Εργαστήριο Αποτελεσματικού Γονέα Ε Α Γ Παρουσίαση: Αλέκος Παπάγος Σύμβουλος PCA, ICPS, University of Strathclyde, Glasgow UK Εκπρόσωπος GTI (Gordon Training International) στην Ελλάδα Πιστοποιημένος Εκπαιδευτής PET, TET, LET, YET, TTT (Parent, Teacher, Leader, Youth Effectiveness Training, Train The Trainer) 01.01.13 www.gordonhellas.gr
Πειθαρχία χωρίς τιμωρία: εξιότητες επικοινωνίας για αρμονικές σχέσεις
Θέματα παρουσίασης Χρήσιμες έννοιες εξιότητες αντί τιμωρία Όταν το πρόβλημα ανήκει στο παιδί Περιοχή χωρίς πρόβλημα Όταν το πρόβλημα ανήκει στο γονιό Όταν το πρόβλημα ανήκει και στους δύο
Τάση Αυτοπραγμάτωσης Το εσωτερικό μας GPS Εσωτερικός μηχανισμός, διαδικασία Αξιολόγησης - Χαράσσει την πορεία προς την εξέλιξή μας, την αυτοπραγμάτωσή μας Οι γονείς επηρεάζουν καταλυτικά αυτήν την τάση. Το GPS αρχίζει να λειτουργεί με παρεμβολές, μπαίνει σε υπολειτουργία ήχειμερίανάρκη. Οι παρεμβολές και ο έλεγχος των γονιών αποτελείται από τα πολλά ΠΡΕΠΕΙ, τα αναίτια ΟΧΙ, τις ΤΙΜΩΡΙΕΣ, τις ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ και την ΥΠΟ ΟΡΟΥΣ αποδοχή.
ΗΣχέση Το σημαντικότερο που μπορούμε να κάνουμε για τα παιδιά μας είναι να εξασφαλίσουμε μια ζεστή και αρμονική σχέση. Τα παιδιά όταν βιώνουν ένταση ακόμη και όταν γίνονται απαιτητικά και δύσκολα, χρειάζονται φροντίδα και όχι τιμωρία. Να αισθάνονται τον γονιό τους σύμμαχο και όχι αντίπαλο.
Ιδανική Σχέση με βάση την φιλοσοφία ZEN Ο ιδανικός άνθρωπος. δεν παρεμβάλλεται στην ζωή των οργανισμών εν επιβάλλεται πάνω σε αυτά Αλλά συμβάλλει προς την ελευθερία τους (Lao-Tse circa 600 BC)
Οι 3 συνηθισμένοι τρόποι διαπαιδαγώγησης Εξουσιαστικός, αυστηρός, απαιτητικός Επιτρεπτικός, χωρίς όρια Εναλλασσόμενος Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι για κάθε συμπεριφορά μας υπάρχει ένα άμεσο αποτέλεσμα και ένα μακροχρόνιο αποτύπωμα: Στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού Στον ίδιο τον γονέα Στη σχέση γονέα & παιδιού
Εξουσιαστικός Γονέας Εξουσιαστικός, Αυστηρός, Απαιτητικός, Παρεμβατικός Εισπράττει Εξουσία, επιβολή, περιορισμό, ήττα, ανεκπλήρωτες ανάγκες, αδικία, υποτίμηση Αποτέλεσμα: Παθητικοί δέκτες Επαναστάτες Αποσύρονται
Τιμωρίες Σωματική βία Ψυχολογική βία Φωνές, επιπλήξεις Απομόνωση Απειλές Ταπείνωση Απόσυρση προνομίων, στέρηση από φίλους, σπορ, κλπ. Γενικότερα οτιδήποτε προξενεί πόνο, αίσθημα απώλειας, μη ικανοποίηση αναγκών.
