προσπάθεια αυτή να αποτελέσει οδηγό για µια συλλογική αντιµετώπιση και άλλων αντίστοιχων προβληµάτων στην εποχή της εµπορευµατοποίησης των βασικών κοινωνικών αγαθών όπως η υγεία η δικαιοσύνη η κατοικία; The Education and the Profession of the Architect in the Perspective of Free Mobility of Services L. Siola, Architect Urban planner UIA Council Member Ang. Siolas, Architect Urban planner Professor, N.T.U.A. Abstract This paper attempts to provide an answer regarding the problems created to contemporary societies by the process of globalization, through the measures taken for the architectural profession. The Council for Trade in Services established by GATS (General Agreement on Trade in Services) is charged to develop measures relating to qualification requirements and procedures, technical standards and licensing requirements based on criteria that do not themselves constitute barriers to trade on services. 6

The paper presents the reactions of the International Union of Architects (UIA) to these conditions concerning the profession of the architect, in collaboration with UNESCO, mainly focusing on two basic goals: The way through which the international community of architects will be prepared, in order to face the new conditions of free mobility, while simultaneously guarding the quality of architectural education and practice. Taking the lead in working towards inter-recognition of standards of professionalism and competence for architects based on 5 years full study period in a university, in order to maintain quality of life, in the interest of society, human values, national and international heritage. After setting the basic purpose of this paper, the general considerations of architectural education, the vision of the future world cultivated in architectural schools that should include the following goals are further analyzed: A decent quality of life for all the inhabitants of human settlements. A technological application which respects the social, cultural and aesthetic needs of people and is aware of the appropriate use of materials in architecture and their initial and future maintenance cost. An ecologically balanced and sustainable development of the built and natural environment including the rational utilization of available resources. An architecture which is valued as the property and responsibility of everyone. Finally, it is presented how these documents are endorsed in several countries around the world and in the E.U. The paper concludes by posing the question if this procedure, analyzed in the paper, could be a step of reaction against the results of globalization, which turns basic social goods into simple market goods. 7