«Η Ευρώπη αποχαιρετά την πλαστική σακούλα»

«Η Ευρώπη αποχαιρετά την πλαστική σακούλα» Ονοματεπώνυμο εκπαιδευτικού: Μπαλή Νικολέττα Ονοματεπώνυμο επιβλέποντα: Φαρασόπουλος Νεκτάριος Δημοτικό Σχολείο Σίφνου Σίφνος, Μάιος 2014

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΦΙΛ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 ΣΚΟΠΟΙ-ΣΤΟΧΟΙ... 6 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ... 10 Δράση Πρώτη:... 12 Α) Η Ευρωπαϊκή Ήπειρος και οι χώρες της Β) Εισαγωγή στην έννοια της Ε.Ε Δράση Δεύτερη... 13 Α) Η Ευρωπαϊκή Ένωση στον τόπο μου Β) Εκπαιδευτική Επίσκεψη στις εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού του Πλατύ Γιαλού ο οποίος έχει χρηματοδοτηθεί από πακέτο στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δράση Τρίτη... 15 Α) Γνωρίζουμε ονομαστικά τις χώρες της Ε.Ε. και κατασκευάζουμε μια καρτέλα για την κάθε μία που αναγράφει την ημερομηνία ένταξης στην Ε.Ε Β) Γνωρίζουμε τη σημαία κάθε χώρας, την πρωτεύουσα, το γεωγραφικό σχήμα-θέση και ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα Γ) Γνωριμία με τις γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δ) Βιωματικά παιχνίδια σχετικά με όλη την τρίτη δράση. Ε) Νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της εμπέδωσης της γνώσης Δράση Τέταρτη... 20 Α) Γνωριμία με το πλαστικό ως υλικό μας χρήσης και την αναγκαιότητα ανακύκλωσής του Β) Ευρωπαϊκή σημαία και σημαία ανακύκλωσης με ανακυκλώσιμα υλικά 1

Δράση Πέμπτη... 22 Α) Γνωριμία με την πράσινη βίβλο Β) Επιπλέον κείμενα προς επεξεργασία (εφημερίδα της Ε.Ε. και νομοθεσία ανακύκλωσης) Δράση Έκτη... 24 Α) Ενέργειες που έχουν γίνει για τον περιορισμό της χρήσης της πλαστικής σακούλας Β) Στατιστικά στοιχεία για τη διαχείριση πλαστικών αποβλήτων και χρήση πλαστικής σακούλας από τις χώρες της Ε.Ε. Δράση Έβδομη... 26 Προσπάθεια διάχυσης της γνώσης στην τοπική κοινωνία ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ... 28 ΕΠΙΛΟΓΟΣ... 33 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 34 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 36 2

Προφίλ Εργασίας 12θέσιο Δημοτικό Σχολείο Σίφνου (ΕΑΕΠ) Τάξη: Δ Τμήμα 2 Αριθμός μαθητών:13 Εκπαιδευτικός: Μπαλή Νικολέττα Ευχαριστούμε θερμά τον επιβλέποντα κύριο Φαρασόπουλο Νεκτάριο για τη στήριξη, την εμπιστοσύνη και την αμέριστη βοήθεια του σε όλη τη διάρκεια της δράσεως. Τον κύριο Αναστασιάδη Μανόλη για την έκδοση του άρθρο στην τοπική εφημερίδα «Σιφνέικα Νέα». 3

Εισαγωγή Η ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης είναι πλέον γεγονός στα εκπαιδευτικά συστήματα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τα όσα αναγράφονται στη Λευκή Βίβλο «όλα αρχίζουν στο σχολείο, εκεί όπου έχει τις ρίζες της η κοινωνία της γνώσης. Ζητούνται πολλά από το σχολείο επειδή μπορεί να προσφέρει πολλά». Η εκπαίδευση μπορεί να συνεισφέρει στην καλύτερη κατανόηση των οικουμενικών προβλημάτων και των αλληλεπιδράσεων τους, να εφοδιάσει τους μαθητές με την απαιτούμενη γνώση και ικανότητα με σκοπό την κατανόηση, αντιμετώπιση και την επίλυση των προβλημάτων αυτών και να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον και τη βούληση που οδηγούν σε δράση. Το προφίλ του αυριανού ευρωπαίου πολίτη έχει σημαντικά διαφοροποιηθεί και νέες δεξιότητες, στάσεις και γνώσεις πρέπει να οικοδομηθούν. Προτεραιότητα αποτελεί ο προσανατολισμός της γενικής παιδείας σε τεχνολογικό, γλωσσικό, μαθηματικό και επιστημονικό περιβαλλοντικό αλφαβητισμό, μέσω δια βίου μάθησης, βιωματικών μεθόδων προσέγγισης και ανακαλυπτικών ομαδοσυνεργατικών μεθόδων κατάκτησης της γνώσης. Επιπρόσθετα, προωθούνται η εφαρμοσμένη γνώση με πρακτικό υπόβαθρο και προσέγγιση, η εμφύσηση δεξιοτήτων συνεργασίας, η ανάπτυξη της έρευνα, του επιχειρησιακού πνεύματος, της δημιουργικότητας και της καινοτομίας. Η εκπαίδευση οφείλει να συμβάλει ενεργά στην ανάπτυξη πολιτών που στοχάζονται κριτικά, αυτοπραγματώνοντας τις δυνατότητες, κλίσεις και ενδιαφέροντά τους. Τέλος, στόχος είναι η προαγωγή δεξιοτήτων, στάσεων και αξιών που οδηγούν στο αρμονικό συνταίριασμα εθνικής και προσωπικής συνείδησης με τη συνείδηση του Ευρωπαίου πολίτη στα πλαίσια μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Όπως απορρέει από τα παραπάνω είναι απαραίτητο και επιτάσσεται από τα νέα αναλυτικά προγράμματα οι μαθητές να εμπλέκονται σε διαδικασίες βιωματικής, διαθεματικής και διεπιστημονικής κατάκτησης της γνώσης με εμφανή την ευρωπαϊκή διάσταση. Συγκεκριμενοποιώντας, σε θέματα περιβάλλοντος και οικολογικής συνείδησης προωθείται η διάπλαση περιβαλλοντικά υπεύθυνων πολιτών και κοινωνικών ομάδων, με οικολογική παιδεία και συνείδηση, υπεύθυνων και ενεργών σε κοινωνικό και ευρύτερα ευρωπαϊκό πεδίο. Είναι αναγκαίο πλέον να αναπτυχθεί ένας παγκόσμιος πληθυσμός που θα έχει εμπεδώσει μια ολιστική άποψη για τον 4

κόσμο και θα δείχνει ενδιαφέρον για τα περιβαλλοντικά θέματα με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη. Με βάση όλα τα προαναφερόμενα μέσα στα πλαίσια της δράσης Teachers for Europe επιλέχθηκε ένα θέμα περιβαλλοντικό, συγκεκριμένα εκείνο της ανακύκλωσης (δράση για το πλαστικό-περιορισμός της χρήσης της πλαστικής σακούλας), ενώ δόθηκε ταυτόχρονα έμφαση στη γνωριμία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην προώθηση της ευρωπαϊκής διάστασης της παιδείας και στην εφαρμογή διαθεματικών και βιωματικών μεθόδων προσέγγισης και κατάκτησης της γνώσης. 5

Σκοποί στόχοι Γενικοί Σκοποί Μέσα στα πλαίσια της δράσεως Teachers For Europe επιλέχθηκε μία θεματική η οποία να εμπεριέχει εμφανή την Ευρωπαϊκή διάσταση. Η διαπραγμάτευση ενός θέματος που αποτελεί Ευρωπαϊκό πρόβλημα ευνοεί την ικανοποίηση γενικών σκοπών τους οποίους θέτει η Ευρώπη. Αυτό συμβαίνει διότι τα περιβαλλοντικά θέματα είναι εκ φύσεως οικουμενικά και προωθούν τις ιδέες της Ευρωπαϊκής ενότητας και συνεργασίας. Έτσι στη συγκεκριμένη δράση οι γενικοί σκοποί είναι οι εξής: Οι μαθητές: Να γνωρίσουν και να σέβονται την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά που μοιράζονται με τους άλλους νέους Ευρωπαίους. Να γνωρίσουν και να κατανοήσουν τις διεθνείς τάσεις, τρόπους σκέψης, πρότυπα συμπεριφοράς που συμβάλουν στην αλλαγή της ευρωπαϊκής κοινωνίας και περιβαλλοντικής συνείδησης. Να πληροφορηθούν επαρκώς σχετικά με τις ιδέες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν τη δημιουργία ενότητας και συνεργασίας για την αντιμετώπιση των συγκρούσεων και του διαχωρισμού και να ενδυναμώσουν την εκτίμηση τους σχετικά με τις δημοκρατικές αξίες της ανοχής, της ισότητας και της αλληλοβοήθειας. Να εκτιμήσουν τις ευρωπαϊκές αξίες γενικά και ιδιαίτερα τις φιλελεύθερες δημοκρατικές αξίες, όπως είναι η ανεκτικότητα και η ισότητα, τις αξίες περιβαλλοντικής συνείδησης και οικολογίας. Να αναληφθούν της αξίας του να ζουν σε μια πλουραλιστική κοινωνία και να αντλούν δύναμη από τα κινήματα, τους οργανισμούς και τις φιλόδοξες απόψεις που προωθούν την ενότητα στην Ευρώπη. Να είναι ικανοί να δεχτούν τις ευθύνες που έχουν ως Ευρωπαίοι πολίτες και να αναπτύξουν εποικοδομητικές στάσεις για επείγοντα καίρια σύγχρονα θέματα, όπως είναι τα περιβαλλοντικά θέματα. 6