Ανταμοιβές Ελευθερίες, προνόμια, χατίρια ώρα, χρήματα Επιβράβευση Υπό όρους αγκαλιές, αγάπη, αποδοχή Οτιδήποτε ικανοποιεί τις ανάγκες των παιδιών και χρησιμοποιείται χειριστικά
Επιτρεπτικός Γονέας Υποχωρητικός, χωρίς όρια, αδύναμος, ανάγκες του στο περιθώριο Εισπράττει Μόνο οι ανάγκες του έχουν αξία, δύναται να αυθαιρετεί και να απαιτεί, δεν αγαπιέται (το εισπράττει ως αδιαφορία), κατά κανόνα νικάει Αποτέλεσμα Εγωιστές, μη-συνεργάσιμοι, έλλειψη σεβασμού, ανάγκη νίκης, σοβαρά προβλήματα προσαρμογής
Εναλλασσόμενος Γονέας Εναλλασσόμενος: υποχωρητικός και στην απόγνωση γίνεται αυστηρός ή εξουσιαστικός και τελικά ενδίδει. Ο γονιός δεν είναι προβλέψιμος (π.χ. τρόπους, ντύσιμο, ώρα ύπνου, κλπ.) Εισπράττει Αυθαιρεσία, αδικία, αδιαφορία Αποτέλεσμα Προκαλεί σύγχυση, αβεβαιότητα, ανασφάλεια, φόβο, ανειλικρίνεια, συνεχή δοκιμή των ορίων του γονέα, χειριστική συμπεριφορά
Οι 3 συνηθισμένοι τρόποι διαπαιδαγώγησης Γονιός Α Εξουσιαστικός Επιτρεπτικός Γονιός Β
Πρόταση ΕΑΓ Το «ραβδί και το καρότο» (χειρίζονται και παρεμβαίνουν) ή η υποχωρητικότητα (αυθαιρεσία παιδιού) αντικαθίστανται από τις δεξιότητες που στοχεύουν στον έμπρακτο σεβασμό προς το άτομο Ραβδί Καρότο καλλιεργεί καλλιεργεί Φόβο Εξάρτηση Επιτρεπτικότητα καλλιεργεί Αυθαιρεσία
εξιότητες Επικοινωνίας Ε Α Γ ΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΟΕΑΥΤΟΣΜΟΥ Το κανάλι κάθε εξιότητας είναι η εσωτερική μας στάση Σθένος Αποφασιστικότητα Αφοσίωση Επιμονή Καρτερικότητα Ανθεκτικότητα Αισιοδοξία Ψυχική δύναμη
Αποτελεσματικός Γονέας Ανατροφή που στοχεύει μακροπρόθεσμα & καλλιεργεί: Ανεξαρτησία Συνεργασία ημιουργικότητα Αυτοπειθαρχία Υπευθυνότητα Σεβασμό Ψυχική υγεία
Παράθυρο Συμπεριφοράς υο είδη συμπεριφοράς Αποδεκτές Μη-Αποδεκτές Επηρεάζεται από Εαυτό Περιβάλλον Παιδί / Άλλος σ σ σ σ σ Αποδεκτές Συμπεριφορές σ Γραμμή Αποδοχής Μη-αποδεκτές Συμπεριφορές σ σ σ σ σ σ
Ιδιοκτησία προβλήματος ιάγνωση Παιδί Βιώνει Πρόβλημα εν Υπάρχει Πρόβλημα Γονέας Βιώνει Πρόβλημα Οι δυο έχουν Πρόβλημα Ανάγκες Οι δυο έχουν Πρόβλημα Αξίες Βοηθητικές εξιότητες εξιότητες Ενισχυτικές εξιότητες Αντιπαράθεσης εξιότητες Επίλυσης εξιότητες Επίλυσης
Ενάντια στο ρεύμα Παιδί Βιώνει Πρόβλημα εν Υπάρχει Πρόβλημα Γονέας Βιώνει Πρόβλημα Σύγκρουση Αναγκών Σύγκρουση Αξιών Βοηθητικές εξιότητες εξιότητες Ενισχυτικές εξιότητες Αντιπ/θεσης εξιότητες Επίλυσης εξιότητες Επίλυσης Κατανόηση Όχι Παρέμβαση Ενδυνάμωση Όχι Απουσία ιεκδίκηση Όχι Επίκριση Ισοτιμία Όχι ικτατορία Σεβασμός Όχι Επιβολή
1 Όταν το πρόβλημα ανήκει στο παιδί Παιδί Βιώνει Πρόβλημα εν Υπάρχει Πρόβλημα Γονέας Βιώνει Πρόβλημα Σύγκρουση Αναγκών Σύγκρουση Αξιών Βοηθητικές εξιότητες εξιότητες Ενισχυτικές εξιότητες Αντιπαράθεσης εξιότητες Επίλυσης εξιότητες Επίλυσης
Παραδείγματα Η κόρη σας δεν θέλει να πάει για ύπνο Ο υιός σας έγινε θύμα ενδο-σχολικής βίας Η κολλητή της κόρης σας δεν τη κάνει πια παρέα Τοεπτάχρονοπαιδίσαςσαςλεειότιδενθέλειναπάεισχολείο Ο υιός σας αποκλείστηκε από την ομάδα ποδοσφαίρου Ηκόρησαςζηλεύειτοαδελφάκιτης Η παιδί σας φοβάται το σκοτάδι Η κόρη σας είναι στεναχωρημένη με τους βαθμούς της
Τι δεν βοηθάει την Επικοινωνία
? Συχνάταπαιδιάπιστεύουνότιοι γονείς δεν μπορούν να τα βοηθήσουν. Γιατί; ΕΝ ΘΑ ΜΕ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ Γιατί πιστεύουν ότι δεν είναι ασφαλές να μοιραστούν το πρόβλημα τους; ΘΑ ΒΡΩ ΤΟΝ ΜΠΕΛΑ ΜΟΥ Τι πιστεύουν οι γονείς ότι πρέπει να κάνουν όταν το παιδί τους έχει ένα πρόβλημα; ΝΑ ΤΟΥ ΤΟ ΛΥΣΟΥΝ
Τα λάθη επικοινωνίας συνήθως πληρώνονται ακριβά στην εφηβεία
Τα 12 Εμπόδια Επικοινωνίας ΕΝ αποτελούν εμπόδιο στην περιοχή «δεν υπάρχει πρόβλημα» 1. ίνω Εντολή 2. Προειδοποιώ 3. Ηθικολογώ 4. Συμβουλεύω 5. Επιχει/λογώ 6. ικάζω 7. Επαινώ 8. Ταμπέλες 9. Ερμηνεύω 10. Καθησυχάζω 11. ιερευνώ 12. Αλλάζω Θέμα Τα 12 Εμπόδια έχουν σχέση με στις δικές μας ανάγκες, φόβους, φιλοδοξίες.
