ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΙΑ ΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΙΑ ΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Οµάδας Εργασίας ΤΕΕ Μ.Ζουρνά, Αρχιτέκτων Μηχανικός Β.Κονιόρδος, Αρχιτέκτων Μηχανικός.Ναλµπάντης, Πολιτικός Μηχανικός Α.Νανιόπουλος, Αναπλ. καθηγητής Α.Π.Θ. Γ. Παλάντζας, Πολιτικός Μηχανικός Κ.Παπαδόπουλος, ρ. Αγρονόµος Τοπογράφος Μηχανικός Ι.Τόσκας, Συγκοινωνιολόγος 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η µετακίνηση των πεζών στα πεζοδρόµια παρεµποδίζεται από διάφορα εµπόδια, µόνιµα ή προσωρινά. Το ίδιο πρόβληµα, σε µεγαλύτερη όµως ένταση, αντιµετωπίζουν οι µετακινούµενοι µε αναπηρικά αµαξίδια στην πόλη καθώς επίσης και διάφορες κατηγορίες ατόµων µε δυσκολίες στη µετακίνηση, οι οποίοι αναφέρονται υπό το γενικό χαρακτηρισµό σαν «εµποδιζόµενα άτοµα». Εν συντοµία, Εµποδιζόµενα Άτοµα νοούνται τα πρόσωπα εκείνα που λόγω κάποιας προσωπικής αιτίας, ιδιαιτερότητας ή κατάστασης αντιµετωπίζουν αυξηµένες δυσκολίες είτε στη µετακίνηση τους, είτε στην πρόσβαση σε διάφορους χώρους, και ως τέτοια χαρακτηρίζονται: Τα άτοµα µε αναπηρίες κάθε είδους (προσωρινές ή µόνιµες) Οι ηλικιωµένοι, τα παιδιά, οι έγκυες Τα άτοµα που παρουσιάζουν µειωµένη ικανότητα αντίληψης και επικοινωνίας Τα άτοµα που µεταφέρουν ογκώδη αντικείµενα ή µεταφέρουν νήπια σε καροτσάκι κ.α.. Η εξασφάλιση της δυνατότητας για ασφαλή και αυτόνοµη µετακίνηση µέσα στην πόλη, σε συνδυασµό µε την δυνατότητα για πρόσβαση στους χώρους συνάθροισης, αποτελεί προϋπόθεση για την ποιοτική και λειτουργική διαβίωση του καθένα από εµάς. Aυτό ισχύει γιατί είµαστε όλοι εν δυνάµει «εµποδιζόµενα άτοµα» είτε σε κάποια φάση της ζωής µας, είτε λόγω συγκυριών καθ όλη τη διάρκειά της. Όσο ποικίλες µπορεί να είναι οι αιτίες που µπορούν να καταστήσουν κάποιον «εµποδιζόµενο άτοµο», άλλο τόσο πολύπλοκο είναι και να ορίσει κανείς τι χαρακτηρίζεται και τι δεν χαρακτηρίζεται ως «εµπόδιο». Υπάρχουν εµπόδια σταθερά και µόνιµα για όλους, όπως -για παράδειγµα- υψοµετρικές διαφορές, ακάλυπτα ορύγµατα και εργοτάξια των Οργανισµών Κοινής Ωφέλειας, ολισθηρές επιφάνειες κ.α. Υπάρχουν τα κινητά εµπόδια, όπως φυτοδοχεία, διαφηµιστικά πανό, εµπορεύµατα, οχήµατα κ.α. Υπάρχουν όµως και τα εµπόδια στάθµευσης, τα στέγαστρα των λεωφορείων, οι τηλεφωνικοί θάλαµοι, τα σήµατα και οι σηµατοδότες, τα οποία συνθέτουν τον απαραίτητο αστικό εξοπλισµό, αλλά ταυτόχρονα διαµορφώνουν ένα εξαιρετικά πολυσύνθετο και συχνά επικίνδυνο περιβάλλον για άτοµα µε αναπηρίες, όπως π.χ. τους τυφλούς. Το έργο που ανατέθηκε από το Τ.Ε.Ε. / Τ.Κ.Μ. στην Οµάδα Εργασίας, την οποία εκπροσωπούµε, αφορούσε στην καταγραφή των εµποδίων πάνω σε µια ορισµένη διαδροµή 57

