Η θεά Δήμητρα και η αρπαγή της Περσεφόνης

Η θεά Δήμητρα και η αρπαγή της Περσεφόνης Επαρκές Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Ιστορία (ΠΕ) Δημιουργός: Ελευθερία Λώλη ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Σημείωση Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν αυτόματης δημιουργίας και εκτύπωσης του Ψηφιακού Διδακτικού Σεναρίου με Τίτλο: «Η θεά Δήμητρα και η αρπαγή της Περσεφόνης». Δημιουργήθηκε στις 29/01/2017 07:59:46 και έχει υποστηρικτικό ρόλο στο έργο του εκπαιδευτικού. Δεν αντικαθιστά το Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο, το οποίο περιέχει όλο το Διαδραστικό Περιεχόμενο και αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες της Πλατφόρμας «Αίσωπος». Το σενάριο αυτό έχει χαρακτηρισθεί ως «Επαρκές» ύστερα από αξιολόγηση από δύο αξιολογητές και είναι αναρτημένο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του στην Πλατφόρμα «Αίσωπος». Το Διαδραστικό Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του βρίσκεται στον σύνδεσμο: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850 Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε: Υποδειγματικά Σενάρια: Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια που έχουν προκύψει από επιστημονικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικοί Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλη ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Βέλτιστα Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία άνω των 70 μονάδων. Επαρκή Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία από 50 έως 70 μονάδες. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» - MIS: 479325, ΣΑΕ: 2014ΣΕ24580051. Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και υλοποιείται σε σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Η Πλατφόρμα Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος», αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων καθώς και καθοδήγησης και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης. Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης: Επιστημονικός Υπεύθυνος Πράξης για τις Δράσεις που αφορούν το Ι.Ε.Π: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 1: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 2: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Υπεύθυνος Υποέργου 3: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Επιστημονική Συντονίστρια των ειδικών επιστημόνων του Υποέργου 1: Βασιλική Καραμπέτσου, Φιλόλογος, Εισηγήτρια Ι.Ε.Π. Σελίδα 2/45

Φύλλα Εργασίας Σεναρίου Το παρόν ψηφιακό σενάριο περιέχει φύλλα εργασίας, τα οποία είναι συννημένα στο αρχείο «PDF» και μπορείτε να τα ανοίξετε κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο. 1η Φάση: 2η Φάση: 3η Φάση: Σελίδα 3/45

Γενική Περιγραφή Σεναρίου Γνωστικό αντικείμενο: Ιστορία (ΠΕ) Θεματική ταξινομία: Ιστορία (ΠΕ) -> Μυθολογία -> Δωδεκάθεο Εκπαιδευτικό πρόβλημα: Με το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό σενάριο επιδιώκεται να καταστεί σαφές στους μαθητές ότι οι αρχαίοι Έλληνες είχαν διαμορφώσει ένα σύνολο μύθων με πρωταγωνιστές τους 12 θεούς του Ολύμπου ανάμεσα στους οποίους κυρίαρχη θέση κατείχε "ο κεραύνιος- νεφεληγέρτης" Δίας. Οι θεοί αυτοί, που διέθεταν ανθρώπινα χαρακτηριστικά, όπως ικανότητες πάθη και αδυναμίες, ασκούσαν κανονιστικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων, ρυθμίζοντας τις υποθέσεις των θνητών σύμφωνα με την προσωπική τους βούλησή. Μέσα από αυτούς τους μύθους με «άλογο - υπερφυσικό και υπερβατικό» τρόπο, οι αρχαίοι Έλληνες, οι οποίοι δε διέθεταν ακόμη την επιστημονική γνώση, προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν εξηγήσουν φυσικά (σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις και κοινωνικά) φαινόμενα. Συνεπώς, μέσα από την πραγμάτευση του συγκεκριμένου μύθου, μπορεί να γίνει άμεσα αντιληπτή η προαναφερθείσα λειτουργία των μύθων, η συμβολική, δηλαδή, αλληγορική τους διάσταση. Έτσι, και με το μύθο της Δήμητρας και της Περσεφόνης, επιχειρείται να διασαφηνιστεί στους μαθητές ο τρόπος με τον οποίο οι αρχαίοι πρόγονοί μας προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν τον ετήσιο κύκλο του χρόνου με τις τέσσερις εποχές.κοντολογίς, ο γενικός σκοπός αυτής της διαπραγμάτευσης είναι ο μαθητής να καταστεί ικανός να χειρίζεται έναν μύθο ως μία ιστορία στην οποία κωδικοποιούνται αξίες, πεποιθήσεις, ανησυχίες, φόβοι και όνειρα του λαού που τον επινόησε. Με άλλα λόγια, η μυθολογία ενός λαού αποτελεί αποτύπωμα του πολιτιστικού πλαισίου στο οποίο κατασκευάστηκε. Γενική περιγραφή περιεχομένου: Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο δομείται σε τρεις φάσεις, καθεμία από τις οποίες υποστηρίζεται με αντίστοιχες δραστηριότητες. Στην πρώτη εισαγωγική φάση πραγματευόμαστε αφενός τη διαδικασία εδραίωσης των 12 Ολύμπιων Θεών, στους οποίους ανήκει και η θεά Δήμητρα, ως εξουσιαστών του κόσμου και αφετέρου τη θεϊκή τους ταυτότητα, τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά τους και τη σχέση τους με την καθημερινότητα του ανθρώπου. Το πλαίσιο ανάδειξης των 12 θεών ως κυρίαρχων αποτελεί ουσιαστικά την απαρχή της ελληνικής μυθολογίας, καθώς σχετίζεται με την κοσμογονία και τη διαδοχή των «τριών δυναστειών» στη διακυβέρνηση του σύμπαντος. Οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται κατά τη διεξαγωγή της συγκεκριμένης φάσης είναι οι εξής: Η 1η δραστηριότητα αφορά τον τρόπο διαδοχής στη διακυβέρνηση του κόσμου με επίκεντρο μελέτης την Τιτανομαχία Γιγαντομαχία στην οποία νικητές αναδεικνύονται οι 12 Ολύμπιοι Θεοί. Η 2η δραστηριότητα αφορά την ταυτότητα των 12 Ολύμπιων θεών και κυρίως τον ανθρωπομορφισμό τους, τα ανθρώπινα, δηλαδή, γνωρίσματά τους. Η 3η δραστηριότητα αφορά το ρόλο της μυθολογίας ως πλαισίου ερμηνείας φυσικών φαινομένων με ενδεικτικό παράδειγμα την επινόηση των μυθικών τεράτων. Αντικείμενο ανάλυσης της δεύτερης και τρίτης φάσης αποτελεί, αντιστοίχως, η θεά Δήμητρα και η αρπαγή της Κόρης της, της Περσεφόνης, από τον Πλούτωνα, το θεό του κάτω κόσμου. Ειδικότερα, εξετάζεται η ταυτότητα της Δήμητρας, δηλαδή το γενεαλογικό της δέντρο, οι ιδιότητές της με ιδιαίτερη έμφαση στον ανθρωπομορφισμό των θεών του αρχαίου ελληνικού Δωδεκάθεου, οι οποίοι κατοικούσαν στον Μύτικα, την ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου, η θέση της ανάμεσα στο Πάνθεον της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, η οικογένειά της και η λατρεία της. Στο συγκεκριμένο σημείο κρίνεται σκόπιμο να διευκρινιστεί ότι η λατρεία της Δήμητρας και της Κόρης της στα Ελευσίνια μυστήρια, που ήταν και οι κυριότερες γιορτές προς τιμή της Θεάς και της Κόρης, προσεγγίζεται στην τρίτη φάση του σεναρίου αυτού, διότι συνδέονται άμεσα με την αρπαγή της Περσεφόνης. Ενώ σημαντικό σημείο στο οποίο επικεντρώνεται η διδασκαλία αυτή είναι και ο ρόλος της θεάς ως προστάτιδας της γεωργίας. Ας σημειωθεί ότι η καλλιέργεια της γης εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις γιά μόνιμη εγκατάσταση του ανθρώπου σε έναν τόπο, Σελίδα 4/45

