ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΥΡΗΣΟΤ ΓΚΟΡΣΟΤ PROFESSOR, SECRETARY GENERAL OF HELLENIC BANK ASSOCIATION CREDIT RISK MANAGEMENT FOR BANKING & BUSINESS FINDING LIQUIDITY ΠΑΡΑΚΔΤΖ 9 ΝΟΔΜΒΡΗΟΤ 2012
ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΥΡΗΣΟΤ ΓΚΟΡΣΟΤ PROFESSOR, SECRETARY GENERAL OF HELLENIC BANK ASSOCIATION CREDIT RISK MANAGEMENT FOR BANKING & BUSINESS FINDING LIQUIDITY ΠΑΡΑΚΕΤΗ 9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΤ 2012 Μεηά απφ ηξεηο εμαηξεηηθά ηεθκεξησκέλεο παξνπζηάζεηο ζρεηηθά κε ηα δεηήκαηα ηεο ξεπζηφηεηαο, κνινλφηη ε ηξίηε ήηαλ πνιχ επξχηεξε, αλαθέξζεθε ζε ηδηαίηεξα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ ειιεληθή νηθνλνκία θαη θνηλσλία θαη ην πνιηηηθφ ζχζηεκα, λνκίδσ φηη ζε πνιιά ζέκαηα ηα νπνία ζα κπνξνχζε θαλείο λα θαιχςεη ζ απηφ ην ζέκα έρσ θαιπθζεί. Άξα ζέισ λα κείλσ ζην θιεηζηφ θνπηί ηεο Σξάπεδαο θαη λα αλαθέξσ δχν κφλν ζηνηρεία. Πξψηνλ, ζρεηηθά κε ην πνην είλαη ην πξφβιεκα ηεο ξεπζηφηεηαο ησλ ίδησλ ησλ Σξαπεδψλ, ζην νπνίν αλαθέξζεθε πξνεγνπκέλσο ελ κέξεη θαη ν Πξφεδξνο ηεο Δλψζεσο. Καη ην δεχηεξν, ζα θάλσ θάπνηεο ζθέςεηο ζρεηηθά κε ηε ζρέζε πνπ ππάξρεη αλάκεζα ζηελ αλαθεθαιαηνπνίεζε θαη ηε ξεπζηφηεηα ηελ νπνία κπνξνχλ λα ρνξεγήζνπλ νη Σξάπεδεο ζηελ αγνξά. ρεηηθά κε ην πξψην, νη Σξάπεδεο απφ ηελ πεξίνδν ηνπ 2009 αληηκεησπίδνπλ ζνβαξά πξνβιήκαηα ξεπζηφηεηαο, ηα νπνία επηηάζεθαλ ην 2010. Καη ηα πξνβιήκαηα απηά εληνπίδνληαη ζην γεγνλφο φηη δπν αγνξέο απφ ηηο νπνίεο νη Σξάπεδεο αληινχζαλ ξεπζηφηεηα, έθιεηζαλ, απνηέιεζκα ηεο ππνβάζκηζεο ηεο πηζηνιεπηηθήο ηθαλφηεηαο ηεο ρψξαο. Αλαθέξνκαη ζηε δηαηξαπεδηθή αγνξά θαη ζηελ αγνξά έθδνζεο νκνιφγσλ. Δλψ ε ηξίηε αγνξά -αλαθέξζεθε πξνεγνπκέλσο, δφζεθαλ θαη ηα ζηνηρεία, ήηαλ
ΟΜΗΛΗΑ Υ. ΓΚΟΡΣΟΤ 9/11/2012 λνκίδσ ραξαθηεξηζηηθφο ν πίλαθαο ζαο, κάησζε, κε ηελ έλλνηα φηη νη θαηαζέζεηο είραλ κηα εθξνή πάλσ απφ 200 εθ. Πέζακε ζε έλα επίπεδν ησλ 145-150 εθ., γηα λα θηάζνπκε απηή ηε ζηηγκή ζην επίπεδν ησλ 160 δηο. Δίλαη φκσο ζεκαληηθφ λα ηνλίζνπκε, ην γεγνλφο φηη ηαπηφρξνλα κε ηε κείσζε ησλ θαηαζέζεσλ, νη Σξάπεδεο δελ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα αληινχλ ρξήκαηα απφ άιιεο Σξάπεδεο απφ ην εμσηεξηθφ, ηε δηαηξαπεδηθή αγνξά, θαη ην γεγνλφο φηη δελ ήηαλ ζε ζέζε λα αλαρξεκαηνδνηήζνπλ κε επλντθνχο φξνπο ηα νκφινγα ηα νπνία είραλ εθδψζεη θαη κε ηα νπνία ρξεκαηνδνηνχζαλ έλα θνκκάηη ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηνπο. Άξα, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ν δαλεηζκφο ηεο Δπξσπατθήο Κεληξηθήο Σξάπεδαο θαη ηνπ ΔΛΑ αξγφηεξα, ήξζε λα θαιχςεη ην θελφ ξεπζηφηεηαο ησλ ίδησλ ησλ Σξαπεδψλ, ην νπνίν πξνέθπςε απφ απηά ηα ηξία ζηνηρεία. Πξηλ απφ 1 ρξφλν πεξίπνπ, ηελ άλνημε, είρα πέζεη ζε έλα working paper ηεο Σξάπεδαο Γηεζλψλ Γηαθαλνληζκψλ, ην νπνίν έδεηρλε πψο κηα δεκνζηνλνκηθή θξίζε κπνξεί λα επεξεάζεη ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα. Δίρε δηάθνξνπο παξάγνληεο, πάξα πνιχ αλαιπηηθή, πψο κπνξεί λα επεξεάζεη ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα. Καη ην θπξηφηεξν ζηνηρείν ην νπνίν θαίλεηαη φηη πξάγκαηη ζπκβαίλεη φηαλ ππάξρεη δεκνζηνλνκηθή θξίζε, είλαη ην γεγνλφο φηη ηα πηζησηηθά ηδξχκαηα ιφγσ ηεο ππνβάζκηζεο ηεο πηζηνιεπηηθήο ηθαλφηεηαο ηεο ρψξαο πθίζηαληαη θαη εθείλα ππνβάζκηζε ηεο δηθήο ηνπο πηζηνιεπηηθήο ηθαλφηεηαο, κε απνηέιεζκα λα θιείλνπλ νη αγνξέο. Έλα δεχηεξν ζηνηρείν πξνβιεκαηηθφ γηα ηε ξεπζηφηεηα ησλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ -θαη είκαη βέβαηνο φηη ζην επφκελν πάλει απηφ ην ζέκα κπνξεί λα αλαθεξζεί θαη πεξηζζφηεξν, κνινλφηη αλαθέξζεθε ήδε ν θ. Εαληάο ζ απηφ- είλαη θαη ην γεγνλφο φηη απφ ηε ζηηγκή πνπ απμάλνπλ ηα κε εμππεξεηνχκελα δάλεηα, ε ξεπζηφηεηα ησλ Σξαπεδψλ επεξεάδεηαη θαη απφ γεγνλφο φηη έλα θνκκάηη ησλ δαλείσλ απφ ηε ζηηγκή πνπ δελ εμππεξεηείηαη, δελ αλαηξνθνδνηεί ην ζχζηεκα κε ηελ απαξαίηεηε ξεπζηφηεηα. Άξα έρεηο έλα επηπιένλ ζηνηρείν θφζηνπο θαη ξεπζηφηεηαο πέξαλ ησλ πξνβιεκάησλ ηεο θεθαιαηαθήο επάξθεηαο πνπ ζπλεπάγνληαη ηα θαζπζηεξεκέλα δάλεηα, ην νπνίν πξέπεη πάληνηε λα ιακβάλεηαη ππφςε ζε ηέηνηεο πεξηφδνπο. 2
ΟΜΗΛΗΑ Υ. ΓΚΟΡΣΟΤ 9/11/2012 Καη έλα ηξίην ζηνηρείν κηθξφηεξεο ζεκαζίαο, αιιά εμίζνπ ζεκαληηθφ, είλαη φηη έλαο ππιψλαο ηεο ξεπζηφηεηαο ησλ Σξαπεδψλ πξνέξρεηαη θαη απφ ηελ ηθαλφηεηα ηνπο ζην ελεξγεηηθφ λα ξεπζηνπνηνχλ ζηνηρεία ηνπο, θάηη ην νπνίν κε ηηο ζπλζήθεο νη νπνίεο επηθξαηνχλ ζήκεξα ζηελ αγνξά, είλαη πξνθαλψο ζρεδφλ αδχλαην. Να κελ αλαθέξσ βέβαηα ην γεγνλφο, ή κάιινλ λα ην αλαθέξσ ην γεγνλφο, φηη ε κεγαιχηεξε δεκηά γηα ην ειιεληθφ ηξαπεδηθφ ζχζηεκα ζπλέβε ζηηο αξρέο ηεο ηξέρνπζαο ρξνληάο. Όηαλ έγηλε ε πεξηθνπή ηεο αμίαο ησλ νκνιφγσλ ηνπ Διιεληθνχ Γεκνζίνπ ε νλνκαζηηθή δεκηά ζπλνιηθά γηα ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα ήηαλ 24,2 δηο. Αλαθέξνκαη ζην πνζφ ην νπνίν πξνέθπςε κφλν απφ ηελ πεξηθνπή ηνπ 53,5% ηεο αμίαο ησλ νκνιφγσλ. Αλ ζ απηά ζπλππνινγίζνπκε ηηο δεκηέο νη νπνίεο πξνέθπςαλ απφ ην γεγνλφο φηη ηα λέα νκφινγα ηα νπνία αγφξαζαλ έρνπλ ρακειφηεξν θνππφλη, άξα ε ηξέρνπζα παξνχζα αμία ησλ ηίηισλ πέθηεη, θαη ην γεγνλφο φηη ε ηξέρνπζα ηηκή ηνπο ζηελ αγνξά είλαη ζίγνπξα ρακειφηεξε απφ 100%, ήηαλ θάπνηα ζηηγκή ζην 17-18%, είλαη ζήκεξα ζην 31-32%, κπνξεί