ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 19/03/2008 COM(2008) 153 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣTO ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΟ ΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΤΟ 2007 (13 η ΕΚΘΕΣΗ) {SEC(2008) 356} EL EL

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα ανακοίνωση αναφέρεται στις εξελίξεις στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών κατά το 2007 1. Το κοινοτικό πλαίσιο των κανονιστικών ρυθµίσεων προορίζεται να υπηρετήσει το συµφέρον των χρηστών και των καταναλωτών, εξασφαλίζοντας ότι ο ανταγωνισµός και ο διαρκώς µεγαλύτερος βαθµός ολοκλήρωσης της ευρωπαϊκής αγοράς θα κατευθύνουν τις επενδύσεις σε καινοτόµες, ελκυστικές και οικονοµικά προσιτές υπηρεσίες. Τελικός στόχος του είναι η κατάργηση των εκ των προτέρων οικονοµικών ρυθµίσεων, υπό την προϋπόθεση επαρκούς ανάπτυξης του ανταγωνισµού. Η µέθοδος αυτή αποδείχθηκε επιτυχής. Υπάρχει, ωστόσο, σηµαντικό περιθώριο για την επίτευξη περαιτέρω οφελών από µια ισχυροποιηµένη ενιαία αγορά, ενισχυµένο ανταγωνισµό και περιορισµό των κανονιστικών επιβαρύνσεων. Κατά συνέπεια η Επιτροπή εξέδωσε αναθεωρηµένη σύσταση για τις σχετικές αγορές 2 και προτάσεις 3 για την τροποποίηση των οδηγιών που απαρτίζουν το κοινοτικό πλαίσιο κανονιστικών ρυθµίσεων. Αποβλέπουν εν προκειµένω στην παγίωση της εσωτερικής αγοράς µέσω συνεπέστερης κανονιστικής ρύθµισης σε εθνικό επίπεδο ενισχυµένης προστασίας των καταναλωτών και των δικαιωµάτων των χρηστών αποδοτικότερης διαχείρισης και υλοποίησης του ραδιοφάσµατος. 2. ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ Ο τοµέας των τηλεπικοινωνιών είναι η µεγαλύτερη µεµονωµένη συνιστώσα του τοµέα των ΤΠΕ, µε περίπου 44% της συνολικής αξίας του 4. Η αναµενόµενη κατά το 2007 αύξηση κατά 1,9% 5, συνεχίζει να είναι καίριας σηµασίας για την ευρωπαϊκή οικονοµία, συµβάλλοντας µε ποσοστό περίπου 12% στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας 6. Τα εκτιµούµενα έσοδα ανέρχονται σε 293 δις ευρώ, σε σχέση µε 289 δις ευρώ το 2006 4. Στις σταθερές φωνητικές επικοινωνίες συνεχίζεται η καθοδική πορεία όσον αφορά τα έσοδα, ενώ στις κινητές επικοινωνίες συνεχίζεται η αύξηση, η οποία είναι επίσης σηµαντική στις σταθερές ευρυζωνικές συνδέσεις. Το 2007 οι καταναλωτές επωφελήθηκαν και πάλι από µειωµένες τιµές, ιδίως για κινητές φωνητικές υπηρεσίες. Τα κέρδη αυτά συµπληρώθηκαν από αυξηµένη διάθεση προσφορών, όπως κινητών ευρυζωνικών επικοινωνιών και υπηρεσιών σταθερών επικοινωνιών υψηλότερων ταχυτήτων, ιδίως µέσω οπτικών ινών. Οι περισσότερες αγορές της ΕΕ παρουσιάζουν αυξηµένο όγκο κίνησης και πτωτική τάση στις τιµές, γεγονός που οδηγεί στο συµπέρασµα ότι το 2007 ήταν καλύτερο από το προηγούµενο έτος για τον µέσο ευρωπαίο καταναλωτή υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών. 1 2 3 4 5 6 Εάν δεν επισηµαίνεται διαφορετικά, η κατάσταση αναφέρεται στην 31 η στοιχεία αγοράς στην 1 η Οκτωβρίου 2007. Σύσταση 2007/879/EK της Επιτροπής. COM(2007)697-699 Ευρωπαϊκό παρατηρητήριο τεχνολογίας πληροφοριών (EITO) 2007. EITO, επικαιροποίηση στοιχείων 2007. Εκτίµηση βάσει EU KLEMS. εκεµβρίου 2007 και τα EL 2 EL

Η Επιτροπή συνέχισε να παρατηρεί προσεκτικά τα πεδία όπου η αγορά απέτυχε να εξασφαλίσει χαµηλότερες τιµές και καλύτερη οικονοµική απόδοση. Το 2007, στον κανονισµό για την περιαγωγή 7 αντιµετωπίστηκαν οι υψηλές τιµές για υπηρεσίες περιαγωγής φωνητικών επικοινωνιών στην ΕΕ. Οι απαισιόδοξες προβλέψεις του κλάδου δεν επαληθεύτηκαν. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις εξελίξεις στις τιµές για υπηρεσίες περιαγωγής µικρών µηνυµάτων (SMS) και δεδοµένων, και θα υποβάλει έκθεση προς το Συµβούλιο και το Κοινοβούλιο το 2008. 7 Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 717/2007. EL 3 EL

Επενδύσεις Οι συνολικές επενδύσεις που πραγµατοποιήθηκαν το 2007 στον τοµέα όσον αφορά κεφαλαιουχικές δαπάνες εκτιµάται ότι έχουν υπερβεί τα 50 δις ευρώ, σηµειώνοντας αύξηση σε σχέση µε το 2006 για τα πέντε συνεχή τελευταία χρόνια. Οι κατεστηµένοι φορείς σταθερών επικοινωνιών επένδυσαν ποσοστό περίπου 13,5% των εσόδων τους κατά το 2007, όπως και το 2006. Το ποσοστό αυτό ξεπέρασαν και πάλι οι εναλλακτικοί φορείς εκµετάλλευσης: λ.χ., οι επικεφαλής εναλλακτικοί φορείς εκµετάλλευσης στη Γαλλία και την Ιταλία επένδυσαν περίπου το 30% των εσόδων τους. Οι συνολικές επενδύσεις νεοεισερχοµένων εκτιµώνται σε 25% του συνολικού ποσού. Οικονοµικές προοπτικές Ύστερα από την αναποφασιστικότητα ορισµένων ετών, ο τοµέας των ηλεκτρονικών επικοινωνιών βρίσκεται από το 2005 στο επίπεδο των συνολικών επιδόσεων της αγοράς. Πολλοί χρηµατοοικονοµικοί αναλυτές εκτιµούν ότι ο τοµέας παρουσιάζει πλέον εξαιρετικές επιδόσεις, βασιζόµενοι σε χαρακτηριστικά όπως οι συνεχιζόµενες ισχυρές ταµειακές ροές από σταθερές και ευρυζωνικές δραστηριότητες, σε συνδυασµό µε µείωση του χρέους κατά την τελευταία πενταετία και µε υψηλές αποδόσεις. Σχετικές επιδόσεις του τοµέα από το 2003 70% 60% 50% Ποσοστιαία µεταβολή 40% 30% 20% 10% 0% 2003 2004 2005 2006 2007 Χρόνος Dow Jones Euro Stoxx Telecoms (SXKE) DJ Euro Stoxx 50 Κινητές επικοινωνίες Τα έσοδα από τις κινητές επικοινωνίες, από 133 δις ευρώ το 2006 4 εκτιµάται ότι θα φτάσουν στα 137 δις ευρώ, σηµειώνοντας αύξηση 3,8% έναντι 4,1% το προηγούµενο έτος 4. Η διείσδυση συνέχισε να αυξάνεται έως το πλασµατικό ποσοστό 111,8% του πληθυσµού σε σύγκριση µε 103,2% το προηγούµενο έτος. EL 4 EL