και στη διατύπωση γενικής πρότασης για την αποµάκρυνση των εµποδίων, την βελτίωση της προσβασιµότητας, και την αντιληπτική οργάνωση των διαδροµών µέσα στην πόλη. Ιδανικά θα έπρεπε η πόλη µας να είναι προσπελάσιµη σε κάθε της σηµείο, όχι µόνο στο κέντρο, αλλά και σε κάθε γειτονιά Πολλές φορές αυτό δεν είναι εφικτό, είτε λόγω του ανάγλυφου του εδάφους, είτε λόγω ανυπέρβλητων υφιστάµενων κατασκευών που εµποδίζουν την πρόσβαση σε άτοµα µειωµένης κινητικότητας, είτε λόγω των περιορισµών που προκύπτουν από τον πολεοδοµικό σχεδιασµό: στενοί δρόµοι, στενά πεζοδρόµια, έλλειψη ακάλυπτων χώρων κ.λπ. Μια ρεαλιστική αντιµετώπιση του στόχου της προσπελασιµότητας αποτελεί η «χάραξη», δηλαδή η µελέτη και η αποκατάσταση µε διαφόρους τρόπους, βασικών κεντρικών διαδροµών µέσα στην πόλη, οι οποίες πιλοτικά θα οδηγήσουν στη σταδιακή βελτίωση και άλλων περιφερειακών διαδροµών. Ταυτόχρονα, ενώ η διαδροµή αποτελεί το µέσον για να φτάσει κανείς εκεί που θέλει, προαπαιτούµενο είναι να καταστεί προσπελάσιµος και ο στόχος της πορείας, δηλαδή το κτίριο ή ο χώρος προς τον οποίο προοριζόµαστε. Κυριαρχεί η τάση να περιοριζόµαστε όλοι στο αυτονόητο, δηλαδή στην προσπελασιµότητα των δηµοσίων κτιρίων, των δηµοσίων υπηρεσιών, των εκπαιδευτικών ιδρυµάτων ή των υπηρεσιών υγείας, και συχνά µας διαφεύγει ως µηχανικούς ή δηµοσίους λειτουργούς ότι τα «εµποδιζόµενα άτοµα» ή τα άτοµα µε αναπηρίες πρέπει να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε κάθε χώρο αναψυχής, εστίασης, πολιτισµού, εκδηλώσεων, αθλητισµού κ.λπ. ιαφορετικά η κάθε διαδροµή θα είναι άνευ νοήµατος και ουσιαστικά χωρίς λειτουργική αξία.. Με το σκεπτικό αυτό, η διαδικασία που ακολούθησε η Οµάδα Εργασίας βασίστηκε σε συγκεκριµένη µεθοδολογία µε την οποία κατ αρχήν διατυπώθηκαν τα εξής κριτήρια για τον εντοπισµό της επιλέξιµης διαδροµής: Να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για µια συνολική πρώτη εξέταση / παρουσίαση του θέµατος σ έναν περιορισµένο χώρο της πόλης, η οποία θα δώσει συµπεράσµατα, που θα µπορούν να εφαρµοσθούν στο σύνολο της και να βοηθήσουν κατά το δυνατό µεγαλύτερο πλήθος χρηστών. Να είναι πολυσύχναστη περιοχή, εµπορική, µε δηµόσια κτίρια, αξιοθέατα και χώρους συνάθροισης κοινού (υπαίθριους / κλειστούς / δηµόσιους / ιδιωτικούς). Να περιλαµβάνει κοινόχρηστους χώρους µε διαφορετική µορφολογία (στενά αλλά και φαρδιά πεζοδρόµια, πλατείες, πεζόδροµους, «πεζόδροµους ήπιας κυκλοφορίας»). Να παρουσιάζει, σε µια πρώτη επισκόπηση, ποικιλία εµποδίων που θα καταγραφούν, θα αναλυθούν και θα σχολιασθούν, έτσι ώστε να καταδειχθεί η συνθετότητα του προβλήµατος. Τέλος, η διαδροµή να είναι συνήθης, όχι εξεζητηµένη, να φιλοξενεί