ΓΕΩΠΟ ΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΗΡΟΤΡΟΦΙΑΣ & ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ ΤΟ ΚΛΑΔΕΜΑ ΤΗΣ ΜΟΥΡΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΕΛΗΓΕΩΡΓΙΔΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΟΝ ΜΕΛΟΣ ΔΕΠ: ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΧΑΡΙΖΑΝΗΣ
ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΟΥΡΙΑΣ Επιστημονική ονομασία Morus spp. Η μουριά αναπτύσσεται σε υποτροπικά, τροπικά και εύκρατα κλίματα Η μουριά αντέχει στην ξηρασία, αλλά και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι και τους -25 ºC Η μουριά πολλαπλασιάζεται εγγενώς με σπόρο και αγενώς με μοσχεύματα, με καταβολάδες, με εμβολιασμό και με μικροπολλαπλασιασμό Η μουριά αναπτύσσεται σε γόνιμα, αργιλώδη εδάφη, με καλή στράγγιση και με ph 6,5 7,5
ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΟΥΡΙΑΣ Τα φύλλα της μουριάς είναι η αποκλειστική τροφή των μεταξοσκωλήκων Με την άρδευση, όμως της μουριάς, επιτυγχάνεται η αύξησή των αποδόσεών της σε φύλλα Σε θερινές ή φθινοπωρινές εκτροφές μεταξοσκωλήκων, η άρδευση κρίνεται απαραίτητη Επιπλέον για την καλή παραγωγή φύλλων η μουριά θα πρέπει να έχει πολλά κλαδιά φύλλων και να είναι γρήγορης ανάπτυξης Η πιο αποτελεσματική και οικονομική μέθοδος ποτίσματος είναι η άρδευση με σταγόνες Όσον αφορά το θέμα της λιπάνσεως, η ποσότητα και η ποιότητα των φύλλων βελτιώνεται με την εφαρμογή λίπανσης
ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΟΥΡΙΑΣ Για την εγκατάσταση ενός μορεώνα συνίσταται η πυκνότητα φύτευσης να προσεγγίζει τα 250 δένδρα ανά στρέμμα, με διάταξη φύτευσης σε απλές σειρές και με μικρή πυκνότητα 2,5 x 1,5 m Σε μια πυκνή φύτευση 900 1600 δένδρων ανά στρέμμα, με διατάξεις φύτευσης σε απλές σειρές φυτών και σε διπλές σειρές φυτών, μεγιστοποιείται η παραγωγή φύλλων που ανέρχεται κατά μέσον όρο σε 10 15 κιλά ανά δένδρο μετά τον 4ο χρόνο καλλιέργειας
ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΟΥΡΙΑΣ Ποικιλίες με μεγάλη σηροτροφική σημασία, καλλιεργούμενες και στην Ελλάδα, είναι οι ακόλουθες: η Προύσσης, η Kairyo, η Ichinose, η Kokerka, η Heyebai, η Kokuso 20, η Kokuso 21, η Kokuso 27, η Kinriu, η Fengchisang
ΚΛΑΔΕΜΑ ΜΟΥΡΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΟΡΕΩΦΥΛΛΩΝ ΓΙΑ ΣΗΡΟΤΡΟΦΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
ΚΛΑΔΕΜΑ ΜΟΥΡΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΟΡΕΩΦΥΛΛΩΝ ΓΙΑ ΣΗΡΟΤΡΟΦΙΚΗ ΧΡΗΣΗ Η ποιότητα των φύλλων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως : 1. Μέθοδος κλαδέματος 2. Ηλικία φυτού 3. Έδαφος 4. Κλίμα
ΚΛΑΔΕΜΑ ΜΟΥΡΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΟΡΕΩΦΥΛΛΩΝ Η ποιότητα των φύλλων της μουριάς διαφέρει μεταξύ των φύλλων της διατροφής των μεταξοσκωλήκων και των φύλλων εκείνων που χρησιμοποιούνται σαν θέσεις διαφύλαξης