ιείσδυση συνδροµητών κινητής τηλεφωνίας στην ΕΕ (2G και 3G) 600 111,8% 120% 103,2% 500 95,0% 100% 84,6% Εκατ. συνδροµητών 400 300 200 386,61 436,68 478,38 553,46 80% 60% 40% Ποσοστό διείσδυσης ΕΕ 100 20% 0 Οκτ. 2004 Οκτ. 2005 Οκτ. 2006 Οκτ. 2007 0% συνδροµητές ΕΕ Source: Commission services based on NRA data and EMC ποσοστό διείσδυσης ΕΕ Ο ρυθµός αύξησης των εσόδων αντικατοπτρίζει τον αυξανόµενο ανταγωνισµό και τις πτωτικές λιανικές τιµές, σε συνδυασµό µε κορεσµό, στις περισσότερες χώρες, και µε πτωτικά τιµολόγια τερµατισµού. Ενώ οι τιµές στη δέσµη περιορισµένης χρήσης 8 µειώθηκαν κατά περίπου 10%, οι αντίστοιχες στις δέσµες µέσης και αυξηµένης χρήσης µειώθηκαν κατά περίπου 14%. Τα σχετικά µερίδια αγοράς των ηγετικών φορέων εκµετάλλευσης, των κύριων ανταγωνιστών και των νεοεισερχόµενων σε κάθε κράτος µέλος δεν παρουσίασαν σηµαντική µεταβολή από το 2004. 8 Μεθοδολογία του ΟΟΣΑ βλ. έγγραφο εργασίας υπηρεσιών της Επιτροπής. EL 5 EL

38 Απλός µέσος όρος όλων των κινητών φορέων εκµετάλλευσης έσµη µέσης χ ρήσης, µεθοδολογία δέσµης ΟΟΣΑ 2002 36 36,3 34 32 33,0 30 28 29,4 26 24 25,2 22 20 2004 2005 2006 2007 EL 6 EL

Υπηρεσίες κινητών δεδοµένων Τα SMS συνεχίζουν να αποτελούν σηµαντική πηγή εσόδων, µε περίπου 14% των συνολικών εσόδων το 2007, ενώ άλλες υπηρεσίες εσόδων παρουσιάζουν σηµαντική αύξηση, από 5% το 2006 σε περίπου 7%. Οι επικοινωνίες τρίτης γενιάς (3G) παρουσίασαν µεγάλη αύξηση το 2007. Ογδόντα έξι φορείς εκµετάλλευσης παρέχουν επί του παρόντος υπηρεσίες 3G σε εµπορική βάση σε όλα τα κράτη µέλη, έναντι 70 φορέων πέρυσι. Η διείσδυση των 3G αυξήθηκε από 11% στο τέλος του 2006 σε κατ εκτίµηση 20% στο τέλος του 2007 9, που αντιστοιχεί σε περισσότερους από 88 εκατοµµύρια συνδροµητές. Οι κάρτες δεδοµένων για κινητές ευρυζωνικές συνδέσεις καθίστανται σηµαντικός πόρος εσόδων (ιδίως στην Αυστρία). Τέλη τερµατισµού σε κινητό δίκτυο (MTR) Μέσω της κανονιστικής παρέµβασης συνεχίζεται η πίεση για µείωση των MTR, µολονότι η έλλειψη συνεκτικότητας στην προσέγγιση συνιστά τροχοπέδη για την ενιαία αγορά. Ο µέσος όρος έπεσε για πρώτη φορά φέτος κάτω από τα 10 ευρωλεπτά, στα 9,67, που αντιστοιχεί σε µείωση 12% σε σύγκριση µε τον Οκτώβριο του 2006. Υπάρχουν, ωστόσο, µείζονες διαφορές µεταξύ των MTR σε διάφορα κράτη µέλη, από 1,93 ευρωλεπτά στην Κύπρο σε 22,37 στην Εσθονία, ενώ η µέση MTR είναι 8,7 φορές υψηλότερη από τη µέση τιµή τερµατισµού σε σταθερό δίκτυο. Τέλη διασύνδεσης για τερµατισµό κλήσεων σε κινητά δίκτυα (εθνικός µέσος όρος βάσει συνδροµητών) µέσος όρος ΕΕ, Οκτ. 2007: 9,67 ευρωλεπτά Ευρωλεπτά ανά λεπτό ώρας 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 15.53 9.91 18.82 10.57 10.86 11,37 9.90 11.38 9.11 16.84 16.82 12.40 10.96 11.44 9.68 9.81 7.81 13.47 12,80 12.17 10.95 2.22 2.06 8.99 9.13 10.43 10.43 13.97 11.61 11.57 9.64 11.48 10.55 11.37 10.38 10.10 7.51 11.67 10.61 11.00 11.00 7.33 7.18 16.00 7.57 11.82 10.97 7.96 7.07 7.03 5.98 8.94 8.82 BE BG CZ DK DE EE EL ES FR IE IT CY LV LT LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK Οκτ.-06 Οκτ.-07 µέσος όρος ΕΕ (Οκτ.07) Φορητότητα κινητών αριθµών Το προηγούµενο έτος αυξήθηκε κατά 7,1 εκατοµµύρια η µεταφορά κινητών αριθµών. Τον Οκτώβριο του 2007, 46 εκατοµµύρια συνδροµητές (8,31%) είχαν µεταφέρει τον αριθµό τους. Μόνο στην Ιταλία, περισσότερα από 14 εκατοµµύρια συνδροµητές πραγµατοποίησαν µεταφορά αριθµού, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 15,96% του συνόλου των αριθµών κινητών 9 IDATE - PAC Consultants Coe-Rexecode Νοέµβριος 2007. EL 7 EL