Να συνειδητοποιήσουν και να κατανοήσουν την αλληλεπίδραση ανάμεσα στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, καθώς και τις επιπτώσεις τους σε παγκόσμιο επίπεδο στο παρόν και στο μέλλον. Να κατανοούν τις λειτουργίες του περιβάλλοντος και το πόσο συνδεδεμένα είναι τα προβλήματα με τις στάσεις και τις αξίες του παγκόσμιου πληθυσμού. Να αναπτύξουν οικολογική συνείδηση και να καταβάλλουν προσπάθειες μεταλαμπάδευσης της γνώσης στην τοπική αλλά και την ευρύτερη κοινωνία. Να αποδεχτούν τις ευθύνες τους ως ευρωπαίοι πολίτες και να αναπτύξουν εποικοδομητική στάση απέναντι σε φλεγόμενα ζητήματα οικολογικής συνείδησης. Να κατανοήσουν τις κοινωνικές και ηθικές δομές, τους θεσμούς και τα προβλήματα της σύγχρονης ευρωπαϊκής κοινωνίας. Να κατανοήσουν ότι οι εχθροί του περιβάλλοντος μπορούν να αντιμετωπιστούν μονάχα αν υπάρξει μια παγκόσμια και ολιστική στρατηγική δράσης η οποία όμως απορρέει από τον καθένα ξεχωριστά. Να εξελιχθούν σε ευρωπαίους πολίτες με περιβαλλοντική συνείδηση, επίγνωση και ευαισθητοποίηση προς το συνολικό περιβάλλον και τα προβλήματα τα σχετιζόμενα με αυτό. Να αναπτύξουν στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον και καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και προστασία του. Να δοθεί η δυνατότητα να κατανοήσουν την έννοια της αειφόρου ανάπτυξης και την ολιστική και παγκόσμια ταυτότητα των περιβαλλοντικών θεμάτων. Να κατανοήσουν μέσω βιωματικών εμπειριών την ολιστική σύλληψη της Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Γενικοί παιδαγωγικοί στόχοι και σκοποί οι οποίοι απορρέουν από τη χρήση σύγχρονων μεθόδων προσέγγισης και κατάκτησης της γνώσης: Να εισαχθούν οι μαθητές σε βασικές δημοκρατικές αρχές όπως στην αποδοχή των άλλων, στη διαδικασία της επικοινωνίας, στον προγραμματισμό για μελλοντικές ενέργειες, στην αυτοπειθαρχία, στην ανάπτυξη αλληλοσεβασμού, στην ικανότητα αντίληψης της αλληλεπίδρασης. Να έρθουν σε επαφή με καινούρια γνωστικά αντικείμενα γενικότερου ενδιαφέροντος (ιστορία Ευρωπαϊκής Ένωσης, κράτη μέλη κλπ). 7

Να διευρύνουν τις γνώσεις τους προσπαθώντας οι ίδιοι να βρουν πληροφορίες και να εμπλακούν πρακτικά στη διαδικασία της κατάκτησης της γνώσης. Να προβάλλουν τα χαρίσματα και τα ταλέντα τους και να καλλιεργήσουν πρωτοβουλίες. Να ενεργοποιηθούν και να αποφύγουν το ρόλο του παθητικού δέκτη προσφέροντας ως ισάξιο ενεργό μέλος της ομάδας. Να αντιληφτούν τις αξίες της ελευθερίας βούλησης και έκφρασης, αλλά και την τήρηση σιωπηλών κανόνων για τη έκρυθμη λειτουργία της ομάδας. Να διευρύνουν τις παραστάσεις τους και να τροφοδοτηθούν με γνώσεις και εμπειρίες μέσω βιωματικών πρακτικών και μεθόδων επίλυσης προβλήματος. Να είναι υπεύθυνοι και να αναλαμβάνουν καθήκοντα απέναντι στα οποία θα πρέπει να φανούν συνεπείς. Να αναπτύξουν τη δημιουργική φαντασία, την ευφράδεια λόγου σε προφορικό και γραπτό επίπεδο. Να αντιλαμβάνονται την αξία της συλλογικής λήψης αποφάσεων και τη χρήση δημοκρατικών πρακτικών. Να συμμετέχουν ενεργά στην παραγωγή ενός συλλογικού προϊόντος. Να αναπτύξουν δεξιότητες χρήσης πηγών, διαχείρισης πληροφοριών, δημιουργικής επινόησης ως μέσα εξεύρεσης, ανάλυσης, αξιολόγησης και παρουσίασης πληροφοριών. Ειδικοί στόχοι: Οι ειδικοί στόχοι θα αναφέρονται σε κάθε δράση ώστε να υπάρχει σαφήνεια μεταξύ της δράσης και του τι εξυπηρετεί. Ενδεικτικά αναφέρονται κάποιοι οι οποίοι αποτελούν πυλώνες των υπολοίπων: Να εισαχθούν στην ιστορία της ευρωπαϊκής ένωσης. Να πληροφορηθούν για το ποια είναι και πόσα τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη. Να γνωρίσουν τη σημαία της ευρωπαϊκής ένωσης. Να γνωρίσουν τις σημαίες όλων των κρατών μελών της ευρωπαϊκής ένωσης. Να πληροφορηθούν για τις δράσεις και τα ποσοστά ανακύκλωσης στις χώρες της Ευρωπαϊκής ένωσης. Να ενημερωθούν μέσω της πράσινης βίβλου και νομοθεσίας για τη διαχείριση των αποβλήτων. 8

Να συλλέξουν πληροφορίες για την πορεία της ανακύκλωσης στην Ελλάδα. Να ενημερωθούν για την επικινδυνότητα της χρήσης πλαστικής σακούλας. Να βρουν τρόπους δράσης για τη μείωση της χρήσης της σε τοπικό επίπεδο ανάλογα με τα όσα επιτάσσει η ευρωπαϊκή νομοθεσία και οι συνθήκες για τη χρήση της και ανάλογα με τα όσα έχουμε δεσμευτεί ως χώρα απέναντι στους Ευρωπαϊκούς εταίρους. 9

Μεθοδολογία Οι δραστηριότητες των σχεδίων εργασίας τα οποία εφαρμόστηκαν κατά τη δράση Teachers for Europe βασίστηκαν στις θέσεις ότι οι μαθητές πρέπει να αναπτύσσουν πρωτοβουλίες, να έχουν ενεργητικό ρόλο στη μάθηση, να διαθέτουν κριτική ικανότητα, δημιουργική σκέψη, ικανότητα λήψης αποφάσεων και στοχασμού, ικανότητα λογικής επεξεργασίας και επίλυσης προβλημάτων, γνώση του πως μαθαίνουν, κίνητρα και επιθυμία να μαθαίνουν. Κάτω από το πρίσμα αυτών των ιδεών του μαθηκεντρικού σχολείου έγινε προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν σύγχρονες προσεγγίσεις ώστε να δραστηριοποιήσουν τους μαθητές, να προάγουν τη συλλογικότητα, την ομαδική προσπάθεια και συνεργασία, να συμβάλουν στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης. Σε γενικές γραμμές, οι διδακτικές προσεγγίσεις που επιλέχθηκαν είναι επιγραμματικά εξής: Διερεύνηση και ανακάλυψη Επισκέψεις στο περιβάλλον (φυσικό και ανθρωπογενές) Επιδείξεις με τη χρήση κατάλληλου εποπτικού υλικού Συζήτηση-διάλογος Άμεσες μορφές διδασκαλίας-αφήγηση Συνεργατικές μορφές διδασκαλίας μικρο-ομάδες Όλα τα παραπάνω κάτω από το πρίσμα της μεθοδολογικής προσέγγισης project, δηλαδή του σχεδίου εργασίας, κατά την οποία οι μαθητές αυτενεργούν, μαθαίνουν να μαθαίνουν, συνεργάζονται κάτω από μια θεματική ομπρέλα, θέτουν κύριους στόχους τους οποίους προσπαθούν να ικανοποιήσουν, δρουν με κριτική σκέψη, αλληλοσεβασμό, αυτοπεποίθηση και δημιουργικά κατακτούν τη γνώση. Στρατηγικές-τεχνικές μάθησης που χρησιμοποιήθηκαν είναι σε γενικές γραμμές οι εξής: Καταιγισμός ιδεών Εννοιολογικοί χάρτες Ερμηνεία εικόνων-βίντεο Θεατρικό παιχνίδι Επίλυση προβλήματος Νέες τεχνολογίες Χρήση ερευνητικών εργαλείων 10

