ΜΕΙΖΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΝΤΥΠΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ

ΕΣΠΑ 2007-13\Ε.Π. Ε&ΔΒΜ\Α.Π. 1-2-3 «Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών στις 8 Π.Σ., 3 Π.Σ.Εξ., 2 Π.Σ.Εισ.» Με συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε. Κ. Τ.) ΜΕΙΖΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ www.epimorfosi.edu.gr ΕΝΤΥΠΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ (Σχέδια Μαθήματος, Εκπαιδευτικά Σενάρια) 1) ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 1.1 Τίτλος Διδακτικής Πρακτικής Ιθάκη του Καβάφη. Οι δικές σας Ιθάκες? Μία πολυεπίπεδη προσέγγιση του έργου με απώτερο στόχο την αισθητική απόλαυση και την ανάσυρση των προσωπικών βιωμάτων. 1.2 Δημιουργός/-οι Ονοματεπώνυμο ΣΟΦΙΑ ΣΤΑΥΡΟΥ.. Πατρώνυμο: ΙΩΑΝΝΗΣ.. Ιδιότητα: Εκπαιδευτικός Σχολικός Σύμβουλος Στέλεχος Διοίκησης Στοιχεία Οργανικής Θέσης: Β ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ. Ταχυδρομική Διεύθυνση:. E-mail: Δικτυακός τόπος / blog:... Η συγκεκριμένη Διδακτική Πρακτική έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο κάποιου 1

εκπαιδευτικού προγράμματος; ΝΑΙ ΟΧΙ Αν ναι, να αναφέρετε την ονομασία του:.. Ιστοσελίδα / blog:.. 1.3 Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές Γνωστικό/-ά αντικείμενο/-α της Διδακτικής Πρακτικής: Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές. Γνωστικό αντικείμενο σχεδίου διδασκαλίας ΚΝΛ Α ενιαίου Λυκείου.. Ιδιαίτερη Περιοχή του γνωστικού αντικειμένου (π.χ. ενότητα κλάσματα ). Ιδιαίτερη περιοχή γνωστικού αντικειμένου. Ιθάκη Καβάφη σχολ.εχγειρίδιο Α Λυκειου. Συμβατότητα με το ΑΠΣ & το ΔΕΠΠΣ. (σε ποια ενότητα του ΑΠΣ εντάσσεται ο κεντρικός άξονας του θέματος και ποια είναι η σχέση του με το ΔΕΠΠΣ) Συμβατότητα με το Α.Π.Σ και ΔΕΠΠΣ. Η Παραπάνω ενότητα βρίσκεται σε πλήρη συμβατότητα με τη συλλογιστική του ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ του μαθήματος εφόσον Συμβατότητα με τις αρχές και τους στόχους των νέων προγραμμάτων σπουδών του Νέου Σχολείου ανταποκρίνεται στις επιδιώξεις του ΑΠΣ που σχετίζονται με την αισθητική απόλαυση και τη διέγερση του ενδιαφέροντος των μαθητών για τη λογοτεχνία, τη δυνατότητα δημιουργικής ανάγνωσης, ερμηνείας και κριτικής του ποιητικού κειμένου καθως και αξιποίηση θεματικών και εξωκειμενικών στοιχείων του. Επίσης προσφέρεται για ερμηνευτική, αισθητική και υφολογική προσέγγιση και κατανόηση της πολυσημίας της ποιητικής γλώσσης. Προσφέρεται για διαθεματική προσέγγιση καθώς η ερμηνεία του σχετίζεται με βιώματα, ερωτήματα, προβληματισμούς των μαθητών αλλά και με βιώματα του ποιητή. Προσφέρει πεδίο αξιοποίησης εναλλακτικών υποστηρικτικών υλικών της λογοτεχνίας όπως οι ΤΠΕ, διαδίκτυο. Θεωρείται κατάλληλη για εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών διδασκαλίας και μάθησης όπως η ομαδοσυνεργατική, κατευθυνόμενη ανακαλυπτική και ερμηνευτική μέθοδο. 2