συνδέσεων. Η Φινλανδία παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό µεταφοράς αριθµού (68,18%), ακολουθούµενη από τη ανία (42,06%) και την Ισπανία (27,3%). Συνολικά, ωστόσο, οι επιδόσεις είναι άνισες και αποσπασµατικές µε αµελητέες µεταφορές αριθµού σε ορισµένα κράτη µέλη και είναι σαφές ότι δεν γίνεται πλήρης εκµετάλλευση του δυνητικού αντίκτυπου στον ανταγωνισµό. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή πρότεινε να περιοριστεί σε µια εργάσιµη ηµέρα ο χρόνος που έχουν στη διάθεσή τους οι φορείς εκµετάλλευσης για την εκτέλεση της φορητότητας αριθµού. Συνολικό ύψος των αριθµών κινητών επικοινωνιών που µεταφέρθηκαν ως ποσοστό του συνόλου των κινητών αριθµών και χονδρική τιµή φορητότητας κινητού αριθµού, Οκτώβριος 2007 Αριθµοί που έχουν µεταφερθεί 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 19.18% 0 20.92 42.06% 27.30% 9.60 21.51 1,32% 1.53% 2.24% 0 9.60 20.00 20.07% 15.96% 9.70 3.63% 2.86% 0,12% 0.81% 3,80% 6,81% 1.72% 9,45 6,00 5.42% 0 23.16% 26.34% 11.83% 0.09% 1.21% 5 8.21 13.26 15.00 5 29.48 2.53% 0.19% 68.18% 9.00 1.74 0.83 BE CZ DK DE EE EL ES FR IE IT CY LV LT LU HU MT NL AT PL PT SI SK FI SE UK 35 30 25 20 15 10 5 0 Τιµή χονδρικής ανά µεταφερόµενο αριθµό (ευρώ) % αριθµών που έχουν µεταφερθεί (Οκτ. 2006) % αριθµών που έχουν µεταφερθεί (Οκτ. 2007) Τιµή χονδρικής ανά µεταφερόµενο αριθµό (ευρώ) Οκτ. 07) Περιαγωγή Ο κανονισµός για την περιαγωγή τέθηκε σε ισχύ στις 30 Ιουνίου 2007 και έχει εφαρµοστεί σε όλα τα κράτη µέλη, µε µικρές µόνο δυσκολίες. Οι καταναλωτές εξοικονοµούν πλέον σηµαντικό ποσοστό στις κλήσεις περιαγωγής, ύψους περίπου 60%. Η Επιτροπή εξετάζει τώρα τη λειτουργία του κανονισµού, ιδίως εάν πρέπει να παραταθεί µετά τον Ιούνιο του 2010 και εάν υφίσταται ανάγκη κανονιστικής ρύθµισης για την περιαγωγή SMS και τηλεφόρτωσης δεδοµένων. Σταθερές φωνητικές επικοινωνίες Οι σταθερές φωνητικές επικοινωνίες συνεχίζουν να µειώνονται κατά περίπου 5% 4, όπως και το 2006. Τα έξοδα εκτιµώνται σε ύψος 79 4 δις ευρώ. Ο µειωµένος όγκος κίνησης µπορεί να αποδοθεί στη συνεχιζόµενη µεταστροφή στις υπηρεσίες IP και στις κινητές επικοινωνίες. Το µερίδιο αγοράς των κατεστηµένων φορέων κινητών επικοινωνιών (ως έσοδα λιανικής και όγκος κίνησης) έχουν σχεδόν σταθεροποιηθεί, εκτός του µεριδίου των διεθνών κλήσεων, που συνέχισε να µειώνεται. Σε ορισµένες χώρες, οι κατεστηµένοι φορείς σταθερών επικοινωνιών ενίσχυσαν, ωστόσο, τη θέση τους, ενώ η αγορά παραµένει ισχυρά συγκεντρωµένη. Παρόλα αυτά, παρατηρήθηκε αύξηση του αριθµού των γραµµών απευθείας πρόσβασης που προσέφεραν νεοεισερχόµενοι, ενώ η φορητότητα σταθερών αριθµών συνεχίζει να έχει συµβάλει σηµαντικά στον ανταγωνισµό. EL 8 EL

100% 95% 90% 85% 80% 75% 70% 65% 60% 55% 50% 45% 40% Μέσο µερίδιο αγοράς των κατεστηµένων φορέων της ΕΕ στην αγορά φωνητικής τηλεφωνίας (βάσει εσόδων) ( εκ. 2004, εκ 2005, εκ. 2006) 73.9% 70.5% 59.8% 68.4% 68.5% 65.2% 65.4% 56.9% 53.8% εθνικές κλήσεις κλήσεις προς κινητά διεθνείς κλήσεις εσµοποιηµένες υπηρεσίες (πακέτα προσφορών) Παράλληλα µε τη σύγκλιση στις τεχνολογικές πλατφόρµες παρατηρείται συνεχής τάση για δεσµοποιηµένες υπηρεσίες, όπου οι φορείς εκµετάλλευσης προσφέρουν, έναντι κατ αποκοπήν τέλους, µίγµα σταθερών φωνητικών, ευρυζωνικών, κινητών επικοινωνιών και τηλεοπτικής σύνδεσης. Απαραίτητη είναι, ωστόσο, να εξασφαλίζεται η πρόσβαση των εναλλακτικών φορέων εκµετάλλευσης στις απαιτούµενες προσφορές χονδρικής που θα τους επιτρέπουν την παροχή ανταγωνιστικών υπηρεσιών, καθώς να µην περιορίζεται άσκοπα η ελευθερία των χρηστών να αλλάζουν φορέα εκµετάλλευσης. Όπως προκύπτει από κοινοτική έρευνα 10, ποσοστό 29% των νοικοκυριών είναι συνδροµητές σε τουλάχιστον µια δεσµοποιηµένη υπηρεσία, έναντι 18% πέρσι. VoIP Μολονότι η χρήση VoIP (φωνή µέσω Πρωτοκόλλου του Ίντερνετ) αυξάνεται σε διάφορα κράτη µέλη, π.χ. σε ποσοστό 14% της συνολικής κίνησης σταθερών επικοινωνιών στη Γαλλία, 6,3% στην Αυστρία και 5,6% στη Σλοβενία, το ενδεχόµενο αποκλινουσών προσεγγίσεων από τις διάφορες εθνικές ρυθµιστικές αρχές (ΕΡΑ) θα µπορούσε να µαταιώσει το δυναµικό της τεχνολογίας αυτής. Οι αποκλίσεις είναι προφανείς σε θέµατα όπως η παραδοσιακή φωνητική υπηρεσία, η αριθµοδότηση, η φορητότητα αριθµού, η διασύνδεση, η ποιότητα υπηρεσίας, και η παροχή πληροφοριών εντοπισµού καλούντος για υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Η ευρωπαϊκή οµάδα των ρυθµιστικών αρχών (ERG) εξέδωσε πρόσφατα κοινή θέση για ορισµένα από τα εν λόγω θέµατα 11, η οποία έως ένα βαθµό κινείται προς την κατεύθυνση συνεκτικότερης προσέγγισης. Ευρυζωνικές επικοινωνίες 10 11 Έρευνα ηλ-επικοινωνιών των νοικοκυριών (Noεµ.- εκ. 2007). ERG (07) 56 rev 2. EL 9 EL

