ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Ηγεσία Διδάσκουσα: Αφροδίτη Δαλακούρα ΔΙΟΙΚΗΣΗ: ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΗΓΕΤΗΣ MANAGER COACH 1
Κλασική-μηχανιστική αντίληψη Το παλιό μοντέλο διοίκησης: οικονομικές-υλικές αμοιβές έλεγχος μέσω στενής εποπτείας των προϊσταμένων Οι συνθήκες σήμερα Αυτό το μοντέλο σήμερα είναι ανεπαρκές. Το σημερινό περιβάλλον είναι πολύ πιο δύσκολο απ ότι στο παρελθόν: Πιο αβέβαιο Πιο απρόβλεπτο Πιο δυναμικό Οι άνθρωποι είναι πιο απαιτητικοί! 2
Το νέο μοντέλο διοίκησης «Μπορείτε να αγοράσετε το χρόνο ενός ανθρώπου. Μπορείτε επίσης να αγοράσετε τη φυσική παρουσία ενός ανθρώπου σε συγκεκριμένο χώρο και για συγκεκριμένο χρόνο. Μπορείτε ακόμη και να αγοράσετε ένα ελάχιστο αριθμό μυϊκών κινήσεων-εργασιών του συγκεκριμένου ανθρώπου στο συγκεκριμένο χρόνο και χώρο. Αυτά μπορείτε να τα αγοράσετε. Αυτά όμως που δεν μπορείτε να αγοράσετε και αυτά που εσείς χρειάζεστε, ως προϊστάμενοι, για να επιτύχετε υψηλές επιδόσεις είναι το κέφι, το μεράκι, ο ενθουσιασμός, η αφοσίωση, το πάθος των ανθρώπων σας. Αυτά δεν αγοράζονται. Αυτά κερδίζονται.» Το νέο μοντέλο διοίκησης Ο χειρισμός του σύγχρονου περιβάλλοντος εξαρτάται αποκλειστικά από τους ανθρώπους του οργανισμού, από τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις ιδέες τους, τις προσδοκίες, τα όνειρα, τη διάθεση, τον ενθουσιασμό και το πάθος, τις αξίες και τα πιστεύω τους, την υπευθυνότητα, τη δέσμευση και την αφοσίωση που αισθάνονται, τις προσπάθειες και τις πρωτοβουλίες τους για υψηλές επιδόσεις και αποτελέσματα σε όλους τους τομείς. 3
Μάνατζμεντ & Ηγεσία Όλα αυτά δεν «αγοράζονται» με οικονομικές-υλικές αμοιβές και δεν «διαχειρίζονται» με το στενό έλεγχο των προϊσταμένων, μέσω του Μάνατζμεντ. Όλα αυτά «κερδίζονται»! Εμπνέονται από την ΗΓΕΣΙΑ και τον ΗΓΕΤΗ. Μάνατζερ & Ηγέτης Για να είναι αποτελεσματικό και επιτυχημένο ένα στέλεχος σήμερα δεν αρκεί να λειτουργεί μόνο ως Μάνατζερ. Πρέπει να λειτουργεί και ως Ηγέτης. 4
Τι είναι ηγεσία και τι ηγέτης; Σύμφωνα με την παλαιότερη αντίληψη: Η ηγεσία και ο ηγέτης ταυτίζεται με την κορυφή της διοικητικής πυραμίδας της επιχείρησης ή του οργανισμού. Τι είναι ηγεσία και τι ηγέτης; Σύμφωνα με τη νεότερη αντίληψη: Η ηγεσία και ο ηγέτης δεν έχει καμία σχέση με την έννοια της «κορυφής». Αφορά όλους τους ανθρώπους του οργανισμού. 5
Ορισμός της ηγεσίας Η διαδικασία επηρεασμού της σκέψης, των συναισθημάτων, των στάσεων και των συμπεριφορών μιας μικρής ή μεγάλης, τυπικής ή άτυπης ομάδας ανθρώπων, από ένα άτομο (ηγέτη), με τέτοιο τρόπο ώστε εθελοντικά και πρόθυμα και με την κατάλληλη συνεργασία να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό για να υλοποιούν τους στόχους αποτελεσματικά, οι οποίοι στόχοι απορρέουν από την αποστολή της ομάδας και τη φιλοδοξία της για πρόοδο ή ένα καλύτερο μέλλον. Ηγέτης Ηγέτης είναι εκείνο το άτομο, μα οποιοδήποτε άτομο, το οποίο ασκεί επιρροή πάνω σε άλλα άτομα και τα κάνει να τον «ακολουθούν εθελοντικά και πρόθυμα». 6
