Σεισμική και ηφαιστειακή δράση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα

Σεισμική και ηφαιστειακή δράση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα Υποδειγματικό Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Γεωγραφία (ΔΕ) Δημιουργός: ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Σημείωση Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν αυτόματης δημιουργίας και εκτύπωσης του Ψηφιακού Διδακτικού Σεναρίου με Τίτλο: «Σεισμική και ηφαιστειακή δράση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα». Δημιουργήθηκε στις 26/01/2017 00:29:02 και έχει υποστηρικτικό ρόλο στο έργο του εκπαιδευτικού. Δεν αντικαθιστά το Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο, το οποίο περιέχει όλο το Διαδραστικό Περιεχόμενο και αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες της Πλατφόρμας «Αίσωπος». Το σενάριο αυτό έχει χαρακτηρισθεί ως «Υποδειγματικό» ύστερα από εργασία επιστημονικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικός Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλος ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Το Διαδραστικό Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του βρίσκεται στον σύνδεσμο: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410 Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε: Υποδειγματικά Σενάρια: Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια που έχουν προκύψει από επιστημονικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικοί Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλη ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Βέλτιστα Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία άνω των 70 μονάδων. Επαρκή Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία από 50 έως 70 μονάδες. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» - MIS: 479325, ΣΑΕ: 2014ΣΕ24580051. Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και υλοποιείται σε σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Η Πλατφόρμα Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος», αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων καθώς και καθοδήγησης και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης. Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης: Επιστημονικός Υπεύθυνος Πράξης για τις Δράσεις που αφορούν το Ι.Ε.Π: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 1: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 2: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Υπεύθυνος Υποέργου 3: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Επιστημονική Συντονίστρια των ειδικών επιστημόνων του Υποέργου 1: Βασιλική Καραμπέτσου, Φιλόλογος, Εισηγήτρια Ι.Ε.Π. Σελίδα 2/31

Φύλλα Εργασίας Σεναρίου Το παρόν ψηφιακό σενάριο περιέχει φύλλα εργασίας, τα οποία είναι συννημένα στο αρχείο «PDF» και μπορείτε να τα ανοίξετε κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο. 1η Φάση: 2η Φάση: 3η Φάση: Δεν υπάρχει Σελίδα 3/31

Γενική Περιγραφή Σεναρίου Γνωστικό αντικείμενο: Γεωγραφία (ΔΕ) Θεματική ταξινομία: Γεωγραφία (ΔΕ) -> Φυσικό περιβάλλον -> Λιθόσφαιρα Εκπαιδευτικό πρόβλημα: Η συσχέτιση της ηφαιστειότητας-σεισμικότητας και η αιτιολόγηση της εμφάνισή τους σε συγκεκριμένες περιοχές - τις παρυφές των λιθοσφαιρικών πλακών Γενική περιγραφή περιεχομένου: 1) Συμβατότητα με το αναλυτικό πρόγραμμα: Στο σχολικό βιβλίο της γεωγραφίας της Α' Γυμνασίου προβλέπεται η διδασκαλία του μαθήματος " Σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα" στη 2η Ενότητα "Το Φυσικό Περιβάλλον της Ευρώπης", στο κεφάλαιο "Β3.7". Στο μάθημα Νο 9 Για το συγκεκριμένο μάθημα προβλέπονται δύο (2) διδακτικές ώρες. Εξάλλου, σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών [Φ.Ε.Κ. 304 τεύχος Β' 13-03-2003], στη "Β" Ενότητα "Το φυσικό περιβάλλον της Ευρώπης" του μαθήματος της Γεωλογίας - Γεωγραφίας Β' Γυμνασίου, προβλέπονται πέντε (5) διδακτικές ώρες για την επίτευξη των παρακάτω στόχων: Να ερμηνεύουν το ανάγλυφο της Ευρώπης με τη βοήθεια γεωλογικών διαδικασιών του μακρινού παρελθόντος (μεταβολή στο χώρο και στο χρόνο) Να διηγούνται συνοπτικά τη γεωλογική ιστορία της Ελλάδας και να ερμηνεύουν το ανάγλυφό της (μεταβολή στο χώρο και στο χρόνο) Να εντοπίζουν περιοχές της Ευρώπης στις οποίες οι γεωλογικές δυνάμεις παρουσιάζουν έντονες εξωτερικές εκδηλώσεις (αλληλεπίδραση, μεταβολή). Να αναγνωρίζουν τη δυναμική φύση του κόσμου που τους περιβάλλει και την μεταβολή της μορφής του στο χρόνο. Να εντοπίζουν τις περιοχές έντονης σεισμικότητας στον ευρωπαϊκό χώρο και να εκτιμούν την επίδραση των σεισμών στη ζωή των ανθρώπων. Να ερμηνεύουν, όσο τους επιτρέπουν οι γνώσεις τους, την έντονη σεισμικότητα του χώρου της Ελλάδας. Επίσης (στο ΑΠΣ) προτείνονται οι παρακάτω δραστηριότητες: Διακρίνουν τις τεκτονικές περιοχές της ηπείρου (Ευρώπης) Παρατηρούν σε κατάλληλο χάρτη τη σχετική θέση των λιθοσφαιρικών πλακών στην περιοχή της Ευρώπης και με τη βοήθεια του γεωμορφολογικού χάρτη της ηπείρου ερμηνεύουν τη θέση των μεγάλων ηφαιστείων της (Σαντορίνη, Βεζούβιος, Αίτνα, Έκλα). Κάνουν το ίδιο για το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου. Με τη βοήθεια των προηγούμενων χαρτών και ενός χάρτη επικέντρων συμπεραίνουν για τις αιτίες της μεγάλης σεισμικότητας στην περιοχή της Μεσογείου και ιδιαίτερα της Ελλάδας. Συλλέγουν και επεξεργάζονται πληροφορίες για τις συνέπειες σημαντικών ηφαιστειακών εκρήξεων και μεγάλων σεισμών στην περιοχή της Ελλάδας και των γύρω χωρών (Γλώσσα, Μαθηματικά, Ιστορία, Οικιακή Οικονομία, Βιολογία). Σελίδα 4/31