Τα έσοδα από την κίνηση σταθερών δεδοµένων, κυρίως ευρυζωνικών, συνεχίζει να παρουσιάζουν σηµαντική αύξηση. Συνολικά, τα έσοδα του εν λόγω κλάδου εκτιµώνται σε 62 δις ευρώ, έναντι 58,5 δις ευρώ το 2006. 4 Ο αριθµός των γραµµών σταθερής ευρυζωνικής πρόσβασης ξεπέρασε τα 99 εκατοµµύρια την 1 η Ιανουαρίου 2008, σε σύγκριση µε 80 εκατοµµύρια τον Ιανουάριο του 2007. Ο µέσος βαθµός διείσδυσης στην ΕΕ αυξήθηκε από 16,3% τον Ιανουάριο του 2007, έναντι 20,0% τον Ιανουάριο του 2008. 40% Ρυθµός ευρυζωνικής διείσδυσης στην ΕΕ (Ιανουάριος 2008) 35% 30% 31,2% 34,2% 34,6% 35,6% 25% 20% 15% 10% 5% 7,6% 8,4% 8,8% 9,1% 9,8% 13,7% 13,8% 14,2% 14,6% 15,0% 16,1% 16,9% 17,1% 17,3% 17,4% 18,3% 19,0% 20,0% 21,2% 23,3% 23,8% 25,4% 25,6% 25,7% 0% BG PL SK EL RO LT CY HU CZ LV PT M T IT SI IE ES AT EU27 EE FR DE LU BE UK SE NL FI DK Εσθονία, Γαλλία, Λιθουανία, Κάτω Χώρες και Αυστρ ί α : δεδοµένα Οκτωβρίου 2007 Η απόσταση µεταξύ των κρατών µελών µε την υψηλότερη και τη χαµηλότερη διείσδυση αυξήθηκε από 27,4 ποσοστιαίες µονάδες τον Ιανουάριο του 2007 σε 28,0 τον Ιανουάριο του 2008. Υπάρχουν επίσης σηµαντικές διαφορές µεταξύ της διάθεσης ευρυζωνικών συνδέσεων σε αστικές και αγροτικές περιοχές. Λόγου χάρη, η κάλυψη DSL σε αγροτικές περιοχές είναι 71,3%, σε σύγκριση µε 89,3% σε εθνικό επίπεδο (αστική κάλυψη 94%). Για τις καλωδιακές συνδέσεις η διαφορά είναι ακόµα µεγαλύτερη, µε κάλυψη αγροτικών περιοχών µόλις 7,4% σε σύγκριση µε 35,6% σε εθνικό επίπεδο. Η απόσταση στην κάλυψη DSL και την καλωδιακή κάλυψη µεταξύ αγροτικών περιοχών και του εθνικού µέσου όρου είναι ιδιαίτερα σηµαντική στη Σλοβακία, την Ιταλία, τη Λετονία και τη Γερµανία 12. Οι µεταρρυθµιστικές προτάσεις της Επιτροπή θα συµβάλλουν στην αντιµετώπιση του εν λόγω χάσµατος διευκολύνοντας τη χρήση τµηµάτων του ραδιοφάσµατος που θα καταστούν 12 IDATE Broadband Coverage in Europe 2007 (ευρυζωνική κάλυψη στην Ευρώπη, δεδοµένα 31 ης εκεµβρίου 2006). EL 10 EL

διαθέσιµα κατά τη µετάβαση σε ψηφιακή µετάδοση ώστε να αυξηθεί η ευρυζωνική πρόσβαση σε αγροτικές περιοχές µέσω ασύρµατων υπηρεσιών. ιεθνής σύγκριση Τον Ιούλιο του 2007 η ανία και οι Κάτω Χώρες παρουσίασαν το υψηλότερο ποσοστό διείσδυσης παγκοσµίως, ενώ σειρά άλλων κρατών µελών της ΕΕ κατέλαβαν µερικές από τις πρώτες θέσεις διεθνώς. Μολονότι οι ΗΠΑ και η Νότια Κορέα βελτίωσαν επίσης τις επιδόσεις τους κατά το 2007, υπάρχουν σήµερα οκτώ χώρες της ΕΕ µε ισχυρότερη ευρυζωνική διείσδυση από τις ΗΠΑ. ιεθνής βαθµός ευρυζωνικής διείσδυσης - οι 25 καλύτερες επιδόσεις (1η Ιουλίου 2007) 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 15,1% 15,3% 15,9% 16,5% 16,8% 18,2% 18,4% 20,0% 21,1% 21,3% 22,1% 22,3% 22,7% 23,7% 23,7% 23,8% 25,0% 28,3% 28,8% 29,8% 29,8% 29,9% 30,7% 33,1% 34,1% 5% 0% Ιρλανδία Σλοβενία Ιταλία Νέα Ζηλανδία Ισπανία ΕΕ 27 Αυστρία Εσθονία Γερµανία Ιαπωνία Πηγή: έκθεση COCOM Ιούλιος 2007 (χώρες ΕΕ), ΟΟΣΑ (τρίτες χώρες) Ηνωµένες Πολιτείες Γαλλία Αυστραλία Λουξεµβούργο Βέλγιο Ηνωµένο Βασίλειο Καναδάς Σουηδία Φινλανδία Ισλανδία Νορβηγία Νότια Κορέα Ελβετία Κάτω Χώρες ανία Στην ΕΕ, η µεγαλύτερη αύξηση σηµειώθηκε στη Φινλανδία, τη Γερµανία, τη Σουηδία, την Ιρλανδία και την Κύπρο. Ενώ όσον αφορά την Φινλανδία και τη Σουηδία η αύξηση βασίζεται στην προηγµένη θέση που ήδη κατείχαν, οι τρεις λοιπές χώρες πραγµατοποίησαν άλµα ώστε να φθάσουν στο σηµερινό τους επίπεδο. EL 11 EL