µεγάλες ροές πεζών και σηµαντικά σηµεία προορισµού, και φυσικά να εξυπηρετείται από τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Οφείλουµε να συµπληρώσουµε ότι η διαδροµή θα µπορούσε να αναφέρεται σε πρόσβαση ενός καθαρά αθλητικού χώρου στην πόλη, ενόψει και της συγκυρίας των Ολυµπιακών Αγώνων και Αθλητικών Εκδηλώσεων του 2004. Όµως, η ανάγκη για παράθεση περισσότερων «θεµάτων» για συζήτηση σε µια κεντρική ζώνη σε αντίθεση µε µια αµιγώς αθλητική περιοχή (π.χ. άµεσης πρόσβασης στο Καυταντζόγλειο Στάδιο), επιλέχθηκε για ανάλυση και σχολιασµό. Άλλωστε, τα ζητήµατα εξασφάλισης προσβασιµότητας σε ολυµπιακές εγκαταστάσεις και αθλητικούς χώρους είναι µεγάλα ζητήµατα τα οποία βεβαίως θα θιγούν στην ηµερίδα αυτή, αν και αποτελούν από µόνα τους στοιχεία παρέµβασης. Ως εµπόδια αντιµετωπίστηκαν τα στοιχεία που δυσχεραίνουν ή αποκλείουν την πρόσβαση ατόµων µε σοβαρές κινητικές δυσκολίες, δηλαδή κυρίως τους χρήστες αναπηρικών αµαξιδίων και κατά δεύτερο λόγο τους τυφλούς. Η διαδροµή που τελικά επιλέχθηκε έχει ως αφετηρία το σηµερινό ηµαρχείο Θεσσαλονίκης, στη συνέχεια αφού διασχίσει την οδό Βενιζέλου και την οδό Εγνατία, 58

κατεβαίνει τη Βενιζέλου από το αριστερό πεζοδρόµιο. Αµέσως µετά, στρέφεται προς τους πεζόδροµους της οδού Σολωµού και της οδού Σπανδωνή, διασχίζει την οδό Ερµού και κινείται στο νότιο πεζοδρόµιο της οδού Ερµού, στρίβοντας δεξιά στην οδό Κοµνηνών. Στη συνέχεια, κινείται διαµέσου της οδού Βασιλέως Ηρακλείου και καταλήγει στην οδό Αριστοτέλους. Στη συνέχεια διασχίζει την Τσιµισκή και κινείται επί της Αριστοτέλους από την πλευρά του «Ολύµπιον», και µετά επί της οδού Μητροπόλεως από το βόρειο πεζοδρόµιο µε κατεύθυνση την Πλατεία Ελευθερίας. Μέσω της οδού Οπλοποιού η διαδροµή «περιπλανιέται» στα Λαδάδικα και ολοκληρώνεται στην Πλατεία Μοριχόβου. Το µήκος της πορείας είναι περίπου 1,3 χιλιόµετρα, η χρονική διάρκεια της µετρήθηκε γύρω στα 25 λεπτά της ώρας (σε συνθήκες περιπάτου). Ο εντοπισµός των εµποδίων πραγµατοποιήθηκε σε ώρες αιχµής για τη λειτουργία της αγοράς αλλά και σε ηµέρες αργίας. Από τη µελέτη της διαδροµής προέκυψαν ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις, οι οποίες τεκµηριώθηκαν µε φωτογραφική αποτύπωση, βιντεοσκόπηση και καταγραφή σε ειδικά έντυπα. Αυτές θα παρουσιαστούν ανά τύπο εµποδίου: 2. ΡΑΜΠΕΣ (ΚΕΚΛΙΜΕΝΑ ΕΠΙΠΕ Α) Γενικά παρατηρείται τήρηση της υποχρέωσης κατασκευής ράµπας στις διαβάσεις πεζών. Παρόλα αυτά όµως οι ράµπες (κεκλιµένα επίπεδα): εν καλύπτουν όλες τις πλευρές µιας διασταύρωσης (π.χ. απουσιάζουν στην άνω γωνία των οδών Βενιζέλου και Εγνατία). Παρουσιάζουν κακοτεχνίες (δηµιουργούν χαρακτηριστικό «σκαλί» µε το οδόστρωµα, όπως π.