2) Γνώσεις-αντιλήψεις μαθητών: Α) Γνώσεις: Οι μαθητές θα πρέπει να: i.είναι εξοικειωμένοι με τους γενικούς χάρτες της Ευρώπης (γεωμορφολογία και χώρες). Αυτή η γνώση θα πρέπει να έχει κατακτηθεί στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού όπου και διδάχθηκε ii.είναι εξοικειωμένοι με την χρήση (πλοήγηση) του λογισμικού όπως και με την χρήση ενός φυλλομετρητή (), δηλαδή να μπορούν να προσπελάσουν κάποια δικτυακή διεύθυνση στο διαδίκτυο. Σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει να αφιερωθεί επιπλέον χρόνος από αυτόν που προβλέπεται για την εφαρμογή του σεναρίου για την εξοικείωση με το λογισμικό iii.να μπορούν να «διαβάσουν» γενικούς αλλά και θεματικούς χάρτες βασιζόμενοι στα σύμβολα του υπομνήματός τους. Αυτή είναι γνώση που επίσης αναμένεται να έχει κατακτηθεί στο δημοτικό και στην Α τάξη του γυμνασίου. Β) Αντιλήψεις: Αρκετοί μαθητές: i.δεν αντιλαμβάνονται ότι οι σεισμοί και τα ηφαίστεια έχουν κοινή αιτία δημιουργίας. Θεωρούν ότι τα δύο φαινόμενα είναι ανεξάρτητα επειδή φαινομενικά διαφέρουν ii.δεν κατανοούν την κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών και ηπείρων επειδή το φαινόμενο δεν γίνεται αντιληπτό με τις αισθήσεις μας (εξελίσσεται στην κλίμακα του γεωλογικού και όχι του ανθρώπινου χρόνου). iii.δεν κατανοούν την διαδικασία της σύγκλισης των λιθοσφαιρικών πλακών και τα συνοδά φαινόμενα (ηφαιστειότητα σεισμικότητα - ορογένεση) επειδή είναι ένα τρισδιάστατο φαινόμενο που εξελίσσεται στο χώρο (έχει πολλές διαστάσεις) iv.δεν αντιλαμβάνονται τη μεγάλη επίδραση που οι κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών (ενδογενείς δυνάμεις) - όπως αυτές εκδηλώνονται με την ηφαιστειότητα, την σεισμικότητα και την ορογένεση - μπορούν να έχουν στον άνθρωπο 3) Στόχοι: Στο τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει: Γνωστικοί: 1. Να γνωρίζουν και να μπορούν να αιτιολογούν την γεωγραφική κατανομή των περιοχών έντονης σεισμικότητας και ηφαιστειότητας στον ευρωπαϊκό και τον ελληνικό χώρο με βάση την αλληλεπίδραση των λιθοσφαιρικών πλακών 2. Να αντιλαμβάνονται ότι οι σεισμοί και τα ηφαίστεια είναι δύο γεωλογικά φαινόμενα που έχουν κοινά αίτια δημιουργίας 3. Να εντοπίζουν στο χάρτη της Ευρώπης τα πιο σημαντικά ηφαίστεια και να ερμηνεύουν τη θέση τους 4.Να μπορούν να περιγράφουν τη δημιουργία σεισμών και ηφαιστείων με αναφορά στην αλληλεπίδραση (σύγκλιση & απόκλιση) των λιθοσφαιρικών πλακών 5.Να ερμηνεύουν την έντονη σεισμικότητα και ηφαιστειότητα του ελλαδικού χώρου 6.Να γνωρίζουν και να αιτιολογούν την ύπαρξη και τη μορφή του «Ηφαιστειακού τόξου του Αιγαίου» Στόχοι ως προς τις ΤΠΕ: 7.Να εξοικειωθούν με την χρήση του λογισμικού και να αντιληφθούν τις πολλές δυνατότητες που μπορεί να τους προσφέρει το λογισμικό στην μελέτη της γεωγραφίας (άπειρο αριθμό δορυφορικών λήψεων, στρώματα () πληροφορίας, κ.α.) 8.Να εξοικειωθούν με τη χρήση του διαδικτύου και του φυλλομετρητή (), και να εκτιμήσουν αντιληφθούν ότι το διαδίκτυο μπορεί να προσφέρει πρακτικά απεριόριστη ποσότητα πληροφορίας Στάσεις-αξίες-δεξιότητες: 9.Να κοινωνικοποιηθούν στο επίπεδο της ομάδας και της ολομέλειας της τάξης Σελίδα 5/31

10.Να αποκτήσουν την δεξιότητα/ικανότητα να συνεργάζονται με τους συμμαθητές τους, να επιχειρηματολογούν για να στηρίξουν τις απόψεις τους και να παρουσιάζουν τις απόψεις τους στο κοινό (τάξη). 4) Οργάνωση της τάξης και υλικοτεχνική υποδομή Το προτεινόμενο σενάριο σχεδιάστηκε για εφαρμογή στην καθημερινή αίθουσα διδασκαλίας. Η μόνη απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή που απαιτείται είναι η παρουσία ενός συστήματος Η/Υ-βιντεοπροβολέα, η σύνδεση στο διαδίκτυο, ο σχολικός γεωμορφολογικός επιτοίχιος χάρτης της Ευρώπης και το σχολικό βιβλίο. Επιλέχθηκε αυτό το περιβάλλον διδασκαλίας, επειδή αυτό είναι εφικτό στο υφιστάμενο πλαίσιο λειτουργίας του δημόσιου ελληνικού γυμνασίου. Ήδη σε πολλά σχολεία υπάρχουν αίθουσες διδασκαλίας εξοπλισμένες με συστήματα Η/Υ-βιντεοπροβολέα και σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν και συστήματα Διαδραστικών Πινάκων (ΔΠ). Ακόμη και σε σχολεία όπου αυτή η διευθέτηση δεν υπάρχει, μπορεί να επιτευχθεί σχετικά εύκολα (με σχετικά μικρό κόστος) αν υπάρχουν εκπαιδευτικοί που θέλουν να αξιοποιήσουν τις ΤΠΕ στη διδασκαλία τους. Αυτή η επιλογή καθιστά το προτεινόμενο σενάριο υλοποιήσιμο από πολλούς εκπαιδευτικούς και ανοίγει το δρόμο για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην καθημερινή διδασκαλία. Εναλλακτικά, η διδακτική πρόταση θα μπορούσε να υλοποιηθεί σε περιβάλλον πολλών υπολογιστών όπου ο κάθε μαθητής διαθέτει πρόσβαση σε υπολογιστή και στο διαδίκτυο (περιβάλλον «1 προς 1»). Σε ένα τέτοιο αναβαθμισμένο ΤΠΕ περιβάλλον διδασκαλίας, η υλοποίηση του προτεινόμενου σεναρίου προβλέπεται ότι θα είναι ευκολότερη και το όφελος για τους μαθητές μεγαλύτερο επειδή η μαθητοκεντρική διάσταση της διδασκαλίας θα είναι μεγαλύτερη, και η εμπλοκή και υπευθυνότητα των μαθητών επίσης μεγαλύτερη. Το μόνο πρόβλημα σε μια τέτοια επιλογή είναι η απουσία τέτοιου περιβάλλοντος στην πράξη στο υφιστάμενο πλαίσιο του ελληνικού γυμνασίου. Το εργαστήριο πληροφορικής το οποίο θα μπορούσε να προσφέρει ένα τέτοιο περιβάλλον είναι δύσκολα προσβάσιμο στους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν το μάθημα της Γεωγραφίας. Για το προτεινόμενο σενάριο προτείνεται διάταξη τάξης σε σχήμα «Π». Για τις περιπτώσεις όπου η διάταξη «Π» είναι ανέφικτη είτε λόγω των διαστάσεων της αίθουσας διδασκαλίας είτε λόγω του πλήθους των μαθητών προτείνεται η «αμφιθεατρική» διάταξη. Προτείνεται η διάταξη «Π» επειδή σε αυτήν τη διάταξη όλοι οι μαθητές μπορούν να δουν όλους τους υπόλοιπους και ταυτόχρονα μπορούν να δουν οτιδήποτε προβάλλεται στον πίνακα μέσω του βιντεοπροβολέα. Ως δεύτερη επιλογή προτείνεται η αμφιθεατρική διάταξη επειδή, σε σύγκριση με την παραδοσιακή διάταξη διευκολύνει την διεξαγωγή της συζήτησης στην ολομέλεια της τάξης η οποία γίνεται σε κάθε δραστηριότητα καθώς οι περισσότεροι μαθητές βλέπουν τους υπόλοιπους χωρίς να χρειαστεί να γυρίσουν το κεφάλι τους προς τα πίσω. Οι μαθητές κατά κανόνα εργάζονται σε διμελείς ομάδες (δυάδες). Έτσι στις περισσότερες δραστηριότητες, το κάθε «θρανίο» λειτουργεί ως μία ομάδα μαθητών. Προτείνεται η εργασία σε διμελείς ομάδες (εταιρική μορφή συνεργατικής μάθησης) επειδή στον περιορισμένο πρακτικά διαθέσιμο χρόνο της μίας διδακτικής ώρας (περίπου 35 λεπτά), αυτή στην πράξη λειτουργεί αποτελεσματικότερα από άποψη χρόνου και από άποψη διευθέτησης του χώρου, σε σχέση με την εργασία σε μεγαλύτερες ομάδες (π.χ. τετραμελείς). Υπάρχουν όμως και δραστηριότητες ή τμήματα των δραστηριοτήτων στις οποίες όλοι οι μαθητές λειτουργούν ως μέλη μιας ενιαίας ομάδας της ολομέλειας της τάξης. Είναι καλό να υπάρχει γρήγορη (broadband) πρόσβαση στο ιντερνέτ ιδίως στην περίπτωση που το μάθημα γίνει σε «1 προς 1» περιβάλλον διδασκαλίας, γιατί έτσι θα εξοικονομηθεί πολύτιμος διδακτικός χρόνος. Στο προτεινόμενο περιβάλλον της καθημερινής αίθουσας διδασκαλίας, ακόμη και σε περίπτωση που η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι περιορισμένου εύρους, ο εκπαιδευτικός μπορεί α λύσει το πρόβλημα της γρήγορης πλοήγησης μέσα από το λογισμικό Google Earth εκτελώντας την πτήση πάνω από την Ευρώπη-Μεσόγειο. Το λογισμικό αποθηκεύει την διαδρομή στην μνήμη «cache» και έτσι όταν η πτήση γίνει μέσα στο μάθημα, η ταχύτητα πρόσβασης στο διαδίκτυο δεν είναι απαραίτητο να είναι μεγάλη. 5) Η προστιθέμενη αξία των ΤΠΕ: Στο προτεινόμενο σενάριο οι ΤΠΕ που χρησιμοποιούνται είναι: Το λογισμικό Google Earth, το διαδίκτυο, το λογισμικό κειμενογράφου «Word» και η δικτυακή πλατφόρμα κατασκευής σεναρίων «ΑΙΣΩΠΟΣ». Το Word χρησιμοποιήθηκε για να γραφεί το σενάριο στην ψηφιακή του μορφή. Το δικτυακό περιβάλλον κατασκευής σεναρίων «ΑΙΣΩΠΟΣ» χρησιμοποιήθηκε για να στηθεί το σενάριο στο διαδίκτυο. Google Earth: Στο προτεινόμενο σενάριο, το διδακτικό όφελος (προστιθέμενη αξία) από τη χρήση του Google Earth είναι η δυνατότητα on line δορυφορικής πτήσης πάνω από την Μεσόγειο και τον Ατλαντικό κατά μήκος των ορίων των λιθοσφαιρικών πλακών που δρουν στον ευρωπαϊκό και ελληνικό χώρο. Αυτή η πτήση δίνει τη δυνατότητα να παρατηρηθούν τα ηφαίστεια και τα επίκεντρα των σεισμών κατά μέγεθος. Οι μαθητές μπορούν να δουν την ακριβή θέση των παραπάνω στοιχείων και τις χώρες στις οποίες ανήκουν. Ίσως το σημαντικότερο όφελος είναι η δυνατότητα παρατήρησης του αναγλύφου του υποθαλάσσιου πυθμένα όπου μπορούν να παρατηρηθεί η μεσωκεάνεια ράχη του Ατλαντικού και η ζώνη καταβύθισης της Αφρικανικής πλάκας σε πολλές διαφορετικές κλίμακες πράγμα ανέφικτο στο κλασικό εργαστήριο. Αυτή η δυνατότητα Σελίδα 6/31