1.4 Βαθμίδα Εκπαίδευσης / Τάξεις στις οποίες θα το εφαρμόσατε Βαθμίδα εκπαίδευσης στην οποία αφορά η Διδακτική Πρακτική: Πρωτοβάθμια Δευτεροβάθμια Τάξη ή τάξεις στις οποίες θα το εφαρμόσατε Α ΛΥΚΕΙΟΥ.. Υπήρξε συνεργασία τάξεων του ίδιου σχολείου ή συνεργασία τάξεων διαφορετικών σχολείων; ΝΑΙ ΟΧΙ Αν ναι, να αναφερθούν τα συνεργαζόμενα σχολεία/τάξεις... 1.5 Είδος Διδακτικής Πρακτικής Σημειώστε αυτό / αυτά που κρίνετε ότι ανταποκρίνονται καλύτερα στην πρότασή σας: 1. Σχέδιο Μαθήματος (σχέδιο για διδασκαλία 45 ή λιγότερο ή διδακτικό δίωρο). 2. Ακολουθία Σχεδίων Μαθήματος με μεγαλύτερη διάρκεια (Σενάριο Διδασκαλίας). 3. Ολοκληρωμένη παιδαγωγική δραστηριότητα στη σχολική τάξη. 4. Επιτυχημένο project που υλοποιήθηκε στη διάρκεια του σχολικού έτους. 5. Λειτουργικός τρόπος υπέρβασης των δυσκολιών του αναλυτικού προγράμματος. 6. Εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε κάποιο διδακτικό αντικείμενο ή σε κάποια δράση. 7. Επιτυχημένο παράδειγμα συνεργατικής διδασκαλίας στο σχολείο. 8. Αποδοτική περίπτωση ευρύτερης συνεργασίας μεταξύ συναδέλφων. 9. Πρακτική λειτουργικής συνεργασίας με τους γονείς / κηδεμόνες των μαθητών ή την τοπική κοινωνία. 10. Πρακτική αποδοτικής αντιμετώπισης και διαχείρισης προβληματικών καταστάσεων και κρίσεων στο σχολείο ή στην τάξη. 11. Καλές Πρακτικές με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών ή την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας (συνεργασία με άλλες τάξεις / με άλλα σχολεία). 12. Άλλο... 3

...... 1.6 Σκοπός & Στόχοι της Διδακτικής Πρακτικής Οι διδακτικές πρακτικές είναι στοχοκεντρικές. Ο γενικός σκοπός της διδακτικής πρακτικής και οι επιμέρους στόχοι εξαρτώνται από τη θεωρητική προσέγγιση που υποστηρίζει ο κάθε εκπαιδευτικός και την προσωπική του θεωρία για τη διδασκαλία και τη μάθηση. Αυτοί είναι που καθορίζουν τον τύπο των δραστηριοτήτων που θα ακολουθήσουν και το περιεχόμενό τους. Γενικός Σκοπός Γενικός σκοπός, παράλληλα με την αισθητική απόλαυση είναι να συναισθανθούν οι μαθητές, αφού πρώτα κατανοήσουν την ποιητική γραφή, το ρόλο των προσωπικών βιωμάτων του καλλιτέχνη, την αξία του ταξιδιού προς την Ιθάκη, προβληματιζόμενοι γύρω απο δικούς τους στόχους, τις δικές τους Ιθάκες, Εμβαθύνοντας στο ρόλο της καλλιτεχνικής δημιουργίας θα πετύχουμε την εξωτερίκευση αυτών των συναισθημάτων. Επιμέρους Στόχοι ως προς το γνωστικό αντικείμενο και ως προς τη μαθησιακή διαδικασία. Η αισθητική απόλαυση του ποιήματος με την συμβολή και εναλλακτικών προσεγγίσεων (τέχνη, ΤΠΕ...) Να ερθουν οι μαθητές σε επαφή με το ταξίδεμα του Καβάφη μέσα από το δικό τους ταξίδι. Να κατανοήσουν την ένταξη του ποιήματος στην κατηγορία των φιλοσοφικών. Αποκωδικοποίηση της λέξης Ιθάκης στο στάδιο της αφορμής. Αξιοποίηση εναλλακτικών εξωκείμενων στοιχείων π.χ. Απαγγελία ηθοποιού, αρχαιολογικά ευρήματα, αγγλικό κείμενο. Να αποσυμβολίσουν μυθολογικές αναφορές της ποίησης του Καβάφη. Να συσχετίσουν το έργο με μορφές τέχνης (αρχαιολογικά ευρήματα, μουσική, δραματοποίηση, απαγγελία. Να αιτιολογήσουν τον παραινατικό συμβουλευτικό χαρακτήρα του έργου Ιθάκη με αναφορές σε γραμματικά συντακτικά στοιχεία. Να συνειδητοποιήσουν τις ιδιαιτερότητες της ποιητικής γραφής του Καβάφη Να ασκηθούν στην ομαδοσυνεργατική μάθηση και στο σχέδιο διδασκαλίας / εργασίας. Να καλλιεργήσουν δεξιότητες σχετικά με την χρήση ΤΠΕ και τέχνης, προφορικότητα, συνδυαστική, κριτική. 4