λα αλέβεη, αιιά έρεηο ζσξεπηηθά κεγάιν πξφβιεκα θαη απφ απηή ηε κεξηά. Σειείσζα κε απηφ. Γεχηεξν ζηνηρείν. Πνιχ ζπρλά αθνχγεηαη, θαη ζην δεκφζην δηάινγν θη απηφ είλαη επηθίλδπλν γηαηί είλαη ιάζνο ην εξψηεκα, φηαλ νη Σξάπεδεο πάξνπλ ηα ρξήκαηα ηεο αλαθεθαιαηνπνηήζεσο, φζα είλαη απηά, πνχ ζα ηα δηνρεηεχζνπλ ζηελ νηθνλνκία θαη πνχ αθξηβψο ζα ηα δηνρεηεχζνπλ ζηελ νηθνλνκία. Δδψ ππάξρεη κηα έιιεηςε, αδπλακία, αλεπηζπκία θαηαλφεζεο ελφο πάξα πνιχ ζπγθεθξηκέλνπ ζηνηρείνπ. Οη Σξάπεδεο δελ δαλείδνπλ ζηνπο δαλεηνιήπηεο ηα δηθά ηνπο θεθάιαηα. Γελ δαλείδνπλ ην κεηνρηθφ ηνπο θεθάιαην. Οη Σξάπεδεο είλαη επηρεηξήζεηο νη νπνίεο δαλείδνληαη γηα λα δαλείζνπλ. Μπνξνχκε λα πνχκε αλ πάξνπκε κε ζηαζκηζκέλν ην ελεξγεηηθφ ησλ Σξαπεδψλ, φηη ηα μέλα θεθάιαηα είλαη 95 κνλάδεο θαη ηα ίδηα θεθάιαηα είλαη 5. Άξα νη Σξάπεδεο δαλείδνπλ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο, ηηο επηρεηξήζεηο, αγνξάδνπλ νκφινγα, θάλνπλ επελδχζεηο, βάζεη ησλ δαλεηαθψλ ηνπο θπξίσο θεθαιαίσλ. Άξα ε αλαθεθαιαηνπνίεζε ησλ Σξαπεδψλ απνηειεί ηελ απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηε ζσξάθηζε ηεο θεξεγγπφηεηαο 3
ΟΜΗΛΗΑ Υ. ΓΚΟΡΣΟΤ 9/11/2012 ησλ Σξαπεδψλ, γηα ηε δεκηνπξγία ζπλζεθψλ, νη νπνίεο ζα επηηξέςνπλ ζηηο Σξάπεδεο ζηαδηαθά λα μαλαβγνχλ ζηηο αγνξέο. Καη ππφ απηέο ηηο ζπλζήθεο, εάλ κπνξέζνπλ θαη νη δηαηξαπεδηθέο θαηαζέζεηο απφ ην εμσηεξηθφ λα επαλέιζνπλ θαη δεηιά λα γίλνπλ θάπνηεο εθδφζεηο νκνιφγσλ, γηαηί φρη, είδακε ηελ πεξαζκέλε βδνκάδα φηη ζηελ Πνξηνγαιία κηα κεγάιε ηζπαληθή Σξάπεδα έθαλε επηηπρψο κηα έθδνζε νκνιφγσλ κνινλφηη ε Πνξηνγαιία δελ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ην θάλεη. Καη αλ επηζηξέςνπλ νη θαηαζέζεηο φηαλ κεησζεί ην foreign exchange premium, ζα έρνπκε ηε δπλαηφηεηα λα πνχκε φηη νη Σξάπεδεο ζα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα επαλαρξεκαηνδνηήζνπλ ηνλ πξαγκαηηθφ ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο κε φινπο ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ πνιχ ζσζηά πξνεγνπκέλσο ηέζεθαλ, θπξίσο φηη ην πξφβιεκα δελ είλαη κφλν ε κεξηά ηεο πξνζθνξάο, είλαη θαη ε κεξηά ηεο δήηεζεο θαη ην δήηεκα ηεο πνηφηεηαο βάζεη ησλ αμηνινγήζεσλ ηνπ πηζησηηθνχ θηλδχλνπ. Κάησ απφ απηέο ηηο ζπλζήθεο λνκίδσ φηη είλαη πξνθαλέο φηη ππάξρεη κηα αλππνκνλεζία λα δνχκε ηε ξεπζηφηεηα πνπ ζα δνζεί λα δηνρεηεχεηαη ζην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα, αιιά απηφ έρσ ηελ εληχπσζε φηη ζα γίλεη ζε έλα δεχηεξν ρξφλν, φηαλ ζπληξέμνπλ φιεο νη πξνυπνζέζεηο πνπ αλέθεξα, ιακβαλνκέλσλ ππφςε θαη ησλ φζσλ ιέρζεθαλ απφ ηνπο πξνεγνχκελνπο νκηιεηέο. αο επραξηζηψ. 4