Η Ευρώπη και ο "Άλλος": Η έκπληξη των Ανακαλύψεων

Η Ευρώπη και ο "Άλλος": Η έκπληξη των Ανακαλύψεων Υποδειγματικό Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός Δημιουργός: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΚΟΥΦΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Σημείωση Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν αυτόματης δημιουργίας και εκτύπωσης του Ψηφιακού Διδακτικού Σεναρίου με Τίτλο: «Η Ευρώπη και ο "Άλλος": Η έκπληξη των Ανακαλύψεων». Δημιουργήθηκε στις 01/02/2017 01:06:33 και έχει υποστηρικτικό ρόλο στο έργο του εκπαιδευτικού. Δεν αντικαθιστά το Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο, το οποίο περιέχει όλο το Διαδραστικό Περιεχόμενο και αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες της Πλατφόρμας «Αίσωπος». Το σενάριο αυτό έχει χαρακτηρισθεί ως «Υποδειγματικό» ύστερα από εργασία επιστημονικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικός Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλος ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Το Διαδραστικό Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του βρίσκεται στον σύνδεσμο: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106 Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε: Υποδειγματικά Σενάρια: Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια που έχουν προκύψει από επιστημονικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικοί Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλη ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Βέλτιστα Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία άνω των 70 μονάδων. Επαρκή Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία από 50 έως 70 μονάδες. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» - MIS: 479325, ΣΑΕ: 2014ΣΕ24580051. Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και υλοποιείται σε σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Η Πλατφόρμα Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος», αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων καθώς και καθοδήγησης και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης. Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης: Επιστημονικός Υπεύθυνος Πράξης για τις Δράσεις που αφορούν το Ι.Ε.Π: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 1: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 2: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Υπεύθυνος Υποέργου 3: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Επιστημονική Συντονίστρια των ειδικών επιστημόνων του Υποέργου 1: Βασιλική Καραμπέτσου, Φιλόλογος, Εισηγήτρια Ι.Ε.Π. Σελίδα 2/21

Φύλλα Εργασίας Σεναρίου Το παρόν ψηφιακό σενάριο περιέχει φύλλα εργασίας, τα οποία είναι συννημένα στο αρχείο «PDF» και μπορείτε να τα ανοίξετε κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο. 1η Φάση: Δεν υπάρχει 2η Φάση: Δεν υπάρχει 3η Φάση: 4η Φάση: Δεν υπάρχει Σελίδα 3/21

Γενική Περιγραφή Σεναρίου Γνωστικό αντικείμενο: Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός Θεματική ταξινομία: Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός Εκπαιδευτικό πρόβλημα: Οι μαθητές καλούνται να γνωρίσουν, να περιγράψουν και να αναλύσουν το πώς η επαφή των Ευρωπαίων με τους γηγενείς πληθυσμούς των Νέων Χωρών διαμόρφωσε, εμπλούτισε και κλόνισε τον ευρωπαϊκό πολιτισμό σε επίπεδο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτισμικό και αξιακό. Επιπλέον, οι μαθητές καλούνται να προσεγγίσουν και να παρουσιάσουν την αλλαγή της κοσμοθεωρίας του κατοίκου της Ευρώπης όσον αφορά την ευρωπαϊκή του συνείδηση και την ύπαρξη άλλων πολιτισμών πολύ διαφορετικών από τον δικό του. Η συνδρομή των πολυμεσικών εργαλείων μπορεί να συνδράμει στην ομαδοκεντρική προσπέλαση της γνώσης, να ενεργοποιήσει τους μαθητές και να τους καθοδηγήσει -με τη συνδρομή του εκπαιδευτικού- στην κατάκτηση μιας σειράς στόχων που θα συνδέονται στενά με δεξιότητες οργάνωσης, αυτοαξιολόγησης, συνεργατικής και αυτόνομης μάθησης. Γενική περιγραφή περιεχομένου: Η πρόταση αυτή αποσκοπεί στην ανάδειξη, περιγραφή και πρόσληψη διαφορετικών πολιτισμικών ταυτοτήτων. Η ανακάλυψη των Νέων Χωρών από τους Ευρωπαίους δίνει μία πρώτης τάξεως διδακτική ευκαιρία να προσεγγιστούν ενεργητικά βασικές έννοιες του γνωστικού αντικειμένου που έχουν να κάνουν με ζητήματα κουλτούρας και διαφορετικότητας, γνώσεων. Η διδακτική μέθοδος εστιάζει στη διερευνητική, ενεργητική και συνθετική προσέγγιση της νέας γνώσης σε συνδυασμό με την ομαδοκεντρική διδασκαλία και την αξιοποίηση των ΤΠΕ. Οι ενέργειες των μαθητών χαρακτηρίζονται από επίλυση προβλήματος, συνεργασία, υπόθεση, εισήγηση, σύγκριση, συσχέτιση δεδομένων και εφαρμογή στην πράξη της νέας γνώσης. Διδακτικοί Στόχοι: Να τοποθετούν τα γεγονότα-σταθμούς των Μεγάλων Ανακαλύψεων στον άξονα της διαχρονίας. Να περιγράφουν, να ερμηνεύουν και να συνθέτουν τις αλληλεπιδράσεις Ευρωπαίων και εξωευρωπαϊκών λαών Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου: Ευρώπη αποικιοκρατία Νέες Χώρες πόλεμος ανακαλύψεις Άνθρωπος ινδιάνοι Πολιτισμός αξίες κουλτούρα ταυτότητα Υλικοτεχνική υποδομή: εργαστήριο υπολογιστών, φορητοί υπολογιστές, διδραστικός πίνακας, προβολικό μηχάνημα Σελίδα 4/21

Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά εντός του σχολείου: 3 ώρες Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί: ΟΧΙ Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας: Μέτριας δυσκολίας Τύπος διαδραστικότητας : Συνδυασμός παθητικής και ενεργητικής μάθησης Επίπεδο διαδραστικότητας : Μεσαίο Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη: 15-18 Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο: Γενικό Λύκειο Σελίδα 5/21

Σύνοψη φάσεων σεναρίου: 1η Φάση: Οι Ευρωπαίοι συναντούν εξωευρωπαϊκούς λαούς Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας με βιντεοπροβολέα ή διαδραστικό πίνακα (Εργαστήριο Πληροφορικής) Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Εικόνα αφόρμησης 2η Φάση: Τοποθέτηση των εξερευνητικών ταξιδιών στο χρόνο Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας με βιντεοπροβολέα ή διαδραστικό πίνακα (Εργαστήριο Πληροφορικής) Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Οι ανακαλύψεις Σελίδα 6/21

3η Φάση: Ομαδοσυνεργατική διερεύνηση και επεξεργασία δραστη Χρονική Διάρκεια: 60 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Πληροφορικής Αριθμός φύλλων εργασίας: 1 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Ανακαλύψεις και κοινωνικές ανακατατάξεις ΠΑΡΑΘΕΜΑ 1 ΠΑΡΑΘΕΜΑ 2 ΠΑΡΑΘΕΜΑ 3 ΠΑΡΑΘΕΜΑ 4 ΠΑΡΑΘΕΜΑ 5 ΠΑΡΑΘΕΜΑ 6 ΠΑΡΑΘΕΜΑ 7 ΠΑΡΑΘΕΜΑ 8 Εικόνα 1 Εικόνα 2 Διάγραμμα 1 Διάγραμμα 2 Χάρτης 4η Φάση: Αξιολόγηση Επέκταση Άλλες εκδοχές Χρονική Διάρκεια: 45 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα πληροφορικής ή αίθουσα με προβολικό μηχάνημα (ή διαδραστικό πίνακα) Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: Σελίδα 7/21

1η Φάση: Οι Ευρωπαίοι συναντούν εξωευρωπαϊκούς λαούς Σελίδα 8/21

1η Φάση: Οι Ευρωπαίοι συναντούν εξωευρωπαϊκούς λαούς Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας με βιντεοπροβολέα ή διαδραστικό πίνακα (Εργαστήριο Πληροφορικής) Οι μαθητές καλούνται να σχολιάσουν το εικονιστικό υλικό που προβάλλεται. Προκαλείται από τον εκπαιδευτικό συζήτηση στην ολομέλεια της τάξης για τα χαρακτηριστικά των ανθρώπινων ομάδων και το περιβάλλον τοπίο. Ζητείται από τους μαθητές να παρατηρήσουν και να συγκρίνουν στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους δύο πολιτισμούς. Στη συνέχεια καλούνται να δώσουν προφορικά μία λεζάντα στην εικόνα αιτιολογώντας την επιλογή τους είτε να σκεφτούν έναν πιθανό διάλογο που θα μπορούσε να έχει εκτυλιχθεί στη συγκεκριμένη σκηνή ή τι θα μπορούσε να επακολουθήσει. Ορισμένες απόψεις των μαθητών αναγράφονται ενδεικτικά στον πίνακα (παραδοσιακό ή διαδραστικό). 1. Εικόνα αφόρμησης: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2572/#question11139 Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 9/21