Κατασκευή υλικού διάδοσης της γνώσης Σχέδιο δράσης Πρώτο στάδιο: προσδιορισμός του θέματος Χρησιμοποιήθηκε η στρατηγική της συζήτησης-διάλογος. Ξεκινώντας τη συζήτηση για την Ε.Ε. και δίνοντας λίγες επιφανειακές πληροφορίες έτσι ώστε να κεντριστεί το ενδιαφέρον των μαθητών. Η συζήτηση βασίστηκε σε δυο πυλώνες α) στην Ε.Ε. β) στον ολιστικό και παγκόσμιο χαρακτήρα των περιβαλλοντικών θεμάτων. Αποφασίστηκε από τους μαθητές 1. Να προσπαθήσουν να συλλέξουν πληροφορίες και να ασχοληθούν με την Ε.Ε. και τα κράτη τα οποία την αποτελούν 2. Να ασχοληθούν με το θέμα της ανακύκλωσης στην Ευρώπη. Επειδή το θέμα της ανακύκλωσης είναι πολύ διευρυμένο και οι μαθητές είναι 10 ετών, οπότε θα τους ήταν δύσκολο να διαχειριστούν μεγάλο αριθμό πληροφοριών, αποφασίστηκε να συγκεκριμενοποιηθεί περισσότερο το θέμα. Έπειτα λοιπόν από ολομέλεια των μαθητών το οριστικοποιημένο θέμα είναι: Η διαχείριση πλαστικών αποβλήτων στην Ευρώπη και ιδιαίτερα οι πρακτικές που ακολουθήθηκαν για την μείωση και διαχείριση της χρήσης της πλαστικής σακούλας. Ο τίτλος του project έτσι όπως διατυπώθηκε από τους μαθητές είναι: «Η Ευρώπη αποχαιρετά την πλαστική σακούλα» Δεύτερο στάδιο: επιλογή συντονιστών Επειδή στόχος είναι όλοι οι μαθητές να αναλάβουν ηγετικά καθήκοντα ο συντονιστής κάθε ομάδας θα εναλλάσσεται ανά δράση. Επίσης, οι ομάδες δε θα παραμένουν σταθερές, αλλά θα υπάρχει συνεχής εναλλαγή και κινητικότητα, ώστε όλοι να έχουν την ευκαιρία να εργαστούν με όλους και σε διάφορες θέσεις καθηκόντων. Τρίτο στάδιο/ τέταρτο στάδιο/πέμπτο στάδιο: διατύπωση στόχων, ομάδες, δράσεις 11

Δράση πρώτη Α) Η Ευρωπαϊκή Ήπειρος και οι χώρες της Διατύπωση στόχων: Να γνωρίσουν οι μαθητές την Ευρωπαϊκή Ήπειρο. Να συλλέξουν γενικές πληροφορίες για την Ευρώπη. (κλίμα, φύση, θάλασσα γεωμορφολογία, χώρες που υπάρχουν σε αυτή, τι παράγεται, τι ζώα ζουν κλπ). Περιγραφή δράσης Προβολή σε προτζέκτορα εικόνες και στοιχεία από το φυλλάδιο «Πάμε να εξερευνήσουμε την Ευρώπη", Δημοσιεύσεις Ευρωπαϊκής επιτροπής. (Ε.Ε. 2014, του οποίου επιτρέπεται η αναπαραγωγή). Συζήτηση γύρω από τις πληροφορίες. Β) Εισαγωγή στην έννοια της Ε.Ε. Διατύπωση στόχων: Να αναγνωρίσουν οι μαθητές τις ανάγκες για συλλογική δράση που οδήγησαν στην ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να πληροφορηθούν επαρκώς σχετικά με τις ιδέες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν τη δημιουργία ενότητας και συνεργασίας για την αντιμετώπιση των συγκρούσεων και του διαχωρισμού και να ενδυναμώσουν την εκτίμηση τους σχετικά με τις δημοκρατικές αξίες της ανοχής, της ισότητας και της αλληλοβοήθειας. Να αναληφθούν της αξίας του να ζουν σε μια πλουραλιστική κοινωνία και να αντλούν δύναμη από τα κινήματα, τους οργανισμούς και τις φιλόδοξες απόψεις που προωθούν την ενότητα στην Ευρώπη. Να γνωρίσουν την ιστορία της Ευρωπαϊκής ένωσης. Να αντιληφθούν τον εαυτό τους ως Ευρωπαίο πολίτη και ως μέλος μιας πιο ευρύτερης κοινότητας από αυτή της χώρας τους. Γνωριμία με τη σημαία της ευρωπαϊκής ένωσης Γνωριμία με τα κράτη μέλη της ευρωπαϊκής ένωσης Περιγραφή δράσης: 12

Πρώτη ενέργεια: Προβολή σε προτζέκτορα εικόνες και στοιχεία από το φυλλάδιο «Πάμε να εξερευνήσουμε την Ευρώπη", Δημοσιεύσεις Ευρωπαϊκής επιτροπής. (Ε.Ε. 2014, του οποίου επιτρέπεται η αναπαραγωγή). Συζήτηση γύρω από τις πληροφορίες. Δεύτερη ενέργεια: Καταιγισμός ιδεών. Τι είναι η Ευρωπαϊκή ένωση για μένα; Πώς την καταλαβαίνω; Χρήση νέων τεχνολογιών και συγκεκριμένα του προγράμματος: Τρίτη ενέργεια: Μελέτη της σημαίας της Ευρωπαϊκής ένωσης. Εξήγηση του συμβολισμού. Αναπαραγωγή της σημαίας της Ευρωπαϊκής ένωσης από τους ίδιους τους μαθητές σαν κατασκευή. Δράση δεύτερη Α) Η Ευρωπαϊκή Ένωση στον τόπο μου Κατανομή σε ομάδες: Στην προηγούμενη δράση η οποία ήταν και εισαγωγική δεν κρίθηκε αναγκαίο οι μαθητές να μοιραστούν σε ομάδες. Άλλωστε η διάταξη των θρανίων ακολουθεί την ομαδοσυνεργατική μέθοδο και φιλοσοφία. Στην παρούσα δράση όμως, οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες με κλήρωση, ώστε η κατανομή να είναι τυχαία. Διατύπωση στόχων Να μαζέψουν οι μαθητές πληροφορίες σχετικά με το ποιες δράσεις έχουν χρηματοδοτηθεί στον τόπο τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Να αναφέρουν ποια θεωρούν κατά τη γνώμη τους την πιο σημαντική χρηματοδότηση και γιατί. Να εργαστούν σε ομάδες μέσα σε πνεύμα συνεργασίας και αλληλοβοήθειας. Να κατανοήσουν την αξία της θέσης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πόσο έχουν βοηθήσει τη χώρα οι χρηματοδοτήσεις αυτές. Να αναγνωρίσουν την αξία της Ευρωπαϊκής επιχορήγησης και στήριξης. Περιγραφή δράσης: Οι μαθητές οργανώνουν τις ομάδες, επιλέγουν συντονιστή και γραμματέα και αποφασίζουν για τον τρόπο δράσης τους. Θα πρέπει να συλλέξουν πληροφορίες και 13

να τις διαχειριστούν έτσι ώστε να μάθουν σε τι έχει βοηθήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση τον τόπο τους. Οι μαθητές αφού οργανώσουν το σχέδιο δράσης τους συζητούν για το πώς σχεδιάζουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αποστολής τους ως ομάδα. Σε επόμενη διδακτική ώρα οι ομάδες οφείλουν να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα των εργασιών τους. Αποτελέσματα/υλικό: Οι περισσότερες ομάδες επέλεξαν την φωτογράφιση σήμανσης της Ε.Ε. σε διάφορα σημεία του νησιού. Αυτό που διαπιστώθηκε είναι η στήριξη από την Ευρώπη σε περιβαλλοντικά θέματα, όπως είναι τα μονοπάτια του νησιού, σε έργα όπως ο βιολογικός καθαρισμός και σε δράσεις που αφορούν την εκπαίδευση. Β) Εκπαιδευτική Επίσκεψη στις εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού του Πλατύ Γιαλού ο οποίος έχει χρηματοδοτηθεί από πακέτο στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διατύπωση στόχων: Να δουν από κοντά οι μαθητές ένα έργο το οποίο έχει χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή ένωση. Να προσδιορίσουν και να αντιληφθούν την αξία της χρηματοδότησης ενός τέτοιου έργου. Να αντιληφθούν την περιβαλλοντική αξία μιας τέτοιας εγκατάστασης. Να διαισθανθούν το προνόμιο του να είσαι πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να κατανοήσουν την αξία της συλλογικής προσπάθειας των Ευρωπαίων πολιτών απέναντι σε θέματα περιβαλλοντικά τα οποία είναι ολιστικά και παγκόσμια. Περιγραφή δράσης: Δίωρη εκδρομή στις εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού στο χωριό Πλατύς Γιαλός στη Σίφνο. Μελέτη κατά την είσοδο της ταμπέλας που αναγράφει τις πληροφορίες σχετικά με την Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση του έργου. Ξενάγηση από τους υπαλλήλους του βιολογικού καθαρισμού στους χώρους. Περιγραφή της επεξεργασία των λυμάτων και της μετέπειτα χρησιμοποίησης του αποτελέσματος καθαρισμού. Συζήτηση για την αξία και την προσφορά του έργου που έχει χρηματοδοτήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τον τόπο. 14