χ. στις ράµπες των οδών Μητροπόλεως διασταύρωση- µε Βενιζέλου), παγίδες (στόµιο φρεατίου στη ράµπα οδού Ρογκότη µε οδό Μητροπόλεως και επιµήκης σχάρα πλάτους 10 εκ. στη διασταύρωση Μητροπόλεως µε Κοµνηνών), φθορές λόγω έλλειψης συντήρησης (Κοµνηνών µε Ερµού). Καταλαµβάνονται από παράνοµα σταθµευµένα οχήµατα, κάδους απορριµµάτων (Βασιλέως Ηρακλείου), παράνοµες επεκτάσεις περιπτέρων (Τσιµισκή) και χρησιµεύουν για την άνοδο και κίνηση ή στάθµευση δικύκλων στο πεζοδρόµιο (Τσιµισκή µε Αριστοτέλους). Οι διαστάσεις τους είναι οριακές ( οι ελάχιστες οριζόµενες από τους κανονισµούς), µάλιστα συχνά µέρος τους καταλαµβάνεται από σηµατοδότες και σήµατα της Τροχαίας, ενώ πουθενά δεν αντιµετωπίζονται µε ενιαία κυκλική διαµόρφωση σε όλο το µήκος και το φάρδος του πεζοδροµίου και µε οµοιόµορφη βύθιση του κρασπέδου. Εκτός ίσως από τις ράµπες της οδού Τσιµισκή και της οδού Μητροπόλεως, οι υπόλοιπες αποτελούν «ξένο σώµα» από αισθητική άποψη. Άξιο σχολιασµού είναι ότι τα Λαδάδικα είναι απολύτως απροσπέλαστα από τα ΑµεΑ. Φαίνεται καθαρά ότι δεν καταβλήθηκε µέριµνα για ράµπες ή για άλλου είδους κάλυψη των ανισοσταθµιών. Όσο κι αν ακούγεται απίστευτο, ένας χρήστης αναπηρικού αµαξιδίου δεν έχει µε κανένα τρόπο εύκολη πρόσβαση όχι µόνο στους κλειστούς χώρους αλλά ούτε καν στους υπαίθριους χώρους αναψυχής των Λαδάδικων. 3. ΚΙΝΗΤΑ ΕΜΠΟ ΙΑ Η «περιοχή έρευνας» (όπου δηλαδή κινηθήκαµε) εντάσσεται στο λεγόµενο «εµπορικό κέντρο» Άρα, η κατάληψη του ελεύθερου κοινόχρηστου χώρου (πεζοδροµίου, οδοστρώµατος, πλατείας) από εµπορεύµατα σε µόνιµες σταθερές ή ηµιµόνιµες / κινητές κατασκευές και από τραπεζοκαθίσµατα, έχει ζωτική σηµασία για τον επιχειρηµατικό κόσµο! Το αποτέλεσµα: µια «τριτοκοσµική» εικόνα υποβαθµισµένου αστικού περιβάλλοντος, όπου η κίνηση του πεζού δυσχεραίνεται ποικιλοτρόπως, είτε έχει είτε δεν έχει κινητικά προβλήµατα. 59

Στο άνω (βόρειο) πεζοδρόµιο της Βασιλέως Ηρακλείου (αγορά «Μοδιάνο») ο πεζός είναι αναγκασµένος µε κίνδυνο της ζωής του να βαδίζει στο οδόστρωµα ( ή να ισορροπεί στο κράσπεδο αν έχει αυξηµένες ακροβατικές ικανότητες) για να αποφύγει τη σύγκρουση µε τα µανάβικα, ενώ αν επιλέξει το κάτω πεζοδρόµιο θα κινηθεί ανάµεσα σε ογκώδη ψυγεία µε αλίπαστα -τα οποία παραµένουν στο πεζοδρόµιο ακόµη και τις ώρες που η αγορά είναι κλειστή-, βαρέλια µε τουρσιά και ετοιµόρροπα ράφια µε υαλικά. Τα «Λουλουδάδικα» δε της Βασιλέως Ηρακλείου µε την οδό Κοµνηνών, για την αναβάθµιση των οποίων τόσο µακροχρόνιος και πολυέξοδος αγώνα έγινε από το ΥΠ.