γεγονός που συνιστά την απαρχή του κοινωνικού και οικογενειακού βίου, γι αυτό και η Δήμητρα τιμήθηκε από τους αρχαίους Έλληνες και ως προστάτιδα της οικογένειας και των θεσμών αυτής. Οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται κατά την πραγμάτωση της δεύτερης φάσης είναι οι εξής: Η 1η δραστηριότητα αφορά την «ταυτότητα» της θεάς Δήμητρας. Η 2η δραστηριότητα αφορά το ρόλο της, βαρύνουσας σημασίας, ως θεάς της γεωργίας. Το υπόθεμα που πραγματευόμαστε στην τρίτη φάση του συγκεκριμένου διδακτικού σεναρίου είναι η από τον Πλούτωνα αρπαγή της Περσεφόνης, της λατρεμένης κόρης της Δήμητρας. Ειδικότερα, προσεγγίζεται καταρχήν η ενέργεια της αρπαγής της Περσεφόνης, η απέλπιδα περιπλάνηση της Δήμητρας ανά την υφήλιο για να εντοπίσει την κόρη της, που καταδίκασε τη γη σε αφορία, και τελικά η υπό όρους επιστροφή της Περσεφόνης στον πάνω κόσμο με τη συνακόλουθη ευφορία της γης. Στη συνέχεια, αναλύεται η συμβολική- αλληγορική διάσταση του μύθου όσον αφορά την αιτιολόγηση - εξήγηση της διαδοχής των εποχών. Εξετάζεται, επίσης, η λατρεία της Δήμητρας και της Περσεφόνης στις μυστικιστικού χαρακτήρα τελετουργίες, που γίνονταν την άνοιξη και το φθινόπωρο στην Ελευσίνα.Οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται κατά την πραγμάτωση της τρίτης φάσης είναι οι εξής: Η 1η δραστηριότητα αφορά το συμβάν της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα. Η 2η δραστηριότητα αφορά την ανάλυση της αλληγορικής διάστασης του μύθου της αρπαγής σχετικά με την ερμηνεία των εποχών του έτους. Η 3η δραστηριότητα αφορά την προσέγγιση της λατρείας της Θεάς και της Κόρης στα Ελευσίνια Μυστήρια. Όσον αφορά τη διδακτική πρακτική που εφαρμόστηκε ενιαία σε όλες τις φάσεις του συγκεκριμένου σεναρίου, είναι τόσο η εξατομικευμένη διδασκαλία όσο και η ομαδοκεντρική προσέγγιση ορισμένων υποθεμάτων κατά την ανάπτυξη των σχετικών δραστηριοτήτων. Συγκεκριμένα, οι μαθητές καλούνται να εργαστούν συνεργατικά, καθώς τους ανατίθεται η επεξεργασία ομαδικών εργασιών στα φύλλα εργασίας. Διδακτικοί Στόχοι: Να Να Να Να Να διακρίνουν τις λειτουργίες των 12 Ολύμπιων Θεών. προσδιορίσουν το ρόλο της θεάς Δήμητρας στην καθημερινή ζωή του αρχαίου ανθρώπου. επιχειρηματολογήσουν για τη λειτουργία του μύθου Αρπαγής της Περσεφόνης στην ερμηνεία των εποχών. προσεγγίσουν τη μυθολογία ως έκφανση αποτύπωμα του πολιτιστικού πλαισίου δημιουργίας της. αξιοποιήσουν το διαδίκτυο ως πηγή άντλησης πληροφοριών για τη μελέτη ορισμένου θέματος. Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου: Δήμητρα Περσεφόνη καλλιέργεια της γης ελληνική μυθολογία 12 αρχαίοι θεοί ο μύθος για την αρπαγή της Περσεφόνης αρχαία ερμηνεία των εποχών Ελευσίνια Μυστήρια Υλικοτεχνική υποδομή: Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά εντός του σχολείου: 3 ώρες Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/gr/ Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας: Μέτριας δυσκολίας Σελίδα 5/45

Τύπος διαδραστικότητας : Συνδυασμός παθητικής και ενεργητικής μάθησης Επίπεδο διαδραστικότητας : Μεσαίο Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη: 6-9 Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο: Δημοτικό Σελίδα 6/45

Σύνοψη φάσεων σεναρίου: 1η Φάση: Οι 12 Θεοί: Εξουσία - Φυσιογνωμία - Ρόλος Χρονική Διάρκεια: 45 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα Η/Υ Αριθμός φύλλων εργασίας: 2 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 1η Δραστηριότητα Με υπόθεμα: Η κοσμογονία του Ησιόδου 1η Δραστηριότητα με υπόθεμα: Η κυριαρχία των 12 Ολύμπιων θεών: Η Τιτανομαχία & η Γιγαντομαχία Εργασία για τη διαδοχή των "τριων δυναστειών" Εργασία για τις τρεις Θεϊκές δυναστείες. Εμπέδωση και επέκταση: Η επικράτηση των 12 Θεών με αρχηγό τον Δία 2η Δραστηριότητα: Οι ιδιότητες και ο ρόλος των 12 Ολύμπιων Θεών Εργασία για τον Δία Εργασία: Βρες ποιος θεός είμαι. Δίας: Αρχηγός Θεών και ανθρώπων 3η Δραστηριότητα: Τα μυθικά Τέρατα. Οι μαθητές παρουσιάζουν τα Μυθικά Τέρατα με τα παιχνιδοαινίγματα 2η Φάση: Η ταυτότητα της θεάς Δήμητρας Χρονική Διάρκεια: 35 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα Η/Υ Αριθμός φύλλων εργασίας: 2 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1η Δραστηριότητα: Τα γνωρίσματα της θεάς Δήμητρας 1η Δραστηριότητα οι ιδιότητες της Δήμητρας Δράση επέκτασης : Ο μύθος του Ερυσίχθονα Εργασία Αντιστοίχισης για τη Δήμητρα Δήμητρα γνωρίσματα και ρόλος Η ταυτότητα της Θεάς Δήμητρας 2η Δραστηριότητα Ο προϊστορικός οικισμός στο Διμήνι 2η Δραστηριότητα: Περιήγηση στον Αρχαιολογικό χώρο του Διμηνιού Σελίδα 7/45