2η Φάση: Τοποθέτηση των εξερευνητικών ταξιδιών στο χρόνο Σελίδα 10/21

2η Φάση: Τοποθέτηση των εξερευνητικών ταξιδιών στο χρόνο Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας με βιντεοπροβολέα ή διαδραστικό πίνακα (Εργαστήριο Πληροφορικής) Ο εκπαιδευτικός προβάλλει μέσω βιντεοπροβολέα στους μαθητές ένα σύντομο βίντεο, ενώ ταυτόχρονα ζητά από τα παιδιά να κρατούν προσωπικές σημειώσεις κατά τη διάρκεια της προβολής για το ΠΟΤΕ, το ΠΟΥ και από ΠΟΙΟΥΣ πραγματοποιήθηκαν τα σημαντικότερα εξερευνητικά ταξίδια. 1. Οι ανακαλύψεις: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2573/#question11145 Διευκρίνιση: Ανακάλυψη Νέων Χωρών (μέχρι το 2:30) Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σχόλιο: Σε ποια περίπου εποχή ξεκινούν τα τολμηρά εξερευνητικά ταξίδια; Τι άλλο συνέβαινε εκείνη την εποχή στην Ευρώπη που δικαιολογούν αυτά τα ταξίδια; Σελίδα 11/21

3η Φάση: Ομαδοσυνεργατική διερεύνηση και επεξεργασία δραστη Σελίδα 12/21

3η Φάση: Ομαδοσυνεργατική διερεύνηση και επεξεργασία δραστη Χρονική Διάρκεια: 60 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Πληροφορικής Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/fyllo_ergasias_11.docx Οι μαθητές καλούνται σε αυτό το στάδιο να συνεργαστούν και να προσπελάσουν τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας. Διανέμεται κοινό φύλλο στις ομάδες, οι οποίες έχουν ήδη σχηματιστεί πριν την έναρξη του σεναρίου. Οι ρόλοι της κάθε ομάδας αφήνονται να μοιραστούν από τους ίδιους τους μαθητές. Τα 20 λεπτά της 1 ης ώρας και όλη η 2η διδακτική ώρα διατίθενται στις ομάδες προκειμένου να αποκωδικοποιήσουν και να αναλύσουν το πληροφοριακό υλικό και κατόπιν να προβούν στη δική τους σύνθεση με ενεργητικό τρόπο και πολυμεσικό υλικό. 1. Ανακαλύψεις και κοινωνικές ανακατατάξεις: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση επιλογής λέξεων Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11161 Περιγραφή Εργασίας: Με βάση το παράθεμα 2 και την εικόνα 1 να επιλέξετε την κατάλληλη φράση. Κείμενο Εργασίας: Οι αριστοκράτες βρέθηκαν σε δυσμενή θέση. Οι αστοί πλούτισαν με το εμπόριο, τη βιοτεχνία και τις τραπεζικές επιχειρήσεις. Το βιοτικό επίπεδο των χωρικών βελτιώθηκε και οι εργάτες κακοπληρώνονταν ζώντας δύσκολα λόγω της ανασφάλειας και της ανεργίας. 2. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 1: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11162 Τα αποτελέσματα αυτών των εξερευνητικών ταξιδιών και η ίδρυση αποικιακών αυτοκρατοριών είναι σχεδόν αδύνατον να υπολογιστούν. Καταρχάς, επέκτειναν το εμπόριο από τα στενά του μεσογειακά όρια σε παγκόσμια κλίμακα. Για πρώτη φορά στην ιστορία, πλοία των μεγάλων ναυτικών δυνάμεων έπλεαν στις εφτά θάλασσες. Το στεγανό μικρό μονοπώλιο του ανατολικού εμπορίου που διατηρούσαν οι ιταλικές πόλεις, δέχτηκε σοβαρό πλήγμα [ ] Δεύτερη συνέπεια υπήρξε η τεράστια αύξηση του όγκου του εμπορίου και της ποικιλίας ειδών κατανάλωσης. Στα μπαχαρικά και τα υφάσματα της Ανατολής προστέθηκαν τώρα καπνός από τη Βόρεια Αμερική, μολάσσες και ρούμι από τις Δυτικές Ινδίες, κακάο, κινίνο και κόκκινη βαφή από τη Νότια Αμερική. Τέλος, ελεφαντόδοντο, σκλάβοι και φτερά Σελίδα 13/21

