Καηεπζπληήξηεο νδεγίεο καθξνζθνπηθώλ έιεγρσλ γηα ηε δηαπίζησζε ή κή ηνπ επηβιαβνύο νξγαληζκνύ Cryphonectria parasitica (Murrill 1. Ο επηβιαβήο νξγαληζκόο: Ο κύθεηαο Cryphonectria parasitica (Murrill) Barr πλώλπκν: Endothia parasitica (Murrill) P.J. & H.W. Anderson Φνξείο ηνπ επηβιαβνύο νξγαληζκνύ: Ο κύθεηαο πξνζβάιιεη θπξίσο ηα είδε θαζηαληάο (Castanea spp.). ηελ Άπσ Αλαηνιή ηα Αζηαηηθά είδε C. crenata θαη C. mollissima παξνπζηάδνπλ αλζεθηηθόηεηα αλ θαη είλαη δπλαηόλ λα πξνζβιεζνύλ. ηε Β. Ακεξηθή ην είδνο C. dentata απνδείρηεθε ηδηαίηεξα επαίζζεην κε απνηέιεζκα ζήκεξα λα έρεη ζρεδόλ εμαθαληζζεί ελώ ε Δπξσπατθή θαζηαληά C. sativa παξνπζηάδεη ελδηάκεζε επαηζζεζία. Ωο μεληζηέο αλαθέξνληαη επίζεο δηάθνξα είδε Quercus θαη ηδηαίηεξα ηα Q. petrea, Q. frainetto θαη Q. pubescens, Castanopsis, Acer, Rhustyphina θαη Carya ovata. Ο κύθεηαο εηζήρζε ζηε Β. Ακεξηθή ζην ηέινο ηνπ 19 νπ αηώλα από ηελ Άπσ Αλαηνιή όπνπ είλαη ελδεκηθόο. Σα επόκελα 50 ρξόληα επεθηάζεθε ηαρύηαηα ζε όιε ηελ πεξηνρή δηαζπνξάο ηεο Ακεξηθαληθήο θαζηαληάο ηελ νπνία θαη απνδεθάηηζε. Σν 1938 βξέζεθε γηα πξώηε θνξά ζηελ Δπξώπε ζε κηα κεκνλσκέλε θειίδα ζηε Γέλνβα ηεο Ιηαιίαο. ήκεξα έρεη επεθηαζεί ζε όιε ηελ πεξηνρή δηαζπνξάο ηεο Δπξσπατθήο θαζηαληάο. Επξώπε: Αιβαλία, Απζηξία, Βέιγην, Βνζλία-Δξδεγνβίλε, Βνπιγαξία, Γαιιία, Γεξκαλία, Διβεηία, Διιάδα, Ιζπαλία, Ιηαιία, Κξναηία, Οπγγαξία, Οπθξαλία, Π.Γ.Γ. ηεο Μαθεδνλίαο, Πνισλία, Πνξηνγαιία, εξβία, ινβαθία, ινβελία. Αθξηθή: Σπλεζία Αζία: Β. Κνξέα, Γεσξγία, Ιαπσλία, Ιλδία, Κίλα, Ν. Κνξέα, Σατβάλ. Β. Ακεξηθή: ΗΠΑ, Καλαδάο 2. Σξόπνο κεηάδνζεο: Με έκθινηα θιαδηά θαη θνξκνύο δέλδξσλ θάζε ειηθίαο ησλ παξαπάλσ εηδώλ θαζηαληάο, δξπόο θαη δεπηεξεπόλησο ησλ άιισλ εηδώλ θαη κε θινηό θαζηαληάο από πεξηνρέο όπνπ ππάξρεη ε αζζέλεηα. 3. Οη ηόπνη δηελέξγεηαο ησλ καθξνζθνπηθώλ ειέγρσλ: Ο Ννκόο, ην ΓΓ θαη ε πεξηνρή Πεξηνρέο πςεινύ θηλδύλνπ ηελ θαηεγνξία απηή πεξηιακβάλνληαη ηα ιηκάληα από όπνπ δηαθηλνύληαη θαζώο θαη ηα θπηώξηα πνπ εηζάγνπλ θπηεπηηθό πιηθό απνηεινύκελν θπξίσο από Γαιιηθέο θαη Ιηαιηθέο πνηθηιίεο θαζηαληάο θαη ζε απόζηαζε αθηίλαο 5 km. Δηζαγσγέο γίλνληαη θπξίσο από ηελ Ιηαιία, Γαιιία, Βνπιγαξία θαη Ρνπκαλία. Άιιεο πεξηνρέο α) Καζηαλνδάζε θαη θαζηαλεώλεο (θαζηαλνπεξίβνια) κε εκθαλή ζπκπηώκαηα έιθνπο. β) Πεξηνρέο κε δέλδξα ζε ζρεηηθά θαιή θαηάζηαζε πγείαο κε ιίγα ή θαζόινπ πξνζβεβιεκέλα ή λεθξά δέλδξα. Η δεηγκαηνιεςία από απηέο ηηο πεξηνρέο έρεη ηελ έλλνηα ηνπ λα πξνιάβεη πηζαλή δηείζδπζε λέσλ ηύπσλ