ΠΟ. και τον ήµο Θεσσαλονίκης, έχουν καταλάβει και το τελευταίο τετραγωνικό εκατοστό κοινοχρήστου χώρου γύρω τους µε το θράσος του «γραφικού», και την νοοτροπία του «οικοπεδούχου». Στην αγορά «Βλάλη» το προβλεπόµενο πεζοδρόµιο γύρω από τα καταστήµατα αποτελεί ένα εξαιρετικό υπαίθριο χώρο έκθεσης εµπορευµάτων, οπότε ο χρήστης αµαξιδίου ή ένας συµπολίτης µας µε προβλήµατα όρασης είναι αναγκασµένος να κινηθεί στο κεντρικό λιθόστρωτο και να υφίσταται συνεχείς κραδασµούς στη µια περίπτωση και κίνδυνο πτώσης και τραυµατισµού στην άλλη. Τα παραδείγµατα στην οδό Κοµνηνών (εκατέρωθεν αδιαπέραστη) και στο «Ολύµπιον» (όπου τα τραπεζοκαθίσµατα έχουν επεκταθεί και στην κεντρική νησίδα) είναι χαρακτηριστικά για την νοοτροπία και το βαθµό πολιτισµού αυτής της πόλης (που όµως δεν είναι αποκλειστικότητα ανά τον ελλαδικό χώρο!). Άλλα πεζοδρόµια, όπως αυτό της οδού Βενιζέλου, της οδού Κοµνηνών µε Βασιλέως Ηρακλείου και της οδού Μητροπόλεως χάνουν το µισό ή και όλο τους το πλάτος από τα παρανόµως σταθµευµένα δίκυκλα και τους πάγκους µικροπωλητών, ενώ γύρω από κάθε περίπτερο η κίνηση γίνεται υπό προϋποθέσεις, ανάλογα µε τις επεκτατικές διαθέσεις του εκάστοτε περιπτερούχου. 4. ΜΟΝΙΜΑ ΕΜΠΟ ΙΑ Λίγοι µπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι η υφιστάµενη διαµόρφωση της κεντρικής νησίδας της Αριστοτέλους αποκλείει την εγκάρσια διάσχιση της από χρήστη αναπηρικού αµαξιδίου µε αποτέλεσµα την υποχρεωτική του κίνηση είτε στο οδόστρωµα είτε κατά µήκος της οδού µέχρι να µπορέσει να βρει ισόπεδη επιφάνεια ( και αυτό δεν συµβαίνει ούτε καν επί της Τσιµισκή, στο χαρακτηριστικό ρολόι. Τα υλικά επίστρωσης, είτε µε την ολισθηρότητα τους (οδός Αριστοτέλους) είτε µε το έντονο ανάγλυφο (Βλάλη, Λαδάδικα) δηµιουργούν από µόνα τους δυσχερείς συνθήκες στην ασφαλή µετακίνηση των Ατόµων µε Αναπηρία. Επίσης µόνιµες κατασκευές που εξέχουν από την Οικοδοµική Γραµµή, όπως βιτρίνες καταστηµάτων, βαθµίδες, ακόµη και ράµπες, γυάλινες πόρτες που ανοίγουν προς τα έξω για λόγους πυρασφάλειας ή εξοικονόµησης χώρου, µπορούν να δηµιουργήσουν πολύ σοβαρές παγίδες στα άτοµα µειωµένης όρασης, µειωµένης αντιληπτικής ικανότητας ή ακόµη και σε κάποιον αφηρηµένο. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι όλες αυτές οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τον εκάστοτε ισχύοντα ΓΟΚ, τον κτιριοδοµικό κανονισµό ή τον κανονισµό πυρασφάλειας, πρέπει να ικανοποιούνται σε βάρος του ιδιωτικού χώρου, µε υποχώρηση προς τα µέσα και όχι σε βάρος του κοινόχρηστου χώρου. Παρόµοια οι όποιες κατασκευές για την προβολή και έκθεση εµπορικών ειδών πρέπει να ολοκληρώνονται στην οικοδοµική γραµµή, και όχι να ξεκινούν απ αυτήν -όπως είναι η σηµερινή πρακτική-. Η παραδοχή της αυθαιρεσίας από τους φορείς που διαχειρίζονται τον κοινόχρηστο χώρο και ιδιαίτερα τους δήµους και τις νοµαρχίες και η νοµιµοποίηση της διατήρησής της στο διηνεκές µε την επιβολή προστίµων, δεν αποτελεί πρακτική που θα οδηγήσει κάποτε στην απελευθέρωση του κοινόχρηστου χώρου και την απόδοσή του στους πεζούς. 60