3η Φάση: Η αρπαγή της Περσεφόνης Χρονική Διάρκεια: 55 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα Η/Υ & σχολική αίθουσα Αριθμός φύλλων εργασίας: 2 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 1η Δραστηριότητα: Η απαγωγή της Περσεφόνης και οι συνέπειές της 1η Δραστηριότητα: Οι αρπαγές κοριτσιών στην αρχαιότητα 1η Δραστηριότητα: Το λουλούδι Νάρκισσος και ο μύθος του Εργασία για την 1η δραστηριότητα, Η αρπαγή της Περσεφόνης 2η Δραστηριότητα: Η ερμηνεία του μύθου 2η Δραστηριότητα: Η Περσεφόνη στο ψηφιδωτό της Αμφίπολης 3η δραστηριότητα: Τα Ελευσίνια Μυστήρια 3η δραστηριότητα: Τα Ελευσίνια Μυστήρια 3η δραστηριότητα: Τα Ελευσίνια Μυστήρια 3η Δραστηριότητα Η λατρεία της Δήμητρας & της Περσεφόνης στον Πόντο 3η Δραστηριότητα Ελευσίνια Μυστήρια και η ζωή στον κάτω κόσμο Ο εφιάλτης της Περσεφόνης Σελίδα 8/45

1η Φάση: Οι 12 Θεοί: Εξουσία Φυσιογνωμία - Ρόλος Σελίδα 9/45

1η Φάση: Οι 12 Θεοί: Εξουσία - Φυσιογνωμία Ρόλος Χρονική Διάρκεια: 45 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα Η/Υ Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://www.aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/oi_taytotites_3_theon_0.docx Φύλλο Εργασίας 2 http://www.aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/anthropomorfismos_theon_0.docx Σε αυτή την εισαγωγική φάση του παρόντος σεναρίου για το μύθο της Δήμητρας και της Περσεφόνης, θεωρείται καταρχήν απαραίτητα η ενασχόληση με τους 12 Θεούς του Ολύμπου. Η επιλογή αυτή έγινε, διότι η κατανόηση ενός μύθου δεν είναι εφικτή, εάν ο μαθητής δεν διαθέτει σφαιρικότερη γνώση της Μυθολογίας, καθώς οι μύθοι εμπλέκονται μεταξύ τους, έχοντας ως κυρίαρχο σημείο αναφοράς το Δωδεκάθεο του Ολύμπου. Άλλωστε, η Θεά Δήμητρα συγκαταλέγεται στους θεούς του Ολύμπου, οι οποίοι διέθεταν τη δύναμη να ρυθμίζουν τη ζωή του κόσμου και να καθορίζουν τόσο τη θέση όσο και τη σχέση του ανθρώπου σε αυτόν. Έτσι, εξετάζεται η διαμάχη για τη διακυβέρνηση του κόσμου, ανάμεσα στις «τρεις δυναστείες», έχοντας ως επίκεντρο την Τιτανομαχία και τη Γιγαντομαχία μέσω των οποίων εδραιώθηκε η κυριαρχία των 12 θεών του Ολύμπου με αρχηγό τον Ζευ. Προκειμένου, μάλιστα, να καταστεί στους μαθητές σαφές πως η άγνοια και ο φόβος οδήγησαν τους ανθρώπους στη θεοποίηση πανθεϊσμό της φύσης, καθώς και στην αναζήτηση μυθικών μη ορθολογικών εξηγήσεων για μία πλειάδα φυσικών φαινομένων, εξετάζονται ορισμένα μυθικά τέρατα, όπως η Σκύλλα και η Χάρυβδη, οι Σειρήνες κ.ά. Αυτά τα πλάσματα, αποκυήματα της φαντασίας του προϊστορικού ανθρώπου, παρότι φαίνονται ανίκητα, υποτάσσονται τελικά στους υπερήρωες, ανοίγοντας, έτσι, το δρόμο του ανθρώπου για τη δημιουργία του πολιτισμού και την ειρηνική του συνύπαρξη με όλα τα πλάσματα της φύσης. Στο πλαίσιο αυτό η παρούσα φάση πραγματώνεται με τρεις δραστηριότητες από τις οποίες η πρώτη αναφέρεται στη διαδοχή διαμάχη των «τριών Θεϊκών δυναστειών» για τη διακυβέρνηση του κόσμου, η δεύτερη πραγματεύεται την ταυτότητα των 12 Ολύμπιων Θεών και η τρίτη αφορά το ρόλο της μυθολογίας ως εργαλείο ερμηνείας φυσικών φαινομένων. Οι μαθητές εργάζονται τόσο ατομικά όσο και συνεργατικά όσον αφορά κυρίως τη συμπλήρωση των φύλλων εργασίας. 1. 1η Δραστηριότητα Με υπόθεμα: Η κοσμογονία του Ησιόδου: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4266/#question20380 Διευκρίνιση: Μελετήστε ο καθένας ατομικά την ιστοσελίδα για την Κοσμογονία του Ησιόδου, εντοπίζοντας τις πληροφορίες όσον αφορά τόσο το ποιες ήταν οι τρεις θεϊκές δυναστείες όσο και τον τρόπο διαδοχής τους στην εξουσία. Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://www.greeklanguage.gr/resources/ancient_greek/mythology/lexicon/introduction/page_004.html#toc001 Σελίδα 10/45