στρουθοκαμήλου από την Αφρική. Πέρα απ αυτά τα αγαθά, άγνωστα μέχρι τότε ή διαθέσιμα σε περιορισμένες ποσότητες, η προσφορά ορισμένων παλιότερων προϊόντων αυξήθηκε πάρα πολύ. Αυτό ίσχυε ιδιαίτερα για τη ζάχαρη, τον καφέ, το ρύζι και το βαμβάκι, που εισάγονταν σε τόσο μεγάλες ποσότητες από το Δυτικό Ημισφαίριο, ώστε έπαψαν να είναι είδη πολυτελείας. Ένα άλλο σημαντικό αποτέλεσμα της ανακάλυψης και κατάκτησης υπερπόντιων χωρών υπήρξε η επέκταση της προσφοράς πολύτιμων μετάλλων. Όταν ο Κολόμβος ξεκίνησε για πρώτη φορά προς την Αμερική, οι ποσότητες χρυσού και ασημιού στην Ευρώπη ήταν ελάχιστα επαρκείς για να στηρίξουν μια δυναμική οικονομία. Πενήντα χρόνια αργότερα, ωστόσο, έγινε αισθητή η επίπτωση του εισαγόμενου από την Αμερική πλούτου. Για ένα διάστημα ο χρυσός ήταν περισσότερο άφθονος και φτηνός σε σχέση με το ασήμι. Γύρω στο 1540, η σχέση αυτή αντιστράφηκε. Μαζικές εισαγωγές ασημιού από τα ορυχεία του Μεξικού, της Βολιβίας και του Περού προκάλεσαν τέτοια υποτίμηση της αξίας του, ώστε μεγάλες ποσότητες χρυσού αποθησαυρίστηκαν για να χρησιμοποιηθούν σε κρίσιμες συναλλαγές. Στη διάρκεια των επόμενων 80 χρόνων η ευρωπαϊκή οικονομία λειτουργούσε με βάση το ασήμι. Το αποτέλεσμα ήταν ένας τρομακτικός πληθωρισμός. Τιμές και ημερομίσθια έφτασαν σε τεράστια ύψη στα πλαίσια μιας τεχνητής ευημερίας. E. Burns, Ευρωπαϊκή Ιστορία, τ.α, εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη, σσ. 165-166 3. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 2: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11163 Η μεσαιωνική κοινωνία ήταν δέσμια μιας οικονομίας που εξαρτιόταν από τη γη και που είχε διαταραχθεί με την άνθηση των κοινοτήτων. Οι γεωγραφικές ανακαλύψεις έφεραν μεταβολές που συγκλόνισαν την κοινωνία [ ] Το μέγεθος των ανταλλαγών και η υποτίμηση του χρήματος υπήρξαν γεγονότα ολέθρια για τους ευγενείς και τους τεχνίτες, ενώ ήταν ευνοϊκά για τους αστούς και τους χωρικούς. Τα σταθερά εισοδήματα της φεουδαρχικής αριστοκρατίας προέρχονταν κυρίως από τη γη. Η άνοδος των τιμών κατέστρεψε αυτήν την αριστοκρατία. Για να επιζήσει, αναγκάστηκε ή να εκμεταλλευτεί η ίδια τις γαίες της ή να στραφεί στην εμπορική δραστηριότητα [ ] ή τέλος να μπει στην υπηρεσία διάφορων ηγεμόνων. Μαθητευόμενοι εργάτες και τεχνίτες των συντεχνιών, υποταγμένοι στη θέληση του αφεντικού τους, κακοπληρώνονταν και ζούσαν δύσκολα. Χειρότερη ήταν η μοίρα των εργατών που δούλευαν σε βιοτεχνίες ιδρυμένες από κεφαλαιούχους. Καθώς ζούσαν χωρίς ασφάλεια και κοινωνική προστασία, η ανεργία σήμαινε γι αυτούς επαιτεία και αλητεία [ ] Η νέα συγκυρία προσέφερε κέρδη στη μεσαία τάξη. Οι αστοί πλούτισαν με το εμπόριο, τη βιοτεχνία και τις τραπεζικές επιχειρήσεις. Δυνάμωσαν έτσι την κοινωνική παρουσία τους. Αλλά και η κατάσταση των χωρικών βελτιώθηκε. Ιδιαίτερα στη Γαλλία οι αγρότες επωφελήθηκαν από τη γενική άνοδο των τιμών, καθώς μειωνόταν η πραγματική αξία για το ενοίκιο των γαιών. Ι. Δ. Ψαράς, Ιστορία της Ν. Ευρώπης 1492-1815, Από την Ανακάλυψη της Αμερικής ως το Συνέδριο της Βιέννης, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη, σ. 54 4. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 3: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11165 Καθένας ονομάζει βαρβαρότητα αυτό που ο ίδιος δεν συνηθίζει. Το ίδιο νομίζουμε ότι δεν είναι αληθινό παρά αυτό που μας έχει δώσει η παιδεία μας και οι παραδόσεις του τόπου μας. Michel Montaigne, 1533-1592, Δοκίμια 5. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 4: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11167 Σελίδα 14/21

