ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΡΓΩΝ ΑΣΤΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΡΓΩΝ ΑΣΤΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ Εταιρεία Ύδρευσης & Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ Α.Ε.) Δρ. Αλέξανδρος Μεντές Πολιτικός Μηχανικός Προϊστάμενος Τμήματος Μελετών Ιανουάριος 2016

Δομή της Παρουσίασης Η βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων. Συστήματα Ύδρευσης Κριτήρια και στόχοι αποδοτικής διαχείρισης. Βασικά θέματα που συμβάλλουν στην αύξηση της ποιότητας των υπηρεσιών. Eργαλεία διαχείρισης και λειτουργίας. Πλεονεκτήματα / Μειονεκτήματα. Καλές Πρακτικές (5).

Βιώσιμη Διαχείριση Υδατικών Πόρων

Συστήματα Ύδρευσης Τα συστήματα Ύδρευσης είναι πολύπλοκα Οι ΕΥΑΘ η ΕΥΔΑΠ & οι ΔΕΥΑ σήμερα διαχειρίζονται: Έργα συλλογής νερού (γεωτρήσεις, απολήψεις κλπ). Δεξαμενές, αντλιοστάσια ύδρευσης. Εκατοντάδες χιλιομέτρων δικτύων μεταφοράς & διανομής νερού ύδρευσης. Μεγάλες εγκαταστάσεις (Διυλιστήρια κ.λπ). Χιλιάδες υδρόμετρα (καταναλωτές). Οι εγκαταστάσεις αυτές λειτουργούν δυναμικά και επεκτείνονται εξυπηρετώντας της καθημερινές διακυμάνσεις της κατανάλωσης της κοινωνίας. Η καθημερινή αποδοτική, τεχνικά και οικονομικά, διαχείριση του συνόλου των εγκαταστάσεων αυτών και η εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργία τους μπορεί να αποδώσει πολλά οφέλη στην κοινωνία και στις εταιρείες.

Το Σύστημα Ύδρευσης - Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης Παρέχει υπηρεσίες Ύδρευσης στην περιοχή δραστηριότητάς της (το Ευρύτερο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης και τη Βιομηχανική Περιοχή). Παρέχει υπηρεσίες Αποχέτευσης στην περιοχή δραστηριότητάς της (από τον ποταμό Αξιό, τα υψώματα του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης μέχρι τις Τουριστικές Περιοχές). 250.000 m³ μέση ημερήσια κατανάλωση νερού 150.000m 3 διυλιστήριο 100.000m 3 υπόγεια 510.000 πελάτες-καταναλωτές (υδρόμετρα) 2.000 χλμ μήκος δικτύου διανομής. 52 αντλιοστάσια, 25ΜW εγκατεστημένη ισχύς 98 τ.χλμ εξυπηρετούμενη επιφάνεια 190.000 m³ μέση ημερήσια διαχείριση αποβλήτων Δύο Ε.Ε.Λ. & Μία Μ.Κ.Α. 53 Αντλιοστάσια, 8,0MW εγκατεστημένη ισχύς 1.600 χλμ συνολικό μήκος δικτύου 1.100.000 πελάτες-καταναλωτές

Συστήματα Ύδρευσης Η Πρόκληση για τις εταιρείες είναι η ανάπτυξη & εφαρμογή εργαλείων για την διαχείριση των υποδομών ευθύνης τους. Τα εργαλεία αυτά θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη αειφορικών πολιτικών νερού-λυμάτων Οι νέες πολιτικές της αειφορικής ανάπτυξης υιοθετούνται από την Ε.Ε & την Ελληνική Κυβέρνηση.

Γιατί λοιπόν να επενδύσουμε στις νέες τεχνολογίες;

Κριτήρια & στόχοι αποδοτικής διαχείρισης Επάρκεια νερού (πραγματικές ανάγκες/διαθέσιμη ποσότητα). Συνεχής και διαλείπουσα λειτουργία. Περικοπές στην παροχή νερού. Καταμερισμός. Ποιότητα νερού. Ελάχιστες απαιτήσεις ποιότητας. Μετρήσεις ποιότητας και οργανωτικές απαιτήσεις. Ποιότητα νερού αποδέκτη επεξεργασμένου νερού Απαιτήσεις ενέργειας. Κατανάλωση ενέργειας. Εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Εξοικονόμηση ενέργειας «Αποταμιεύσεις ενέργειας».