Σχόλιο: Συμπληρωματικά κρατήστε και τις πληροφορίες για το γενεολογικό δέντρο των 12 Ολύμπιων Θεών. 2. 1η Δραστηριότητα με υπόθεμα: Η κυριαρχία των 12 Ολύμπιων θεών: Η Τιτανομαχία & η Γιγαντομαχία: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4266/#question18064 Διευκρίνιση: Να μελετήσει ο καθένας ατομικά τις πληροφορίες που περιέχονται στην ακόλουθη ιστοσελίδα όσον αφορά την Τιτανομαχία και τη Γιγαντομαχία Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://www.komvos.edu.gr/mythology/2_mythoipanelladikoi.html Σχόλιο: Προσέξτε το βίαιο και αιματηρό τρόπο με τον οποίο πραγματοποιείται η διαδοχή στο "θρόνο". 3. Εργασία για τη διαδοχή των "τριων δυναστειών": Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κάρτες διαλόγου Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4266/#question16898 Διευκρίνιση: Η εργασία αυτή αφορά τη διαδοχή στην εξουσία των τριων θεϊκών δυναστειών από την αρχή της δημιουργίας του κόσμου. Περιγραφή Εργασίας: Γυρίζοντας την κάρτα εμφανίζεται η απάντηση. Προσπαθήστε, όμως, να απαντήσετε πριν γυρίσετε την κάρτα. Σελίδα 11/45

1η Κάρτα Ερώτηση: Αρχικά υπήρχε παντού 2η Κάρτα Ερώτηση: Η διαδοχή στην εξουσία του κόσμου πραγματοποιείται με τη βίαιη εκθρόνιση του Ουρανού 3η Κάρτα Ερώτηση: Την εξουσία χάνει με τη σειρά του ο Κρόνος και τη θέση του παίρνει 4η Κάρτα Ερώτηση: Ο Δίας αναδεικνύεται κυρίαρχος του κόσμου με πολυετείς συγκρούσεις, που ονομάστηκαν 5η Κάρτα Ερώτηση: Ο τρόπος διαδοχής στην εξουσία των τριών θεϊκών γενεών είναι Σχόλιο: Η εργασία να γίνει αφού ολοκληρώσετε τη μελέτη των πληροφοριών που παρατίθενται παραπάνω. Σελίδα 12/45

4. Εργασία για τις τρεις Θεϊκές δυναστείες.: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση συμπλήρωσης κενών Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4266/#question17006 Διευκρίνιση: Με τις πληροφορίες που έχεις συγκεντρώσει από τις προηγούμενες δράσεις, προσπάθησε να κάνεις την επόμενη εργασία. Συμπλήρωσε τα κενά που υπάρχουν στο κείμενο, εντοπίζοντας κάθε φορά την κατάλληλη λέξη. Ο παραθέτει λεπτομερώς την Κοσμογονία των αρχαίων. Οι Τιτάνες, οι και οι ήταν παιδιά του και της. Ένας από τους Τιτάνες, ο, κατόρθωσε να νικήσει τον πατέρα του και να γίνει αυτός κυρίαρχος του κόσμου. Παντρεύτηκε την Τιτανίδα αδερφή του, την και απέκτησε μαζί της τρεις γιους, τον, τον, τον, και τρεις θυγατέρες, την, την και την. Ο πολεμώντας σκληρά κατόρθωσε να εκθρονίσει τον πατέρα του και να αναλάβει αυτός τη διακυβέρνηση του κόσμου. Ο πόλεμος αυτός ονομάστηκε. Ακολούθησε και δεύτερη πολυετής σύρραξη, η, νικητές αναδείχθηκαν οι Θεοί, οι οποίοι εγκαταστημένοι στον και με αρχηγό τον εξουσίαζαν όλο τον κόσμο μαζί και τους θνητούς. Σχόλιο: Με την εργασία αυτή ελέγχεις τις γνώσεις σου για τις συγγενικές σχέσεις των θεών και για τις μεταξύ τους διαμάχες. 5. Εμπέδωση και επέκταση: Η επικράτηση των 12 Θεών με αρχηγό τον Δία: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4266/#question17016 Διευκρίνιση: Παρακολουθήστε το παρακάτω βίντεο από 3:14 έως 13:25. Εμπεδώστε όσα ήδη μάθατε και προσέξτα τις ανθρώπινες ιδιότητες των θεών. Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 13/45

Σχόλιο: Η συγκεκριμένη δράση απότελεί το σημείο μετάβασης από την πρώτη δραστηριότητα στη δεύτερη, καθώς μπορείτε να παρακολουθήσετε παραστατικά τη διαδοχή των τριων δυναστειών και να συγκεντρώσετε πληροφορίες για τις ανθρώπινες ιδιότητες των θεών και κυρίως για τη δράση του αρχηγού τους του Δία. 6. 2η Δραστηριότητα: Οι ιδιότητες και ο ρόλος των 12 Ολύμπιων Θεών : Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4266/#question18065 Διευκρίνιση: Απο την παρακάτω ιστοσελίδα μελετήστε κυρίως την ενότητα "Ανθρωπομορφικός Πολυθεισμός", που αφορά την ανθρώπινη μορφή και τις ιδιότητες των 12 Ολύμπιων Θεών Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://www.greek-language.gr/resources/ancient_greek/mythology/lexicon/introduction/page_006.html Σχόλιο: Συμπληρωματικά για την ταυτότητα των 12 Ολύμπιων Θεών μπορείτε να αναζητήσετε πληροφορίες και από την ιστοσελίδα της Κοσμογονίας του Ησιόδου. 7. Εργασία για τον Δία: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση αντιστοίχισης Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4266/#question17009 Σελίδα 14/45

Διευκρίνιση: Έλεγξε τις γνώσεις σου για τις ιδιότητες και τη δράση του Δία. Πραγματοποίησε τις ακόλουθες αντιστοιχίσεις. Λάτρευαν τη ως γυναίκα μου στο μαντείο της Δωδώνης. Τον πανόπτη Άργο έστειλε η Ήρα να φυλάει την. Και η γυναίκα του Αμφιτρύωνα, η, με αγάπησε. Μητέρα του θεού Διόνυσου, του γιου μου, ήταν η. Τα δίδυμα παιδιά μου Απόλλων και Άρτεμις τη είχαν μητέρα. Ο Κρόνος μια αντί για εμένα κατάπιε. Διαθέσιμες επιλογές: φασκιωμένη πέτρα Αλκμήνη Διώνη Λητώ Ιώ Σεμέλη Σχόλιο: Σκέψου καλά, μη βιάζεσαι να δώσεις απαντήσεις και να ελέγξεις την ορθότητά τους. 8. Εργασία: Βρες ποιος θεός είμαι.: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κάρτες ερωτήσεων Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4266/#question18741 Διευκρίνιση: Προσπάθησε να βρεις ποιος Θεός ή Θεά απο τους 12 του Ολύμπου κρύβεται κάθε φορά. Περιγραφή Εργασίας: Προσπάθησε να βρεις το όνομα του Θεού ή της Θεάς, αφού το συμπληρώσεις, μπορείς να ελέγξεις την ορθότητα της απάντησης. Σελίδα 15/45

1η Κάρτα Ερώτηση: Ποια Θεά γεννήθηκε από το κεφάλι του Δία; 2η Κάρτα Ερώτηση: Ποιος θεός μετέφερε τις ψυχές στον Άδη; Σελίδα 16/45