Τι βοηθάει την Επικοινωνία
Τι χαρακτηριστικά έχουν τα άτομα με τα οποία μοιράζεστε ένα προσωπικό σας πρόβλημά;
Απαραίτητες προϋποθέσεις για να γίνουμε βοηθητικοί Ενσυναίσθηση Με νιώθει, με άκουει, με καταλαβαίνει Αισθάνομαι Εγγύτητα Αποδοχή Μου επιτρέπεται να είμαι ο εαυτός μου Αισθάνομαι Ασφάλεια Αυθεντικότητα ιάφανος, ειλικρινής, χωρίς ρόλους Αισθάνομαι Εμπιστοσύνη Και οι τρεις προϋποθέσεις χρειάζεται να συνυπάρχουν ταυτόχρονα και να αποτελούν την εσωτερική μας διάσταση κατά την διάρκεια της Ε.Α.
Απαραίτητες προϋποθέσεις για να γίνουμε βοηθητικοί Ενσυναίσθηση Με νιώθει, με άκουει, με καταλαβαίνει Αισθάνομαι Εγγύτητα Αποδοχή Μου επιτρέπεται να είμαι ο εαυτός μου Αισθάνομαι Ασφάλεια Αυθεντικότητα ιάφανος, ειλικρινής, χωρίς ρόλους Αισθάνομαι Εμπιστοσύνη Και οι τρεις προϋποθέσεις χρειάζεται να συνυπάρχουν ταυτόχρονα και να αποτελούν την εσωτερική μας διάσταση κατά την διάρκεια της Ε.Α.
Θεμελιώδης Βοηθητική εξιότητα Ενεργητική Ακρόαση
ΗΕ.Α. Περιληπτικά Συντονιστείτε με τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού σας αποκωδικοποιώντας και τα «μικρά γράμματα» Επικοινωνήστε το δοκιμαστικό αποτύπωμα που σχηματίσατε Στον νέο κύκλο επικοινωνίας του παιδιού σας επαναλάβατε την ίδια διαδικασία Εσείςσυντονίζεστεμετοπαιδίσαςκαιόχιεκείνομεεσάς
Παρομοίωση για Ε.Α. Στηρίζω έναν ηλικιωμένο να περάσει τον δρόμο σεβόμενος: το εύθραυστο της ηλικίας του το ρυθμό του τον φόβο του την αδυναμία του την αγωνία του τον προορισμό που επιλέγει
Ενεργητική Ακρόαση (Ε.Α.) Ο υιός σας που ετοιμάζεται να δώσει εξετάσεις οδήγησης ρωτάει: «Θα είναι δύσκολες οι εξετάσεις;» Συνηθισμένες απαντήσεις με εμπόδια? Πως τις προσλαμβάνει? Ποια τα αρχικά συναισθήματα όταν έκανε την ερώτηση?