Σημειώστε αν αξιοποιούνται εκπαιδευτικά λογισμικά και υπηρεσίες των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) Για την υλοποίηση του σχεδίου διδασκαλίας αξιοποιήθηκαν πολυμέσα, διαδίκτυο, κειμενογράφος, PowerPoint 1.7 Εκτιμώμενη διάρκεια Προκειμένου να αποδώσει η διδακτική παρέμβαση στο συγκεκριμένο χρόνο που μας ορίστηκε, οι μαθητές είχαν ασκηθεί στη χρήση ομάδας, είχαν αναλάβει ήδη τους ρόλους τους. Ώρα έναρξης: Η αρχή μιας σχολικής ώρας Διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες στο εργαστήριο πληροφορικής (Α,Β Φάση 1 ώρα, Γ,Δ 1 ώρα) Συχνότητα: Σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο. 2) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Γενικά 2.1 Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής Η κυριότερη μέθοδος τεχνική που κυριαρχεί σε όλο το σενάριο σχέδιο διδασκαλίας το οποίο προτείνεται είναι η οργάνωση ενός σχεδίου δράσης (Project). Το σχέδιο δράσης, ως τρόπος οργάνωσης της διδασκαλίας που αφορά στην ενεργοποίηση των μαθητών για την επίτευξη στόχων οι οποίοι εκ των προτέρων έχουν οριστεί απ το σύνολο της τάξης βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην διάσταση του χρόνου, στην παραγωγή έργου και την αξιοποίηση της ομάδας. Εξάλλου αποτελεί ένα απο τα ζητούμενα του ΑΠΣ του μαθήματος και θεωρείται κατάλληλο για την άσκηση τους στις τεχνικές της συνεργασίας της αναλυτικής και συνθετικής σκέψης, της οργάνωσης και της συνειδητοποίησης του χρόνου και της συστηματικής εργασίας. Α. Στην Α Φάση χρησιμοποιείται αρχικά ο καταιγισμός ιδεών ( brainstorming) ως αφόρμηση και προσανατολισμός στο προς εξέταση ποίημα και στην συνέχεια ο καθηγητής προχωρά στην ανάγνωση του ποιήματος με αναγνωστικές οδηγίες. Με διδακτική τεχνική την επιλογή στοχευμένων ερωτήσεων επιτυγχάνει ομαλή εισαγωγή στο κείμενο και την καλλιέργεια εν μέρει κριτικής σκέψης των μαθητών. 5

Β. Στην Β φάση η ομαδοσυνεργατική είναι η κύρια διδακτική τεχνική. Η τάξη διακρίνεται σε ομάδες και καλλιεργούνται δεξιότητες (ανάληψη ρόλων, αφαιρετική, κριτική σκέψη, συνεργασία, ικανότητα εφαρμογής γνώσης, δεξιότητες σχετικές. Ο δάσκαλος δρα συμβουλευτικά, καθογούμενη ανκαλυπτική, καθοδηγητικά, λύνει απορίες και βοηθό στην αίσθηση του χρόνου εκ μέρους των μαθητών. Επίσης ασκούνται και σε ιδιαίτερες δεξιότητες (δραματοποίηση κριτική σε έργα τέχνης, επιλογή μουσικής, ΤΠΕ) γραπτό λόγο. Γ. Στη Γ φάση παρουσιάζουν τις ομαδικές εργασίες τους και ασκούνται στην προφορικότητα, στην επικοινωνία με το κοινό, ασκούνται στην ακρόαση, σέβονται το χρόνο των συνομιλητών. Δ. Στη Δ φάση η ομάδα σεναριογράφων ηθοποιών παρουσιάζουν την δραματοποίηση της ενότητας αξιοποιώντας σκηνοθετικά στοιχεία του κειμένου ενώ οι καλλιτέχνες παρουσιάζουν την 3η στροφή επενδεδυμένη μουσικά και τηγ απαγγελία στα Αγγλικά μαζί με το βίντεο του ποιήματος. Τα μέλη των ομάδων παρακολουθούν ως θεατές, ακροατές αλλά και ως κριτικοί. Εκφράζουν απόψεις για την ερμηνεία των ηθοποιών για το πως αξιοποιήθηκαν τα στοιχεία του ποιήματος, προτείνουν βελτιώσεις, κρίνουν την μουσική επιλογή. Τεκμηριώνουν τις απόψεις τους ασκώντας την κριτική και την αφαιρετική σκέψη. Α. Φάσεις διδασκαλίας. Γενική περιγραφή Α Φάση διδασκαλίας (αίθουσα υπολογιστών) Στόχος η ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος μαθητών. Αφόρμηση καταιγισμός ιδεών και ο προσανατολισμός τους στο ποίημα που θα αποτελέσει το αντικείμενο επεξεργασίας. Αφόρμηση η διδασκαλία ξεκινά ως εξής: Γράφω στον πίνακα τη λέξη Ιθάκη και απευθύνω στους μαθητές το ερώτημα Σε τι νομίζετε οτι μπορεί να αναφέρετε; Σε κύκλο (ακτινοδιάγραμμα) ένας μαθητής καταγράφει τις απαντήσεις τους και ανακοινώνω την πρόθεση μου να αναγνώσουμε και να επεξεργαστούμε από κοινού το ποιήμα Ιθάκη του Καβάφη γράφοντας παράλληλα στον πίνακα τον τίτλο τοτυ έργου και το όνομα του ποιητή (Αν ήδη δεν το έχουν επισημάνει) 6