καθιστά εφικτή τη συσχέτιση της ηφαιστειότητας και σεισμικότητας με την δράση των λιθοσφαιρικών πλακών. Οι παροχές αυτές του λογισμικού ισοδυναμούν με πολλούς ψηφιακούς χάρτες της περιοχής που δεν είναι εφικτό να βρεθούν στην κλασική (αναλογική) αίθουσα διδασκαλίας χωρίς την συνδρομή των ΤΠΕ. Η δυνατότητα να παρατηρούμε την επιφάνεια της γης και το υποθαλάσσιο ανάγλυφο από διαφορετικό ύψος και κάθε φορά να μπορούμε να επιλέγουμε τα στοιχεία που θα απεικονίζονται, είναι ίσως η σημαντικότερη παροχή του. Διαδίκτυο: Στο προτεινόμενο σενάριο, η χρήση του διαδικτύου εστιάζεται στην πρόσβαση που αυτό προσφέρει σε πολυμεσικό υλικό (βίντεο και προσομοιώσεις σχετικές με ηφαίστεια, σεισμούς, και αλληλεπιδράσεις των λιθοσφαιρικών πλακών) αλλά και σε ψηφιακές φωτογραφίες οι οποίες δείχνουν τα καταστροφικά αποτελέσματα των σεισμών. Η προστιθέμενη αξία των ΤΠΕ συνίσταται και στο ότι το μάθημα με τη χρήση των ΤΠΕ που αναφέρθηκαν παραπάνω, γίνεται περισσότερο ενδιαφέρον με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ενεργή συμμετοχή των μαθητών. Η συγκεκριμένη χρήση των ΤΠΕ προσφέρει μαθησιακό υλικό το οποίο δημιουργεί αυθεντικές μαθησιακές συνθήκες (περιβάλλοντα) τα οποία ευνοούν τη διερευνητική μάθηση, τη συζήτηση σε επίπεδο ομάδας και ολομέλειας (τάξης) και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών. 6) Η διδακτική προσέγγιση: Το προτεινόμενο σενάριο, συνδυάζει διαφορετικές μορφές διδασκαλίας. Ο όρος «μορφή» διδασκαλίας χρησιμοποιείται σύμφωνα με το από πολλούς (Φρυδάκη, 2009; Ματσαγγούρας, 2000; Θεοφιλίδης, 1987; Χρυσαφίδης, 1991; και Κασσωτάκη & Φουρλή, 2006) αποδεκτό κριτήριο: η μορφή της διδασκαλίας διαμορφώνεται ανάλογα με το ρόλο τον οποίο αναλαμβάνουν ο εκπαιδευτικός και οι μαθητές και από το είδος της επικοινωνίας που αναπτύσσεται μέσα στην τάξη κατά την διεξαγωγή της. Υπάρχουν στάδια όπου ο εκπαιδευτικός εισηγείται ή παρουσιάζει υλικό (μορφή εισήγησης), στάδια όπου οι μαθητές εργάζονται ακολουθώντας τις οδηγίες του Φύλλου Εργασίας (μαθητοκεντρική μορφή) και στάδια όπου επικρατεί η συζήτηση στην ολομέλεια της τάξης (μορφή συζήτησης). Σε κάθε περίπτωση οι μαθητές έχουν ενεργό ρόλο ακόμη και στην περίπτωση που ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει/προβάλλει υλικό επειδή η παρουσίαση γίνεται μέσα από ανοιχτή συζήτηση σε όλη την τάξη στην οποία εμπλέκει και τους μαθητές. Οι εισήγηση-παρουσίαση του εκπαιδευτικού περιορίζεται α) στη αρχή του μαθήματος όπου ο εκπαιδευτικός κάνει αναφορά στο περιεχόμενο του μαθήματος, διατυπώνει τους στόχους και συνδέει το μάθημα με τα προηγούμενα και β) στην πτήση πάνω από τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών και το Αιγαίο (στη 2η, 3η και 5η δραστηριότητα). Όμως και στις δύο περιπτώσεις, η παρουσίαση γίνεται σε ανοιχτή συζήτηση με την τάξη και υπάρχει συμμετοχή και των μαθητών. Στο υπόλοιπο της διδασκαλίας, ο εκπαιδευτικός έχει συντονιστικό καθοδηγητικό ρόλο είτε αυτό αφορά την εργασία των μαθητών στο Φύλλο Εργασίας είτε την διεξαγωγή συζήτησης στην ολομέλεια της τάξης. Η διδακτική προσέγγιση είναι κυρίως η διερεύνηση εφόσον οι μαθητές καλούνται να παρατηρήσουν και να διατυπώσουν ερμηνείες, προβλέψεις, και ερωτήματα, να επικοινωνήσουν στην ομάδα τους και στην ολομέλεια της τάξης, να κάνουν χρήση κριτικών και λογικών συλλογισμών και να εκτιμήσουν εναλλακτικές ερμηνείες (βλ. ΕΑΙΤΥ, 2010, σελ. 52; Tamir, 1985; Linn, Davis & Bell, 2004, σελ. 4). Η διερεύνηση επιβάλλεται να είναι ως ένα βαθμό καθοδηγούμενη (κατευθυνόμενη) επειδή ο διαθέσιμος διδακτικός χρόνος σε κάθε διδακτική ώρα είναι περιορισμένος (λιγότερος από 45 ) αλλά και επειδή υπάρχουν συγκριμένοι στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν. Η ύπαρξη του Φύλλου Εργασίας παίζει ακριβώς αυτόν το ρόλο του «οδηγού». Με βάση τα παραπάνω, η προτεινόμενη διδασκαλία μπορεί να θεωρηθεί ότι σε ένα μεγάλος μέρος ανήκει στην καθοδηγούμενη διερευνητική μορφή διδασκαλίας (ή καθοδηγούμενη διερεύνηση) ή οποία είναι υποκατηγορία των μαθητοκεντρικών μορφών διδασκαλίας (Ματσαγγούρας 1999, σ.467). Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η διδασκαλία μας σε πολλές περιπτώσεις περιλαμβάνει και εισηγητικές παρεμβάσεις του εκπαιδευτικού, τότε θα μπορούσαμε να την εντάξουμε και στις μικτές μορφές διδασκαλίας (Ματσαγγούρας, 1999, σ.427). Επειδή το προτεινόμενο σενάριο, σε αρκετές περιπτώσεις προβλέπει εργασία των μαθητών σε ομάδες, η διδασκαλία ως ένα βαθμό εμπίπτει στην κατηγορία των συνεργατικών μορφών διδασκαλίας που είναι μια υποκατηγορία των μαθητοκεντρικών διδασκαλιών (βλ. Ματσαγγούρας 1999, σ.467). Η προτεινόμενη διδακτική προσέγγιση βασίζεται στις γνωστικές θεωρίες μάθησης και ειδικότερα στον εποικοδομισμό (κονστρουκτιβισμό), σύμφωνα με τον οποίο η γνώση δεν μεταφέρεται/μεταδίδεται αλλά κατασκευάζεται/οικοδομείται από τον ίδιο το μαθητή, εδράζεται πάνω σε προγενέστερες γνώσεις και απαιτεί την ενεργή συμμετοχή του. Στην προτεινόμενο διδασκαλία, οι προϋπάρχουσες αντιλήψεις/ ιδέες των μαθητών λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό της διδασκαλίας. Είναι επίσης σύμφωνη με τη θεωρία του κοινωνικού εποικοδομισμού (κονστρουκτιβισμού) σύμφωνα με την οποία η γνώση δημιουργείται από τον ίδιο το μαθητή καθώς αυτός δρα και επικοινωνεί μέσα σε συγκεκριμένα κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια. Στην περίπτωσή μας, το κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον περιλαμβάνει τους συμμαθητές του, τον εκπαιδευτικό και το μαθησιακό υλικό. Η εργασία των μαθητών σε ομάδες (εταιρικό σχήμα δυάδες), η μεταξύ τους συνεργασία, όπως και η συνεργασία τους με τον εκπαιδευτικό αλλά και τους υπόλοιπους μαθητές στην τάξη κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στην ολομέλεια, είναι στοιχεία που χαρακτηρίζουν όλες τις προτεινόμενες δραστηριότητες. Πέραν της επίτευξης των γνωστικών στόχων, η ομαδοκεντρική οργάνωση της διδασκαλίας προάγει την κοινωνικοποίησή των μαθητών, τη θετική στάση τους προς το σχολείο, τον εκδημοκρατισμό τους, αλλά και τη νοητική και τη γλωσσική τους ανάπτυξη (Ματσαγγούρας, 2000, σελ. 519-526). Το προτεινόμενο σενάριο δεν αποσκοπεί μόνο στην κατάκτηση της γνώσης αλλά και στην κατανόηση της επιστημονικής πρακτικής (επιστημονικής μεθόδου έρευνας και σκέψης). Δηλαδή στόχος δεν είναι μόνο το γνωστικό αποτέλεσμα (η συγκεκριμένη γνώση όπως οριοθετείται από τους στόχους του συγκεκριμένου μαθήματος) αλλά και η μύηση Σελίδα 7/31

