Η αγορά ιατρικών προϊόντων της Γερμανίας

ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ THΣ EΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΝΤΥΣΣΕΛΝΤΟΡΦ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Ντύσσελντορφ, 25 Αυγούστου 2008 Η αγορά ιατρικών προϊόντων της Γερμανίας Ι. Βασικά μεγέθη και συγκρότηση της αγοράς Ο κλάδος της υγείας είναι ο σημαντικότερος κλάδος οικονομικής δραστηριότητας στη Γερμανία. Ένας στους εννιά εργαζομένους (συνολικά 4,3 εκ.) απασχολούνται στον κλάδο αυτό, ενώ οι δαπάνες για την υγεία ανήλθαν το 2006 στα 245 δις, αποτελώντας ποσοστό 10,7% του ΑΕΠ, και φέρνοντας τη Γερμανία στην τέταρτη θέση παγκοσμίως στη σχετική κατάταξη. Δαπάνες για την υγεία (% ΑΕΠ) 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 ΗΠΑ 15,3 Ελβετία Γαλλία Γερμανία Βέλγιο Πορτογαλία Αυστρία Ελλάδα Καναδάς Ισλανδία 11,6 11,1 10,7 10,3 10,2 10,2 10,1 9,8 9,5 Πηγή: OECD Το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών αυτών (155 δις ) αφορά εξωνοσοκομειακή περίθαλψη, ενώ περίπου 90 δις αφορούν περίθαλψη σε νοσοκομεία, κέντρα αποκατάστασης, κλινικές και γηροκομεία. 1

Δαπάνες για την υγεία 2006 (σε δις ) Νοσοκομεία; 64 Εξωνοσοκομειακή π ερίθαλψη ; 155 Κέντρα απ οκατάστασης; 7 Γηροκομεία; 19 Πηγή: Statistisches Bundesamt, HB Οι παράγοντες που θα επηρεάσουν τις εξελίξεις στο χώρο της υγείας τα επόμενα χρόνια, είναι η γήρανση του πληθυσμού, η συνεχής τεχνολογική πρόοδος και η αυξανόμενη κατανόηση της σημασίας της υγείας για την ποιότητα ζωής των πολιτών. Και οι τρεις αυτοί παράγοντες συνεπάγονται αύξηση των δαπανών για την υγεία. Σύμφωνα με μελέτη της IKB Prognos (Ιούνιος 2007) εκτιμάται ότι κατά το χρονικό διάστημα 2004-2030 οι ιδιωτικές δαπάνες για προϊόντα και υπηρεσίες υγείας θα αυξάνονται με ρυθμό 2,9% κατ έτος, δηλαδή με ρυθμό περίπου διπλάσιο από το ρυθμό αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης συνολικά. Σε ότι αφορά τις δημόσιες δαπάνες, οι δημογραφικές εξελίξεις και η αύξηση του κόστους των ιατρικών συσκευών και προϊόντων, λόγω των συνεχών καινοτομιών, θέτουν το ασφαλιστικό σύστημα της Γερμανίας υπό πίεση. Για την αντιμετώπιση του ασφαλιστικού προβλήματος της χώρας, ψηφίστηκε και τέθηκε σε ισχύ την 1 η Απριλίου 2007 νόμος που περιλαμβάνει μέτρα με στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού σε όλα τα επίπεδα: τόσο μεταξύ των ασφαλιστικών ταμείων, όσο και μεταξύ των παρόχων ιατρικών υπηρεσιών (ιατρών, νοσοκομείων). Για το σκοπό αυτό παραχωρείται μεγαλύτερη ευελιξία στα ασφαλιστικά ταμεία κατά τους διαγωνισμούς προμηθειών. Νοσοκομεία Στη Γερμανία υπάρχουν περί τα 2.100 νοσοκομεία με συνολική χωρητικότητα 524.000 κλίνες (2005). Ο αριθμός των κλινών έχει ακολουθήσει τα τελευταία 15 χρόνια συνεχή καθοδική πορεία, μειούμενος στο διάστημα αυτό κατά περίπου 20%, ενώ σύμφωνα με την εκτίμηση της Ernst & Young, η καθοδική αυτή πορεία θα συνεχιστεί, με αποτέλεσμα το 2020 ο αριθμός των νοσοκομείων να έχει περιοριστεί στα 1.500. Ωστόσο, είναι αξιοσημείωτο ότι η πληρότητα των νοσοκομείων έχει επίσης μειωθεί, καθώς η διάρκεια νοσηλείας μειώνεται με ακόμα γρηγορότερους ρυθμούς από ότι το πλήθος των κλινών. Αυτό συνεπάγεται ότι δεν υπάρχει ανάγκη για κατασκευή νέων νοσοκομείων και αύξηση του αριθμού των κλινών. Έτσι, οι επενδύσεις που χρειάζεται να γίνουν δεν αφορούν επεκτάσεις αλλά ανανέωση εξοπλισμού (ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι μετά την ενοποίηση της Γερμανίας, οι δαπάνες για επενδυτικά αγαθά στα νοσοκομεία περικόπηκαν δραστικά. 2