3η Κάρτα Ερώτηση: Ποιος Θεός τη λύρα παίζει και τη μουσική προστατεύει; Σελίδα 17/45

4η Κάρτα Ερώτηση: Ποιος από τους Θεούς κρατάει τρίαινα; 5η Κάρτα Ερώτηση: Σε ποιον Θεό αρέσει ο πόλεμος; Σελίδα 18/45

6η Κάρτα Ερώτηση: Ποια θεά είναι όμορφη και χαρίζει τον έρωτα; Σελίδα 19/45

7η Κάρτα Ερώτηση: Ποια Θεά αγαπάει τη φύση και το κυνήγι; 8η Κάρτα Ερώτηση: Ποιος Θεός είναι κουτσός και άσχημος, μα τεχνουργός απαράμιλλος; Σελίδα 20/45

9η Κάρτα Ερώτηση: Ποια Θεά είναι πολύ ζηλιάρα, αλλά δικαιολογημένα; Σελίδα 21/45

10η Κάρτα Ερώτηση: Ποιον θεό ανέθρεψε η Αμάλθεια; 11η Κάρτα Ερώτηση: Ποια Θεά δίδαξε στους ανθρώπους την καλλιέργεια της γης; Σελίδα 22/45

12η Κάρτα Ερώτηση: Ποια θεά, σεμνή και ταπεινή, την οικογενειακή εστία προστατεύει; Σχόλιο: Με την εργασία αυτή ολοκληρώνεται η 2η δραστηριότητα για τους 12 Ολύμπιους Θεούς. 9. Δίας: Αρχηγός Θεών και ανθρώπων: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4266/#question18738 Διευκρίνιση: Παρακολουθήστε το παρακάτω βίντεο, εαν έχετε διαθέσιμο χρόνο, πριν επεξεργαστείτε τα φύλλα εργασίας. Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 23/45

Σχόλιο: Παρακολούθησε σαν παιχνίδι - διάλειμμα το Βίντεο για τον Δία. 10. 3η Δραστηριότητα: Τα μυθικά Τέρατα.: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4266/#question21431 Διευκρίνιση: Πληκτρολόγησε το όνομα του Τέρατος που θέλεις να διερευνήσεις ή ψάξε τον κατάλογο. Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://www.greek-language.gr/resources/ancient_greek/mythology/lexicon/metamorfoseis/page_002.html Σχόλιο: Τα μυθικά τέρατα θα σε εντυπωσιάσουν και θα καταλάβεις ότι ο προϊστορικός άνθρωπος μετέτρεπε τους φόβους του για τη φύση σε υπερφυσικά όντα, όπως οι Σειρήνες, η Σκύλλα, Η Λερναία Ύδρα, ο Λάδωνας, η Μέδουσα. 11. Οι μαθητές παρουσιάζουν τα Μυθικά Τέρατα με τα παιχνιδοαινίγματα: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4266/#question22517 Πρόκειται για διδακτικό υλικό το οποίο έχει παραχθεί στην τάξη από τους μαθητές και είναι αναρτημένο στιν ιστοσελίδα του σχολείου μας, η οποία δεν δίνεται για διαφύλαξη της ανωνυμίας. Θα δείτε το υλικό στον παρακάτω σύνδεσμο (https://goo.gl/etlcmm) Σελίδα 24/45

Πληροφορίες για τα Τέρατα οι μαθητές άντλησαν από τα εξής βιβλία: 1) Σακκά - Νικολακοπούλου, Ναννίνα (2013)Τα Οικογενειακά των Τεράτων: Τυφώνας - Έχιδνα και 2) Σακκά - Νικολακοπούλου, Ναννίνα (2011) Τα Οικογενειακά των Τεράτων: Φόρκυς - Κητώ Σελίδα 25/45

2η Φάση: Η ταυτότητα της θεάς Δήμητρας Σελίδα 26/45

2η Φάση: Η ταυτότητα της θεάς Δήμητρας Χρονική Διάρκεια: 35 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα Η/Υ Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://www.aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/i_dimitra.docx Φύλλο Εργασίας 2 http://www.aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/dimini.docx Στη δεύτερη φάση του διδακτικού σεναρίου εξετάζονται καταρχήν τα γνωρίσματα της θεάς Δήμητρας. Ειδικότερα, διερευνάται το γενεαλογικό δέντρο της θεάς, ο ρόλος της ανάμεσα στους 12 θεούς του Ολύμπου, η σχέση της με το Δία, τα σύμβολά της, οι ανθρώπινες ιδιότητές της, τα συναισθήματά της και η οικογενειακή της κατάσταση. Σημαντικό, μάλιστα, αντικείμενο ανάλυσης αποτελεί ο ρόλος της Θεάς ως προστάτιδας της γεωργίας. Ο άνθρωπος γνωρίζει να καλλιεργεί τη γη ήδη από τη νεολιθική εποχή, όπως πληροφορούμαστε από αρχαιολογικές - ιστορικές μαρτυρίες. Την τέχνη της καλλιέργειας της γης, σύμφωνα με τη Μυθολογία των Αρχαίων Ελλήνων, τη δίδαξε η Δήμητρα για πρώτη φορά στους ανθρώπους. Οι νεολιθικοί οικισμοί στο Διμήνι και στο Σέσκλο στη Θεσσαλία είναι τα πρώτα χωριά στον ελληνικό χώρο, όπου με την καλλιέργεια της γης αρχίζει και η κοινωνική ζωή. Στο πλαίσιο αυτό η παρούσα φάση αναπτύσσεται σε δύο δραστηριότητες από τις οποίες η πρώτη αφορά την αναλυτική επεξεργασία των γνωρισμάτων της Θεάς και η δεύτερη αφορά την ανάλυση της σημασίας που ενέχει η καλλιέργεια της γης για τη ζωή του ανθρώπου. Οι μαθητές εργάζονται τόσο ατομικά όσο και συνεργατικά όσον αφορά κυρίως τη συμπλήρωση των φύλλων εργασίας. 1. 1η Δραστηριότητα: Τα γνωρίσματα της θεάς Δήμητρας: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4267/#question18973 Διευκρίνιση: Πατήστε τα διαδραστικά σημεία για να συγκεντρώσετε πληροφορίες σχετικά με τη Θεά Δήμητρα Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 27/45