Η Εξοχότητά του θα πρέπει να ξέρει ότι βρήκαμε τις χώρες αυτές σε μια κατάσταση, όπου δεν υπήρχαν κλέφτες, κακοί άνθρωποι ή αργόσχολοι. Εμείς μεταμορφώσαμε αυτούς τους ντόπιους που έχουν τόση σοφία και διαπράττουν τόσο λίγα εγκλήματα. Τότε δεν υπήρχε καθόλου κακό, αλλά τώρα δεν υπάρχει τίποτα καλό. Μάντσιο Σιέρρα, κονκισταδόρ στην υπηρεσία του Πιθάρο, Έκθεση προς τον βασιλιά της Ισπανίας, 1589 6. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 5: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11168 Όλοι αυτοί κυκλοφορούν γυμνοί όπως ήρθαν στη γη, χωρίς να ντρέπονται καθόλου. Κι αν έπρεπε να σας διηγηθώ πόσο λίγο ντρέπονται, θα έπρεπε να αρχίσω να λέω απρέπειες, γι αυτό είναι καλύτερα να σιωπήσω. Αμέρικο Βεσπούτσι, «Ο Νέος Κόσμος, Επιστολές προς τον Λαυρέντιο των Μεδίκων», μτρφ. Δ.Δεληολάνης, εκδ. Στοχαστής, Αθήνα 1990, σ. 29 7. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 6: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11169 Για να κερδίσω τη φιλία τους, εφόσον γνώριζα ότι αποτελούν λαό που θα προσηλυτισθεί στην ιερή μας πίστη με την αγάπη και τη φιλία παρά με τη δύναμη, έδωσα σε μερικούς από αυτούς κόκκινες κάπες και γυάλινες χάντρες που τις κρέμασαν στους λαιμούς τους, όπως και αρκετά άλλα μικροπράγματα. Αυτά τους ευχαρίστησαν ιδιαίτερα και έγιναν εξαιρετικά φιλικοί μαζί μας. Έπειτα κολύμβησαν ως τις βάρκες των πλοίων όπου βρισκόμασταν, φέρνοντάς μας παπαγάλους και μπάλες από μπαμπακόνημα και ακόντια και πολλά άλλα πράγματα, τα οποία και αντάλλαξαν με χάντρες, γεράκια και καμπανάκια. Στην πραγματικότητα, αντάλλασσαν οτιδήποτε είχαν στην κατοχή τους. Όμως μου φάνηκαν ένας λαός στερημένος. Γιατί κυκλοφορούν γυμνοί, όπως τους γέννησαν οι μανάδες τους, συμπεριλαμβανομένων και των γυναικών... Πρέπει να κάνουν για καλοί και έξυπνοι υπηρέτες και πολύ έξυπνους, γιατί παρατήρησα πως επαναλάμβαναν αμέσως οτιδήποτε τους λέγαμε και πιστεύω πως εύκολα θα μπορούσαν να γίνουν χριστιανοί, επειδή μου φάνηκε πως δεν είχαν θρησκεία. Θεού επιτρέποντος, με την αναχώρηση μου θα φέρω μισή ντουζίνα από αυτούς στις Μεγαλειότητές τους... Χριστόφορου Κολόμβου, Το Πρώτο Ταξίδι (1492-1493). [Πηγή, Culture and Belief in Europe, 1450-1600, σ. 319] 8. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 7: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11170 Ποια καρδιά μπορεί να είναι τόσο σκληρή που να μη νιώσει οίκτο βλέποντας αυτή τη συνοδεία; [ ] Μερικοί είχαν τα κεφάλια τους σκυμμένα και τα πρόσωπα λουσμένα στα δάκρυα, κοιτώντας ο ένας τον άλλον. Άλλοι στέκονταν στενάζοντας με πόνο, κοιτώντας ψηλά τον ουρανό. [ ] Κάθε φορά που έβαζαν χώρια τους γιους, όταν αυτοί έβλεπαν τους πατέρες τους αλλού, σηκώνονταν με μεγάλη ορμή και έτρεχαν κοντά τους. Οι μητέρες έσφιγγαν τα άλλα παιδιά στην αγκαλιά τους κι έπεφταν μαζί τους κάτω, αψηφώντας τα χτυπήματα που δέχονταν, φτάνει μόνο να μην τους τα έπαιρναν [ ] Κόμης Εάνες ντε Ζουράρα, βιογράφος του Ερρίκου του θαλασσοπόρου, Παγκόσμια Ιστορία, Τόμος 11, σελ.222 9. ΠΑΡΑΘΕΜΑ 8: Σελίδα 15/21