Ανάγνωση ποιήματος απ'τον καθηγητή. Ξεκινώ την ανάγνωση με σαφή αναγωνιστική οδηγία: Να υπογραμμίζουν τους στίχους στους οποίους συναντούν τη λέξη Ιθάκη. Τελειώνοντας την ανάγνωση ζητώ απ τα παιδιά αυτά που εντόπισαν και τα προβάλλω σε διαφάνεια (την έχω ήδη έτοιμη). Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, Πάντα στον νου σου να χεις την Ιθάκη. μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη. Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε. ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν. Οι μαθητές προσανατολίζονται σ'αυτό που θα ακολουθήσει (η συγκεκριμένη διαφάνεια θα αποτελέσει την ανατροφοδότηση κλείνοντας τον κύκλο και θα αξιοποιηθεί στην τελευταία ερώτηση με την οποία ολοκληρώνεται το σενάριο) Β Φάση διδασκαλίας. Επεξεργασία ενότητας με διάκριση ομάδων και ανάληψη ρόλων απ την κάθε ομάδα (για λόγους οικονομίας χρόνου είχε γίνει προάσκηση χωρίς να γνωρίζουν ακριβώς γιατί θα χανόταν το στοιχείο της εκπληξης.) Η Τάξη διακρίθηκε σε ομάδες καθεμιά απ τις οποίες αναλαμβάνει να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές του ποιήματος. Οι ομάδες είναι: Φιλόλογοι, Βιογράφοι, Ψυχολόγοι, Ιστορικοί-αποσυμβολιστές, Σεναριογράφοι-ηθοποιοί, Καλλιτέχνες. Φιλόλογοι: Η α ομάδα θα ανιχνεύσει στο ποιήμα γραμματικά και υφολογικά στοιχεία (ρηματικά πρόσωπα, αρνήσεις, επαναλήψεις, υποτακτικές) θα προβληματιστεί στην λειτουργία τους και στον πιθανό αποδέκτη. Βιογράφοι: Η β ομάφα θα διερευνήσει ερωτήματα σχετικά με την ζωή και το έργο του ποιητή, τα χαρακτηριστικά της ποίησής του (συμβολισμό) και μετά από σύντομη περιήγηση στο διαδίκτυο θα καταλήξει σε σύντομο βιογραφικό σημείωμα. Ιστορικοί-Αποσυμβολιστές. Η γ ομάδα εντοπίζει μυθολογικές αναφορές στο ποίημα, περιηγείται στο διαδίκτυο (αρχαιολογικά ευρήματα) αξιοποιώντας συγκεκριμένους δικτυακούς τόπους και καταλήγει στη σύγκριση Καβαφικού Ομηρικού Οδυσσέα. Ψυχολόγοι. Η δ ομάδα μέσα από συγκεκριμένους στίχους, εικόνες, φωτογραφίες Καβάφη διαδικτύου θα σκιαγραφήσουν συναισθηματικό κόσμο ποιητή αποδέκτη συνδυάζοντας εικόνες με συναισθήματα. 7

Σεναριογράφοι. Θα φτιάξουν σύντομο σενάριο στηριζόμενο στους στίχους 31-36 και θα το αποδώσουν δραματοποιώντας το σε διαλογική μορφή αξιοποιώντας σκηνοθετικά στοιχεία του ποιήματος. Καλλιτέχνες. Θα επενδύσουν μουσικά την 3η στροφή και θα προβάλλουν στην ολομέλεια την απαγγελία του ποιήματος στα αγγλικά από τον Σων Κόννερυ με στόχο να βιώσουν συναισθηματικά πιο έντονα το ταξίδι στην Ιθάκη. Γ Φάση (2η διδακτική ώρα: Δ.Ε. 1 ώρα Παρουσίαση αποτελεσμάτων της εργασίας των 4 πρώτων ομάδων αρχικά και στη συνέχεια των 2 τελευταίων. Μετά την ολοκλήρωση της ομαδικής εργασίας η κάθε ομάδα παρουσιάζει τα αποτελέσματα ενώ οι υπόλοιπες ομάδες ρωτούν, διαφωνούν, αμφισβητούν, αποδέχονται, συμπληρώνουν. Δ Φάση Ακολουθούν οι σεναριογράφοι ηθοποιοί που παρουσιάζουν δραματοποιημένα την 4η στροφή την οποία μετέτρεψαν σε διαλογικό κείμενο. Και τέλος οι καλλιτέχνες παρουσιάζουν την 3η στροφή με μουσική επένδυση που επέλεξαν και το video με την απαγγελία του Κόννερυ. Οι υπόλοιπες ομάδες παρακολουθούν ως θεατές και ακροατές και στο τέλος εκφράζουν την άποψή τους, σχολιάζουν ηθοποιούς μουσική επιλογή, επιλογή video. Τελειώνοντας α) Γράφω στον πίνακα τη φράση του Σεφέρη Η Ιθάκη είναι ό,τι σημαίνει για τον καθένα. β) Θέτω την ερώτηση: Aπαντήστε με 1 λέξη τι είναι για εσάς η Ιθάκη και παίρνω σε μικρά χαρτονάκια που έχω ήδη μοιράσει τις σύντομες απαντήσεις των παιδών. Χαιρετώ και ευχαριστώ τα παιδιά. Κυριότερες εκπαιδευτικοί μέθοδοι Θεωρητικό, παιδαγωγικό και μεθοδολογικό πλαίσιο Η προτεινόμενη εκπαιδευτική μέθοδος ανταποκρίνεται στις αρχές και τα ζητούμενα της ανακαλυπτικής διερευνητικής θεώρησης της μάθησης και διαδικασίας (κατευθυνόμενη ανακαλυπτική). Η διαδικασία της ανταλλαγής γνώσης μεταξύ δασκάλων μαθητών σε συνδυασμό με την εμπλουτισμένη διδασκαλία, την ολιστική θεώρηση γνώσεων, τον καταιγισμό ιδεών, την αξιοποίηση στοχευμένων ερωτήσεων που θα εκμαιεύσουν τις αντίστοιχες ερωτήσεις και την πρότερη γνώση, την δραματοποίηση, την ομαδοσυνεργατική και διαθεματική προσέγγιση της γνώσης μέσω της τέχνης και των ΤΠΕ, στο βαθμό που αυτές αξιοποιήθηκαν (περιορισμένος χρόνος). Ο συνδυασμός των 8

