ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. Διοίκηση Εργοταξίου Διδάσκων: Γιάννης Χουλιάρας Ανάλυση παραγόντων λειτουργίας ενός εργοταξίου. Μεθοδολογία μέτρησης και αποτίμησης λειτουργιών.
Παράγοντες λειτουργίας εργοταξίου 1. Το ανθρώπινο δυναμικό (το σύνολο των εργαζομένων στο εργοτάξιο) 2. Ο μηχανικός εξοπλισμός και οι παραγωγικές εγκαταστάσεις που λειτουργούν στο εργοτάξιο και συνδέονται μ αυτό 3. Τα εργοταξιακά υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή Εξέλιξη των εργοταξίων και των κατασκευών με: Βελτιωμένους τύπους υλικών και μηχανημάτων Ποιοτική άνοδο στην εκπαίδευση του προσωπικού.
Η ανθρώπινη εργασία Σωστός συσχετισμός των δραστηριοτήτων του προσωπικού, π.χ.: Ο κατεθυντήριος έλεγχος του Διπλωματούχου Μηχανικού Οι εντολές εφαρμογής του Τεχνολόγου Μηχανικού Η επιδεξιότητα του τεχνίτη Η δουλειά του εργάτη Μελέτη εργασίας: 1. Επιλογή νέας μεθόδου: επιλογή, καταγραφή, αξιολόγηση 2. Βελτίωση υπάρχουσας μεθόδου: μέτρηση, πρόταση βελτιώσεων, εφαρμογή, αξιολόγηση) Δημιουργία κατάλληλου ψυχολογικού κλίματος: ενημέρωση, εμπιστοσύνη, επαφή διοίκησης και εργαζομένων. Έλεγχος και αξιολόγηση των συνθηκών εργασίας: Υγιεινή, φωτισμός, κλιματισμός, θόρυβος, ασφάλεια των εργαζομένων.
Απόδοση του εργαζόμενου στο εργοτάξιο 1. Ο χρόνος εργασίας: Διάρκεια απασχόλησης με τα διαλείμματα Σωστή ένταξη και διάρκεια των διαλειμμάτων, αδειών (οφέλη) Υπερωριακή απασχόληση (στόχοι, νομοθεσία, κόστος, κούραση) 2. Η κούραση του εργαζόμενου (σωματική, πνευματική, ψυχική) Παράγοντες που επηρεάζουν την κούρασης: Το είδος της εργασίας Οι συνθήκες της εργασίας Ο τρόπος εκτέλεσης της εργασίας
Εργονομία Επιστήμη που μελετά τους νόμους που αφορούν την παραγωγή έργου. Στόχοι της εργονομίας: Μελέτη της εξέλιξης των συνθηκών και του περιεχομένου της εργασίας κατά την προσαρμογή της στον άνθρωπο Σχεδιασμό του τρόπου εκτέλεσης μιας εργασίας και του περιβάλλοντος της εργασίας. Σύγχρονες τάσεις της εργονομίας: 1. Έρευνα στον πραγματικό χώρο εργασίας 2. Αντιμετώπιση του εργαζόμενου ως ολότητα 3. Ενδιαφέρον στη συμπεριφορά του εργαζόμενου 4. Βελτίωση της εργασίας σε συνεργασία με τους εργαζόμενους 5. Ενίσχυση του διεπιστημονικού χαρακτήρα της εργονομίας
Είδη δομικών υλικών Υλικά που μετασχηματίζονται (π.χ. τσιμέντο σκυρόδεμα) Υλικά που ενσωματώνονται στην κατασκευή (π.χ. φωτιστικά) Υλικά που χρησιμοποιούνται προσωρινά (π.χ. ξυλότυποι) Υλικά που συντελούν στην κίνηση των μηχανών (π.χ. καύσιμα) Υλικά που υποστηρίζουν τη λειτουργία του εργοταξίου (π.χ. αναλώσιμα) Εσωτερικά υλικά: ιδιοκτησία του κατασκευαστή Εξωτερικά υλικά: από προμηθευτές και κατασκευαστές
Διαδικασίες διακίνησης των υλικών 1. Παραλαβές και αποστολές υλικών 2. Φύλαξη και διατήρηση των υλικών (αποθήκευση) 3. Προγραμματισμός των αναγκαίων υλικών 4. Τοποθέτηση παραγγελιών και επιτόπια παραγωγή 5. Διαχειριστικός έλεγχος των υλικών 6. Καταγραφή των διακινούμενων υλικών και στατιστική αξιοποίηση των στοιχείων (κοστολογήσεις, προγραμματισμός)
Προβλήματα διακίνησης των υλικών 1. Ο προγραμματισμός των υλικών: Χρονικός και ποσοτικός Μέθοδος του γραμμικού προγραμματισμού με μεταβλητές: α. τη ζήτηση του υλικού β. το απόθεμα του υλικού γ. το χρόνο που αντιστοιχούν οι προηγούμενες παράμετροι. 2. Αποθήκη των υλικών: - Αποθηκευτικοί χώροι - Καταμέτρηση, διαχείριση, φύλαξη, ασφάλιση των υλικών