του μαθητή στη διαδικασία της απόκτησης της γνώσης δηλαδή να «να μαθαίνει πώς να μαθαίνει». 7) Βιβλιογραφικές Αναφορές Linn, M.C., Davis E.A. & Bell, P.L. (2004) Inquiry and Technology. In M.C. Linn, E.A. Davis & P.L. Bell (Eds.), Internet environments for science education. (pp 3-27). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Tamir, P. (1985). Content analysis focusing on inquiry. Journal of Curriculum Studies, 17(1), pp 87-94. ΕΑΙΤΥ (2010)- Υλικό επιμόρφωσης κλάδου ΠΕ04. Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη Διδακτική Πράξη. Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης. Τεύχος 5: Κλάδος ΠΕ04, Β Έκδοση, ΕΑΙΤΥ, Τομέας Επιμόρφωσης & Κατάρτισης, Πάτρα, Δεκέμβριος 2010 Θεοφιλίδης, Χ. (1987). Διαθεματική προσέγγιση της διδασκαλίας. Λευκωσία. Καραμπάτσα Α., Κλωνάρη Α., Κουτσόπουλος Κ., Μαράκη Κ., & Τσουνάκος Θ., (2000). έκδοση Δ', Αθήνα Γεωγραφία Α' Γυμνασίου, ΟΕΔΒ, Ματσαγγούρας, Γ. Η. (2000) Θεωρία και Πράξη της διδασκαλίας, Τ.Β. Στρατηγικές Διδασκαλίας. Η κριτική σκέψη στη διδακτική πράξη. Αθήνα: Gutemberg, 2000. Ματσαγγούρας, Γ. Η. (1999) Θεωρία και Πράξη της διδασκαλίας. Η Σχολική Τάξη. Χώρος. Ομάδα. Πειθαρχία. Μέθοδος. Αθήνα: Γρηγόρης. Φρυδάκη, Ε. (2009). Η διδασκαλία στην τομή της νεωτερικής και της μετανεωτερικής σκέψης. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική ΑΕ, 2009. Χρυσαφίδης, Κ. (1991). Σύγχρονοι διδακτικοί προβληματισμοί, Αθήνα, Σμυρνιωτάκης Διδακτικοί Στόχοι: Να Να Να Να Να αιτιολογούν τη γεωγραφική κατανομή της σεισμικότητας & ηφαιστειότητας στον ευρωπαικό χώρο εντοπίζουν στο χάρτη της Ευρώπης τα πιο σημαντικά ηφαίστεια και να ερμηνεύουν τη θέση τους περιγράφουν τη δημιουργία σεισμών και ηφαιστείων με αναφορά στην αλληλεπίδραση των λιθοσφ. πλακών ερμηνεύουν την έντονη σεισμικότητα και ηφαιστειότητα του ελλαδικού χώρου γνωρίζουν και να αιτιολογούν την ύπαρξη και τη μορφή του «Ηφαιστειακού τόξου του Αιγαίου» Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου: Ηφαιστειότητα Σεισμικότητα Λιθοσφαιρικές πλάκες Ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου Μεσοκεάνεια ράχη Υλικοτεχνική υποδομή: Καθημερινή αίθουσα διδασκαλίας, λογισμικό Google Earth, πρόσβαση στο διαδίκτυο, φωτόδενδρο, σχολικό βιβλίο, επιτοίχιος γεωμορφολογικός σχολικός χάρτης Ευρώπης. Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά εντός του σχολείου: 2 ώρες Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί: ΟΧΙ Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας: Μέτριας δυσκολίας Σελίδα 8/31

Τύπος διαδραστικότητας : Ενεργός μάθηση Επίπεδο διαδραστικότητας : Μεσαίο Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη: 12-15 Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο: Γυμνάσιο Σελίδα 9/31