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11171 Σ' αυτά τα σαράντα χρόνια, περισσότερα από δέκα εκατομμύρια ψυχές, άνδρες, γυναίκες και παιδιά πέθαναν άδικα από την τυραννία και τις μοχθηρές πράξεις των χριστιανών. Ο αριθμός είναι εξακριβωμένος και αληθινός. Και νομίζω πραγματικά -δε γελιέμαι-ότι θα ξεπερνούν τα δεκαπέντε εκατομμύρια. Αυτοί που πήγαν εκεί κάτω και που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί, συνήθιζαν να χρησιμοποιούν δύο, κυρίως, τρόπους για να εξολοθρεύουν και να σβήσουν από το πρόσωπο της γης τα δυστυχισμένα αυτά έθνη. Ο ένας, με το να διεξάγουν εναντίον τους άδικους πολέμους, σκληρούς, αιμοσταγείς, τυραννικούς. Ο άλλος, με το να σκοτώνουν αυτούς που θα ήταν δυνατό να επιθυμήσουν ή να σκεφθούν την ελευθερία τους, ή να θελήσουν να ξεφύγουν από τα βασανιστήρια που τους υπέβαλλαν, σκότωναν και όλους τους ιθαγενείς άρχοντες και τους άντρες... τους σκότωναν λοιπόν με το να τους υποβάλλουν στον καταναγκασμό τον πιο σκληρό, τον πιο φριχτό και τον πιο κτηνώδη που υποβλήθηκαν ποτέ άνθρωποι ή ζώα... Αν οι χριστιανοί σκότωσαν και αφάνισαν τόσες και τόσες ψυχές, αυτό έγινε μόνο και μόνο για το χρυσάφι, για να γεμίσουν πλούτη σε μικρό διάστημα i και να υψωθούν σε θέσεις υψηλές, δυσανάλογες προς τις ικανότητές τους. Επειδή ήταν άπληστοι και αχόρταγα φιλόδοξοι -δε γίνεται να έχουν υπάρξει χειρότεροι στον κόσμο- και επειδή η γη ήταν πλούσια και οι άνθρωποι της τόσο ταπεινοί, τόσο υπομονετικοί και τόσο εύκολα μπορούσαν να τους υποτάξουν, δεν είχαν γι' αυτούς ούτε σέβας, ούτε υπόληψη, ούτε εκτίμηση... Μ' αυτόν τον τρόπο φρόντισαν για τη ζωή και την ψυχή αυτών των ανθρώπων, και έτσι είναι που απειράριθμες ψυχές χάθηκαν, χωρίς πίστη και χωρίς μετάληψη. Είναι πασίγνωστο, αλήθεια εξακριβωμένη, την παραδέχονται όλοι, ακόμα και οι τύραννοι και οι δολοφόνοι, ότι ποτέ οι Ινδιάνοι, σε όλες τις Ινδίες, δεν προξένησαν κακό σε χριστιανούς. Αρχικά, είχαν νομίσει ότι είχαν έρθει από τον ουρανό, ωσότου πια, επανειλημμένα, οι χριστιανοί τους έκαναν να υποστούν, και αυτοί και οι γείτονές τους, όλα τα δεινά, κλεψιές, φόνους, βιαιότητες, καταπιέσεις Η Καταστροφή τωv Ιvδιάvωv του Βαρθολομαίου vτε λας Κάζας, 1552 [πηγή : Η Καταστροφή των Ινδιάνων, μτφρ. ΙΙ. Μαξίμου, Αθήνα Στοχαστής 1989, σ. 23-25]. 10. Εικόνα 1: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11174 Σελίδα 16/21