βιαζηηθήο ζπκβαηόηεηαο (vc types) ηνπ παζνγόλνπ κύθεηα πξηλ αθόκε απηνί επεθηαζνύλ. 5. Τν έηνο, ην κήλα ή ηηο εκεξνκελίεο δηελέξγεηαο ησλ καθξνζθνπηθώλ ειέγρσλ : Όιε ε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. 7. Η βηνινγία ηνπ κύθεηα θαη ηα ζπκπηώκαηα ηεο αζζέλεηαο είλαη ηα εμήο : Αγελή θνληδηνζπόξηα θαη εγγελή αζθνζπόξηα δηαζπείξνπλ ηελ αζζέλεηα κε ην πδξνλέθνο θαη ηνλ αέξα αληίζηνηρα. Έληνκα θαη ηδηαίηεξα ν ππνλνκεπηήο θινηνύ Spulerina simploniella (Δηθ. 1) πνπ απαληάηαη ζηελ Διιάδα, Ιηαιία, Διβεηία θ.ά. αιιά θαη πνπιηά ζπκβάιινπλ επίζεο ζηελ επέθηαζε ηεο αζζέλεηαο. Ωο ηξαπκαηνπαξάζηην, ν κύθεηαο πξνζβάιιεη ηνπο μεληζηέο ηνπ κέζσ θπζηθώλ ή αλζξσπνγελώλ πιεγώζεσλ. Μπθειηαθέο πιάθεο κε κνξθή ξηπηδίνπ, ρξώκαηνο κπεδ αλαπηύζζνληαη ζηνλ εζσηεξηθό θινηό ησλ δέλδξσλ ηνλ νπνίν λεθξώλνπλ. ην λεθξό θινηό εκθαλίδνληαη θπξίσο ηελ άλνημε αιιά θαη ην θζηλόπσξν ηα εγγελή πεξηζήθηα θαη ηα αγελή πνξηνθαιόρξσκα ππθλίδηα (Δηθ. 2). ηελ Διιάδα δελ έρεη βξεζεί κέρξη ζήκεξα ην εγγελέο ζηάδην ηνπ κύθεηα. ηα ζεκεία πξνζβνιήο ζηνλ θνξκό θαη ηα θιαδηά δεκηνπξγνύληαη έιθε (Δηθ. 3). Όηαλ απηά γίλνπλ πεξηκεηξηθά θαη λεθξώζνπλ ην θινηό θαη ην θάκβην ηόηε ην ππεξάλσ ηνπ έιθνπο ηκήκα ηνπ θπηνύ λεθξώλεηαη (Δηθ. 4). ε λεαξά ιεπηόθινηα δέλδξα ν πξνζβεβιεκέλνο θινηόο απνθηά ρξώκα θαζηαλό ζε αληίζεζε κε ηνλ πγηή θινηό πνπ είλαη ιαδνπξάζηλνο. Κάησ από ηα ζαλαηεθόξα έιθε εθπηύζζνληαη αδεθάγνη βιαζηνί (Δηθ. 5). Δπηζεκαίλεηαη ηδηαίηεξα πσο ν κύθεηαο παξνπζηάδεη ζηε θύζε εμαηξεηηθή πνηθηιόηεηα ε νπνία εθθξάδεηαη κε ηύπνπο βιαζηηθήο ζπκβαηόηεηαο (vc types). ηελ Διιάδα έρνπλ θαηαγξαθεί θαη ραξηνγξαθεζεί 4 κόλνλ ηύπνη γεγνλόο πνπ θαζηζηά ηε βηνινγηθή θαηαπνιέκεζε δπλαηή θαη απνηειεζκαηηθή. ε ρώξεο όπνπ ε πνηθηιόηεηα είλαη κεγαιύηεξε (π.ρ. ΗΠΑ), ε εθαξκνγή βηνινγηθήο θαηαπνιέκεζεο κε ρξήζε ηεο ππνκνιπζκαηηθόηεηαο είλαη αδύλαηε. 8. Γλσζηνπνίεζε ζηε Φπηνϋγεηνλνκηθή Υπεξεζία Κάζε θπησξηνύρνο, έκπνξνο, ηδηνθηήηεο θιπ πξέπεη λα γλσζηνπνηεί ζηελ αξκόδηα Φπηνϋγεηνλνκηθή Υπεξεζία ηεο πεξηνρήο ηνπ, νπνηαδήπνηε αζπλήζηζηε εκθάληζε ζπκπησκάησλ ή θάζε αλσκαιία πνπ παξνπζηάδεηαη ζηα θπηά Τπόηηηινη Δηθόλσλ Δηθ. 1. πκπηώκαηα ηνπ ππνλνκεπηή θινηνύ ηεο θαζηαληάο Spulerina simploniella πνπ ζπκπξάηηεη ζηελ επέθηαζε ηεο αζζέλεηαο. Δηθ. 2. Αγελείο θαξπνθνξίεο (ππθλίδηα) ζε λεθξό θινηό θαζηαληάο. Δηθ. 3. Έιθνο ζε λεαξό πξεκλνβιάζηεκα θαζηαληάο.
Δηθ. 4. Ηκίλεθξε θαζηαληά ιόγσ ησλ πνιιαπιώλ ζαλαηεθόξσλ ειθώλ.