Σύνοψη φάσεων σεναρίου: 1η Φάση: Εισαγωγή στο μάθημα - σύνδεση με τα προηγούμενα Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Καθημερινή αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισμένη με σύστημα Η/Υ-βιντεοπροβολέα. Εναλλακτικά περιβάλλον διδασκαλίας "1 προς 1" Αριθμός φύλλων εργασίας: 1 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. Εισαγωγή πρόκληση ενδιαφέροντος μαθητών Εικόνες με καστροφές σεισμών - από τον ΟΑΣΠ Επιπτώσεις σεισμού Βίντεο έκρηξης ηφαιστείου Οι μαθητές συζητούν στην ομάδα τους και στην ολομέλεια της τάξης 2η Φάση: Η κυρίως διδασκαλία Χρονική Διάρκεια: 65 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Καθημερινή αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισμένη με σύστημα Η/Υ-βιντεοπροβολέα. Εναλλακτικά περιβάλλον διδασκαλίας "1 προς 1" Αριθμός φύλλων εργασίας: 4 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. Γεωγραφική κατανομή Ηφαιστείων & Σεισμών στον Ευρωπαϊκό και ελλαδικό χώρο» (15 λεπτά) Τα ηφαίστεια & οι σεισμοί της μεσογείου μέσα από το Google Earth Ηφαίστεια - σεισμοί - Google Earth - Iceland Εργασία στο Φύλλο Εργασίας Ηφαιστειογενής- σεισμογενής ζώνη - Μεσόγειος - Χάρτης 9.1 Βιβλίου Δραστ. 3: Ποια είναι τα σημαντικότερα ηφαίστεια της Ευρώπης; (15 λεπτά) Υλικό Δραστηριότητας 3 Δραστ. 4.1 Σύγκλιση/σύγκρουση λιθοσφαιρικών πλακών - προσομοίωση Απόκλιση λιθοσφαιρικών πλακών Δραστ 4.2 Χάρτης με τα όρια λιθοσφαιρικών πλακών - Δραστ. 4 Δραστ 5.1: Ηφαιστειότητα στην Ελλάδα το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου Το Αιγαίο μέσα από το Google Earth Δραστ. 5.2: Ηφαιστειακό τόξο Αιγαίου Δραστ. 5: Χάρτης κατανομής σεισμών (9.4 από το βιβλίο) Δραστ. 5: Χάρτης Ηφαιστειακού τόξου Αιγαίου (9.5 βιβλίο) Επίλογος κύριας διδασκαίας Σελίδα 10/31

3η Φάση: Αξιολόγηση - Ανάθεση εργασίας για το σπιτι Χρονική Διάρκεια: 8 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Καθημερινή αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισμένη με σύστημα Η/Υ-βιντεοπροβολέα. Εναλλακτικά περιβάλλον διδασκαλίας "1 προς 1" Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. Αντιστοίχιση: Ηφαίστεια-Χώρες Συμπλήρωση κενών - Τα ηφαίστεια του τόξου του Αιγαίου Πολλαπλής επιλογής: Οι 3 περισσότερο σεισμογενείς χώρες της Ευρώπης Πολλαπλής επιλογής: Η περισσότερο ηφαιστειογενής χώρα της Ευρώπης Σελίδα 11/31

1η Φάση: Εισαγωγή στο μάθημα - σύνδεση με τα προηγούμενα Σελίδα 12/31

1η Φάση: Εισαγωγή στο μάθημα - σύνδεση με τα προηγούμενα Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Καθημερινή αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισμένη με σύστημα Η/Υ-βιντεοπροβολέα. Εναλλακτικά περιβάλλον διδασκαλίας "1 προς 1" Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/drastiriotita_1i_-_fe1_0.docx Σεισμοί & Ηφαίστεια 1. Εισαγωγή πρόκληση ενδιαφέροντος μαθητών: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1693/#question6450 Δραστηριότητα 1η: «Σεισμοί και ηφαίστεια, δύο φαινόμενα που μπορεί να σχετίζονται» (10 λεπτά) Στόχος 2: Να αντιλαμβάνονται ότι οι σεισμοί και τα ηφαίστεια είναι δύο γεωλογικά φαινόμενα που έχουν κοινά αίτια δημιουργίας Στην αρχή του μαθήματος ο εκπαιδευτικός ενημερώνει του μαθητές για το περιεχόμενο του μαθήματος που είναι οι σεισμοί και τα ηφαίστεια στον ευρωπαϊκό και ελλαδικό χώρο. Τους θυμίζει ότι σχετικά θέματα μελετήθηκαν στο δημοτικό και στην Α τάξη του γυμνασίου. Στη συνέχεια, ο εκπαιδευτικός προβάλει ένα σύντομο βίντεο ή εικόνες ενός ηφαιστείου σε δράση και εικόνες ή βίντεο από τις καταστροφικές επιπτώσεις ενός σεισμού και ζητάει από τους μαθητές αρχικά να αναγνωρίσουν τα φαινόμενα που προβάλλονται και στη συνέχεια να πουν αν υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ των δύο φαινομένων ( σεισμών και ηφαιστείων). Υπάρχουν πολλά τέτοια βίντεο και εικόνες στο διαδίκτυο. Προτείνονται τα παρακάτω: https://www.youtube.com/watch?v=xo78gfwkwkq (βίντεο σεισμού) https://www.youtube.com/watch?v=oowfvnlwi90 (βίντεο έκρηξης ηφαιστείου) http://www.oasp.gr/sites/default/files/imagecache/gallery_assist-gallery_assistpreview-550-watermark/gallery_assist/4/gallery_assist169/a-1995-gre05-0772.jpg (Εικόνα 1- καταστροφές σεισμών) http://www.oasp.gr/node/169 (Διάφορες εικόνες από καταστροφές σεισμών από τον ΟΑΣΠ) Ο εκπαιδευτικός για να εξοικονομήσει χρόνο μπορεί να δείξει μέρος μόνο του βίντεο με την έκρηξη του ηφαιστείου. Σελίδα 13/31

Σχόλιο: Στην αρχή της δραστηριότητας οι μαθητές παρακολουθούν την παρουσίαση του υλικού από τον εκπαιδευτικό, σε ανοιχτή συζήτηση στην οποία συμμετέχουν με ερωτήματα-απορίες. Στη συνέχεια, κάνουν προβλέψειςυποθέσεις, συζητούν στην ομάδα τους και στην ολομέλεια της τάξης. 2. Εικόνες με καστροφές σεισμών - από τον ΟΑΣΠ: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστική παρουσίαση Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1693/#question6452 Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει διαδραστική παρουσίαση και είναι διαθέσιμη στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. 3. Επιπτώσεις σεισμού: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1693/#question6453 Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 14/31

4. Βίντεο έκρηξης ηφαιστείου: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1693/#question6455 Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. 5. Οι μαθητές συζητούν στην ομάδα τους και στην ολομέλεια της τάξης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1693/#question6552 Μετά την προβολή του παραπάνω υλικού (βίντεο και εικόνες), δίνεται περίπου ενός λεπτού χρόνος στους μαθητές να συζητήσουν στην ομάδα τους και να καταλήξουν σε απαντήσεις για το αν υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ των σεισμών και των ηφαιστείων. Οι μαθητές εργάζονται σε διμελείς ομάδες (κάθε θρανίο και μία ομάδα). Στη συνέχεια οι διάφορες απόψεις ανακοινώνονται και συζητούνται στην ολομέλεια της τάξης. Επειδή στην προηγούμενη τάξη (Α γυμνασίου) οι μαθητές διδάχθηκαν το μάθημα «Β4.3: Δυνάμεις που διαμορφώνουν την επιφάνεια της Γης: Ενδογενείς και Εξωγενείς», ενδέχεται κάποιοι μαθητές να γνωρίζουν την απάντηση, παρά τις νοητικές δυσκολίες που εμπεριέχονται στο σχετικό κεφάλαιο (μεταβολή του χώρου στο χρόνο). Ο εκπαιδευτικός, εστιάζει τη συζήτηση στις πιθανές σωστές απαντήσεις των μαθητών αλλά δεν αποφαίνεται για το ποια απάντηση είναι η σωστή. Αφήνει την σωστή απάντηση να προκύψει μέσα από τις μαθησιακές δραστηριότητες που περιγράφονται στον κύριο κορμό της διδασκαλίας που περιγράφεται στην επόμενη (2η) φάση. Σελίδα 15/31