Νοσοκομεία ανά φορέα (%), 2005 27% 35% Δημόσια Εκκλησία, ΜΚΟ Ιδιωτικά 38% Πηγή: Deutsche Krankenhaus Gesellschaft Το μεγαλύτερο πλήθος των νοσοκομείων στη Γερμανία είναι δημόσια και κοινωφελή (καθολική και ευαγγελική εκκλησία, ΜΚΟ). Ωστόσο, ο αριθμός των ιδιωτικών νοσοκομείων αυξάνεται, ιδίως μέσω εξαγορών δημόσιων νοσοκομείων. Το πλήθος των ιδιωτικών νοσοκομείων έφτασε το 2005 τα 570 (ποσοστό 27% επί του συνόλου), σημειώνοντας αύξηση 40% μέσα σε μια δεκαετία. Δεδηλωμένος στόχος των ιδιωτικών κλινικών είναι η συνέχιση των εξαγορών και τα επόμενα χρόνια (π.χ. οι Sana Kliniken έχουν θέσει ως στόχο την πραγματοποίηση εξαγορών αξίας 200 εκ. κατ έτος) και αναμένεται ότι το 2009 θα σημειωθεί νέο κύμα εξαγορών, λόγω της επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης των δήμων και κοινοτήτων, και επομένως της προθυμίας τους να προβούν σε ιδιωτικοποιήσεις ζημιογόνων νοσοκομείων. Ωστόσο, η πορεία των ιδιωτικοποιήσεων θα εξαρτηθεί από τη στάση του Kartellamt: περαιτέρω εξαγορές μπορεί να μην επιτραπούν σε περίπτωση που θα οδηγήσουν σε μονοπωλιακή ισχύ του ιδιωτικού παρόχου σε μια περιοχή. Έτσι, οι ιδιωτικές αλυσίδες νοσοκομείων και κλινικών της Γερμανίας βρίσκουν ως διέξοδο για την ανάπτυξή τους τη διεθνή δραστηριότητα (για παράδειγμα, η Asklepios σε συνεργασία με τη Siemens στην Κίνα). Κύκλος εργασιών των ιδιωτικών νοσοκομείων 2007 (σε εκ. ) 0 500 1000 1500 2000 2500 Rhön Klinikum Asklepios Kliniken Helios Kliniken 1900 1841 2020 Sana Kliniken 946 Damp Holding Schön Kliniken Mediclin SRH Kliniken Ameos Gruppe 435 413 392 363 350 Πηγή: Financial Times Deutschland 3