Κριτήρια & στόχοι αποδοτικής διαχείρισης Αξιοπιστία Περιβάλλον Ευαισθητοποίηση του κοινού Αύξηση του κόστους Οικονομικά και χρηματοδοτικά μέτρα Οικονομική εκτίμηση συστημάτων ύδρευσης Οικονομική αξιολόγηση Κοινωνική αξιολόγηση Ανάλυση κόστους οφέλους Χρηματοδοτικά εργαλεία για επίτευξη αειφορικής διαχείρισης. Οικονομικά κίνητρα για εξοικονόμηση νερού. Η διασφάλιση της εύκολης πρόσβαση των επόμενων γενεών στις υπηρεσίες.

Βασικά θέματα που συμβάλλουν στην αύξηση της ποιότητας των υπηρεσιών. Εργαλεία διαχείρισης των συστημάτων ύδρευσης για τον προγραμματισμό εργασιών και την αύξηση της απόδοσής τους. Ύπαρξη δεδομένων που βοηθούν στη διαμόρφωση σχεδίων λειτουργίας και συντήρησης (όχι βάσει εμπειρικής διαχείρισης) καθώς και στον προσδιορισμό του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και των αναγκών κατάρτισής του (πχ βασικά εγχειρίδια του εξοπλισμού, αναλυτικά κατασκευαστικά σχέδια κλπ). Ύπαρξη αποτελεσματικών διαδικασιών προληπτικής συντήρησης με σκοπό την ελαχιστοποίηση των βλαβών και την επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του συστήματος.

Βασικά θέματα που συμβάλλουν στην αύξηση της ποιότητας των υπηρεσιών. Κατανόηση της λειτουργίας δικτύων σε περιόδους αιχμής. Ύπαρξη εναλλακτικών τρόπων διανομής νερού-συλλογής ακαθάρτων. Δημιουργία σεναρίων πραγματικής προσομοίωσης της λειτουργίας των δικτύων για τη βέλτιστη και οικονομικότερη διαχείρισή τους. Κεντρική διαχείριση δεδομένων και πληροφοριών (έγκυρη και έγκαιρη διάδοση πληροφορίας) Ανάλυση επικινδυνότητας και άρση αυτής.

Βασικά θέματα που συμβάλλουν στην αύξηση της ποιότητας των υπηρεσιών. Κοινή αναφορά των εμπλεκόμενων υπαλλήλων (επικοινωνία μεταξύ διευθύνσεων και υπαλλήλων με κοινή γλώσσα ) Διασύνδεση των υφιστάμενων πληροφοριών & συστημάτων (π.χ. πελατολόγια, δομικά στοιχεία, περιγραφικά στοιχεία κλπ) Ελαχιστοποίηση όχλησης κοινού κατά την αποκατάσταση βλαβών. Διάσωση & διατήρηση τεχνογνωσίας εντός της εταιρίας. (γνώση που ανήκει στην εταιρία και όχι στους υπαλλήλους)

Εργαλεία Διαχείρισης & Λειτουργίας Συστήματα ενδοεπιχειρησιακού σχεδιασμού-διαχείρισης πληροφοριών (ERP-MIS). (Enterprise Resource Planning Management Information Systems) Ενσωματώνουν εσωτερικές και εξωτερικές πληροφορίες διαχείρισης συστημάτων συνδυάζοντας θέματα οικονομικά, κατασκευαστικά, πωλήσεων και υπηρεσιών, διαχείρισης πελατών κτλ. Σκοπός τους είναι να διευκολύνουν τη ροή των πληροφοριών μεταξύ όλων των επιχειρησιακών λειτουργιών. Τα συστήματα ERP στην ουσία αποτελούν μία πολύπλοκη βάση δεδομένων ως αποθήκη για πληροφορίες.

Εργαλεία Διαχείρισης & Λειτουργίας Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS). Είναι η τεχνολογία καταγραφής, αποθήκευσης, ανάλυσης & προβολής τόσο χωρικών δεδομένων όσο και περιγραφικών. Μοντελοποίηση δικτύων Ύδρευσης Μοντελοποίηση είναι η μαθηματική προσομοίωση εξομοίωση- μίμηση της συμπεριφοράς ενός πραγματικού συστήματος (δίκτυα ύδρευσης αποχέτευσης) με τη χρήση λειτουργιών ενός άλλου ψηφιακού.

Εργαλεία Διαχείρισης & Λειτουργίας SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition) είναι μία κατηγορία συστημάτων αυτοματισμού, ελέγχου, τηλεμετρίας και απομακρυσμένης διαχείρισης εγκαταστάσεων (π.χ. έλεγχος στάθμης δεξαμενής κλπ).

