Λιθοσφαιρικές πλάκες και σεισμοί

Λιθοσφαιρικές πλάκες και σεισμοί Βέλτιστο Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Γεωγραφία (ΔΕ) Δημιουργός: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Σημείωση Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν αυτόματης δημιουργίας και εκτύπωσης του Ψηφιακού Διδακτικού Σεναρίου με Τίτλο: «Λιθοσφαιρικές πλάκες και σεισμοί». Δημιουργήθηκε στις 28/01/2017 19:22:43 και έχει υποστηρικτικό ρόλο στο έργο του εκπαιδευτικού. Δεν αντικαθιστά το Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο, το οποίο περιέχει όλο το Διαδραστικό Περιεχόμενο και αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες της Πλατφόρμας «Αίσωπος». Το σενάριο αυτό έχει χαρακτηρισθεί ως «Βέλτιστο» ύστερα από αξιολόγηση από δύο αξιολογητές και είναι αναρτημένο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του στην Πλατφόρμα «Αίσωπος». Το Διαδραστικό Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του βρίσκεται στον σύνδεσμο: http://aesop.iep.edu.gr/node/11629 Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε: Υποδειγματικά Σενάρια: Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια που έχουν προκύψει από επιστημονικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικοί Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλη ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Βέλτιστα Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία άνω των 70 μονάδων. Επαρκή Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία από 50 έως 70 μονάδες. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» - MIS: 479325, ΣΑΕ: 2014ΣΕ24580051. Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και υλοποιείται σε σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Η Πλατφόρμα Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος», αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων καθώς και καθοδήγησης και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης. Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης: Επιστημονικός Υπεύθυνος Πράξης για τις Δράσεις που αφορούν το Ι.Ε.Π: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 1: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 2: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Υπεύθυνος Υποέργου 3: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Επιστημονική Συντονίστρια των ειδικών επιστημόνων του Υποέργου 1: Βασιλική Καραμπέτσου, Φιλόλογος, Εισηγήτρια Ι.Ε.Π. Σελίδα 2/17

Φύλλα Εργασίας Σεναρίου Το παρόν ψηφιακό σενάριο περιέχει φύλλα εργασίας, τα οποία είναι συννημένα στο αρχείο «PDF» και μπορείτε να τα ανοίξετε κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο. 1η Φάση: Δεν υπάρχει 2η Φάση: Δεν υπάρχει 3η Φάση: Σελίδα 3/17