Αποτέλεσμα Ενεργητικής Ακρόασης ιευκολύνει στην επίλυση του προβλήματος από το ίδιο το παιδί μας Ανακουφίζει τα διογκωμένα και στενάχωρα συναισθήματα όταν πρόκειται για προβλήματα που δεν επιλύονται Και στις δύο περιπτώσεις στηρίζω και δεν παρεμβαίνω
Συναισθηματικό Πλημμύρισμα Σκέψη Συναισθήματα Σκέψη Συναισθήματα Σκέψη Σκέψη Συναισθήματα
Ενεργητική Ακρόαση και Επίλυση ΠΡΟΒΛΗΜΑ Ενεργητική Ακρόαση Πάσα για Problem Solving
2 Περιοχή χωρίς πρόβλημα Παιδί Βιώνει Πρόβλημα εν Υπάρχει Πρόβλημα Γονέας Βιώνει Πρόβλημα Και οι δυο έχουν Πρόβλημα Βοηθητικές εξιότητες εξιότητες Ενισχυτικές εξιότητες Αντιπαράθεσης εξιότητες Επίλυσης { Θετικό Μ-Εγώ Προληπτικό Μ-Εγώ ηλώσεις με Μ-Εγώ
Θετικά Μηνύματα-Εγώ Μου αρέσει αυτό που κάνεις Το εκτιμώ πολύ που ετοιμάστηκες στηνώρασουκαιέτσιδενθααργήσω Πραγματικά με βοήθησε που συμμάζεψες τη κουζίνα και έτσι μπόρεσαναξεκουραστώλίγο Ευχαριστώ πολύ που κάνατε ησυχία και μπόρεσα να κοιμηθώ το απόγευμα Τέτοιες εκφράσεις δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για να χειραγωγούν ή να δωροδοκούν το παιδί ώστε να κάνει αυτό που θέλετε, π.χ. «Σε αγαπώ τόσο πολύ όταν τελειώνεις τα μαθήματά σου στην ώρα τους.»
Προληπτικά Μηνύματα-Εγώ Προλαμβάνω πιθανή σύγκρουση Θαήθελαναμιλήσουμεγιατο αντηλιακό ώστε... Χρειάζομαι ησυχία το απόγευμα διότι... Θα με βοηθούσες πολύ εάν δεν άφηνες τα πράματά σου στο σαλόνι... Η χειραγώγηση ή ο έλεγχος δεν πρέπει να είναι το κίνητρο τέτοιων μηνυμάτων, π.χ. «Θα χαρώ πολύ εάν διαβάσεις τα μαθήματά σου, ώστε να πάμε σινεμά αύριο»
ηλώσεις με Μήνυμα-Εγώ Προτιμήσεις Αξίες Πιστεύω Ανάγκες Θαήθελαναξέρεις Πιστεύω ότι η ειλικρίνεια είναι... Μου αρέσει πολύ η jazz εν μου αρέσει η rock Εκτιμώ πολύ την υπευθυνότητα γιατί... Όσο πιο νωρίς αρχίσετε, τόσο το καλύτερο. Αντί να βγάζετε κήρυγμα, μπορείτε να είστε δημιουργικοί για θέματα όπως τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, το κάπνισμα, τα χρήματα, την υγεία, την ειλικρίνεια, τον σεβασμό, κλπ.
Τα 3 είδη χρόνου στην Περιοχή χωρίς πρόβλημα Χρόνος δραστηριοτήτων Χρόνος για μένα Χρόνος ένας προς ένα (1 to 1) Χρόνοςέναςπροςένα Ποιοτικός Χαρούμενος
Τροποποίηση του Περιβάλλοντος
3 Όταν το πρόβλημα ανήκει στο γονιό Παιδί Βιώνει Πρόβλημα εν Υπάρχει Πρόβλημα Γονέας Βιώνει Πρόβλημα Σύγκρουση Αναγκών Σύγκρουση Αξιών Βοηθητικές εξιότητες εξιότητες Ενισχυτικές εξιότητες Αντιπαράθεσης εξιότητες Επίλυσης εξιότητες Επίλυσης
Παραδείγματα Τα παιδιά σας αφήνουν τα φώτα ανοιχτά Ο έφηβος υιός σας αφήνει σχεδόν πάντα το ντεπόζιτο άδειο Οι ευθύνες του σκύλου έχουν πέσει όλες επάνω σας Ηκόρησαςβάζειπολύδυνατάτημουσική Τα παιδιά σας χοροπηδάνε στο καναπέ Η κόρη σας έχασε για τρίτη φορά το κινητό της Τα παιδιά σας δεν σας βοηθούν με τις δουλειές του σπιτιού Σας βρομίζουν το αυτοκίνητο με ψίχουλα τσιπς και αναψυκτικά Η κόρη σας παίρνει τα ρούχα σας και τα ξεχειλώνει
Αποτελεσματικός Γονέας χωρίς τιμωρία Ανατροφή που στοχεύει μακροπρόθεσμα & καλλιεργεί: Ανεξαρτησία Συνεργασία ημιουργικότητα Αυτοπειθαρχία Υπευθυνότητα Σεβασμό Ψυχική υγεία
Όταν το πρόβλημα ανήκει στον γονιό Τα παιδιά δεν είναι «ΑΤΑΚΤΑ», απλά εκπληρώνουν τις ανάγκες τους Τα παιδιά χρειάζονται σύμμαχους, όχι αντιπάλους
Τα 12 Εμπόδια Επικοινωνίας ΕΝ αποτελούν εμπόδιο στην περιοχή «δεν υπάρχει πρόβλημα» 1. ίνω Εντολή 2. Προειδοποιώ 3. Ηθικολογώ 4. Συμβουλεύω 5. Επιχει/λογώ 6. ικάζω 7. Επαινώ 8. Ταμπέλες 9. Ερμηνεύω 10. Καθησυχάζω 11. ιερευνώ 12. Αλλάζω Θέμα Τα 12 Εμπόδια έχουν σχέση με στις δικές μας ανάγκες, φόβους, φιλοδοξίες.