2η Φάση: Η κυρίως διδασκαλία Σελίδα 16/31

2η Φάση: Η κυρίως διδασκαλία Χρονική Διάρκεια: 65 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Καθημερινή αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισμένη με σύστημα Η/Υ-βιντεοπροβολέα. Εναλλακτικά περιβάλλον διδασκαλίας "1 προς 1" Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/drastiriotita_2i_-fe2.docx Φύλλο Εργασίας 2 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/drastiriotita_3i_-_fe3_0.docx Φύλλο Εργασίας 3 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/drastiriotita_4i_-_fe4.docx Φύλλο Εργασίας 4 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/drastiriotita_5i_-_fe5.docx Μαθησιακές δραστηριότητες 2 έως 5 1. Γεωγραφική κατανομή Ηφαιστείων & Σεισμών στον Ευρωπαϊκό και ελλαδικό χώρο» (15 λεπτά): Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6558 Δραστηριότητα 2η: «Γεωγραφική κατανομή Ηφαιστείων & Σεισμών στον Ευρωπαϊκό και ελλαδικό χώρο» (15 λεπτά) Στόχοι: 1. Να γνωρίζουν και να μπορούν να αιτιολογούν την γεωγραφική κατανομή των περιοχών έντονης σεισμικότητας και ηφαιστειότητας στον ευρωπαϊκό και τον ελληνικό χώρο με βάση την αλληλεπίδραση των λιθοσφαιρικών πλακών 2. Να αντιλαμβάνονται ότι οι σεισμοί και τα ηφαίστεια είναι δύο γεωλογικά φαινόμενα που έχουν κοινά αίτια δημιουργίας Αρχικά ο εκπαιδευτικός, σε ανοιχτή συζήτηση με όλη την τάξη προβάλει μια πτήση μέσα από το περιβάλλον του Google Earth σε ύψος περίπου 1900 μέτρα, ξεκινώντας από το ανατολικό άκρο της Μεσογείου, πάνω από τη Μεσόγειο με κατεύθυνση προς τα δυτικά, μέσα από τα στενά του Γιβραλτάρ και στη συνέχεια στον Ατλαντικό με κατεύθυνση βόρεια, πάνω από την μεσο-ωκεάνεια ράχη του Ατλαντικού μέχρι και πάνω από την Ισλανδία, με ενεργοποιημένη τη θέαση ηφαιστείων & σεισμών (layer/gallery/earthquakes & volcanoes) αλλά και συνόρων (borders). Ζητάει από τους μαθητές να πουν τι είναι οι «κόκκινοι κώνοι» και οι «κόκκινοι κύκλοι» που εμφανίζονται πάνω σε θάλασσα και σε ξηρά (Ευρώπη και Μεσόγειο). Εφόσον αποφανθεί η τάξη ότι αυτά είναι αντίστοιχα ηφαίστεια και σεισμοί, ζητάει από τους μαθητές να παρατηρήσουν σε ποιες περιοχές επικεντρώνονται τα ηφαίστεια και οι σεισμοί. Επίσης ρωτάει αν υπάρχουν σεισμοί στη Ρωσική πεδιάδα (στον κεντρικό κορμό της ευρωπαϊκής ηπείρου). Σελίδα 17/31

Σχόλιο: Σε αυτή τα φάση της δραστηριότητας οι μαθητές παρακολουθούν τα όσα προβάλλονται στον πινάκα, σε ανοιχτή συζήτηση στην τάξη, στην οποία συμμετέχουν και οι ίδιοι. 2. Τα ηφαίστεια & οι σεισμοί της μεσογείου μέσα από το Google Earth: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6562 Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. 3. Ηφαίστεια - σεισμοί - Google Earth - Iceland: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6563 Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 18/31

4. Εργασία στο Φύλλο Εργασίας: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6561 Μετά το τέλος της παρουσίασης οι μαθητές εργάζονται στο Φύλλο Εργασίας. Σε περίπτωση που η διδασκαλία γίνεται σε περιβάλλον «1 προς 1» (όπου όλοι οι μαθητές έχουν πρόσβαση σε υπολογιστή) η πλοήγηση γίνεται αυτόνομα από τις ομάδες των μαθητών. Στη συνέχεια της δραστηριότητας, οι μαθητές εργάζονται σε διμελείς ομάδες. Με οδηγό το Φύλλο Εργασίας, μελετούν την Εικόνα 1 (Εικ. 9.1 «χάρτης ηφαιστείων και σεισμικών ζωνών στην Ευρώπη» του σχολικού βιβλίου, σελ. 35) και καλούνται να απατήσουν: Τι δείχνει ο συγκεκριμένος χάρτης Αν η γεωγραφική κατανομή των ηφαιστείων συμπίπτει με αυτήν των σεισμών Ποιες είναι οι περισσότερο σεισμογενείς και ηφαιστειογενείς χώρες της Ευρώπης (που βρίσκονται πλησιέστερα στην ενεργό τεκτονική και ηφαιστειακή ζώνη). Αν η αρχική πρόβλεψη για την ύπαρξη σχέσης μεταξύ σεισμών και ηφαιστείων επιβεβαιώνεται από τις μέχρι τώρα παρατηρήσεις Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια της τάξης όπου οι παρατηρήσεις και οι απαντήσεις των μαθητών συζητούνται και η τάξη καταλήγει στο κοινά αποδεκτό συμπέρασμα ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της γεωγραφικής κατανομής ηφαιστείων και σεισμών. Επίσης συμφωνείται ότι οι χώρες είναι κυρίως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισλανδία ενώ δεν περιλαμβάνονται οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Σχόλιο: Σε αυτή τη φάση της 2ης δραστηριότητας οι μαθητές εργάζονται με οδηγό το ΦΕ και καταλήγουν σε απαντήσεις στα ερωτήματά του ΦΕ συνεργαζόμενοι πρώτα στην ομάδα τους και στη συνέχεια συζητώντας στην ολομέλεια της τάξης. Σελίδα 19/31

5. Ηφαιστειογενής- σεισμογενής ζώνη - Μεσόγειος - Χάρτης 9.1 Βιβλίου: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6564 Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. 6. Δραστ. 3: Ποια είναι τα σημαντικότερα ηφαίστεια της Ευρώπης; (15 λεπτά): Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6608 Δραστηριότητα 3η: «Ποια είναι τα σημαντικότερα ηφαίστεια της Ευρώπης»; (15 λεπτά) Στόχος: Να εντοπίζουν στο χάρτη της Ευρώπης τα πιο σημαντικά ηφαίστεια και να ερμηνεύουν τη θέση τους Οι μαθητές, εργαζόμενοι σε διμελείς ομάδες, χρησιμοποιούν τον Πίνακα 9.2 «Μεγάλα ευρωπαϊκά ενεργά ηφαίστεια, στη σελ.35 του βιβλίου σε συνδυασμό με το Google Earth που συνεχίζει ο εκπαιδευτικός να προβάλλει στον πίνακα/τοίχο για να εντοπίσουν τη θέση των μεγαλύτερων ενεργών ηφαιστείων της Ευρώπης. Ο Πίνακας δίνει τα ονόματα των χωρών όπου βρίσκονται τα ηφαίστεια αλλά το Google Earth δίνει την ακριβή θέση των ηφαιστείων πάνω στην κάθε χώρα σημαντική πληροφορία για την δημιουργία ενός νοητού χάρτη στο νου των μαθητών. Όταν όλες οι ομάδες τελειώσουν την εργασία τους, για κάθε ηφαίστειο, ακολουθεί ανοιχτεί συζήτηση στην τάξη όπου μια διαφορετική ομάδα σηκώνεται στον «χάρτη» που προβάλλεται μέσα από το λογισμικό για να δείξει την θέση του κάθε ηφαιστείου. Σελίδα 20/31