παραπάνω επιχειρήθηκαν σένα ευρύτερο πλαίσιο οργάνωσης και εφαρμογής σχεδίου μαθήματος (Α Φάση, Β Φάση, Γ Φάση, Δ Φάση) 2.2 Φύλλα Εργασίας Στην Γ Φάση της διδασκαλίας διανέμονται στις ομάδες τα ακόλουθα φύλλα εργασίας 1o Φύλλο εργασίας Φιλόλογοι 1. Αποστολή σας είναι να εντοπίσετε τον παραινετικό χαρακτήρα του έργου εντοπίζοντας τα ρηματικά πρόσωπα 3 προσωπικές αντωνυμίες β προσώπου 4 επαναλήψεις 3 αρνήσεις Αφού απαντηθούν και συζητηθούν τα ευρήματα απ την ομαδα να προχωρήσετε στην απάντηση των 2 ακολούθων ερωτημάτων α. Σε ποιόν νομίζετε οτι απευθύνεται ο ποιητής..... β. Τι νομίζετε ότι πετυχαίνει με την χρήση των υποτακτικών, αρνήσεων επαναλήψεων σε σχέση με τον αποδέκτη. Τι στόχο δηλαδή έχει απέναντι του...... 9

Διαδικασία (τα παιδιά ήδη έχουν αναλάβει ρόλους στην προετοιμασία των ομάδων) 1. Συντονιστής: Δίνει οδηγίες, κατευθύνει, συντονίζει την εργασία. Διαμεσολαβητής: Συγκεντρώνει απορίες, καλεί φιλόλογο για βοήθεια. Πρακτικογράφοι : Καταγράφουν αποτελέσματα ομαδικής εργασίας. Παρουσιαστής: ανακοινώνει στην ολομέλεια το αποτέλεσμα της δουλειάς 2. Σημειώστε στίχους, λέξεις και καταγράψτε ό,τι σας ζητείται στην 1 (α,β,γ,δ) 3. Παρουσιάστε στην ομάδα ό,τι καταγράψατε 4. Συζητείστε πώς σχετίζονται τα ευρήματα με τις ερωτήσεις 2α, 2β. 5. Καταλήξτε σ'ένα σύντομο με ενιαίο περιεχόμενο κείμενο γραμμένο σε word με 2 σκέλη (α,β) απαντώντας αντίστοιχα στα 2 ερωτήματα. 6. Ο Παρουσιαστής το παρουσιάζει στην ολομέλεια, ακούει προσεκτικά τα σχόλια των συμμαθητών και παραδίδει το φύλλο εργασίας στον καθηγητή. 10

2ο Φύλλο Εργασίας Βιογράφοι Αποστολή. Συντάξτε ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα απαντώντας στα ακόλουθα ερωτήματα περιλαμβάνοντας τις 2-φωτογραφίες που αξιοποιήσατε. http://www.snhell.gr/archive/bio.asp?id=1 α) πού πότε γεννήθηκε ο Καβάφης. β) πού έζησε και εργάστηκε γ) σε ποιές κατηγορίες χωρίζει ο ίδιος τα ποιήματά του και σε ποιά κατηγορία εντάσσεται η Ιθάκη. δ) αν θεωρήσουμε ότι επηρεάστηκε απ τον συμβολιστικό τρόπο γραφής επιβεβαιώστε το με 2 αναφορές απ το κείμενο. http://latistor.blogspot.com/2010/03/blogpost_19.html 2η παράγραφος. ε) Καταγράψτε σύντομα την εντύπωση που σας προκάλεσαν μετά την περιήγηση στο διαδίκτυο 2 φωτογραφίες του ποιητή. Διαδικασία (έχουν αναλάβει ήδη ρόλους) 1. Συντονιστής: Δίνει οδηγίες, συντονίζει, κατευθύνει την αναζήτηση στο διαδύκτιο. Διαμεσολαβητής:Συγκεντρώνει απορίες, καλεί τον φιλόλογο για βοήθεια. Πρακτικογράφος καταγράφει τα αποτελέσματα της ομαδικής εργασίας. Παρουσιαστής: Ανακοινώνει τα αποτελέσματα της ομαδικής εργασίας στην ολομέλεια. 2. Σας δίνονται οι δυκτιακοί τόποι στους οποίους αναζητάτε το βοηθητικό υλικό. http://www.snhell.gr/archive/bio.asp?id=1 http://latistor.blogspot.com/2010/03/blog-post_19.html 2η παράγραφος. 3. Συλλέγεται μετά την περιήγησή σας τα στοιχεία που ζητούνται. 4. Συζητάτε στην ομάδα τα ευρήματά σας. 5. Καταγράφετε σύντομο βιογραφικό σε ενιαίο κείμενο (απαντώντας στα ερωτήματα α,β,γ,δ) κατόπιν συνδιαπραγμάτευσης, το οποίο δεν υπερβαίνει τις 10 γραμμές. 6. Ο παρουσιαστής ανακοινώνει στην ολομέλεια το αποτέλεσμα της εργασίας 11