Επικρίνω Ειρωνεύομαι Ρεζιλεύω Προσβάλλω Ταπεινώνω ιακωμωδώ Εξουσιάζω Α υ τ ο ε κ τ ί μ η σ η Υποτιμώ
Μήνυμα-Εγώ Αντιπαράθεσης 3 Σκέλη A. Μη-Κατακριτική περιγραφή της Συμπεριφοράς B. Χειροπιαστή και Ειλικρινή Συνέπεια Γ. Πρωτογενή και ιάφανα Συναισθήματα C notes
Μήνυμα ΕΣΥ / Μήνυμα ΕΓΩ Μήνυμα-Εσύ Μήνυμα-Εγώ Πληγώνει, προσβάλλει, κρίνει, αξιολογεί ημιουργεί αντίσταση, οδηγεί σε τσακωμούς, βλάπτει την σχέση, αποξενώνει ΑΝΤΙ ΑΝΤΙ πληροφορεί για τις ανάγκες μας αλλαγή συμπεριφοράς από πραγματικό ενδιαφέρον
Α. Τι είναι Συμπεριφορά Αφορά τις 5 Αισθήσεις ; Τη βλέπεις Την ακούς
Τι δεν είναι Συμπεριφορά Κρίσεις Ταμπέλες Συμπεράσματα Πεποιθήσεις Ψυχογραφήματα Αυτά αποτελούν ερμηνείες μας και δεν περιγράφουν την συμπεριφορά του άλλου
Παραδείγματα 1. Αναίσθητος 2. Αγενής 3. Μίζερος 4. Τεμπέλης 5. εν υπολογίζει κανένα 6. Είναι πολύ καλό κορίτσι 7. Ντροπαλός 1. Άκουει την μουσική πολύ δυνατά 2. Μίλησε με ένταση και μετά έφυγε κοπανώντας την πόρτα 3. Τρωει μόνο μακαρόνια 4. εν διαβάζει τα μαθήματα του 5. Αφήνει τα ρούχα του παντού μέσα στο σπίτι 6. Βοηθάει σχεδόν πάντοτε στην κουζίνα 7. Όταν δεν τους ξέρει καλά, δεν μιλάει πολύ
Γιατί είναι χρήσιμο να αποφεύγουμε τις ταμπέλες και τους χαρακτηρισμούς; Υποκειμενικοί, άρα και πιθανώς άδικοι. Πληγώνουν. ημιουργούν στερεότυπα. Είναι μεταδοτικοί. Είναι «κολλώδεις». Μπορούν να αποτελέσουν «αυτοεκπληρούμενη προφητεία». Η συζήτηση στρέφεται γύρω από τον χαρακτηρισμό (εκτός θέματος).