ΚΛΑΔΕΜΑ ΜΟΥΡΙΑΣ Γενικά χαρακτηριστικά Οι βραχίονες της μουριάς κλαδεύονται κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα η κορυφή τους να ομοιάζει με κεφαλή. Αυτός ο τύπος κλαδέματος καλείται κλάδεμα κεφαλής. Ανάλογα με τον αριθμό κεφαλών ανά φυτό, τότε έχουμε τις εξής κατηγορίες : 1. Μονής κεφαλής 2. Διπλής κεφαλής 3. Τριπλής κεφαλής
ΚΛΑΔΕΜΑ ΜΟΥΡΙΑΣ Γενικά χαρακτηριστικά Όταν οι βραχίονες κλαδεύονται ελαφρά χαμηλότερα από το ετήσιο σημείο κλαδέματος των βραχιόνων, τότε το σημείο κατάτμησης των βραχιόνων από το οποίο τα νεαρά βλαστάρια αναπτύσσονται, δεν ομοιάζει με τον τύπο της κεφαλής. Η μέθοδος αυτή ονομάζεται τύπος όχι κλαδέματος κεφαλής
ΤΥΠΟΙ ΚΛΑΔΕΜΑΤΟΣ ΜΟΥΡΙΑΣ
Τύπος κλαδέματος κεφαλής Χαμηλό κλάδεμα Μεσαίο κλάδεμα Υψηλό κλάδεμα
τύποι κλαδέματος - κεφαλής Χαμηλό κλάδεμα Μεσαίο κλάδεμα Υψηλό κλάδεμα Κλάδεμα μικρότερο των 50 cm από το εδάφους Κλάδεμα 0,5 1,5 m από το έδαφος Κλάδεμα υψηλότερο του 1,5 m από το έδαφος
Χαμηλό κλάδεμα Τα νεαρά δενδρύλλια κλαδεύονται στον 3ο οφθαλμό κατά τον χρόνο της εγκατάστασής τους και αφήνονται να βλαστήσουν Την επόμενη άνοιξη γίνεται κλάδεμα στα βλαστάρια και αφήνονται 3 έως 4 οφθαλμοί στο κάθε ένα. Τα βλαστάρια αυτά εξελίσσονται σε βραχίονες. Από κάθε βραχίονα αναπτύσσονται 7 8 νέα βλαστάρια
Χαμηλό κλάδεμα Η παραγωγή συγκομίζεται τον 3ο χρόνο για την διατροφή των μεταξοσκωλήκων την άνοιξη
Μεσαίο κλάδεμα Τον 1ο χρόνο της φύτευσης των δενδρυλλίων, το κλάδεμα διεξάγεται σε χαμηλά επίπεδα, κοντά στο έδαφος Εφόσον τα καινούργια βλαστάρια έχουν εκπτυχθεί, μόνο ένα από αυτά διατηρείται και τα υπόλοιπα απομακρύνονται Τον 2ο χρόνο, πριν από την ανοιξιάτικη βλάστηση, τα βλαστάρια που έχουν αναπτυχθεί κλαδεύονται σε ύψος 50 150 cm. Τότε από τους βραχίονες που υπάρχουν διατηρούνται μόνο 3 ή 4 και οι υπόλοιποι κόβονται
Μεσαίο κλάδεμα Τον 3ο χρόνο, οι βραχίονες με λίγους οφθαλμούς στην βάση τους αφήνονται, ενώ οτιδήποτε πλεονάζει απομακρύνεται Τον 4ο χρόνο, διεξάγεται η πρώτη συγκομιδή για την ανοιξιάτικη θρέψη των μεταξοσκωλήκων
Υψηλό κλάδεμα Τον 1ο χρόνο της καλλιέργειας, διεξάγεται το ίδιο ακριβώς κλάδεμα όπως και στην περίπτωση του μεσαίου κλαδέματος καθώς και με τον ίδιο τρόπο Τον 2ο χρόνο, το κλάδεμα γίνεται σε ύψος 1,5 m Τον 3ο χρόνο, το κλάδεμα εκτελείται σε ύψος 1,5 2,0 m
Τύπος όχι Κλαδέματος κεφαλής Χαμηλό κλάδεμα ( ono style ) Μεσαίο κλάδεμα ( yamagata style ) Υψηλό κλάδεμα ( European style )