Ο ΜΑΝΑΤΖΕΡ Φροντίζει να γίνονται τα πράγματα σωστά Οργανώνει Προγραμματίζει Ελέγχει Συντονίζει Στελεχώνει Ο ΗΓΕΤΗΣ Φροντίζει να γίνονται τα σωστά πράγματα Εμπνέει Περνάει όραμα Ενθουσιασμό Έχει επιρροή Στελεχώνει 7
O COACH Διευκολύνει την απόδοση των ανθρώπων του Εμπλουτίζει τις γνώσεις τους Συμβάλλει στην ανάπτυξή τους Ενδυναμώνει την απόδοση και τη μαθησιακή ικανότητα των ανθρώπων του ΡΟΛΟΙ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ Προγραμματίζει-θέτει προτεραιότητες και στόχους Αναθέτει καθήκοντα-εργασίες ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙ + ΛΥΝΕΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Παρακολουθεί ελέγχει την υλοποίηση των εργασιών και των στόχων Καθοδηγεί Παρακινεί ενθαρρύνει εμψυχώνει Αξιολογεί Αναπτύσσει τους συνεργάτες του Αναπτύσσει την ομαδική συνεργασία Κάνει προτάσεις για νέες λύσεις και βελτιώσεις Αναπτύσσεται προσωπικά 8
ΜΑΝΑΤΖΕΡ Διορίζεται Χρησιμοποιεί νόμιμη«δοτή» δύναμη Δίνει οδηγίες, εντολές, ανταμοιβές, τιμωρίες ΗΓΕΤΗΣ Ελέγχει Δίνει έμφαση στις διαδικασίες και τη λογική Κινείται σε προκαθορισμένατυπικά πλαίσια ΜΑΝΑΤΖΕΡ Ενδιαφέρεται κυρίως για το «πώς» Δέχεται την κατεστημένη κατάσταση, προτιμά τη σταθερότητα Αναδεικνύεται Χρησιμοποιεί προσωπική δύναμη Περνά όραμα, εμπνέει, πείθει, κινητοποιεί με αξίες Κερδίζει εμπιστοσύνη Δίνει έμφαση στα συναισθήματα και την καρδιά Ανοίγει ορίζοντες, διευρύνει τα πλαίσια ΗΓΕΤΗΣ Αποδέχεται την πραγματικότητα Έμφαση στο παρόν, βραχυπρόθεσμη προοπτική Κάνει τα πράγματα σωστά Ενδιαφέρεται κυρίως για το «γιατί» Προκαλεί το κατεστημένο, κάνει αλλαγές, προτιμά την καινοτομία Ερευνά την πραγματικότητα Έμφαση στο μέλλον, μακροπρόθεσμη προοπτική Κάνει τα σωστά πράγματα 9
Τα τρία βασικά στιλ ηγεσίας Ως κριτήριο χρησιμοποιείται ο τρόπος λήψης αποφάσεων: Αυταρχικό Δημοκρατικό Εξουσιοδοτικό Αυταρχικό στιλ Ο ηγέτης παίρνει μόνος τους τις αποφάσεις και τις μεταβιβάζει στην ομάδα του για εκτέλεση (ΔΙΑΤΑΣΣΕΙ). 10
Αυταρχικό στιλ Ο ηγέτης: Στηρίζεται και αντλεί τη δύναμη από τη θέση που κατέχει Δεν χαίρει εμπιστοσύνη από τα μέλη της ομάδας Πιστεύει ότι το χρήμα είναι η μόνη αμοιβή της εργασίας και κατά συνέπεια μόνο αυτό παρακινεί τους εργαζόμενους Τα μέλη της ομάδας: Δεν αναλαμβάνουν ευθύνη για την αποτελεσματικότητα, απλά εκτελούν διαταγές Το αποτέλεσμα είναι καλό, μόνο όταν ο ηγέτης είναι παρών. Όταν αυτός απουσιάζει, η απόδοση είναι χαμηλή. Δημοκρατικό στιλ Ο ηγέτης σε κάθε του απόφαση λαμβάνει σοβαρά υπόψη του τις απόψεις, τις προτάσεις, τις ανάγκες και τις επιθυμίες των μελών της ομάδας ή ζητά και τη συμμετοχή τους στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων. 11