Bαθµός διείσδυσης και ρυθµός προόδου τον Ιανουάριο του 2008 40% 35% NL DK FI Βαθµός διείσδυσης 30% 25% 20% 15% 10% 5% AT PT IT EE BE FR ES BG PL LT LU EU27 SI SK 0% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 CZ UK HU MT LV Αύξηση του βαθµού διείσδυσης µεταξύ Ιανουαρίου 2007-Ιανουαρίου 2008 (ποσοστιαίες µονάδες) Εσθονία, Γαλλία, Λιθουανία, Κάτω Χώρες και Αυστρία: δεδοµένα Οκτωβρίου 2007 Μέσος όρος ΕΕ27 EL RO CY IE SE DE Μέσος όρος ΕΕ 27 Ευρυζωνικές πλατφόρµες Η DSL συνεχίζει σε µεγάλο βαθµό να είναι η δεσπόζουσα τεχνολογία ευρυζωνικής πρόσβασης στην ΕΕ, µε ποσοστό περίπου 80% του συνόλου των γραµµών. Ωστόσο, η σχετική θέση που κατέχουν οι γραµµές DSL εξελίχθηκε σε σύγκριση µε άλλες τεχνολογίες, παρουσιάζοντας αύξηση 22,4% το 2007 έναντι 34,5% το 2006. Ταυτόχρονα, οι εναλλακτικές τεχνολογίες, κύρια η καλωδιακή αλλά και οι οπτικές ίνες έως το σπίτι (FTTH), η ασύρµατη (WLL) και η κινητή πρόσβαση, αρχίζουν να παρέχουν δυνατότητες για σηµαντικό ανταγωνισµό ανάµεσα στις τεχνολογικές πλατφόρµες. Η αύξηση των καλωδιακών ευρυζωνικών συνδέσεων έφτασε σε ποσοστό 21,7% από τον Ιανουάριο του 2007, και ήταν ιδιαίτερα ισχυρή στη Γερµανία, την Πολωνία, το Ηνωµένο Βασίλειο, την Ισπανία, την Ουγγαρία και το Βέλγιο. Στη Σουηδία, τη Λιθουανία και την Εσθονία, τα κράτη µέλη µε την υψηλότερη αναλογία γραµµών πρόσβασης µε οπτικές ίνες, η FTTH έχει αυξήσει το µερίδιό της στην αγορά σε σύγκριση µε το τέλος του 2006 η WLL συνιστά σηµαντικό µέσο πρόσβασης στην Τσεχική ηµοκρατία, την Ιρλανδία και την Σλοβακία, η οποία σηµείωσε σηµαντική πρόοδο κατά τη διάρκεια του 2007. Ανταγωνισµός Ενώ το µερίδιο αγοράς των κατεστηµένων φορέων στις ευρυζωνικές επικοινωνίες φαίνεται να µειώνεται (σε ποσοστό 46,3% τον Ιανουάριο του 2008 από 46,8% τον Ιανουάριο του 2007, κατά µέσο όρο), µεγάλο µέρος του ανταγωνισµού συνεχίζει να βασίζεται στην µεταπώληση γραµµών των κατεστηµένων φορέων. Παραδείγµατος χάρη, στο Ηνωµένο Βασίλειο, το µερίδιο αγοράς του κατεστηµένου φορέα χωρίς τις µεταπωλούµενες γραµµές είναι 25,8%, ποσοστό που σχεδόν διπλασιάζεται όµως εάν συνυπολογιστούν και οι µεταπωλούµενες γραµµές. Στη Γερµανία η διαφορά αυτή ανέρχεται σε 18,0 ποσοστιαίες µονάδες, ενώ στο Λουξεµβούργο σε 10,8. Το µερίδιο του κατεστηµένου φορέα κυµαίνεται από 17,2% στη Ρουµανία σε 88,0% στην Κύπρο. Μολονότι για να παράσχουν ευρυζωνική σύνδεση στους πελάτες τους βασίζονται σε µεγάλο βαθµό σε µεταπώληση, οι νεοεισερχόµενοι αποµακρύνονται από τον απλό ανταγωνισµό EL 12 EL

βάσει υπηρεσιών. Κατά το περασµένο έτος αυξήθηκε το ποσοστό των αδεσµοποίητων τοπικών βρόχων χονδρικής που αντιστοιχεί πλέον σε 12,8% των γραµµών PSTN (πλήρης αποδεσµοποίηση κατά 54,2%, µερισµένη πρόσβαση κατά 33,8%), ενώ η δυφιορρευµατική πρόσβαση αυξήθηκε κατά 10,5%. Το γεγονός ότι υφίστανται πλέον 23,5 εκατοµµύρια αποδεσµοποιηµένες γραµµές σε σύγκριση µε 11,6 εκατοµµύρια µεταπωληµένες και 6,0 εκατοµµύρια γραµµές δυφιορρευµατικής πρόσβασης, υποδηλώνει ότι οι νεοεισερχόµενοι µετατοπίζονται υψηλότερα στην κλίµακα των επενδύσεων. 3. ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Θεσµικό πλαίσιο Εξουσίες και πόροι των Εθνικών Ρυθµιστικών Αρχών (ΕΡΑ) Η Επιτροπή εξετάζει τον προβληµατισµό που έχει προκύψει αναφορικά µε την έλλειψη αποτελεσµατικών εξουσιών επιβολής των ΕΡΑ, ιδίως όσον αφορά τις µέγιστες χρηµατικές κυρώσεις που µπορούν να επιβληθούν (Βουλγαρία, Εσθονία, Αυστρία) ή αµφιβολίες ως προς την ικανότητα των ΕΡΑ να παρέµβουν σε θέµατα πρόσβασης και διασύνδεσης (Πολωνία, Σουηδία). Ενώ έχει αυξηθεί η αποτελεσµατικότητα των ΕΡΑ σε ορισµένες χώρες (Ιταλία, Ιρλανδία, Ουγγαρία, Σουηδία, Κάτω Χώρες), η Επιτροπή εξετάζει τις συνεχιζόµενες επιφυλάξεις που διατυπώνονται ως προς περιορισµούς στους πόρους στη Βουλγαρία, την Ελλάδα, το Λουξεµβούργο, την Πολωνία και τη Σλοβακία. Οι ΕΡΑ, ιδίως στα µικρά κράτη µέλη µπορεί να δυσκολευτούν να επιστρατεύσουν την απαραίτητη εµπειρογνωµοσύνη και τους απαιτούµενους πόρους για τη διεξαγωγή ανασκόπησης στις αγορές και για την παρακολούθηση της υλοποίησης των επανορθωτικών µέτρων σε αγορές που γίνονται όλο και πιο σύνθετες. Ανεξαρτησία Η ανεξαρτησία των ΕΡΑ είναι προϋπόθεση για την κανονιστική ασφάλεια. Για τη στήριξη της ανεξαρτησίας των ΕΡΑ έχουν ληφθεί µέτρα ή προγραµµατίζεται σχετική λήψη στη Λετονία και την Ουγγαρία. Παραµένουν, ωστόσο, επιφυλάξεις για τις περιπτώσεις της Βουλγαρίας και του Λουξεµβούργου, ιδιαίτερα δε στην Πολωνία σε σχέση µε τους κανόνες για την αποµάκρυνση του επικεφαλής της ΕΡΑ. Η Επιτροπή, στις προτάσεις της για την αναθεώρηση του πλαισίου περιέλαβε εποµένως διατάξεις για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας των ΕΡΑ. EL 13 EL