Β. Τι είναι Συνέπεια Κοστίζει σε χρόνο, χρήμα, ενέργεια Προκαλεί σωματικό πόνο Απώλεια η φθορά σε περιουσιακό στοιχείο Σε εμποδίζει από το να κάνεις κάτι 55
Λύπη Ντροπή Γ. Συναισθήματα Ύφαλος Συναισθημάτων Θυμός Πόνος Ματαίωση Αμηχανία Άγχος Φόβος Απόγνωση 11
υσάρεστα Συναισθήματα Αγανάκτηση Άγχος Αγωνία Αδικία Αμηχανία Αναστάτωση Ανημποριά Ανησυχία Απελπισία Απόγνωση Απογοήτευση Αποθάρρυνση Αποξένωση Εγκλωβισμό Εξάντληση Ένταση Λύπη Ματαίωση Μοναξιά Ντροπή Πίεση Σάστισμα Στεναχώρια Σύγχυση Τρόμος Φόβος
Παραδείγματα με Μήνυμα-εγώ Όταν αφήνετε τα φώτα ανοιχτά πληρώνω μεγάλους λογαριασμούς και ανησυχώ ότι αν θα τα καταφέρω τέλος του μήνα Έχεις αφήσει το ντεπόζιτο άδειο και έχω αγχωθεί πολύ μήπως μείνω από βενζίνη Τρέχω από το πρωί μέχρι το βράδυ και είναι αδικία να πρέπει να να ασχολούμαι μόνο εγώ με το σκύλο Με τη μουσική τόσο δυνατά δεν μπορώ να συγκεντρωθώ και φοβάμαι ότι δεν θα τελειώσω την εργασία μου έγκαιρα Χοροπηδάτε στο καναπέ και έχει ήδη σκιστεί πράμα που θα με κουράσει πολύ για να τον φτιάξω... Με πιάνει απελπισία Μου έχεις ξεχειλώσει το αγαπημένο μου πουλόβερ και έχω στεναχωρηθεί πολύ. εν μπορώ να βρω το ίδιο
Αναστροφή Ταχυτήτων Ένα Μήνυμα ΕΓΩ δεν φέρνει πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα Αναστροφή Ταχυτήτων = ιαχείριση Αντίστασης = από Μ-Εγώ σε Ε.Ακρόαση Λεκτική ή μη λεκτική αντίσταση που εκφράζεται: Άσε με... Και λοιπόν? Και τι με νοιάζει? Ε και? Φταιει ο... Κοιτάζει αλλού Κατσουφιάζει Κάνει ότι δεν ακούει Συναισθήματα πίσω από τέτοια ανταπόκριση
Αναστροφή Ταχυτήτων (Από Μήνυμα-Εγώ σε Ενεργητική Ακρόαση) Υψηλή Συναισθηματική Θερμοκρασία Παιδιού/Άλλου Χαμηλή Ε.Α. Στέλνω Μ-Εγώ Μ-Εγώ Ε.Α. Η συμπεριφορά του παιδιού είναι Μη-Αποδεκτή Μ-Εγώ Ε.Α. Μ-Εγώ Η συμπεριφορά γίνεται Αποδεκτή 60
4 Το πρόβλημα ανήκει και στους δύο Σύγκρουση Αναγκών Παιδί Βιώνει Πρόβλημα εν Υπάρχει Πρόβλημα Γονέας Βιώνει Πρόβλημα Σύγκρουση Αναγκών Σύγκρουση Αναγκών Βοηθητικές εξιότητες εξιότητες Ενισχυτικές εξιότητες Αντιπαράθεσης εξιότητες Επίλυσης εξιότητες Επίλυσης
Παραδείγματα Θέλετε να πάτε εξοχή ενώ η μικρή κόρη σας σε party παιδιών Προσπαθείτε να συμμαζέψετε τα έξοδα, η κόρησαςσαςζητάει επίμονα ένα i-phone Χρειάζεστε βοήθεια για τα ψώνια, ο υιόςσαςδενέχειχρόνο Εσείς θέλετε να πάτε διακοπές στο βουνό, τα παιδιά σας στη θάλασσα Τα παιδιά σας σας γκρινιάζουν ότι δεν τους αρέσουν τα διαιτητικά και υγιεινά φαγητά σας Η κόρη σας θέλει να συμμετάσχει σε άλλη μια εξωσχολική δραστηριότητα σε μεγάλη απόσταση από το σπίτι σας Η έφηβη κόρη σας θέλει να κάνει party στο σπίτι σας
Η Μέθοδος της Μη-ήττας (win-win)
Μέθοδος Ι: Επίλυση σύγκρουσης Αυταρχικού Γονέα Γονέας: Κερδίζω υσφορώ Αντιπαράθεση Επιβάλλω Λύση Παιδί: Χάνω 14
Μέθοδος ΙΙ: Επίλυση σύγκρουσης Επιτρεπτικού Γονέα Γονέας: Χάνω Επιβάλλω Λύση Αντιπαράθεση υσφορώ Παιδί: Κερδίζω 14