Σχόλιο: Συσχετίστε τις πληροφορίες που αποκομίσατε από την εικόνα με εκείνες από το βίντεο και τις ιστοσελίδες του διαδικτύου. 2. 1η Δραστηριότητα οι ιδιότητες της Δήμητρας: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4267/#question21453 Διευκρίνιση: Παρακολουθήστε ένα απόσπασμα απο το παρακάτω Βίντεο Παρακολουθήστε το Βίντεο για τη Θεά Δήμητρα με τίτλο "Δήμητρα το θαύμα της γονιμότητας", από την αρχή έως το λεπτό 4:30. Το βίντεο θα το εντοπίσετε πατώντας τον υπερσύνδεσμο: http://goo.gl/i5uwrb Στη διάρκεια της παρακολούθησης δώστε προσοχή στα εξής σημεία: 1) Γνωρίσματα της Θεάς Δήμητρας 2) Τη διδασκαλία της τέχνης για την καλλιέργεια της γης Επίσης, πληροφορίες για τα σημεία αυτά μπορείτε να εντοπίσετε στις εξής ιστοσελίδες: Η Θεά της γεωργίας κατά την Ελληνική Μυθολογία (http://goo.gl/wbpzol) Βικιπαίδεια: Δήμητρα (μυθολογία) (https://goo.gl/em9cep) Σελίδα 28/45

Σχόλιο: Συσχετίστε τις πληροφορίες απο το βίντεο και τις ιστοσελίδες με τις άλλες δράσεις της πρώτης δραστηριότητας 3. Δράση επέκτασης : Ο μύθος του Ερυσίχθονα: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4267/#question21457 Διευκρίνιση: Ο μύθος καταδεικνύει το σεβασμό στη φύση του αρχαίου ανθρώπου, ο οποίος ήθελε τους θεούς να τιμωρούν κάθε ενέργεια εναντίον της φύσης. Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): https://el.wikipedia.org/wiki/%ce%95%cf%81%cf%85%cf%83%ce%af%cf%87%ce%b8%ce%bf%ce%bd%ce %B1%CF%82_%CE%BF_%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CF%8C%CF%82 Σχόλιο: Η αλληγορική διάσταση του συγκεκριμένου μύθου με την παραδειγματική τιμωρία του αλαζόνα Ερυσίχθονα απο τη Δήμητρα, καταδεικνύει την οικολογική συνείδηση του προϊστορικού ανθρώπου, ο οποίος αισθανόταν τον εαυτό του ως αναπόσπαστο κομμάτι του περιβάλλοντος, απέναντι στο οποίο δεν επιτρεπόταν καμία ασχημονία. 4. Εργασία Αντιστοίχισης για τη Δήμητρα: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση αντιστοίχισης Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4267/#question17036 Διευκρίνιση: Έλεγξε τις γνώσεις σου για τις ιδιότητες και τη δράση της Δήμητρας, μη βιάζεσαι να κάνεις το έλεγχο των απαντήσεων Πραγματοποίησε τις ακόλουθες αντιστοιχίσεις Πατέρας της Περσεφόνης ήταν ο. Την επιστρέφει η Περσεφόνη. Τρεις μένει η Περσεφόνη στον Άδη. Η Δήμητρα δέχθηκε τελικά για γαμπρό της τον. Μία είσοδος για των κάτω κόσμο βρισκόταν στο. Μητέρα της Δήμητρας ήταν η. Ήταν γιος της Δήμητρας ο. Σελίδα 29/45

Διαθέσιμες επιλογές: Πλούτωνα Δίας Ρέα άνοιξη Αρείων μήνες Ταίναρο 5. Δήμητρα γνωρίσματα και ρόλος: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κάρτες διαλόγου Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4267/#question21454 Διευκρίνιση: Έλεγξε τις γνώσεις σου για τις ιδιότητες και τη δράση της Δήμητρας Περιγραφή Εργασίας: Προσπάθησε να βρεις την απάντηση, πριν γυρίσεις την κάρτα. 1η Κάρτα Ερώτηση: Η Δήμητρα έδωσε στον Τριπτόλεμο 2η Κάρτα Ερώτηση: Το κυριότερο σύμβολο της Θεάς Δήμητρας ήταν 3η Κάρτα Ερώτηση: Ο πρώτος ιερέας της Θεάς στην Ελευσίνα ήταν Σελίδα 30/45

4η Κάρτα Ερώτηση: Η Δήμητρα για την ασέβειά του στο πρόσωπό της τον τιμώρησε με ακόρεστη πείνα, 5η Κάρτα Ερώτηση: Σε αυτή τη γιορτή της Δήμητρας συμμετείχαν μόνο παντρεμένες γυναίκες, 6η Κάρτα Ερώτηση: Το χαϊδεμένο παιδί της Δήμητρας ήταν, 6. Η ταυτότητα της Θεάς Δήμητρας: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4267/#question17030 Διευκρίνιση: Αν κουραστήκατε και έχετε χρόνο, παρακολουθήστε για χαλάρωση το ακόλουθο βίντεο. Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 31/45

Σχόλιο: Τώρα μπορείτε να περάσετε στη συμπλήρωση του πρώτου φύλλου εργασίας. 7. 2η Δραστηριότητα Ο προϊστορικός οικισμός στο Διμήνι: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4267/#question17041 Διευκρίνιση: Αφού ολοκληρωθεί η παρακολούθηση, απάντησε στις ερωτήσεις, που εμφανίζονται πατώντας το διαδραστικό στοιχείο. Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σχόλιο: Παρακολουθώντας προσεκτικά το συγκεκριμένο Βίντεο, μπορείτε να διαπιστώσετε τον τρόπο με τον οποίο οι αρχαιολόγοι μέσα από τις ανασκαφές συλλέγουν πληροφορίες για την προϊστορική περίοδο, για την οποία δεν έχουμε γραπτές μαρτυρίες. Σελίδα 32/45

8. 2η Δραστηριότητα: Περιήγηση στον Αρχαιολογικό χώρο του Διμηνιού: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4267/#question18067 Διευκρίνιση: Περιηγήσου στο προϊστορικό Διμήνι, πατώντας τα αντίστοιχα πεδία από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Παιδείας Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2501 Σχόλιο: Αφού ολοκληρώσετε και αυτή τη δράση, μπορείτε να κάνετε το δεύτερο φύλλο εργασίας. Σελίδα 33/45