Λειτουργία εξοπλισμού και εγκαταστάσεων Η τεχνολογική πρόοδος συνεπάγεται: Συνεχή αύξηση των εργοταξιακών μηχανικών μέσων Αυξημένες απαιτήσεις τεχνικών γνώσεων διοίκησης εργοταξίων Διάκριση των μηχανικών μέσων των εργοταξίων: 1. Εργοταξιακά εργαλεία και βοηθήματα 2. Εργοταξιακά μηχανήματα 3. Εργοταξιακές μηχανικές εγκαταστάσεις
Οικονομικά στοιχεία του μηχανικού εξοπλισμού Κόστος = Κ Α + Κ Σ + Κ Λ + Κ Π + Κ Μ + Κ Ε + Κ Φ Κέρδος = (αμοιβή) (κόστος) ( /h) (άθροισμα δαπανών) Οικονομικό όφελος = (παραγόμενο έργο) x (κέρδος τιμής μονάδας) Οικονομικός χρόνος ζωής (n) : Τα έτη αποδοτικής χρήσης της μηχανής Συντελεστής απασχόλησης (Μ) : Συνήθως Μ = 0,6 Αξία δομικής μηχανής: Α t = (Δ + Σ ΚΕ ) (Α + Σ ΚΣ ) όπου: Δ = το κεφάλαιο αγοράς της μηχανής Σ ΚΕ = οι συνολικές δαπάνες επισκευής και συντήρησης από την αγορά μέχρι τη χρονική στιγμή t Α = η αξία του συνολικού έργου της μηχανής μέχρι t, δηλ. οι αποσβέσεις που ενσωματώθηκαν στο κόστος των έργων της μηχανής Σ ΚΣ = οι συνολικές δαπάνες επισκευής και συντήρησης μέχρι το χρόνο t που ενσωματώθηκαν στο κόστος των έργων της μηχανής
Τεχνικά στοιχεία του μηχανικού εξοπλισμού Στοιχεία λειτουργίας του μηχανήματος: Για τη συντήρηση, επισκευή και επάνδρωση του μηχανήματος Στοιχεία απόδοσης έργου του μηχανήματος: Για τον προγραμματισμό και τον έλεγχο των έργων. Απόδοση οδοστρωτήρα: Α = Ε. 60. W. υ / Ν όπου: A = η απόδοση του οδοστρωτήρα σε m 2 /h (m 2 /h) Ε = συντελεστής απόδοσης μηχανήματος και χειριστή (0,6 0,85) W = το ωφέλιμο πλάτος κυλίνδρωσης (m) = Π 0,30 m υ = η ταχύτητα του οδοστρωτήρα (m/min) Ν = ο αριθμός των αναγκαίων διελεύσεων για την επίτευξη της επιθυμητής συμπύκνωσης
Απόδοση μηχανών (συνέχεια) Απαιτούμενος χρόνος για την εκτέλεση μιας εργασίας: Απόδοση ισοπεδωτή: Τ = α. D / ε. υ όπου: Τ = ο συνολικός χρόνος μιας εργασίας (h) α = ο αριθμός των απαιτούμενων διαδρομών D = το μήκος μιας διαδρομής (km) ε = ο συντελεστής απόδοσης του ισοπεδωτή (0,6 0,85) υ = η ταχύτητα του ισοπεδωτή (km/h) Αναγκαίος χρόνος απασχόλησης μηχανής = (Συνολική πραγματική επιφάνεια κυλίνδρωσης) / (Απόδοση της μηχανής)
Πεδία διοίκησης (Management) (Ανάγκη και ιστορία της διοίκησης) Διοίκηση: Η διαδικασία του προγραμματισμού, της οργάνωσης, της διεύθυνσης και του ελέγχου που ασκούνται σε μία επιχείρηση ή οργανισμό για να επιτευχθούν αποτελεσματικά οι στόχοι τους. Πεδία διοίκησης: 1. Η οργάνωση και η διοίκηση 2. Το Marketing και η Διοίκηση πωλήσεων 3. Η διοίκηση παραγωγής 4. Η χρηματοοικονομική διοίκηση και η λογιστική 5. Η διοίκηση ανθρώπινων πόρων 6. Η διαχείριση πληροφοριών Λήψη τεχνικοοικονομικών αποφάσεων σε κάθε στάδιο.
Διοίκηση του μηχανικού εξοπλισμού Μέθοδος STEVENSON (Συμπλήρωση και αξιοποίηση εντύπων: Α) Έντυπο του Δελτίου Ταυτότητας (Ε.Δ.Τ.) του μηχανήματος Β) Έντυπο Συντήρησης (Ε.Σ.). Οι εργασίες διακρίνονται σε: α) ΚΛΑΣΕΙΣ: i. Προγραμματισμένες εργασίες ii. Απρογραμμάτιστες εργασίες iii. Προληπτική συντήρηση iv. Επισκευή και συντήρηση από τον εγγυητή β) ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: Κινητήρας, Υδραυλικό σύστημα, Ηλεκτρικό, κλπ. Γ) Έντυπο Ανεφοδιασμού (Ε.Α.)