7. Παραδίδεται στον καθηγητή το φύλλο εργασίας. 3ο Φύλλο εργασίας Ιστορικοί Αποσυμβολιστές Αποστολή α) Εντοπίστε τις μυθολογικές αναφορές που συναντώνται στο ποιήμα και (αφου θυμηθείτε το ρόλο τους στην Οδύσσεια του Ομήρου και λάβετε υπόψη τη σημείωση του βιβλίου καθώς και τις ανακοινώσεις των βιογράφων σχετικά με τον συμβολισμό στον Καβάφη) κάντε υποθέσεις για το τι μπορεί να συμβολίζουν στο συγκεκριμένο ποιήμα. β) Συγκρίνετε το ταξίδι του Καβαφικού ήρωα με αυτό του Ομηρικού Οδυσσέα και καταλήξετε σε 2 ομοιότητες και 2 διαφορές. Ομοιότητες Διαφορές γ) Δείτε τα αρχαιολογικά ευρήματα δίπλα στο αγγλικό κείμενο του ποιήματος και προτείνετε στίχους στους οποίους νομίζετε ότι αναφέρονται (επικεντρωθείτε σε 2 απ'αυτά) http://lw.lsa.umich.edu/kelsey/galleries/exhibits/cavafy/homer.html 12

Διαδικασία (έχουν ήδη αναλάβει ρόλους) 1. Συντονιστής (δίνει οδηγίες, κατευθύνει, συντονίζει την εργασία και την περιήγηση στο διαδίκτυο) Διαμεσολαβητής (συγκεντρώνει απορίες, καλεί φιλόλογο για τυχόν βοήθεια) Πρακτικογράφος (καταγράφει αποτέλεσμα ομαδικής εργασίας) Παρουσιαστής (ανακοινώνει στην ολομέλεια το αποτέλεσμα της ομαδικής δουλειάς) 2. Ξαναδιαβάστε το κείμενο και εντοπίστε στίχους που σας παραπέμπουν στον Ομηρο καταγράφοντας χαρακτηριστικά ονόματα, λέξεις. Προσέξτε την υποσημείωση του βιβλίου και την ανακοίνωση των βιογράφων σχετικά με τον συμβολισμό. Συζητείστε τα ευρήματα στα οποία καταλήξατε. 3. Θυμηθείτε το ταξίδι του Οδυσσέα (απο που ξεκίνησε, το στόχο του, τους κινδύνους) και κατόπιν διαπραγμάτευσης καταλήξτε σε 2 ομοιότητες και 2 διαφορές με το ταξίδι του Καβαφικού ήρωα. 4. Παρατηρήστε προσεκτικά 2 από τα αρχαιολογικά ευρήματα (δίπλα από το Αγγλικό κείμενο) εντοπίστε και καταγράψτε στίχους από το ποιήμα με τους οποίους θεωρείτε ότι σχετίζονται (δικτυακός τόπος http://lw.lsa.umich.edu/kelsey/galleries/exhibits/cavafy/homer.html ) 5. Ανακοινώστε στις άλλες ομάδες τα αποτελέσματα της εργασίας σας, ακούγοντας προσεκτικά τις παραρτηρήσεις τους και σημειώνοντας ό,τι θεωρείτε χρήσιμο. Κάντε αλλαγές εαν χρειαστεί και 6. Παραδίδετε το φύλλο εργασίας. 13

4ο Φύλλο εργασίας Ψυχολόγοι Αποστολή α) Εντοπιστε τις 2 εικόνες (στιχ 14-21) και καταγράψτε τα συναισθήματα που αυτές σας δημιουργούν. β) Διατρέχοντας το ποιήμα τι νομίζετε ότι νιώθουν τα 2 πρόσωπα (ποιητής αποδέκτης) γ) Θεωρείτε τελικά αισιόδοξο ή απαισιόδοξο το μήνυμα του ποιήματος (με σύντομη αιτιολόγηση 2,3 γραμμές) Διαδικασία (έχουν ήδη αναλάβει ρόλους) 1. Συντονιστής (δίνει οδηγίες, κατευθύνει, συντονίζει την εργασία) 14