3η Φάση: Η αρπαγή της Περσεφόνης Σελίδα 34/45

3η Φάση: Η αρπαγή της Περσεφόνης Χρονική Διάρκεια: 55 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα Η/Υ & σχολική αίθουσα Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://www.aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/fyllo_ergasias_1_69.docx Φύλλο Εργασίας 2 http://www.aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/fyllo_axiologisis_5.docx Στην τρίτη και τελευταία φάση του παρόντος διδακτικού σεναρίου αναλύεται ο μύθος της αρπαγής της Περσεφόνης της αγαπημένης Κόρης της Δήμητρας από το θεό του Κάτω Κόσμου και αδελφό της Δήμητρας, τον Πλούτωνα. Η διδακτική παρέμβαση δομείται με άξονα τρεις δραστηριότητες. Στην πρώτη δραστηριότητα παρουσιάζεται η διαδικασία αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, η αντίδραση της Δήμητρας, όταν πληροφορείται το συμβάν, και οι επιπτώσεις αυτής της αντίδρασης και τέλος η συμβιβαστική επίλυση του προβλήματος. Στη δεύτερη δραστηριότητα αναλύεται η αλληγορική συμβολική διάσταση του μύθου για την ερμηνεία της αλλαγής των εποχών του έτους. Ειδικότερα, ο προϊστορικός άνθρωπος κατά το τέλος της νεολιθικής εποχής, όταν, δηλαδή, άρχισε συστηματικά να καλλιεργεί τη γη, εντυπωσιάστηκε και συνάμα φοβήθηκε παρακολουθώντας τον ετήσιο κύκλο της ζωής των φυτών. Αυτόν τον κύκλο οι αρχαίοι Έλληνες, καθώς δεν διέθεταν τότε την απαιτούμενη επιστημονική γνώση, προσπάθησαν να εξηγήσουν με ανορθολογικό τρόπο μέσα από την επινόηση του μύθου για την αρπαγή της Περσεφόνης. Η κάθοδος της Περσεφόνης στα έγκατα της γης στο τέλος του φθινοπώρου και η παραμονή της εκεί σε όλη τη διάρκεια του χειμώνα με την επάνοδό της στη γη την άνοιξη, είναι απόλυτα εναρμονισμένες με τον ετήσιο κύκλο της ζωής των φυτών, τα οποία γεννιούνται την άνοιξη, καρπίζουν το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, ενώ πεθαίνουν το χειμώνα, για να ξαναγεννηθούν την επόμενη άνοιξη από τον ίδιο τους τον καρπό. Στην τρίτη, τέλος, δραστηριότητα εξετάζεται η λατρεία της θεάς Δήμητρας και της Κόρης στα περίφημα Ελευσίνια Μυστήρια. Η λατρεία αυτή με το μυστικιστικό της χαρακτήρα βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με το μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης, γι αυτό άλλωστε τα μυστήρια τελούνταν την άνοιξη με την αναγέννηση της φύσης και το φθινόπωρο με το μαρασμό της. Οι μαθητές εργάζονται τόσο ατομικά όσο και συνεργατικά όσον αφορά κυρίως τη συμπλήρωση των φύλλων εργασίας. Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο ολοκληρώνεται με την επεξεργασία από τους μαθητές του φύλλου αξιολόγησης. 1. 1η Δραστηριότητα: Η απαγωγή της Περσεφόνης και οι συνέπειές της: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question21072 Διευκρίνιση: Παρακολουθήστε προσεκτικά το απόσπασμα που αφορά την απαγωγή της Περσεφόνης Παρακολουθήστε το Video Δήμητρα το θαύμα της γονιμότητας από το 12ο λεπτό έως το τέλος (http://goo.gl/weqmv4 ) Κατά την παρακολούθηση δώστε έμφαση στα ακόλουθα σημεία: 1) Στον τρόπο που έγινε η απαγωγή. Σελίδα 35/45

2) Στην αναζήτηση της Περσεφόνης από τη Δήμητρα και στην ενημέρωσή της από τον Ήλιο για τον δράστη. 3) Στην παραμονή της Δήμητρας στην Ελευσίνα και στην ανατροφή του Δημοφώντα. 4) Στο θυμό της Δήμητρας με την ακαρπία της γης και στη συμβιβαστική διαμεσολάβηση του Δία. Σχόλιο: Η Δήμητρα πονάει, όπως και κάθε μάνα για το χαμό της κόρης της, θυμώνει οργίζεται, απογοητεύεται, εκδικείται και τελικά αναγκάζεται να δεχτεί τη λύση, που ο παντοδύναμος Δίας της προτείνει. 2. 1η Δραστηριότητα: Οι αρπαγές κοριτσιών στην αρχαιότητα: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question18069 Διευκρίνιση: Στην παρακάτω ιστοσελίδα επιλέξτε το υπόθεμα με τίτλο "Αρπαγές κοριτσιών στην Αρχαιότητα", για επιπρόσθετες πληροφορίες σχετικά με την αρπαγή της Περσεφόνης και άλλων κοριτσιών Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://www.komvos.edu.gr/mythology/2_mythoipanelladikoi.html Σχόλιο: Ανάμεσα στις άλλες αρπαγές είναι και η περίφημη αρπαγή της Ευρώπης από το Δία,τον Θεό που μονίμως εμπλεκόταν σε εξωσυζυγικούς έρωτες. 3. 1η Δραστηριότητα: Το λουλούδι Νάρκισσος και ο μύθος του: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question18074 Διευκρίνιση: Πατήστε τα διαδραστικά σημεία για πληρέστερη ενημέρωση όσον αφορά το λουλούδι, με το οποίο ο Πλούτων παρέσυρε την Περσεφόνη. Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 36/45

Σχόλιο: Από τη μελέτη των προαναφερθέντων πηγών καθίσταται εμφανής η επιβίωση ενός αρχαίου μύθου στις νεοελληνικές λαϊκές δοξασίες. 4. Εργασία για την 1η δραστηριότητα, Η αρπαγή της Περσεφόνης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Σειρά ερωτήσεων μοναδικής επιλογής Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question19220 Διευκρίνιση: Προσπάθησε να βρεις τη σωστή απάντηση, σκέψου πριν πατήσεις το κουμπί Σελίδα 37/45

1η Ερώτηση: Ποιος πληροφόρησε αρχικά τη Δήμητρα για το τι είχε συμβει στην Περσεφόνη; Διαθέσιμες απαντήσεις: Η Εκάτη Ο Ερμής Η Αφροδίτη 2η Ερώτηση: Ποιος αποκάλυψε στη Δήμητρα το δράστη της αρπαγής; Διαθέσιμες απαντήσεις: Ο Κελεός Ο Ηρακλής Ο Ήλιος 3η Ερώτηση: Τι έσκυψε να κόψει η Περσεφόνη στη γη; Διαθέσιμες απαντήσεις: Ζουμπούλια Μία μαργαρίτα Έναν νάρκισσο Σελίδα 38/45

4η Ερώτηση: Ποιο μωρό ανέλαβε να αναθρέψει η Δήμητρα, καθώς αναζητούσε την Περσεφόνη; Διαθέσιμες απαντήσεις: Τον Δημοφώντα, γιο του βασιλιά Κελεού. Τον Κέρβερο Τον Τριπτόλεμο 5η Ερώτηση: Τι έδωσε ο Πλούτων στην Περσεφόνη να φάει; Διαθέσιμες απαντήσεις: Σπόρους ροδιού. Κριθάρι Σπόρους καλαμποκιού 6η Ερώτηση: Ποια ήταν η συγγενική σχέση της Περσεφόνης με τον Πλούτωνα; Διαθέσιμες απαντήσεις: Αδελφός και σύζυγος Ξάδελφος Θείος και σύζυγος Σελίδα 39/45