Δράση τρίτη Γνωριμία με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Α) Γνωρίζουμε ονομαστικά τις χώρες της Ε.Ε. και κατασκευάζουμε μια καρτέλα για την κάθε μία που αναγράφει την ημερομηνία ένταξης στην Ε.Ε. Κατανομή σε ομάδες: Οι ομάδες αλλάζουν. Οι αλλαγές γίνονται με κλήρωση και κάθε ομάδα επιλέγει συντονιστή, γραμματέα, εκπρόσωπο τύπου και σύνδεσμο με άλλες ομάδες. Οι δράσεις θα είναι ομαδικές και οι μαθητές πρέπει να αντιληφθούν την αξία του ρόλου τους μέσα στην ομάδα να δράσουν με αυτενέργεια αλλά και συνεργασία. Διατύπωση στόχων: Να μάθουν οι μαθητές ποιες χώρες είναι κράτη μέλη της Ε.Ε. Να δουν τη γεωγραφική θέση τους. Να μάθουν πότε εντάχθηκε η κάθε χώρα στην Ε.Ε. Να αντιληφθούν την έννοια του εξευρωπαϊσμού των χωρών και πώς σταδιακά η Ε.Ε. εμπλουτίζεται με νέα μέλη. Να προβληματιστούν σχετικά με το πόσο σημαντικό είναι μια χώρα να ανήκει στην Ε.Ε. και το πόσες χώρες επιδιώκουν να ενταχθούν σε αυτή. Να αντιληφθούν την αξία της συλλογικότητας και της ένωσης κάτω από τη σκέπη της Ε.Ε. Περιγραφή δράσης: Οι μαθητές ενημερώνονται για το ποιες χώρες ανήκουν πλέον στην Ε.Ε. Θα εργαστούν με φύλλα εργασίας από το φυλλάδιο «Η Ευρώπη κι Εσύ» (Δημοσιεύσεις Ευρωπαϊκής επιτροπής, Ε.Ε. 2014, του οποίου επιτρέπεται η αναπαραγωγή). Με αυτά τα φύλλα έλεγχου θα πρέπει στη συνέχεια να οργανώσουν την καρτέλα κάθε χώρας μέλους της Ε.Ε. Οι συντονιστές των ομάδων χωρίζουν τις χώρες έτσι ώστε κάθε ομάδα να αναλάβει συγκεκριμένες χώρες. Τα μέλη των ομάδων έχουν στα χέρια τους το υλικό που πρέπει να διαχειριστούν. Κολλούν το φωτοτυπημένο υλικό πάνω σε χαρτόνια και αντλούν πληροφορίες για τη χρονολογία ένταξης της κάθε χώρας στην Ε.Ε. 15

Β) Γνωρίζουμε τη σημαία κάθε χώρας, την πρωτεύουσα, το γεωγραφικό σχήμαθέση και ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα. Κατανομή σε ομάδες: Οι ομάδες παραμένουν οι ιδέες για την Β φάση της δράσης. Αυτό που αλλάζει είναι το υλικό το οποίο θα διαχειριστούνε οι ομάδες. Πιο συγκεκριμένα οι καρτέλες των χωρών ανακατεύονται και οι ομάδες καλούνται να ασχοληθούν με διαφορετικές χώρες. Διατύπωση στόχων: Να γνωρίσουν οι μαθητές τις σημαίες των κρατών μελών της Ε.Ε. Να μάθουν τις πρωτεύουσες των κρατών μελών της Ε.Ε. Να γνωρίσουν ένα χαρακτηριστικό από κάθε χώρα το οποίο συνδέεται με τον πολιτισμό, την καθημερινή ζωή, την προσφορά της κάθε χώρας στην παγκόσμια ιστορία και τον πολιτισμό. Να αντιληφθούν την αξία του πλουραλισμού και της διαφορετικότητας. Να κατανοήσουν την προσφορά κάθε χώρας στον οργανισμό της Ε.Ε. Να αναγνωρίσουν την πολιτιστική, πολιτισμική, ιστορική προσφορά όλων των χωρών στην ευρύτερη έννοια του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Περιγραφή δράσης: Οι μαθητές εργάζονται με φύλλα εργασίας από το φυλλάδιο «Η Ευρώπη κι Εσύ» (δημοσιεύσεις ευρωπαϊκής επιτροπής, Ε.Ε. 2014, του οποίου επιτρέπεται η αναπαραγωγή) και συγκεκριμένα με τις καρτέλες που έχουν ετοιμάσει. Βάφουν τις σημαίες και μαθαίνουν για κάθε χώρα πληροφορίες που αναγράφονται πάνω στο φύλλο εργασίας. Μετά το πέρας των εργασιών και εφόσον όλες οι ομάδες ετοιμάσουν τις καρτέλες, σχεδιάζουν παρουσιάσεις για κάθε χώρα. Όλα τα μέλη της ομάδας σχεδιάζουν το πώς θα κάνουν την παρουσίαση τους και όλοι οι μαθητές συμμετέχουν στη διαδικασία όπως επιθυμούν. Αν κάποιος μαθητής δεν επιθυμεί να παρουσιάσει ανοιχτά στους υπολοίπους κάτι επιφορτίζεται με άλλα πρακτικά ζητήματα της παρουσίασης. Αφού τελειώσουν οι παρουσιάσεις οι καρτέλες των χωρών συλλέγονται για να ξαναμοιραστούν εκ νέου. 16

Γ) Γνωριμία με τις γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατανομή σε ομάδες: Οι ομάδες παραμένουν ίδιες ενώ αυτό που αλλάζει είναι οι καρτέλες που θα διαχειριστεί κάθε ομάδα. Διατύπωση στόχων: Να εισαχθούν στην έννοια της γλώσσας ως χαρακτηριστικό μέσο έκφρασης κάθε λαού. Να αναγνωρίσουν την αξία της ποικιλομορφίας των γλωσσών. Να βρουν ομοιότητες μεταξύ ευρωπαϊκών γλωσσών. Να αντιληφθούν την αξία που έχει η γνώση μιας ευρωπαϊκής γλώσσας. Να μάθουν να λένε καλημέρα σε όλα τις γλώσσες της Ε.Ε. Περιγραφή δράσης: Οι καρτέλες των χωρών ξαναμοιράζονται έτσι ώστε κάθε ομάδα να διαχειριστεί και πάλι διαφορετικές καρτέλες. Από το φυλλάδιο «Πάμε να εξερευνήσουμε την Ευρώπη", (δημοσιεύσεις ευρωπαϊκής επιτροπής, Ε.Ε. 2014, του οποίου επιτρέπεται η αναπαραγωγή), οι μαθητές αντλούν πληροφορίες για το πώς είναι η λέξη «καλημέρα» στη γλώσσα της κάθε χώρας της Ε.Ε. Αναγράφουν τη λέξη πάνω στην καρτέλα της κάθε χώρας. Προετοιμάζονται ώστε να παρουσιάσουν στους συμμαθητές τους τη λέξη «καλημέρα» στις γλώσσες που έχουν αναλάβει. Δ) Βιωματικά παιχνίδια σχετικά με όλη την τρίτη δράση. Κατανομή σε ομάδας: Όλοι οι μαθητές της τάξης θα δράσουν σαν μία ομάδα. Διατύπωση στόχων: Να αναπαράγουν βιωματικά οι μαθητές όσα έμαθαν. Να εμπεδώσουν τη γνώση μεταφέροντάς την έξω από την αίθουσα και χρησιμοποιώντας τη με διασκεδαστικό τρόπο, έτσι ώστε να μην τους φαίνεται στείρα και άχρηστη. Να διασκεδάσουν με όσα έμαθαν. 17

Να δράσουν συλλογικά κάτω από τους κανόνες παιχνιδιών. Πρώτη ενέργεια: Παιχνίδι ο κύκλος του ευρωπαίου πολίτη: Οι μαθητές κάνουν έναν κύκλο. Ο καθένας παρουσιάζει τον εαυτό του με την εξής φράση «Είμαι ο και είμαι πολίτης της Ε.Ε». Δεύτερη ενέργεια Παιχνίδι ο κύκλος των γλωσσών Οι μαθητές διατηρούν τον κύκλο όπως προηγουμένως. Αυτή τη φορά λένε όλοι μαζί καλημέρα σε όλες τις γλώσσες που έχουν μάθει. Η τάξη έχει συνθέσει το δικό της τραγουδάκι σε έναν συγκεκριμένο ρυθμό. Τα λόγια είναι τα ακόλουθα: Ελληνικά: καλημέρα, καλημέρα, καλημέρα to you Πορτογαλικά: Bon dia, bon dia, bon dia to you. Και ακολουθεί έτσι ώστε να αναπαράγουν οι μαθητές όλες τις γλώσσες των κρατών μελών. Τρίτη ενέργεια: Παιχνίδι χώρες Σε αυτό το παιχνίδι οι μαθητές κληρώνονται και αλλάζουν το όνομά τους με το όνομα μιας χώρας της Ε.Ε. Παράδειγμα, η Χρυσοπηγή από εδώ και πέρα θα ακούει στο όνομα Ρουμανία, ο Αλέξανδρος στο όνομα Ισπανία κλπ. Ο πρώτος μαθητής που θα κληρωθεί πετάει μια μπάλα ψηλά και λέει το όνομα μιας χώρας. Όποιος έχει αυτό το όνομα πρέπει να πιάσει την μπάλα. Αν η μπάλα του πέσει χωρίς να την πιάσει τότε όλες οι υπόλοιπες χώρες θα πρέπει να απομακρυνθούν γιατί αν ο παίκτης τους χτυπήσει με την μπάλα θα πάρουν έναν ψήφο για να παραπεμφθούν στο συμβούλιο της Ε.Ε. Όποια χώρα-μαθητής καεί τρεις φορές πηγαίνει στο συμβούλιο όπου του επιβάλλεται ένα πρόστιμο το οποίο αναφέρεται στο να αναλάβει δράσει για το περιβαλλοντικό πρόβλημα διαχείρισης των αποβλήτων της. Για να δυσκολέψει το παιχνίδι από ένα σημείο και μετά αντί για τις χώρες οι μαθητές καλούνται να φωνάξουν το όνομα της πρωτεύουσας των χώρων. Για να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο, αλλά και για να εμπεδώσουν όσα έμαθαν, πρέπει να καλέσουν την κάθε χώρα λέγοντας καλημέρα στη γλώσσα της. 18

