Μάθημα: Λογιστική ΙΙ

Μάθημα: Λογιστική ΙΙ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ Απαιτήσεις Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 1

Απαιτήσεις αποτελούν όλες οι αξιώσεις που έχει η επιχείρηση κατά φυσικών ή νομικών προσώπων για παροχή αγαθών ή υπηρεσιών δημιουργούνται όταν μία οντότητα προσφέρει αγαθά ή υπηρεσίες σε μία άλλη οντότητα και αντί να εισπράξει το αντίτιμο με την παράδοση του προϊόντος ή την παροχή της υπηρεσίας, λαμβάνει την υπόσχεση, γραπτή ή προφορική, ότι η είσπραξη θα πραγματοποιηθεί σε μελλοντική ή μελλοντικές χρονικές στιγμές. είναι κυρίως αξιώσεις σε χρήμα, αλλά μπορεί να έχουν και άλλη μορφή, π.χ. αξιώσεις σε εμπορεύματα που προκύπτουν από προκαταβολές σε προμηθευτές Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 2

Απαιτήσεις και πιστωτικοί τίτλοι Απαίτηση δημιουργείται όταν μία οντότητα παρέχει πίστωση σε μία άλλη οντότητα. Η πίστωση αφορά την παροχή πίστης, δηλαδή εμπιστοσύνης της οντότητας η οποία παρέχει την πίστωση ως προς την οντότητα που λαμβάνει την πίστωση, ότι θα ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της και θα αποδειχθεί αντάξια της εμπιστοσύνης. Η πίστωση μπορεί να είναι ανοιχτή ή όχι. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 3

Απαιτήσεις και πιστωτικοί τίτλοι Η ανοιχτή πίστωση δεν αποδεικνύεται με κάποιον συγκεκριμένο πιστωτικό τίτλο αλλά συνδέεται με μία προφορική ουσιαστικά υπόσχεση αποπληρωμής των υποχρεώσεων. Όταν υπάρχει κάποιος πιστωτικός τίτλος που αποδεικνύει την συναλλαγή και τη δημιουργία της απαίτησης τότε αναφερόμαστε σε μία μη ανοιχτή πίστωση. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 4

Απαιτήσεις και πιστωτικοί τίτλοι Πιστωτικοί τίτλοι καλούνται τα έγγραφα εκείνα με τα οποία αποδεικνύεται τόσο η ύπαρξη της απαίτησης του δανειστή έναντι του δανειζομένου, όσο και το ποσό αυτής. Οι πιστωτικοί τίτλοι καλούνται και αξιόγραφα διότι ενσωματώνουν κάποια αξία. Οι κυριότεροι πιστωτικοί τίτλοι είναι: η επιταγή, η συναλλαγματική, το γραμμάτιο σε διαταγή και η υποσχετική επιστολή Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 5

Επιταγή είναι εκείνο το πιστωτικό έγγραφο με το οποίο ο εκδότης της δίνει στον λήπτη το δικαίωμα να εισπράξει ένα συγκεκριμένο ποσό από την τράπεζα στην οποία τηρεί λογαριασμό όψεως (για επιχειρήσεις) ή τρεχούμενο (για φυσικά πρόσωπα). Η επιταγή δεν είναι χαρτονόμισμα αλλά αξιόγραφο και μάλιστα «πληρωτέα εν όψει». Αποτελεί μέσο πληρωμής και διαφέρει της συναλλαγματικής η οποία θα αναλυθεί στη συνέχεια. Τα τυπικά στοιχεία μιας επιταγής είναι: Την ονομασία «Επιταγή» Χρονολογία και τόπος έκδοσης Απλή και καθαρή εντολή πληρωμής ενός ποσού ολογράφως και αριθμητικώς Το όνομα του πληρωτή και τη διεύθυνση της τράπεζας που θα πληρωθεί Τη χειρόγραφη υπογραφή του εκδότη (συν τη σφραγίδα αν πρόκειται για επιχειρήσεις) Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 6

Επιταγή Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 7

Ακάλυπτη επιταγή Ως ακάλυπτη χαρακτηρίζουμε την επιταγή με την οποία ο κομιστής της επιταγής πηγαίνει στην τράπεζα να την εισπράξει, ο λογαριασμός όμως του εκδότη δεν έχει επαρκές υπόλοιπο για να καλύψει το ποσό της επιταγής. Είναι η έγκυρη επιταγή, η οποία εμφανίστηκε εμπροθέσμως προς πληρωμή, αλλά δεν πληρώθηκε από την πληρώτρια τράπεζα, επειδή δεν υπήρχαν τα ανάλογα διαθέσιμα κεφάλαια του εκδότη της επιταγής. Όταν μία επιταγή διαπιστώνεται ότι είναι ακάλυπτη, ακολουθείται μία διαδικασία η οποία είναι γνωστή στις συναλλαγές ως σφράγιση επιταγής. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 8

