ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ 3 ου ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΤΗΣ ΓΗΣ Ο Ερατοσθένης καταγόταν από την Κυρήνεια και γύρω στο 260 π.χ. πήγε στην Αθήνα για να σπουδάσει φιλοσοφία. Την εποχή εκείνη στην Αθήνα λειτουργούσαν η Ακαδημία του Πλάτωνα, το Λύκειο του Αριστοτέλη, ο κήπος του Επίκουρου Στη μέση της ζωής του τον κάλεσε ο Πτολεμαίος ο III στην Αλεξάνδρεια για να διδάξει το διάδοχο του θρόνου και να γίνει διευθυντής της ξακουστής σε όλο τον κόσμο βιβλιοθήκης της πόλης. Διακρίθηκε στην ποίηση, αστρονομία, ιστορία, μαθηματικά και αθλητικά. Ένα σημαντικό έργο του Ερατοσθένη ήταν η μέτρηση της γης. Δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία μέτρηση που έγινε στην αρχαιότητα αλλά σίγουρα η πιο επιτυχής. Παρατήρησε ότι κατά το θερινό ηλιοστάσιο στη Συήνη ο ήλιος βρίσκετε ακριβώς στο ζενίθ, ενώ στην Αλεξάνδρεια απέχει από το ζενίθ κατά μια γωνία ίση προς το 1/50 των τεσσάρων ορθών. Βασιζόμενος στους επαγγελματίες «βηματιστές» έλαβε την απόσταση από τη Συήνη έως την Αλεξάνδρεια ίση προς 500 στάδια. Από αυτό βρήκε ότι η περιφέρεια της Γης είναι 50 500=250.000 στάδια. Στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων «OPEN DISCOVERY SPACE» και «INSPIRING SCIENCE EDUCATION», το 3ο Γενικό Λύκειο Ηρακλείου (συγκεκριμένα μαθητές από το ΒΘ2) συμμετείχε στη δράση «ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ» μαζί με περίπου 400 σχολεία από όλη την Ευρώπη. Το πείραμα προϋπόθετε συνεργασία με κάποιο σχολείο του εξωτερικού με το οποίο θα έπρεπε να έρθει σε επαφή το σχολείο μας. Έτσι εμείς συνεργαστήκαμε με το Sompio School της Φιλανδίας που βρισκόταν στο ίδιο περίπου γεωγραφικό μήκος με το σχολείο μας.
Αρχικά κάναμε τις απαραίτητες έρευνες και δοκιμαστικούς υπολογισμούς στα προγράμματα Stellarium και Google Earth. Το πρώτο που έπρεπε να φροντίσουμε ήταν να βρούμε την ακριβή ώρα που έπρεπε να γίνει η μέτρηση στο Ηράκλειο (στο σχολείο), δηλαδή έπρεπε να βρούμε στις 20-03-2015 την ώρα που ο Ήλιος ήταν στο ζενίθ. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήσαμε το πρόγραμμα Stellarium το οποίο είναι ένα GPS του διαστήματος. Είναι ένα δωρεάν πρόγραμμα με χάρτες του ουρανού και χρήσιμες πληροφορίες για όλα τα αστρικά συστήματα. Με το Stellarium προσδιορίσαμε ότι η μέτρηση έπρεπε να γίνει στις 12:27:18 το μεσημέρι. Στις 20 Μαρτίου 2015 γύρω στις 12 το μεσημέρι συγκεντρωθήκαμε στο αμφιθέατρο του σχολείου προκειμένου να προετοιμάσουμε τις μετρήσεις που έπρεπε να γίνουν σε λίγο. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για τη διεξαγωγή των μετρήσεων ήταν: 1. Μια ράβδο προσαρμοσμένη κάθετα σε μια βάση 2. Νήμα της στάθμης 3. Μεζούρα
Χρησιμοποιώντας τα παραπάνω υλικά προσπαθήσαμε να φτιάξουμε ορθογώνιο τρίγωνο, με κάθετες πλευρές τη ράβδο και τη σκιά της και στη συνέχεια υπολογίσαμε τη γωνία πρόσπτωσης των ηλιακών ακτίνων. Το αποτέλεσμα που βγάλαμε για τη γωνία πρόσπτωσης των ηλιακών ακτίνων ήταν φ=35,9731 μοίρες. Την επόμενη εβδομάδα πήραμε και το αντίστοιχο αποτέλεσμα μέτρησης του σχολείου στη Φιλανδία. Οι μαθητές εκεί είχαν μετρήσει τη γωνία και την βρήκαν ω=60,6728 μοίρες. Άρα η διαφορά μεταξύ των δυο σχολείων ήταν ω-φ=24,6997 μοίρες. Έπρεπε να μετρήσουμε την απόσταση των δύο σχολείων και ακριβέστερα την απόσταση πάνω στον ίδιο μεσημβρινό. Αυτό έγινε μέσω του προγράμματος Google Earth. Βάλαμε τις συντεταγμένες των δύο σχολείων στο πρόγραμμα, στη συνέχεια προβάλαμε το σχολείο της Φιλανδίας στον δικό μας μεσημβρινό και κάναμε τη μέτρηση.
Το αποτέλεσμα ήταν 2.786.849 μέτρα Αφού στις 24,6997 μοίρες αντιστοιχούν 2.786.849 μέτρα τότε στις 360 μοίρες αντιστοιχούν 40.618.535 μέτρα. Άρα η περιφέρεια της Γης είναι ίση με ΠΓης 40.618.535m
Οι μαθητές που συμμετείχαν: Λαμπράκη Σοφία, Καπετανάκης Δημήτρης, Κουντάκης Αλέξης, Καφούσης Γιώργος, Γουμενάκης Γιάννης, Κεφαλογιάννης Άρης, Κοφτερίδη Ρέμη, Κωνσταντάκης Αντώνης, Κασανίδης Χρήστος, Λιονάκης Νίκος, Δανέλλης Θάνος, Κουρκουνάκης Αντώνης Ο υπεύθυνος καθηγητής: Τζιρίτας Μανόλης