Ε) Νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της εμπέδωσης της γνώσης Κατανομή σε ομάδες: Οι μαθητές σε αυτή τη δράση θα ενεργήσουν σε δυάδες και μπορούν να συνεργαστούν με όποιο συμμαθητή επιθυμούν. Αυτό συμβαίνει διότι η αίθουσα πληροφορικής δε διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό ώστε να εξυπηρετηθούν όλοι οι μαθητές ατομικά. Διατύπωση στόχων: Να έρθουν σε επαφή με τις νέες τεχνολογίες. Να εμπεδώσουν τη γνώση διασκεδάζοντας. Να συνεργαστούν για να ικανοποιήσουν τους στόχους κάθε παιχνιδιού. Να μυηθούν σε παιχνίδια ηλεκτρονικά τα οποία προσφέρουν διεύρυνση των γνώσεων και δεν περιέχουν βία. Να αντιληφθούν την προσφορά της τεχνολογίας στην κατάκτηση και διεύρυνση γνώσης. Περιγραφή δράσης: Οι μαθητές στο εργαστήρι της πληροφορικής έρχονται σε επαφή και με τα παιχνίδια του kids corner, europa.eu/kids-corner, τη γωνιά του μαθητή. Οι μαθητές ξεκινούν με το παιχνίδι «Εξερεύνηση της Ευρώπης» και συνεχίζουν με πολλά άλλα κουίζ και παιχνίδια της επιλογής τους σχετικά με την Ευρώπη. Αποτελέσματα/υλικό Η ολοκλήρωση της τρίτης δράσης έχει προσφέρει ως υλικό τη δημιουργία μίας καρτέλας για κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι καρτέλες αυτές αναρτώνται στην αίθουσα διδασκαλίας στην Ευρωπαϊκή γωνιά μαζί με τη σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έκτο στάδιο: διάλειμμα ενημέρωσης και ανατροφοδότησης. Το διάλειμμα ενημέρωσης και ανατροφοδότησης αποτελεί το έκτο βήμα της μεθόδου project και είναι μεγάλης σημασίας να τηρείται. Στο παρόν project χρησιμοποιήθηκε για δυο λόγους α) να συντονιστούν οι περαιτέρω εργασίες από τους μαθητές και να δούμε σε ποιο σημείο βρίσκεται η προσπάθεια β) να 19

ενημερωθούν οι γονείς σχετικά με την πρόοδο της δράσης αυτής γ) η διάχυση των μέχρι τώρα αποτελεσμάτων στη σχολική μονάδα. Μεταξύ των μαθητών συζητήθηκαν: η πρόοδος των εργασιών εκφράστηκαν απόψεις για την επάρκεια του υλικού αναφέρθηκαν πιθανοί άλλοι τρόποι συλλογής υλικού εντοπίστηκαν λάθη διαπιστώθηκε η έλλειψη εμπειρίας συζητήθηκε το πλάνο των περαιτέρω δράσεων που θα αφορά ειδικότερο θέμα, εκείνο της διαχείρισης πλαστικών αποβλήτων. Στους γονείς και στη σχολική μονάδα έγιναν οι εξής παρουσιάσεις της πορείας των δράσεων: Καλημέρισμα σε όλες τις γλώσσες των χωρών της Ευρωπαϊκής ένωσης. Παρουσίαση των καρτελών των χωρών και πληροφόρηση. Ενημέρωση για τα έργα που έχουν γίνει στη Σίφνο με ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις. Οι παραπάνω δράσεις δεν είχαν επίσημο χαρακτήρα και εξυπηρετούν κυρίως την ανάγκη της ανατροφοδότησης των μαθητών. Δράση τέταρτη Η αξία της ανακύκλωσης των πλαστικών Α) Γνωριμία με το πλαστικό ως υλικό μας χρήσης και την αναγκαιότητα ανακύκλωσής του Κατανομή σε ομάδες: Σε αυτή τη δράση δε χρειάζεται η κατανομή σε ομάδες διότι θα γίνει παρουσίαση στους μαθητές με διάλεξη, παρουσίαση βίντεο και κατόπιν προβληματισμό και διάλογο. Διατύπωση στόχων: Να γνωρίσουν και να κατανοήσουν τις διεθνείς τάσεις, τρόπους σκέψης, πρότυπα συμπεριφοράς που συμβάλουν στην αλλαγή της ευρωπαϊκής κοινωνίας και περιβαλλοντικής συνείδησης. 20

Να είναι ικανοί να δεχτούν τις ευθύνες που έχουν ως Ευρωπαίοι πολίτες και να αναπτύξουν εποικοδομητικές στάσεις για επείγοντα καίρια σύγχρονα θέματα, όπως είναι το περιβαλλοντικό θέμα της διαχείρισης των πλαστικών αποβλήτων. Να συνειδητοποιήσουν και να κατανοήσουν την αλληλεπίδραση ανάμεσα στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, καθώς και τις επιπτώσεις τους σε παγκόσμιο επίπεδο στο παρόν και στο μέλλον. Να κατανοήσουν τις λειτουργίες του περιβάλλοντος και το πόσο συνδεδεμένα είναι τα προβλήματα με τις στάσεις και τις αξίες του παγκόσμιου πληθυσμού. Να αναπτύξουν οικολογική συνείδηση και να καταβάλλουν προσπάθειες μεταλαμπάδευσης της γνώσης στην τοπική αλλά και την ευρύτερη κοινωνία. Να αποδεχτούν τις ευθύνες τους ως ευρωπαίοι πολίτες και να αναπτύξουν εποικοδομητική στάση απέναντι σε φλεγόμενα ζητήματα οικολογικής συνείδησης. Να αντιληφθούν την αξία της ανακύκλωσης των πλαστικών αντικειμένων και τους λόγους που την καθιστούν αναγκαία. Περιγραφή δράσης: Προβάλλονται στους μαθητές βίντεο από ιστοσελίδα ως εφόρμηση για συζήτηση σχετικά με το θέμα της ανακύκλωσης πλαστικών. Πρόκειται για ένα βραβευμένο βίντεο από την ιστοσελίδα www.eea.europa.eu/themes/waste, An artistic view of European waste, competition, Romania Short video. Επιπρόσθετα από τον ίδιο διαγωνισμό προβάλλονται φωτογραφίες οι οποίες θίγουν το συγκεκριμένο θέμα. Ακολουθεί συζήτηση με τους μαθητές, σχολιασμός των βίντεο και εν κατακλείδι τονίζεται η αξία της ανακύκλωσης και η ανάγκη για συλλογική προσπάθεια δράσης. Β) Ευρωπαϊκή σημαία και σημαία ανακύκλωσης με ανακυκλώσιμα υλικά Κατανομή ομάδων: Γίνεται διαχωρισμός σε δυο ομάδες η κάθε μια από τις οποίες είναι υπεύθυνη να κατασκευάσει μία από τις δυο σημαίες( σημαία Ευρωπαϊκής Ένωσης και σημαία ανακύκλωσης). Για να γίνει πιο διασκεδαστικός ο διαχωρισμός αλλά και για να χρησιμοποιηθεί πρότερα κατακτηθείσα γνώση οι μαθητές χωρίζονται με βάση τη γεωγραφική θέση των χώρων που εκπροσωπούσαν στο παιχνίδι με τις χώρες. 21

Διατύπωση στόχων: Να κατασκευάσουν τη σημαία της Ευρώπης με ανακυκλώσιμα αυτή τη φορά υλικά Να γνωρίσουν το σήμα της ανακύκλωσης και να το κατασκευάσουν με ανακυκλώσιμα υλικά Να αναπτύξουν οικολογική συνείδηση και να καταβάλλουν προσπάθειες μεταλαμπάδευσης της γνώσης αυτής στην τοπική αλλά και την ευρύτερη κοινωνία. Να αποδεχτούν τις ευθύνες τους ως ευρωπαίοι πολίτες και να αναπτύξουν εποικοδομητική στάση απέναντι σε φλεγόμενα ζητήματα οικολογικής συνείδησης. Να αντιληφθούν την αξία της ανακύκλωσης των πλαστικών αντικειμένων και τους λόγους που την καθιστούν αναγκαία. Να εργαστούν ομαδικά για την παραγωγή ενός προϊόντος το οποίο θα αποτελέσει και προϊόν παραγωγής του project. Περιγραφή δράσης: Δίνονται στους μαθητές καπάκια μπλε από συσκευασίες πλαστικών μπουκαλιών νερού και χαρτόκουτα. Με αυτά τα καπάκια και την φαντασία τους θα πρέπει να κατασκευάσουν τη σημαία της Ε.Ε. Δίνονται στην άλλη ομάδα των μαθητών πράσινα καπάκια από πλαστικά μπουκάλια νερού και χαρτόκουτα. Με αυτά τα υλικά και την φαντασία τους θα πρέπει να κατασκευάσουν τη σημαία της ανακύκλωσης. Όταν οι σημαίες είναι έτοιμες παρουσιάζονται από τις ομάδες και τοποθετούνται δίπλα δίπλα στη γωνιά της Ε.Ε. όπου είναι ήδη αναρτημένες οι καρτέλες. Δράση πέμπτη Η νομοθεσία της Ε.Ε. και της Ελλάδας σχετικά με την ανακύκλωση Α) Γνωριμία με την πράσινη βίβλο Κατανομή σε ομάδες: Οι μαθητές χωρίζονται με κλήρωση σε ομάδες. Θα δημιουργηθούν τρεις ομάδες στις οποίες οι μαθητές θα πάρουν το ρόλο του συντονιστή, γραμματέα, εκπρόσωπο τύπου, μέλος. 22