Μοντέλο Διασύνδεσης ΥΔΡΑΥΛΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ (υδραυλική επίλυση δικτύων, σενάρια λειτουργίας δικτύων) ΣΥΣΤΗΜΑ SCADA (αυτοματοποίηση τηλεχειρισμού & τηλεελέγχου) ΛΟΙΠΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (ERP-MIS) (πελατολόγιο ύδρευσης & αποχέτευσης, οικονομικά στοιχεία, κλπ) G.I.S. (καταγραφή, διαχείριση & προβολή πληροφορίας των δικτύων)

Εποπτικό διάγραμμα Web Server Χρήση & επικοινωνία με καταναλωτές CAD DEM Ζώνες, Χρ.γής, Οικ.Τετρ., Αγωγοί... Υδρόμετρα Άλλα στοιχεία Κοινόχρηστο Υπηρεσιακό GIS Αποτελέσματα Μοντέλου Εναλ/κά σενάρια Διαχείρισης υποδομών Υδραυλικό Μοντέλο SCADA Στοιχεία Παροχής Πίεσης Ζήτησης Στάθμης.. ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΝΕΟ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΔΟΜΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΑΥΤΩΝ

Πλεονεκτήματα Βελτίωση της επιχειρησιακής απόδοσης. Αύξηση του προσδόκιμου ζωής των περιουσιακών στοιχείων. Λιγότερες επανεπενδύσεις που σημαίνει διατήρηση κεφαλαίων για άλλες επενδύσεις. Μείωση του κόστους ενέργειας. Μείωση των ατυχημάτων και δικαστικών διενέξεων για την επιχείρηση. Μείωση απρόβλεπτων δαπανών από επισκευές έκτακτης ανάγκης. Αναγνώριση του εξοπλισμού προς αντικατάσταση λόγω υπερβολικού κόστους συντήρησης.

Πλεονεκτήματα Λιγότερες απρογραμμάτιστες επισκευές μεγάλης κλίμακας. Λιγότερες, δευτερεύουσας σημασίας, αστοχίες. Αύξηση της φέρουσας ικανότητας / Βελτίωση της ασφάλειας / Αντιμετώπιση κινδύνων. Ενίσχυση της ικανότητας παροχής άρτιων υπηρεσιών προς τους καταναλωτές.

Μειονεκτήματα Κόστος (ετήσιο, το οποίο μπορεί να είναι μεγάλο). Προσωπικό (εξειδικευμένο & οργάνωσή του). Χρόνος (αντικρουόμενο μέγεθος με τις καθημερινές προτεραιότητες της επιχείρησης). Άλλη μία προτεραιότητα στην καθημερινότητά μας.

Παραδείγματα εφαρμογής (1) Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών (GIS) Η χρήση των GIS, συνδυαζόμενη και με άλλες τεχνολογίες (π.χ. SCADA, GPS): αυτοματοποιεί τη λειτουργία των τεχνικών υπηρεσιών βελτιώνει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών μειώνει το χρόνο των υλοποιούμενων εργασιών εγγυάται την έγκυρη και πλήρη γνώση της λειτουργίας των δικτύων μειώνει τους χρόνους ανταπόκρισης στις ανάγκες και στα αιτήματα των πελατών και ελαττώνει τα λειτουργικά έξοδα της εταιρίας. Το GIS της ΕΥΑΘ Α.Ε. Βραβεύτικε, στο πλαίσιο Παγκόσμιου Συνεδρίου χρηστών της ESRI, για την συνολική υποδομή GIS που διαθέτει ανάμεσα σε 100.000 εταιρείες ανά τον κόσμο.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ

Ε Σ ΩΤ Ε Ρ ΙΚΟ ΔΙΚ Τ ΥΟ ΥΔΡ Ε Υ Σ Η Σ

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ

Συνδεσιμότητα με το GIS

Παραδείγματα εφαρμογής (2) Διαχείριση βλαβών ύδρευσης

Παραδείγματα εφαρμογής (3) Σύνδεση βάσης δεδομένων καταναλωτών με το GIS. Εξαγωγή συμπερασμάτων (Θεματικοί χάρτες). Τροφοδότηση υδραυλικού μοντέλου με στοιχεία κατανάλωσης. Επίλυση υδραυλικού προβλήματος

Παραδείγματα εφαρμογής (4) ΥΔΡΑΥΛΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ: ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΕΦΑΛΙΔΗ

Σενάριο 2Α.1 Πρώτη σύνδεση των δικτύων μεταξύ τους σε 2 σημεία.

Σενάριο 2Α.2 Δεύτερη σύνδεση των δικτύων μεταξύ τους σε άλλα 2 σημεία.

Σενάριο 2Α.3 Τρίτη σύνδεση των δικτύων μεταξύ τους σε άλλο 1 σημείο.