Ακάλυπτη επιταγή Η σφράγιση επιταγής πραγματοποιείται προκειμένου ο δικαιούχος (κομιστής) να ασκήσει τα δικαιώματά του κατά του εκδότη της επιταγής και των τυχόν οπισθογράφων π.χ. εκδότης «κόβει» επιταγή 2.000 αλλά ο λογαριασμός του έχει μόνο 200. Αυτή η επιταγή χαρακτηρίζεται ως ακάλυπτη και ο κομιστής, εφόσον την έχει παρουσιάσει για είσπραξη εντός των χρονικών ορίων που αναφέρθηκαν παραπάνω, έχει το δικαίωμα να τη σφραγίσει και να κινηθεί νομικά εις βάρος του εκδότη. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 9

Δίγραμμη επιταγή η επιταγή εκείνη που στο εμπρός μέρος της έχει δύο γραμμές παράλληλες σε κατεύθυνση διαγώνια ή κάθετη προς τα στοιχεία της, οι οποίες έχουν τεθεί από τον εκδότη ή από τον κομιστή. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 10

Μεταχρονολογημένη επιταγή Είναι η επιταγή που αναγράφει ως ημερομηνία έκδοσης διαφορετική ημερομηνία από αυτή κατά την οποία δίδεται από τον εκδότη στον κομιστή. Αυτό συμβαίνει γιατί ο εκδότης της επιταγής αφήνει κενό το «κουτάκι» όπου αναγράφεται η ημερομηνία για να το συμπληρώσει ο κάτοχος και κομιστής της επιταγής όποτε αυτός θελήσει. Η μεταχρονολογημένη επιταγή είναι πληρωτέα κατά την ημέρα εμφάνισης άσχετα με την ημερομηνία έκδοσής της. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 11

Συναλλαγματική καλείται το πιστωτικό έγγραφο στο οποίο αναγράφεται η φράση «Συναλλαγματική» και με το οποίο ένα πρόσωπο που καλείται δανειστής, δίνει εντολή σε ένα άλλο πρόσωπο, τον πληρωτή, να πληρώσει σε αυτόν τον ίδιο ή σε άλλο πρόσωπο, συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο. Συμπεραίνουμε ότι τη συναλλαγματική την εκδίδει και την κρατά αυτός που του χρωστάνε προκειμένου να πληρωθεί από τον οφειλέτη του (ο οποίος είναι ο αποδέκτης της οφειλής). Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 12

Συναλλαγματική Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 13

Μεταβίβαση Οπισθογράφηση Συναλλαγματικής Η συναλλαγματική μπορεί να μεταβιβαστεί από πρόσωπο σε πρόσωπο με οπισθογράφηση, δηλαδή με υπογραφή του κατόχου στο πίσω μέρος του σώματος της. Υπάρχουν τριών ειδών οπισθογραφήσεις: η τακτική (ή πλήρης), η άτακτη και η λευκή οπισθογράφηση Τα τρία είδη διαφέρουν ανάλογα των στοιχείων που αναφέρονται στο πίσω μέρος. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει υπογραφή και η φράση «αντί εμού πληρώσατε» εκτός από τη λευκή στην οποία υπάρχει μόνο υπογραφή. Να σημειωθεί ότι μία συναλλαγματική μπορεί να οπισθογραφηθεί περισσότερες φορές από μία. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 14

Προεξόφληση Συναλλαγματικής Η εξόφληση της συναλλαγματικής προ της λήξης της (ανάγκη ρευστότητας) Μεταβίβαση συναλλαγματικής στη τράπεζα με οπισθογράφηση Είσπραξη ποσού που αναφέρει η συναλλαγματική, αφού πρώτα η τράπεζα διακρατήσει την προμήθεια της, τον αναλογούντα τόκο και τα λοιπά έξοδα. Όταν λήξει η συναλλαγματική, ο οφειλέτης οφείλει να την εξοφλήσει στην τράπεζα. Εάν όμως αρνηθεί την εξόφληση, τότε η τράπεζα προχωρά σε διαμαρτύρηση της συναλλαγματικής και ζητά από τον τελευταίο οπισθογράφο ή τον τριτεγγυητή την οφειλή. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 15