Προσφυγές Οι παρατεταµένες και συστηµατικές προσφυγές εναντίον αποφάσεων των ΕΡΑ συνεχίζουν να παρεµποδίζουν την αποτελεσµατική εφαρµογή, παρά τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί σε σειρά κρατών µελών για εξοµάλυνση της διαδικασίας (Γερµανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Μάλτα, Πολωνία και Σουηδία). Οι προτάσεις µεταρρύθµισης που έχει υποβάλει η Επιτροπή στο πεδίο αυτό αναµένεται ότι θα περιορίσουν τα κίνητρα για συστηµατική κατάθεση προσφυγών ως µέσο για την καθυστέρηση της εφαρµογής ρυθµιστικών αποφάσεων. Υλοποίηση ρυθµιστικών µέτρων Ανασκοπήσεις της αγοράς Ο πρώτος γύρος των ανασκοπήσεων αγοράς έχει πλέον ουσιαστικά ολοκληρωθεί σε όλα τα κράτη µέλη, µε εξαίρεση τη Βουλγαρία και τη Ρουµανία. Ως συνέπεια της εν λόγω διαδικασίας, η Επιτροπή έκλεισε τις διαδικασίες επί παραβάσει που εκκρεµούσαν εναντίον έντεκα κρατών µελών, είναι σαφές ότι οι αγορές στις εν λόγω χώρες δεν επωφελήθηκαν από την στοχοθετηµένη κανονιστική ρύθµιση που εφαρµόστηκε σε κράτη µέλη όπου η ανασκόπηση πραγµατοποιήθηκε εγκαίρως. Στα κράτη µέλη αυτά όπου ολοκληρώθηκε εγκαίρως ο πρώτος γύρος της ανάλυσης της αγοράς και επιβλήθηκε κατάλληλη κανονιστική ρύθµιση σε επίπεδο χονδρικής, κατέστη δυνατή η άρση κανονιστικών ρυθµίσεων σε ορισµένες αγορές λιανικής. Οι µελλοντικές ανασκοπήσεις αγοράς που θα διεξάγουν οι ΕΡΑ, λαµβάνοντας υπόψη την αναθεωρηµένη σύσταση της Επιτροπής για τις σχετικές αγορές, αναµένεται ότι θα έχουν ως αποτέλεσµα περαιτέρω άρση κανονιστικών ρυθµίσεων σε αγορές λιανικής. Εφαρµογή επανορθωτικών µέτρων Όσον αφορά την επιβολή και εφαρµογή κανονιστικών επανορθωτικών µέτρων, η κατάσταση παρουσιάζει διακυµάνσεις. Τα τελικά µέτρα δεν έχουν ακόµα εγκριθεί σε σειρά κρατών µελών (π.χ. Ουγγαρία, Πολωνία), ενώ ιδιαίτερη ανησυχία προξενεί η καθυστέρηση µεταξύ της ολοκλήρωσης της ανάλυσης της αγοράς και της επιβολής των οριστικών υποχρεώσεων, όπως π.χ. στη Γερµανία, την Εσθονία, την Ιρλανδία, το Λουξεµβούργο. Ακόµα και όπου έχουν επιβληθεί οριστικές υποχρεώσεις, σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι επαρκώς λεπτοµερείς ώστε να εγγυώνται στέρεα βάση για επενδύσεις και είσοδο στην αγορά. Η έναρξη εµπορικών δραστηριοτήτων καθυστερεί συχνά έως ότου αποσαφηνιστούν καίριες λεπτοµέρειες µε διαδικασίες προσφυγής ή µεµονωµένης επίλυσης διαφορών. Επιπλέον, οι όροι τιµολόγησης όσον αφορά προσφορές για προϊόντα που υπάγονται σε επιµέρους κανονιστική ρύθµιση µπορεί ακόµη να µη προβλέπουν κίνητρο για δροµολόγηση ανταγωνιστικών υπηρεσιών από εναλλακτικούς φορείς εκµετάλλευσης (π.χ. Λιθουανία, Λουξεµβούργο, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σουηδία). Εναλλακτικά, δυσκολίες στη διαδικασία παράδοσης προϊόντων χονδρικής (συµπεριλαµβανοµένων διακρίσεων ανεξάρτητως τιµής σε σχέση µε τον κλάδο λιανικής φορέων εκµετάλλευσης µε σηµαντική ισχύ στην αγορά, προβληµάτων µε συµφωνίες για το επίπεδο παροχής υπηρεσιών, συντοπισµό, µετάβαση µεταξύ προϊόντων ή φορητότητα) µπορούν να καθυστερήσουν την υλοποίηση και να υπονοµεύσουν την ανταγωνιστικότητα εναλλακτικών προσφορών λιανικής. EL 14 EL

Ένα από τα πεδία όπου είναι πλέον προφανής η έλλειψη συνέπειας στην υλοποίηση των επανορθωτικών µέτρων είναι οι µεθοδολογίες κοστοστρέφειας και λογιστικής κόστους. Η εισαγωγή της κοστοστρέφειας µπορεί επίσης να επηρεάζεται από πολύ διαφορετικά χρονικά πλαίσια και να συνεπάγεται διάφορους βαθµούς ασυµµετρίας, όχι κατ ανάγκη αιτιολογηµένους από τις διαφορετικές συνθήκες στις εθνικές αγορές. Οι διαφορές αυτές λειτουργούν ως επιπλέον επιβάρυνση των φορέων εκµετάλλευσης που επιδιώκουν να προσφέρουν υπηρεσίες σε πανευρωπαϊκή κλίµακα, καθώς επίσης και παρεµποδίζουν την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς για υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Η έλλειψη εξουσιών επιβολής των ΕΡΑ ή η απροθυµία εξάσκησής τους µπορεί να είναι ένας περαιτέρω λόγος για τον οποίο τα επανορθωτικά µέτρα παραµένουν ανεφάρµοστα στην πράξη. Οι ελλείψεις αυτές έπεισαν την Επιτροπή ως προς την ανάγκη παρέµβασής της στη συζήτηση για τα επανορθωτικά µέτρα, καθώς και για την ανάγκη παραχώρησης βελτιωµένων εξουσιών επιβολής στις ΕΡΑ αµφότερες οι διαπιστώσεις έχουν περιληφθεί στις µεταρρυθµιστικές προτάσεις της Επιτροπής. Οι δυσκολίες που έχουν αντιµετωπίσει οι ΕΡΑ στην εξασφάλιση έγκαιρης και αποτελεσµατικής εφαρµογής της αρχής της µη διάκρισης στις αγορές που υπάγονται σε κανονιστική ρύθµιση είχε αποτέλεσµα ορισµένες από αυτές (π.χ. Ιταλία, Πολωνία, Σουηδία) να εξετάσουν το ενδεχόµενο εισαγωγής του λειτουργικού διαχωρισµού των υπηρεσιών πρόσβασης στο τοπικό δίκτυο του σταθερού κατεστηµένου φορέα εκµετάλλευσης από τις λοιπές, λιανικές και χονδρικές, επιχειρηµατικές µονάδες του, ώστε να εξασφαλιστεί η ισότητα πρόσβασης σε επίπεδο χονδρικής, τόσο για το λιανικό κλάδο του κατεστηµένου φορέα όσο και για τους εναλλακτικούς φορείς εκµετάλλευσης. Στην Ιρλανδία, ο κατεστηµένος φορέας πρότεινε ο ίδιος µια µορφή διαρθρωτικού διαχωρισµού. Οι εξελίξεις αυτές υπογραµµίζουν την ανάγκη εξεύρεσης ενός µηχανισµού για την εξασφάλιση συνεκτικής προσέγγισης σε όλα τα κράτη µέλη. ιαχείριση του ραδιοφάσµατος Κατά το 2007 σηµειώθηκε περαιτέρω πρόοδος προς την κατεύθυνση ενιαίας αγοράς για ασύρµατες επικοινωνίες, χάρη σε σειρά µέτρων εναρµόνισης που ελήφθησαν σε επίπεδο ΕΕ αναφορικά µε τη χρήση ραδιοφάσµατος χωρίς την ανάγκη µεµονωµένων δικαιωµάτων χρήσης (συσκευές µικρής εµβέλειας, RFID, και R-LAN). Συνεχίστηκε επίσης η τάση για ευρύτερη χρήση αγοραίων µεθόδων για τη διαχείριση του ραδιοφάσµατος. Οι προτεινόµενες αλλαγές στο πλαίσιο των κανονιστικών ρυθµίσεων αναµένεται ότι θα εµποδίσουν την τάση αυτή, όπως απαιτείται και από τον ρυθµό των νέων τεχνολογιών, της µεταβαλλόµενης απαίτησης για παροχή υπηρεσιών και την αυξανόµενη παγκοσµιοποίηση των αγορών. Σε ορισµένα κράτη µέλη επιδιώκεται επίσης να καταστούν οι άδειες ραδιοφάσµατος ουδέτερες ως προς τεχνολογία και παρεχόµενη υπηρεσία, σύµφωνα µε τις προτάσεις που διατύπωσε η Επιτροπή σχετικά µε την κατάργηση της οδηγίας GSM και της προτεινόµενης τροποποίησης του πλαισίου. Οι ρυθµιστικές αρχές της Σουηδίας και του Ηνωµένου Βασιλείου, λόγου χάρη, ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους, κατά τη µετάβαση στις ψηφιακές ρ/τ εκποµπές, να καταστήσουν ένα µέρος τουλάχιστον του φάσµατος που θα ελευθερωθεί ουδέτερο ως προς τεχνολογία και υπηρεσίες, ενώ ορισµένα κράτη µέλη άρχισαν µια διαδικασία που θα µπορούσε να καταλήξει στη χρήση ραδιοφάσµατος στη ζώνη των 900MHz EL 15 EL