Διαμεσολαβητής (συγκεντρώνει απορίες, καλεί φιλόλογο για τυχόν βοήθεια) Πρακτικογράφος (καταγράφει αποτέλεσμα ομαδικής εργασίας) Παρουσιαστής (ανακοινώνει στην ολομέλεια το αποτέλεσμα της δουλειάς) 2. Διαβάστε προσεκτικά ξανά τους στίχους 14-21 και εντοπίστε τις εικόνες. Καταγράψτε συναισθήματα που σας δημιουργούνται από αυτές. 3. Διαβάστε ξανά (για την γ ερωτ) προσεκτικά τους στίχους 31,32. Τι νομίζετε ότι μπορεί να νιώθει ο ποιητής αλλά και ο πιθανός αποδέκτης? 4. Συζητείστε τα δεδομένα στα οποία καταλήξατε. 5. Ανακοινώστε στην ολομέλεια, ακούγοντας προσεκτικά τις παρατηρήσεις της, εκφράστε τον προβληματισμό σας αν υπάρχει και κάντε τις απαραίτητες αλλαγές αν το θεωρήσετε σκόπιμο. 6. Παραδώστε το φύλλο εργασίας. 15

5ο Φύλλα εργασίας Σεναριογράφοι Ηθοποιοί Αποστολή σας είναι να αποδώσετε την τελευταία στροφή του ποιήματος σε διαλογική μορφή και 2 παιδιά να την παρουσιάσουν στην ολομέλεια αξιοιποιώντας τα στοιχεία του κειμένου που παραπέμπουν σε σκηνοθετικές οδηγίες, καθως και τις υποδείξεις της ομάδας (δραματοποίηση) Σενάριο Διαδικασία Εχουν αναλάβει ήδη ρόλους. 1. Συντονιστής (δίνει οδηγίες, κατευθύνει συντονίζει την ομαδική εργασία) Διαμεσολαβητής (συγκεντρώνει απορίες, καλεί καθηγητή για τυχόν βοήθεια) Πρακτικογράφος (καταγράφει το διάλογο που δημιούργησε η ομάδα) Σκηνοθετης (καθοδηγεί την ομάδα των ηθοποιών) Ηθοποιοί ( 2 προσωπα απο την ομάδα δραματοποιούν το διαλογικό κείμενο που κατέγραψε ο πρακτικογράφος) 2. Ξαναδιαβάστε τους στιχους 31-36 και με μορφή ερωτήσεων απαντήσεων μετατρέψτε τους σε διάλογο. Αξιοποιήστε λέξεις απο το ποιήμα που θα σας 16

κατευθύνουν σ'αυτή την απόπειρα. 3. Παρουσιάζετε την δραματοποίηση στις άλλες ομάδες. 4. Προτείνετε θέματα προς συζήτηση, εκφράστε απορίες. 5. Παραδίδετε το φύλλο εργασίας με τη διαλογική μορφή. 6ο Φύλλο εργασίας Καλλιτέχνες Αποστολή α) Επενδύστε την 3η στροφή με μουσική της επιλογής σας και αναφερθείτε σε λέξεις, φράσεις που σας οδήγησαν σ αυτήν την επιλογή β) Αναζητήστε την απαγγελία του ποιήματος στα αγγλικά από τον Σων Κοννερυ και του video που την συνοδεύει και προβάλλετε στην ολομέλεια γ) Επιλέξτε μια σκηνή (την ξαναπροβάλλετε) και αναφερθείτε στο συναίσθημα που σας προκάλεσε η συγκεκριμένη. Διαδικασια (Τα παιδιά έχουν αναλάβει ήδη ρόλους) 1. Συντονιστής δίνει οδηγίες, κατευθύνει, συντονίζει την περιήγηση στο διαδίκτυο Διαμεσολαβητής συγκεντρώνει απορίες καλεί φιλόλογο για βοήθεια Μουσικός επιμελητής (ψάχνει να βρεί το κατάλληλο μουσικό θέμα για την επένδυση της στροφής και το προτείνει στην ομάδα) Παρουσιαστής (παρουσιάζει στην ολομέλεια τα αποτέλεσμα της συλλογικής δουλειάς) 2. Ξαναδιαβάστε την τρίτη στροφή και υπογραμμίστε λέξεις που σας δημιουργούν κάποιο συναίσθημα και σας παραπέμπουν σε μία μουσική. 3. Δίνεται ο δικτυακός τόπος http://www.youtube.com/watch?v=9puxoj1f6yu στον οποίο βρίσκεται την απαγγελία του ποιήματος στα Αγγλικά απ τον Σων Κόννερυ και το συνοδευτικό video. 4. Παγώστε την σκηνή που επιλέξατε και αναφερθείτε στο συναίσθημα που σας προκάλεσε 17