Διαμαρτύρηση Συναλλαγματικής Πραγματοποιείται αν η συναλλαγματική δεν εξοφληθεί. Αφορά τη μετατροπή της συναλλαγματικής από ιδιωτικό έγγραφο σε δημόσιο. Εάν δεν εξοφληθεί στη λήξη της η συναλλαγματική, ο κομιστής της, για να κατοχυρώσει τα δικαιώματά του, συντάσσει την διαμαρτύρηση ενώπιων συμβολαιογράφου αναφέροντας τα στοιχεία της συναλλαγματικής και την αιτία γιατί δεν εξοφλήθηκε. Με αυτόν τον τρόπο, η συναλλαγματική μετατρέπεται σε δημόσιο έγγραφο και με βάση αυτό ο δικαιούχος μπορεί να προκαλέσει την αναγκαστική εκποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη, του τριτεγγυητή ή των οπισθογράφων. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 16

Ομοιότητες και διαφορές μεταξύ επιταγών και συναλλαγματικών Ομοιότητες μεταξύ επιταγών και συναλλαγματικών Είναι και οι δύο πιστωτικοί τίτλοι Μπορούν να μεταβιβασθούν με οπισθογράφηση Είναι και οι δύο τίτλοι τυπικοί, δηλαδή το περιεχόμενό τους καθορίζεται από το νόμο Διαφορές μεταξύ επιταγών και συναλλαγματικών Στη συναλλαγματική πληρωτής μπορεί να είναι οποιοδήποτε πρόσωπο, ενώ στην επιταγή πληρωτής είναι μόνο η Τράπεζα ή Ν.Π.Δ.Δ που διενεργεί τραπεζικές εργασίες Η συναλλαγματική είναι κυρίως μέσο πίστεως, ενώ η επιταγή είναι μέσο άμεσης πληρωμής. Στην επιταγή πρέπει να υπάρχει αντίκρισμα, στη συναλλαγματική όχι. Η συναλλαγματική μπορεί να λήγει κατά τέσσερις τρόπους, ενώ η επιταγή είναι πάντοτε πληρωτέα εν όψει. Η επιταγή δεν έχει αποδέκτη ενώ η συναλλαγματική έχει ανάγκη αποδοχής Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 17

Γραμμάτιο σε διαταγή καλείται το πιστωτικό έγγραφο στο οποίο αναγράφεται η φράση «Γραμμάτιο σε διαταγή» και με το οποίο ο οφειλέτης υπόσχεται να πληρώσει σε κάποιο πρόσωπο συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 18

Διαφορές γραμματίου σε διαταγή και συναλλαγματικής Στο γραμμάτιο περιέχεται υπόσχεση πληρωμής και όχι διαταγή πληρωμής. Ο εκδότης είναι ο κύριος οφειλέτης. Ο εκδότης ευθύνεται και αν ο κομιστής δεν συντάξει διαμαρτυρικό. Επί του γραμματίου δεν υπάρχει αποδοχή (πληρωτής ή αποδέκτης). Ο τόπος πληρωμής δεν είναι ανάγκη να σημειώνεται. Τόπος πληρωμής θεωρείται ο τόπος έκδοσης. Τα πρόσωπα του γραμματίου σε διαταγή είναι δυο (εκδότης-λήπτης), ενώ στη συναλλαγματική είναι τρία (εκδότης-λήπτης-πληρωτής). Η συναλλαγματική εμπεριέχει εντολή και εξουσιοδότηση, ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο με το γραμμάτιο σε διαταγή. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 19

Αρχική Αναγνώριση στην ονομαστική αξία Αποτίμηση απαιτήσεων Μεταγενέστερη αναγνώριση στην ονομαστική αξία μείον τυχόν ζημίες απομείωσης. Ειδικά τα έντοκα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία μεταγενέστερα της αρχικής αναγνώρισης επιμετρούνται στο αποσβέσιμο κόστος α) είτε με τη χρήση της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου, β) είτε με τη σταθερή μέθοδο. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 20

Έλεγχος απομείωσης απαιτήσεων Ενδείξεις απομείωσης θεωρείται ότι υφίστανται όταν: υπάρχουν προφανείς, σοβαρές χρηματοοικονομικές δυσκολίες του εκδότη ή του υπόχρεου των χρηματοοικονομικών στοιχείων ή η λογιστική αξία είναι σημαντικά υψηλότερη από την εύλογη αξία αυτών των στοιχείων (όταν η εύλογη αξία υπάρχει) ή δυσμενείς τοπικές, εθνικές ή διεθνείς συνθήκες αυξάνουν την πιθανότητα αθέτησης βασικών δεσμεύσεων που απορρέουν από τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 21