Παραδείγματα εφαρμογής (5) Τοποθέτηση συστήματος αυτοματοποιημένης λήψης μετρητικών δεδομένων Παλμοδότες (1παλμός/λίτρο) επί ογκομετρικών μετρητών Πομποί ογκομετρικών μετρητών (αποστολή δεδομένων στα 169 Mhz) Συγκεντρωτής δεδομένων από τους 15 μετρητές Πομποδέκτης (μεταφόρτωση δεδομένων στο διαδίκτυο μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας) Στόχος 24ωρη παρακολούθηση κατανάλωσης Εντοπισμός ημερήσιων αιχμών ζήτησης Εντοπισμός πιθανών ανωμαλιών (π.χ. εσωτερικές διαρροές) Αξιολόγηση συστήματος

Τοποθέτηση σε σειρά 15 ογκομετρικών μετρητών (κλάση C) με υφιστάμενους ταχυμετρικούς (κλάση Β) Στόχος Εκτίμηση μη-μετρήσιμου νερού εξαιτίας μετρητικών αποκλίσεων των ταχυμετρικών Σύγκριση και αξιολόγηση των δύο ειδών μετρητών

Σύστημα αυτοματοποιημένης λήψης μετρητικών δεδομένων Λήψη μετρητικών δεδομένων Ανά 15min (7 μετρητές) Ανά 6h (6 μετρητές) Ανά 30sec (1 μετρητής) Απομακρυσμένη ανάγνωση της ένδειξης του οργάνου Δημιουργία διαγραμμάτων χρόνου - μέσης παροχής Μέση Παροχή (l/h) Μέση Παροχή (l/h) Διάγραμμα χρόνου μέσης παροχής 15λέπτου (05/10) 160 140 120 100 80 60 40 20 0 0:00 2:24 4:48 7:12 9:36 12:00 14:24 16:48 19:12 21:36 0:00 70 60 50 40 30 20 10 0 Διάγραμμα χρόνου μέσης παροχής 6ώρου (01/10-05/10) 1/10 2/10 3/10 4/10 5/10 6/10

Προφίλ κατανάλωσης χρήστη 250 Διάγραμμα χρόνου μέσης παροχής 15λέπτου (07/10 08/10) Μέση Παροχή (l/h) 200 150 100 50 0 0:00 3:36 7:12 10:48 14:24 18:00 21:36 1:12 4:48 8:24 12:00 15:36 19:12 22:48 07/10 08/10 Μέση Παροχή (l/h) Διάγραμμα χρόνου μέσης παροχής 6ώρου (01/10 06/10) 60 50 40 30 20 10 0 0:00 10:48 21:36 8:24 19:12 6:00 16:48 3:36 14:24 1:12 12:00 22:48 9:36 20:24 01/10 02/10 03/10 04/10 05/10 06/10

Προφίλ κατανάλωσης χρήστη Παροχή (l/h) 1-25 25-130 130-600 600-3000 >3000 Ποσοστό Q* 0% 26% 62% 12% 0% * Λήψη δεδομένων μεταξύ 24/09 08/10 10 100 1000 10000 Παροχή (l/h) Πηγή: Arregui, F.J., 2009 Υδροληψίες Βρύση Παροχή (l/h) 600 700 (μέγιστη ροή) Καζανάκι 300 Πλυντήριο ρούχων 500 600 Πλυντήριο πιάτων 500 600

Εντοπισμός πιθανών διαρροών Μέση Παροχή (l/h) Διαρροές: Πολύ χαμηλές και συνεχείς παροχές καθ όλη τη διάρκεια του 24ώρου Μη ανιχνεύσιμες από τους ταχυμετρικούς μετρητές κλάσης Β μη-μετρήσιμο νερό Μεγάλες ποσότητες καθαρού πόσιμου νερού καταλήγουν κατευθείαν στο αποχετευτικό δίκτυο 120 100 80 60 40 20 Διάγραμμα χρόνου μέσης παροχής 15λέπτου (04/10 06/10) 0 0:00 4:48 9:36 14:24 19:12 0:00 4:48 9:36 14:24 19:12 0:00 4:48 9:36 14:24 19:12 0:00 04/10 05/10 06/10 07/10

Ευχαριστώ

68 66 64 62 60 58 56 54 52 50 Χρεωθείσα κατανάλωση (εκ. m 3 ) 0,68 0,66 0,64 0,62 0,6 0,58 0,56 0,54 0,52 0,5 Μέση τιμή οικιακού τιμολογίου ( /m 3 ) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Διώρυγα μεταφοράς νερού π. Αλιάκμονα

Αγωγοί αποχέτευσης ακαθάρτων Περίπου 1700Km δικτύου. Ελάχιστη διατομή Φ250. Υλικό: όταν d<630mm PVC σειράς 41, όταν d>630mm σκυρόδεμα ή GRP ή PVC/PE/PP δομημένου τοιχώματος.