για υπηρεσίες τρίτης γενιάς, το οποίο µέχρι τώρα ήταν δεσµευµένο για υπηρεσίες GSM 13. Η Μάλτα, η ανία και η Φινλανδία προετοιµάζουν επίσης µείζονα µεταρρύθµιση στη διαχείριση του ραδιοφάσµατος. Ενώ στα περισσότερα κράτη µέλη έχουν υλοποιηθεί οι αποφάσεις της Επιτροπής όσον αφορά το ραδιοφάσµα, οι οποίες ελήφθησαν κατά τη χρονική περίοδο 2004 έως 2007 σύµφωνα µε την απόφαση 676/2002/EΚ για το ραδιοφάσµα, απαιτούνται σηµαντικές προσπάθειες για την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Μια περαιτέρω δυσχέρεια είναι ότι η κοινοτική νοµοθεσία για την εναρµόνιση του ραδιοφάσµατος αναδιπλασιάζεται άσκοπα υπό µορφή µη δεσµευτικών διακυβερνητικών συµφωνιών στο πλαίσιο της CEPT. Σε σύνδεση µε την απόφασή της αριθ. 2007/98/EΚ σχετικά µε την εναρµόνιση της χρήσης του ραδιοφάσµατος για την υλοποίηση συστηµάτων που παρέχουν κινητές δορυφορικές υπηρεσίες (MSS), η Επιτροπή υπέβαλε, τον Αύγουστο του 2007, πρόταση για απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε τη δηµιουργία νοµικής βάσης για την επιλογή και αδειοδότηση φορέων εκµετάλλευσης MSS σε πανευρωπαϊκή κλίµακα. Προετοιµάζεται επίσης ανάληψη συντονισµένης δράσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για τη διευκόλυνση των κινητών επικοινωνιών σε αεροσκάφη. 13 εν έχει ακόµα εκδοθεί πρόταση για απόφαση της ΕΕ. EL 16 EL

Είναι σαφές ότι απαιτούνται περαιτέρω εναρµονισµένες διαδικασίες σε κοινοτικό επίπεδο ώστε να εξασφαλιστεί η συντονισµένη και έγκαιρη αδειοδότηση ραδιοφάσµατος που είναι απαραίτητο για την παροχή πανευρωπαϊκών υπηρεσιών. Η Επιτροπή έχει κατά συνέπεια προτείνει να ανατεθεί σε ένα νέο φορέα, την ευρωπαϊκή αρχή για την αγορά ηλεκτρονικών επικοινωνιών, η διευκόλυνση της διαδικασίας αδειοδότησης υπηρεσιών πανευρωπαϊκής κλίµακας. 4. ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Οι ΕΡΑ εστίασαν το ενδιαφέρον τους διαρκώς περισσότερο σε θέµατα καταναλωτών, ανταποκρινόµενες πιθανώς στην εντεινόµενη ανταγωνιστική δραστηριότητα που συνδέεται µε τις συγκλίνουσες αγορές, την οµαδοποίηση διάφορων προσφορών υπηρεσιών και τις αντίστοιχες προσπάθειες που καταβάλλουν οι φορείς εκµετάλλευσης για την προσέλκυση και διατήρηση πελατών. ιαφάνεια τιµολογίων Η διαφάνεια ως προς τις τιµές παραµένει ως πρόβληµα, µολονότι συνεχώς περισσότερες ρυθµιστικές αρχές εκπονούν διαδικτυακά εργαλεία για σύγκριση τιµών ώστε να βοηθήσουν τους καταναλωτές να επιλέξουν τον πάροχο, ο οποίος προσφέρει την υπηρεσία που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες τους. ιάφορα κράτη µέλη έχουν επίσης εισαγάγει µέτρα για την ενίσχυση της διαφάνειας όσον αφορά υπηρεσίες προστιθέµενης αξίας και άλλες υπηρεσίες που δεν χρησιµοποιούν γεωγραφικούς αριθµούς, όπου συχνά προκύπτουν προβλήµατα από συγκαλυµµένο κόστος και απουσία πληροφοριών σχετικά µε την τιµολόγηση. Η Επιτροπή χαιρετίζει τις εξελίξεις αυτές, οι οποίες συµβαδίζουν µε τις προτεινόµενες τροπολογίες στο πλαίσιο. Καθολική υπηρεσία Η Γερµανία και το Λουξεµβούργο παραµένουν τα µόνα κράτη µέλη όπου η καθολική υπηρεσία παρέχεται υπό συνήθεις όρους της αγοράς. Ορισµένα άλλα κράτη µέλη, ωστόσο, έχουν επιλέξει να αποκλείσουν µεµονωµένα στοιχεία από την καθολική υπηρεσία (π.χ. κατάλογοι συνδροµητών και υπηρεσίες πληροφοριών καταλόγου στην Ιταλία και την Εσθονία και υπηρεσίες πληροφοριών καταλόγου στην Ιρλανδία και την Αυστρία). Η Τσεχική ηµοκρατία δεν περιλαµβάνει στην καθολική υπηρεσία την πρόσβαση σε σταθερή θέση, ενώ η Σουηδία και η Φινλανδία εξετάζουν λύσεις κινητών επικοινωνιών. Η Ρουµανία περιορίζει την υπηρεσία στην παροχή τηλεκέντρων για παροχή πρόσβασης σε αγροτικές περιοχές. Οι χρήστες µε αναπηρίες και µε ειδικές ανάγκες συνεχίζουν να αντιµετωπίζουν πολυάριθµους περιορισµούς όσον αφορά την πρόσβασή τους σε υπηρεσίες ουσιώδεις για την κοινωνική και οικονοµική ζωή. Ενώ το πλαίσιο ενθαρρύνει τα κράτη µέλη να λάβουν µέτρα για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις υπηρεσίες που απολαµβάνει η πλειονότητα των χρηστών, τα µέτρα που λαµβάνονται και τα αποτελέσµατα που επιτυγχάνονται παρουσιάζουν µεγάλη διακύµανση σε ολόκληρη την ΕΕ. Φορητότητα αριθµού EL 17 EL