Μέθοδος Συμβιβασμού Και οι δυο προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη και να ελαχιστοποιήσουν τις απώλειες μέσο δοσοληψιών, παζαρέματα και υποσχέσεις Γονιός Parent Λύση Ητελικήλύσηαποτελείται από επιμέρους διαπραγματεύσεις και «πάρε δώσε». Παιδί Child Το αποτέλεσμα: και οι δυο καταλήγουν να έχουν ένα επιφυλακτικό συναίσθημα του τύπου «Μπορώναζήσωκαι με αυτό» 66
Μέθοδος ΙΙΙ: Ισότιμη Επίλυση Αμοιβαία Αποδεκτή Λύση Κερδίζω Κερδίζεις Σεβασμός 16
Τα 6 Στάδια της Μεθόδου ΙΙΙ I. Καταγραφή Αναγκών VI. Έλεγχος Αποτελέσματος II. Καταιγισμός Λύσεων V. Εφαρμογή Λύσης IV. Επιλογή Λύσης III. Αποτίμηση Λύσεων 18
Στάδιο 1 Καταγραφή Αναγκών Πυραμίδα Maslow Ανάγκες Λύσεις Μπούσουλας αυτό?» «τι θα μου προσφέρει
Ιεραρχία Αναγκών κατά τον Maslow Ηθική, δημιουργία, πληρότητα, ανάταση, σκοπιμότητα ζωής, αυτο-εκπλήρωση Αυτοπεποίθηση, διάκριση, φήμη, επιτυχία, αναγνώριση, διαφοροποίηση Αυτοπραγμάτωση Αυτοεκτίμηση Φιλία, οικογένεια, στοργή, αποδοχή, κατανόηση Κοινωνικότητα Υγεία, εργασία, προστασία, τάξη, Ψυχική ασφάλεια, ελευθερία από φόβο Ασφάλεια Αναπνοή, τροφή, ρουχισμός, ύπνος, ζέστη, στέγη Επιβίωση
Άλλο οι Ανάγκες, άλλο οι Λύσεις Αντικείμενα, κανόνες, διαδικασίες, χρήματα, επαγγελματικοί τίτλοι και ευθύνες, χρονοδιαγράμματα = Λύσεις Τα περισσότερα Θέλω είναι Λύσεις Χρησιμοποιήστε MASLOW
Συμμετοχή στην θέσπιση Κανόνων Συμμετοχή στην θέσπιση = Συμμετοχή στην ακολουθία Ένα παιδί είναι πιθανό να αψηφήσει ένα κανόνα που επιβάλει ογονιός Τα παιδιά μαθαίνουν αυτοπειθαρχία και υπευθυνότητα Οι λύσεις είναι πιο κοντά στις ανάγκες του γονιού και του παιδιού
Ο γονιός ιαμεσολαβητής Μάθετε τα παιδιά σας να λύνουν μόνα τους τις διαφορές τους
5 Το πρόβλημα ανήκει και στους δύο Σύγκρουση Αξιών Παιδί Βιώνει Πρόβλημα εν Υπάρχει Πρόβλημα Γονέας Βιώνει Πρόβλημα Σύγκρουση Αναγκών Σύγκρουση Αξιών Βοηθητικές εξιότητες εξιότητες Ενισχυτικές εξιότητες Αντιπαράθεσης εξιότητες Επίλυσης εξιότητες Επίλυσης
Παραδείγματα Ο υιός σας βρίζει Η κόρη σας αρνείται να φάει λαχανικά και φρούτα Τα παιδιά σας δεν τακτοποιούν το δωμάτιό τους Υποψιάζεστε ότι ο υιός σας χρησιμοποιεί ουσίες Η έφηβη κόρη σας βγαίνει με κάποιον που δεν εγκρίνετε Ο υιός σας θέλει να παρατήσει τα ιδιαίτερα αγγλικών Το παιδί σας δεν μελετάει και ανησυχείτε για τις επιδόσεις του εν μπορείτε να ξεκολλήσετε το παιδί σας από το face book Η κόρη σας θέλει να κάνει piercing
Πως ξέρουμε ότι πρόκειται περί σύγκρουσης Αξιών; εν μπορούμε να εντοπίσουμε τις χειροπιαστές συνέπειες πάνω μας
Επίλυση συγκρούσεων αξιών Υψηλό Ρίσκο Χρήση Εξουσίας Απειλή Χρήσης Εξουσίας Μέθοδος ΙΙΙ Επίλυσης Συμβουλεύοντας Αντιπαράθεση και Ε.Α. ΕμείςωςΠρότυπο Επανατοποθέτηση Γονέα Επικινδυνότητα στην Σχέση Χαμηλό Ρίσκο 77
1. Χρήση εξουσίας Κίνδυνος να πληγεί ανεπανόρθωτα η σχέση Καταστρέφετε το video game και δεν του επιτρέπετε να ξαναπαίξει Μπορείς ίσως να ελέγξεις την συμπεριφορά, αλλά όχι τις σκέψεις, πεποιθήσεις, πιστεύω. Μια αξία είναι αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής. Ηεπιρροήείναιημόνηδιαθέσιμηεπιλογή στην περιοχή των αξιών, με την οποία δεν διατρέχουμε υψηλό κίνδυνο να βλάψουμε τη σχέση μας. Στόχος Να αλλάξει ο άλλος με την Επιβολή Εξουσίας