Σχόλιο: Οι ομάδες των μαθητών μπορούν να σηκώνονται - με τη σειρά - στον πίνακα και χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή ή τον ΔΠ να κάνουν "κλικ" στο κάθε ηφαίστειο και να βλέπουν την ονομασία του. Εναλλακτικά μπορούν να ζητούν από τον διαχειριστή του υπολογιστή (εκπαιδευτικό ή μαθητή) να κάνει "κλικ" σε κάποιο συγκεκριμένο ηφαίστειο. 7. Υλικό Δραστηριότητας 3: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6609 8. Δραστ. 4.1 : Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6610 Δραστηριότητα 4η: «Γιατί η γεωγραφική κατανομή των σεισμών και μαζί και των ηφαιστείων περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη ζώνη (κατά μήκος της Μεσογείου και της μεσωκεάνειας ράχης»; (25 λεπτά) Στόχοι: 1. Να μπορούν να περιγράφουν τη δημιουργία σεισμών και ηφαιστείων με αναφορά στην αλληλεπίδραση (σύγκλιση & απόκλιση) των λιθοσφαιρικών πλακών 2. Να ερμηνεύουν την έντονη σεισμικότητα και ηφαιστειότητα του ελλαδικού χώρου 3. Να γνωρίζουν και να αιτιολογούν την ύπαρξη και τη μορφή του «Ηφαιστειακού τόξου του Αιγαίου» Σελίδα 21/31

Για να δοθεί απάντηση στο βασικό ερώτημα της δραστηριότητας (γιατί σεισμοί και ηφαίστεια συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένες ζώνες;) ο εκπαιδευτικός, σε ανοιχτή συζήτηση με όλη την τάξη, προβάλει προσομοιώσεις για τα φαινόμενα της σύγκρουσης και απόκλισης λιθοσφαιρικών πλακών που βρίσκονται σε επαφή. Προτείνεται να παρουσιαστούν οι παρακάτω προσομοιώσεις: http://earthguide.ucsd.edu/eoc/teachers/t_tectonics/p_subduction.html (σύγκρουση - σύγκλιση λιθοσφαιρικών πλακών) http://earthguide.ucsd.edu/eoc/teachers/t_tectonics/p_seafloorspreading.html απόκλιση λιθοσφαιρικών πλακών) http://earthguide.ucsd.edu/eoc/teachers/t_tectonics/p_convection2.html (ρεύματα μεταφοράς στο εσωτερικό της γης) Επειδή η κατανόηση της διαδικασίας σύγκλισης-απόκλισης παρουσιάζει δυσκολίες στην κατανόηση, ο εκπαιδευτικός προτρέπει τους μαθητές να διατυπώνουν απορίες και συνεχίζει να προβάλει τις προσομοιώσεις ώσπου να κατανοήσουν οι μαθητές το φαινόμενο που προβάλλεται. Σε κάθε περίπτωση, δείχνει και εξηγεί πως/γιατί τα ηφαίστεια και οι σεισμοί είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης των λιθοσφαιρικών πλακών και εξηγεί ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο περιορίζονται/συγκεντρώνονται κοντά στα όρια και κατά μήκος των λιθοσφαιρικών πλακών. 9. Σύγκλιση/σύγκρουση λιθοσφαιρικών πλακών - προσομοίωση: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6578 Διευκρίνιση: Υπάρχει η δυνατότητα stop-play για την διεξαγωγή συζήτησης όπου αυτή είναι απαραίτητη Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://earthguide.ucsd.edu/eoc/teachers/t_tectonics/p_subduction.html Σχόλιο: Ο εκπαιδευτικός προβάλει το υλικό, οι μαθητές παρακολουθούν και συμμετέχουν με ερωτήματα αλλά και δίνοντας απαντήσεις. 10. Απόκλιση λιθοσφαιρικών πλακών : Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6579 Διευκρίνιση: Η περίπτωση της μεσωκεάνειας ράχης του Ατλαντικού Σελίδα 22/31

Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://earthguide.ucsd.edu/eoc/teachers/t_tectonics/p_seafloorspreading.html 11. Δραστ 4.2: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6611 Διευκρίνιση: Οι μαθητές εργάζονται στο ΦΕ Στη συνέχεια, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ένα χάρτη στον οποίο φαίνονται τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών που αλληλεπιδρούν στο χώρο της στην Ευρώπης. Προτείνεται ο χάρτης στη διεύθυνση: http://slideplayer.gr/slide/2935148/ (Εικόνα: όρια λιθοσφαιρικών πλακών). Ο ίδιος χάρτης περιλαμβάνεται και στο ΦΕ των μαθητών. Όταν τελειώσει η παρουσίαση του εκπαιδευτικού, οι μαθητές καλούνται να συνεργαστούν στην ομάδα τους και να εξηγήσουν/αιτιολογήσουν στο Φύλλο Εργασίας γιατί τα ηφαίστεια και οι σεισμοί συγκεντρώνονται/κατανέμονται γεωγραφικά με τον ίδιο τρόπο σε συγκεκριμένες ζώνες πάνω στην επιφάνεια της γης (Ευρώπης). Όταν οι ομάδες τελειώσουν την εργασία τους, οι απαντήσεις τους συζητούνται στην τάξη και η τάξη καταλήγει σε μια κοινά αποδεκτή εξήγηση-περιγραφή. Οι μαθητές τροποποιούν-διορθώνουν την αρχική δική τους εξήγησηπεριγραφή και εδώ τελειώνει αυτή η δραστηριότητα. 12. Χάρτης με τα όρια λιθοσφαιρικών πλακών - Δραστ. 4: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6612 Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 23/31

13. Δραστ 5.1: Ηφαιστειότητα στην Ελλάδα το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6614 Δραστηριότητα 5η: «Ηφαιστειότητα στην Ελλάδα το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου» (20 λεπτά) Στόχοι: Να γνωρίζουν και να αιτιολογούν την ύπαρξη και τη μορφή του «Ηφαιστειακού τόξου του Αιγαίου» Ο εκπαιδευτικός φέρνει στο κέντρο της οθόνης του Google Earth το Αιγαίο πέλαγος και - όπως και πριν με ενεργή τη θέαση (layer) για σεισμούς, ηφαίστεια και σύνορα, το προβάλει στον πίνακα/τοίχο. Σε ανοιχτή συζήτηση με όλη την τάξη, καλεί τους μαθητές να απαντήσουν τα παρακάτω ερωτήματα: Ποια είναι τα ενεργά ηφαίστεια που παρατηρείτε; Τι σχήμα σχηματίζουν τα πέντε ενεργά ηφαίστεια του Αιγαίου στην οθόνη του Google Earth; Ποιο περίπου είναι το σχήμα της ζώνης στην οποία συγκεντρώνονται οι μεγαλύτεροι σεισμοί (Μ>6) στον ελληνικό χώρο; Τι νομίζετε ότι είναι αυτή η «ουλή» (τάφρος) στο υποθαλάσσιο ανάγλυφο σε σχήμα τόξου που περιβάλει την Ελλάδα, κατά μήκος του Ιονίου πελάγους-κάτω από την Κρήτη και καταλήγει κάτω από τη Ρόδο; Οι απαντήσεις των μαθητών (οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες των δύο ατόμων) συζητούνται στην ολομέλεια της τάξης. Ο εκπαιδευτικός που κατευθύνει τη συζήτηση, φροντίζει να προκύψει ότι η τάφρος είναι η ζώνη καταβύθισης της Αφρικάνικής πλάκας της κάτω από την Ευρωπαϊκή λιθοσφαιρική πλάκα. Υπενθυμίζει στους μαθητές τις προσομοιώσεις που είδαν στην προηγούμενη δραστηριότητα και μέσα από αυτή τη συζήτηση θα προκύψουν οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα. Προτείνεται ο εκπαιδευτικός να «ξανατρέξει» τις προσομοιώσεις που αφορούν τη ζώνη σύγκρουσης. Ο όρος «Ηφαιστειακό τόξου του Αιγαίου» συζητείται και αιτιολογείται. 14. Το Αιγαίο μέσα από το Google Earth: Σελίδα 24/31

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6598 Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. 15. Δραστ. 5.2: Ηφαιστειακό τόξο Αιγαίου: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6615 Στη συνέχεια, οι μαθητές καλούνται να παρατηρήσουν το χάρτη 9.4 «Χάρτης επιφανειακών σεισμών Ελλάδας» και την Εικόνα 9.5 «Το ελληνικό τόξο» στις σελ. 35 και 36 αντίστοιχα από το σχολικό βιβλίο. Αυτό θα επιβεβαιώσει τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την παραπάνω συζήτηση όσον αφορά την διάταξη των σεισμών και των ηφαιστείων σε σχήμα τόξου. 16. Δραστ. 5: Χάρτης κατανομής σεισμών (9.4 από το βιβλίο): Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6616 Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 25/31