κατόπιν διαπραγμάτευσης στην ομάδα. 5. Παρουσιάζεται στην ολομέλεια την στροφή μελοποιημένη την απαγγελία και το video και αναφέρεστε στο συναίσθημα που σας προκλήθηκε ακούγοντας προσεκτικά τις παρατηρήσεις και τα σχόλια των άλλων ομάδων. 2.3 Υλικοτεχνική Υποδομή Στην ενότητα αυτή γίνεται αναφορά στην απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή για την υποστήριξη της κάθε δραστηριότητας της Διδακτικής Πρακτικής. Αναφέρονται εκπαιδευτικά λογισμικά και εφαρμογές, διαδικτυακά περιβάλλοντα και συστήματα που μπορεί να χρησιμοποιήθηκαν, βιντεοταινίες, διαδικτυακές πηγές κτλ. ια την υλοποίηση του σχεδίου μαθήματος χρησιμοποιήθηκαν Σχολικό εγχειρίδιο Χαρτόνι 2 φωτογραφίες Υπολογιστής - σύνδεση Internet Projector, Power Point, Επεξεργαστής κειμένου, Ηχεία 3) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Αξιολόγηση Αξιολόγηση τόσο της διδακτικής και της μαθησιακής διαδικασίας όσο και της γνώσης που προκύπτει, διακρίνεται κατά τη διάρκεια ανάπτυξης και υλοποίησης του, εφόσον στα φύλλα εργασίας ζητείται από τους μαθητές να καταλήξουν σε συμπεράσματα, να προτείνουν θέματα για συζήτηση, να εκφράσουν απορίες, σχόλια. Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να υπερβούν το κείμενο, να διευρύνουν τη σκέψη τους και να παρουσιάσουν και άλλες διαστάσεις του Καβαφικού έργου, της Ιθάκης. Παράλληλα με τον ίδιο τρόπο, ο καθηγητής αναστοχίζεται και βελτιώνει τη διδακτική διαδικασία. Μετά την ολοκλήρωση της διαδασκαλίας, ο καθηγητής δεν ανέθεσε κατόίκον 18

εργασία, δεδομένου ότι το κείμενο ολιστικά προσεγγίστηκε στην τάξη. Εγραψε στον πίνακα την άποψή του Σεφέρη. «Ιθάκη είναι ο,τι σημαίνει για τον καθένα» και πήρε σε μικρό χαρτονάκι τις πολύ σύντομες απαντήσεις των παιδιών. Βιβλιογραφικές πηγές σχεδίου διαδασκαλίας 1. Δάλλας Γιάννης: Ο Καβάφης και η δεύτερη σοφιστική στιγμή, Αθήνα 1984 2. Λεχωνίτης Γιάννης Καβαφινά Αυτοσχόλια Αλεξάνδρεια 1942 3. Μερακλής Μιχάλης τέσσερα δοκίμια για τον Καβάφη, Καστανιώτης, Αθήνα 1985 4. Πιέρης Μιχάλης, χώρος φώς και λόγος. Η διαλεκτική του μέσα-έξω στην ποίηση του Καβάφη, Καστανιώτης, Αθήνα 1992 5. Τσίρκας στρατής Ο Καβάφης και η εποχή του, Κέδρος Αθήνα 1973 6. Γιατρομανωλάκης, Εισαγωγή για τον υπερρεαλισμό 7. Για την οργάνωση σχεδίου διδασκαλίας: Βασικό επιμορφωτικό υλικό Τομέας Β: Ειδικό μέρος Πε02 Φιλολόγου Δικτυακοί τόποι http://www.snhell.gr/archive/bio.asp?id=1 http://latistor.blogspot.com/2010/03/blog-post_19.html http://lw.lsa.umich.edu/kelsey/galleries/exhibits/cavafy/homer.html http://lw.lsa.umich.edu/kelsey/galleries/exhibits/cavafy/homer.html http://www.youtube.com/watch?v=9puxoj1f6yu 4) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΗΛΩΣΗ Με ατομική μου ευθύνη και σύμφωνα με το άρθρο 8 ν. 1599/1986, ο Δημιουργός που αναφέρεται στην παρ. 1.2 του παρόντος εντύπου, δηλώνω ότι: 1. Το Σχέδιο Διδακτικής Πρακτικής που υποβάλλω είναι δικό μου πρωτότυπο δημιούργημα και δεν προσκρούει σε κανένα δικαίωμα πνευματικής ή βιομηχανικής ιδιοκτησίας τρίτων. 2. Δίνω το δικαίωμα και την άδεια στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, το οποίο θα ενεργεί κατά την απόλυτη και ελεύθερη κρίση του, να αξιοποιεί, να διαθέτει, να αναπαράγει ή να διανέμει το υποβληθέν Σχέδιο Διδακτικής Πρακτικής, ολόκληρο ή τμήμα του ή συντετμημένο ή ενσωματωμένο σε άλλο υλικό, για εκπαιδευτικούς και διδακτικούς σκοπούς, με κάθε πρόσφορο μέσο, ιδίως έντυπο ή ηλεκτρονικό. 3. Δηλώνω ότι η πιθανή αξιοποίηση του υλικού αυτού για ερευνητικούς σκοπούς επιθυμώ να γίνει (επιλέξτε αυτό που επιθυμείτε): Επώνυμα Ανώνυμα Αν δεν καταγράψετε την επιθυμία σας αυτό σημαίνει ότι αποδέχεστε η πιθανή 19

αξιοποίηση να γίνει ανώνυμα. *Για πρακτικούς λόγους, η χρήση του αρσενικού γραμματικού γένους θεωρείται ότι συμπεριλαμβάνει και το θηλυκό. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.. ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ:. 20