7η Ερώτηση: Ποια ήταν η πιο γνωστή Πύλη εισόδου στον Κάτω Κόσμο; Διαθέσιμες απαντήσεις: Στην Αμβρακία Του Αχέροντα. Στο Ταίναρο 8η Ερώτηση: Μία άλλη γνωστή μυθολογική αρπαγή είναι της Ευρώπης. Ποιος την απήγαγε; Διαθέσιμες απαντήσεις: Ο Ζευς Ο Ήφαιστος Ο Οδυσσέας 9η Ερώτηση: Ποια εποχή αρχίζει με την επιστροφή της Περσεφόνης στη μητέρα της πάνω στη γη; Διαθέσιμες απαντήσεις: Η άνοιξη. Ο χειμώνας Το καλοκαίρι Σχόλιο: Αν δεν τα πήγες καλά, μην απογοητεύεσαι προσπάθησε ξανά. Σελίδα 40/45

5. 2η Δραστηριότητα: Η ερμηνεία του μύθου: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question21088 Διευκρίνιση: Μελετήστε κυρίως την ενότητα που αφορά τη μυθική ερμηνεία των εποχών. Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://www.mixanitouxronou.gr/i-arpagi-tis-persefonis-apo-ton-ploutona-ke-o-thrinos-tis-theas-dimitras-omithos-pou-exigi-ton-iperocho-kiklo-tis-fisis/ Σχόλιο: Ο συγκεκριμένος μύθος ήταν κεντρικό σημείο αναφοράς στην ελληνική Μυθολογία. 6. 2η Δραστηριότητα: Η Περσεφόνη στο ψηφιδωτό της Αμφίπολης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question21089 Διευκρίνιση: Προσέξτε ότι η εύρεση του συγκεκριμένου ψηφιδωτού στην Αμφίπολη κατα δεικνύει την απήχηση του μύθου στον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://www.tanea.gr/news/culture/article/5170196/h-persefonh-to-kommati-toy-pazl-poy-eleipe-apo-topshfidwto-ths-amfipolhs/ Σχόλιο: Ένα ακόμη στοιχείο που καταδεικνύει την ελληνικότητα των Μακεδόνων, ότι δηλαδή λάτρευαν τους ίδιους θεούς με τους υπόλοιπους Έλληνες. Σελίδα 41/45

7. 3η δραστηριότητα: Τα Ελευσίνια Μυστήρια: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question21529 Διευκρίνιση: Συμπληρωματικές πληροφορίες για τη λατρεία της Δήμητρας και της Περσεφόνης στα Ελευσίνια Μυστήρια, μπορείς να αντλήσεις από την ιστοσελίδα που έπεται Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): https://el.wikipedia.org/wiki/%ce%95%ce%bb%ce%b5%cf%85%cf%83%ce%af%ce%bd%ce%b9%ce%b1_% CE%9C%CF%85%CF%83%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%B1 Σχόλιο: Πρόσεξε το μυστικιστικό χαρακτήρα της λατρείας και το σκοπό αυτής της καθιέρωσης. 8. 3η δραστηριότητα: Τα Ελευσίνια Μυστήρια: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question21528 Διευκρίνιση: Παρακολουθήστε το απόσπασμ απο το βίντεοσυλλέγοντας πληροφορίες γι ατα θέμετα που επισημαίνονται Παρακολουθήστε από την αρχή έως το 14ο λεπτό το Βίντεο "Αρχαιολογικές ξεναγήσεις: Τα Ελευσίνια Μυστήρια", πατώντας τον παρακάτω υπερσύνδεσμο: (http://goo.gl/fzacws) Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης δώστε έμφαση στα εξής σημεία: 1) Ιστορική εξέλιξη της Λατρείας της Δήμητρας και της κόρης στην Ελευσίνα, αρχή έως το λεπτό 5:32. 2) Ομηρικός Ύμνος: Η καθιέρωση της λατρείας σε σχέση με την αρπαγή της Περσεφόνης, από το λεπτό 5:33 έως το 14ο λεπτό. Σχόλιο: Η συμμετοχή αποστολών από όλες τις πόλεις της Ελλάδας στα Ελευσίνια Μυστήρια καταδεικνύει τη σημαντική θέση της Θεάς Δ'ημητρας και της Κόρης στη θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων. Σελίδα 42/45

9. 3η δραστηριότητα: Τα Ελευσίνια Μυστήρια: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question18071 Διευκρίνιση: Μπορείτε να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας για τα Ελευσίνια Μυστήρια, μελετώντας την παρακάτω ιστοσελίδα. Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://www.fhw.gr/chronos/05/gr/culture/4140eleusinia.html Σχόλιο: Ο απόκρυφος χαρακτήρας των μυστηρίων και ο όρκος σιωπής των μυστών, είχε ως αποτέλεσμα να μην γνωρίζουμε το περιεχόμενο καιτη μορφή αυτής της λατρείας με ακρίβεια. 10. 3η Δραστηριότητα Η λατρεία της Δήμητρας & της Περσεφόνης στον Πόντο: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question18070 Διευκρίνιση: Μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για την εξάπλωση της λατρείας της Δήμητρας και της Περσεφόνης εκτός Ελλάδας. Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://www.ehw.gr/blacksea/forms/flemmabodyextended.aspx?lemmaid=10800 Σχόλιο: Η εξάπλωση της λατρείας της Δήμητρας αποδεικνύει αδιαμφισβήτητα τη σημαντική θέση της Θεάς στο αρχαίο ελληνικό Πάνθεον. 11. 3η Δραστηριότητα Ελευσίνια Μυστήρια και η ζωή στον κάτω κόσμο: Σελίδα 43/45

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question18072 Διευκρίνιση: Οι μεταθανάτιες αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=161396 Σχόλιο: Οι συμμετέχοντες- μύστες δεν μπορούσαν να αποκαλύψουν το περιεχόμενο των τελετουργιών. Ό,τι πληροφορίες, όμως, έχουμε αποκαλύπτουν τη σχέση των τελετών με τη μεταθανάτια ζωή των ψυχών ως σκιών του κάτω κόσμου. 12. Ο εφιάλτης της Περσεφόνης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ήχος Υπερσύνδεσμος: http://www.aesop.iep.edu.gr/node/16850/4268/#question21091 Διευκρίνιση: Ακούστε το ομώνυμο ποίημα του Νίκου Γκάτσου, μελοποιημένο απο το Μάνο Χατζιδάκη. Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει απόσπασμα ήχου και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σχόλιο: Μετά από αυτή τη δράση μπορείτε να συνεχίσετε με την τελευαία υποχρέωσή σας για την ολοκλήρωση της συγκεκριμένης διδασκαλίας, η οποία αφορά την επεξεργασία του φύλλου αξιολόγησης. Σελίδα 44/45

Σελίδα 45/45 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)