Ιατρικές υπηρεσίες παρέχονται επίσης στα Medizinische Versorgungszentren (πολύ-ιατρείο). Το 2006 υπήρχαν 666 πολύ-ιατρεία στη Γερμανία (από τα οποία το 36% ανήκε σε νοσοκομεία και το 64% σε γιατρούς). Οι συνήθεις ειδικότητες που απασχολούνται στα πολύ-ιατρεία είναι παθολόγοι, δερματολόγοι και χειρούργοι, και το μέσο πολύ-ιατρείο απασχολεί 4 γιατρούς. Ο αριθμός των κέντρων αποκατάστασης μειώνεται (1.270 το 2005 έναντι 1.400 το 1996), ενώ, σε αντίθεση με τα νοσοκομεία, το μεγαλύτερο ποσοστό των κέντρων αποκατάστασης είναι ιδιωτικά (55%). Οι αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα εκτιμάται ότι θα εντείνουν τον ανταγωνισμό στον κλάδο, οδηγώντας σε περαιτέρω μείωση του αριθμού των κέντρων αποκατάστασης. Τέλος, το πλήθος των ηλικιωμένων ατόμων που χρήζουν καθημερινής φροντίδας ανέρχεται σε 2,13 εκ. άτομα. Με βάση τα στοιχεία του 2005, για το ένα τρίτο αυτών (680.000 άτομα) η φροντίδα παρέχεται σε κάποιο από τα 10.400 γηροκομεία της χώρας, ενώ για τα άλλα δύο τρίτα η φροντίδα παρέχεται στο σπίτι, είτε από τους συγγενείς (για περίπου 980.000 άτομα), είτε από τις υπηρεσίες εξωνοσοκομειακής περίθαλψης των νοσοκομείων (για περίπου 470.000 άτομα). Δεδομένης τόσο της γήρανσης του πληθυσμού όσο και της τάσης μείωσης του αριθμού των ατόμων που περιθάλπονται στο σπίτι από τους συγγενείς, ο κλάδος παροχής υπηρεσιών ιατρικής φροντίδας είναι αυτός με τις μεγαλύτερες προοπτικές ανάπτυξης στο χώρο της υγείας. Στο διάστημα της επόμενης δεκαπενταετίας εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν περίπου 170.000 νέες κλίνες σε γηροκομεία και ότι θα υπάρξει ανάγκη για ανακαίνιση για άλλες περίπου 250.000. Εκτιμάται επίσης ότι η δομή της αγοράς θα αλλάξει, με τον περιορισμό του μεριδίου αγοράς των μικρών παρόχων, την ενίσχυση του ρόλου των ιδιωτικών παρόχων (π.χ Curanum, Marseille Kliniken, Pro Seniore, Kursana) και το σχηματισμό αλυσίδων ιδιωτικών γηροκομείων. Γηροκομεία ανά φορέα (2005) Δημόσια; 702 Ιδιωτικά; 3974 Κοινωφελή; 5748 Πηγή: IKB Prognos 4

Προϊόντα ιατρικής τεχνολογίας Οι δαπάνες για ιατρικά προϊόντα (από αναλώσιμα προϊόντα μέχρι μεγάλες συσκευές) ανήλθαν το 2006 στα 21 δις., από τα οποία τα 2/3 (δηλ. 14 δις ) καταβλήθηκαν από τα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία. Από τα 21 δις, περίπου τα 10,5 δις αφορούσαν βοηθήματα και συσκευές, τα 9,5 δις αφορούσαν λοιπά ιατρικά προϊόντα, ενώ 1 δις αφορούσε μέσα επίδεσης. Δαπάνες των δημόσιων ασφαλιστικών ταμείων για ιατρικά προϊόντα (Hilfsmittel) σε δις 5,5 5,32 5 4,5 4,52 4,64 4,5 4,7 4 3,5 3 2003 2004 2005 2006 2007 Πηγή: Destatis, FTD (MedBiz 04/08) Σύμφωνα με τα στοιχεία του ομοσπονδιακού συνδέσμου ιατρικής τεχνολογίας BVMed, ο κύκλος εργασιών των περίπου 1.200 επιχειρήσεων του κλάδου σημείωσε άνοδο κατά 8,1% το 2006, φτάνοντας τα 15,9 δις. Περίπου το 1/3 του κύκλου εργασιών πραγματοποιήθηκε στη Γερμανία (5,7 δις, αύξηση 3,2% έναντι του προηγούμενου έτους), ενώ σχεδόν τα 2/3 του κύκλου εργασιών πραγματοποιήθηκαν στο εξωτερικό (10,2 δις, αύξηση 11,1% έναντι του προηγούμενου έτους). Τα προϊόντα ιατρικής τεχνολογίας για τα οποία τα δημόσια ταμεία δικαιολογούν τη δαπάνη καταγράφονται στο λεγόμενο Hilfsmittelverzeichnis (το οποίο δεν είναι μεν υποχρεωτικό, αλλά είναι εξαιρετικά διαδεδομένο στην πράξη). Για την καταχώρηση στην κατάσταση αυτή προϋπόθεση είναι να φέρει ένα προϊόν το σήμα CE. Η διαδικασία ξεκινά με την υποβολή αίτησης στο ασφαλιστικό ταμείο ΙΚΚ. Διαγνωστικά Αγορά διαγνωστικών (σε εκ. ) EDMA Code 2007 Μεταβολή (%) 2006/2007 Πρόβλεψη 2008 Μεταβολή (%) 2007/2008 Clinical chemistry reagents 11 863,4 1 865,2 0,2 Immunochemistry Reagents 12 399,2 2,2 405,2 1,5 Haematology/Histl./Cytol. Reag. 13 237,7 4,7 242 1,8 Microbiology Reagents (Culture) 14 103,7 4,2 109 5,1 Infectious Immunology 15 207,4 6 215,7 4,0 Genetic Testing 16 7-5,4 7 0,0 Reagents (Total) 1 1818,4 3,6 1844,1 1,4 Instruments 2+3+4 233,1-1,6 230-1,3 Total Diagnostics (Reagents +I nstruments) 2051,5 2 2074,1 1,1 Πηγή: VDGH 5