Η αποκατάσταση της προσπελασιµότητας των διαδροµών είναι σύνθετο πρόβληµα αλλά όχι ανεπίλυτο. Τεχνικές λύσεις εµείς οι µηχανικοί είµαστε σε θέση να επεξεργαστούµε κα να προτείνουµε. Θα πρέπει όµως αντίστοιχα να γίνει κατανοητό από τους επιχειρηµατικούς κύκλους και τους δηµόσιους φορείς ότι το πεζοδρόµιο ανήκει σε όλους, προορίζεται για τη συνεχή, ασφαλή και χωρίς εµπόδια κυκλοφορία των πεζών και των εµποδιζόµενων ατόµων, η δε άνετη κίνηση πάνω σ αυτό αποτελεί ουσιαστικό χαρακτηριστικό γνώρισµα της ποιότητας ζωής µέσα στην πόλη. Προς την κατεύθυνση αυτή, η Οµάδα Εργασίας προτείνει την υλοποίηση µιας δέσµης µέτρων, που στόχο έχουν την αποκατάσταση της προσπελασιµότητας του δηµόσιου και του ιδιωτικού χώρου, τη βελτίωση της χρηστικότητας του πεζοδροµίου και την αντιληπτική οργάνωση του αστικού περιβάλλοντος: 1. Θέσπιση Κανονισµού Λειτουργίας Κοινόχρηστου Χώρου, µε νοµοθετική ρύθµιση που θα έχει πανελλαδική ισχύ και θα εξειδικεύεται ενδεχοµένως για τα ιστορικά αστικά κέντρα. Μπορεί να βασιστεί σε παρόµοιες προσπάθειες στους ήµους Αθηναίων, Θεσσαλονίκης, «Αθήνα 2004» κ.λπ. 2. Έλεγχος τήρησης προδιαγραφών προσβασιµότητας τόσο κατά το στάδιο έκδοσης οικοδοµικής άδειας οποιουδήποτε κτιρίου όσο και κατά το στάδιο κατασκευής, µε ιδιαίτερη έµφαση στην ορθή εφαρµογή του υψοµέτρου από του ήµους. Ειδικότερα για τις Μελέτες ηµοσίων Έργων να προβλέπεται η σύνταξη ειδικού Τεύχους Τεκµηρίωσης για την τήρηση των προδιαγραφών για ΑµεΑ (µε σχέδια, επιλογή υλικών και εξοπλισµού, σήµανση κτιρίων κ.α.) αντίστοιχου εκείνου του προγράµµατος ποιότητας. 3. ηµιουργία συστήµατος παραγωγής και παροχής πληροφοριών σε ΑµεΑ σχετικά µε την προσπελασιµότητα της πόλης, σε σχέση µε το σύνολο της αλυσίδας µετακίνησης. Έκδοση καταλλήλων οδηγών, σε έντυπη και ηλεκτρονική µορφή, µε δυνατότητες συνεχούς εµπλουτισµού και επικαιροποίησης. 4. Εξασφάλιση προσπελασιµότητας και φιλοξενίας ΑµεΑ σε κάθε µεγάλη πολιτιστική, αθλητική ή εκθεσιακή διοργάνωση που αναλαµβάνει η πόλη. ηµιουργία ειδικής γραµµατείας για την υποστήριξη και την διευκόλυνση ΑµεΑ από το στάδιο σχεδιασµού κάθε εκδήλωσης µέχρι και την υλοποίηση της. 5. Επιβολή ειδικών µέτρων (όπως γίνεται µε την πυρασφάλεια) για την εξασφάλιση προσπελασιµότητας (είσοδος / έξοδος, χώροι υγιεινής, σήµανση κ.α.) πριν την έκδοση άδειας λειτουργίας καταστηµάτων υγειονοµικού ενδιαφέροντος (περιλαµβάνονται εδώ τα καταστήµατα αναψυχής, εστίασης, τροφίµων, supermarkets, αρτοποιεία, ζαχαροπλαστεία, κοµµωτήρια, καφενεία, φαρµακεία κ.α.) και άλλων ειδικών λειτουργιών (π.