Διατύπωση στόχων: Να γνωρίσουν οι μαθητές την νομοθεσία γύρω από το θέμα της ανακύκλωσης Να έρθουν σε επαφή με ένα από τα σημαντικότερα έγγραφα της Ε.Ε. που είναι η Πράσινη Βίβλος Να διαχειριστούν το κείμενο αυτό ώστε να εκμαιεύσουν πληροφορίες και να τις παρουσιάσουν στους συμμαθητές τους. Να αντιληφθούν την αξία της ανακύκλωσης και το πόσο σημαντικό είναι οι προσπάθειες να είναι παγκόσμιες και ολιστικές, ότι πρέπει να υιοθετηθεί και να ακολουθηθεί μια συγκεκριμένη πανευρωπαϊκή γραμμή. Περιγραφή δράσης: Οι μαθητές στις ομάδες τους δουλεύουν έτσι ώστε να αντλήσουν από το κείμενο της πράσινης βίβλου τις πληροφορίες εκείνες που αφορούν την ανακύκλωση πλαστικών και να παρουσιάσουν τα στοιχεία εκείνα τα οποία θεωρούν σημαντικά. Σε αυτή την ηλικία δεν αποτελεί στόχο η αναπαραγωγή και η περίληψη ενός τόσο δύσκολου και εκτενούς κειμένου. Δίνεται έμφαση στο λόγο για τον οποίο γράφτηκε το κείμενο αυτό, και ότι αποτελεί μια προσπάθεια κινητοποίησης των Ευρωπαίων σε συλλογικές δράσεις. Β) Επιπλέον κείμενα προς επεξεργασία (εφημερίδα της Ε.Ε. και νομοθεσία ανακύκλωσης) Διατύπωση στόχων: Να γνωρίσουν οι μαθητές την ελληνική νομοθεσία γύρω από το θέμα της ανακύκλωσης Να έρθουν σε επαφή με ένα από τα σημαντικά έγγραφα της Ε.Ε. όπως είναι η εφημερίδα της Ε.Ε. Να διαχειριστούν το κείμενο αυτό ώστε να εκμαιεύσουν πληροφορίες και να τις παρουσιάσουν στους συμμαθητές τους. Να αντιληφθούν την αξία της ανακύκλωσης και το πόσο σημαντικό είναι οι προσπάθειες να είναι ολιστικές και να ακολουθηθεί μια συγκεκριμένη πανευρωπαϊκή γραμμή. Περιγραφή δράσης: 23

Οι μαθητές στις ομάδες τους δουλεύουν έτσι ώστε να αντλήσουν από τα κείμενα της Εφημερίδας της Ε.Ε. πληροφορίες σχετικά με την ανακύκλωση. Συγκεκριμένα από το φύλλο ΟΔΗΓΙΑ 2008/98/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 19ης Νοεμβρίου 2008 για τα απόβλητα και την κατάργηση ορισμένων οδηγιών. Επίσης, οι μαθητές επεξεργάζονται ένα ακόμα κείμενο της Εφημερίς της Κυβέρνησεως της Ελληνικής Δημοκρατίας που αφορά τη διαχείριση συσκευασιών και την ίδρυση του Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων Προϊόντων. Στη συνέχεια, παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους χρήσιμες πληροφορίες που βρήκαν στα κείμενα. Σε αυτή τη δράση η διαχείριση των κειμένων δεν είναι πρότερος στόχος. Σκοπός είναι οι μαθητές να αντιληφθούν ότι η ανακύκλωση και διαχείριση των συσκευασιών είναι ένα θέμα το οποίο ταλανίζει τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ότι τα μέτρα θα πρέπει να είναι συλλογικά απέναντι σε έναν κοινό πρόβλημα. Δράση έκτη Το πρόβλημα της πλαστικής σακούλας Κατανομή σε ομάδες: Αυτή τη φορά η κατανομή στις ομάδες δεν γίνεται τυχαία, ούτε με κλήρωση αλλά οι μαθητές οι ίδιοι θα προσπαθήσουν να φτιάξουν τις ομάδες με τέτοιο τρόπο ώστε να συνεργαστούν με άτομα που δεν έχει τύχει να δουλέψουν στο συγκεκριμένο project. Οι ομάδες διατηρούνται για όλη την έκτη δράση. Α) Ενέργειες που έχουν γίνει για τον περιορισμό της χρήσης της πλαστικής σακούλας Διατύπωση στόχων: Να ενημερωθούν οι μαθητές για την πορεία των ευρωπαϊκών δράσεων γύρω από το θέμα. Να κατανοήσουν την έκταση του προβλήματος. Να καταλάβουν το πόσο σοβαρά προβλήματα προκύπτουν από τη χρήση της πλαστικής σακούλας. Να αποκτήσουν οικολογική συνείδηση απέναντι στη διαχείριση πλαστικών αποβλήτων. 24

Περιγραφή δράσης: Οι μαθητές στην αίθουσα πληροφορικής και με την εποπτεία του εκπαιδευτικού ψάχνουν πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων. Τα άρθρα ελέγχονται εκτυπώνονται και συγκεντρώνονται για να συζητηθούν. Ακολουθεί συζήτηση γύρω από τα άρθρα που συνέλεξε κάθε ομάδα και υπογραμμίζεται η ανάγκη για υιοθέτηση πανευρωπαϊκών στρατηγικών στη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων και τη μείωση της χρήσης της πλαστικής σακούλας. Β) Στατιστικά στοιχεία για τη διαχείριση πλαστικών αποβλήτων και χρήση πλαστικής σακούλας από τις χώρες της Ε.Ε. Διατύπωση στόχων: Να ενημερωθούν οι μαθητές για την πορεία των ευρωπαϊκών δράσεων γύρω από το θέμα. Να κατανοήσουν την έκταση του προβλήματος. Να αποκτήσουν οικολογική συνείδηση απέναντι στη διαχείριση πλαστικών αποβλήτων. Να μελετήσουν την πορεία δράσεων κάθε χώρας στο συγκεκριμένο τομέα και να συγκρίνουν τα ποσοστά Να εμπλουτίσουν τις καρτέλες κάθε χώρας που έχουν κατασκευάσει με αυτά τα στατιστικά στοιχεία Περιγραφή δράσης: Οι μαθητές στην αίθουσα πληροφορικής και με την εποπτεία του εκπαιδευτικού ψάχνουν πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων. Τα στοιχεία αυτά τα λαμβάνουν από την Ευρωπαϊκή Στατιστική Εταιρεία για να είμαστε σίγουροι ότι είναι επίσημα. Αφού εκτυπώσουν πίνακες και στοιχεία που χρειάζονται μοιράζονται οι καρτέλες που έχουν κατασκευαστεί και περνιούνται στατιστικά στοιχεία σε κάθε καρτέλα. Οι καρτέλες των χωρών είναι πλέον έτοιμες. Μετά από πολύ κόπο και συνεργατική προσπάθεια των μαθητών περιέχουν στοιχεία: Χώρα Ε.Ε., Πρωτεύουσα, μια χαρακτηριστική πληροφορία, ποσοστά ανακύκλωσης και διαχείρισης πλαστικού και τη λέξη καλημέρα στην επίσημη γλώσσα της χώρας. Οι καρτέλες για μια ακόμα φορά κρεμιούνται στη γωνιά της Ε.Ε. Στάδιο παρουσίασης των προϊόντων project 25

Δράση έβδομη Προσπάθεια διάχυσης της γνώσης στην τοπική κοινωνία Διατύπωση στόχων Να γίνει διάχυση των γνώσεων στην τοπική κοινωνία Να δράσουν όλοι από κοινού για το καλό του περιβάλλοντος Να βρουν τρόπους ευαισθητοποίησης του κοινωνικού συνόλου απέναντι στο θέμα της χρήσης πλαστικής σακούλας Να οργανώσουν δικές τους δράσεις Περιγραφή δράσης Η ολομέλεια της τάξης αφού συνεδρίασε αποφάσισε να δράσει με συγκεκριμένες στρατηγικές και τρόπους έτσι ώστε να γίνει διάχυση των γνώσεων που έχουν κατακτήσει από το πρόγραμμα Teachers For Europe αλλά και για να προσφέρουν στην αντιμετώπιση του οικολογικού αυτού προβλήματος. Πρώτη ενέργεια: Άρθρο προς δημοσίευση στην τοπική εφημερίδα «Σιφνέικα Νέα» Οι μαθητές συντάσσουν άρθρο για την τοπική εφημερίδα το οποίο αφορά την καταστροφική χρήση της πλαστικής σακούλας και για το ότι είναι ευθύνη όλων μας να σταματήσει η αλόγιστη χρήση της. Το άρθρο πήρε την έγκριση του εκδότη και θα δημοσιευτεί στο τεύχος Μαΐου. Έχει τίτλο «Πλαστική μου σακούλα αντίο» Θα προστεθεί ολόκληρο στα αποτελέσματα. Δεύτερη ενέργεια: Σε ανακυκλώσιμο χαρτί κατασκευή φυλλαδίων που θα ενημερώνουν τον κόσμο για την καταστροφική χρήση της πλαστικής σακούλας Χρησιμοποιήθηκε ανακυκλώσιμο οικολογικό χαρτί για να φτιάξουν οι μαθητές φυλλάδια τα οποία θα μοιραστούν στους κατοίκους του νησιού. Στα φυλλάδια οι κάτοικοι ενημερώνονται για το πόσο δύσκολο είναι να διασπαστεί το πλαστικό, να λιώσει και να αφομοιωθεί από το περιβάλλον. Παρακινούνται να χρησιμοποιούν υφασμάτινες σακούλες ή βιοδιασπώμενες οι οποίες κατασκευάζονται από φιλικά προς το περιβάλλον υλικά. Επίσης, στα φυλλάδια έχουν υπάρχουν σημαντικά ευρωπαϊκά ποσοστά που προτρέπουν στη μείωση της χρήσης της πλαστικής σακούλας. 26