Γενική Περιγραφή Σεναρίου Γνωστικό αντικείμενο: Γεωγραφία (ΔΕ) Θεματική ταξινομία: Γεωγραφία (ΔΕ) -> Φυσικό περιβάλλον -> Λιθόσφαιρα Εκπαιδευτικό πρόβλημα: Οι μαθητές θα παρατηρήσουν τις θέσεις των σεισμικών επικέντρων σε όλη τη Γη και θα δουν ότι δεν είναι τυχαία κατανεμημένα. Διερευνώντας τις αιτίες που δημιουργούν τους σεισμούς, θα οδηγηθούν στη σύγχρονη θεωρία που τους εξηγεί, δηλαδή τη θεωρία των λιθοσφαιρικών πλακών. Γενική περιγραφή περιεχομένου: Η προσέγγιση που θα επιχειρηθεί στο συγκεκριμένο σενάριο αφορά στην κατανομή των σεισμικά ενεργών περιοχών στην επιφάνεια της Γης, στην ταξινόμηση και σύγκριση των βασικών χαρακτηριστικών τους και στο συσχετισμό τους με την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών. Το λογισμικό «Γεωλογία-Γεωγραφία Α -Β Γυμνασίου» που θα χρησιμοποιηθεί προσφέρει τη δυνατότητα μέσα από προσομοιώσεις να κατανοήσουν τις διεργασίες που συμβαίνουν στο εσωτερικό της Γης, τις οποίες είναι αδύνατον να δει κανείς εξαιτίας του πολύ μεγάλου βάθους που αυτές συμβαίνουν, αλλά μπορεί μόνο να τις αναπαραστήσει. Η προτεινόμενη οργάνωση της διδασκαλίας έχει ως πυρήνα ένα φύλλο εργασίας. Μελετά τη σχέση των λιθοσφαιρικών πλακών με τη σεισμικότητα στα διάφορα μέρη της Γης, προσπαθεί να διακρίνει τα διάφορα είδη των σχετικών κινήσεων των πλακών και εστιάζει στο καθεστώς κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών στον Ελληνικό χώρο. Οι πληροφορίες που παρέχονται δεν κουράζουν τους μαθητές, καθώς με το εκπαιδευτικό λογισμικό δίνονται με εποπτικό τρόπο και με προσομοιώσεις, οπότε γίνονται πιο εύκολα κατανοητές. Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών και οι σεισμοί συμβαίνουν σε απαγορευτικά βάθη για να τα δει το ανθρώπινο μάτι. Επίσης η ταχύτητα κίνησης των πλακών είναι πολύ μικρή και έτσι δεν γίνεται αντιληπτή. Γι αυτό το λόγο ένα εκπαιδευτικό λογισμικό, μέσα από τις προσομοιώσεις, προσφέρει τη δυνατότητα να διερευνήσουν οι μαθητές τις διεργασίες αυτές του εσωτερικού της Γης. Το λογισμικό που χρησιμοποιείται ονομάζεται «Γεωλογία-Γεωγραφία Α -Β Γυμνασίου» και βρίσκεται στον ιστότοπο του Ψηφιακού Σχολείου του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, όπου η πρόσβαση είναι ελεύθερη σε όλους. Η διεύθυνση του ιστοτόπου που βρίσκεται το λογισμικό είναι η ακόλουθη: http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/dsgym-b106/html/begin.htm. Διδακτικοί Στόχοι: Να Να Να Να συσχετίζουν τη σχετική κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών με τους σεισμούς εντοπίζουν τις σεισμικές ζώνες της γης ερμηνεύουν τη μεγάλη σεισμικότητα του Ελλαδικού χώρου χρησιμοποιούν μοντέλα προσομοίωσης σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου: Λιθοσφαιρικές πλάκες Σελίδα 4/17

Σεισμοί Λογισμικό Γεωγραφία Γεωλογία Υλικοτεχνική υποδομή: Φορητοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές από τους μαθητές ή υπολογιστές στο εργαστήριο πληροφορικής, προβολικό σύστημα Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά εντός του σχολείου: 1 ώρα Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί: Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike Greece 3.0 Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας: Μέτριας δυσκολίας Τύπος διαδραστικότητας : Ενεργός μάθηση Επίπεδο διαδραστικότητας : Υψηλό Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη: 12-15 Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο: Γυμνάσιο Σελίδα 5/17

Σύνοψη φάσεων σεναρίου: 1η Φάση: Ανάκληση προϋπαρχουσών γνώσεων Χρονική Διάρκεια: 5 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική αίθουσα Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 2η Φάση: Πρόκληση ενδιαφέροντος μαθητών Χρονική Διάρκεια: 5 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική αίθουσα Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Εσωτερικό της Γης και λιθοσφαιρικές πλάκες 3η Φάση: Φύλλο εργασίας Χρονική Διάρκεια: 25 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική αίθουσα Αριθμός φύλλων εργασίας: 1 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Παγκόσμιος χάρτης Λιθοσφαιρικές πλάκες Εκπαιδευτικό λογισμικό Αφού παρατηρήσετε τους χάρτες απαντήστε στις ερωτήσεις: Κινήσεις λιθοσφαιρικών πλακών Εκπαιδευτικό λογισμικό Αφού παρατηρήσετε τους χάρτες απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: Σελίδα 6/17