Δημιουργία αρχείων STEVENSON Πίνακες αρχείων από τα έντυπα (Ε.Δ.Τ.), (Ε.Σ.), (Ε.Α.): Για το αντικείμενο της διοίκησης: αριθμός και είδη μηχανών, κλπ Για τις δυνατότητες οργάνωσης: προσωπικό, μηχανογραφικά. κ.α Είδη αρχείων: 1. Απογραφικό Αρχείο (Α.1) 2. Αρχείο Καυσίμων (Α.2) 3. Αρχείο Συντήρησης (Α.3) 4. Αρχείο Απασχόλησης Εξοπλισμού (Α.4) 5. Αρχείο Αποθήκης Ανταλλακτικών (Α.5) 6. Αρχείο Λειτουργίας Συνεργείων (Α.6) 7. Οικονομικό Αρχείο (Α.7)
Ανάλυση της λειτουργίας του εργοταξίου Αποδοτικότητα της εργοταξιακής εργασίας Συσχετισμός: - της εργασίας του προσωπικού - της λειτουργίας του εξοπλισμού - της διακίνησης των υλικών α. στο στάδιο της μελέτης και του προγραμματισμού ενός έργου β. κατά τον έλεγχο ενός εξελισσόμενου εργοταξίου. Καταγραφή, μέτρηση και αξιολόγηση της λειτουργίας του εργοταξίου.
1. Καταγραφή της λειτουργίας του εργοταξίου Παραστατική και ολοκληρωμένη αποτύπωση της διαδικασίας που ακολουθείται με πίνακες, σύμβολα, διαγράμματα, κλπ. Διαγράμματα ροής (Flow charts): Αναφέρονται όλα τα πληροφοριακά στοιχεία Τα φύλλα επεξεργασίας και τα στοιχεία του διαγράμματος αριθμούνται για να συγκριθούν και να βελτιωθούν οι διαδικασίες Ορίζεται με σαφήνεια η αρχή και το τέλος της διαδικασίας Επιδιώκεται ο διαχωρισμός των διαφόρων φάσεων και των σημείων, ώστε οι συμβολισμοί να κάνουν απλή την εποπτεία.
Κατηγορίες διαγραμμάτων ροής Διαγράμματα ΤΥΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (MAN-TYPE FLOW CHARTS): Η ροή παρακολουθεί την κίνηση του εργαζόμενου ή ομάδων εργαζομένων Διαγράμματα ΤΥΠΟΥ ΜΗΧΑΝΗΣ (MACHINE-TYPE FLOW CHARTS): Η ροή παρακολουθεί την κίνηση της λειτουργίας του αντίστοιχου εξοπλισμού Διαγράμματα ΤΥΠΟΥ ΥΛΙΚΟΥ (MATERIAL-TYPE FLOW CHARTS): Η ροή παρακολουθεί την κίνηση του υλικού μέσα στη διαδικασία
Διάγραμμα ροής διαδικασίας
Διάγραμμα Μηχανών - Προσωπικού
2. Μέτρηση της λειτουργίας του εργοταξίου α) Μέθοδος μελέτης χρόνου κινήσεων (time lapse method): χρονομέτρηση φάσεων για χρήση εργοταξιακών μηχανημάτων β) Μέθοδος προτυποποίησης της εργασίας (standard time study): χρονομέτρηση και ταυτόχρονη βαθμολόγηση της ταχύτητας της εργασίας για αξιολόγηση της εργασίας του προσωπικού.
Περιπτώσεις / Προβλήματα μέτρησης μιας εργασίας 1. Εφαρμογή για πρώτη φορά μια νέας μεθόδου εργασίας 2. Αλλαγή μεθόδου ή συστήματος 3. Έλεγχο της εφαρμογής των αποτελεσμάτων μιας μελέτης μέτρησης εργασίας 4. Συγκέντρωση και επεξεργασία στοιχείων για αλλαγή μεθόδου 5. Παρατήρηση αδικαιολόγητης μείωσης της απόδοσης της εργασίας σε κάποιο τμήμα του εργοταξίου 6. Δημιουργία κορεσμού του χώρου από προσωπικό ή μηχανήματα 7. Αναζήτηση κινήτρων για τόνωση του ζήλου των εργαζομένων
Στόχοι από την αξιοποίηση των μετρήσεων Αύξηση της ταχύτητας των μηχανών που χρησιμοποιούνται στην εργασία χωρίς μείωση της ποιότητας του έργου και του χρόνου ζωής των εξαρτημάτων Μείωση της χρονικής διάρκειας του κύκλου με αλλαγές των εργαλείων και μηχανημάτων που χρησιμοποιούνται Έλεγχος του σωστού χειρισμού των μηχανημάτων και της σταθερής ποιότητας της εργασίας Έλεγχος εκτέλεσης της εργασίας σύμφωνα με τα προβλεπόμενα μέτρα ασφάλειας