Η φορητότητα αριθµού είναι πλέον διαθέσιµη για χρήστες κινητών και σταθερών επικοινωνιών σε όλα τα κράτη µέλη, εκτός της Βουλγαρίας και της Ρουµανίας. Ορισµένα κράτη µέλη ανέλαβαν δράση για τη διευκόλυνση της φορητότητας αριθµούς όσον αφορά υπηρεσίες VoIP (φωνή µέσω Πρωτοκόλλου Ίντερνετ) και φορέα εικονικού δικτύου κινητής τηλεφωνίας (MVNO), αλλά οι κανόνες διαφέρουν σηµαντικά, ανάλογα µε την ταξινόµηση και χρήση των σχετικών αριθµών. Ο χρόνος που απαιτείται για τη µεταφορά των αριθµών (καθώς και το κόστος) είναι καθοριστικής σηµασίας για την ύπαρξη του ανταγωνισµού. Έχουν υπάρξει ορισµένες βελτιώσεις (π.χ. Γαλλία, Ισπανία, Ηνωµένο Βασίλειο), αλλά οι καθυστερήσεις συνεχίζουν να παρεµποδίζουν τον ανταγωνισµό σε πολλά κράτη µέλη, γεγονός για το οποίο η Επιτροπή έχει προτείνει την επιβολή νοµικής απαίτησης για πραγµατοποίηση της µεταφοράς σε µια εργάσιµη ηµέρα. EL 18 EL

112 Ο ευρωπαϊκός αριθµός έκτακτης ανάγκης 112 µπορεί να χρησιµοποιηθεί για ατελείς κλήσεις σε υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης από σταθερά και κινητά τηλέφωνα σε ολόκληρη την ΕΕ, εκτός της Βουλγαρίας. Η παροχή πληροφοριών για τον εντοπισµό καλούντος στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης παραµένει προβληµατική. Η Επιτροπή αποφάσισε να παραπέµψει έξι κράτη µέλη (Ιταλία, Κάτω Χώρες, Λιθουανία, Σλοβακία, Λετονία και Πολωνία) στο ικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ενώ άνοιξε διαδικασία εναντίον της Ρουµανίας λόγω µη εξασφάλισης της παροχής πληροφοριών εντοπισµού καλούντος για κλήσεις προς τον αριθµό 112 σε δίκτυα κινητών επικοινωνιών. Η ποιότητα της απάντησης σε κλήσεις έκτακτης ανάγκης παρουσιάζει σηµαντικές διακυµάνσεις σε επίπεδο ΕΕ, καθώς δεν υφίστανται εναρµονισµένοι κανόνες για τον τοµέα αυτόν. Αναµένοντας την τροποποίηση του ισχύοντος νοµοθετικού πλαισίου της ΕΕ, που θα εξασφαλίσει το πλαίσιο βέλτιστης πρακτικής για τον εν λόγω τοµέα, η Επιτροπή εργάζεται µέσω της επιτροπής επικοινωνιών και της ειδικευµένης υποοµάδας της σε θέµατα πρόσβασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, παράλληλα µε την επιτροπή πολιτικής προστασίας, για την βελτίωση της ποιότητας απάντησης στις κλήσεις προς το 112. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο κλάδος συνεχίζει να παρουσιάζει αυξηµένα έσοδα από τη συνεχή ανάπτυξη του κύκλου εργασιών για υπηρεσίες σταθερών ευρυζωνικών και κινητών επικοινωνιών. Ταυτόχρονα, οι καταναλωτές έχουν επωφεληθεί, υπό µορφή µειωµένων τιµών, από την ύπαρξη ενισχυµένου ανταγωνιστικού περιβάλλοντος. Το κοινοτικό µοντέλο κανονιστικών ρυθµίσεων αποδείχθηκε ικανό να εξασφαλίσει διαρκώς ανταγωνιστικότερες αγορές παρέχοντας ισχυρή προστασία καταναλωτών και εγγυηµένη βασική υπηρεσία. Στα κράτη µέλη όπου η κανονιστική ρύθµιση έχει εφαρµοστεί σε επίπεδο βέλτιστης πρακτικής, έχει καταδειχθεί το δυναµικό της προς όφελος των καταναλωτών, π.χ. στην ανάπτυξη και εγκατάσταση καινοτόµων ευρυζωνικών υπηρεσιών. Η κανονιστική δράση υπήρξε ιδιαίτερα επιτυχής όπου είχε διεξαχθεί εγκαίρως διαδικασία ανάλυσης της αγοράς, είχαν επιβληθεί επαρκώς ακριβή και λεπτοµερή επανορθωτικά µέτρα σε φορείς εκµετάλλευσης µε σηµαντική ισχύ στην αγορά, είχε διεξαχθεί αποτελεσµατικά η διαδικασία προσφυγών και η διαδικαστική διαδικασία, και οι ρυθµιστικές αρχές δεν είχαν εµποδιστεί στην ενεργό αντιµετώπιση µη τιµολογιακών θεµάτων. Το πλαίσιο των κανονιστικών ρυθµίσεων προσφέρει, ωστόσο, επί του παρόντος ευρύτατο περιθώριο για την επιβολή των επακριβών κανόνων και για τον τρόπο της εφαρµογής τους στην πράξη. Το αποτέλεσµα είναι ότι τα κανονιστικό περιβάλλον βασίζεται συχνά σε ανακόλουθες προσεγγίσεις που εµποδίζουν σηµαντικά την υλοποίηση γνήσιας ενιαίας αγοράς σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και την πραγµάτωση των οικονοµικών οφελών που απορρέουν από αυτήν. Στα παραδείγµατα ετερόκλιτης κανονιστικής ρύθµισης περιλαµβάνονται τα αναφερόµενα στα τέλη τερµατισµού σε κινητό δίκτυο και οι περίοδοι µετάβασης, οι µεθοδολογίες λογιστικής, η αντιµετώπιση των επικοινωνιών VoIP, η φορητότητα κινητού αριθµού, καθώς και οι µη τιµολογιακές διακρίσεις εκ µέρους συντελεστών µε δεσπόζουσα θέση. EL 19 EL

Με τις προτάσεις της Επιτροπής που εκκρεµούν ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου επιδιώκεται η αντιµετώπιση των εν λόγω θεµάτων µε χρήσησι καινοτοµικών µεθόδων κατά περίπτωση, και µε παράλληλη διατήρηση της βασικής γενικής αντίληψης που διαµόρφωσε το πλαίσιο του 2002. EL 20 EL