Γερμανική αγορά διαγνωστικών (2007) σε εκ. Genetic Testing; 7 Instruments; 233,1 Infectious Immunology; 207,4 Clinical chemistry reagents; 863,4 Microbiology Reagents (Culture); 103,7 Haematology/Histl./ Cytol. Reag.; 237,7 Πηγή: VGDH Ορθοπεδικά Immunochemistry Reagents; 399,2 Δεδομένης της γήρανσης του πληθυσμού, η αγορά για ορθοπεδικά προϊόντα στη Γερμανία διευρύνεται, ενώ σημαντικό μέρος της ζήτησης προέρχεται και από τη συστηματική ενασχόληση των Γερμανών με τον αθλητισμό (περίπου 27 εκατ., δηλ. το ένα τρίτο του πληθυσμού είναι εγγεγραμμένοι σε αθλητικό σωματείο). Ωστόσο, οι περίπου 230 κατασκευαστές ορθοπεδικών προϊόντων της Γερμανίας, πραγματοποιούν περίπου το ήμισυ του συνολικού κύκλου εργασιών τους των 2,2 δις στο εξωτερικό, όπου και εκτιμούν ότι έχουν τις μεγαλύτερες προοπτικές αύξησης των πωλήσεων τους, δεδομένων των αλλαγών στο ασφαλιστικό σύστημα της Γερμανίας. Σημαντικότερος προορισμός των γερμανικών εξαγωγών είναι οι χώρες της ΕΕ (57%). Οι δαπάνες των δημόσιων ασφαλιστικών ταμείων για ορθοπεδικά προϊόντα έφτασαν το 2007 τα 2,4 δις, αυξανόμενες κατά 4,2% έναντι του προηγούμενου έτους και παραμένοντας σταθερές ως ποσοστό επί του συνόλου των δαπανών των ασφαλιστικών ταμείων (3,3%). ΙΙ. Διανομή Οι έμποροι ιατρικών προϊόντων είναι οργανωμένοι στο σύνδεσμο ZMT (Zentralvereinigung Medizintechnischer Fachhändler, Hersteller, Dienstleister und Berater e.v.). Βλ. συνημμένο για τον κατάλογο των μελών του συνδέσμου. Οι μεγαλύτεροι συνεταιρισμοί αγορών για ιατρικά προϊόντα είναι: megro GmbH + Co. KG Medizinischer Großhandel Am Schornacker 30 Postfach 10 11 04 D-46471 Wesel email: info@megro.de Tel: +49 (0) 281 9899-0 Website: http://www.megro.de 6

Cooperation Medizintechnischer Fachhändler e.v. http://www.co-med.de/ Centramed GmbH & Co. KG August-Horch-Str. 24-26 56070 Koblenz Tel: +49 (0)261 / 46 09 2-0 Fax: +49 (0) 261 / 46 09 2-50 E-mail: info@centramed.de Website: http://www.centramed.de/ AMEFA Grosshandelsgesellschaft mbh für Medizintechnik In den Fritzenstόcker 9-11 65549 Limburg Tel: 06431-73 02-230 / 236 Fax: 06431-73 02-235 E-Mail: vertrieb@amefa-med.de Website: http://amefa-med.dyndns.org/webam/index_ie.html Για τα ορθοπεδικά προϊόντα, υπάρχουν περί τα 2.000-2.500 ειδικά καταστήματα (Sanitätshaus) στη Γερμανία. Οι μεγαλύτεροι συνεταιρισμοί αγορών είναι: Nowecor AG Im Himmelreich 7 49610 Quakenbrück Tel: +49 (0) 54 31/ 9 03 50-0 Fax: +49 (0) 54 31/ 9 03 50-99 E-Mail: info@nowecor.de Website: www.nowecor.de Sanitätshaus Aktuell AG Auf der Höhe 53560 Vettelschoß Tel: +49 (0) 26 45 / 95 39-0 Fax: +49 (0) 26 45 / 95 39-90 E-Mail info@sani-aktuell.de Website: http://www.sanitaetshaus-aktuell.de Reha Konzept Nord GmbH Haberstraße 18 24573 Neumünster Tel. +49 (0) 4321-85132265 Fax: +49 (0) 4321-8513224 Ε-mail: info@rkn24.de Website: www.rkn24.de Aktive Sanitättshäuser Bayern e. V. Im Gries 15 82481 Mittenwald E-mail: info@sanitaetshaus-aktiv.de Website: http://www.sanitaetshaus-aktiv.de/ 7