17. Δραστ. 5: Χάρτης Ηφαιστειακού τόξου Αιγαίου (9.5 βιβλίο): Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6617 Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. 18. Επίλογος κύριας διδασκαίας: Σελίδα 26/31

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1694/#question6618 Εδώ τελειώνει η διδασκαλία. Ακολουθεί η περιγραφή της αξιλόγησης - στην επόμενη φάση Σελίδα 27/31

3η Φάση: Αξιολόγηση - Ανάθεση εργασίας για το σπιτι Σελίδα 28/31

3η Φάση: Αξιολόγηση - Ανάθεση εργασίας για το σπιτι Χρονική Διάρκεια: 8 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Καθημερινή αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισμένη με σύστημα Η/Υ-βιντεοπροβολέα. Εναλλακτικά περιβάλλον διδασκαλίας "1 προς 1" Αξιολόγηση: Στο τέλος του μαθήματος, προτείνεται να αφιερωθούν 5-7 λεπτά για την διενέργεια της τελικής αξιολόγησης η οποία αφορά την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του σεναρίου αλλά και των μαθητών. Προφανώς, η αξιολόγηση του σεναρίου συντελείται και κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας (διαμορφωτική αξιολόγηση) εφόσον τότε μπορεί να εκτιμηθεί το ενδιαφέρον, η συμμετοχή και η συνεργασία των μαθητών αλλά και το μαθησιακό αποτέλεσμα στο τέλος της κάθε δραστηριότητες όταν τα αποτελέσματα (απαντήσεις των μαθητών) ανακοινώνονται και συζητούνται στην ολομέλεια της τάξης. Για την διενέργεια της τελικής αξιολόγησης προτείνεται να προβληθούν στον πίνακα (μέσα του βιντεοπροβολέα) σύντομα ερωτήματα που να ελέγχουν την επίτευξη των συγκεκριμένων στόχων που τέθηκαν στην στοχοθεσία του προτεινόμενου σεναρίου. Για να εξοικονομηθεί διδακτικός χρόνος, προτείνεται τα ερωτήματα να προβάλλονται στον πίνακα και ο εκπαιδευτικός να ρωτάει «ποιος μπορεί να απαντήσει». Το πλήθος των χεριών των μαθητών, που θα σηκώνονται σε κάθε ερώτημα, θα κρίνει και την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας. Σε κάθε ερώτημα ο εκπαιδευτικός θα επιλέγει μόνο έναν μαθητή να απαντήσει προφορικά. Προτείνονται τα παρακάτω ερωτήματα τα οποία είτε προβάλλονται αυτούσια (με τη μορφή κειμένου) είτε μετασχηματισμένα μέσα από το σύστημα ΑΙΣΩΠΟΣ σε μορφή «διαδραστικών αντικειμένων» (quiz) αξιολόγησης τα οποία επισυνάπτονται. Για όσα ερωτήματα έχουν την μορφή quiz οι σωστές απαντήσεις προκύπτουν μέσα από το ίδιο το quiz. 1.Μπορείτε να δείξετε στο χάρτη της Ευρώπης που βρίσκονται συγκεντρωμένα τα περισσότερα ενεργά ηφαίστεια και οι περισσότεροι μεγάλοι σεισμοί 2.Γιατί τα ηφαίστεια και οι σεισμοί συγκεντρώνονται στις ίδιες περιοχές (ζώνες) της Ευρώπης; Τι κοινό έχουν; 3.Τι είναι το «Ηφαιστειακό τόξο» του Αιγαίου; Γιατί έχει τη μορφή «τόξου» και γιατί βρίσκεται εκεί που βρίσκεται; 4.Μπορείτε να αναφέρετε 4 σημαντικά ηφαίστεια του «Ηφαιστειακού τόξου» του Αιγαίου; 5.Ποιες είναι οι τρείς περισσότερο ηφαιστειογενείς χώρες της Ευρώπης; 6.Ποια είναι η περισσότερο ηφαιστειογενής χώρα της Ευρώπης; Γιατί; Ανάθεση εργασίας για το σπίτι: Ως ανάθεση εργασίας για το σπίτι, προτείνεται: 1.Κάποιες ομάδες μαθητών να αναλάβουν να μελετήσουν το κείμενο «Μελετώ στο σπίτι» του σχολικού βιβλίου, στη σελ. 36 και να προετοιμαστούν να παρουσιάσουν τις σχετικές πληροφορίες την επόμενη φορά στην τάξη 2.Κάποιες άλλες ομάδες να αναλάβουν να βρουν πληροφορίες από το διαδίκτυο ή άλλες πηγές σχετικά με την επίδραση που είχε το ηφαίστειο της Σαντορίνης στη ζωή των ανθρώπων (επίδραση φυσικού περιβάλλοντος στον άνθρωπο) και να τις παρουσιάσουν στην τάξη στο επόμενο μάθημα. αυτή η εργασία θα αποτελέσει και τη γέφυρα μεταξύ αυτού του μαθήματος και του μαθήματος που ακολουθεί «Η επίδραση των σεισμών και ηφαιστείων στη ζωή μας» Σελίδα 29/31

1. Αντιστοίχιση: Ηφαίστεια-Χώρες: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση αντιστοίχισης Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1695/#question6634 Αντιστοιχίστε τα ηφαίνστεια που δίνονται στις χώρες που βρίσκονται Το ενεργό ηφαίστειο Αίτνα βρίσκεται στην Το ενεργό ηφαίστειο Λίπαρι βρίσκεται στην Το ενεργό ηφαίστειο Χέκλα βρίσκεται στην Το ενεργό ηφαίστειο Βεζούβιος βρίσκεται στην Το ενεργό ηφαίστειο Στρόμπολι βρίσκεται στην Το ενεργό ηφαίστειο Νίσυρος βρίσκεται στην Το ενεργό ηφαίστειο Σαντορίνη βρίσκεται στην Διαθέσιμες επιλογές: Ιταλία Ισλανδία Ιταλία Ιταλία Ελλάδα Ισλανδία Ελλάδα Σχόλιο: Το ψηφιακό quiz της αντιστοίχισης προβάλλεται και οι μαθητές απαντούν προφορικά. Ο εκπαιδευτικός ή κάποιος μαθητής περνάει τις απαντήσεις στο quiz με τη διαδικασία drag & drop. Η ορθότητα των απαντήσεών τους ελέγχεται μέσα από το ίδιο το εργαλείο ("έλεγχος σωστού") 2. Συμπλήρωση κενών - Τα ηφαίστεια του τόξου του Αιγαίου: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση συμπλήρωσης κενών Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1695/#question6641 Συμπληρώστε τα κενά με ονόματα ηφαιστείων που ανήκουν στο "Ηφαιστειακό τόξο" του Αιγαίου. Τα ηφαίστεια:,, και ανήκουν στο "Ηφαιστειακό τόξο" του Αιγαίου 3. Πολλαπλής επιλογής: Οι 3 περισσότερο σεισμογενείς χώρες της Ευρώπης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1695/#question6646 Σελίδα 30/31

Ερώτηση: Ποιες είναι οι 3 περισσότερο σεισμογενείς χώρες της Ευρώπης; Διαθέσιμες απαντήσεις: Ρουμανία Ιταλία Γερμανία Ρωσία Ισλανδία Ελλάδα 4. Πολλαπλής επιλογής: Η περισσότερο ηφαιστειογενής χώρα της Ευρώπης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/6410/1695/#question6647 Ερώτηση: Ποια είναι η περισσότερο ηφαιστειογενής χώρα της Ευρώπης; Διαθέσιμες απαντήσεις: Κύπρος Ελλάδα Ιταλία Ελβετία Ισλανδία Σελίδα 31/31 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)