Σχόλιο: Ο απολογισμός της ημέρας από έναν τραπεζίτη και τη γυναίκα του. Πίνακας (1538) του Ραϋμερσβέλλε. Μουσείο Φλωρεντίας. 11. Εικόνα 2: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11175 12. Διάγραμμα 1: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11176 Σελίδα 17/21

13. Διάγραμμα 2: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11177 14. Χάρτης : Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα Σελίδα 18/21

Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/11106/2574/#question11178 Σελίδα 19/21

4η Φάση: Αξιολόγηση Επέκταση Άλλες εκδοχές Σελίδα 20/21

4η Φάση: Αξιολόγηση Επέκταση Άλλες εκδοχές Χρονική Διάρκεια: 45 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Αίθουσα πληροφορικής ή αίθουσα με προβολικό μηχάνημα (ή διαδραστικό πίνακα) Στην τελευταία φάση προτείνονται μία σειρά δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στον έλεγχο της κατάκτησης των προσδοκώμενων μαθησιακών στόχων. 1. Μία πρώτη εκδοχή είναι η παρουσίαση των αποτελεσμάτων των ομάδων στην ολομέλεια της τάξης και η άσκηση κριτικής από τις υπόλοιπες ομάδες με τον συντονισμό του διδάσκοντα. Έτσι καθίσταται δυνατή τόσο η αξιολόγηση όσο και η αυτοαξιολόγηση όλων όσων εμπλέκονται στη μαθησιακή διαδικασία. 2. Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανάρτηση των εργασιών των ομάδων μια ψηφιακή πλατφόρμα (π.χ Wiki ή κλειστή ομάδα στο Facebook) στην οποία οι ομάδες και ο εκπαιδευτικός θα είχαν τη δυνατότητα στον ενδιάμεσο χρόνο (μεταξύ 2ης και 3ης ώρας) να σχολιάσουν τη δουλειά των υπόλοιπων ομάδων. 3. Θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν εργασίες εν είδει project με στόχο την επικαιροποίηση του περιεχομένου της διδακτικής ενότητας. Επίσης δρατηριότητες επέκτασης στο σπίτι ή εναλλακτικές δραστηριότητες στη δεύτερη ώρα θα μπορούσαν να αποτελέσουν οι κάτωθι: Να δημιουργήσουν κολάζ φωτογραφιών με εικόνες από τον πολιτισμό εναπομεινάντων ιθαγενών πληθυσμών της Αμερικής, της Αφρικής και της Ασίας. Να διαλέξουν πέντε υλικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη και έχουν ως τόπο προέλευσης τις Νέες Χώρες και να αναζητήσουν πληροφορίες για την ιστορία τους. Να συγγράψουν το υποθετικό ημερολόγιο ενός Ευρωπαίου θαλασσοπόρου ή ενός ιθαγενή άνδρα βάσει των πηγών που έχουν στη διάθεσή τους αλλά και από την έρευνα στο διαδίκτυο. Σελίδα 21/21 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)