CURA-SAN GmbH Dellplatz 17 19 47051 Duisburg Tel. +49 (0) 203/29856-0 Fax: +49 (0) 203/29856-25 E-Mail service@cura-san.de Website: http://www.cura-san.de/ rehavital Gesundheitsservice GmbH Wendenstraße 10 20097 Hamburg Tel: +49 (0) 40 / 22 72 87-0 Fax: +49 (0)40 / 22 72 87 19 E-mail: einkauf@dievitalen.de Website: http://www.rehavital.de/?site=37 ORTHEG Einkaufsgenossenschaft für Orthopädie-Technik eg Fockestraße 25/1 D-88471 Laupheim Tel: +49 (0) 7392 97 22-0 Telefax: +49 (0)7392 97 22 22/23 E-Mail: info@ortheg.de Website: http://www.ortheg.de Leistungsgemeinschaft RSR Reha-Service-Ring GmbH Friedensallee 271 22763 Hamburg Tel: +49 (0)40 / 30 69 67-0 Fax: +49 (0)40 / 30 69 67-33 E-mail: rsr@rsr.de Website: www.rsr.de EGROH e.g. Berliner Straße 50 35315 Homberg/Ohm Tel.: +49 (0) 66 33 1 83-0 Fax: +49 (0) 66 33 1 83-32 E-mail: info@egroh.de Website: http://www.egroh.de/ 8

ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΚΛΑΔΙΚΑ ΕΝΤΥΠΑ ΓΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΝΟΣΟΚΟΚΟΜΕΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ Blaue Datei Krankenhaus Technik +Management Krankenhaus Umschau Labo Management & Krankenhaus MedAmbiente Medizin Technischer Dialog Orthopädie Technik ProVita Supply Manager Οδηγός αγορών Διανέμεται σε 30.000 αντίτυπα σε νοσοκομεία και κλινικές σε Γερμανία, Αυστρία και Ελβετία http://www2.ku-online.de/pub/extras/blauedatei/ Περιοδικό του «Συνδέσμου Βιοϊατρικής Τεχνολογίας» http://www.ktm-journal.de/ Τιράζ: 10.468 φύλλα Περιοδικό του «Ομοσπονδιακού Συνδέσμου Διευθυντών Νοσοκομείων» και του «Συνδέσμου των Ιατρών στη Διοίκηση Νοσοκομείων» http://www.ku-online.de/ Τιράζ: 6.100 φύλλα Περιοδικό για εξοπλισμού εργαστηρίου http://www.labo.de Μηνιαία εφημερίδα για νοσοκομειακό management http://www.gitverlag.com/de/print/1/28/index.html Τιράζ: 43.000 φύλλα Περιοδικό για τον εξοπλισμό και τη διαμόρφωση νοσοκομειακών χώρων, γηροκομείων και κλινικών http://www.gitverlag.com/de/print/1/46/index.html Τιράζ: 20.000 φύλλα Περιοδικό για ορθοπεδικά και ιατρικά προϊόντα http://www.mtd.de/ Περιοδικό για ορθοπεδικά προϊόντα http://www.ot-forum.de/verlag_ot/index_ger.html Τιράζ: 5.000 φύλλα Περιοδικό για ιατρική τεχνολογία και facility management muehlen-verlag@t-online.de Οδηγός αγορών και B2B Online Product Source http://www.supply-manager.com/ Αντιγόνη Μαριόλη Γραμματέας ΟΕΥ Γ 9