2. Απειλή χρήσης Εξουσίας Μη-υλοποίηση απειλών = αγνόηση απειλών «Εάν δεν... δεν έχει σινεμά το Σάββατο» Συνήθως μπλοφάρουμε Στόχος Να αλλάξει ο άλλος υπό το βάρος απειλής
3. Τα 6 Στάδια της Μεθόδου ΙΙΙ I. Καταγραφή Αναγκών VI. Έλεγχος Αποτελέσματος II. Καταιγισμός Λύσεων V. Εφαρμογή Λύσης IV. Επιλογή Λύσης III. Αποτίμηση Λύσεων Στόχος Να μειωθούν οι 18αρνητικές απτές συνέπειες
4. Ο γονέας σαν Σύμβουλος Σύμβουλος είναι ένα άτομο που γίνεται αποδεκτός ως δυνητικός φορέας αλλαγής 3 κανόνες για είναι αποτελεσματικός Προσλαμβάνεται από τον πελάτη Γνωρίζει το αντικείμενο και το τεκμηριώνει με στοιχεία, στατιστικές κλπ Η επιλογή και ευθύνη για αλλαγή ανήκει στον πελάτη Οι απαιτούμενες δεξιότητες είναι Μ-Εγώ, Ε.Α. και Αναστροφή Στόχος Να επηρεάσω τις αξίες
Για να μην απολυθείτε εν παίζετε με τα στοιχεία, δεν είστε χειριστικοί, αποφεύγετε τα εμπόδια επικοινωνίας εν επιμένετε, δεν γίνεστε φορτικοί καιοιπροσδοκίεςσαςδενσας αποδιοργανώνουν Αφήνετε την ευθύνη αλλαγής στα παιδιά Εσωτερική στάση: δεν είναι του ειδήμονα που πατρονάρει, αλλά του γονιού που ενσυναισθάνεται και ταυτόχρονα ανησυχεί και εκθέτει τις απόψεις του
ιαδικασία: 5. Αντιπαράθεση και Ακρόαση Αντιπαράθεση με Μήνυμα-Εγώ 2 ή 3 μερών (στην περίπτωση των αξιών οι «συνέπειες» είναι στο παιδί ή σε τρίτα άτομα) Αναστροφή Ταχυτήτων με Ενεργητική Ακρόαση Πιθανό Αποτέλεσμα: Να δώσει στο παιδί χώρο να καταλάβει και να προθυμοποιηθεί να αλλάξει Να βοηθήσει το γονέα να ακούσει και να δεχτεί την άποψη του παιδιού του Να φέρει γονέα και παιδί πιο κοντά και να ενδυναμώσει τη σχέση Στόχος Να συγκλίνουν οι απόψεις
6. Ακολουθώντας τον Γονέα ως Πρότυπο Αυθόρμητη και πραγματική συμπεριφορά Τα λόγια συμπίπτουν με τις πράξεις εν φέρνει πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα Τα αποτελέσματα μπορεί να εμφανιστούν και μετά από χρόνια Υπάρχουν και πολλές κοινές αξίες Η χρήση εξουσίας με αποδυναμώνει στονρόλομουωςπρότυπο Στόχος Να επηρεάσω τις αξίες
7. Επανατοποθέτηση Γονέα Άσκηση Αυτογνωσίας Ποια είναι η αξία μου; Από που προήλθε; Γιατί θέλω να την κρατήσω? Τι μου προσφέρει; Με την γνώση αυτή μπορώ να γίνω πιο αποτελεσματικός σύμβουλος εάν χρειαστεί. Στόχος Να τροποποιήσω την Αξία μου
Οι εξιότητες σε λειτουργία Οι δεξιότητες αλληλοσυμπληρώνονται και όταν χρησιμοποιούνται συνδυαστικά, πετυχαίνουμε το μέγιστο αποτέλεσμα Ο καταλύτης για να δουλέψουν αποτελεσματικά οι δεξιότητες στις «περιοχές προβλήματος» είναι η καλή σχέση γονέα παιδιού και κατ επέκταση οι ενισχυτικές δεξιότητες στην περιοχή «χωρίς πρόβλημα». Όσο ενδυναμώνετε τη σχέση, τόσο μειώνονται τα προβλήματα. Και όταν αυτά προκύπτουν, επιλύονται με λιγότερη ένταση, ταχύτερα και χωρίς να απειλείται η ίδια η σχέση
Εργαστήριο Αποτελεσματικού Γονέα Ε Α Γ Παρουσίαση: Αλέκος Παπάγος Σύμβουλος PCA, University of Strathclyde, Glasgow UK Εκπρόσωπος GTI (Gordon Training International) στην Ελλάδα Πιστοποιημένος Εκπαιδευτής PET, TET, LET, YET, TTT (Parent, Teacher, Leader, Youth Effectiveness Training, Train The Trainer) 01.01.13 www.gordonhellas.gr