Τρίτη ενέργεια: Καλλιτεχνικές δημιουργίες με ανακυκλώσιμα υλικά Οι μαθητές αποφασίζουν να δραστηριοποιηθούν και να δημιουργήσουν με πλαστικά και άλλα υλικά τα οποία θεωρούνται άχρηστα, πετιούνται στις χωματερές του νησιού και θα κάνουν πάνω από 100 χρόνια να λιώσουν. Κατασκεύασαν παιχνίδια και διακοσμητικά αντικείμενα. Τα προϊόντα αυτά θα διατεθούν προς το κοινό περί τα μέσα Μαΐου σε μια έκθεση που θα γίνει σε κεντρική αίθουσα εκδηλώσεων του νησιού, έπειτα από σχετική άδεια και ενημέρωση από το Δήμο Σίφνου. Εκεί οι μαθητές έχουν προγραμματίσει να κάνουν άλλη μια προσπάθεια ώστε να πείσουν τους συντοπίτες τους να μειώσουν τη χρήση των πλαστικών σακουλών και να ανακυκλώνουν όλες τις πλαστικές και λοιπές συσκευασίες από τα προϊόντα που καταναλώνουν. 27

Αποτελέσματα Συμπεράσματα και αξιολόγηση Τα αποτελέσματα της δράσης συμπίπτουν ουσιαστικά με το τελικό στάδιο της μεθοδολογικής διδακτικής προσέγγισης που ακολουθήθηκε. Είναι το τελικό στάδιο της αξιολόγησης και των συμπερασμάτων. Αξιολογώντας με μια πρώτη ματιά και σε γενικές γραμμές το σχέδιο δράσης διαφαίνεται ότι έχει θετικά αποτελέσματα και ότι σε γενικές γραμμές όλες οι δράσεις στέφθηκαν με επιτυχία. Το γενικό αυτό συμπέρασμα στηρίζεται σε αποδεδειγμένα στοιχεία. Τα προϊόντα του project είναι ποιοτικά και πολύ προσεγμένα. Οι μαθητές εργάστηκαν συλλογικά και δημιούργησαν οι ίδιοι προϊόντα τα οποία αποδεικνύουν την κατάκτηση της γνώσης κατά τη διαδικασία μάθησης. Σε προσωπικό επίπεδο οι μαθητές κατέκτησαν ουσιαστικές γνώσεις και ικανοποίησαν σε μεγάλο ποσοστό τους κύριους αρχικούς στόχους και σκοπούς που είχαν τεθεί. Απέκτησαν όχι μόνο οικολογική συνείδηση αλλά και ευρωπαϊκή. Αισθάνονται ευρωπαίοι πολίτες, έχουν κατανοήσει την αξία της συλλογικής αντιμετώπισης κοινών προβλημάτων. Επιτυχία επίσης αποτελεί η διάχυση των προϊόντων του project στην τοπική κοινωνία και η ανταπόκρισή της στην καμπάνια των μαθητών κατά της πλαστικής σακούλας. Δράση πρώτη Α) Η Ευρωπαϊκή Ήπειρος και οι χώρες της Β) Εισαγωγή στην έννοια της Ε.Ε. Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης δράσης ήταν πολύ θετικά. Ενώ αναμένονταν οι μαθητές να δυσκολευτούν με την έννοια της Ε.Ε. το φυλλάδιο των Ευρωπαϊκών Εκδόσεων που χρησιμοποιήθηκε είναι πολύ προσεγμένο και μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο στα χέρια του εκπαιδευτικού. Οι στόχοι επιτεθήκαν και οι μαθητές με αυτές τις δράσεις εισήχθησαν ομαλά σε έννοιες οι οποίες αν και δύσκολες για μαθητές αυτής της ηλικίας έγιναν αντιληπτές. Παράδειγμα ότι αποτελεί το γεγονός ότι κατάλαβαν το μέγεθος της Ευρώπης ενώ κάποιοι από αυτούς δεν έχουν φύγει ακόμα ποτέ από το νησί τους. Δράση δεύτερη Α) Η Ευρωπαϊκή Ένωση στον τόπο μου 28

Β) Εκπαιδευτική Επίσκεψη στις εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού του Πλατύ Γιαλού ο οποίος έχει χρηματοδοτηθεί από πακέτο στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι στόχοι της δράσης αυτής ικανοποιήθηκαν με ιδιαίτερα επιτυχία. Οι μαθητές ενθουσιασμένοι συγκέντρωσαν πληροφορίες για τα έργα που έχουν πραγματοποιηθεί στη Σίφνο με τη χρηματοδότηση της Ε.Ε. Η επίσκεψη στο βιολογικό καθαρισμό απέδειξε ότι με τη χρηματοδότηση της Ε.Ε. μπορούν να γίνουν πραγματικότητα πολύ σημαντικά έργα και να στηριχθούν οι προσπάθειες οι οποίες έχουν οικολογικό χαρακτήρα. Αυτό τονώνει το αίσθημα της συλλογικότητας και βοήθησε τους μαθητές αισθανθούν πολίτες της Ευρώπης βλέποντας ότι η Ε.Ε. έχει ενεργή δράση ακόμα και στον τόπο τους. Δράση τρίτη Γνωριμία με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Α) Γνωρίζουμε ονομαστικά τις χώρες της Ε.Ε. και κατασκευάζουμε μια καρτέλα για την κάθε μία που αναγράφει την ημερομηνία ένταξης στην Ε.Ε. Β) Γνωρίζουμε τη σημαία κάθε χώρας, την πρωτεύουσα, το γεωγραφικό σχήμα-θέση και ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα. Γ) Γνωριμία με τις γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δ) Βιωματικά παιχνίδια σχετικά με όλη την τρίτη δράση. Ε) Νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της εμπέδωσης της γνώσης Η ενότητα των δράσεων αυτών ήταν η πιο διασκεδαστική για τους μαθητές. Δημιούργησαν τις καρτέλες, χρωμάτισαν, κόλλησαν, πληροφορήθηκαν. Η δραστηριότητα με τις γλώσσες της Ευρώπης είχε πολύ θετικά αποτελέσματα και οι μαθητές ανταποκρίθηκαν ικανοποιητικά στη συγκεκριμένη δράση. Επιπρόσθετα, η δράση αυτή επέτρεψε στους μαθητές να δώσουν το στίγμα των δράσεων σε φίλους τους, σε άλλους μαθητές του σχολείου και στους γονείς τους. Το τραγούδι της καλημέρας σε όλες τις γλώσσες το τραγουδούσαν οι μαθητές ακόμα και στο διάλειμμα. Όσων αφορά τα βιωματικά παιχνίδια και τις νέες τεχνολογίες ήταν αναμενόμενο οι μαθητές να ανταποκριθούν θετικά. Μια ακόμα θετική επιρροή της δράσης ήταν ότι οι μαθητές έδειξαν πολύ ενδιαφέρον για τα παιχνίδια στο kids corner και φαίνεται να τα προτιμούν από άλλα παιχνίδια του διαδικτύου. Δράση τέταρτη 29

Η αξία της ανακύκλωσης των πλαστικών Α) Γνωριμία με το πλαστικό ως υλικό μας χρήσης και την αναγκαιότητα ανακύκλωσής του Β) Ευρωπαϊκή σημαία και σημαία ανακύκλωσης με ανακυκλώσιμα υλικά Τα αποτελέσματα των δράσεων της ενότητας αυτής ήταν αισιόδοξα ως προς την περαιτέρω πορεία του Project. Οι μαθητές έδειξαν ενδιαφέρον για το θέμα της ανακύκλωσης των πλαστικών. Το βίντεο και οι εικόνες τους καθήλωσαν. Είναι μαγικό το πώς μια εικόνα και ένα βίντεο μπορεί να τραβήξει την προσοχή των μαθητών. Τα συγκεκριμένα βίντεο και εικόνες είναι πολύ προσεγμένα καθώς αποτελούν προϊόντα ευρωπαϊκού διαγωνισμού. Η Ευρωπαϊκή σημαία και η σημαία της ανακύκλωσης είναι εξαιρετικές κατασκευές και αποδεικνύουν την αστείρευτη έμπνευση των μαθητών. Δράση πέμπτη Η νομοθεσία της Ε.Ε. και της Ελλάδας σχετικά με την ανακύκλωση Α) Γνωριμία με την πράσινη βίβλο Β) Επιπλέον κείμενα προς επεξεργασία (εφημερίδα της Ε.Ε. και νομοθεσία ανακύκλωσης) Η συγκεκριμένη δράση και στα δυο σκέλη ήταν η δράση που κέντρισε λιγότερο την προσοχή των μαθητών. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπήρξε ανταπόκριση αλλά αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς ότι περιέχει διάλεξη, συζήτηση, μεγάλα και κουραστικά κείμενα δεν κερδίζει εύκολα το ενδιαφέρον των μαθητών. Όμως, ασχολήθηκαν όσο μπορούσαν με βάση τις δυνατότητές τους με τα κείμενα αυτά, σε αξιοπρεπές επίπεδο και κατέκτησαν τις απαιτούμενες γνώσεις. Δράση έκτη Το πρόβλημα της πλαστικής σακούλας Α) Ενέργειες που έχουν γίνει για τον περιορισμό της χρήσης της πλαστικής σακούλας Β) Στατιστικά στοιχεία για τη διαχείριση πλαστικών αποβλήτων και χρήση πλαστικής σακούλας από τις χώρες της Ε.Ε. Οι μαθητές ανταποκρίθηκαν πολύ θετικά στις απαιτήσεις της δράσης και οι στόχοι επετεύχθησαν αβίαστα και στο έπακρο. Ενώ αναμένονταν τα στατιστικά στοιχεία να δυσκολέψουν τους μαθητές ήταν ευτυχής σύμπτωση το ότι συνέπεσαν με ανάλογη ενότητα στο μάθημα των μαθηματικών και έτσι δεν υπήρξε κανένα 30