χ. εκπαιδευτηρίων, φροντιστηρίων κ.α.). 6. Έλεγχος τήρησης προδιαγραφών ασφαλείας στα εκτελούµενα έργα σε κοινόχρηστους χώρους (περίφραξη ορύγµατος, σήµανση, προστατευµένη πορεία πεζών, αποµάκρυνση προϊόντων εκσκαφής, κ.α.) και σε περιπτώσεις ικριωµάτων σε πεζοδρόµια (περίφραξη εργοταξίων, σήµανση, ασφαλής διέλευση πεζών, αποφυγή κινδύνων πτώσης υλικών κ.α.). 7. Ενηµέρωση, ευαισθητοποίηση και έλεγχος των επιχειρήσεων που παραδοσιακά καταλαµβάνουν µέρος του κοινόχρηστου χώρου, µε ευθύνη των συλλογικών τους οργάνων και των φορέων διαχείρισης της πόλης. Εξασφάλιση της εύρυθµης λειτουργίας της αγοράς µε σεβασµό στον πολίτη και τη δηµόσια υγεία. 61

8. ηµιουργία µηχανισµού άµεσης αποµάκρυνσης των αυθαίρετων κινητών ή σταθερών εµποδίων (π.χ. Συνεργείο Καθαριότητας µε τα απαραίτητα εργαλεία για αποξήλωση) χωρίς υποχρέωση τήρησης διαδικασίας για την ενηµέρωση του παραβάτη. 9. Συνεχής και εντατική αστυνόµευση της παράνοµης στάθµευσης, ιδιαίτερα πάνω σε ράµπες και πεζοδρόµια. Εξασφάλιση θέσεων στάθµευσης για ΑµεΑ σε καίρια σηµεία της πόλης και έξω από δηµόσια κτίρια. 10. Επαρκής εκπαίδευση των φοιτητών των Πολυτεχνικών Σχολών καθώς και των νέων και παλιών µηχανικών για τις υποχρεώσεις τήρησης προδιαγραφών ΑµεΑ σε κάθε µορφή σχεδιασµού, µέσω κατάλληλων µαθηµάτων, σεµιναρίων, εργαστηρίων και ειδικών εκδόσεων. 5. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ Εξασφάλιση και λειτουργία ελεύθερων διαδροµών άµεσης προσπέλασης Οργάνωση δικτύου συνεχών ελεύθερων διαδροµών από την αποβίβαση από λεωφορεία στις στάσεις µέχρι και τους τελικούς προορισµούς Βελτίωση της χρηστικότητας των διαδροµών µε: Αποµάκρυνση άχρηστων αντικειµένων Οµαδοποίηση πινακίδων σήµανσης Συγκέντρωση διαφηµιστικών πινακίδων Οµαδοποίηση διάσπαρτου αστικού εξοπλισµού Συντήρηση και προστασία πρασίνου Ενίσχυση εξοπλισµού για ΑµεΑ και για όλους ( σήµανση, πληροφόρηση, σηµεία στάσης και ανάπαυσης, βρύσες πόσιµου νερού, WC) Εξασφάλιση συνεχούς λωρίδας κυκλοφορίας καθαρού πλάτους 0.85-0.90 µέτρων ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, ιδιαίτερα για τυφλούς Συντήρηση και βελτίωση του φωτισµού Τήρηση προδιαγραφών ασφαλείας σε εργοτάξια Ο.Κ.Ω. και ιδιωτικού τοµέα 6. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Οι άνθρωποι δεν έρχονται στον κόσµο µε τις ίδιες ικανότητες. Γεννιούνται όµως ίσοι κατά τα δικαιώµατά τους. Η πρόκληση για µας τους µηχανικούς είναι να εξασφαλίσουµε ποιότητα ζωής, δυνατότητα ενσωµάτωσης στην κοινωνία και διευκόλυνση της αυτόνοµης και αξιοπρεπούς διαβίωσης στα Άτοµα µε Αναπηρίες αλλά και σε όλα τα «εµποδιζόµενα» άτοµα, µέσα από το έργο µας στο δηµόσιο χώρο και στις ιδιωτικές κατασκευές. 62