ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
2 1. Ποια λέξη ταιριάζει; Συμπλήρωση κενών. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να ανακαλέσουν στη μνήμη πληροφορίες που παρουσιάζονται στα κείμενα της θεματικής ενότητας 2. Η αντιστοίχιση της υγείας και να επιλέξουν τις κατάλληλες λέξεις. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να ανακαλέσουν στη μνήμη πληροφορίες που παρουσιάζονται στα κείμενα της θεματικής ενότητας 3. Η ακροστιχίδα της... και να αντιστοιχίσουν τις λέξεις. Α Υγεία Αμφιαράειο Βαλεριάνα Γαληνός Εγκοίμηση Ηπιόνη Οι άνθρωποι από τα πολύ παλιά χρόνια έπρεπε να αντιμετωπίζουν... που τους ταλαιπωρούσαν. Αρχικά, πίστευαν ότι τις ασθένειες τις έστελναν οι θεοί και έτσι όταν αρρώσταιναν αναζητούσαν βοήθεια από αυτούς. Έκαναν, λοιπόν,..., παρακαλώντας να τους βοηθήσουν να γιατρευτούν, πρόσφεραν θυσίες στα ιερά, αφιέρωναν..., δηλαδή τάματα παρόμοια με αυτά που αφιερώνουμε σήμερα. Οι άνθρωποι, όμως, πίστευαν ότι μπορούσαν να θεραπευτούν και με τη βοήθεια της... Χρησιμοποιούσαν, λοιπόν, μαγικά,..., γιατροσόφια και φυλαχτά, τα λεγόμενα... που τα κρεμούσαν στο λαιμό για να προστατεύονται από το κακό. Επίσης, υπήρχαν κι οι... οι οποίοι προσεύχονταν με μαγικά λόγια, τις επωδές, για να θεραπεύσουν τους ασθενείς. Συχνά οι ασθενείς επισκέπτονταν διάφορα θεραπευτικά κέντρα. Τα πιο γνωστά ήταν αυτά που ήταν αφιερωμένα στον Ασκληπιό, θεό της... και ονομάζονταν... Β γιατρός της αρχαιότητας θεραπευτική μέθοδος των Ασκληπιείων η γυναίκα του Ασκληπιού θεραπευτήριο της αρχαιότητας κόρη του Ασκληπιού βότανο Οι μαθητές/-τριες καλούνται να ανακαλέσουν στη μνήμη πληροφορίες που παρουσιάζονται στα κείμενα της θεματικής ενότητας και να συμπληρώσουν την ακροστιχίδα. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
3 4. Ποια θεραπεία ταιριάζει; Ταξινόμηση αρχαίων και σύγχρονων μέσων θεραπείας. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να διακρίνουν και να ταξινομήσουν τα αρχαία και σύγχρονα μέσα θεραπείας. να συγκρίνουν τα αρχαία με τα σύγχρονα μέσα θεραπείας και να διαπιστώσουν ομοιότητες και διαφορές. 5. Στο θεραπευτήριο του Αμφιάραου Τοποθέτηση σε χρονική αλληλουχία των σταδίων της συνήθους πορείας ενός ασθενούς στο Αμφιαράειο. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να ανακαλέσουν στη μνήμη πληροφορίες που παρουσιάζονται στα κείμενα της θεματικής ενότητας και να τοποθετήσουν στην κατάλληλη σειρά τις προτάσεις. 6. Αρχαία και σύγχρονα θεραπευτήρια Ταξινόμηση των χώρων ενός αρχαίου και ενός σύγχρονου θεραπευτηρίου. α) Θυσίαζε ένα κριάρι. β) Έριχνε ένα κέρμα στην πηγή του ιερού. γ) Πρόσφερε τάμα στον Αμφιάραο. δ) Ξάπλωνε πάνω στο θυσιασμένο ζώο. ε) Πλήρωνε για την είσοδό του και έπαιρνε ένα μολυβένιο εισιτήριο. στ) Ο Αμφιάραος του αποκάλυπτε μέσα από όνειρο τη θεραπεία που έπρεπε να ακολουθήσει. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να διακρίνουν, να ταξινομήσουν και να συγκρίνουν τους χώρους ενός αρχαίου και ενός σύγχρονου θεραπευτηρίου. ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ
4 1. οηαλ 2. νταμε 3. φηδαν 4. νηριγα 5. μαχαστι 6. ραθοςμα 7. μησκολοφα 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 7. Τα «ανακατεμένα» βότανα Τοποθέτηση γραμμάτων στη σωστή σειρά για το σχηματισμό λέξεων. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να καλλιεργήσουν γλωσσικές δεξιότητες. να αναπτύξουν ικανότητες συγκέντρωσης και παρατηρητικότητας. 8. νολιδεβαντρο 8. 8. Φτιάξε το δικό σου βοτανολόγιο! Δημιουργία βοτανολογίου. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να συλλέξουν και να γνωρίσουν διάφορα βότανα. να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. να καλλιεργήσουν τη συνθετική τους ικανότητα. να αναπτύξουν λεπτές κινητικές δεξιότητες. να έρθουν σε επαφή και να πειραματιστούν με διάφορα υλικά.