1η Φάση: Ανάκληση προϋπαρχουσών γνώσεων Σελίδα 7/17

1η Φάση: Ανάκληση προϋπαρχουσών γνώσεων Χρονική Διάρκεια: 5 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική αίθουσα Ξεκινώντας, στην αρχή της διδακτικής ώρας, προσπαθούμε με ερωτήσεις να κάνουμε τους μαθητές να ανακαλέσουν τις προϋπάρχουσες γνώσεις που έχουν, να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον τους και να κάνουμε έτσι μία εισαγωγή στο θέμα. Τέτοιες ερωτήσεις μπορούν να αφορούν: αν θυμούνται να ένιωσαν κάποιο σεισμό που εκδηλώθηκε, αν γνωρίζουν περιοχές της Γης που να υποφέρουν από ισχυρούς σεισμούς, αν άκουσαν πρόσφατα κάποιον σεισμό που να προκάλεσε καταστροφές ή θύματα, αν θυμούνται ή αν έχουν ακούσει για κάποιο καταστρεπτικό σεισμό που έγινε στην Ελλάδα. Σελίδα 8/17

2η Φάση: Πρόκληση ενδιαφέροντος μαθητών Σελίδα 9/17

2η Φάση: Πρόκληση ενδιαφέροντος μαθητών Χρονική Διάρκεια: 5 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική αίθουσα Δείχνουμε εικόνες από καταστροφές που προκλήθηκαν από ισχυρούς σεισμούς, καθώς και κάποια ταινία μικρής διάρκειας που να αναπαριστά το εσωτερικό της Γης και την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών, την οποία μπορούμε να βρούμε εύκολα στο διαδίκτυο. 1. Εσωτερικό της Γης και λιθοσφαιρικές πλάκες: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11629/2847/#question11642 Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 10/17

3η Φάση: Φύλλο εργασίας Σελίδα 11/17

3η Φάση: Φύλλο εργασίας Χρονική Διάρκεια: 25 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική αίθουσα Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/fyllo_ergasias_6.pdf Το φύλλο εργασίας μπορεί να συμπληρωθεί από τους μαθητές είτε κατά ομάδες, δηλαδή κάθε ομάδα να παραδώσει ένα φύλλο εργασίας, είτε κάθε μαθητής να συμπληρώσει το δικό του φύλλο. Το φύλλο εργασίας μοιράζεται σε όλους, ένα σε κάθε μαθητή/τρια, ώστε να μπορούν εύκολα να μελετούν τις ερωτήσεις όλοι. Αν εφαρμοστεί η μέθοδος της ομαδικής εργασίας, η κάθε ομάδα στο τέλος παραδίδει ένα από τα φύλλα που πήραν συμπληρωμένο. Οι απαντήσεις ανακοινώνονται σε όλη την τάξη από κάθε ομάδα στο τέλος της διδακτικής ώρας, εφόσον ο χρόνος επαρκεί, αλλιώς στο επόμενο μάθημα. 1. Παγκόσμιος χάρτης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11629/2848/#question12958 Διευκρίνιση: Σημειώστε πάνω στον Χάρτη των Ηπείρων τις περιοχές στις οποίες γνωρίζετε ότι συμβαίνουν πολλοί και ισχυροί σεισμοί. Σελίδα 12/17

2. Λιθοσφαιρικές πλάκες: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11629/2848/#question11854 Στην ενότητα του λογισμικού «Εσωτερικό της Γης» επιλέξτε την υποενότητα «Αναπαραστάσεις». Εμφανίζονται δύο παγκόσμιοι χάρτες, ένας με τους σεισμούς που συμβαίνουν πάνω στη Γη και από κάτω ένας άλλος με τις λιθοσφαιρικές πλάκες. Με τα πράσινα κουμπιά που υπάρχουν δίπλα στις μικρές υδρογείους μπορείτε να τις κάνετε να περιστραφούν ή ακόμα να αλλάξετε την εμφάνιση των χαρτών, έτσι ώστε να μην διακρίνεται το ανάγλυφο και να απεικονίζονται μόνο οι σεισμοί και τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών πάνω στη Γη. 3. Εκπαιδευτικό λογισμικό: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11629/2848/#question11852 Διευκρίνιση: Εκπαιδευτικό λογισμικό Γεωλογία-Γεωγραφία Α, Β Γυμνασίου Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 13/17