Έλεγχος απομείωσης απαιτήσεων Ζημία απομείωσης προκύπτει όταν η λογιστική αξία του στοιχείου είναι μεγαλύτερη από το ποσό που η οντότητα εκτιμά ότι θα ανακτήσει από το στοιχείο αυτό. Το ποσό που η οντότητα εκτιμά ότι θα ανακτήσει από ένα χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο είναι το μεγαλύτερο από: Την παρούσα αξία του ποσού που εκτιμάται ότι θα ληφθεί από το περιουσιακό στοιχείο, υπολογιζόμενη με τη χρήση του αρχικού πραγματικού επιτοκίου ή την εύλογη αξία του στοιχείου, μειωμένη με το απαιτούμενο κόστος πώλησης. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 22

Ασφαλούς εισπράξεως, επισφαλούς εισπράξεως και ανεπίδεκτες εισπράξεως απαιτήσεις Ανάλογα με τη φερεγγυότητά τους, οι απαιτήσεις διακρίνονται σε: απαιτήσεις ασφαλούς ή βεβαίας εισπράξεως, απαιτήσεις επισφαλούς εισπράξεως και ανεπίδεκτες εισπράξεως απαιτήσεις. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 23

Απαιτήσεις ασφαλούς εισπράξεως Είναι αυτές για τις οποίες δεν συντρέχει λόγος αμφισβήτησης της πιθανότητας είσπραξής τους. Κατά το χρόνο συντάξεως του ισολογισμού, υπάρχει βεβαιότητα ότι θα εισπραχθεί στο ακέραιο. Εμφανίζονται στον ισολογισμό στο ακέραιο, δηλαδή αποτιμώνται στην ονομαστική τους αξία. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 24

Επισφαλείς απαιτήσεις Υποκρύπτουν σημαντική πιθανότητα να μην εισπραχθούν Αποτιμώνται και εμφανίζονται στον ισολογισμό με το ποσό που πιθανολογείται ότι θα εισπραχθεί. Δεν είναι πλήρως αποδειγμένη, η αδυναμία του οφειλέτη να εξοφλήσει την υποχρέωσή του. Είναι, δηλαδή, αβέβαιο αν ο πελάτης θα εκπληρώσει την υποχρέωση του προς την επιχείρηση. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 25

Επισφαλείς απαιτήσεις Ενδείξεις αδυναμίας εκπλήρωσης υποχρέωσης του πελάτη αποτελούν κυρίως: οι μεγάλες και συνεχιζόμενες ζημίες του οφειλέτη, εξαιτίας των οποίων έχασε σημαντικό τμήμα των κεφαλαίων του, η σημαντική καθυστέρηση εξοφλήσεως των χρεών του, η ποινική δίωξή του για οφειλόμενους προς το Δημόσιο φόρους και για υποχρεώσεις του προς ασφαλιστικούς οργανισμούς, η συχνή διαμαρτύρηση συναλλαγματικών αποδοχής του κ.λπ. Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 26

Ανεπίδεκτες εισπράξεως απαιτήσεις θεωρείται ότι η πιθανότητα είσπραξής τους είναι μηδενική ή πάρα πολύ μικρή και για αυτό αποσβένονται εξ ολοκλήρου, δηλαδή αφαιρούνται από την περιουσία της επιχείρησης. θεωρείται εκείνη η απαίτηση που η είσπραξή της εκτιμάται ότι είναι αδύνατη. Αυτό συμβαίνει κυρίως: σε περίπτωση πτωχεύσεως του πελάτη χωρίς ή με ασήμαντο ενεργητικό, σε περίπτωση θανάτου του πελάτη, χωρίς να καταλείπει περιουσία και χωρίς να αφήνει κληρονόμους που να αποδέχονται την κληρονομιά, σε περίπτωση κακόβουλης αποδημίας, χωρίς να αφήσει περιουσία, σε περίπτωση που η επιχείρηση άσκησε εναντίον του πελάτη όλα τα ένδικα μέσα κι αυτά αποδείχτηκαν ατελέσφορα, σε περίπτωση επιτεύξεως εξώδικου ή δικαστικού συμβιβασμού, Λογιστική ΙΙ - ΤΟΕ-ΕΚΠΑ Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ 27