απολύτως πρόβλημα. Το αντίθετο μάλιστα, λειτούργησε αυτή η δράση θετικά στην εμπέδωση της ενότητας των μαθηματικών. Τέλος, οι μαθητές προβληματίστηκαν γύρω από το θέμα της πλαστικής σακούλας και την αλόγιστη κατανάλωση ενός αντικειμένου του οποίο η χρήση διαρκεί μερικά λεπτά ενώ κάνει να απορροφηθεί από το περιβάλλον δεκάδες χρόνια. Δράση έβδομη Προσπάθεια διάχυσης της γνώσης στην τοπική κοινωνία Η τελευταία αυτή δράση είναι και η απόδειξη της πολύ καλής εξέλιξης της δράσης αυτής. Ένα άρθρο το οποίο συνέταξαν οι μαθητές με πολύ μεράκι και θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα με την μεγαλύτερη κινητικότητα στον τόπο τους, φυλλάδια που μοιράστηκαν σε όλο το νησί και ευαισθητοποίησαν τους κατοίκους, μία έκθεση με κατασκευές που θα γίνει στο τέλος της χρονιάς. Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν εμπράκτως ότι οι μαθητές όχι μόνο εργάστηκαν, αλλά και ότι με τη δράση τους επηρεάζουν θετικά και την τοπική κοινωνία. Προστιθέμενη αξία της δράσης Teachers for Europe Η προστιθέμενη αξία φορά αφορά πρωτίστως τη διάχυση της γνώσης στην τοπική κοινωνία. Το πρόγραμμα ενεργοποίησε τους κατοίκους του νησιού οι οποίοι ενημερώθηκαν από τους μαθητές για τη γραμμή που ακολουθεί η Ευρώπη γύρω από το θέμα της πλαστικής σακούλας. Επίσης, ενημερώθηκαν για τα ποσοστά μείωσής της στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Υπάρχουν ήδη εμφανή αποτελέσματα από την εκστρατεία των μαθητών η οποία θα συνεχιστεί και μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς. Αποκορύφωμα θα αποτελέσει η έκθεση με επαναχρησιμοποιημένα πλαστικά αντικείμενα που θα πραγματοποιηθεί σε κεντρική αίθουσα με είσοδο ανοικτή προς το κοινό. Εκεί θα γίνει και η αποφασιστικότερη προσπάθεια επιρροής, διότι τα ποσοστά ανακύκλωσης και γενικά περιβαλλοντικής συνείδησης στο νησί της Σίφνου δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Δευτερευόντως, οι μαθητές κατανόησαν τις διεθνείς τάσεις, τρόπους σκέψης, πρότυπα συμπεριφοράς τα οποία συμβάλουν στην αλλαγή της ευρωπαϊκής κοινωνίας και περιβαλλοντικής συνείδησης. Πληροφορήθηκαν επαρκώς σχετικά με τις ιδέες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν τη δημιουργία ενότητας και συνεργασίας για την αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων. Ενδυνάμωσαν την εκτίμηση τους σχετικά με τις 31

δημοκρατικές αξίες της ανοχής, της ισότητας και της αλληλοβοήθειας. Εκτίμησαν τις ευρωπαϊκές αξίες γενικά και ιδιαίτερα τις φιλελεύθερες δημοκρατικές αξίες, όπως είναι η ανεκτικότητα και η ισότητα, τις αξίες περιβαλλοντικής συνείδησης και οικολογίας. Κατανόησαν ότι μπορούν να αντλούν δύναμη από τα κινήματα, τους οργανισμούς και τις φιλόδοξες απόψεις που προωθούν την ενότητα στην Ευρώπη. Τέλος, κατανόησαν τις ευθύνες που έχουν ως Ευρωπαίοι πολίτες με απόρροια την ανάπτυξη εποικοδομητικών στάσεων για επείγοντα καίρια σύγχρονα θέματα, όπως είναι τα περιβαλλοντικά. Δυσκολίες/τεχνικά προβλήματα Σε γενικές γραμμές δεν υπήρξαν, πέρα από τις συνηθισμένες σε ένα τέτοιο εγχείρημα, δυσκολίες. Υπήρχαν δυσκολίες του τύπου να μην επαρκούν οι υπολογιστές στο εργαστήριο πληροφορικής, να μην είναι ιδανικός ο καιρός όταν είναι προγραμματισμένες δραστηριότητες στον εξωτερικό χώρο, να μην είναι εύκολη η πρόσβαση στους χώρους επίσκεψης. Ένα τεχνικό πρόβλημα που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι δεν υπάρχει στο νησί τυπογραφείο ή φωτογραφείο, ούτε κάποιος άλλος τρόπος μαζικής παραγωγής των φυλλαδίων που οι μαθητές έφτιαξαν. Έτσι, αναγκαστικά έγινε αναπαραγωγή τους σε ασπρόμαυρη φωτοτυπία. Επίσης, προτιμήθηκε σε άτομα των οποίων τα mail ήταν γνωστά να σταλεί το υλικό μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για οικολογικούς λόγους. Μια άλλη λύση την οποία πρότειναν οι μαθητές ήταν η δημιουργία έκθεσης με καλλιτεχνικές δημιουργίες από ανακυκλώσιμα υλικά στα πλαίσια της οποίας θα γίνει διάχυση των προϊόντων. 32

Επίλογος Στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι επιφορτισμένος με το επιπρόσθετο καθήκον της συμβολής στην ανάπτυξη του πολίτη της κοινωνίας της γνώσης, του Ευρωπαίου πολίτη στα πλαίσια μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας, του ισορροπημένου άνθρωπου που είναι σε θέση να συνταιριάσει αρμονικά την εθνική και προσωπική του συνείδηση με τη συνείδηση του Ευρωπαίου πολίτη. Κίνητρο για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα Teachers 4 Europe ήταν η ανάγκη μου ως εκπαιδευτικού, να ανταπεξέλθω στις απαιτήσεις που απορρέουν από τα προαναφερόμενα. Η επαγγελματοποίηση μέσα σε ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο επιτάσσει την επιμόρφωση σε θέματα ευρωπαϊκής διάστασης της παιδείας. Μέσα από το Teachers 4 Europe μου δόθηκε η δυνατότητα να ενημερωθώ για τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Κύριος στόχος είναι η εμπλοκή στη διαμόρφωση ενεργών ευρωπαίων πολιτών. Κατά επέκταση έλαβα εμπεριστατωμένη παροχή βοήθειας και γνώσεων με σκοπό τη βελτιστοποίηση των δεξιοτήτων σε καινοτόμες βιωματικές μεθόδους, σύγχρονες εφαρμογές τεχνολογιών πληροφορικής, εναλλακτικές διδακτικές προσεγγίσεις υπό την σκέπη του φάσματος του ευρωπαϊκού εννοιολογικού πλαισίου/θεματολογίας. Επιθυμία μου ήταν να συμμετάσχω σε ένα δίκτυο ανταλλαγής απόψεων, να συναναστραφώ με ανθρώπους που έχουν τις ίδιες ανησυχίες με εμένα σε μια προσπάθεια αλληλοβοήθειας, σε ένα συγκερασμό ιδεών και νεωτεριστικών προσεγγίσεων. Μέσω του Teachers4Europe κατάφερα να εκμεταλλευτώ τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις της Ευρωπαϊκής πραγματικότητας ώστε να τις αξιοποιήσω τόσο εγώ, όσο και η σχολική μονάδα που υπηρετώ, αλλά κυρίως οι μαθητές που αποτελούν τους ευρωπαίους πολίτες του μέλλοντος. Πιστεύω ότι οι μαθητές έπειτα από τη συμμετοχή τους στο συγκεκριμένο πρόγραμμα απέκτησαν τα εφόδια εκείνα ώστε να πραγματώσουν τους στόχους που επιτάσσει η ευρωπαϊκή προσέγγιση της γνώσης. Εκμεταλλεύτηκαν τις κλίσεις, δυνατότητες και ενδιαφέροντά τους. Εργάστηκαν εκμεταλλευόμενοι τη δημιουργικότητα και την καινοτομία, τη συνεργασία, τη διάχυση των γνώσεων, την ικανότητα να μαθαίνει κανείς διά βίου. Διασκέδασαν και επηρέασαν θετικά όλη την τοπική κοινωνία, διαχέοντας όλα όσα εκείνοι έμαθαν και κατέκτησαν. 33