5 9. Ένα ανάγλυφο για τον Ασκληπιό Διεξοδική παρατήρηση αρχαίου αναγλύφου. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να γνωρίσουν ένα αρχαιολογικό εύρημα. να συνειδητοποιήσουν τη σημασία των αρχαιολογικών ευρημάτων στη μελέτη του παρελθόντος. να αναγνωρίσουν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των αρχαίων και σύγχρονων θεραπευτηρίων. να καλλιεργήσουν το γραπτό τους λόγο. να διατυπώσουν υποθέσεις και ερμηνείες. να αναπτύξουν τις ικανότητες της συγκέντρωσης και της παρατηρητικότητας. να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. να καλλιεργήσουν δεξιότητες καλλιτεχνικής έκφρασης.
6 10. Αφιερώματα των αρχαίων χρόνων Διεξοδική παρατήρηση αρχαίων αφιερωμάτων. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να παρατηρήσουν αρχαιολογικά ευρήματα. να αναπτύξουν γλωσσικές δεξιότητες. να διατυπώσουν υποθέσεις και ερμηνείες. να αναπτύξουν τις ικανότητες της συγκέντρωσης και της παρατηρητικότητας. να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. να αναπτύξουν λεπτές κινητικές δεξιότητες. να καλλιεργήσουν δεξιότητες καλλιτεχνικής έκφρασης. 11. Αφιερώματα της σύγχρονης εποχής Διεξοδική παρατήρηση σύγχρονων αφιερωμάτων. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να παρατηρήσουν διάφορα χριστιανικά τάματα. να αναπτύξουν λεπτές κινητικές δεξιότητες. να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους.
7 12. Παιχνίδι με βότανα Αναγνώριση βοτάνων μέσω της όσφρησης. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να αναγνωρίσουν βότανα. να καλλιεργήσουν την αίσθηση της όσφρησης. να εξασκήσουν τη μνήμη τους. να αναπτύξουν την ικανότητα της συγκέντρωσης. να αναπτύξουν αίσθημα συνεργασίας, αλληλοβοήθειας και αλληλοσεβασμού. 13. Συμβουλές υγείας Αναζήτηση συμβουλών υγιεινού τρόπου ζωής. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να καλλιεργήσουν δεξιότητες που σχετίζονται με την έρευνα. να καταγράψουν συμβουλές υγείας. να καλλιεργήσουν γλωσσικές δεξιότητες. να συζητήσουν και να πάρουν αποφάσεις από κοινού. να συσχετίσουν πληροφορίες καταλήγοντας σε συμπεράσματα. να αναπτύξουν οργανωτικές δεξιότητες. να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. να υιοθετήσουν υγιεινές συνήθειες. να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν το κοινό σε θέματα υγείας. να αναπτύξουν αίσθημα συνεργασίας, αλληλοβοήθειας και αλληλοσεβασμού.