Δημοκρατικό στιλ Ο ηγέτης: Όταν αναγκάζεται να πάει μία απόφαση μόνος του, εξηγεί τους λόγους στην ομάδα. Τα μέλη της ομάδας: Δέχονται νέες ιδέες και αλλαγές. Έχουν αναπτυγμένο το αίσθημα της ευθύνης. Η ποιότητα της εργασίας και η παραγωγικότητα είναι υψηλή. Η ομάδα συνήθως αισθάνεται επιτυχημένη. Εξουσιοδοτικό στιλ Ο ρόλος του ηγέτη παρουσιάζεται πολύ περιορισμένος. Η ομάδα παίρνει τις αποφάσεις μόνη της, χωρίς τον επηρεασμό του ηγέτη. 12
Εξουσιοδοτικό στιλ Ο ηγέτης: Ο ηγέτης δεν έχει εμπιστοσύνη στην ηγετική του ικανότητα. Δεν θέτει στόχους για την ομάδα. Τα μέλη της ομάδας: Δείχνουν μικρό ενδιαφέρον για τη δουλειά. Οι αποφάσεις παίρνονται από κάθε μέλος σύμφωνα με τις επιθυμίες του. Η παραγωγικότητα είναι περιορισμένη. Το ηθικό και το αίσθημα της ομάδας είναι πολύ χαλαρό. Ιδανικό στιλ ηγεσίας; Το ιδανικό στιλ ηγεσίας είναι αυτό το οποίο ενεργοποιεί και αξιοποιεί το σύνολο της δυναμικότητας όλων των μελών της ομάδας και το οποίο ταυτόχρονα αναπτύσσει και αυξάνει την ίδια τη δυναμικότητα. 13
Tο περιεχόμενο της ηγετικής συμπεριφοράς Έργο/ στόχοι Περιβάλλον/ αλλαγές, πιέσεις Ομάδα/ συνοχή ΟΡΑΜΑ Κουλτούρα, δομές, συστήματα, στρατηγικές Άτομο/ ικανοποίηση Αποτελεσματική συμπεριφορά προϊστάμενου: Βασικά στοιχεία Ζει τις αξίες του οργανισμού Ευαισθησία για τους ανθρώπους και αυστηρότητα Αξιοπρεπής και δίκαιη μεταχείριση των ανθρώπων, σεβασμός των άλλων Ακεραιότητα, διοικεί με παράδειγμα Αναζητεί συνεχώς feedback (πως τον βλέπουν οι άλλοι) και δίνει feedback στους άλλους Θετική συμπεριφορά (assertiveness) 14
Εταιρική κουλτούρα είναι: Ένα σύστημα κοινών αξιών, πιστεύω, σημασιών που καθορίζουν ΚΑΝΟΝΕΣ οι οποίοι προσδιορίζουν ισχυρώς τις αποφάσεις και τις συμπεριφορές των ατόμων και των ομάδων. Οι άξιες προσδιορίζουν: τι είναι σωστό και τι λάθος τι είναι σημαντικό και τι ασήμαντο τι είναι κατάλληλο και τι ακατάλληλο τις προτεραιότητες 15
Μοντέλο διαρκούς επιτυχίας ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΔΟΜΕΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ/ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΗΓΕΤΙΚΟΙ ΡΟΛΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ (χτίζω το μέλλον) ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΩΝ 5 4 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΩΝΣΥΝΕΧΟΥΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ 3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ 2 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ-ΣΥΜΜΑΧΙΩΝ 1 ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΓΟΥ ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ/ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΜΑΔΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΕΛΑΤΩΝ (κερδίζω το σήμερα) Πηγή: Μπουραντάς (2005). Ηγεσία, εκδ. Κριτική 16