4. Αφού παρατηρήσετε τους χάρτες απαντήστε στις ερωτήσεις:: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Σειρά ερωτήσεων μοναδικής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11629/2848/#question11677 1η Ερώτηση: Παρατηρήστε την κατανομή των σεισμών στην επιφάνεια της Γης (επάνω χάρτης). Είναι τυχαία αυτή η κατανομή ή ακολουθεί κάποια καθορισμένα σχήματα; Διαθέσιμες απαντήσεις: Δεν είναι τυχαία Είναι τυχαία Σελίδα 14/17

2η Ερώτηση: Παρατηρήστε την κατανομή των ορίων των λιθοσφαιρικών πλακών του πλανήτη μας (κάτω χάρτης). Υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στην κατανομή των σεισμών και στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών; Διαθέσιμες απαντήσεις: Υπάρχουν ομοιότητες Δεν υπάρχουν ομοιότητες 3η Ερώτηση: Σε ποιες περιοχές των λιθοσφαιρικών πλακών εμφανίζονται οι λιγότεροι σεισμοί; Διαθέσιμες απαντήσεις: Στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές Στις περιοχές που είναι στο εσωτερικό των λιθοσφαιρικών πλακών 5. Κινήσεις λιθοσφαιρικών πλακών: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11629/2848/#question11905 Στη συνέχεια ανοίξτε το εκπαιδευτικό λογισμικό στην ενότητα «ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΓΗΣ» και επιλέξτε «ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΠΛΑΚΩΝ, ΡΗΓΜΑΤΩΝ». Θα εμφανιστεί στην οθόνη ακόλουθη εικόνα. Φέρνοντας το ποντίκι πάνω στα κόκκινα βελάκια και κάνοντας κλικ σε αυτά μπορούμε να δούμε τις διαφορετικές κινήσεις που συμβαίνουν κατά μήκος των ορίων των λιθοσφαιρικών πλακών. 6. Εκπαιδευτικό λογισμικό: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11629/2848/#question11857 Σελίδα 15/17

Διευκρίνιση: Λογισμικό Γεωλογία-Γεωγραφία Α, Β Γυμνασίου Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. 7. Αφού παρατηρήσετε τους χάρτες απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Σειρά ερωτήσεων μοναδικής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11629/2848/#question12552 1η Ερώτηση: Ποιες διαφορετικές κινήσεις παρατηρείτε να κάνουν οι λιθοσφαιρικές πλάκες μεταξύ τους; Διαθέσιμες απαντήσεις: Αποκλίνουν (η μία απομακρύνεται από την άλλη) Συγκλίνουν, αποκλίνουν και κινούνται παράλληλα Κινούνται παράλληλα (η μία κινείται παράλληλα αλλά με αντίθετη κατεύθυνση από την άλλη Συγκλίνουν (η μία πλησιάζει την άλλη) Σελίδα 16/17

2η Ερώτηση: Η Ελλάδα βρίσκεται κοντά ή μακριά από περιοχή όπου υπάρχουν όρια λιθοσφαιρικών πλακών; Διαθέσιμες απαντήσεις: Βρίσκεται μακριά Βρίσκεται κοντά 3η Ερώτηση: Τι είδους κίνηση συμβαίνει στον Ελληνικό χώρο, ποιες δύο πλάκες κινούνται και πώς; Διαθέσιμες απαντήσεις: Συμβαίνει απόκλιση της Ευρασιατικής και της Αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας Συμβαίνει σύγκλιση της Ευρασιατικής και της Αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας Συμβαίνει απόκλιση της Ευρασιατικής και της Αμερικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας Σελίδα 17/17 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)