8 14. Αυτοφυή βότανα Μελέτη αυτοφυών βοτάνων μιας συγκεκριμένης περιοχής. ΟΝΟΜΑ ΦΥΤΟΥ ΥΨΟΣ (ΣΕ ΕΚ.) ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΤΕ ΕΥΔΟΚΙΜΕΙ ΠΟΥ ΕΥΔΟΚΙΜΕΙ ΚΑΡΤΕΛΑ... ΣΚΙΤΣΟ Ή ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ, ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΦΥΤΟΥ... ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ( ) ΡΙΖΑ ΒΛΑΣΤΟΣ ΦΥΛΛΑ ΑΝΘΗ Οι μαθητές/-τριες καλούνται να αναγνωρίσουν διάφορα βότανα. ΦΥΛΛΑ ΣΧΗΜΑ (ΣΧΕΔΙΟ Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ) ΧΡΩΜΑ ΜΥΡΩΔΙΑ ΑΝΘΗ ΧΡΩΜΑ ΜΥΡΩΔΙΑ........................ να καλλιεργήσουν δεξιότητες που σχετίζονται με την έρευνα. να συσχετίσουν πληροφορίες και να εξάγουν συμπεράσματα. να συζητήσουν και να πάρουν αποφάσεις. να καλλιεργήσουν γλωσσικές δεξιότητες. να αναπτύξουν οργανωτικές δεξιότητες. να αναπτύξουν το αίσθημα της ευθύνης. να αναπτύξουν λεπτές κινητικές δεξιότητες. να αναπτύξουν τις ικανότητες της συγκέντρωσης και της παρατηρητικότητας. να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. να έρθουν σε επαφή και να χρησιμοποιήσουν υλικά της καθημερινής ζωής. να αναπτύξουν αίσθημα συνεργασίας, αλληλεγγύης και αλληλοσεβασμού.
9 15. Δημιουργία σχολικού βοτανόκηπου Οι μαθητές/-τριες καλούνται να καλλιεργήσουν δεξιότητες που σχετίζονται με την έρευνα. να γνωρίσουν τη χρήση και την αξία των βοτάνων. να καλλιεργήσουν γλωσσικές δεξιότητες. να αναπτύξουν λεπτές κινητικές δεξιότητες. να αναπτύξουν τις ικανότητες της συγκέντρωσης και της παρατηρητικότητας. να αναπτύξουν οργανωτικές δεξιότητες. να αναπτύξουν το αίσθημα της ευθύνης. να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. να έρθουν σε επαφή και να χρησιμοποιήσουν υλικά της καθημερινής ζωής. να διαμορφώσουν περιβαλλοντική συνείδηση. να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν το κοινό για περιβαλλοντικά θέματα που αφορούν στη διατροφή και την υγεία. να αναπτύξουν αίσθημα συνεργασίας, αλληλεγγύης και αλληλοσεβασμού.
Αθήνα, 2015 Γενικός συντονισμός έργου Μαρία Λαγογιάννη, Δρ Αρχαιολογίας Σουζάνα Χούλια-Καπελώνη, αρχαιολόγος Γενική επιμέλεια Τόνια Κουτσουράκη, αρχαιολόγος Αλεξάνδρα Σέλελη, αρχαιολόγος-μουσειολόγος Γραφιστική επιμέλεια Σπήλιος Πίστας, γραφίστας Παιδαγωγική επιμέλεια/σχεδιασμός φύλλων εργασίας Μαρία Τσαλκιτζή, εκπαιδευτικός ΠΕ 70 Διορθώσεις κειμένων Βιολέττα Ζεύκη, αρχαιολόγος-μεταφράστρια Δημιουργική/καλλιτεχνική επιμέλεια Σοφία Δεληγιάννη, γραφίστρια Εικονογράφηση Μανόλης Τσαμπουράκης, ζωγράφος Copyright 2015 Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. ISBN 978-960-386-211-6 Το έντυπο «Εκπαιδευτικοί στόχοι των προτεινόμενων δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης» της θεματικής ενότητας «Υγεία και θεραπεία στην αρχαία Ελλάδα» δημιουργήθηκε και ψηφιοποιήθηκε το 2015 για την Πράξη με κωδικό MIS 339815 «Επικαιροποίηση και ψηφιοποίηση πολιτιστικού εκπαιδευτικού υλικού για την ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας», που υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.