Ono Style Είναι μια μέθοδος χαμηλού κλαδέματος Αυτή η μέθοδος κλαδέματος είναι κατάλληλη για ποικιλίες που έχουν μικρό αριθμό βλαστών Τον 1ο χρόνο, διεξάγεται με τον συνηθισμένο τρόπο κλαδέματος του πρώτου χρόνου Την άνοιξη του 2ου χρόνου, οι λεπτοί βλαστοί κλαδεύονται στα 15 cm και οι πάρα πολύ λεπτοί βλαστοί κλαδεύονται στα 8 cm Σε κάθε κλαδεμένο δένδρο 8 9 νέοι οφθαλμοί αφήνονται να μεγαλώσουν
Ono Style Τον 3ο χρόνο, οι πάρα πολύ λεπτοί βλαστοί αφαιρούνται από την βάση. Οι βλαστοί σε μια μέτρια θέση κόβονται στα 3 cm και οι λεπτοί βλαστοί κλαδεύονται στα 6 cm Κάθε χρόνο η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται
Yamagata Style Τον 1ο χρόνο της εγκατάστασης των φυτών, ένα υγιές κλαδί αναπτύσσεται. Κατά τον 2ο χρόνο, πριν από την βλάστηση, κόβεται στο ύψος των 70 cm Κατά τον 3ο χρόνο, στην διάρκεια της ανοιξιάτικης εκτροφής των μεταξοσκωλήκων, 3 5 κλάδους κόβονται γύρω στα 50 cm του μήκους τους και οι υπόλοιποι αφαιρούνται από την βάση Ως αποτέλεσμα αυτής της μεθόδου είναι η ανάπτυξη μεγάλου αριθμού νέων βλαστών από τον κορμό. Κατά τον 4ο χρόνο, πριν από την βλάστηση της άνοιξης, γύρω στους 1 3 νέους βλαστούς σε κάθε δεύτερο κορμό κλαδεύονται στα 30 cm του μήκους τους και οι υπόλοιποι βλαστοί αφαιρούνται από την βάση τους για την χρήση τους στην διατροφή της ανοιξιάτικης εκτροφής των μεταξοσκωλήκων
Yamagata Style Από τον 5ο χρόνο, γύρω στους 1 3 νέους κλάδους κλαδεύονται, σε ποσοστό μικρότερο του 20 % από την προηγούμενη χρονιά, την άνοιξη. Οι υπόλοιποι βλαστοί κλαδεύονται το καλοκαίρι για την ανοιξιάτικη εκτροφή Με αυτό το κλάδεμα, οι μουριές γίνονται σταδιακά υψηλότερες χρόνο με τον χρόνο
European Style Μετά την εγκατάσταση των δενδρυλλίων της μουριάς, οι βλαστοί κλαδεύονται σε ύψος 150-200 cm. Έτσι στην κορυφή θα αναπτυχθούν 3 νέοι βλαστοί Τον 2ο χρόνο, πριν την έκπτυξη των οφθαλμών την άνοιξη, οι βλαστοί κλαδεύονται σε ύψος 30 40 cm. Σε κάθε βλαστό 2 νέοι κλάδοι αφήνονται να αναπτυχθούν Το φθινόπωρο συνολικά 6 νέοι κλάδοι αναπτύσσονται
European Style Τον 3ο χρόνο, πριν από την έκπτυξη των οφθαλμών την άνοιξη, κάθε κλάδος κλαδεύεται σε μήκος 25 35 cm και σε κάθε κλάδο δύο νέοι βλαστοί αφήνονται προς ανάπτυξη, δίνοντας τελικά 12 καινούργιους κλάδους Τον 4ο χρόνο, πριν από την έκπτυξη των οφθαλμών την άνοιξη, κάθε κλάδος κλαδεύεται σε ύψος 15 cm και όλα τα νέα βλαστάρια αναπτύσσονται ελεύθερα
European Style Κατά την διάρκεια της ανοιξιάτικης εκτροφής των μεταξοσκωλήκων του 5ου χρόνου, για πρώτη φορά, οι κλάδοι κόβονται πολύ κοντά για την καλοκαιρινή συγκομιδή Από τον 6ο χρόνο, η καλοκαιρινή συγκομιδή συνεχίζεται ακολουθούμενη από ανοιξιάτικο κλάδεμα
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Aruga, H. 1994. Principles of Sericulture. A.A. Balkema, Rotterdam. 376 pp. Minamizawa, K. 1997. Moriculture: Science of Moriculture Cultivation. A.A. Balkema, Rotterdam. 431 pp.